Đặc điểm lâm sàng, chẩn đoán hình ảnh và kết quả sớm phẫu thuật nang màng nhện nội sọ

Nghiên cứu Y học  Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 6 * 2014 Chuyên Đề Phẫu Thuật Thần Kinh 304 ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, CHẨN ĐOÁN HÌNH ẢNH   VÀ KẾT QUẢ SỚM PHẪU THUẬT NANG MÀNG NHỆN NỘI SỌ  Đồng Văn Hệ*, Trần Đức Linh*  TÓM TẮT  Mục tiêu: mô tả đặc điểm lâm sàng, hình ảnh học và đánh giá kết quả sớm của phẫu thuật điều trị nang  màng nhện nội sọ.  Phương pháp: Nghiên cứu hồi cứu từ 1/2012 đến 6/2013 mô tả đặc điểm lâm sàng: tuổi, giới, triệu chứng,  đặc điểm hình ảnh trên phim chụp cắt lớp vi tính hoặc cộng hưởng từ, phương pháp phẫu thuật, các tai biến, biến  chứng. Theo dõi sau mổ ít nhất 6 tháng, đánh giá kết quả cải thiện triệu chứng lâm sàng và trên phim chụp kiểm  tra.  Kết quả: 30 bệnh nhân (20 nam và 10 nữ), tuổi từ 7 đến 61. Lý do đến khám chủ yếu là đau đầu (73,3%),  các triệu chứng thường gặp: đau đầu (86,3%), nhìn mờ (43,3%), rối loạn thăng bằng (20%), động kinh (16,7%),  lồi xương sọ khu trú (16,7%). Vị trí nang hay gặp : rãnh Sylvien (36,7%); vòm não (23,3%); não thất (6,7%); bể  lớn (20 %); bán cầu tiểu não (13,3%). Phẫu thuật dẫn  lưu nang‐ổ bụng được tiến hành ở 18 bệnh nhân, mở  thông nang vào bể dịch não tủy lân cận: 12 bệnh nhân. Biến chứng gặp ở 5/30 bệnh nhân (16,7%), tử vong 1  trường hợp. Theo dõi lâm sàng được 23 bệnh nhân, hết hoàn toàn triệu chứng hoặc còn không đáng kể chiếm  60,9%; cải thiện 1 phần 26,1%. Trên phim chụp kiểm tra (11 bệnh nhân) có 1 trường hợp nang não thất biến mất  hoàn toàn, 7 trường hợp kích thước nang có giảm và 3 trường hợp kích thước nang không đổi.  Kết luận: Nang màng nhện biểu hiện lâm sàng chủ yếu bởi hội chứng tăng áp lực nội sọ. Phẫu thuật điều  trị nang màng nhện cho kết quả tốt, lựa chọn phương pháp phẫu thuật điều trị hiện nay còn nhiều tranh cãi.  Từ khóa: nang màng nhện nội sọ, dẫn lưu nang‐ ổ bụng, mở thông nang.  ABSTRACT  THE INTRACRANIAL CYST: CLINICAL, IMAGING FEATURES AND THE EARLY RESULTS   OF SURGERY   Dong Van He, Tran Duc Linh * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 18 ‐ Supplement of No 6‐ 2014: 304 – 309  Objective: To describe  clinical  features, neuroimaging  and  evaluate  the  results of  surgical  treatment  for  intracranial arachnoid cysts.  Methods: A retrospetive study from 1/2012 to 6/2013 was, describeb clinical features: age, sex, symptoms,  imaging  on  CT‐scan  or  MRI,  surgical  method,  complications.  Evaluation  of  the  clinical  outcome  and  neuroimaging after surgery 6 months or more done.  Results: 30 patients (20 males and 10 females), age range form 7 to 61 years. Symptoms include headache  (86.3%),  blurred  vision  (43.3%),  balance  disturbance  (20%),  epilepsy  (16.7%),  bony  protrusion  (16.7%).  