Đề tài Phân tích hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại xí nghiệp Kim Hà Nội

i gian ®Ó rót ra kÕt luËn, nhËn xÐt ®Ó gióp cho c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp dÔ dµng h¬n thuËn lîi h¬n. * Ph­¬ng ph¸p so s¸nh. Lµ ph­¬ng ph¸p so s¸nh c¸c chØ tiªu sè liÖu ®· xö lý qua c¸c mèc thêi gian. Qua ®©y t«i sö dông hai kú nghiªn cøu lµ n¨m 2000 vµ 2001. Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc sö dông phæ biÕn trong nghiªn cøu ®Ò tµi víi môc ®Ých nh»m ®¸nh gi¸ (so s¸nh) hiÖu qu¶ sö dông vèn cña xÝ nghiÖp Kim Hµ Néi. 3.2.4. Ph­¬ng ph¸p dù b¸o. Dù b¸o thèng kª lµ viÖc x¸c ®Þnh c¸c th«ng tin ch­a biÕt cã thÓ x¶y ra trong t­¬nglai cña hiÖn t­îng nghiªn cøu dùa trªn nh÷ng sè liÖu thèng kª vµ hiÖn t­îng ®ã trong nh÷ng giai ®o¹n ®· qua: M« h×nh dù b¸o: Yn + m = YnX (t)m Víi: Trong ®ã: T : tèc ®é ph¸t triÓn b×nh qu©n Yn : Møc ®é cuèi cïng cña d·y sè biÕn ®éng thêi gian Yn + m: Møc ®é dù b¸o thêi kú m + n Y1 : Møc ®é ban ®Çu cña d·y sè biÕn ®éng thêi gian m : TÇm nh×n xa cña dù b¸o PhÇn thø t­ KÕt qu¶ nghiªn cøu vµ th¶o luËn 4.1. T×nh h×nh chung vÒ nguån vèn dïng trong s¶n xuÊt kinh doanh cña xÝ nghiÖp B¶ng 4: Thêi gian tõ n¨m 1999 ®Õn 2001 t×nh h×nh b¶o toµn vèn cña xÝ nghiÖp nh­ sau: N¨m 1999 2000 2001 So s¸nh ChØ tiªu 2000/1999 2001/2000 Tæng nguån vèn kinh doanh 7.085 7.185 7.385 101 102 Trong ®ã: Vèn cè ®Þnh 5.601 5.651 5.751 100 101 Vèn l­u ®éng 319 369 469 115 127 Vèn kh¸c 1.165 1.165 1.165 MÆc dï xÝ nghiÖp ®¹t ®­îc c¸c chØ tiªu vÒ doanh thu, lîi nhuËn n¨m sau cao h¬n n¨m tr­íc, vèn ®­îc b¶o toµn vµ ph¸t triÓn, tuy nhiªn trong ba n¨m tõ n¨m 1999 ®Õn 2001 c¬ cÊu vèn xÝ nghiÖp cßn cã nhiÒu ®iÒu bÊt hîp lý dÉn ®Õn viÖc sö dông vèn cßn ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ ch­a cao. B¶ng 5: Mét sè chØ tiªu kh¸i qu¸t t×nh h×nh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp N¨m 1999 2000 2001 So s¸nh ChØ tiªu 2000/1999 2001/2000 1. C¬ cÊu vèn - % VC§/ tæng vèn KD 79 78,6 77,87 0,99 0,99 - % VL§/ tæng vèn KD 4,5 5,13 6,35 1,14 1,23 - % Vèn kh¸c/ tæng vèn KD 16,5 16,27 15,78 0,98 0,96 2. Tû suÊt lîi nhuËn - % Lîi nhuËn/ tæng DT 4,3 4,12 6,23 0,95 1,51 - % lîi nhuËn/ vèn 3,02 4,16 9,67 1,37 2,32 Trong c¬ cÊu vèn cña xÝ nghiÖp, tû träng cña vèn l­u ®éng chia tæng vèn kinh doanh qu¸ thÊp tõ ®ã dÉn ®Õn thiÕu vèn cho s¶n xuÊt. Víi tû träng (n¨m 1999) vèn l­u ®éng/ tæng vèn kinh doanh chØ xÊp sØ 4,5% viÖc quay vßng vèn kinh doanh cña xÝ nghiÖp gÆp nhiÒu khã kh¨n. Tõ viÖc thiÕu vèn l­u ®éng trÇm träng dÉn ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng cao v× xÝ nghiÖp lu«n ph¶i ®i huy ®éng vèn tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau nh­: vay ng©n hµng, vay cña c¸n bé c«ng nh©n viªn vµ vay tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau. MÆt kh¸c, do thiÕu vèn dÉn ®Õn nhiÒu mÆt hµng hîp ®ång s¶n xuÊt qua tÝnh to¸n s¬ bé lµ cã hiÖu qu¶ nh­ng do kh«ng ®ñ vèn ®Ó s¶n xuÊt hoÆc lóc ®ã míi ®i huy ®éng vèn dÉn ®Õn chËm tiÕn ®é s¶n xuÊt tõ ®ã kh«ng ký ®­îc hîp ®ång s¶n xuÊt vµ mÊt kh¸ch hµng. Ngoµi ra d©y chuyÒn s¶n xuÊt kim kh©u m¸y vµ d©y chuyÒn s¶n xuÊt kim dÖt ®­îc ®Çu t­ tõ thêi kú bao cÊp tõ nguån viÖn trî nh©n ®¹o vµ vèn vay, tÝnh ®Õn nay ®· gÇn 15 n¨m sö dông. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt do m¸y mãc thiÕt bÞ nhËp vÒ thiÕu ®ång bé dÉn ®Õn cã nh÷ng thiÕt bÞ thiÕu trong viÖc phôc vô c«ng nghÖ s¶n xuÊt bªn c¹nh ®ã l¹i thõa qu¸ nhiÒu thiÕt bÞ trªn d©y chuyÒn s¶n xuÊt. §Õn ngµy 31 th¸ng 12 n¨m 2001 gi¸ trÞ tµi s¶n kh«ng cÇn dïng vµ chê thanh lý cña xÝ nghiÖp trÞ gi¸ (theo gi¸ trÞ cßn l¹i) lµ trªn 4 tû ®ång, tõ ®ã dÉn ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn cña xÝ nghiÖp kh«ng cao v× sè vèn kh«ng ph¸t huy ®­îc hiÖu qu¶ lín. MÆt kh¸c do ngµnh s¶n xuÊt kim lµ mét ngµnh hoµn toµn míi do ®ã trong nh÷ng n¨m ®Çu nhËp d©y chuyÒn vÒ ph¶i qua nhiÒu lÇn chÕ thö ®Ó rót kinh nghiÖm, nh»m hoµn thiÖn s¶n phÈm dÉn ®Õn s¶n phÈm tån kho, ø ®äng, kÐm phÈm chÊt tõ nh÷ng n¨m chÕ thö chiÕm gi¸ trÞ t­¬ng ®èi lín mµ ch­a thu håi ®­îc vèn. Ngoµi ra xÝ nghiÖp cßn tån ®äng nhiÒu s¶n phÈm kim dÖt xuÊt khÈu do s¶n xuÊt theo hîp ®ång cho Liªn X« cò nh­ng thÞ tr­êng Liªn X« bÞ vì dÉn ®Õn kh«ng tiªu thô ®­îc (v× lµ hµng ®Æc chñng). ë bµi viÕt nµy sÏ ®Ò cËp ®Õn mét sè vÊn ®Ò trong sö dông vµ b¶o toµn vèn l­u ®éng t¹i xÝ nghiÖp cïng mét sè gi¶i ph¸p tr­íc m¾t còng nh­ l©u dµi trong huy ®éng vµ sö dông vèn ®Ó kh¾c phôc c¸c h¹n chÕ trong sö dông vµ b¶o toµn vèn cña xÝ nghiÖp. 4.2. Thùc tr¹ng sö dông vèn l­u ®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh ë xÝ nghiÖp Kim Hµ Néi. KÕt qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña xÝ nghiÖp Kim Hµ Néi n¨m 2000 - 2001. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, viÖc ph¸t huy hiÖu qu¶ sö dông vèn ®Æc biÖt lµvèn l­u ®éng cña xÝ nghiÖp ngµy cµng cã tiÕn triÓn kh¶ quan. Theo c¸c sè liÖu chÝnh thøc cña b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n trong hai n¨m 2000 vµ 2001 cho thÊy c¸c sè liÖu nh­ sau: B¶ng 6: B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n n¨m 2000 vµ 2001 ChØ tiªu N¨m 20000 N¨m 2001 §Çu n¨m Cuèi n¨m §Çu n¨m Cuèi n¨m A - Tµi s¶n I. TSL§ vµ ®Çu t­ ng¾n h¹n 5.762.568 5.765.686 5.765.686 5.840.740 1. Vèn b»ng tiÒn 194.715 373.998 373.998 517.237 2. C¸c kho¶n ph¶i thu 698.606 743.994 743.994 1.428.271 3. Hµng tån kho 4.413.074 3.769.284 3.769.284 3.153.106 4. Tµi s¶n l­u ®éng kh¸c 456.173 878.592 878.592 742.126 II. TSC§ vµ ®Çu t­ dµi h¹n 13.741.255 13.723.238 13.723.238 13.705.533 1. TSC§ h÷u h×nh 13.733.284 13.679.321 13.679.321 13.625.358 - Nguyªn gi¸ 21.494.443 21.594.443 21.594.443 21.694.433 - Gi¸ trÞ hao mßn luü kÕ (7.761.159) (7.915.122) (7.915.122) (8.069.085) 2. Chi phÝ XDCB dë dang 7.971 43.971 43.971 80.175 Céng A (tµi s¶n) 19.503.823 19.489.106 19.489.106 19.546.273 B - Nguån vèn I. Nî ph¶i tr¶ 11.107.490 11.108.397 11.108.397 10.763.447 1. Nî ng¾n h¹n 1.595.753 1.668.660 1.668.660 1.251.710 - Nî ng©n hµng 54.669 - - 24.288 - Nî nhµ cung cÊp 1.002.951 1.334.918 1.334.918 935.590 - Nî ng©n s¸ch 538.133 333.742 333.742 291.832 2. Nî dµi h¹n 9.511.737 9.511.737 9.511.737 9.511.737 II. Vèn chñ së h÷u 8.396.333 8.308.709 8.308.709 8.782.826 1. Nguån vèn quü 8.396.333 8.308.709 8.308.709 8.782.826 - Nguån vèn kinh doanh 7.085.000 7.185.000 7.185.000 7.385.000 - L·i ch­a ph©n phèi 150.000 259.000 259.000 500.000 - Nguån vèn x©y dùng c¬ b¶n 1.161.333 864.709 864.709 897.826 2. Kinh phÝ sù nghiÖp Céng B (nguån vèn) 19.503.823 19.489.106 19.489.106 19.546.273 4.2.1. Thùc tr¹ng sö dông vèn l­u ®éng dïng trong s¶n xuÊt. §Ó nh»m ®¶m b¶o phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ta ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc nhu cÇu vÒ vèn l­u ®éng cña xÝ nghiÖp tõ ®ã cã kÕ ho¹ch huy ®éng vèn. Trong chu kú kinh doanh ph¸t sinh ra nhu cÇu vèn l­u ®éng cho ho¹t ®éng kinh doanh. Nhu cÇu vèn l­u ®éng cña xÝ nghiÖp lµ thÓ hiÖn sè vèn tiÒn cÇn thiÕt xÝ nghiÖp ph¶i trùc tiÕp øng ra ®Ó h×nh thµnh mét l­îng dù tr÷ hµng tån kho (vËt t­, s¶n phÈm dë dang, thµnh phÈm vµ kho¶n cho kh¸ch hµng nî sau khi ®· sö dông kho¸n tÝn dông cña ng­êi cung cÊp). Chu kú kinh doanh cña xÝ nghiÖp lµ thêi gian trung b×nh cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn viÖc mua s¾m, dù tr÷ vËt t­ s¶n xuÊt ra s¶n phÈm vµ b¸n thµnh phÈm thu ®­îc tiÒn b¸n hµng. Ta cã thÓ chia chu kú kinh doanh cña xÝ nghiÖp thµnh ba giai ®o¹n gåm: + Giai ®o¹n mua s¾m vµ dù tr÷ vËt t­: nh»m t¹o lËp nªn mét l­îng vËt t­ dù tr÷. Giai ®o¹n nµy ph¸t sinh mét luång vËt t­ ®i vµo xÝ nghiÖp. Trong tr­êng hîp ph¶i tr¶ tiÒn ngay th× cã luång tiÒn ra khái xÝ nghiÖp. Tuy nhiªn, trong tr­êng hîp tr¶ tiÒn sau th× cã nghÜa lµ ng­êi cung cÊp vËt t­ ®· cÊp cho xÝ nghiÖp mét kho¶n tÝn dông. + Giai ®o¹n s¶n xuÊt: giai ®o¹n nµy vËt t­ ®­îc sö dông vµ chuyÓn ho¸ sang h×nh th¸i s¶n phÈm dë dang vµ thµnh phÈm. §Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh nµy doanh nghiÖp ph¶i øng ra mét sè vèn nhÊt ®Þnh. + Giai ®o¹n b¸n s¶n phÈm vµ thu tiÒn b¸n hµng: sau khi hµng ®· s¶n xuÊt song hoÆc mua song ph¶i ph©n kho vµ h×nh thµnh nªn mét l­îng dù tr÷ nhÊt ®Þnh. NÕu doanh nghiÖp b¸n hµng vµ thu tiÒn ngay th× khi xuÊt hµng doanh nghiÖp ®· thu håi ®­îc vèn ®· øng ra ®Ó phôc vô chu kú kinh doanh míi. NÕu doanh nghiÖp b¸n chÞu hµng cho kh¸ch th× khi nµo thu ®­îc tiÒn míi thu håi ®­îc sè vèn øng ra. Nhu cÇu vèn l­u ®éng = Møc dù tr÷ hµng tån kho + Kho¶n ph¶i thu tõ kh¸ch hµng - Kho¶n ph¶i tr¶ ng­êi cung cÊp 4.2.2. Vèn l­u ®éng trùc tiÕp s¶n xuÊt Theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp ®Ó x¸c ®Þnh nhu cÇu vèn l­u ®éng cña xÝ nghiÖp theo tr×nh tù sau: x¸c ®Þnh l­îng hµng tån kho cÇn thiÕt cho ho¹t ®éng kinh doanh cña xÝ nghiÖp theo tr×nh tù sau: x¸c ®Þnh l­îng hµng tån kho cÇn thiÕt cho ho¹t ®éng kinh doanh cña xÝ nghiÖp, x¸c ®Þnh chÝnh s¸ch tiªu thô s¶n phÈm vµ kho¶n tÝn dông cung cÊp cho kh¸ch hµng, x¸c ®Þnh c¸c kho¶n nî ph¶i tr¶ cho ng­êi cung cÊp, tæng hîp x¸c ®Þnh nhu cÇu vèn l­u ®éng cña xÝ nghiÖp. Trong ®ã: + X¸c ®Þnh l­îng hµng tån kho cÇn thiÕt: ®Ó qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®­îc thùc hiÖn liªn tôc ®ßi hái ph¶i duy tr× mét l­îng dù tr÷ s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh bao gåm nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, phô tïng thay thÕ vËt ®ãng gãi, c«ng cô, dông cô... ViÖc x¸c ®Þnh l­îng dù tr÷ nguyªn vËt liÖu ®­îc x¸c ®Þnh b»ng c«ng thøc tæng qu¸t: Dn = Nd x Fn Trong ®ã: Dn: Dù tr÷ cÇn thiÕt nguyªn vËt liÖu chÝnh trong kú Nd: Sè ngµy dù tr÷ cÇn thiÕt vÒ nguyªn vËt liÖu chÝnh Fn: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh b×nh qu©n 1 ngµy trong kú. 4.2.3. Vèn l­u ®éng phôc vô s¶n xuÊt kinh doanh. Nhu cÇu vèn l­u ®éng cña xÝ nghiÖp phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè. Trong ®ã cÇn chó ý mét sè yÕu tè chñ yÕu sau: - TÝnh chÊt cña ngµnh nghÒ kinh doanh vµ møc ®é kinh doanh cña xÝ nghiÖp: Tõ quy m« chu kú kinh doanh, c«ng nghÖ,... cã ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn l­îng vèn l­u ®éng mµ xÝ nghiÖp ph¶i øng ra vµ thêi gian thu håi vèn. - C¸c yÕu tè vµ mua s¾m vËt t­ tiªu thô s¶n phÈm nh­ kho¶n c¸ch gi÷ n¬i mua, n¬i b¸n, ®iÒu kiÖn giao th«ng ®iÒu kiÖn thanh to¸n, kú h¹n thanh to¸n, thñ tôc thanh to¸n... ¶nh h­ëng ®Õn vèn l­u ®éng phôc vô s¶n xuÊt. - C¸c yÕu tè vÒ gi¶ c¶ vËt t­, hµng ho¸ dù tr÷ còng ¶nh h­ëng lín ®Õn vèn l­u ®éng phôc vô s¶n xuÊt, sè vèn l­u ®éng xÝ nghiÖp ph¶i øng ra trùc tiÕp phô thuéc vµo nhu cÇu vèn l­u ®éng trong tõ kú kinh doanh. Trong c«ng t¸c qu¶n lý vèn l­u ®éng phôc vô s¶n xuÊt mét vÊn ®Ò quan träng lµ ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc nhu cÇu cÇn thiÕt t­¬ng øng víi quy m« vµ ®Þnh h­íng kinh doanh nhÊt ®Þnh, ®©y lµ mét vÊn ®Ò phøc t¹p. cã thÓ ¸p dông c¸c ph­¬ng ph¸p kh¸c nhau ®Ó x¸c ®Þnh vèn l­u ®éng dïng trong ph©n phèi s¶n phÈm (tiªu thô s¶n phÈm) th­êng xuyªn. 4.2.4. Thùc tr¹ng vèn l­u ®éng dïng trong ph©n phèi s¶n phÈm (tiªu thô s¶n phÈm). Do qu¸ tr×nh s¶n xuÊt diÔn ra liªn tôc v× thÕ trong d©y chuyÒn cã mét l­îng s¶n phÈm dë dang nhÊt ®Þnh. XÝ nghiÖp ph¶i øng vèn ra mét l­îng nhÊt ®Þnh vÒ s¶n phÈm dë dang. L­îng vèn øng ra tuú thuéc vµo l­îng gi¸ trÞ cña s¶n phÈm dë dang. Bªn c¹nh viÖc dù tr÷ vÒ nguyªn, nhiªn liÖu, c«ng cô, phô tïng, s¶n phÈm dë dang... ®Ó ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm ®­îc th­êng xuyªn, liªn tôc ®ßi hái xÝ nghiÖp ph¶i dù tr÷ mét l­îng nhÊt ®Þnh thµnh phÈm trong kho. Møc dù tr÷ ®­îc x¸c ®Þnh dùa trªn c¬ së xem xÐt qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ c¸ch thøc tiªu thô s¶n phÈm cña xÝ nghiÖp. Nhu cÇu dù tr÷ thµnh phÈm ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: Dt = Zn x Nt Trong ®ã: Dt: Sè dù tr÷ cÇn thiÕt vÒ thµnh phÈm trong kú Zn: Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm s¶n xuÊt b×nh qu©n mçi ngµy kú kÕ ho¹ch Nt: Sè ngµy dù tr÷ thµnh phÈm. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm hµng ho¸ b×nh qu©n mçi ngµy kú kÕ ho¹ch cã thÓ tÝnh b»ng c¸ch lÊy tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt hµng ho¸ s¶n phÈm trong n¨m chia cho sè ngµy trong n¨m. Sè ngµy dù tr÷ thµnh phÈm lµ sè ngµy kÓ tõ lóc thµnh phÈm nhËp kho cho ®Õn khi thµnh phÈm ®­îc xuÊt khái kho tiªn thô. Trªn c¬ së x¸c ®Þnh møc dù tr÷ vÒ nguyªn vËt liÖu, s¶n phÈm dë dang vµ thµnh phÈm tæng hîp l¹i sÏ x¸c ®Þnh ®­îc tæng møc dù tr÷ hµng tån kho: + Dù kiÕn kho¶n ph¶i thu: trong tiªu thô s¶n phÈm, xÝ nghiÖp ®· sö dông biÖn ph¸p b¸n chÞu cho kh¸ch hµng tõ ®ã h×nh thµnh nªn c¸c kho¶n ph¶i thu tõ kh¸ch hµng. Khi b¸n chÞu cho kh¸ch hµng còng cã nghÜa lµ xÝ nghiÖp ®· cÊp cho kh¸ch hµng mét kho¶n tÝn dông. ViÖc b¸n chÞu cã thÓ gióp cho xÝ nghiÖp t¨ng thªm ®­îc l­îng hµng ho¸ b¸n ra vµ tõ ®ã t¨ng ®­îc lîi nhuËn. Nh­ng viÖc b¸n chÞu còng khiÕn cho xÝ nghiÖp ph¶i øng thªm mét l­îng vèn, t¨ng thªm chi phÝ qu¶n lý, chi phÝ thu håi tiÒn b¸n chÞu vµ møc ®é rñi ro còng t¨ng lªn. §iÒu ®ã ®ßi hái xÝ nghiÖp ph¶i cã sù c©n nh¾c ®Ó lùa chän ph­¬ng thøc b¸n chÞu thÝch hîp. Mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng lµ cÇn x¸c ®Þnh trong viÖc b¸n chÞu lµ thêi gian b¸n chÞu hµng, thêi gian cho kh¸ch nî. Trªn c¬ së x¸c ®Þnh ®­îc ®é dµi thêi gian nµy cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc kho¶n nî ph¶i thu trung b×nh tõ kh¸ch hµng theo c«ng thøc sau: Nî