Đề tài Những giải pháp phát triển du lịch Hà Nội giai đoạn từ nay đến năm 2010

Lêi nãi ®Çu Hµ Néi lµ trung t©m chÝnh trÞ, v¨n ho¸, khoa häc kü thuËt cña c¶ n­íc. Hµ Néi cã di tÝch lÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn gÇn 1000 n¨m. Hµ Néi lµ n¬i qui tô nhiÒu di tÝch, danh lam th¾ng c¶nh næi tiÕng vµ lµ ®Çu mèi giao th«ng nèi víi c¸c tØnh, c¸c n­íc trong khu vùc vµ toµn cÇu. Víi nh÷ng lîi thÕ tù nhiªn Hµ Néi ®· thùc sù lµ trung t©m thu hót nhiÒu du kh¸ch trong n­íc vµ quèc tÕ tõ nhiÒu thÕ hÖ. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, du lÞch Hµ Néi ®· cã sù t¨ng tr­ëng ®Òu ®Æn. Tuy nhiªn sù ph¸t triÓn cña du lÞch Hµ Néi ch­a t­¬ng xøng víi tiÒm n¨ng hiÖn cã. NhiÒu vÊn ®Ò ®Æt ra víi ngµnh du lÞch thñ ®« nh­ sau: NhËn thøc vÒ du lÞch ch­a thùc sù ®ång bé gi÷a c¸c cÊp, c¸c ngµnh. C¸c chuyÕn tham quan Hµ Néi vµ c¸c vïng phô cËn cßn ®¬n ®iÖu, kh«ng mang râ b¶n s¾c, chÊt l­îng phôc vô thÊp, gi¸ c¶ kh«ng t­¬ng xøng víi chÊt l­îng gÇn nh­ lµ ®Æc ®iÓm cè h÷u cña s¶n phÈm du lÞch Hµ Néi. C¸c tµi nguyªn ch­a ®­îc n©ng cÊp, trïng tu cho phï hîp yªu cÇu thu hót kh¸ch du lÞch. HÖ thèng ®­êng x¸ ®Õn c¸c ®iÓm du lÞch cßn rÊt bÊt cËp, c¸c hÖ thèng dÞch dÞch vô ë c¸c ®iÓm du lÞch cßn th« s¬... §Ó ®¹t ®­îc nh÷ng môc tiªu trªn chóng ta ph¶i kÕt hîp hµi hoµ c¸c yÕu tè hîp t¸c quèc tÕ ®Ó g¾n liÒn víi thÞ tr­êng quèc tÕ vµ thÞ tr­êng trong n­íc nh»m hç trî lÉn nhau ®Ó ph¸t triÓn mét c¸ch hµi hoµ. Trong sù nghiÖp ®ã, ngµnh du lÞch ®ãng vai trß lµ mét ngµnh kinh tÕ tæng hîp. XuÊt ph¸t tõ ®ã, chuyªn ®Ò nµy ®­îc viÕt nh»m nªu lªn thùc tr¹ng ngµnh kinh doanh du lÞch Hµ Néi ®Ó tõ ®ã thÊy ®­îc nh÷ng mÆt cßn tån t¹i, ®Ò xuÊt ý kiÕn víi hy väng nh»m ®ãng gãp mét phÇn cho sù ph¸t triÓn du lÞch Hµ Néi. Víi ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu chuyªn ®Ò lµ dùa trªn c¬ së ph©n tÝch vÒ lý luËn, kiÓm so¸t thùc tr¹ng ®Ó t×m ra nh÷ng tån t¹i vµ ®Ò xuÊt ý kiÕn th× b¶n chuyªn ®Ò nµy ngoµi lêi nãi ®Çu vµ kÕt luËn gåm cã hai phÇn chÝnh: PhÇn thø nhÊt: §¸nh gÝa thùc tr¹ng ngµnh kinh doanh du lÞch Hµ Néi PhÇn thø hai: Nh÷ng gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch Hµ Néi giai ®o¹n tõ nay ®Õn n¨m 2010 PhÇn thø nhÊt §¸nh gi¸ thùc tr¹ng ngµnh kinh doanh du lÞch Hµ Néi Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña du lÞch Hµ Néi g¾n liÒn víi sù ph¸t triÓn cña ngµnh du lÞch ViÖt Nam tõ nh÷ng n¨m ®Çu cña thËp kû 60. Tr¶i qua c¸c thêi kú, néi dung ho¹t ®éng cña mçi thêi kú cã sù kh¸c nhau. Trong thêi kú 1960 - 1975 c¸c c¬ së ho¹t ®éng du lÞch chñ yÕu phôc vô c¸c ®oµn kh¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, c¸c nhµ ngo¹i giao, c¸c chuyªn gia, thuû thñ... cña c¸c n­íc. Sau n¨m 1975 míi b­íc ®Çu tiÕp cËn víi viÖc tæ chøc ho¹t ®éng kinh doanh du lÞch, nh­ng vÉn n»m trong khu«n khæ cña m« h×nh vµ c¬ chÕ ho¸ tËp trung quan liªu, bao cÊp. Tõ n¨m 1986 ho¹t ®éng kinh doanh du lÞch g¾n víi thêi kú chuyÓn ®æi m« h×nh vµ c¬ chÕ kinh tÕ theo h­íng x©y dùng nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc. MÆc dï vËy ho¹t ®éng kinh doanh du lÞch chØ thùc sù trë nªn s«i ®éng tõ n¨m 1990, g¾n liÒn víi chÝnh s¸ch “ ®a d¹ng ho¸ vµ ®a ph­¬ng ho¸ “ trong quan hÖ quèc tÕ vµ kÕt qu¶ cña m­êi n¨m ®æi míi nÒn kinh tÕ nãi chung vµ Hµ Néi nãi riªng. D­íi ®©y sÏ ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng kinh tÕ du lÞch Hµ Néi: I. VÒ thÞ tr­êng kh¸ch du lÞch 1. Kh¸ch du lÞch quèc tÕ Trong nh÷ng n¨m qua, cïng víi nh÷ng ®µ ph¸t triÓn kh¸ch du lÞch cña c¶ n­íc, sè l­îng kh¸ch quèc tÕ ®Õn Hµ Néi t¨ng nhanh. N¨m 1992: 200.000 l­ît kh¸ch quèc tÕ ®Õn Hµ Néi N¨m 1995: 358.000 l­ît kh¸ch quèc tÕ ®Õn Hµ Néi N¨m 1996: 352.000 l­ît kh¸ch quèc tÕ ®Õn Hµ Néi N¨m 1997: 391.000 l­ît kh¸ch quèc tÕ ®Õn Hµ Néi N¨m 1998: 351.896 l­ît kh¸ch quèc tÕ ®Õn Hµ Néi N¨m 1999: 1.433.000 l­ît kh¸ch quèc tÕ ®Õn Hµ Néi N¨m 2000: 2.600.000 l­ît kh¸ch quèc tÕ ®Õn Hµ Néi Theo sè liÖu b¸o c¸o cña Së Du lÞch Hµ Néi, 6 th¸ng ®Çu n¨m 2001 ®· cã 301.729 l­ît kh¸ch du lÞch quèc tÕ cña 155 n­íc ®Õn Hµ Néi. NÕu so víi cïng kú n¨m 2000 t¨ng 55,5%. XÐt vÒ môc ®Þch, cã 283.122 ng­êi ®Õn Hµ Néi víi môc ®Ých du lÞch, chiÕm tû lÖ 80,7%. Kh¸ch th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­ chØ chiÕm 12,8%. C¬ cÊu kh¸ch du lÞch quèc tÕ: Kh¸ch du lÞch Trung Quèc chiÕm tû träng 32,95%; kh¸ch Ph¸p chiÕm tû träng 14,3%; NhËt B¶n chiÕm tû träng 9,8%; Mü chiÕm tû träng 6,7%; Australia, Anh, §µi Loan, §øc, §an M¹ch, Cana®a chiÕm tû träng 1,6 - 5%. ChØ tÝnh 10 n­íc nãi trªn ®· chiÕm tû träng 83% tæng l­îng kh¸ch ®Õn Hµ Néi. VÒ kh¶ n¨ng chi tiªu cña kh¸ch du lÞch ®Õn Hµ Néi ch­a nhiÒu. 2. Kh¸ch du lÞch néi ®Þa Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y do kÕt qu¶ ®æi míi kinh tÕ æn ®Þnh, ®iªï kiÖn ®i l¹i thuËn lîi, ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña d©n c­ ®­îc c¶i thiÖn vµ tõng b­íc ®­îc n©ng cao. §Õn Hµ Néi du lÞch lµ nguyÖn väng, ­íc m¬ cña ng­êi ViÖt Nam, Ýt nhÊt mét lÇn trong ®êi hä ®­îc ®Õn Hµ Néi. KÕt qu¶ theo dâi kh¸ch du lÞch néi ®Þa hµng n¨m cho thÊy du lÞch néi ®Þa ngµy cµng cao. N¨m 1993 cã 150.000 kh¸ch ®Õn Thñ §« N¨m 1994 cã 250.000 l­ît kh¸ch ®Õn Thñ §« N¨m 1995 cã 311.000 l­ît kh¸ch ®Õn Thñ §« N¨m 1996 cã 700.000 l­ît kh¸ch ®Õn Thñ §« N¨m 1997 cã 900.000 l­ît kh¸ch ®Õn Thñ §« Sè l­îng kh¸ch néi ®Þa ®Õn Hµ Néi trong giai ®o¹n tõ n¨m 1996 - 2000 ®· t¨ng tõ 700.000 ®Õn h¬n 2.000.000 triÖu l­ît kh¸ch. Kh¸ch du lÞch ®Õn Hµ Néi ngoµi môc ®Ých c«ng vô cßn phÇn lín lµ ®i tham quan, th¨m ng­êi th©n kÕt hîp tham quan. Xu thÕ sö dông c¸c dÞch vô du lÞch ngµy cµng t¨ng lªn. Sè ngµy l­u tró trªn d­íi hai ngµy v× kh«ng ph¶i tÊt c¶ kh¸ch ®Òu sö dông dÞch vô l­u tró, mµ mét phÇn th­êng ¨n nghØ nhµ ng­êi th©n. Kh¸ch ®Õn Hµ Néi th­êng tham gia c¸c h×nh thøc du lÞch nh­: dù lÔ héi, du lÞch tham quan c¸c danh lam th¾ng c¶nh, c¸c di tÝch lÞch sö, du lÞch c«ng vô cña c¸n bé Nhµ n­íc vµ c¸c doanh nghiÖp cho mçi kh¸ch mçi ngµy cã t¨ng lªn so víi tr­íc. 3. §¸nh giÝa chung vÒ thÞ tr­êng kh¸ch du lÞch Theo ®µ ph¸t triÓn chung, du lÞch Hµ Néi cã tèc ®é t¨ng tr­ëng nhanh qua c¸c n¨m (c¶ kh¸ch quèc tÕ vµ kh¸ch néi ®Þa). ThÞ tr­êng kh¸ch du lÞch quèc tÕ cã sù biÕn ®æi c¬ b¶n, kh¸ch du lÞch ng­êi ViÖt Nam ë n­íc ngoµi vµ kh¸ch du lÞch trong n­íc còng rÊt ®a d¹ng vÒ môc ®Ých vµ c¬ cÊu. Nh÷ng thµnh tùu ®ã b¾t