Thị trường xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam, giải pháp phát triển

Më ®Çu §Ó gãp phÇn lµm chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn; t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn viÖc gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng vµ c¶i thiÖn ®êi sèng cña nh©n d©n; më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i cña ®Êt n­íc th× cÇn quan t©m ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu - ®©y lµ mét ho¹t ®éng trao ®æi hµng ho¸, dÞch vô gi÷a c¸c quèc gia víi nhau th«ng qua quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ, quan hÖ thÞ tr­êng d­íi h×nh thøc bu«n b¸n, môc ®Ých kinh tÕ lµ t×m kiÕm lîi nhuËn. Do vËy xuÊt khÈu t¹o ra nguån vèn chñ yÕu cho nhËp khÈu, phôc vô c«ng nghiÖp ho¸ ®Êt n­íc. V× thÕ mµ vai trß cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu nãi chung vµ xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam nãi riªng rÊt quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc. Qua nh÷ng n¨m tr­íc cho thÊy viÖc ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp may ë n­íc ta lµ rÊt thÝch hîp vµ nã thùc sù ®· chøng tá ®­îc nã lµ ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän vµ lµ mÆt hµng chñ lùc cña ®Êt n­íc. Nh­ng ®Ó ph¸t triÓn, më réng vµ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu h¬n n÷a trong thêi gian tíi lµ hÕt søc khã kh¨n. Qua ®ã ®Ó t×m hiÓu ®­îc nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra ë trªn, b»ng nh÷ng vèn kiÕn thøc c¬ b¶n cña m«n Ngo¹i Th­¬ng em ®· chän ®Ò tµi: “ThÞ tr­êng xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam. Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn” ®Ó viÕt tiÓu luËn. Môc ®Ých lµ ®Ó t×m hiÓu thùc tr¹ng ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu vµ ®­a ra mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao tÝnh c¹nh tranh vµ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam trong thêi gian tíi. KÕt cÊu cña tiÓu luËn: Ch­¬ng I. Kh¸i qu¸t chung vÒ ngµnh dÖt may ViÖt Nam. Ch­¬ng II. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam. Ch­¬ng III. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m ph¸t triÓn xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam. §©y lµ lÇn ®Çu tiªn em viÕt tiÓu luËn Ngo¹i Th­¬ng nªn cßn nhiÒu thiÕu sãt, rÊt mong c¸c thÇy c« gi¸o gãp ý kiÕn ®Ó nh÷ng tiÓu luËn sau em viÕt sÏ ®­îc tèt h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy TrÇn V¨n Chu ®· h­íng dÉn em ®Ó em cã thÓ h×nh thµnh ®­îc bµi tiÓu luËn nµy. Ch­¬ng I Kh¸i qu¸t chung vÒ ngµnh dÖt may ViÖt Nam. I.Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam. Sù ra ®êi cña ngµnh dÖt may kh«ng gièng nh­ c¸c ngµnh c«ng ngiÖp kh¸c, nã kh«ng th«ng qua viÖc ký quyÕt ®Þnh thµnh lËp mµ ®­îc b¾t ®Çu tõ mét nghÖ nh©n ng­êi Hoa cã tªn B¸ ChÝ Héi, lËp ra x­ëng kÐo sîi n¨m 1889 vµ ®Õn th¸ng 8/1890, mét doanh nh©n ng­êi Ph¸p cã tªn §uyp¬rª ®· hïm vèn lËp ra c«ng ty B¾c Kú. Tõ khi ra ®êi ®Õn nay ngµnh dÖt may ViÖt Nam ®· tr¶i qua nh÷ng giai ®o¹n ph¸t triÓn kh¸c nhau: - Giai ®o¹n 1890 - 1940: c«ng ty B¾c Kú ®· b¾t ®Çu tiÕn hµnh x©y dùng c¸c nhµ m¸y kÐo sîi, dÖt v¶i, dÖt ch¨n…..t¹i Nam §Þnh. - Giai ®o¹n 1940 - 1954: c«ng ty nµy ®· th©u tãm c¸c nhµ m¸y sîi H¶i Phßng vµ Hµ Néi. Sau 1954 ®­îc sù quan t©m cña §¶ng Nhµ n­íc, ngµnh c«ng nghiÖp dÖt may ®· nhanh chãng më réng lùc l­îng s¶n xuÊt. - Giai ®o¹n 1954 - 1975: dï hoµn c¶nh hÕt søc khã kh¨n nh­ng mét sè nhµ m¸y vÉn ®­îc ra ®êi nh­: dÖt kim §«ng Xu©n, dÖt 8-3, dÖt VÜnh Phó, xÝ nghiÖp may 10,…..cïng víi ®éi ngò c«ng nh©n lao ®éng ®«ng ®¶o, cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao vµ nhiÖt t×nh lao ®éng. - Giai ®o¹n 1975 - 1990: ngµnh dÖt may n­íc ta ®­îc thùc hiÖn s¶n xuÊt theo kÕ ho¹ch ®­îc giao lµ kÕ ho¹ch 5 n¨m (1976-1980, 1981-1985, 1986-1990) vµ ®· hoµn thµnh tèt nhiÖm vô ®­îc giao tr­íc thêi h¹n. §Õn 1990, ngµnh dÖt may c¶ n­íc ®· ph¸t triÓn m¹nh vÒ quy m«, trong toµn ngµnh dÖt cã 129 doanh nghiÖp nhµ n­íc; 1979 hîp t¸c x· vµ hé c¸ thÓ, trong ngµnh may cã 166 doanh nghiÖp nhµ n­íc; 162 hîp t¸c x· vµ hé c¸ thÓ. C¶ n­íc cã mét viÖn nghiªn cøu sîi, mét trung t©m nghiªn cøu may, trªn 2000 tiÕn sÜ vµ phã tiÕn sÜ, 2000 r«t«, 43000 m¸y dÖt vµ 860000 cäc sîi. Víi quy m« nh­ trªn chóng ta ®· s¶n xuÊt ®­îc kho¶ng 150 triÖu s¶n phÈm may víi kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t 200 triÖu Róp & USD. Sang giai ®o¹n 1990 ®Õn nay, chñ tr­¬ng ph¸t triÓn cña ngµnh dÖt may lµ ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng trong n­íc vµ xuÊt khÈu. Thùc hiÖn viÖc chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ sang c¬ chÕ thÞ tr­êng d­íi sù qu¶n lý cña nhµ n­íc. Víi sù nç lùc cè g¾ng cña ngµnh dÖt may, ViÖt Nam ®· cã vÞ trÝ xøng ®¸ng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, t¹o sù æn ®Þnh chÝnh trÞ - kinh tÕ - x· héi vµ cßn tiÕp tôc ph¸t triÓn h¬n n÷a bëi chiÕn l­îc ph¸t triÓn cña ngµnh trong thÕ kû 21 lµ t¨ng tèc ®é ®Çu t­, gi¶m thua lç ®Ó t¹o vÞ trÝ v÷ng ch¾c trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. II.Nh÷ng thµnh tùu ngµnh dÖt may ViÖt Nam ®· ®¹t ®­îc trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ. Trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ, muèn thµnh c«ng ®ßi hái c¸c quèc gia ph¶i c¹nh tranh - mét trong nh÷ng quy luËt cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Quèc gia nµo muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn ph¶i cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao, ®Æc biÖt lµ ®èi víi ngµnh dÖt may. Sù c¹nh tranh trong ph¹m vi ngµnh dÖt may chÝnh lµ chÊt l­îng s¶n phÈm, chi phÝ lao ®éng thÊp, gi¸ thµnh rÎ. Ngµnh dÖt may ViÖt Nam so víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ thÕ giíi cßn kÐm ph¸t triÓn vÒ quy m« s¶n xuÊt nh­ng khi tham gia vµo héi nhËp kinh tÕ ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ gãp phÇn to lín trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc. - Giai ®o¹n tr­íc 1990, c¸c s¶n phÈm dÖt may ViÖt Nam chñ yÕu s¶n xuÊt sang c¸c n­íc Liªn X« & §«ng ¢u chiÕm tíi 90% tæng s¶n phÈm dÖt may xuÊt khÈu c¶ n­íc. - Sau 1990, víi sù tan r· cña Liªn X« & c¸c n­íc §«ng ¢u, ngµnh dÖt may ViÖt Nam gÆp nhiÒu khã kh¨n nh­ mÊt thÞ tr­êng xuÊt khÈu chÝnh tuy vËy víi sù nç lùc cè g¾ng cña toµn ngµnh vµ sù gióp ®ì hç trî cña §¶ng Nhµ n­íc th× ngµnh dÖt may ViÖt Nam ®· v­ît qua vµ vÉn tån t¹i ph¸t triÓn thµnh ngµnh xuÊt khÈu chñ lùc cña ®Êt n­íc. Tõ khi n­íc ta thùc hiÖn chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng d­íi sù qu¶n lý cña nhµ n­íc th× tèc ®é kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may t¨ng rÊt nhanh “1991 tõ 62 triÖu USD lªn 161 triÖu USD 1992; 1996 t¨ng lªn 1,1 tû USD; 1997 lµ 1,35 tû USD; ®Õn n¨m 2000 t¨ng lªn 2,2 tû USD, dù kiÕn 2005 sÏ ®¹t 4 tû USD” (D­¬ng Ngäc - Tæng quan kinh tÕ ViÖt Nam, TBKT ViÖt Nam 3/12/2001). Ta cã thÓ thÊy ®­îc sù t¨ng tr­ëng vÒ kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam qua b¶ng sè liÖu ë giai ®o¹n 1996 - 2001. B¶ng 1: Tû träng hµng dÖt may trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu (1996 - 2001) Kim ng¹ch xuÊt khÈu (triÖu USD) 1996 1997 1998 1999 2000 2001 C¶ n­íc 7255,9 9185 9360,3 11540 14608 18920 Ngµnh dÖt may 1150 1349 1351 1650 1950 2100 Tû träng (%) 15,85 14,69 14,43 14,30 13,35 11,11 (T¹p chÝ Tµi ChÝnh 9/2001) ThÞ tr­êng xuÊt khÈu ngµy cµng ®­îc më réng, bªn c¹nh thÞ tr­êng truyÒn thèng hµng dÖt may ViÖt Nam ®· xuÊt khÈu vµo c¸c thÞ tr­êng lín, giÇu tiÒm n¨ng víi sè l­îng ngµy cµng t¨ng nh­: EU, Mü, NhËt B¶n ...vµ nhiÒu thÞ tr­êng míi kh¸c. B¶ng 2: ThÞ tr­êng xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam (®¬n vÞ tÝnh triÖu USD) Danh môc 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 Tæng kim ng¹ch 750 1150 1350 1450 1750 1950 2100 2500 ThÞ tr­êng chñ yÕu EU 353 420 460 650 700 610 620 750 NhËt B¶n 290,5 3158 325,1 320 330 620 650 700 Mü 15 20 23 27 70 49 50 200 (Thèng kª cña tæng côc h¶i quan 1995 - 2002) Ch­¬ng II Thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng xuÊt khÈu hµng dÖt may VN I.Nh÷ng thuËn lîi. Ngµnh dÖt may lµ ngµnh thu hót nhiÒu lao ®éng, sè vèn ®Çu t­ ban ®Çu vµ yÕu tè c«ng nghÖ ®ßi hái kh«ng qu¸ cao, viÖc thu håi vèn l¹i nhanh nªn viÖc ph¸t triÓn ngµnh nµy ë n­íc ta rÊt phï hîp, thuËn lîi cho thÞ tr­êng xuÊt khÈu cña n­íc ta. ViÖc tiªu thô hµng dÖt may cña n­íc ta rÊt lín do nhu cÇu tiªu dïng cña n­íc ta. N­íc ta cã nguån lao ®éng dåi dµo kho¶nh 39 triÖu ng­êi víi ®Æc ®iÓm cÇn cï, s¸ng t¹o, khÐo lÐo thÝch hîp cho ngµnh dÖt may. Víi sè l­îng doanh nghiÖp lín lµ 1165, doanh nghiÖp ®­îc ph©n bè t¹i 28 tØnh thµnh trªn c¶ n­íc nªn nguån nguyªn liÖu cung cÊp cho ngµnh dÖt may kh¸ phong phó, cã nhiÒu tiÒm n¨ng. N­íc ta cã ®iÒu kiÖn ®Þa lý, nhiÒu vïng chuyªn canh c«ng nghiÖp víi quy m« lín ®· vµ ®ang ®­îc h×nh thµnh phï hîp cho nh÷ng ®Æc tÝnh cña c¸c lo¹i c©y s¶n xuÊt nguyªn liÖu cho ngµnh nh­: b«ng, ®ay, cãi, d©u t»m….C¬ së h¹ tÇng cïng trang thiÕt bÞ phôc vô cho ngµnh dÖt may t­¬ng ®èi hiÖn ®¹i, th­êng xuyªn ®­îc ®Çu t­, n©ng cÊp vµ ®æi míi. Do nhu cÇu më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu, ngµnh dÖt may ®· chó träng ®Õn c«ng t¸c ®µo t¹o ®éi ngò lao ®éng lµnh nghÒ vµ ®éi ngò c¸n bé khoa häc, c¸n bé kÜ thuËt, nghiªn cøu KHCN. Nhê vËy n¨ng suÊt lao ®éng cña ngµnh ngµy cµng ®­îc n©ng cao. ChÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña n­íc ta lµ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, tÝch cùc héi nhËp quèc tÕ vµ khu vùc. §Ó thùc hiÖn ®­îc chÝnh s¸ch nµy, nhµ n­íc ®· cã nhiÒu biÖn ph¸p nh»m t¹o ®iÒu kiÖn ­u tiªn vµ hç trî cho xuÊt khÈu, ®Æc biÖt lµ ®èi víi ngµnh dÖt may - ngµnh xuÊt khÈu chñ lùc cña n­íc ta. §ã lµ miÔn vµ gi¶m tèi ®a thuÕ, nguyªn phô liÖu nhËp khÈu cho ngµnh dÖt may. II.Nh÷ng khã kh¨n. Kh«ng chØ cã nh÷ng thuËn lîi trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam mµ cßn cã nh÷ng khã kh¨n cÇn ph¶i ®­îc kh¾c phôc. VÒ nguån cung cÊp nguyªn liÖu cho ngµnh dÖt may cßn cã nhiÒu h¹n chÕ vÒ c¶ sè l­îng vµ chÊt l­îng. Nh÷ng nguyªn liÖu nh­ x¬ PE, x¬ Visco, x¬ Liber, thuèc nhuém…..cho ngµnh dÖt may hÇu hÕt ph¶i nhËp khÈu tõ n­íc ngoµi. V× nguyªn liÖu lµ yÕu tè chÝnh trong ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh­ng l¹i ph¶i nhËp khÈu tõ bªn ngoµi nªn ngµnh dÖt may ViÖt Nam th­êng bÞ r¬i vµo t×nh