ph¶i thu dù kiÕn trong kú = Thêi h¹n trung b×nh cho kh¸ch hµng nî x Doanh thu tiªu thô b×nh qu©n 1 ngµy trong kú + Dù kiÕn kho¶n nî ph¶i tr¶: trong ho¹t ®éng kinh doanh xÝ nghiÖp cã thÓ mua chÞu nguyªn vËt liÖu, hµng ho¸... cña ng­êi cung cÊp tõ ®ã h×nh thµnh kho¶n ph¶i tr¶ ng­êi cung cÊp khi ®­îc chÊp thuËn mua chÞu còng cã nghÜa lµ ng­êi b¸n ®· ©ps mét kho¶n tÝn dông th­¬ng m¹i cho ng­êi mua hµng. ViÖc sö dông tÝn dông th­¬ng m¹i ®ßi hái xÝ nghiÖp ph¶i xem xÐt x¸c ®iÒu kiÖn do ng­êi cung cÊp ®­a ra vµ t×nh h×nh tµi chÝnh cña xÝ nghiÖp, tõ ®ã cã thÓ dù kiÕn kho¶n ph¶i tr¶ ng­êi cung cÊp theo c«ng thøc: Nî ph¶i tr¶ ng­êi cung cÊp = Kú tr¶ tiÒn trung b×nh x Gi¸ trÞ vËt t­, hµng ho¸ mua vµo (mua chÞu) b×nh qu©n 1 ngµy trong kú Tõ c¸c yÕu tè tÝnh to¸n vÒ nhu cÇu hµng tån kho, kho¶n ph¶i thu, kho¶n ph¶i tr¶ nh­ tÝnh to¸n ë trªn ta cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc nhu cÇu vèn l­u ®éng th­êng xuyªn cña xÝ nghiÖp. §Ó x¸c ®Þnh nhu cÇu vèn l­u ®éng th­êng xuyªn, ngoµi ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp ®· nªu ë trªn ta cßn cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc mét c¸ch gi¸n tiÕp. Dùa vµo t×nh h×nh thùc tÕ sö dông, vèn l­u ®éng ë thêi kú võa qua cña xÝ nghiÖp ®Ó x¸c ®Þnh nhu cÇu vÒ vèn cho c¸c thêi kú tiÕp theo. Néi dung chñ yÕu cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ dùa vµo mèi quan hÖ gi÷a c¸c mèi quan hÖ hîp thµnh nhu cÇu vèn l­u ®éng víi doanh thu cña kú võa qua ®Ó x¸c ®Þnh tû lÖ chuÈn nhu cÇu vèn l­u ®éng tÝnh theo doanh thu vµ tû lÖ nµy ®Ó x¸c ®Þnh nhu cÇu vèn l­u ®éng cho c¸c kú tiÕp theo. Cã thÓ thùc hiÖn ph­¬ng ph¸p nµy theo c¸c tr×nh tù sau: + X¸c ®Þnh sè d­ b×nh qu©n c¸c kho¶n trong n¨m, bao gåm sè hµng tån kho b×nh qu©n (nguyªn vËt liÖu, s¶n phÈm dë dang, thµnh phÈm...) sè ph¶i thu tõ kh¸ch hµng b×nh qu©n, sè nî ph¶i tr¶ b×nh qu©n. Khi x¸c ®Þnh sè d­ b×nh qu©n c¸c kho¶n ph¶i ph©n tÝch t×nh h×nh ®Ó lo¹i trõ sè kh«ng hîp lý. + X¸c ®Þnh tû lÖ c¸c kho¶n trªn so víi doanh thu thuÇn trong n¨m tõ ®ã x¸c ®Þnh tû lÖ nhu cÇu vèn l­u ®éng so víi doanh thu, ®ång thêi cã thÓ x¸c ®Þnh nhu cÇu vèn l­u ®éng cho c¸c kú sau. ChØ khi t×nh h×nh kinh doanh, qu¶n lý cã sù thay ®æi t­¬ng ®èi lín v× ®iÒu kiÖn vµ tæ chøc mua s¾m, dù tr÷ vËt t­, c«ng nghÖ s¶n xuÊt, chÝnh s¸ch tiªu thô, chÝnh s¸ch tÝn dông... cña xÝ nghiÖp th× míi cÇn thay ®æi, ®iÒu chØnh tû lÖ nµy. 4.2.5. §¸nh gi¸ chung vÒ t×nh h×nh sö dông vèn l­u ®éng ë xÝ nghiÖp. Vèn lµ yÕu tè rÊt cÇn thiÕt cho doanh nghiÖp, kh«ng cã vèn mäi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp sÏ bÞ ngõng trÖ hoÆc kÐm hiÖu qu¶, nguån vèn lµ cã h¹n vµ kh«ng ph¶i doanh nghiÖp nµo còng cã nhiÒu vèn. Do vËy vÊn ®Ò sö dông vèn nh­ thÕ nµo ®Ó cã hiÖu qu¶ cao lµ vÊn ®Ò mµ bÊt cø doanh nghiÖp nµo còng ph¶i quan t©m vµ gi¶i quyÕt. §Ó biÕt ®­îc nguån vèn trong xÝ nghiÖp sö dông cã hiÖu qu¶ hay kh«ng chung ta cÇn tiÕn hµnh xem xÐt ®¸nh gi¸ mét c¸ch kh¸ch quan th«ng qua c¸c chØ tiªu sau: + Sè vßng quay vèn = Tæng doanh thu/ vèn kinh doanh + HiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh = Lîi nhuËn/vèn cè ®Þnh + HiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng = Lîi nhuËn/ vèn l­u ®éng + Sè vßng lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng = Doanh thu/ vèn l­u ®éng Qua c¸c sè liÖu thùc tÕ cña xÝ nghiÖp Kim Hµ Néi trong hai n¨m 2000 vµ 2001 vÒ c¸c chØ tiªu tµi chÝnh, sù t¨ng tr­ëng ®ãng gãp cho Nhµ n­íc. XÝ nghiÖp ®· xã sù t¨ng tr­ëng nhÊt ®Þnh. Doanh thu n¨m 2000 t¨ng so víi n¨m 1999 lµ 80% n¨m 2001 t¨ng so víi n¨m 2000 lµ 32%. Nép ng©n s¸ch n¨m 2000 t¨ng 45% so víi n¨m 1999. N¨m 2001 t¨ng 31% so víi n¨m 2000. Lîi nhuËn tr­íc thuÕ n¨m 2000 t¨ng 37% so víi n¨m 1999. N¨m 2001 t¨ng 92% so víi n¨m 2000. Bªn c¹nh ®ã xÝ nghiÖp ®· ®¶m b¶o ®­îc ®êi sèng cho tËp thÓ c¸n bé c«ng nh©n viªn trong xÝ nghiÖp, cã ®­îc tÝch luü cho s¶n xuÊt. Bªn c¹nh sù t¨ng tr­ëng c¬ b¶n trªn, t×nh h×nh tµi chÝnh cña xÝ nghiÖp còng ngµy cµng lµnh m¹nh h¬n, c¸c chØ tiªu c¬ b¶n ®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña xÝ nghiÖp n¨m 2001 nãi chung ®Òu tèt h¬n 2000. Cô thÓ: - Nhu cÇu vèn l­u ®éng so víi doanh thu thuÇn n¨m 2000 lµ 44,38%; n¨m 2001 lµ 40%. - Vèn l­u ®éng th­êng xuyªn n¨m 2000 cã 4.097.208 (ngh×n ®ång); n¨m 2001 cã 4.589.030 (ngh×n ®ång). - Hµng tån kho vµ c¸c tµi s¶n l­u ®éng kh¸c cña xÝ nghiÖp cuèi n¨m so víi ®Çu n¨m ®Òu cã biÕn ®éng gi¶m. N¨m 2000 gi¶m 221.371 (ngh×n ®ång), n¨m 2001 gi¶: (616.178 + 136.466) = 752.644 (ngh×n ®ång). §iÒu nµy cho thÊy xÝ nghiÖp ®· tÝch cùc tiªu thô s¶n phÈm, t¨ng nhanh vßng quay cña vèn b»ng c¸ch chØ ®Ó l­îng tån kho hîp lý. L­îng hµng tån kho ®· ®­îc gi¶i phãng nhanh ®Ó thu håi vèn cho s¶n xuÊt. MÆt kh¸c, l­îng tiÒn dù tr÷ cña xÝ nghiÖp còng t¨ng nªn ®¸p øng nhu cÇu chi tr¶ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. C¸c kh¶ n¨ng thanh to¸n cña xÝ nghiÖp n¨m 2001 ®Òu cao h¬n n¨m 2000. Sè nî ph¶i tr¶ n¨m 2001 gi¶m ®i so víi n¨m 2000. Tõ c¸c chØ sè c¬ b¶n trªn cho thÊy vßng quay cña vèn l­u ®éng cña xÝ nghiÖp n¨m 2001 t¨ng cao h¬n n¨m 2000, sè ngµy cña mét kú lu©n chuyÓn gi¶m ®i tõ ®ã gióp xÝ nghiÖp cã thÓ tiÕt kiÖm ®­îc vèn l­u ®éng cho s¶n xuÊt. Hµng tån kho cña xÝ nghiÖp còng t¨ng ®­îc vßng quay nhiÒu h¬n c¸c hÖ sè sinh lêi n¨m 2001 nãi chung ®Òu cao h¬n n¨m 2000. * Bªn c¹nh nh÷ng thµnh tÝch ®· ®¹t ®­îc, trong qu¶n lý vµ sö dông vèn l­u ®éng cña xÝ nghiÖp còng cßn cã mét sè tån t¹i cÇn kh¾c phôc cô thÓ lµ: - Sè nî ph¶i thu cña n¨m 2000 vµ n¨m 2001 ®Òu t¨ng cao khi so s¸nh cuèi n¨m so víi ®Çu n¨m. N¨m 2000 t¨ng 45.388 ngh×n ®ång th× n¨m 2001 t¨ng 684.277 ngh×n ®ång tõ ®ã dÉn ®Õn kú thu tiÒn b×nh qu©n cña n¨m 2001 t¨ng nªn so víi n¨m 2000 lµ 13 ngµy. XÝ nghiÖp cÇn tÝch cùc cã ph­¬ng ¸n thu håi nî ®Ó thu håi vèn cho xÝ nghiÖp. H¹n chÕ rñi ro cã thÓ x¶y ra. - L­îng hµng ho¸ tån kho, ø ®äng mÊt phÈm chÊt kh¸ lín dÉn ®Õn ø ®ông kh«ng cã vèn cho s¶n xuÊt vµ cã kh¶ n¨ng kh«ng thu håi ®­îc vèn nªn xÝ nghiÖp cÇn cã ph­¬ng ¸n b¸n thanh lý nhanh sè vËt t­ hµng ho¸ nµy (trÞ gi¸ theo sæ s¸ch lµ: 1.126.812 ngh×n ®ång, sè nµy kh«ng cã kh¶ n¨ng thu håi vèn). * §øng tr­íc thùc tr¹ng trªn, xÝ nghiÖp ®· cã mét sè gi¶i ph¸p nh»m ph¸t huy nh÷ng thµnh tÝch ®· ®¹t ®­îc, kh¾c phôc nghiªn cøu mÆt h¹n chÕ n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh nãi chung, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn nãi riªng. Mét sè biÖn ph¸p c¬ b¶n xÝ nghiÖp ®· tiÕn hµnh lµ: - TiÕp tôc n©ng cao c«ng suÊt sö dông m¸y mãc thiÕt bÞ, æn ®Þnh thÞ tr­êng tiªu thô ®ång thêi t×m kiÕm thÞ tr­êng míi. C¶i tiÕn mÉu m· s¶n phÈm ®Ó t¨ng tÝnh c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng. - TriÖt ®Ó thùc hiÖn tiÕt kiÖm ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn. - T¨ng c­êng thu håi nî nh»m tr¸nh rñi ro ®èi víi c¸c kho¶n nî ph¶i thu vµ tËn thu vèn cho s¶n xuÊt. H¹n chÕ b¸n chÞu cho kh¸ch hµng. - T×m c¸c biÖn ph¸p b¸n thanh lý ®èi víi c¸c vËt t­, hµng ho¸ ø ®äng, kÐm, mÊt phÈm chÊt nh­: chÊp nhËn b¸n lç, b¸n tr¶ chËm... ®Ó thu håi phÇn nµo vèn ®· bá ra. - Huy ®éng vèn trong c¸n bé c«ng nh©n viªn ®Ó phôc vô cho s¶n xuÊt cña xÝ nghiÖp. - Thanh lý bít c¸c tµi s¶n cè ®Þnh kh«ng cÇn dïng cho s¶n xuÊt kinh doanh. Trªn ®©y lµ mét sè thµnh tÝch còng nh­ c¸c mÆt cßn h¹n chÕ cña xÝ nghiÖp trong viÖc sö dông vèn cho s¶n xuÊt kinh doanh vµ c¸c biÖn ph¸p cña xÝ nghiÖp ®Ó sö dông vèn ngµy cµng cã hiÖu qu¶ h¬n. Tuy nhiªn, xÝ nghiÖp cÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p triÖt ®Ó h¬n n÷a ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn nãi chung vµ sö dông vèn l­u ®éng nãi riªng. 