nguån tõ nguyªn nh©n s©u xa ë kÕt qu¶ cña 10 n¨m ®æi míi kinh tÕ, x· héi, chÝnh s¸ch ViÖt Nam muèn lµm b¹n víi tÊt c¶ c¸c n­íc mµ ngµnh kinh doanh du lÞch ®· khai th¸c th«ng qua ho¹t ®éng nç lùc chñ quan. Tuy nhiªn d­¬Ý gãc nh×n cña thÞ tr­êng, mét sè vÊn ®Ò sau cÇn l­u ý: Thêi gian l­u tró, kh¶ n¨ng chi tiªu cña kh¸ch du lÞch cßn thÊp (nhÊt lµ kh¸ch du lÞch n­íc ngoµi. Cã nhiÒu nguyªn nh©n, nh­ng cã mét sè nguyªn nh©n chñ yÕu sau ®©y: mét sè ®iÓm du lÞch ë c¸c ®Þa ph­¬ng kh¸c ®­îc h×nh thµnh g¾n liÒn víi ®iÒu kiÖn vµ ph­¬ng tiÖn ®i l¹i gÇn ®©y ®­îc c¶i thiÖn, t¹o thuËn lîi cho du kh¸ch ®­îc tham quan nhiÒu n¬i. C¸c c¬ së kinh doanh du lÞch vµ c¸c c¬ së s¶n xuÊt hµng thñ c«ng mü nghÖ ch­a t¹o ®­îc nhiÒu nh÷ng s¶n phÈm ®Æc s¾c cã chÊt l­îng vµ phï hîp víi ®èi t­îng du kh¸ch (kh¸ch du lÞch Trung Quèc vµ c¸c n­íc Ch©u ¸ kh¸c ®Õn ViÖt Nam nãi chung vµ Hµ Néi nãi riªng th­êng phµn nµn r»ng kh«ng biÕt mua “®Æc s¶n” g× cho ng­êi th©n vµ b¹n bÌ ®Ó kû niÖm cho chuyÕn ®i du lÞch ë Hµ Néi - ViÖt Nam cña m×nh). Ch­a cã c¸c trung t©m vui ch¬i gi¶i trÝ tæng hîp, c¸c dÞch vô bæ sung kh¸c cßn nghÌo nµn vµ c¸c tour du lÞch hÊp dÉn ch­a ®­îc tæ chøc réng r·i. II. HiÖn tr¹ng c¬ së vËt chÊt kü thuËt trong du lÞch 1. T×nh h×nh c¸c c¬ së l­u tró, ¨n uèng - C¸c c¬ së l­u tró TÝnh ra trªn ®Þa bµn Hµ Néi n¨m 1996 ®· cã trªn d­íi 200 kh¸ch s¹n, sè phßng ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ vµo kho¶ng 400 phßng. C«ng suÊt sö dông phßng cña c¸c kh¸ch s¹n thêi kú nµy lµ kh¸ cao tõ 65 - 75%, kÌm theo ®ã lµ gi¸ thuª phßng còng rÊt ®¾t ®· lµm cho lîi nhuËn trong viÖc kinh doanh kh¸ch s¹n nhanh chãng ®¹t ®Ðn møc khã ai cã thÓ t­ëng t­îng ra ®­îc. C¸c kh¸ch s¹n mäc nªn nh­ nÊm lµm cung v­ît qóa cÇu, nªn trong nh÷ng n¨m 1996 - 1997 t×nh h×nh ho¹t ®éng kh¸ch s¹n bÞ ch÷ng l¹i mÆc dï l­îng kh¸ch du lÞch trong vµ ngoµi n­íc ®Õn Hµ Néi ®Õn Hµ Néi vÉn t¨ng h¬n so víi n¨m 1995, c¸c kh¸ch s¹n r¬i vµo c«ng suÊt sö dông phßng kh«ng cao. N¨m 1998, ngµnh du lÞch ViÖt Nam ®· nép cho ng©n s¸ch 1134 tû ®ång t¨ng 8% so víi n¨m 1997, riªng ngµnh kh¸ch s¹n nép cho ng©n s¸ch lµ 153 tû t¨ng 7%. §Ó ®¹t ®­îc ®iÒu ®ã c¸c kh¸ch s¹n ®· ph¶i lao vµo mét cuéc c¹nh tranh quyÕt liÖt ®Ó tån t¹i. Mét trong nh÷ng biÖn ph¸p c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh ®ã lµ viÖc gi¶m gi¸ phßng xuèng thÊp mét c¸ch ®¸ng kÓ dÉn ®Õn nguån thu tõ buång phßng gi¶m xuèng kho¶ng 12% so víi n¨m 1997. §øng tr­íc t×nh tr¹ng ®ã Tæng côc Du LÞch, Së Du LÞch Hµ Néi ®· ®Ò ra nh÷ng gi¶i ph¸p cÊp b¸ch ®Ó ph¸t triÓn ngµnh du lÞch thñ ®« nh­: ®Ò ra vµ triÓn khai ch­¬ng tr×nh hµnh ®éng quèc gia vÒ du lÞch, tæ chøc nhiÒu ho¹t ®éng lÔ héi truyÒn thèng, më réng c¸c tour t¹o ra nhiªï ®iÓm vui ch¬i tham quan cho kh¸ch du lÞch, t¹o hµnh lang ph¸p lý cho ho¹t ®éng du lÞch.... Cïng víi nh÷ng xóc tiÕn du lÞch nªu trªn vµ sù phôc håi tõng b­íc cña nÒn kinh tÕ sau khñng ho¶ng, ngµnh kinh doanh kh¸ch s¹n ®· v­ît qua khã kh¨n vµ tõng b­íc cã nh÷ng chuyÓn biÕn ®¸ng phÊn khëi. N¨m 2000, tæng sè c¸c kh¸ch s¹n trªn ®Þa bµn Hµ Néi lµ 310 kh¸ch s¹n gåm 9372 phßng. Trong ®ã: -76 kh¸ch s¹n quèc doanh víi 3100 phßng -17 kh¸ch s¹n liªn doanh víi 3154 phßng -1 kh¸ch s¹n liªn doanh trong n­íc víi 44 phßng -202 kh¸ch s¹n ngoµi quèc doanh víi 2644 phßng -8 kh¸ch s¹n cæ phÇn víi 91 phßng -6 kh¸ch s¹n cña c¸c chi nh¸nh víi 139 phßng §· cã 69 kh¸ch s¹n ®­îc xÕp h¹ng: -6 kh¸ch s¹n 5 sao -4 kh¸ch s¹n 4 sao -18 kh¸ch s¹n 3 sao -31 kh¸ch s¹n 2 sao -10 kh¸ch s¹n 1 sao Tæng doanh thu ngµnh kinh doanh kh¸ch s¹n Hµ Néi ®¹t 630 tû ®ång t¨ng 14,13% so víi n¨m 1999. §ãng gãp vµo doanh thu toµn ngµnh du lÞch Hµ Néi 15,75%. C«ng suÊt phßng ë c¸c kh¸ch s¹n quèc doanh ®¹t tõ 60 - 70%, ë c¸c kh¸ch s¹n liªn doanh ®¹t kho¶ng h¬n 50%. §Æc biÖt vµo dÞp lÔ héi 990 n¨m Th¨ng Long - Hµ Néi, cã kh¸ch s¹n cã møc sö dông lªn tíi 100%. Tuy nhiªn, còng cÇn thÊy r»ng bªn c¹nh nh÷ng tiÕn bé vÉn cßn nh÷ng h¹n chÕ nh­: ViÖc ph¸t triÓn mét sè c¬ së l­u tró cßn tù ph¸t, kh«ng theo quy ho¹ch ®· dÉn ®Õn hµng lo¹t nhµ nghØ, nhµ kh¸ch, kh¸ch s¹n mini, t­ nh©n ra ®êi mµ xÐt vÒ mÆt l©u dµi sÏ lµ mét tån t¹i khã kh¾c phôc vµ ®iÒu nµy cã liªn quan ®Õn c«ng suÊt sö dông phßng l­u tró ®¹t thÊp. MÆc dï nhiÒu kh¸ch s¹n ®­îc n©ng cÊp vÒ tiÖn nghi t­¬ng ®èi hiÖn ®¹i nh­ng hÖ thèng dÞch vô bæ sung cßn nghÌo nµn, ®¬n ®iÖu, c¸c dÞch vô vui ch¬i gi¶i trÝ ch­a ®­îc quan t©m ®óng møc, ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña kh¸ch. 1.2 - C¸c c¬ së ¨n uèng §¸p øng nhu cÇu ¨n uèng tèt cho kh¸ch du lÞch lµ mét nhiÖm vô tèi cÇn thiÕt cña ho¹t ®éng du lÞch. Cïng víi sù gia t¨ng du kh¸ch vµ c¬ së l­u tró, hÖ thèng c¸c c¬ së ¨n uèng trªn ®Þa bµn Hµ Néi còng t¨ng nhanh chãng. HÇu hÕt c¸c kh¸ch s¹n, nhµ nghØ ®Òu cã c¸c phßng ¨n ( Restaurant ), quÇy Bar phôc vô c¶ kh¸ch l­u tró t¹i kh¸ch s¹n vµ c¶ kh¸ch bªn ngoµi. Trong c¸c c¬ së nµy, du kh¸ch ®­îc th­ëng thøc ®Çy ®ñ c¸c mãn ¨n d©n téc ( ¢u, ¸,..) do nh÷ng ®Çu bÕp lµnh nghÒ, víi chÊt l­îng tèt, ®­îc ®¶m b¶o vÖ sinh thùc phÈm, võa ¨n uèng võa cã thÓ th­ëng thøc c¸c lµn ®iÖu d©n ca ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc. Song song víi c¸c mãn ¨n, ®å uèng còng rÊt phong phó vµ ®a d¹ng cã ®Çy ®ñ c¸c lo¹i r­îu, bia næi tiÕng thÕ giíi víi gi¸ c¶ th­êng cao h¬n tõ 2 - 3 lÇn so víi ë n¬i kh¸c. TÊt nhiªn, nã chØ phï hîp víi ®èi t­îng du kh¸ch cã thu nhËp cao hoÆc kh¸ch ®i du lÞch theo Tour trän gãi. Bªn c¹nh c¸c c¬ së ¨n uèng trong kh¸ch s¹n, cßn cã c¸c c¬ së ¨n uèng ngoµi kh¸ch s¹n, ®­îc ®Çu t­ x©y dùng trong hÇu hÕt c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. Chñng lo¹i ®å ¨n, thøc uèng ë ®©y còng rÊt phong phó vµ ®a d¹ng víi gi¸ c¶ thÝch hîp víi nhiÒu lo¹i du kh¸ch kh¸c nhau, kÓ c¶ nh©n d©n ë ®Þa ph­¬ng. So víi c¸c c¬ së l­u tró viÖc tæ chøc kinh doanh ¨n uèng cã phÇn ®¬n gi¶n h¬n, song viÖc kinh doanh ¨n uèng vÊn ®Ò vÖ sinh an toµn thùc phÈm vµ ®å ¨n lµ ®Æc biÖt quan träng.MÆc dï vËy, cho ®Õn nay chØ cã mét vµi kh¸ch s¹n lín míi cã bé phËn y tÕ kiÓm tra vÖ sinh thùc phÈm - ®å uèng. Cßn hÇu hÕt c¸c c¬ së ¨n uèng kh¸c vÊn ®Ò nµy cßn bÞ bá ngá. NhiÒu tr­êng hîp kh«ng ®¶m b¶o vÖ sinh ¶nh h­ëng ®Õn søc khoÎ cña du kh¸ch cÇn ®­îc quan t©m trong thêi gian tíi. 2. T×nh h×nh vËn chuyÓn kh¸ch du lÞch VËn chuyÓn kh¸ch du lÞch lµ nhu cÇu ®i l¹i b»ng nhiÒu ph­¬ng tiÖn kh¸c nhau cña