Location  of  arachnoid  cyst:  Sylvien  fissure  (36.7%),  cerebral  convexity  (23.3%),  ventricular  (6.7%),  cistern  magna  (20%),  cerebellum  hemispheric  (13.3%).  18  patients  were  operated  with  cyts‐peritoneal  shunt  (C‐P  shunt), 12 patients by fenestration. Complication had happened in 5 cases (16.7%) 1 case of death. 23 follow‐up  patient after surgery had, disappeard entirely or negligible symptoms: 60.9%, partial  improvement symptoms:  26.1%. 1 case of ventricular arachnoid cyst disappeard entirely and cyst size ruduced in 7 cases, 3 cases had not  changed on CT‐Scan or MRI.  * Bệnh viện Việt Đức  Tác giả liên lạc: PGS.TS. Đồng Văn Hệ;   ĐT: 01205226868   Email: dongvanhe2010@gmail.com  Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 6 * 2014  Nghiên cứu Y học Bệnh Lý Sọ Não  305 Conclusion:  The  main  clinical  expression  of  intracranial  arachnoid  cyts  is  intracranial  hypertension  syndrome. Surgical treatment gives a good outcome but this method still has many controversies.  Key word: : intracrainial arachnoid cysts, C‐P shunt, fenestration.  ĐẶT VẤN ĐỀ  Nang màng nhện là những tổn thương bẩm  sinh chứa dịch não tủy, có nguồn gốc từ sự phân  tách bất  thường 2  lá của màng nhện  trong quá  trình  phát  triển.  Chúng  chiếm  khoảng  1%  các  tổn thương nội sọ, và có thể gặp ở mọi ví trí cả  trên  lều  và  dưới  lều,  hay  gặp  nhất  là  ở  rãnh  Sylvien và thùy nhộng tiểu não(2).  Cơ chế phát triển của nang vẫn chưa được  làm rõ, 3 cơ chế chủ yếu giải thích cho sự  lớn  lên dần của nang được chấp nhận rộng rãi  là:  lưu  thông  dịch  não  tủy  vào  nang  qua  van  1  chiều,  chênh  lệch nồng  độ giữa dịch não  tủy  trong  và  ngoài  nang,  sự  tiết  dịch  của  thành  nang. Dựa vào mối quan hệ giữa nang và dòng  chảy  dịch  não  tủy  có  thể  chia  nang  thành  2  loại: nang lưu thông và nang không lưu thông  với khoang dịch não tủy(5).  Đa số các nang màng nhện tồn tại mà không  có biểu hiện lâm sàng, phẫu thuật chỉ đặt ra đối  với nang màng nhện nội sọ có triệu chứng. Hiện  nay,  dẫn  lưu  nang‐ổ  bụng  và mở  thông  nang  vào khoang dịch não tủy (mổ mở và nội soi) là 2  phương  pháp  chủ  yếu  được  áp  dụng.  Mỗi  phương  pháp  có  những  ưu  nhược  điểm  nhất  định,  chỉ  định  và  hiệu  quả  của  từng  phương  pháp vẫn còn nhiều bàn luận, nhiều trường hợp  còn thất bại và tái phát trong điều trị.  Với  sự  phát  triển  nhanh  chóng  của  chụp  Cắt  lớp  vi  tính  và Cộng  hưởng  từ  tỉ  lệ  nang  màng nhện nội  sọ được phát hiện và  điều  trị  phẫu  thuật ngày càng nhiều. Nghiên cứu của  chúng tôi nhằm mô tả các đặc điểm lâm sàng,  hình  ảnh  học  và  đánh  giá  kết  quả  sớm  của  phẫu thuật điều trị nang màng nhện nội sọ tại  Bệnh viện HN Việt Đức.  