4.2.6. KÕt qu¶ sö dông vèn l­u ®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh ë xÝ nghiÖp. B¶ng 7: KÕt qu¶ sö dông vèn l­u ®éng qua hai n¨m 2000 vµ 2001 §¬n vÞ tÝnh: ngh×n ®ång. ChØ tiªu 2000 2001 So s¸nh % 2001/2000 Vèn l­u ®éng huy ®éng cho s¶n xuÊt Trong ®ã: - Hµng tån kho b×nh qu©n trong n¨m 4.091.175 3.461.195 84 - Sè ph¶i thu tõ kh¸ch hµng b×nh qu©n trong n¨m 721.300 1.086.132,5 150 - Tµi s¶n l­u ®éng kh¸c b×nh qu©n trong n¨m 721.300 810.359 112 - Sè ph¶i tr¶ b×nh qu©n trong n¨m 1.604.872 1.448.041 90 Tæng nhu cÇu vèn l­u ®éng cña xÝ nghiÖp 3.874.989,5 3.909.645,5 100 So víi DT thuÇn nhu cÇu VL§ cña xÝ nghiÖp 44,38% 40% Còng tõ b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n cña n¨m 2000 vµ 2001 cho thÊy vèn l­u ®éng th­êng xuyªn cña xÝ nghiÖp Kim trong n¨m 2000 vµ 2001 lµ: N¨m 2000: Vèn l­u ®éng th­êng xuyªn = 5.840.740 - 1.251.710 = 4.589.030 Nh­ vËy, trong n¨m 2000 vèn l­u ®éng th­êng xuyªn cña xÝ nghiÖp cÇn lµ: 4.097.208 ®ång, nguån vèn dµi h¹n cña xÝ nghiÖp ®Çu t­ vµo tµi s¶n l­u ®éng. C¸c kho¶n ph¶i thu cña xÝ nghiÖp cuèi n¨m 2000 so víi ®Çu n¨m 2000 ®· t¨ng lªn lµ: 743.994 - 698.606 = 45.388 Hµng tån kho vµ c¸c tµi s¶n l­u ®éng kh¸c cuèi n¨m 2000 so víi ®Çu n¨m 2000 lµ: (3.769.284 + 878.592) - (4.413.074 + 456.173) = -211.371 §iÒu nµy chøng tá trong n¨m 2000 xÝ nghiÖp ®· tÝch cùc tiªu thô s¶n phÈm, gi¶m bít sè tån kho qu¸ møc nh»m thu håi vèn. Tuy nhiªn sè nî ph¶i thu còng t¨ng lªn so víi ®Çu n¨m lµ 45.388 ®ång do ®ã xÝ nghiÖp cÇn cã ph­¬ng ¸n thu håi nî. MÆt kh¸c, nî ng¾n h¹n cña xÝ nghiÖp cuèi n¨m còng t¨ng lªn so víi ®Çu n¨m lµ: 1.668.680 - 1.595.753 = 72.927 MÆc dï nh­ vËy nh­ng l­îng tiÒn tÖ cña xÝ nghiÖp còng ®­îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ, so víi ®Çu n¨m, cuèi n¨m xÝ nghiÖp ®· tÝch luü thªm ®Ó dù phßng cho s¶n xuÊt kinh doanh lµ: 373.998 - 194.715 = 179.283 N¨m 2001: T­¬ng tù nh­ vËy, n¨m 2001 vèn l­u ®éng th­êng xuyªn cña xÝ nghiÖp cã 4.589.030 ®ång còng cho thÊy nguån vèn dµi h¹n cña xÝ nghiÖp ®· ®Çu t­ mét phÇn vµo tµi s¶n l­u ®éng. Trong n¨m, xÝ nghiÖp ®· tÝch cùc tiªu thô s¶n phÈm nh»m gi¶m bít sè tån kho. L­îng hµng tån kho cuèi n¨m gi¶m so víi ®Çu kú lµ: 3.1530.106 - 878.592 = -616.178 Tµi s¶n l­u ®éng kh¸c cuèi n¨m 2001 gi¶m so víi ®Çu n¨m 2001 lµ: 742.126 - 1.668.660 = 416.950 MÆt kh¸c, l­îng tiÒn dù tr÷ cho s¶n xuÊt cña xÝ nghiÖp còng ®­îc t¨ng lªn nh»m chuÈn bÞ cho dù tr÷ vËt t­ cho c¸c chu kú s¶n xuÊt tiÕp theo. L­îng tiÒn dù tr÷ t¨ng lªn lµ; 517.237 - 337.998 = 143.239 Tuy nhiªn, xÝ nghiÖp cÇn cã c¸c biÖn ph¸p thiÕt thùc h¬n ®Ó ®«n ®èc viÖc thu håi c¸c kho¶n nî ph¶i thu. Sè nî ph¶i thu cña xÝ nghiÖp sè cuèi n¨m kh«ng nh÷ng kh«ng gi¶m bít ®i so víi ®Çu n¨m mµ cßn t¨ng lªn. víi sè l­îng lín. Sè nî ph¶i thu cuèi n¨m t¨ng so víi ®Çu n¨m lµ: 1.428.271 - 743.994 = 684.277 4.2.7. HiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh ë xÝ nghiÖp. Gi÷a n¨m 2001 vµ n¨m 2000 hÖ sè thanh to¸n tøc thêi t¨ng lªn gÇn gÇn hai lÇn. Kh¶ n¨ng thanh to¸n cña xÝ nghiÖp ngµy cµng æn ®Þnh. MÆt kh¸c, mÆc dï sè vèn cña xÝ nghiÖp ®­îc bæ xung ch­a nhiÒu nh­ng xÝ nghiÖp ®· t¨ng ®­îc vßng quay cña vèn l­u ®éng, ®¹t c¸c chØ tiªu doanh thu, lîi nhuËn... ë møc ®é kh¶ quan. MÆc dï tèc ®é t¨ng vßng quay vèn l­u ®éng tèc ®é t¨ng doanh thu, ®Æc biÖt lµ c¸c chØ sè doanh thu/vèn, lîi nhuËn/vèn... nãi chung vÉn cßn ë møc ®é khiªm tèn. Nh­ng ®iÒu ®¸ng khÝch lÖ lµ c¸c chØ tiªu nµy ®Òu cã sù t¨ng tr­ëng n¨m sau cao h¬n n¨m tr­íc. §iÒu ®ã cho thÊy xÝ nghiÖp ®ang cã triÓn väng trong c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. B¶ng 8: B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh trong n¨m 2000 vµ 2001 nh­ sau ChØ tiªu N¨m 2000 N¨m 2001 1. Doanh thu b¸n hµng 9.000.000 11.855.000 - ThuÕ doanh thu 270.000 355.000 - Hµng b¸n tr¶ l¹i 2. Doanh thu thuÇn 8.730.000 11.499.350 3. Gi¸ vèn hµng b¸n 7.050.500 9.060.350 4. L·i gép 1.679.500 2.439.000 5. Chi phÝ b¸n hµng, qu¶n lý 1.309.500 1.725.000 Trong ®ã: - L·i tiÒn vay 15.200 21.000 6. Lîi nhuËn tr­íc thuÕ tõ ho¹t ®éng kinh doanh 370.000 714.000 7. KÕt qu¶ tõ c¸c ho¹t ®éng kh¸c - - - Thu bÊt th­êng - - - Chi bÊt th­êng - - 8. Lîi nhuËn tr­íc thuÕ 370.000 714.000 9. ThuÕ lîi tøc 111.000 214.200 10. Lîi nhuËn sau thuÕ 259.000 449.800 C¨n cø vµo c¸c sè liÖu cña b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh cña xÝ nghiÖp trong hai n¨m 2000 vµ 2001 ta cã c¸c chØ tiªu sau: B¶ng 9: Tæng hîp vËt t­, dông cô ø ®äng, kÐm phÈm chÊt §¬n vÞ tÝnh: 1000 ®ång ChØ tiªu Theo gi¸ h¹ch to¸n Dù kiÕn thu håi 1 - Nguyªn vËt liÖu 27.242 3.204 2 - C«ng cô dông cô 9.427 500 Céng 36.669 3.704 Tæng sè gi¸ trÞ thµnh phÈm, vËt t­ ø ®äng kÐm phÈm chÊt kh«ng thÓ thu håi ®­îc lµ: B¶ng 10: HiÖu qu¶ thanh to¸n vèn l­u ®éng cña xÝ nghiÖp Kim c¸c n¨m 2000 vµ 2001. ChØ tiªu 2000 2001 So s¸nh 2001 vµ 2000 (%) HÖ sè thanh to¸n ng¾n h¹n 3,46 4,67 1,34 HÖ sè thanh to¸n ng¾n h¹n 2,78 3,77 1,35 Kh¶ n¨ng thanh to¸n nhanh 0,67 1,55 2,31 HÖ sè thanh to¸n tøc thêi 0,22 0,41 1,86 Tuy hÖ sè thanh to¸n nî ng¾n h¹n cña xÝ nghiÖp trªn thùc tÕ thÊp h¬n kh¸ nhiÒu so víi tÝnh to¸n trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n. Lý do nh­ ®· tr×nh bµy ë phÇn trªn, lµ do trong sè hµng tån kho cña xÝ nghiÖp sè hµng ho¸, vËt t­, thµnh phÈm tån kho ø ®äng, kÐm phÈm chÊt, kh«ng thÓ tiªu thô ®­îc víi sè l­îng t­¬ng ®èi lín (1.126.812 chiÕm gÇn 30% trong tæng sè hµng tån kho). Tuy nhiªn, do trong tµi s¶n l­u ®éng cña xÝ nghiÖp vÉn cßn cã nhiÒu tiÒm n¨ng trong kh¶ n¨ng thanh to¸n. MÆt kh¸c, sè nî ph¶i tr¶ cña xÝ nghiÖp n¨m 2001 còng gi¶m ®¸ng kÓ so víi n¨m 2000, do ®ã trªn thùc tÕ hÖ sè thanh to¸n nî ng¾n h¹n cña xÝ nghiÖp vÉn ë møc ®é cao vµ cã chiÒu h­íng tèt (hÖ sè n¨m 2001 cao h¬n rÊt nhiÒu so víi n¨m 2000). Tuy nhiªn, trªn thùc tÕ hÖ sè thanh to¸n