kh¸ch du lÞch tõ n¬i c­ tró ®Õn c¸c ®Þa ®iÓm du lÞch, tõ ®Þa ®iÓm du lÞch nµy ®Õn ®Þa ®iÓm du lÞch kh¸c hoÆc trong néi bé khu du lÞch. Cïng víi sù nghiÖp ®æi míi nÒn kinh tÕ, dÞch vô vËn chuyÓn kh¸ch du lÞch nãi chung vµ Hµ Néi nãi riªng cã nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc: - Ngµnh hµng kh«ng trong thêi gian ng¾n ®· thay ®æi hµng lo¹t m¸y bay hiÖn ®¹i, ®­êng b¨ng, nhµ ga ®­îc c¶i t¹o n©ng cÊp vµ x©y dùng míi, chÊt l­îng ®éi bay vµ ®éi ngò tiÕp viªn hµng kh«ng ®­îc n©ng cao. C¸c chuyÕn bay trªn c¸c tuyÕn quèc tÕ vµ néi ®Þa ®­îc më réng, th«ng suèt vµ an toµn th«ng qua c¸c s©n bay: Néi Bµi, T©n S¬n NhÊt, §µ N½ng, Phó Bµi, Nha Trang, §iÖn Biªn, Nµ S¶n... - Ngµnh ®­êng s¾t cïng víi nh÷ng ®æi míi ®¸ng kÓ. ChÊt l­îng c¸c ®oµn tµu vµ chÊt l­îng phôc vô cã n©ng cao. Thêi gian ch¹y tµu cho mçi chuyÕn ®· nhiÒu lÇn rót ng¾n l¹i, ®· nèi l¹i tuyÕn ®­êng s¾t quèc tÕ ViÖt - Trung...Nhê ®ã, ®· t¹o ra c¸c chuyÕn du lÞch cho c¶ kh¸ch quèc tÕ vµ néi ®Þa thuËn tiÖn, thó vÞ vµ hÊp dÉn. - DÞch vô vËn chuyÓn ®­êng bé còng ph¸t triÓn kh¸ nhanh c¶ vÒ sè l­îng lÉn chÊt l­îng. HÇu hÕt c¸c c«ng ty vËn chuyÓn kh¸ch du lÞch trªn ®Þa bµn Hµ Néi ®· ®Çu t­ ®æi míi c¸c lo¹i xe, nhiÒu chñng lo¹i ph­¬ng tiÖn (« t«, taxi, xe m¸y, xÝch l«...) s½n sµng phôc vô du kh¸ch trong vµ ngoµi n­íc thuËn tiÖn, kÞp thêi víi chÊt l­îng tèt vµ gi¸ c¶ hîp lý. Tuy nhiªn, viÖc tæ chøc s¾p xÕp l¹i c¸c lùc l­îng dÞch vô vËn chuyÓn còng cÇn ®Æt ra sao cho hîp lý vµ v¨n minh h¬n. ViÖc ®æi míi n©ng cao chÊt l­îng ph­¬ng tiÖn vµ tÝnh hÊp dÉn kh¸ch du lÞch cña tuyÕn ®­êng s«ng cßn ch­a cao cÇn ®­îc quan t©m trong thêi gian tíi. 3. HiÖn tr¹ng c¸c c¬ së vui ch¬i Vui ch¬i gi¶i trÝ lµ mét nhu cÇu kh«ng thÓ thiÕu ®­îc cña du kh¸ch ®Ó sö dông quü thêi gian cßn l¹i trong ngµy vµ nh»m t¨ng c­êng søc khoÎ sau nh÷ng ngµy lao ®éng. Bëi vËy, nÕu dÞch vô nµy ®­îc ph¸t triÓn c¶ vÒ sè l­îng c¬ cÊu vµ chÊt l­îng cã t¸c dông t¨ng c­êng thêi gian l­u tró, sö dông cã hiÖu qu¶ c¬ së vËt chÊt kü thuËt hiÖn cã vµ t¨ng doanh thu. Kinh nghiÖm thùc tiÔn cho thÊy rÊt râ ®iÒu ®ã. Cho ®Õn nay trªn ®Þa bµn Hµ Néi thiªó trÇm träng n¬i vui ch¬i gi¶i trÝ cho kh¸ch du lÞch trong vµ ngoµi n­íc. Mét sè c¬ së du lÞch, c¸c h×nh thøc vui ch¬i cßn ®¬n ®iÖu víi quy m« kh«ng lín. C¸c vò tr­êng cã ph¸t triÓn nh­ng gi¸ c¶ cßn cao chØ thÝch hîp cho líp trÎ, ch­a quÇn chóng...Cã thÓ nãi, viÖc ®Çu t­ x©y dùng c¸c khu vui ch¬i gi¶i trÝ tæng hîp ®ang lµ mét ®ßi hái cÊp b¸ch trong thêi gian tíi kh«ng thÓ thiÕu v¾ng trong ch­¬ng tr×nh nghÞ sù cña thµnh phè vµ ngµnh du lÞch. III. T×nh h×nh lao ®éng trong kinh doanh lao ®éng du lÞch Do tÝnh ®Æc thï cña ngµnh du lÞch, nªn chÊt l­îng lao ®éng ®ßi hái ng­êi lao ®éng vÒ ®é tuæi, giíi tÝnh vµ tr×nh ®é nghiÖp vô nhÊt ®Þnh. HiÖn nay trong ngµnh du lÞch Hµ Néi vÒ n÷ cã ®é tuæi trung b×nh tõ 20 - 30 tuæi chiÕm sè ®«ng trong c¸c c¬ së du lÞch. Nam giíi th­êng chiÕm tû lÖ thÊp h¬n so víi sè l­îng n÷ vµ cã ®é tuæi cao h¬n, tr×nh ®é häc vÊn cña hä th­êng cao h¬n so víi n÷. Do du lÞch mang tÝnh thêi vô nªn viÖc tuyÓn dông, sö dông vµ tr¶ c«ng lao ®éng kh«ng thÓ kh«ng ký hîp ®ång theo thêi vô, theo th¸ng vµ theo ngµy. §©y lµ mét m©u thuÉn, mµ m©u thuÉn nµy dÉn ®Õn hÖ qu¶ lµ tr×nh ®é chuyªn m«n cña lao ®éng hîp ®ång thêi vô kh«ng cao, ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng dÞch vô cÇn ®­îc tÝnh ®Õn. Nh×n chung chÊt l­îng lao ®éng du lÞch Hµ Néi ®­îc ®µo t¹o c¬ b¶n, cã kh¶ n¨ng nghiÖp vô vµ ngo¹i ng÷, th«ng minh nhanh nhÑn n¾m b¾t nhanh c«ng nghÖ tiªn tiÕn cña n­íc ngoµi vµ ®­îc ®¸nh gi¸ cao. PhÇn lín nguån nh©n lùc du lÞch ®­îc ®µo t¹o bao gåm c¶ 3 cÊp: §¹i häc, Trung häc vµ D¹y nghÒ thuéc c¸c tr­êng ë Hµ Néi. IV. HiÖn tr¹ng vÒ tæ chøc qu¶n lý Ho¹t ®éng du lÞch Hµ Néi tr­íc ®©y, viÖc qu¶n lý nã do Së Kinh TÕ §èi Ngo¹i ®¶m nhiÖm. §Õn ngµy21/6/1994 Së Du LÞch h×nh thµnh vµ ®¶m nhËn chøc n¨ng qu¶n lý nµy cho ®Õn nay. MÆc dï míi thµnh lËp, nh­ng Së Du LÞch ®· nghiªn cøu ®Ò xuÊt víi Uû ban nh©n d©n thµnh phè nhiÒu viÖc cã liªn quan ®Õn sù ph¸t triÓn du lÞch trªn ®Þa bµn. B­íc ®Çu ®· thùc hiÖn tèt viÖc chuyÓn c¸c nhµ kh¸ch, nhµ nghØ cña c¸c Bé, c¸c c¬ quan, c¸c ngµnh sang kinh doanh dÞch vô; qu¶n lý vÜ m« ®­îc c¸c doanh nghiÖp dÞch vô du lÞch nhÊt lµ dÞch vô l­u tró vµ dÞch vô l÷ hµnh. Trong ho¹t ®éng kinh doanh du lÞch xÐt vÒ chiÒu h­íng tÝch cùc cho thÊy: - Cã sù t¨ng nhanh vÒ nguån kh¸ch, vÒ thÞ tr­êng, vÒ c¬ héi ®Çu t­ ®Ó t¨ng c­êng c¬ së vËt chÊt kü thuËt theo h­íng hiÖn ®¹i. - Sù ra ®êi nhiÒu tæ chøc kinh doanh du lÞch kh¸ch s¹n, nhµ hµng víi nhiªï quy m« vµ tr×nh ®é kh¸c nhau cña nhiªï chñ së h÷u kh¸c nhau. - Sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc vÒ du lÞch ®· ®­îc t¨ng c­êng trong sù thèng nhÊt qu¶n lý vÒ mét mèi - §ã lµ Së Du LÞch. Tuy nhiªn, còng cßn mét sè h¹n chÕ: - ViÖc phèi hîp ch­a cã hiÖu qu¶ gi÷a Së Du LÞch víi chÝnh quyÒn n¬i cã tµi s¶n du lÞch ®èi víi viÖc b¶o vÖ m«i tr­êng, c¶nh quan di tÝch, còng nh­ viÖc c¶i t¹o n©ng cÊp vµ x©y dùng mçi c¬ së phôc vô du lÞch. - C¬ chÕ qu¶n lý chËm ®­îc c¶i tiÕn m«i tr­êng ph¸p lý, chÝnh s¸ch l·i xuÊt cßn cao ch­a thùc sù ­u ®·i, nhÊt lµ vèn trung h¹n vµ dµi h¹n. - ViÖc thùc hiÖn chñ tr­¬ng cæ phÇn ho¸ cßn chËm céng víi nguån vèn ®Çu t­ vµo lÜnh vùc du lÞch thuéc së h÷u Nhµ n­íc Trung ­¬ng tuy cã t¨ng nh­ng kh«ng ®ång bé, nªn thiÕu vèn, th­êng vèn chØ ®ñ ®¸p øng c¸c yªu cÇu n©ng cÊp c¸c c¬ së l­u tró hiÖn cã hoÆc x©y dùng thªm vµ gi¶i quyÕt nh÷ng khã kh¨n vµ tr× trÖ trong khai th¸c kinh doanh, ch­a cã ®iÒu kiÖn ®Ó x©y dùng c¸c khu vui ch¬i, gi¶i trÝ lín ®ång bé. - Sù xuÊt hiÖn mét sè nhµ hµng, kh¸ch s¹n kh«ng theo quy ho¹ch, sù ph¸t triÓn nhanh vµ hiÖn ®¹i cña liªn doanh ®· lµm cho c¸c doanh nghiÖp du lÞch Nhµ n­íc cã nguy c¬ kh«ng ®øng v÷ng trong c¹nh tranh, lµm suy yÕu chç dùa trong qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ n­íc. - Nguyªn t¾c qu¶n lý Nhµ n­íc b»ng ph¸p luËt ®èi víi kinh doanh du lÞch l÷ hµnh ë Hµ Néi ch­a ®­îc nhËn thøc ®Çy ®ñ vµ thùc thi triÖt ®Ó. T×nh tr¹ng kh«ng ®­îc phÐp kinh doanh l÷ hµnh nh­ng vÉn ngang nhiªn kinh doanh hoÆc ®¨ng ký kinh doanh l÷ hµnh nh­ng l¹i kh«ng kinh doanh, sù thay ®æi ®Þa chØ cña c¸c doanh nghiÖp l÷ hµnh kh«ng cã b¸o c¸o cho c¬ quan qu¶n lý. §Õn th¸ng 5/2000 cã 60 doanh nghiÖp lµ c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n