ĐỐI TƯỢNG ‐ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU  Đối tượng nghiên cứu   Bao gồm: 30 bệnh nhân nang màng nhện nội  sọ  được  phẫu  thuật  tại  khoa Phẫu  thuật Thần  kinh Bệnh viện Việt Đức từ 1/2012 đến 6/2013.   Phương pháp nghiên cứu  Hồi cứu mô tả  Mô tả các đặc điểm lâm sàng: tuổi, giới, thời  gian phát hiện bệnh,  triệu chứng  lâm sàng, đặc  điểm hình  ảnh  trên phim  chụp  cắt  lớp  vi  tính  hoặc cộng hưởng  từ, phương pháp phẫu  thuật,  các tai biến, biến chứng, kết quả lâm sàng và kết  quả trên phim chụp kiểm tra.  Thời gian theo dõi lâm sàng ít nhất 6 tháng,  kết quả lâm sàng chia làm 3 mức độ:  Kết quả lâm sàng Triệu chứng Tốt Hết hoàn toàn hoặc còn không đáng kể Khá Cải thiện 1 phần Xấu Không thay đổi Nặng hơn hoặc tử vong Đánh giá kết quả  trên phim  chụp kiểm  tra  theo  3 mức  độ:  kích  thước  nang  không  giảm,  kích thước nang có giảm và không còn nang.  Phương pháp thu thập và sử lý số liệu  Thu thập thông tin từ bệnh án lưu trữ, khám  lại bệnh nhân trên lâm sàng, chụp phim kiểm tra  nếu có điều kiện.  Xử lý số liệu bằng phần mềm SPSS 16.0.  KẾT QUẢ  Đặc điểm về dịch tễ  Tuổi  trung bình 30,3;  thấp nhất  là 7 và  cao  nhất  61  tuổi.  Nam  gặp  nhiều  hơn  nữ,  tỉ  lệ  Nam/Nữ là 1,5/1.  Đặc điểm lâm sàng  Đa số bệnh nhân vào viện với lý do đau đầu:  22/30 bệnh nhân (73,3 %). Thời gian từ khi xuất  hiện  triệu  chứng  đầu  tiên  đến  lúc  được  phẫu  Nghiên cứu Y học  Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 6 * 2014 Chuyên Đề Phẫu Thuật Thần Kinh 306 thuật trung bình là 15,27 tháng, các bệnh nhân có  triệu chứng động kinh thường được phẫu thuật  muộn hơn (34,2 tháng), sau khi đã được điều trị  bằng thuốc chống động kinh nhưng không hiệu  quả. Triệu chứng lâm sàng được biểu hiện bởi cả  các triệu chứng chung của hội chứng tăng áp lực  nội  sọ  và  các  triệu  chứng  thần  kinh  khu  trú  (bảng 1 và 2)  Bảng 1: Triệu chứng chung  Triệu chứng Đau đầu Nhìn mờ Rối loạn thăng bằng Rối loạn trí nhớ Rối loạn phát triển Lồi xương sọ khu trú Số bệnh nhân 26 13 6 2 2 4 Tỉ lệ (%) 86,3 43,3 20 6,7 6,7 13,3 Bảng 2: Triệu chứng thần kinh khu trú Triệu chứng Liệt ½ người Liệt vận nhãn Rối loạn nói Động kinh Số bệnh nhân 1 2 2 5 Tỉ lệ (%) 3,3 6,7 6,7 16,7 Chẩn đoán hình ảnh  Trên  phim  chụp  (MRI  hoặc  CT‐Scan)  đều  cho thấy hình ảnh nang là một tổn thương ngoài  trục, bờ mềm mại, và có đặc điểm như dịch não  tủy: giảm tỉ trọng trên phim CT‐scan, trên phim  MRI thấy giảm tín hiệu ở T1, tăng tín hiệu ở T2.  