nî ng¾n h¹n cña xÝ nghiÖp thÊp h¬n kh¸ nhiÒu, lý do lµ s¶n phÈm cña xÝ nghiÖp bÞ tån ®äng kh«ng thÓ tiªu thô ®­îc vµ hÇu nh­ kh«ng thu håi ®­îc vèn. C¸c s¶n phÈm tån ®äng nµy do s¶n xuÊt tõ nh÷ng n¨m chÕ thö (do d©y chuyÒn s¶n xuÊt kim cña xÝ nghiÖp lµ d©y chuyÒn hoµn toµn míi ë ViÖt Nam vµ lµ d©y chuyÒn duy nhÊt ë §«ng D­¬ng. Do vËy trong qu¸ tr×nh ®i vµo s¶n xuÊt, xÝ nghiÖp ph¶i s¶n xuÊt võa ph¶i tù rót kinh nghiÖm ®Ó hoµn thiÖn c«ng nghÖ s¶n xuÊt). MÆt kh¸c, trong thêi kú 1990 ®Õn 1991 xÝ nghiÖp s¶n xuÊt ®Ó xuÊt khÈu cho Liªn X« cò nh­ng do thÞ tr­êng Liªn X« vµ §«ng ¢u sôp ®æ khiÕn s¶n phÈm cña xÝ nghiÖp kh«ng thÓ tiªu thô ®­îc. ViÖc kh¾c phôc sù cè nµy gÇn nh­ kh«ng thÓ ®­îc v× s¶n phÈm kim thuéc lo¹i ®Æc cñng dµnh riªng cho tõng lo¹i m¸y dÖt kh¸c nhau. C¸c s¶n phÈm ø ®äng cña xÝ nghiÖp chØ cßn c¸ch huû bá kh«ng thÓ tËn dông ®­îc. Ngoµi hµng ho¸ tån kho, l­îng vËt t­ cña xÝ nghiÖp còng bÞ ø ®äng kh¸ nhiÒu so ®­îc ph©n phèi chØ tiªu mua tõ nh÷ng n¨m bao cÊp, tr¶i qua n¨m th¸ng ®Õn nay cã nhiÒu chñng lo¹i, vËt t­ kh«ng thÓ ®­a vµo s¶n xuÊt ®­îc do bÞ kÐm hoÆc mÊt phÈm chÊt. §Õn thêi ®iÓm hiÖn nay sè hµng ho¸ s¶n phÈm, vËt t­ bÞ kÐm, mÊt phÈm chÊt kh«ng thÓ thu håi ®­îc vèn lµ: B¶ng 11: Tæng hîp thµnh phÈm, ø ®äng, mÊt phÈm chÊt ChØ tiªu Sè l­îng (c) Theo gi¸ thµnh (1000®) Dù kiÕn thu (1000®) 1 - Kim dÖt 2.951.272 956.019 0 2 - Kim tay 2.884.427 46.603 0 3 - Kim m¸y kh©u 1.831.707 91.225 0 Céng thµnh phÈm 1.093.847 0 4.3. §Þnh h­ìng vµ gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña xÝ nghiÖp Kim Hµ Néi. 4.3.1. §Þnh h­íng n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña xÝ nghiÖp Kim Hµ Néi trong thêi gian tíi. Ph¸p huy nh÷ng thµnh tÝch ®· ®¹t trong thêi gian võa qua, ®Æc biÖt lµ trong n¨m 2000vµ 2001. XÝ nghiÖp ®· ®Æt kÕ ho¹ch ph¸t triÓn cho nh÷ng n¨m tr­íc m¾t còng nh­ l©u dµi. XÐt vÒ tiªm n¨ng cña xÝ nghiÖp : trong thêi gian tíi xÝ nghiÖp hoµn toµn cã kh¶ n¨ng n©ng cao s¶n l­îng s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng chñ yÕu. S¶n l­îng Kim Kh©u tay trong n¨m 2001 ®· ®¹t ®­îc gÇn ®Õn víi c«ng suÊt thiÕt kÕ( 40 triÖu/ 45 triÖu c©y Kim= 89% so víi c«ng suÊt thiÕt kÕ ). Tuy nhiªn, c¸c mÆt hµng chÝnh cã thÓ ®em l¹i doanh thu cao nh­ Kim m¸y Kh©u, Kim dÖt cña xÝ nghiÖp l¹i ch­a khai th¸c hÕt c«ng suÊt. S¶n l­îng Kim m¸y Kh©u n¨m 2001 so víi c«ng suÊt thiÕt kÕ míi chØ ®¹t 10 triÖu kim trªn 55 triÖu Kim = 18,8%; s¶n l­îng kim dÖt n¨m dÖt n¨m 2001 míi s¶n xuÊt ®­îc so víi c«ng suÊt thiÕt kÕ lµ 1,2 triÖu kim/6,2 triÖu kim b»ng 19,3% so víi c«ng suÊt thiÕt kÕ. Do vËy kh¶ n¨ng s¶n xuÊt cña xÝ nghiÖp vÉn cßn nhiÒu tiÒm n¨ng ch­a khai th¸c hÕt. Víi lîi thÕ d©y chuyÒn s¶n xuÊt kim lµ c¬ së duy nhÊt ë §«ng D­¬ng s¶n xuÊt c¸c lo¹i kim do ®ã viÖc tiªu thô cña xÝ nghiÖp cã nhiÒu thuËn lîi. MÆt kh¸c, thÞ tr­êng tiªu thô cña xÝ nghiÖp còng réng v× trong n­íc còng cã nhiÒu c¬ së dÖt may... nªn xÝ nghiÖp cã nhiÒu kh¶ n¨ng trong khai th¸c thÞ tr­êng. §øng tr­í nhiÒu thuËn lîi nh­ vËy, xÝ nghiÖp ®· cã chiÕn l­îc n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, h¹ gi¸ thµnh ®Ó c¹nh tranh víi c¸c lo¹i kim ngo¹i nhap¹ (chñ yÕu lµ Kim Trung Quèc). XÝ nghiÖp ®Æt chØ tiªu phÊn ®Êu trong ba n¨m tíi víi s¶n l­îng vµ doanh thu hµng n¨m t¨ng tõ 15% ®Õn 20%. Bªn c¹nh viÖc ®Æt kÕ ho¹ch t¨ng s¶n l­îng kim m¸y kh©u vµ kim dÖt, tõ c¸c thµnh c«ng ban ®Çu trong s¶n xuÊt hµng gia c«ng kim khÝ cho NhËt B¶n, xÝ nghiÖp ®ang tiÕp tôc ®Èy m¹nh s¶n xuÊt hµng gia c«ng ®ång thêi hoµn thiÖn c«ng nghÖ s¶n xuÊt ®Ó tiÕn tíi tù s¶n xuÊt ®Ó b¶n s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng. Song song víi viÖc t¨ng c­êng s¶n xuÊt kim, ®Èy m¹nh vµ hoµn thiÖn s¶n xuÊt hµng c¬ kim khÝ phôc vô cho s¶n xuÊt vµ phôc vô cho thÞ tr­êng trong n­íc xÝ nghiÖp tiÕp tôc s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng truyÒn thèng nh­ m¹ gia c«ng, phun phñ kÏm lªn bÒ mÆt kim lo¹i... §ång thêi xÝ nghiÖp tiÕp tôc cã h­íng ®Çu t­ thªm trang thiÕt bÞ, c«ng nghÖ s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng míi. §Ó cã thÓ s¶n xuÊt tiÕp tôc æn ®Þnh vµ t¨ng tr­ëng xÝ nghiÖp cÇn cã c¸c biÖn ph¸p, chÝnh s¸ch huy ®éng vµ sö dông vèn hîp lý h¬n n÷a nh»m n©ng cao tû suÊt lîi nhuËn trªn vèn, tû suÊt lîi nhuËn trªn doanh thu vµ h¹n chÕ c¸c rñi ro cã thÓ x¶y ra. ë phÇn tiÕp theo chóng ta sÏ xem xÐt mét sè gi¶i ph¸p tr­íc m¾t còng nh­ l©u dµi ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn. 4.3.2. Mét sè gi¶i ph¸p ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn ë xÝ nghiÖp Kim Hµ Néi. §Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu ®· ®Ò ra, trong thêi gian tíi bªn c¹nh c¸c gi¶i ph¸p ®ång bé vÒ kinh tÕ, kü thuËt c«ng nghÖ.... xÝ nghiÖp cÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p cô thÓ vÒ viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn, tiªu thô s¶n phÈm, h¹n chÕ rñi ro. Mét sè gi¶i ph¸p c¬ b¶n bao gåm: 4.3.2.1. Gi¶i ph¸p vÒ tiªu thô s¶n phÈm. Cã chiÕn l­îc ®Çu t­ chiÒu s©u ®Ó s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng míi, ®a d¹ng ho¸, mÆt hµng, ngµnh hµng. TÝch cùc c¶i tiÕn c«ng nghÖ, chÊt l­îng, mÉu m·, chñng lo¹i s¶n phÈm ®Ó s¶n phÈm cña xÝ nghiÖp tiÕp tôc ®øng v÷ng trªn thÞ tr­êng. Hµng n¨m nªn ®Ó mét phÇn kinh phÝ hîp lý cho nghiªn cøu khoa häc, nghiªn cøu thÞ tr­êng tõ ®ã c¸c c¸c chÝnh s¸ch hîp lý vÒ gi¸ c¶, ph­¬ng thøc b¸n hµng... ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh hiÖu qu¶ h¬n. * Qu¶n lý vèn dù tr÷. Mét trong nh÷ng vÊn ®Ò quan träng ®Ó t¨ng tèc ®é lu©n chuyÓn vèn n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng lµ ph¶i thùc hiÖn qu¶n lý tèt vèn dù tr÷ hµng tån kho nh»m ®¹t tíi môc tiªu: Tæ chøc hîp lý viÖc dù tr÷ ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh kinh doanh diÔn ra liªn tôc tr¸nh mäi sù gi¸n ®o¹n do dù tr÷ g©y ra. §ång thêi gi¶m tíi møc thÊp nhÊt cã thÓ ®­îc sè vèn cÇn thiÕt cho dù tr÷. §Ó qu¶n lý tèt vèn dù tr÷ ®ßi hái ph¶i cã sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c bé phËn qu¶n lý trong doanh nghiÖp nh­: bé phËn cung øng vËt t­, bé phËn tiªu thô s¶n phÈm, bé phËn qu¶n lý tµi chÝnh... Doanh nghiÖp cÇn chó ý mét sè biÖn ph¸p sau: - X¸c ®Þnh ®óng ®¾n l­îng nguyªn vËt liÖu, hµng ho¸ cÇn mua trong kú vµ l­îng tån kho dù tr÷ th­êng xuyªn. X¸c ®Þnh vµ lùa chän ng­êi cung øng thÝch hîp: môc tiªu cÇn ®¹t ®­îc lµ lùa chän gi¸ c¶ thÊp, nh÷ng ®iÒu kho¶n th­¬ng l­îng thuËn lîi (thêi gian, ®Þa ®iÓm giao hµng, ®iÒu kiÖn thanh to¸n...) chÊt l­îng phï hîp. Lùa chän h×nh thøc vËn chuyÓn phï hîp. - Th­êng xuyªn theo dâi sù biÕn ®éng cña thÞ tr­êng vËt t­ hµng ho¸ tõ ®ã dù to¸n vµ quyÕt ®Þnh ®iÒu chØnh kÞp thêi viÖc mua s¾m nguyªn vËt liÖu, hµng ho¸ cã lîi cho doanh nghiÖp