vµ chi nh¸nh cña c¸c c«ng ty kinh doanh du lÞch l÷ hµnh trªn ®Þa bµn Hµ Néi kh«ng ®óng ®Þa chØ nh­ ®· ®¨ng ký kinh doanh l÷ hµnh víi së du lÞch. V× vËy kinh doanh du lÞch l÷ hµnh ë Hµ Néi trë nªn rÊt s«i ®éng nh­ng t¹o ra sù hçn lo¹n, kÐm hiÖu qu¶ c¶ vÒ kinh tÕ vµ x· héi. - Mèi quan hÖ gi÷a c¸c nhµ cung cÊp s¶n phÈm du lÞch Hµ Néi vµ c¸c nhµ s¶n xuÊt kh¸c víi c¸c doanh nghiÖp kinh doanh du lÞch l÷ hµnh ë Hµ Néi láng lÎo thiÕu sù rµng buéc, g¾n bã. - Ch­a qu¶n lý ®­îc mét sè hiÖn t­îng kh«ng lµnh m¹nh nh­ trém c¾p, ¨n xin, c¸c tÖ n¹n x· héi....Cuèi cïng, lµ bé m¸y qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ du lÞch cßn yÕu vµ thiÕu ch­a theo kÞp víi tèc ®é vµ xu thÕ ph¸t triÓn du lÞch, cÇn ®­îc tÝnh ®Õn trong thêi gian tíi. V. HiÖn tr¹ng kÕt cÊu phôc vô ph¸t triÓn kinh doanh du lÞch 1. KÕt cÊu h¹ tÇng giao th«ng vËn t¶i Hµ Néi tuy kh«ng cã c¶ng biÓn, nh­ng vÒ ph­¬ng tiÖn giao vËn t¶i ®­êng hµng kh«ng, ®­êng bé, ®­êng s¾t vµ ®­êng s«ng t­¬ng ®èi thuËn lîi. Tõ khi ®æi míi ®Õn nay, nhÊt lµ mÊy n¨m gÇn ®©y kÕt cÊu h¹ tÇng giao th«ng vËn t¶i trªn ®Þa bµn Hµ Néi cã nh÷ng biÕn ®æi ®¸ng kÓ trªn c¶ c¸c mÆt vÒ kü thuËt, sè l­îng, ph­¬ng tiÖn vµ chÊt l­îng phôc vô. MÆc dï so víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi vµ khu vùc cßn l¹c hËu vµ yÕu kÐm ch­a ®¸p øng ®­îc nh÷ng yªu cÇu míi cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. Nh­ng Hµ Néi thùc sù lµ ®Çu mèi giao th«ng nèi víi c¸c tØnh, c¸c n­íc trong khu vùc vµ toµn cÇu. Hµ Néi xøng ®¸ng lµ trung t©m du lÞch cña c¶ n­íc. VÒ ®­êng bé: Nh×n chung cßn rÊt l¹c hËu vµ chÊt l­îng kÐm, mÆc dï vµi n¨m trë l¹i ®©y cã c¶i t¹o n©ng cÊp vµ xuÊt hiÖn mét vµi ®­êng phè cã chÊt l­îng nh­ Hµ Néi - Néi Bµi, mét sè nót giao th«ng ®­îc gi¶i to¶, thùc hiÖn “®­êng th«ng hÌ tho¸ng “, b­íc ®Çu cã nh÷ng thay ®æi b­íc ngoÆt. Song mäi vÊn ®Ò ë ®©y mµ sù tiÕn bé vµ hiÖn ®¹i cßn ®ang ë phÝa tr­íc. VÒ ®­êng s¾t: Trong mÊy n¨m gÇn ®©y nhê t¨ng c­êng ®Çu t­ nªn ®· cã b­íc tiÕn ®é vÒ tèc ®é ch¹y tµu, toa xe, ®Çu m¸y, nhµ ga ®­îc n©ng cÊp, chØnh trang, ®Æc biÖt ®· khai th«ng tuyÕn ®­êng s¾t Hµ Néi - Trung Quèc t¹o ®iªï kiÖn cho viÖc ph¸t triÓn du lÞch Hµ Néi víi c¸c vïng trong n­íc, nh­ng do nhiÒu nguyªn nh©n (nhÊt lµ do thiÕu vèn) nªn nh×n chung hÖ thèng ®­êng s¾t vÉn ë trong t×nh tr¹ng l¹c hËu, thiÕu ®ång bé, thÊp kÐm. §Ó hiÖn ®¹i vµ héi nhËp víi tr×nh ®é quèc tÕ cßn ph¶i mÊt thêi gian dµi, mÆc dï hiÖn nay ®· cã sù c¶i thiÖn so víi tr­íc. VÒ ®­êng hµng kh«ng: HiÖn nay vÉn cßn l¹c hËu, thiÕu ®ång bé ch­a thÓ so s¸nh víi c¸c n­íc trong khu vùc. Tuy vËy, nã vÉn ®¸p øng ®­îc c¬ b¶n vÒ nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ ®i l¹i t­¬ng ®èi tèt cho ®Êt n­íc vµ kh¸ch du lÞch so víi tr­íc ®©y. Cã thÓ thÊy triÓn väng tõ n¨m 1998 trë ®i kÕt cÊu h¹ tÇng vµ ph­¬ng tiÖn bay ë khu vùc Hµ Néi sÏ ®­îc c¶i thiÖn vµ cã b­íc ph¸t triÓn ®¸ng kÓ vµ míi vÒ chÊt. Vµ theo ®ã nhiÒu tuyÕn bay míi tõ Hµ Néi ®i c¸c n­íc vµ tõ Hµ Néi ®i c¸c vïng h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn. VÒ ®­êng s«ng: M¹ng l­íi s«ng ngßi kh¸ dÇy ®Æc, kho¶ng 0,5 - 1km/km2 vµ thuéc hai hÖ thèng s«ng chÝnh lµ s«ng Hång vµ s«ng Th¸i B×nh. TiÒm n¨ng vËn t¶i hµng ho¸ vµ hµnh kh¸ch tõ Hµ Néi ®i vµ ®Õn lµ rÊt lín, cã nhiÒu thuËn lîi, nh­ng viÖc khai th¸c vµ sö dông cßn rÊt thÊp, lßng s«ng bÞ båi l¾ng do thiÕu vèn, kinh phÝ n¹o vÐt nhiÒu ®o¹n s«ng, luång l¹ch bÞ thu hÑp, ph­¬ng tiÖn bèc xÕp, nhµ kho chøa hµng, nhµ chê kh¸ch cßn nhiÒu mÆt yÕu kÐm ch­a ®­îc ®Çu t­ thÝch ®¸ng, lµm h¹n chÕ viÖc vËn t¶i hµng ho¸ vµ thu hót kh¸ch du lÞch. TiÒm n¨ng nµy chØ ®­îc khai th¸c nÕu c¸c dù ¸n ®Çu t­ x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng ®­êng s«ng ®­îc ®Æt ra trong thêi gian tíi. 2. KÕt cÊu h¹ tÇng vÒ ®iÖn T×nh h×nh ®iÖn ë Hµ Néi ch­a thÓ so s¸nh víi c¸c n­íc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, nh­ng l¹i kh¸ h¬n nhiÒu so víi c¸c ®Þa ph­¬ng vµ vïng kh¸c trong c¶ n­íc vµ vÒ c¬ b¶n ®¸p øng nhu cÇu s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t trong ®ã cã dÞch vô. Song do hÖ thèng vµ m¹ng l­íi ®­êng d©y t¶i ®iÖn cò, l¹c hËu, thiÕu ®ång bé, l¹i ch­a quy ho¹ch c©n ®èi, hîp lý gi÷a nhu cÇu vµ c¸c tr¹m ph©n phèi ®iÖn. Nªn viÖc cung cÊp ®iÖn ë mét sè khu vùc ch­a ®­îc æn ®Þnh, nh÷ng sù cè mÊt ®iÖn cñng bé vÉn cßn x¶y ra. Gi¸ c¶ tiªu dïng ®iÖn cßn bÊt cËp do hiÖn t­îng tiªu dïng ®iÖn cµng nhiªï th× chi phÝ cµng cao g©y ¶nh h­ëng lín cho ho¹t ®éng kinh doanh kh¸ch s¹n. KÕt cÊu h¹ tÇng vÒ ®iÖn cÇn ph¶i ®­îc c¶i thiÖn ®Ó kh«ng cßn lµ trë ng¹i ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh doanh du lÞch. 3. VÒ cÊp tho¸t n­íc §­îc sù gióp ®ì cña ChÝnh phñ PhÇn Lan qua dù ¸n hîp t¸c tõ n¨m 1985 viÖc cÊp n­íc s¹ch trªn ®Þa bµn Hµ Néi ®· ®­îc c¶i thiÖn nhiÒu, ®¹t møc b×nh qu©n ®Çu ng­êi cao so víi c¸c thµnh phè kh¸c. MÆc dï vËy, viÖc cÊp n­íc s¹ch trªn ®Þa bµn Hµ Néi vÉn cßn nhiÒu mÆt yÕu kÐm nh­ hÖ thèng ®­êng èng dÉn kh«ng ®ång bé gi÷a cò vµ míi, mét sè khu vùc bÞ nhiÔm bÈn, tû lÖ thÊt tho¸t n­íc cßn cao, b×nh qu©n ®Çu ng­êi vÒ l­îng n­íc sö dông cßn thÊp so víi thÕ giíi vµ khu vùc. Nh÷ng yÕu kÐm nµy, ®· vµ ®ang lµ trë ng¹i ®èi víi s¶n xuÊt vµ ®êi sèng nãi chung, du lÞch nãi riªng. §¸ng chó ý lµ kÕt cÊu h¹ tÇng cÊp tho¸t n­íc ë Hµ Néi cã thÓ ®­îc coi lµ kh©u yÕu kÐm nhÊt, th¸ch thøc lín nhÊt vµ g©y phiÒn hµ nhiÒu nhÊt cho d©n c­ vµ kh¸ch du lÞch. Hµ Néi ®øng tr­íc mét hiÖn tr¹ng hÖ thèng tho¸t n­íc ®· qu¸ cò, l¹c hËu, hÇu hÕt tù ch¶y vµ tho¸t ra s«ng NhuÖ. V× vËy, khi mÊt n­íc s«ng NhuÖ lªn cao h¬n, n­íc tho¸t Hµ Néi kh«ng ch¶y ra ®­îc sinh ra óng ngËp, hoÆc khi m­a lín tõ 200 mm trë nªn kÐo dµi vµi giê nhiÒu khu vùc ®· óng ngËp. §iÒu ®¸ng nãi, n­íc th¶i Hµ Néi ch­a ®­îc xö lý tr­íc khi ch¶y ra s«ng vµ vµo mïa kh« n­íc tho¸t bÞ ®äng l¹i g©y nªn t×nh tr¹ng « nhiÔm m«i tr­êng. CÇn ph¶i quy ho¹ch l¹i tæng thÓ tho¸t n­íc Hµ Néi ®Ó bé mÆt, m«i tr­êng ®« thÞ sÏ hÊp dÉn h¬n nhiÒu ®èi víi d©n c­ vµ du kh¸ch. 4. KÕt cÊu h¹ tÇng b­u chÝnh viÔn th«ng HiÖn nay , nh×n chung vÒ kÕt cÊu h¹ tÇng b­u chÝnh viÔn th«ng trªn ®Þa bµn thµnh phè Hµ Néi vÒ c¬ b¶n kh«ng cã g× trë ng¹i lín cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, trong ®ã cã sù ph¸t triÓn cña du lÞch. VÊn ®Ò ®Æt ra chØ lµ sù tiÕp tôc hoµn thiÖn vµ hiÖn ®¹i ho¸ lªn mét b­íc míi cao h¬n