Nang có thể xuất hiện cả trên và dưới lều, rãnh  Sylvien: 36,7%; vòm não: 23,3%; não  thất: 6,7%;  bể  lớn: 20%; bán cầu  tiểu não 13,3%. Nang gây  hiệu  ứng khối  (chèn ép não  thất,  đường giữa),  một số trường hợp lồi xương sọ khu trú nhìn rõ  trên phim CT‐scan (bảng 3).  Bảng 3: Hình ảnh trên phim Cắt lớp vi tính và Cộng  hưởng từ  Đặc điểm Vị trí nang Lồi xương sọ khu trú Chèn ép tổ chức não Giãn não thất Rãnh Sylvien 7 (23,3%) 3 (10%) 0 Vòm não 0 2 (6,7%) 0 Não thất 0 2 (6,7%) 0 Bể lớn 0 3 (10%) 3 (10%) Bán cầu tiểu não 0 1 (3,3%) 0 Phẫu thuật và kết quả  Trong  30  bênh  nhân,  phẫu  thuật  dẫn  lưu  nang‐ổ  bụng  được  tiến  hành  ở  18  bệnh  nhân  (rãnh Sylvien: 7; vòm não: 3; não thất: 2; bể lớn:  4; bán  cầu  tiểu não:  2), mở  thông nang vào bể  dịch  não  tủy  lân  cận  ở  12  bệnh  nhân  (rãnh  Sylvien:  4;  vòm  não:  4;  bể  lớn:  2;  bán  cầu  tiểu  não: 2) Tỉ lệ biến chứng chung là 16,7%, tỉ lệ biến  chứng  của  2  phương pháp  là  như  nhau  (20%)  (bảng 4), tử vong 1 trường hợp do lao màng não  sau phẫu thuật mở thông nang hố sau.   Bảng 4: Biến chứng  Biến chứng Rò dịch não tủy thành bụng Rò dịch não tủy vết mổ Viêm màng não Số bệnh nhân 1 1 3 Tỉ lệ 3,3 3,3 10 Theo dõi lâm sàng sau phẫu thuật đươc 23  bệnh  nhân.  Thời  gian  theo  dõi  ít  nhất  là  6  tháng,  trung  bình  là  12,7  tháng. Kết  quả  lâm  sàng:  (Bảng 6). Phương pháp dẫn  lưu nang‐ổ  bụng  cho  kết  quả  lâm  sàng  tốt:  66,7%;  khá:  26,7%; xấu: 6,6%. Mở  thông nang cho kết quả  tốt: 50%; khá: 25%; xấu: 25%. Trên phim chụp  kiểm tra (11 bệnh nhân) có 1 trường hợp nang  não thất biến mất hoàn toàn, 7 trường hợp kích  thước  nang  có  giảm  và  3  trường  hợp  kích  thước nang không đổi.  Bảng 6: Kết quả lâm sàng  Kết quả lâm sàng Triệu chứng Số lượng Tỉ lệ (%) Tốt Hết hoàn toàn hoặc còn không đáng kể 14 60,9 Khá Cải thiện 1 phần 6 26,1 Xấu Không thay đổi 1 4,3 Nặng hơn hoặc tử vong 2 8,7 BÀN LUẬN  Tuổi và giới  Trong  nghiên  cứu  của  chúng  tôi  nang  màng nhện có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi và  không  có  ưu  thế  ở  lứa  tuổi  cụ  thể  nào,  tuổi  trung bình là 30,3. Nam chiếm ưu thế hơn nữ,  tỷ lệ nam/ nữ là 1,5/1.  Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 6 * 2014  Nghiên cứu Y học Bệnh Lý Sọ Não  307  Một số  tác giả cũng cho kết quả  tương  tự  nhưng  tỷ  lệ Nam/Nữ  cao  hơn  so  với  nghiên  cứu của chúng tôi: Bulent: 2,57/1; Chao Wang:  1,72/1(3,7).  Triệu chứng lâm sàng  Đau  đầu  là  triệu  chứng  thường  gặp  nhất  (86,7%),  là  triệu  chứng khởi phát  của  83,3%  số  bệnh nhân và cũng là lý do khiến bệnh nhân đi  khám nhiều nhất (73,3%), tỉ lệ đau đầu cao hơn  nhiều  so với  các nghiên  cứu khác: Chao Wang  (75%),  Imad  Saeed  Khan  (73,3%)(7,1).  