tr­íc sù biÕn ®éng cña thÞ tr­êng. §©y lµ biÖn ph¸p rÊt quan träng ®Ó b¶o toµn vèn cña doanh nghiÖp. - Tæ chøc tèt viÖc dù tr÷, b¶o qu¶n nguyªn vËt liÖu tr¸nh mÊt m¸t, hao hôt qu¸ møc. Th­êng xuyªn kiÓm tra n¾m v÷ng t×nh h×nh dù trø ph¸t triÓn kÞp thêi hµng ho¸ bÞ ø ®äng nh»m cã biÖn ph¸p gi¶i phãng hµng ø ®äng thu håi vèn. - Thùc hiÖn viÖc mua b¶o hiÓm víi vËt t­, hµng ho¸ lËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho... nh»m chñ ®éng b¶o toµn vèn l­u ®éng. * Qu¶n lý ph¶i thu. Trong ho¹t ®éng kinh doanh th­êng xuyªn n¶y sinh viÖc xuÊt giao thµnh phÈm hµng ho¸ cho kh¸ch hµng vµ mét thêi gian sau mãi thu ®­îc tiÒn. T×nh h×nh ®ã lµm n¶y sinh kho¶n ph¶i thu tõ kh¸ch hµng. Qu¶n lý kho¶n ph¶i thu tõ kh¸ch hµng lµ mét vÊn ®Ò rÊt quan träng vµ phøc t¹p trong c«ng t¸c qu¶n lý tµi chÝnh cña doanh nghiÖp bëi v×: - ViÖc qu¶n lý kho¶n ph¶i thu cã liªn quan chÆt chÏ víi viÖc tiªu thô s¶n phÈm tõ ®ã cã ¶nh h­ëng lín tíi doanh thu tiªu thô vµ lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. Khi l­îng hµng ho¸ b¸n chÞu sÏ lµm t¨ng kho¶n ph¶i thu nh­ng cã kh¶ n¨ng t¨ng ®­îc l­îng hµng ho¸ b¸n ra vµ t¨ng lîi nhuËn. - Qu¶n lý kho¶n ph¶i thu liªn quan chÆt chÏ tíi viÖc tæ chøc vµ b¶o toµn vèn l­u ®éng. ViÖc t¨ng nî ph¶i thu sÏ kÐo theo nhiÒu chi phÝ ®Ó thu håi nî, ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i t×m thªm nguån vèn vay ®Ó ®¸p øng nhu cÇu vèn cho qu¸ tr×nh kinh doanh tiÕp theo vµ ph¶i tr¶ l·i cho tiÒn vay. - Nî ph¶i thu t¨ng nªn còng lµm t¨ng rñi ro ®èi víi doanh nghiÖp dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nî khã ®ßi hoÆc kh«ng thu håi ®­îc do kh¸ch hµng vì nî g©y tæn thÊt vèn cho doanh nghiÖp. §Ó qu¶n lý tèt nî ph¶i thu tõ kh¸ch hµng doanh nghiÖp cÇn chó ý mét sè biÖn ph¸p sau: - X¸c ®Þnh chÝnh s¸ch b¸n chÞu vµ møc ®é nî ph¶i thu. Mçi doanh nghiÖp cÇn x¸c ®Þnh chÝnh s¸ch, ®Þnh h­íng b¸n chÞu cho kh¸ch hµng c¨n cø vµo c¸c môc tiªu cô thÓ cña doanh nghiÖp nh­: + Môc tiªu më réng thÞ tr­êng ®Ó tiªu thô, t¨ng doanh thu vµ lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. TÝnh chÊt thêi vô trong s¶n xuÊt vµ tiªu thô cña mét sè s¶n phÈm. + T×nh tr¹ng c¹nh tranh: doanh nghiÖp cÇn ph¶i xem xÐt t×nh h×nh b¸n chÞu cña ®èi thñ c¹nh tranh ®Ó cã ®èi s¸ch thÝch hîp. + T×nh tr¹ng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. + Ph©n tÝch kh¸ch hµng, x¸c ®Þnh ®èi t­îng b¸n chÞu nh»m ®¸nh gi¸ kh¸ch hµng nhÊt lµ ®èi víi kh¸ch hµng tiÒm n¨ng. + X¸c ®Þnh ®iÒu kiÖn thanh to¸n: trong ®ã chó ý ®Õn thêi h¹n thanh to¸n vµ chiÕth©u b¸n hµng (hay chiÕt khÊu thanh to¸n). ViÖc qu¶n lý nî ph¶i thu lµ mét vÊn ®Ò rÊt quan träng vµ phøc t¹p trong c«ng t¸c qu¶n lý tµi chÝnh cña doanh nghiÖp do ®ã cÇn kiÓm so¸t chÆt chÏ nî ph¶i thu tõ kh¸ch hµng, trong ®ã cµn chó ý: më sæ theo dâi nî ph¶i thu vµ t×nh h×nh thanh to¸n víi kh¸ch hµng. Th­êng xuyªn n¾m v÷ng vµ kiÓm so¸t t×nh h×nh nî ph¶i thu vµ t×nh h×nh thu håi nî. CÇn x¸c ®Þnh giíi h¹n hÖ sè nî ph¶i thu. HÖ sè nî ph¶i thu = Nî ph¶i thu tõ kh¸ch hµng Doanh sè b¸n hµng Th­êng xuyªn theo dâi, ph©n tÝch c¬ cÊu nî ph¶i thu theo thêi gian vµ chuÈn bÞ c¸c biÖn ph¸p thu håi. Khi ph¸t sinh c¸c kho¶n nî khã ®ßi cÇn ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×m nguyªn nh©n vµ c¸ biÖn ph¸p ®Ó h¹n chÕ sù tæn thÊt. * Qu¶n lý vèn b»ng tiÒn. TiÒn lµ mét lo¹i tµi s¶n cña doanh nghiÖp vµ cã thÓ dÔ dµng chuyÓn ho¸ thµnh c¸c tµi s¶n kh¸c nhau. Vèn b»ng tiÒn lµ yÕu tè trùc tiÕp quyÕt ®Þnh kh¶ n¨ng thanh to¸n cña mét doanh nghiÖp. T­¬ng xøng víi quy m« kinh doanh nhÊt ®Þnh ®ßi hái ph¶i th­êng xuyªn cã mét l­îng tiÒn t­¬ng xøng míi ®¶m b¶o cho t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp ë tr¹ng th¸i b×nh th­êng. ChÝnh v× vËy viÖc qu¶n lý vèn b»ng tiÒn lµ vÊn ®Ò hÕt søc quan träng trong c«ng t¸c qu¶n lý tµi chÝnh doanh nghiÖp. Néi dung chñ yÕu cña qu¶n lý vèn b»ng tiÒn bao gåm c¸c vÊn ®Ò chñ yÕu sau: - Qu¶n lý chÆt chÏ c¸c kho¶n thu, chi b»ng tiÒn: nh»m tr¸nh mÊt m¸t, l¹m dông. X¸c ®Þnh chÆt chÏ c¸c kho¶n t¹m øng tiÒn mÆt vÒ ®èi t­îng, sè l­îng vµ thêi h¹n thanh to¸n t¹m øng. ChØ ®Ò tån quü tiÒn mÆt ë møc tèi thiÓu, phÇn v­ît qu¸ møc tèi thiÓu cÇn göi ngay vµo ng©n hµng nh»m ®¶m b¶o an toµn vµ sinh ®­îc sè l·i nhÊt ®Þnh. - §¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n, duy tr× dù tr÷ tiÒn tÖ ë møc cÇn thiÕt. §¶m b¶o ®ñ cho yÕu tè giao dÞch kinh doanh vµ mét l­îng tiÒn nhÊt ®Þnh ®Ó dù phßng. Trªn ®©y lµ mét sè vÊn ®Ò lý luËn trong viÖc qu¶n lý, sö dông vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông èn (®Æc biÖt lµ vèn l­u ®éng) cña doanh nghiÖp. ViÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cã ý nghÜa sèng cßn ®èi víi doanh nghiÖp, gióp cho doanh nghiÖp tån t¹i vµ ph¸t triÓn. 4.3.2.2. Gi¶i ph¸p vÒ b¶o tån vèn. Mét lµ: cã nh÷ng biÖn ph¸p cô thÓ, triÕt ®Ó nh»m thu håi c¸c kho¶n nî ph¶i thu. Qua c¸c sè liÖu ë phÇn thø ba: ®Þa bµn vµ ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu cho thÊy sè nî ph¶i thu n¨m sau cao h¬n n¨m tr­íc. N¨m 2000 sè nî ph¶i thu cuèi n¨m t¨ng so víi ®Çu n¨m lµ: 743.994 - 698.606 = 45.388 N¨m 2001 sè nî ph¶i thu kh«ng nh÷ng kh«ng gi¶m ®i mµ cßn t¨ng lªn kh¸ cao. N¨m 2001 sè nî ph¶i thu cuèi n¨m t¨ng nªn so víi ®Çu n¨m lµ: 1.428.271 - 743.994 = 684.277 Do c¸c kho¶n nî ph¶i thu n¨m 2001 t¨ng lªn rÊt nhiÒu so víi n¨m 2000 trong khi tèc ®é doanh thu t¨ng kh«ng nhiÒu. V× vËy kú thu tiÒn b×nh qu©n cña xÝ nghiÖp tõ 30 ngµy n¨m 2000 ®· t¨ng lªn ®Õn 43 ngµy n¨m 2001. ViÖc b¸n hµng tr¶ chËm cã thÓ lµm t¨ng ®­îc doanh thu tõ ®ã t¨ng ®­îc kh¶ n¨ng sinh lêi cho xÝ nghiÖp nh­ng xÝ nghiÖp cÇn cã biÖn ph¸p cô thÓ, c­¬ng quyÕt, khÐo lÐo nh»m thu håi vèn cho s¶n xuÊt. Do sè nî ph¶i thu qu¸ cao cã thÓ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng xÝ nghiÖp bÞ ®éng trong viÖc huy ®éng vèn cho s¶n xuÊt, kh¶ n¨ng rñi ro cao cã thÓ dÉn ®Õn thÊt tho¸t vèn. MÆt kh¸c, do tiÒn vèn cña xÝ nghiÖp cßn ®äng ë c¸c kho¶n ph¶i thu trong khi ®ã xÝ nghiÖp vÉn ph¶i huy ®éng vèn cho s¶n xuÊt ®iÒu nµy dÔ dÉn ®Õn t¨ng chi phÝ do huy ®éng vèn lµm gi¶m lîi nhuËn. §Ó qu¶n lý chÆt chÏ c¸c kho¶n ph¶i thu ®ßi hái xÝ nghiÖp khi tiªu thô s¶n phÈm cÇn x¸c ®Þnh b¸n chÞu cho ai? CÇn ®¸nh gi¸ tiÒm n¨ng cña kh¸ch hµng trong kh¶ n¨ng thanh to¸n. §ång thêi cã thÓ ¸p dông chÝnh s¸ch chiÕt khÊi hîp lý ®Ó khuyÕn khÝch kh¸ch hµng thanh to¸n nhanh c¸c kho¶n nî tiÒn hµng. Bªn c¹nh ®ã cÇn kiÓm so¸t chÆt chÏ h¬n n÷a c¸c kho¶n nî tiÒn hµng, më sæ theo dâi nî ph¶i thu, th­êng xuyªn n¾m v÷ng vµ kiÓm so¸t ®­îc t×nh h×nh nî ph¶i thu, c¸c kho¶n nî qu¸ h¹n vµ t×nh h×nh thu håi nî. XÝ nghiÖp cÇn chuÈn bÞ s½n sµng c¸c chøng tõ cÇn thiÕt ®Ó ®èi víi c¸c kho¶n nî s¾p ®Õn kú thanh to¸n, thùc hiÖn kÞp thêi c¸c thñ tôc vµ ®«n ®èc kh¸ch hµng thanh to¸n c¸c kho¶n nî ®Õn h¹n thanh to¸n. Chñ ®éng ¸p dông c¸c biÖn ph¸p thÝch hîp ®Ó thu håi nî qu¸ h¹n. Khi ph¸t sinh c¸c kho¶n nî khã ®ßi cÇn ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×m nguyªn nh©n vµ biÖn ph¸p kh¾c phôc ®Ó h¹n chÕ tæn thÊt. Hai lµ: Qu¶n lý, ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c, c¸c kho¶n dù trø, tån kho ®Ó møc tån kho dù trø phï hîp víi nhu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh. Th­êng xuyªn kiÓm kª, ®¸nh gi¸ l¹i vËt t­ hµng ho¸ ®Ó tr¸nh mÊt m¸t, hao hôt, mÊt phÈm chÊt dÉn ®Õn ø ®äng. §èi víi c¸c vËt t­, s¶n phÈm nÕu ®· thÊy cã dÊu hiÖu kÐm, mÊt phÈm chÊt cÇn cã biÖn ph¸p gi¶i phãng ngay ®Ó thu håi vèn tr¸nh bÞ mÊt qu¸ nhiÒu. Tiªu thô nhanh nh÷ng s¶n phÈm cã chiÒu h­íng bÞ l¹c hËu vÒ c«ng nghÖ. Nh­ ë phÇn thø ba ®· tr×nh bµy: vËt t­, s¶n phÈm cña xÝ nghiÖp hiÖn ®ang ø ®äng kh«ng cã kh¶ n¨ng tiªu thô trÞ gi¸ gÇn b»ng 1.126.812.000 ®ång, nªn xÝ nghiÖp cÇn cã chÝnh s¸ch hîp lý ®Ó tiªu thô nhanh sè vËt t­, hµng ho¸ nµy. ViÖc tiªu thô nµy cã thÓ chØ thu håi ®­îc rÊt Ýt vèn so víi gi¸ trÞ trªn sæ s¸ch nh­ng còng nªn lµm bëi cµng ®Ó l©u sè vËt t­, s¶n phÈm nµy cµng h­ háng vµ cã thÓ kh«ng thu håi ®­îc sè tiÒn nµo. Ba lµ: Qu¶n lý tèt vèn b»ng tiÒn khi ch­a sö dông ®Õn kh«ng nªn ®Ó tån quü tiÒn mÆt víi sè tiÒn lín mµ nªn göi vµo tµi kho¶n cña xÝ nghiÖp taÞ ng©n hµng. chØ ®Ò tån quü tiÒn mÆt ë møc tèi thiÓu. Th­êng xuyªn ®èi chiÕu, kiÓm quü ®Ó tr¸nh nhÇm lÉn, thÊt tho¸t... trong thêi gian tíi cÇn x©y dùng nguyªn t¾c chi tiªu b»ng tiÒn mÆt, qu¶n lý chÆt chÏ c¸c kho¶n t¹m øng x¸c ®Þnh râ ®èi t­îng, thêi gian ph¶i hoµn t¹m øng, khi göi cã kho¶n tiÒn mÆt ch­a sö dông ®Õn vµo tµi kho¶n cña xÝ nghiÖp t¹i ng©n hµng sÏ gióp xÝ nghiÖp cã ®­îc sù an toµn h¬n trong qu¶n lý tiÒn tÖ, ®ång thêi sÏ mang l¹i sè tiÒn l·i nhÊt ®Þnh. Ngoµi ra, ®èi víi c¸c kho¶n tiÒn t¹m thêi ch­a sö dông ®Õn xÝ nghiÖp cã thÓ ®Çu t­ ng¾n h¹n, ®Çu t­ t¹m thêi ®Ó cã thÓ gãp mét phÇn lîi nhuËn cho ho¹t ®éng cña xÝ nghiÖp. Bèn lµ: ®èi víi c¸c tµi s¶n cè ®Þnh kh«ng cÇn dïng cho s¶n xuÊt kinh doanh. XÝ nghiÖp cÇn cã h­íng cho thuª hoÆc c¶i t¹o, l¹i c«ng n¨ng ®Ó tËn dông c«ng suÊt m¸y mãc thiÕt bÞ. NÕu thÊy kh«ng thÓ cho thuª hoÆc kh«ng thÓ c¶i t¹o ®­îc th× xÝ nghiÖp cÇn nhanh chãng thanh lý ®Ó t¹o vèn cho t¸i s¶n xuÊt. HiÖn t¹i, sè m¸y mãc thiÕt bÞ cña xÝ nghiÖp kh«ng cÇn dïng vµ chê thanh lý t­¬ng ®èi nhiÒu do ®­îc ®Çu t­ tõ thêi kú bao cÊp nªn ®Õn nay kh«ng cßn phï hîp víi yªu cÇu cña s¶n xuÊt. Sè m¸y mãc thiÕt bÞ kh«ng cÇn dïng cã gi¸ trÞ 6 tû ®ång - ®©y lµ sè tiÒn tån ®äng rÊt lín so víi tæng tµi s¶n cña xÝ nghiÖp. XÝ nghiÖp cÇn thanh lý nhanh ®Ó thu håi phÇn nµo tiÒn vèn cho s¶n xuÊt. MÆt kh¸c, sè thiÕt bÞ nµy cµng ®Ó l©u cµng l¹c hËu c«ng nghÖ, h­ háng nªn cµng mÊt gi¸ do ®ã xÝ nghiÖp cµng nªn nhanh chãng xö lý. N¨m lµ: t×m thªm c¸c biÖn ph¸p huy ®éng vèn cho s¶n xuÊt, trong n­íc n¨m võa qua xÝ nghiÖp ®· võa vay vèn ng©n hµng, võa vay vèn cña c¸n bé c«ng nh©n viªn trong xÝ nghiÖp ®Ó phôc vô s¶n xuÊt kinh doanh. ë thêi ®iÓm hiÖn nay, xÝ nghiÖp nªn chó träng tíi viÖc huy ®éng vèn trong c¸n bé c«ng nh©n viªn víi l·i suÊt vay b»ng víi l·i suÊt vay ng¾n h¹n Ng©n hµng vµ ®· ®­îc nhiÒu c¸n bé c«ng nh©n viªn h­ëng øng cho vay víi sè tiÒn t­¬ng ®èi lín. §iÒu nµy võa mang l¹i thu nhËp thªm cho c¸n bé c«ng nh©n viªn trong xÝ nghiÖp võa ®¬n gi¶n trong thñ tôc vay. MÆt kh¸c, ng­êi c«ng nh©n khi mang l¹i ®ång vèn cña m×nh cho xÝ nghiÖp vay sÏ cã lßng tin h¬n víi viÖc s¶n xuÊt kinh doanh cña xÝ nghiÖp, t¹o phÊn khÝch cho s¶n xuÊt. MÆt kh¸c, xÝ nghiÖp nªn thÝ ®iÓm cæ phÇn ho¸ tõng bé phËn s¶n xuÊt trong xÝ nghiÖp ®Ó t¹o chñ ®éng h¬n cho viÖc huy ®éng vèn, s¶n xuÊt kinh doanh cña bé phËn s¶n xuÊt ®­îc cæ phÇn. Tõ ®ã tiÕn dÇn tõng b­íc trong cæ phÇn ho¸ c¸c bé phËn s¶n xuÊt kh¸c trong xÝ nghiÖp. Trªn ®©y lµ mét sè gi¶i ph¸p trong viÖc ph¸t huy hiÖu qu¶ sö dông vèn nãi chung, vèn l­u ®éng nãi riªng cña xÝ nghiÖp. Nh­ng ®Ó c¸c gi¶i ph¸p cña xÝ nghiÖp cã thÓ thùc hiÖn ®­îc vµ xÝ nghiÖp chñ ®éng ph¸t huy hiÖu qu¶ trong s¶n xuÊt kinh doanh, ë gãc ®é Nhµ n­íc còng cÇn cã nh÷ng c¬ chÕ phï hîp nh»m th¸o gì bít khã kh¨n cho xÝ nghiÖp. PhÇn thø n¨m KiÕn nghÞ vµ kÕt luËn 5.1. KiÕn nghÞ. §Ó xÝ nghiÖp thùc hiÖn s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶ h¬n, xÝ nghiÖp còng kiÕn nghÞ víi Nhµ n­íc vµ c¸c ban ngµnh chøc n¨ng mét sè yªu cÇu cÇn ®­îc th¸o gì. Nh­ng kiÕn nghÞ c¬ b¶n lµ: - Nh­ ë phÇn trªn ®· tr×nh bµy: xÝ nghiÖp cã l­îng s¶n phÈm, vËt t­ ø ®äng tõ thêi kú chÕ thö s¶n phÈm, tõ nh÷ng n¨m bao cÊp s¶n xuÊt theo kÕ ho¹ch vµ kim xuÊt khÈu tån t¹i tõ qu¸ l©u trÞ gi¸ gÇn b»ng 1.126 triÖu ®ång. Sè vËt t­ thµnh phÈm nµy nÕu b¸n th× kh¶ n¨ng sÏ thu håi vèn ®­îc rÊt Ý nªn sÏ dÉn ®Õn lç hµng tû ®ång nÕu b¸n thanh lý sè vËt t­, s¶n phÈm trªn. Nh­ng nÕu kh«ng b¸n thanh lý th× cã thÓ sÏ háng hÕt kh«ng thÓ thu håi ®­îc phÇn vèn nµo. Do ®ã xÝ nghiÖp ®Ò nghÞ Nhµ n­íc cho b¸n thanh lý phÇn lç do thanh lý s÷ ®­îc ghi nhËn ®Ó lÊy phÇn lîi nhuËn tr­íc thuÕ cña c¸c n¨m, sau bï ®¾p dÇn. - C«ng tr×nh s¶n xuÊt kim ng©u tay cña xÝ nghiÖp h×nh thµnh tõ nguån viÖn trî nh©n ®¹o (nay tÝnh lµ vèn ng©n s¸ch cÊp) do ®ã ch­a ®¸nh gi¸ ®óng gi¸ trÞ thùc cña tµi s¶n so víi gi¸ trªn sæ s¸ch. Gi¸ trªn sæ s¸ch qu¸ cao so víi gi¸ trÞ thùc (do tr­íc kia lµ viÖn trî nh©n ®¹o nªn phÝa xÝ nghiÖp chØ nhËn hiÖn vËt, sau ®ã phÝa b¹n th«ng b¸o gi¸ trÞ cña l« hµng) nªn ®Ó giao vèn cho xÝ nghiÖp ®­îc chÝnh x¸c h¬n cÇn cã kiÓm ®Þnh l¹i vÒ gi¸, vÒ ®é l¹c hËu c«ng nghÖ... Bªn c¹nh ®ã, cã nhiÒu thiÕt bÞ kh«ng cÇn dïng nªn Nhµ n­íc cÇn cho khoanh l¹i kh«ng tÝnh thuÕ vèn ®èi víi sè tµi s¶n nµy. Trong nh÷ng n¨m võa qua sau khi nép thuÕ lîi tøc xÝ nghiÖp hÇu nh­ kh«ng cßn lîi nhuËn sau thuÕ ®Ó trÝch c¸c quü v× ph¶i nép thuÕ vèn theo NghÞ ®Þnh 59 cña ChÝnh phñ. NÕu ®­îc khoanh l¹i phÇn TSC§ kh«ng dïng th× sau khi nép thuÕ vèn (lo¹i trõ phÇn thuÕ ®èi víi c¸c TSC§ khoanh l¹i) xÝ nghiÖp sÏ cßn mét phÇn ®Ó trÝch c¸c quü, trong ®ã cã quü ®Çu t­ vµ quü dù phßng cho rñi ro. - Tõ n¨m 1999 Nhµ n­íc ¸p dông luËt thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña xÝ nghiÖp chÞu møc thuÕ suÊt 10% trong khi gi¸ b¸n s¶n phÈm cña xÝ nghiÖp kh«ng t¨ng ®­îc so víi thuÕ doanh thu cò s¶n phÈm cña xÝ nghiÖp chØ chÞu thuÕ suÊt 2% th× møc thuÕ míi cña xÝ nghiÖp qu¸ lín. §iÒu nµy ¶nh h­ëng nhiÒu ®Õn doanh thu thuÇn cña xÝ nghiÖp dÉn ®Õn lîi nhuËn cña xÝ nghiÖp còng bÞ gi¶m theo. Nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch ­u ®·i vÒ thuÕ ®èi víi c¸c s¶n phÈm thuéc ngµnh c¬ khÝ. MÆt kh¸c, viÖc s¶n xuÊt kim chñ yÕu lµ tiÒn l­¬ng c«ng nghÖ, gi¸ trÞ vËt t­ trong gi¸ thµnh s¶n phÈm rÊt Ýt nªn sè thuÕ ®­îc khÊu trõ còng Ýt. Sau khi khÊu trõ thuÕ ®Çu vµo, phÇn thuÕ ph¶i nép cña xÝ nghiÖp chiÕm kho¶ng 6,0% - 6,5% so víi doanh thu, tû lÖ nµy qu¸ cao so víi møc thuÕ suÊt thuÕ doanh thu cò lµ 2%. Nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch hç trî cho doanh nghiÖp ®Ó xÝ nghiÖp cã thÓ cã tiÒn cho t¸i s¶n xuÊt (v× sè tiÒn thuÕ ph¶i nép qu¸ cao). - S¶n phÈm cña xÝ nghiÖp bÞ kim ngo¹i trµn voµ b»ng nhiÒu luång víi gi¸ b¸n rÎ 9chÊt l­îng kim ngo¹i kÐm nhiÒu so víi kim cña xÝ nghiÖp), ®ång thêi cã nhiÒu s¶n phÈm cña xÝ nghiÖp bÞ bªn ngoµi lµm gi¶, bao b× ®Ó b¸n víi gi¸ nh·n m¸c gièng cña xÝ nghiÖp. Nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch b¶o hé ®èi víi hµng s¶n xuÊt ë trong n­íc ®Ó tr¸nh c¸c s¶n phÈm kim cña n­íc ngoµi ®­îc nhËp lËu mang vµo c¹nh tranh víi gi¸ rÎ (do chèn ®­îc thuÕ) vµ gi¶ danh s¶n phÈm cña xÝ nghiÖp. Trªn ®©y lµ mét sè kiÕn nghÞ víi Nhµ n­íc nh»m th¸o gì bít mét phÇn khã kh¨n cho xÝ nghiÖp trong s¶n xuÊt kinh doanh. 