theo ®µ ph¸t triÓn cña khoa häc c«ng nghÖ b­u chÝnh viÔn th«ng cña thÕ giíi. Qua kh¶o s¸t vµ ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng ph¸t triÓn kinh doanh du lÞch Hµ Néi tõ n¨m 1990 ®Õn nay næi lªn mÊy vÊn ®Ò cÇn tiÕp tôc ph¸t triÓn vµ cÇn cã ph­¬ng h­íng, gi¶i ph¸p ®Ó kh¾c phôc trong thêi gian tíi. TiÕp tôc ph¸t huy c¸c yÕu tè mang chiªï h­íng tÝch cùc cã lîi cho ph¸t triÓn kinh doanh du lÞch, ®ã lµ tiÒm n¨ng thiªn nhiªn vµ tiÒm n¨ng nh©n v¨n n­íc ta vµ Hµ Néi lµ rÊt lín, phong phó ®a d¹ng; nguån du kh¸ch trong n­íc vµ n­íc ngoµi cã xu h­íng t¨ng lªn; thÞ tr­êng vµ c¬ héi ®Çu t­ cña n­íc ngoµi ®Ó t¨ng c­êng c¬ së vËt chÊt kü thuËt, du lÞch lµ kh«ng nhá. Tr­íc kÕt qu¶ ®æi míi kinh tÕ - x· héi vµ chÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi ngo¹i do §¶ng ta khëi x­íng vµ l·nh ®¹o thùc hiÖn; Hµ Néi - Trung t©m chÝnh trÞ c«ng nghiÖp, v¨n ho¸ khoa häc kü thuËt trong n­íc vµ quèc tÕ mµ ngµnh du lÞch cã thÓ khai th¸c nh­ mét lîi thÕ so víi c¸c ®Þa ph­¬ng kh¸c trong c¶ n­íc ( kÓ c¶ thµnh phè Hå ChÝ Minh ). Nh÷ng th¸ch thøc, yÕu kÐm vµ nhøc nhèi cÇn ®­îc tËp trung søc ng­êi søc cña ®Ó xö lý trong thêi gian tíi ë Hµ Néi. §ã lµ: - Sù cÇn thiÕt ph¶i ®Çu t­ x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng giao th«ng vËn t¶i, kÕt cÊu h¹ tÇng cÊp tho¸t n­íc ®ang lµ kh©u yÕu nhÊt hiÖn nay. - §Çu t­ x©y dùng khu vùc vui ch¬i gi¶i trÝ tæng hîp thÝch øng víi tÇm vãc cña thñ ®« ngµn n¨m v¨n hiÕn. BiÕn c¸c Hå lín t¹i Hµ Néi thµnh c¸c trung t©m vui ch¬i, gi¶i trÝ cho kh¸ch du lÞch vµ nh©n d©n. - X©y dùng mét sè khu du lÞch vµ nghØ cuèi tuÇn phôc vô cho nh©n d©n Thñ §« vµ kh¸ch du lÞch. - Víi ph­¬ng ch©m “nèi dµi bµn tay du lÞch” cña thñ ®« Hµ Néi, cÇn phèi hîp vµ khuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cïng ®Çu t­ ®Ó n©ng cÊp c¸c danh lam th¾ng c¶nh ë c¸c tØnh phô cËn nh­: Hµ T©y, Ninh B×nh vµ TP H¹ Long... t¹o ®iÒu kiÖn cho kh¸ch trong vµ ngoµi n­íc cã nh÷ng chuyÕn du lÞch kh¸m ph¸ ®Çy bæ Ých. - N©ng cao h¬n n÷a doanh thu vµ hiÖu qu¶ kinh doanh du lÞch t­¬ng xøng víi tiÒm n¨ng vµ vÞ trÝ cña thñ ®«. - §Èy m¹nh liªn kÕt trong néi vïng Hµ Néi vµ gi÷a Hµ Néi - H¶i Phßng - Qu¶ng Ninh vµ c¸c vïng ®ång b»ng thuéc ®ång b»ng B¾c Bé - vïng phô cËn - cã nhiÒu ®iÓm du lÞch cÇn ph¶i cïng nhau khai th¸c ®Ó ®­a vµo tour du lÞch cho du kh¸ch trong vµ ngoµi n­íc. - TiÕp tôc nghiªn cøu vµ ®Ò xuÊt c¸c chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ cã liªn quan ®Õn sù ph¸t triÓn du lÞch trªn ®Þa bµn Hµ Néi. - N©ng cao tr×nh ®é vµ n¨ng lùc qu¶n lý vÜ m« cña nhµ n­íc ®èi víi c¸c tæ chøc du lÞch thuéc tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ... PhÇn thø hai Nh÷ng gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch Hµ Néi giai ®o¹n tõ nay ®Õn n¨m 2010 I. §Þnh h­íng ph¸t triÓn du lÞch Hµ Néi vµ nh÷ng dù b¸o 1. §Þnh h­íng tæng qu¸t Hµ Néi cã nhiÒu lîi thÕ vÒ vÞ trÝ, tiÒm n¨ng ph¸t triÓn du lÞch. ChÝnh v× vËy trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña thµnh phè ®Õn n¨m 2010 cã chñ tr­¬ng: §­a ngµnh du lÞch thñ ®« xøng ®¸ng víi vÞ trÝ lµ mét trung t©m du lÞch lín cña c¶ n­íc, trë thµnh ngµnh kinh tÕ quan träng trong thËp niªn ®Çu cña thÕ kû 21. 2. C¸c tÝnh to¸n dù b¸o Dù b¸o møc t¨ng tr­ëng cña ngµnh du lÞch Hµ Néi trong nh÷ng n¨m tíi ®­îc dùa trªn nh÷ng c¨n cø cô thÓ sau: - ChiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña thµnh phè thêi kú 1995 - 2010. Trong ®ã du lÞch dÞch vô ®­îc coi lµ ngµnh kinh tÕ quan träng trong qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ. - ChiÕn l­îc ph¸t triÓn du lÞch ViÖt Nam trong” Quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn du lÞch ViÖt Nam 1995 - 2010 ”, trong ®ã Hµ Néi ®­îc x¸c ®Þnh lµ “ ®Çu mèi ph©n phèi kh¸ch du lÞch lín cña c¶ n­íc, ®­îc ®¸nh gi¸ lµ mét trong m­êi trung t©m du lÞch lín cÇn ®­îc ­u tiªn ®Çu t­, lµ mét cùc trong tam gi¸c t¨ng tr­ëng vÒ du lÞch ë phÝa B¾c lµ Hµ Néi - H¶i Phßng - Qu¶ng Ninh “ Môc tiªu cña ngµnh du lÞch Hµ Néi ®Õn n¨m 2005 ®ãn 5 triÖu kh¸ch du lÞch, trong ®ã 1 triÖu kh¸ch du lÞch quèc tÕ, doanh thu du lÞch ®¹t 645 triÖu USD. N¨m 2010 ®ãn 8,5 triÖu kh¸ch du lÞch, trong ®ã 1,6 triÖu kh¸ch quèc tÕ, doanh thu du lÞch ®¹t 1,4 tû USD. Møc t¨ng tr­ëng du lÞch b×nh qu©n 13,15%/n¨m, GDP du lÞch chiiÕm 13 - 14% trong c¬ cÊu GDP toµn thµnh phè. 3. Mét sè quan ®iÓm ph¸t triÓn du lÞch Hµ Néi - Sù ph¸t triÓn du lÞch cÇn ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn cho mäi thµnh phÇn kinh tÕ ph¸t triÓn mét c¸ch ®óng ®¾n, æn ®Þnh vµ hiÖu qu¶, trong ®ã kinh tÕ du lÞch Nhµ n­íc vÉn ®ãng vai trß chñ ®¹o vµ ®iÒu tiÕt c¸c ho¹t ®éng du lÞch. Trong c¸c ho¹t ®éng du lÞch cÇn chó träng ®Õn ®a d¹ng ho¸ c¸c s¶n phÈm du lÞch ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng, cã hiÖu qu¶. - Tæ chøc ho¹t ®éng du lÞch ph¶i g¾n liÒn víi tæ chøc qu¶n lý (kÓ c¶ qu¶n lý vÒ m«i tr­êng vµ v¨n minh du lÞch cña ®Êt n­íc), ®¶m b¶o an ninh quèc gia, trËt tù x· héi, gi÷ v÷ng b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc, ®¶m b¶o m«i tr­êng sinh th¸i. - Ph¸t huy c¸c nguån lùc hiÖn cã cña Hµ Néi vµ c¸c vïng phô cËn, më réng quan hÖ hîp t¸c quèc tÕ, x©y dùng ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn ngµnh du lÞch vµ lùc l­îng toµn x· héi phÊn ®Êu ®Õn n¨m 2010 GDP du lÞch chiÕm 13 - 14% trong c¬ cÊu GDP toµn thµnh phè. - Gãp phÇn gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng ®« thÞ, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ng­êi d©n h­ëng thô c¸c dÞch vô du lÞch nh»m t¸i t¹o søc s¶n xuÊt, thùc hiÖn chøc n¨ng xóc t¸c cho sù hoµ nhËp kinh tÕ thñ ®« víi kinh tÕ c¸c vïng trong n­íc vµ thÕ giíi. II. Ph­¬ng h­íng vµ nh÷ng gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch Hµ Néi tõ nay ®Õn 2010: XuÊt ph¸t tõ nh÷ng ®Þnh h­íng lín, nh÷ng quan ®iÓm c¬ b¶n cña UBND Thµnh phè Hµ Néi trong tæ chøc ho¹t ®éng ngµnh du lÞch thñ ®«, c¨n cø vµo kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña Thµnh phè Hµ Néi ngµnh du lÞch cÇn ph¶i tËp trung theo h­íng sau: 1. §iÒu chØnh vµ tæ chøc l¹i c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc vÒ du lÞch theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸, ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong kinh doanh du lÞch. - XuÊt ph¸t tõ quan ®iÓm lín cña §¶ng vµ Nhµ n­íc trong qu¶n lý