Trong  nghiên cứu cũng có 5 bệnh nhân đã được phẫu  thuật  trước  đây:  đặt  dẫn  lưu  nang‐ổ  bụng  (4  trường hợp) và mở thông nang (1 trường hợp),  các bệnh nhân này đều tái phát đau đầu và phải  phẫu  thuật  lại. Đau  đầu  thường xuyên và  đáp  ứng ít với thuốc giảm đau là yếu tố quan trọng  để quyết định phẫu thuật.  Nhìn mờ  (43,3%) chiếm  tỉ  lệ khá cao,  trong  các nghiên cứu của các  tác giả nước ngoài  tỉ  lệ  này thấp hơn nhiều: Imad Saeed (26,7%)(1). Theo  chúng tôi triệu chứng nhìn mờ gặp nhiều trong  nghiên  cứu  là  do  ở  nước  ta  các  bệnh  nhân  thường  đến khám và  được  điều  trị phẫu  thuật  muộn khi hội chứng  tăng áp  lực nội sọ đã  tiến  triển 1 thời gian dài.  Động kinh xuất hiện ở 5 bệnh nhân (16,7%),  chúng tôi nhận thấy tất cả các trường hợp động  kinh đều là nang ở trên lều, ưu thế là các nang ở  vòm não (4/5 trường hợp). Các nang vòm não to  dần chèn ép vào các tổ chức não xung quanh đặc  biệt  là vùng vỏ não vận động có  thể  là nguyên  nhân  chính  của  ổ động kinh nguyên phát. Các  bệnh  nhân  có  động  kinh  thường  đến  điều  trị  phẫu  thuật muộn  (trung bình 34,2  tháng so với  11,4  tháng  ở  nhóm  bệnh  nhân  không  có  triệu  chứng này) sau khi đã điều trị thuốc chống động  kinh một  thời  gian  dài  và  đau  đầu  xuất  hiện  thường xuyên hơn.  Lồi  xương  sọ  khu  trú:  7/30  bệnh  nhân  (23,3%), chỉ xuất hiện với các nang màng nhện  rãnh Sylvien, và  ở  lứa  tuổi  trẻ  (6/7  trường hợp  dưới 20 tuổi). Tuy nhiên trên khám lâm sàng chỉ  điển hình ở 4/7 bệnh nhân, lồi xương sọ khu trú  vùng thái dương ở trẻ em  là triệu chứng có giá  trị  trong  chẩn  đoán  nang  màng  nhện  rãnh  Sylvien trên lâm sàng.  Rối loạn thăng bằng 6/30 bệnh nhân (20%), đều  gặp ở các trường hợp nang màng nhện hố sau.  Chẩn đoán hình ảnh  Nang có  thể gặp  ở bất kỳ vị  trí nào kể cả  trên lều và dưới lều, nang ở rãnh Sylvien và bể  lớn chiếm tỷ lệ cao, kết quả này tương tự như  của  các nghiên  cứu  của  các  tác  giả  khác  trên  thế giới(2).   Trong y văn tỷ lệ nang màng nhện góc cầu‐ tiểu não và vùng trên yên chiếm tỷ lệ đáng kể (9‐ 11%)(5,2)  tuy  nhiên  trong  nghiên  cứu  chúng  tôi  chưa gặp trường hợp nào.  Chỉ  định,  lựa  chọn  phương  pháp  phẫu  thuật và kết quả  Chỉ  định  phẫu  thuật  được  đặt  ra  cho  các  nang màng  nhện  có  triệu  chứng,  đối  với  các  nang không triệu chứng, một số tác giả đề nghị  phẫu thuật cho các trường hợp nang ở trẻ em mà  có hiệu ứng khối gây chèn ép sự phát triển của  tổ chức não(2). Trong nghiên cứu này chúng  tôi  nhận  thấy  có một  số  bệnh  nhi  có  nang màng  nhện lớn vùng rãnh Sylvien gây chậm phát triển  thể  lực  và  trí  tuệ. Chính  vì  vậy  nên  cân  nhắc  phẫu thuật sớm cho những trường hợp này, hơn  nữa đối với nang màng nhện trẻ em phẫu thuật  thường  cho  kết  quả  cải  thiện  tốt  cả  về  triệu  chứng  lâm  sàng và  làm giảm kích  thước nang  đáng kể, do  ở  trẻ em não bộ  còn phát  triển  sẽ  chèn lấp dần vào thể tích của nang(4).  