5.2. KÕt luËn. Qu¶n lý vµ sö dông vèn l­u ®éng cã hiÖu qu¶ vµ b¶o toµn ph¸t triÓn vèn l­u ®éng trong c¸c doanh nghiÖp quèc doanh lµ vÊn ®Ò hÕt søc cÇn thiÕt trong t×nh h×nh kinh tÕ qu¶n lý tµi chÝnh hiÖn hay khi Nhµ n­íc ®· thùc hiÖn giao vèn cho c¸c doanh nghiÖp tù qu¶n lý. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, viÖc s¶n xuÊt kinh doanh còng nh­ b¶o tßn vèn cña c¸c doanh nghiÖp hÕt søc khã kh¨n do tÝnh c¹nh tranh khèc liÖt cña thÞ tr­êng. Më réng quyÒn lµm chñ ®ång thêi, còng t¨ng thªm tr¸ch nhiÖm cña c¸c doanh nghiÖp tr­íc diÔn biÕn phøc t¹p vµ t×nh h×nh c¹nh tranh gay g¾t cña thÞ tr­êng buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i quan t©m nhiÒu h¬n ®Õn hiÖu qu¶ sö dông cña mçi ®ång vèn ®­a vµo sö dông. Nh×n chung, quy m« ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh t¹i XÝ nghiÖp Kim Hµ Néi ch­a lín l¾m nh­ng ta cã thÓ nhËn xÐt lµ xÝ nghiÖp Kim Hµ Néi ®· biÕt kÕt hîp hµi hoµ gi÷a lîi Ých kinh tÕ vµ lîi Ých x· héi. Lîi Ých tr­íc m¾t hiÖn nay cßn ch­a cao l¾m nh­ng theo ®uæi lîi Ých l©u dµi th× cã thÓ ®¶m b¶o sù tÝch luü ®ñ lùc vµ ®iÒu kiÖn ®Ó cã nh÷ng b­íc tiÕn xa h¬n sau nµy lµ: ph¸t triÓn hiÖu qu¶ - æn ®Þnh - bÒn v÷ng. Sau nh÷ng gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ ®­îc ®Ò ra ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng tån t¹i trong c«ng t¸c ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng t¹i xÝ nghiÖp Kim Hµ Néi. NÕu ®­îc ¸p dông vµ thùc hiÖn sÏ mang l¹i nh÷ng hiÖu qu¶ nhÊt ®Þnh vµ rÊt cã ý nghÜa kh«ng chØ ®èi víi xÝ nghiÖp mµ cßn cã ý nghÜa ®èi víi nÒn kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi cña ®Êt n­íc. Tµi liÖu tham kh¶o 1. Qu¶n trÞ tµi chÝnh doanh nghiÖp cña PTS Vò Duy Hoµn - §µm V¨n HuÖ - Th¹c sü NguyÔn Quang Ninh - NXB Thèng kª n¨m 1997. 2. T¹p chÝ tµi chÝnh c¸c sè liªn tiÕp tõ n¨m 1999 ®Õn th¸ng 6 n¨m 2001 - NXB Tµi chÝnh. 3. Tµi chÝnh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng vµ xu h­íng ph¸t triÓn cña ViÖt Nam cña GS Vâ §×nh H¶o - NguyÔn C«ng NghiÖp - NXB Ph¸p lý n¨m 1991. 4. C¸c v¨n b¶n vÒ chÕ ®é tµi chÝnh hiÖn hµnh. 5. B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n, B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh vµ ThuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh cña XÝ nghiÖp Kim Hµ Néi c¸c n¨m 1999, 2000, 2001. 6. Mét sè tµi liÖu, gi¸o tr×nh kh¸c trong qu¸ tr×nh häc tËp t¹i tr­êng §¹i häc N«ng nghiÖp I - Hµ Néi. Lêi c¶m ¬n Trong thêi gian thùc tËp t¹i xÝ nghiÖp Kim Hµ Néi víi sù h­íng dÉn tËn t×nh cña thÇy c«, c¸c b¸c, c¸c anh, chÞ phßng ban t¹i XÝ nghiÖp ®· gióp t«i hoµn thµnh b¸o c¸o thùc tËp nµy. Qua trang giÊy tr¾ng nµy t«i xin. Ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy c« gi¸o Tr­êng §¹i häc N«ng nghiÖp I - Hµ Néi ®· trang bÞ cho em nh÷ng kiÕn thøc v« cïng quý b¸u. Ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy D­¬ng V¨n HiÕu ®· h­íng dÉn vµ gióp ®ì em trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu vµ viÕt b¸o c¸o. Ch©n thµnh c¶m ¬n Ban gi¸m ®èc xÝ nghiÖp Kim Hµ Néi ®· t¹o ®iÒu kiÖn tèt cho t«i trong suèt thêi gian thùc tËp. Víi thêi gian thùc tËp ng¾n ngñi cïng víi sù hiÓu biÕt cßn h¹n hÑp cña b¶n th©n ch¾c ch¾n b¸o c¸o thùc tËp cßn nhiÒu h¹n chÕ vµ sai sãt. RÊt mong sù ®ãng gãp ý kiÕn chØ dÉn thªm cña c¸c thÇy c«, c¸c b¸c c¸c anh chÞ vµ c¸c b¹n trong XÝ nghiÖp Kim Hµ Néi. Môc lôc Trang PhÇn thø nhÊt - ®Æt vÊn ®Ò 1.1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi 1 1.2. Môc tiªu nghiªn cøu ®Ò tµi 2 1.2.1. Môc tiªu chung 2 1.2.2. Môc tiªu cô thÓ 2 1.3. §èi t­îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu 2 1.3.1. §èi t­îng nghiªn cøu 2 1.3.2. Ph¹m vi nghiªn cøu 3 PhÇn thø hai - Tæng quan tµi liÖu 2.1. C¬ së lý luËn vÒ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng 4 2.1.1. Mét sè kh¸i niÖm 4 2.1.2. Ph©n lo¹i vèn l­u ®éng 9 2.1.3. Vai trß cña vèn l­u ®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh 10 2.1.4. ChØ tiªu ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng.. 10 2.1.5. §Æc ®iÓm sö dông vèn l­u ®éng 13 phÇn thø ba - ®Þa bµn vµ ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu 3.1. §Æc ®iÓm ®Þa bµn nghiªn cøu 18 3.1.1. T×nh h×nh chung cña xÝ nghiÖp Kim Hµ Néi 19 3.1.2. T×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña xÝ nghiÖp Kim Hµ Néi trong ba n¨m 1999, 2000, 2001 23 3.2. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu 28 3.2.1. Ph­¬ng ph¸p thu thËp sè liÖu 28 3.2.2. Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch 28 3.2.4. Ph­¬ng ph¸p dù b¸o 29 PhÇn thø t­ - kÕt qu¶ nghiªn cøu vµ th¶o luËn 4.1. T×nh h×nh chung vÒ nguån vèn dïng trong s¶n xuÊt kinh doanh cña xÝ nghiÖp 30 4.2. Thùc tr¹ng sö dông vèn l­u ®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh ë xÝ nghiÖp Kim Hµ Néi 32 4.2.1. Thùc tr¹ng sö dông vèn l­u ®éng dïng trong s¶n xuÊt 34 4.2.2. Vèn l­u ®éng trùc tiÕp s¶n xuÊt 35 4.2.3. Vèn l­u ®éng phôc vô s¶n xuÊt kinh doanh 35 4.2.4. Thùc tr¹ng vèn l­u ®éng dïng trong ph©n phèi s¶n phÈm (tiªu thô s¶n phÈm) 36 4.2.5. §¸nh gi¸ chung vÒ t×nh h×nh sö dông vèn l­u ®éng ë xÝ nghiÖp Kim Hµ Néi 39 4.2.6. KÕt qu¶ sö dông vèn l­u ®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh ë xÝ nghiÖp 42 4.2.7. HiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh ë xÝ nghiÖp 44 4.3. §¸nh gi¸ vµ gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña xÝ nghiÖp Kim Hµ Néi 48 4.3.1. §Þnh h­íng n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña xÝ nghiÖp Kim Hµ Néi trong thêi gian tíi 48 4.3.2. Mét sè gi¶i ph¸p ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn ë xÝ nghiÖp Kim Hµ Néi 49 phÇn thø n¨m - kiÕn nghÞ vµ kÕt luËn 5.1. KiÕn nghÞ 57 5.2. KÕt luËn 59 Tµi liÖu tham kh¶o 60