vµ x©y dùng thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng XHCN, trong ®ã lÊy c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc lµm vai trß chñ ®¹o, c¸c doanh nghiÖp du lÞch cña nhµ n­íc cÇn cñng cè, n©ng cao søc c¹nh tranh, ®øng v÷ng vµ chi phèi trong ho¹t ®éng du lÞch. Tuy vËy ngµnh du lÞch ph¶i lùa chän vµ tËp trung ®Çu t­ cho mét sè doanh nghiÖp Nhµ n­íc vÒ du lÞch cã ®ñ ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ vµ cã qui m« ho¹t ®éng t­¬ng ®èi lín, cã ®ñ tiÒm n¨ng vÒ c¬ së vËt chÊt kü thuËt ®Ó t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm du lÞch cao cÊp cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh, ph¸t triÓn vµ v­¬n ra c¸c thÞ tr­êng trong n­íc, khu vùc vµ quèc tÕ. Bªn c¹nh ®ã, tiÕn hµnh hîp nhÊt vµ cæ phÇn ho¸ mét sè doanh nghiÖp kh¸ch s¹n Nhµ n­íc ®Ó t¹o nguån vèn x©y dùng, n©ng cÊp c¸c c¬ sæ du lÞch. §ång thêi t¹o hµnh lang ph¸p lý cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ph¸t triÓn, t¹o m«i tr­êng thuËn lîi cho ho¹t ®éng du lÞch thùc hiÖn ®óng qui ®Þnh, ®óng ph¸p luËt vµ cã hiÖu qu¶. - ChØ ­u tiªn vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo c¸c dù ¸n du lÞch cã qui m« lín, ®ßi hái tr×nh ®é qu¶n lý kinh doanh, nh÷ng s¶n phÈm du lÞch cao cÊp, c¸c lo¹i h×nh du lÞch míi, hÊp dÉn, cã c«ng nghÖ cao. V× vËy viÖc tæ chøc l¹i c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc cÇn thùc hiÖn sao cho cã nh÷ng daonh nghiÖp cã ®ñ ®iÒu kiÖn vµ tr×nh ®é qu¶n lý ®Ó tham gia c¸c liªn doanh n­íc ngoµi. C¸c dù ¸n qui m« nhá vµ võa cã thÓ thùc hiÖn qua viÖc liªn doanh, huy ®éng vèn trong n­íc. - KhuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong vµ ngoµi n­íc ®Çu t­ vµo c¸c khu vui ch¬i gi¶i trÝ, thÓ thao, nghØ d­ìng, h×nh thµnh c¸c s¶n phÈm du lÞch ®a d¹ng ®Ó thu hót kh¸ch. 2. C¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp kinh doanh du lÞch cÇn tËp trung ph¸t triÓn: Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, viÖc h×nh thµnh c¸c lo¹i h×nh kinh doanh du lÞch chøa ®ùng sù vËn ®éng theo qui luËt cung cÇu. ViÖc qu¶n lý nhµ n­íc trªn lÜnh vùc nµy chØ nªn t¸c ®éng qua nh÷ng yÕu tè kh¸ch ®Ó ®iÒu tiÕt, c©n ®èi phï hîp, tr¸nh viÖc ¸p ®Æt theo kiÓu hµnh chÝnh. CÇn ®Þnh h­íng ph¸t triÓn c¸c lo¹i h×nh du lÞch sau: - Doanh nghiÖp kinh doanh l÷ hµnh. - Doanh nghiÖp th«ng tin qu¶ng c¸o, t­ vÊn. - Doanh nghiÖp kinh doanh l­u tró, ¨n uèng. - Doanh nghiÖp kinh doanh vËn chuyÓn. - Doanh nghiÖp kinh doanh c¸c ho¹t ®éng vui ch¬i gi¶i trÝ. - Doanh nghiÖp qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh kh¸ch s¹n. Trong tæ chøc kinh doanh du lÞch cÇn chó ý ®Õn xu thÕ sau ®©y: - Trªn thÕ giíi hiÖn nay, xu thÕ ®i du lÞch lÎ sÏ thay dÇn h×nh thøc du lÞch theo tour trän gãi. §iÒu nµy ®Æt ra cho c¸c doanh nghiÖp l÷ hµnh ph¶i cã sù nh¹y bÐn, n¨ng ®éng vµ tiÕp thÞ tèt. - Nhu cÇu vui ch¬i gi¶i trÝ, thÓ thao, lÔ héi, tÝn ng­ìng, du lÞch sinh th¸i... cña kh¸ch ngµy cµng t¨ng vÒ qui m«, chÊt l­îng, néi dung. - Yªu cÇu c¸c dÞch vô ngµy cµng cao. V× vËy ®ßi hái ph¶i cã sù liªn kÕt chÆt chÏ gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong c¸c khu vùc ®Ó tho¶ m·n mäi nhu cÇu cña kh¸ch mét c¸ch ®ång bé vµ hoµn h¶o. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay ®Æc biÖt lµ thñ ®«, cÇn khuyÕn khÝch ph¸t triÓn h×nh thøc du lÞch theo tour trän gãi ®Ó ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu t¨ng doanh thu, ®¶m b¶o an ninh quèc gia, trËt tù an toµn x· héi vµ b¶o vÖ c¶nh quan m«i tr­êng. Ngoµi ra ®ã lµ yÕu tè ®¶m b¶o kh¶ n¨ng t¨ng c­êng qu¶n lý nhµ n­íc trong ho¹t ®éng du lÞch vµ t¨ng kh¶ n¨ng c©n ®èi gi­· cung vµ cÇu trong du lÞch còng nh­ ®¶m b¶o quyÒn lîi cho kh¸ch du lÞch. 3. C¸c l¹i h×nh du lich tËp trung cÇn ph¸t triÓn: Thñ ®« Hµ Néi lµ mét l·nh thæ cã tiÒm n¨ng vÒ tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n. C¨n cø vµo c¸c yÕu tè ®ã vµ c¸c ®iÒu kiÖn h¹ tÇng kü thuËt trªn ®Þa bµn vµ khu vùc, nh÷ng lo¹i h×nh du lÞch chñ yÕu mµ Hµ Néi cÇn ph¸t triÓn lµ: - Du lÞch tham quan - Du lÞch nghØ d­ìng ( ë vïng phô cËn Hµ Néi ). - Du lÞch sinh th¸i ( ë vïng phô cËn Hµ Néi ). - Du lÞch thÓ thao, c©u c¸. - Du lÞch héi nghÞ, héi th¶o. - Du lÞch v¨n ho¸, tÝn ng­ìng. - Du lÞch kinh doanh ( T×m c¸c c¬ héi ®Çu t­ hîp t¸c kinh tÕ...) §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò trªn cÇn thùc hiÖn hai biÖn ph¸p sau: Thø nhÊt: Chó träng ®Çu t­, kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ vÒ tµi nguyªn ®Ó më réng quy m« vµ n©ng cao tÝnh hÊp dÉn cña c¸c lo¹i h×nh du lÞch chñ yÕu hiÖn cã cña thµnh phè. Cô thÓ lµ: - Cã biÖn ph¸p b¶o vÖ, t«n t¹o c¸c di tÝch lÞch sö, v¨n ho¸, ®Æc biÖt c¸c di tÝch ®· ®­îc xÕp h¹ng. - Tr­íc m¾t tËp trung n©ng cÊp, c¶i t¹o c¸c c«ng viªn hiÖn cã nh­ c¸c c«ng viªn Lªnin, B¸ch Th¶o, Thanh Nhµn...BiÕn c¸c Hå lín t¹i Hµ Néi thµnh c¸c trung t©m vui ch¬i gi¶i trÝ cho kh¸ch du lÞch vµ nh©n d©n. - §Çu t­ khu thÓ thao tæng hîp, khu trung t©m Héi nghÞ quèc tÕ cã kh¶ n¨ng tæ chøc c¸c cuéc thi thÓ thao ( Bãng ®¸, ®ua ngùa, ®iÒn kinh...), c¸c cuéc héi nghÞ quèc tÕ t¹i Hµ Néi. - CÇn nghiªn cøu vµ sö dông t¹i chç hÖ thèng c¸c nhµ hµng cung øng c¸c s¶n phÈm l­u niÖm vµ c¸c s¶n vËt v¨n ho¸ mang ®Æc tr­ng riªng cña Hµ Néi cho kh¸ch du lÞch. - Ph¸t triÓn c¸c lµng nghÒ ven ®« nh­ gèm B¸t Trµng, ®ång Ngò X·, giÊy Tróc B¹ch, c¸c c«ng nghÖ s¶n xuÊt ®å mü nghÖ... Thø hai: Hîp t¸c chÆt chÏ víi c¸c ®Þa ph­¬ng trong vïng, ®Æc biÖt lµ H¶i Phßng, Qu¶ng Ninh ®Ó khai th¸c cã hiÖu qu¶ nh÷ng tiiÒm n¨ng du lÞch hÕt søc phong phó ë nh÷ng vïng l·nh thæ nµy nh»m ph¸t triÓn vµ ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh du lÞch chñ yÕu sau: -Du lÞch nghØ d­ìng biÓn ( §å S¬n, C¸t Bµ, H¹ Long ) -Du lÞch sinh th¸i ( C¸t Bµ, Yªn Tö, H¹ Long ) -Du lÞch thÓ thao n­íc ( §å S¬n, C¸t Bµ, H¹ Long ) -Du lÞch cuèi tuÇn ( §å S¬n, H¹ Long ) -Du lÞch héi chî, héi nghÞ ( Hµ Néi, H¶i Phßng, H¹ Long ) Nh­ vËy viÖc kÕt hîp thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p c¬ b¶n trªn ®©y sÏ cho phÐp ph¸t triÓn mét c¸ch phong phó c¸c lo¹i h×nh du lÞch cña Hµ Néi. 4. §a d¹ng ho¸ c¸c s¶n phÈm du lÞch: ViÖt Nam lµ mét n¬i duy nhÊt ë Ch©u ¸ ch­a ®­îc khai ph¸. Do ®ã kh¸ch quèc tÕ rÊt quan t©m, chó ý tíi viÖc khai th¸c, t×m tßi c¸c lo¹i h×nh du lÞch ë ®©y. Tuy nhiªn, ®· cã nh÷ng dÊu hiÖu cho thÊy nhiÒu tµi nguyªn