Phương  pháp  phẫu  thuật  tốt  nhất  điều  trị  nang màng nhện có  triệu chứng vẫn còn nhiều  bàn cãi.  Trong nghiên cứu này chúng tôi chỉ bàn đến  2  phương  pháp:  dẫn  lưu  nang‐ổ  bụng  (CP  shunt) và mở  thông nang vào khoang dịch não  tủy lân cận.  Mở thông (mổ mở hoặc vi phẫu) có ưu điểm  phẫu  trường  rộng  rãi,  thao  tác  thực  hiện  dễ  Nghiên cứu Y học  Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 6 * 2014 Chuyên Đề Phẫu Thuật Thần Kinh 308 dàng, có thể cắt đốt được thành nang. Một số tác  giả cho rằng nang màng nhện vòm não có sự tồn  tại của các thành phần lớp thượng bì và sợi thần  kinh  đệm  (glioependymal  cyst),  hay  chứa  các  cấu  trúc  giống  màng  mạch  (choroid‐like  structure), nên nếu  cắt bỏ  được  thành nang  sẽ  làm giảm khả năng  tái phát(3,1). Các  tác giả như  Chao Wang, Bulent ưu  tiên  lựa chọn mở  thông  cho các nang ở vòm não hoặc trước phẫu thuật  được chẩn đoán u nang, và đều cho kết quả cải  thiện lâm sàng tốt(3,7).  Nghiên cứu của chúng tôi cũng cho thấy mở  thông nang vòm não có cắt bỏ một phần  thành  nang  cho  kết  quả  tương  đối  tốt  (theo  dõi  lâm  sàng 2/4 BN đều cho kết quả tốt). Đối với nang  hố sau, đặc biệt là nang ở bán cầu tiểu não triệu  chứng lâm sàng chỉ cải thiện 1 phần, hoặc không  thay đổi sau phẫu thuật.  Dẫn  lưu nang‐ổ bụng  là phương pháp  có  kỹ  thuật  đơn giản,  ít gây  tổn  thương  tổ  chức  não. Tuy nhiên do hội chứng phụ thuộc shunt  trong  suốt  cuộc  đời  nên  gần  đây  các  tác  giả  xem  là  lựa chọn sau cùng, hoặc dành cho các  trường hợp tái phát hoặc thất bại trong điều trị  với các phương khác(3,2).  Đối với  các  trường hợp  lựa  chon dẫn  lưu  nang‐ổ bụng, Chao Wang  chọn CP  shunt  cho  các nang hố  sọ giữa  có  thể  tích  lớn,  để  tránh  làm giảm áp lưc đột ngột gây biến chứng chảy  máu ngoài màng  cứng hoặc dưới màng  cứng  sau mổ(7).  Trong  nghiên  cứu  phẫu  thuật  dẫn  lưu  nang‐ổ  bụng  được  tiến  hành  trên  18  bệnh  nhân,  theo dõi  lâm  sàng  cho  thấy kết quả  cải  thiện  lâm  sàng  tốt  đối  với  nang màng  nhện  rãnh Sylvien và bể lớn.   Điều đặc biệt chúng  tôi nhận  thấy đối với  các  nang  vùng  bán  cầu  tiểu  não  được  phẫu  thuật mở  thông hoặc  đặt CP  shunt  đều  chưa  cho kết quả khả quan. Phẫu thuật vùng này có  tỉ lệ biến chứng nhiễm trùng khá cao, do đó có  thể  làm  ảnh  hưởng  đến  sự  cải  thiện  triệu  chứng trên lâm sàng.  