du lÞch quÝ gi¸ ®· bÞ khai th¸c c¹n kiÖt, thiÕu sù b¶o vÖ, t«n t¹o, n©ng cÊp vµ ph¸t triÓn. §©y lµ mét trong nh÷ng lý do chÝnh lµm cho s¶n phÈm du lÞch ViÖt Nam nãi chung, Hµ Néi nãi riªng ngµy cµng trë nªn c¹n kiÖt vµ ®¬n ®iÖu. §Ó kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ trªn ®©y, cÇn thiÕt ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu nh»m ®a d¹ng ho¸ c¸c s¶n phÈm du lÞch, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm ®ã. Mét sè c¬ b¶n cÇn tËp trung nh­ sau: - TiÕn hµnh ®¸nh gi¸, ®iÒu tra toµn bé hiÖn tr¹ng (sè l­îng vµ chÊt l­îng) c¸c s¶n phÈm du lÞch chÝnh cña Hµ Néi vµ nh÷ng tiÒm n¨ng ch­a ®­îc khai th¸c. KÕt qu¶ kh¶o s¸t sÏ lµ nh÷ng c¬ së v÷ng ch¾c cho viÖc x©y dùng mét kÕ ho¹ch cã tÝnh kh¶ thi cao ®Ó t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm du lÞch cã chÊt l­îng cao, cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi nh÷ng s¶n phÈm du lÞch cña c¸c ®Þa ph­¬ng kh¸c, cña c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. - CÇn nhanh chãng ®¸nh gi¸ ph©n lo¹i kh¸ch s¹n vµ hÖ thèng dÞch vô theo tiªu chuÈn quèc tÕ, cã nh÷ng qui ®Þnh chÆt chÏ vÒ chÊt l­îng dÞch vô thÝch øng víi tõng lo¹i kh¸ch s¹n, nhµ hµng. Trªn c¬ së quy ho¹ch ®· x¸c ®Þnh, lËp kÕ ho¹ch x©y dùng, ph¸t triÓn m¹ng l­íi kh¸ch s¹n vµ c¸c c«ng tr×nh phô phï hîp víi yªu cÇu ph¸t triÓn cña du kh¸ch. - KhuyÕn khÝch x©y dùng c¸c khu vui ch¬i gi¶i trÝ cã tÇm cì quèc gia, cã kÕt hîp c«ng nghÖ tiªn tiÕn víi nh÷ng truyÒn thèng v¨n ho¸ lÞch sö cña d©n téc ViÖt Nam. Tõ nay ®Õn n¨m 2010 (1000 n¨m Th¨ng Long), Hµ Néi ph¶i x©y dùng xong khu c«ng viªn thÓ thao MÔ Tr× víi quy m« quèc tÕ. §©y lµ c«ng viªn cña thÕ kû thø 21 phôc vô cho nhu cÇu nghØ ng¬i, gi¶i trÝ kh«ng chØ cña du kh¸ch quèc tÕ mµ cßn phôc vô chÝnh cho nh©n d©n thñ ®« vµ nh©n d©n c¶ n­íc. - TiÕn hµnh quy ho¹ch vµ x©y dùng mét sè ®iÓm tr×nh diÔn v¨n nghÖ, ca móa nh¹c d©n téc, c¸c ch­¬ng tr×nh lÔ héi truyÒn thèng v× du kh¸ch ®Õn ViÖt Nam th­êng quan t©m ®Õn viÖc t×m hiÓu c¸c nÐt ®Ñp cña nghÖ thuËt, v¨n ho¸, v¨n minh cña c¸c d©n téc trong céng ®ång ViÖt Nam. Tõ tr­íc ®Õn nay, lo¹i s¶n phÈm du lÞch nµy ch­a ®­îc ®Çu t­ tho¶ ®¸ng. - KhuyÕn khÝch viÖc quy ho¹ch l¹i c¸c lµng gèm B¸t Trµng, ®óc ®ång Ngò X·... phôc vô du lÞch. CÇn ®Æc biÖt chó ý ®Õn quyÒn lîi cña ®Þa ph­¬ng ®Ó hä yªn t©m ®Çu t­, tham gia vµo qu¸ tr×nh lµm ®a d¹ng ho¸ c¸c s¶n phÈm du lÞch. - KÕt hîp chÆt chÏ víi c¸c ®Þa ph­¬ng phô cËn: H¶i Phßng, Qu¶ng Ninh (du lÞch biÓn), c¸c vïng phÝa b¾c nh­ Hoµ B×nh, S¬n La, Yªn B¸i, L¹ng S¬n... ph¸t triÓn c¸c lo¹i h×nh du lÞch xanh, du lÞch thÓ thao, s¨n b¾n... 5. T¨ng c­êng c«ng t¸c tiÕp thÞ, qu¶ng c¸o: Qu¶ng c¸o lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p rÊt quan träng ®­a ho¹t ®éng du lÞch ph¸t triÓn. Trªn thÕ giíi, cø 1 USD phôc vô qu¶ng c¸o thu vÒ ®­îc kho¶ng 500 USD lîi nhuËn, trong ®ã khu vùc Ch©u ¢u thu vÒ ®­îc 635 USD, khu vùc Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng thu ®­îc 156 USD. NhiÒu n­íc dïng ®Õn 50% chi phÝ phôc vô cho qu¶ng c¸o. Vai trß qu¶ng c¸o quan träng nh­ vËy nh­ng l©u nay du lÞch ViÖt Nam nãi chung, Hµ Néi nãi riªng cßn rÊt Ýt quan t©m ®Çu t­ cho qu¶ng c¸o, tiÕp thÞ. §ã lµ mét nhËn thøc sai lÇm. §Ó ph¸t triÓn du lÞch, thêi gian tíi ph¶i ®Çu t­ vµo c«ng t¸c xóc tiÕn tuyªn truyÒn qu¶ng c¸o du lÞch, ®­a viÖc nµy dÇn trë thµnh mét nghiÖp vô v« cïng quan träng trong ph¸t triÓn du lÞch ViÖt Nam. Mét chuyªn gia Singapore ®ang ®iÒu hµnh kh¸ch s¹n The Lien Resort Westlake nãi r»ng: “ Kh«ng nªn nghÜ r»ng cø cã s¶n phÈm du lÞch tèt, ®Êt n­íc t­¬i ®Ñp lµ kh¸ch du lÞch sÏ ®Õn. §ã lµ mét sai lÇm lín “. §Ó lµm viÖc nµy cÇn: - Biªn so¹n vµ ph¸t hµnh nh÷ng Ên phÈm cã chÊt l­îng vµ th«ng tin chÝnh thøc vÒ du lÞch Hµ Néi ®Ó giíi thiÖu víi du kh¸ch vÒ lÞch sö, con ng­êi, thiªn nhiªn t­¬i ®Ñp cña ViÖt Nam. Nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt vÒ c¸c tuyÕn ®iÓm du lÞch, c¸c c¬ së dÞch vô, c¸c chÝnh s¸ch cña ChÝnh Phñ trong ph¸t triÓn du lÞch... - Xóc tiÕn ph¸t hµnh réng r·i c¸c phim t­ liÖu vÒ lÞch sö, v¨n ho¸, c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc, di s¶n v¨n ho¸ cña thñ ®«. Ngµnh Du LÞch - V¨n Ho¸ phaØi thùc hiÖn tæ chøc tuyªn truyÒn nh÷ng kiÕn thøc du lÞch bÒn v÷ng, du lÞch v¨n ho¸ vµ du lÞch sinh th¸i cho c«ng chóng trªn ch­¬ng tr×nh TruyÒn h×nh Hµ Néi vµ TruyÒn h×nh Trung ­¬ng. - Phèi hîp chÆt chÏ víi c¸c t¹p chÝ du lÞch quèc tÕ nh­ Travel Report Asia, Newsweek, Tourist Asia... ®Ó ph©n ph¸t c¸c th«ng tin vÒ du lÞch. 6. §µo t¹o nguån nh©n lùc cho du lÞch: Du lÞch lµ mét ngµnh kinh tÕ ®ßi hái cã sù giao tiÕp réng r·i vµ trùc tiÕp víi du kh¸ch. Do ®ã, ho¹t ®éng trong ngµnh du lÞch cÇn cã nghiÖp vô th«ng th¹o, phong c¸ch vµ th¸i ®é giao tiÕp lÞch sù, chñ ®¹o, mÕn kh¸ch. ë Hµ Néi nãi riªng, ViÖt Nam nãi chung thêi gian qua do sù bøc xóc trong ph¸t triÓn do nh÷ng tån t¹i trong qu¸ khø nªn ®· ph¶i sö dông mét ®éi ngò c¸n bé cã tr×nh ®é chuyªn m«n, nghiÖp vô ch­a t­¬ng xøng víi yªu cÇu ph¸t triÓn. HiÖn nay khi nhµ n­íc ta thùc hiÖn chÝnh s¸ch hoµ nhËp víi khu vùc vµ thÕ giíi, yªu cÇu n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô cña c¸n bé vµ nh©n viªn trong lÜnh vùc du lÞch lµ rÊt cÇn thiÕt. §Ó lµm ®­îc viÖc ®ã, tr­íc hÕt ph¶i: - TiÕn hµnh ®¸nh gi¸ l¹i ®éi ngò c¸n bé cña ngµnh. Tõ ®ã c¨n cø vµo dù b¸o ph¸t triÓn cña c¸c lo¹i h×nh dÞch vô du lÞch cã kÕ ho¹ch ®µo t¹o gÊp mþt ®«Þi ngò c¸n bé míi, ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn trong quy ho¹ch tæng thÓ ®· ®Ò ra. - H×nh thøc ®µo t¹o ®a d¹ng: C¸c líp tËp trung dµi ngµy trong vµ ngoµi n­íc, c¸c líp ng¾n h¹n, t¨ng c­êng trao ®æi kinh nghiÖm víi c¸c b¹n bÌ trªn thÕ giíi vµ khu vùc. Cã chÝnh s¸ch ®·i ngé tho¶ ®¸ng víi nh©n tµi ®Ó thóc ®Èy c¸c ho¹t ®éng thu hót kh¸ch, tiÕp thÞ, qu¶ng c¸o... II. Nh÷ng kiÕn nghÞ: Qu¸ tr×nh nghiªn cøu vµ ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng du lÞch Hµ Néi hiÖn nay vµ ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn du lÞch tõ nay ®Õn n¨m 2010 vµ nh÷ng n¨m sau cã thÓ rót ra mét sè kiÕn nghÞ sau ®©y: 1. Víi thµnh phè: - Ph¶i nhanh chãng hoµn thiÖn quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn du lÞch Hµ Néi tõ nay ®Õn n¨m 2010, trong ®ã cã kÕ ho¹ch x©y dùng vµ triÓn khai c¸c dù ¸n chi tiÕt ë nh÷ng côm du lÞch träng ®iÓm, chän vµ thùc hiÖn ngay