Đối với các nang màng nhện tái phát đặt CP  shunt cho kết quả tốt hơn, điều này đã đươc các  tác giả khác đồng ý. Trong nghiên cứu chúng tôi  có  4  bệnh nhân  được phẫu  thuật  lại,  3  trường  hợp đặt dẫn lưu nang – ổ bụng đều cho kết quả  tốt,  trong khi đó 1 bệnh nhân nang màng nhện  rãnh Sylvien đã được mở thông nang lần 2 sau 3  năm kết quả lâm sàng chỉ cải thiện 1 phần.  Không có sự tương đồng giữa cải thiện triệu  chứng  lâm  sàng và giảm kích  thước nang  trên  phim  chụp,  điều này  đã  được nhiều nhiều  tác  giả  đề  cập  trong  các  nghiên  cứu  gần  đây(6,1).  Chúng  tôi cũng  thấy sự  tương  tự  trong nghiên  cứu  này,  có  những  trường  hợp  hết  hoàn  toàn  triệu chứng nhưng  trên phim chụp không  thấy  nang giảm kích thước, ngược lại có 1 trường hợp  nang não  thất biến mất  trên phim chụp nhưng  triệu chứng lâm sàng chỉ cải thiện 1 phần. Chính  vì  vậy  theo  chúng  tôi  sự  cải  thiện  triệu  chứng  trên  lâm  sàng  là  tiêu  chuẩn hàng  đầu  để đánh  giá hiệu quả của phẫu thuật.  KẾT LUẬN  Nang màng  nhện  là một  tổn  thương  lành  tính,  có  thể gặp  ở mọi  lứa  tuổi,  biểu hiện  lâm  sàng chủ yếu bởi hội chứng tăng áp  lực nội sọ.  Nang  có  thể gặp  ở mọi vị  trí  trên và dưới  lều,  hay  gặp  nhất  là  vùng  rãnh  Sylvien  và  bể  lớn.  Phương pháp phẫu thuật tốt nhất điều trị nang  vẫn còn nhiều bàn cãi, lựa chọn phẫu thuật phụ  thuộc vào nhiều yếu tố: triệu chứng lâm sàng, vị  trí nang, và mối quan hệ với não  thất hoặc bể  dịch não tủy lân cận.  TÀI LIỆU THAM KHẢO  1. Bulent DUZ et al  (2012). Surgical Management Strategies of  Intracranial Arachnoid Cysts: A Single Institution Experience  of 75 cases. Turkish Neurosurgery, 22: 591‐598.  2. de  Carvaho GA  and Hinojosa M  (2008). Arachoid  Cyst  of  Posterior Fossa, Samii’s Essentials  in Neurosurgery, 20: 215‐ 220.  3. Helland CA, Wester K  (2007). A population based  study of  intracranial  cyst:  clinical  and  neuroimaging  outcomes  following  surgical  cyst  decompression  in  adult.  J  Neurol  Neurosurg Psychiatry, 78: 1129‐1135.  4. Khan  IS  et  al  (2011).  Surgical Management  of  Intracranial  Arachnoid Cyst: Clinical and Radiological Outcome. Turkish  Neurosurgery, 23: 138‐143.  Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 6 * 2014  Nghiên cứu Y học Bệnh Lý Sọ Não  309 5. Lee EJ, Ra YS (2012). Clinical and Neuroimaging Outcomes of  Surgically Treated Intracranial Cyst in 110 Children. J Korean  Neurosurg Soc, 52: 325‐333.  6. Phạm Anh  Tuấn  (2013). Nang màng  nhện  trong  sọ,  Phẫu  Thuật Thần Kinh,19: 243‐252  7. Wang  C  et  al  (2013).  Surgical  treatment  of  intracranial  arachnoid cyst in adult patient. Neurol India, 61: 60‐64.  Ngày nhận bài báo:       24/10/2014  Ngày phản biện nhận xét bài báo:   02/11/2014  Ngày bài báo được đăng:     05/12/2014