c¸c dù ¸n ­u tiªn ph¸t triÓn du lÞch theo mét quy ho¹ch tæng thÓ ®Þnh tr­íc. - VÒ vèn: + KiÕn nghÞ víi nhµ n­íc cã mét c¬ chÕ huy ®éng vèn ®Ó n©ng cÊp, gi÷ g×n c¸c di tÝch lÞch sö, danh lam th¾ng c¶nh thuéc ph¹m vi Hµ Néi vµ c¸c vïng phô cËn. Huy ®éng vèn ë mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®Ó n©ng cÊp, phôc chÕ c¸c di tÝch lÞch sö, v¨n ho¸. T¨ng c­êng c¸c nguån vèn trong vµ ngoµi n­íc n©ng cÊp hÖ thèng h¹ tÇng kü thuËt phôc vô sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ nãi chung, sù nghiÖp ph¸t triÓn du lÞch nãi riªng. + Kiªn quyÕt cæ phÇn ho¸ mét sè kh¸ch s¹n, mét sè c¬ së vËt chÊt cña ngµnh du lÞch nh»m huy ®éng thªm c¸c nguån vèn ®Ó ®Çu t­, n©ng cÊp c¸c c¬ së dÞch vô ngay t¹i chç hoÆc dïng c¸c nguån vèn b¸n cæ phÇn ®Ó x©y dùng nh÷ng c¬ së vËt chÊt do chÝnh hä mua cæ phiÕu. T¨ng c­êng liªn doanh trong vµ ngoµi n­íc ®Ó võa huy ®éng ®­îc c¸c nguån vèn, võa tranh thñ ®­îc c«ng nghÖ tiªn tiÕn, thÞ tr­êng cña n­íc ngoµi x©y dùng c¸c khu vui ch¬i gi¶i trÝ, nh÷ng trung t©m héi th¶o, héi nghÞ tÇm cì quèc tÕ, c¸c kh¸ch s¹n cao cÊp, c¸c c«ng tr×nh c¸p treo phôc vô du lÞch. - H×nh thµnh mét sè ®­êng phè v¨n ho¸ du lÞch nh­ phè cæ ®i bé - ChÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng ph¶i tËp trung x©y dùng nh÷ng quy chÕ qu¶n lý, xóc tiÕn ph¸t triÓn du lÞch, x©y dùng nÒ nÕp, v¨n minh du lÞch ( gi¶i quyÕt c¸c t×nh tr¹ng ¨n mµy ¨n xin, b¸n hµng rong, chÌo kÐo mua hµng ho¸... ), quy ®Þnh chÆt chÏ c¸c dÞch vô vËn chuyÓn kh¸ch du lÞch, ®¶m b¶o an ninh cho du kh¸ch. - Hµng n¨m, c¬ quan qu¶n lý du lÞch trªn ®Þa bµn cÇn th«ng b¸o mét danh s¸ch cô thÓ c¸c kh¸ch s¹n cÇn ®­îc c¶i t¹o, n©ng cÊp, ®æi míi trang thiÕt bÞ toµn bé hoÆc tõng phÇn vµ c¸c dÞch vô phôc vô cho kh¸ch du lÞch. 2. Víi Nhµ n­íc - §Ó ®¶m b¶o m«i tr­êng du lÞch hÊp dÉn, m«i tr­êng ®Çu t­ hîp t¸c thuËn lîi, Nhµ n­íc cÇn nhÊt qu¸n chñ tr­¬ng vÜ m« vÒ më cöa, hoµ nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc. Chñ tr­¬ng ®ã ph¶i thÓ hiÖn sù th«ng tho¸ng, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho du kh¸ch muèn vµo ViÖt Nam ®Ó t×m hiÓu c¸c c¬ héi kinh doanh, tham quan gi¶i trÝ. Chñ tr­¬ng ®ã còng ph¶i thÓ hiÖn trong nhËn thøc, c¸c v¨n b¶n ph¸p quy cña c¸c cÊp, c¸c ngµnh, c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh ®Ó t¹o hµnh lang th«ng tho¸ng cho c¸c ho¹t ®éng du lÞch nãi riªng, ho¹t ®éng kinh doanh nãi chung. - CÇn c¶i tiÕn vµ rót ng¾n thêi gian lµm thñ tôc thÞ thùc, më réng c¸c ®èi t­îng lµm thÞ thùc t¹i cöa khÈu hoÆc miÔn thÞ thùc nhËp c¶nh cho kh¸ch du lÞch vµo ViÖt Nam. §èi víi c¸c cöa khÈu ®­êng bé cÇn lËp thªm c¸c bµn kiÓm so¸t, kh«ng ®Ó ïn t¾c kh¸ch l©u nh­ hiÖn nay. MÆt kh¸c, cÇn c¶i tiÕn thñ tôc t¹i c¸c cöa khÈu tõ kh©u nhËn hµnh lý ®Õn kh©u kiÓm tra hµnh lý mét c¸ch thuËn tiÖn, nhanh chãng t¹o Ên t­îng tho¶i m¸i vµ tèt ®Ñp ban ®Çu cña kh¸ch du lÞch khi ®Æt ch©n ®Õn ViÖt Nam. - Nghiªn cøu ®¬n gi¶n ho¸ hÖ thèng xem xÐt vµ cÊp visa cho du kh¸ch. TiÕn tíi lo¹i bá viÖc xin cÊp visa cho mét sè ®èi t­îng, mét sè n­íc cã quan hÖ mËt thiÕt víi ta. - T¨ng c­êng c¸c ho¹t ®éng hµng kh«ng, chèng ®éc quyÒn bay trªn bÇu trêi, t¹o ®iªï kiÖn thuËn lîi cho c¸c h·ng hµng kh«ng quèc tÕ cã c¸c chuyÕn bay th¼ng ®Õn Hµ Néi. - T¨ng c­êng c¸c dÞch vô viiÔn th«ng, b­u ®iÖn, c¸c ho¹t ®éng thanh to¸n (hÖ thèng ng©n hµng), ®¶m b¶o an ninh cho du kh¸ch trong qu¸ tr×nh l­u l¹i ë ViÖt Nam. - M¹nh d¹n cho mét sè c«ng ty l÷ hµnh quèc tÕ ho¹t ®éng trùc tiÕp khai th¸c c¸c tuyÕn du lÞch cña Hµ Néi vµ ViÖt Nam, cho phÐp mét sè c«ng ty l÷ hµnh cña Hµ Néi liªn kÕt víi c¸c h·ng du lÞch n­íc ngoµi kinh doanh khai th¸c c¸c tuyÕn du lÞch trong vµ ngoµi n­íc. Cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch hîp t¸c du lÞch trong khu vùc ®Ó ®¶m b¶o thu hót sè du kh¸ch cã xu h­íng ®Õn khu vùc Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng ngµy cµng t¨ng vµo ®Çu thËp kû ®Çu tiªn cña ThÕ kû 21. KÕt LuËn §Ò tµi ®· nªu lªn nh÷ng c¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn v× sao ph¶i ph¸t triÓn m¹nh mÏ c¸c ho¹t ®éng du lÞch. Th«ng qua c¸c ph©n tÝch sù ®ãng gãp cña ngµnh du lÞch trong ph¹m vi Hµ Néi còng nh­ c¶ n­íc, ®Ò tµi ®· lµm râ du lÞch lµ mét ngµnh kinh tÕ tæng hîp v« cïng quan träng. Nã kh«ng nh÷ng ®ãng gãp cho viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, mµ cßn lµ mét cÇu nèi gi÷a c¸c d©n téc, lµ ph­¬ng tiÖn ®Ó c¸c d©n téc trªn thÕ giíi xÝch l¹i gÇn nhau trong xu thÕ quèc tÕ ho¸ ®· h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn s©u s¾c nh­ thêi ®¹i ngµy nay. §Ò tµi còng ®· nªu lªn nh÷ng tiÒm n¨ng du lÞch Hµ Néi. Bªn c¹nh nh÷ng tiÒm n¨ng to lín ®ã, chóng ta cßn rÊt nhiªï khã kh¨n,bÊt cËp trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ du lÞch, cßn xa míi cã thÓ biÕn nã thµnh mét ngµnh kinh tÕ mòi nhän, phôc vô ®¾c lùc cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ Thñ §«. Tõ nh÷ng ph©n tÝch trªn ®Ò tµi còng nªu ra nh÷ng quan ®iÓm lín, nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu ®Ó ph¸t triÓn du lÞch Hµ Néi. Nh÷ng gi¶i ph¸p ®ã kÌm theo nh÷ng kiÕn nghÞ ë tÇm vÜ m«, tÇm thùc thi ë cÊp thµnh phè sÏ h×nh thµnh nh÷ng dù ¸n ­u tiªn cô thÓ h­íng tíi môc tiªu biÕn kinh tÕ du lÞch trë thµnh mét ngµnh kinh tÕ mòi nhän vµo ®Çu thÕ kû 21. §©y míi chØ lµ nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu ban ®Çu, nã ®­îc ®óc rót tõ c¸c c¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn ho¹t ®éng du lÞch cña thñ ®« Hµ Néi, ®óc rót tõ c¸c kinh nghiÖm ho¹t ®éng cña c¸c ®Þa ph­¬ng kh¸c. Hy väng ®Ò tµi ®· gîi më nh÷ng ®Þnh h­íng s¬ bé cho sù ph¸t triÓn du lÞch cña thñ ®« Hµ Néi, cÇn ph¶i ®­îc nghiªn cøu vµ hoµn thiÖn thªm th«ng qua thùc tiÔn. Trong ®iÒu kiÖn thiªn nhiªn ­u ®·i, vÞ trÝ thuËn lîi, víi nh÷ng quan ®iÓm vµ biÖn ph¸p nªu trªn, nhÊt ®Þnh ngµnh du lÞch Hµ Néi sÏ ph¸t triÓn m¹nh mÏ, phôc vô dµi l©u cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ thñ ®«. Tµi liÖu tham kh¶o 1. Thùc tr¹ng vµ nh÷ng gi¶i ph¸p chÝnh ph¸t triÓn du lÞch Hµ Néi - PTS. NguyÔn Quang L©n (Gi¸m ®èc Së du lÞch Hµ Néi) Du lÞch Hµ Néi tiÒm n¨ng vµ gi¶i ph¸p - B¸o Du lÞch ViÖt Nam Bµn vÒ c¬ cÊu kh¸ch du lÞch quèc tÕ ®Õn Hµ Néi - Lª Hång PhÊn - B¸o Du lÞch ViÖt Nam NXB Tæng hîp §ång Nai T¹p chÝ du lÞch ViÖt Nam c¸c sè: 7, 11, 12/1998 9, 10, 11, 12/1999 3, 10/2000 Môc lôc