tr¹ng bÞ ®éng, thiÕu ®ång bé, bÞ h¹n chÕ vÒ thêi gian. Víi h×nh thøc ph¶i mua nguyªn liÖu bªn ngoµi b¸n thµnh phÈm th× ngµnh dÖt may thu ®­îc lîi nhuËn rÊt thÊp vµ lµm gi¶m tÝnh c¹nh tranh cña hµng ho¸, ¶nh h­ëng ®Õn thÞ tr­êng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. MÆc dï c¬ së h¹ tÇng th­êng xuyªn ®­îc n©ng cÊp nh­ng so víi c¸c n­íc khu vùc vµ quèc tÕ cßn l¹c hËu vµ cò kü tõ 15 - 20 n¨m g©y c¶n trë cho viÖc n©ng cao c«ng suÊt, chÊt l­îng s¶n phÈm. N¨ng lùc vµ thiÕt bÞ c«ng nghÖ cña ngµnh míi chØ huy ®éng ®­îc gÇn 40% c«ng suÊt, cßn l¹c hËu vµ kh«ng ®ång bé gi÷a c¸c kh©u. Do c¸c thiÕt bÞ c«ng nghÖ cña ngµnh dÖt ®æi míi ®­îc 40 - 50%, tr×nh ®é tù ®éng ho¸ ë møc trung b×nh, cßn ph¶i cÇn sù can thiÖp cña con ng­êi nªn chÊt l­îng s¶n phÈm kh«ng æn ®Þnh. Tuy cã lùc l­îng lao ®éng ®«ng nh­ng sè l­îng c«ng nh©n cã tr×nh ®é, lµ bËc thî cao cßn Ýt, ®a sè cßn thiÕu t¸c phong c«ng nghiÖp, tay nghÒ thÊp, ®éi ngò c¸n bé cßn h¹n chÕ khi tiÕp cËn víi phong c¸ch qu¶n lý hiÖn ®¹i, kinh nghiÖm vÒ xuÊt khÈu vµ nghiªn cøu thÞ tr­êng cßn Ýt nªn viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt ngµnh dÖt may cã nhiÒu khã kh¨n. §iÒu nµy lµm ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam trong thÞ tr­êng xuÊt khÈu sang c¸c n­íc khu vùc vµ thÕ giíi trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ cña n­íc ta. III.ThÞ tr­êng xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam sang thÞ tr­êng mét sè n­íc chñ yÕu. 1.ThÞ tr­êng EU EU lµ mét thÞ tr­êng lín víi 360 triÖu d©n cã møc tiªu dïng v¶i cao kho¶ng 17kg/ng­êi/n¨m. Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam sang EU t¨ng lªn hµng n¨m: n¨m 1993 ®¹t 250 triÖu USD, n¨m 1998 ®¹t 650 triÖu USD, n¨m 2000 ®¹t 610 triÖu USD (Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam 30/12/2001; 6/6/2001) HiÖn nay EU lµ thÞ tr­êng xuÊt khÈu chñ yÕu cña hµng dÖt may ViÖt Nam. Hµng n¨m hµng dÖt may ViÖt Nam xuÊt khÈu sang EU chiÕm 40% tæng gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu toµn ngµnh. Sau 8 n¨m x©m nhËp vµo thÞ tr­êng EU, hµng dÖt may ViÖt Nam ®· cã chç ®øng kh¸ v÷ng ch¾c thÓ hiÖn ë kim ng¹ch kh«ng ngõng gia t¨ng. 2.ThÞ tr­êng NhËt B¶n ThÞ tr­êng NhËt B¶n lµ thÞ tr­êng cã nhu cÇu tiªu dïng hµng dÖt may cao, lµ thÞ tr­êng kh«ng cã h¹n ng¹ch. ë thÞ tr­êng nµy cã sù c¹nh tranh khèc liÖt, ®Æc biÖt lµ sù c¹nh tranh tõ hµng nhËp khÈu. Khi NhËt B¶n chuyÓn ®æi chiÕn l­îc s¶n xuÊt t¨ng nhËp khÈu hµng dÖt may th× ®©y lµ c¬ héi tèt cho ngµnh dÖt may ViÖt Nam. N¨m 1994, xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng NhËt B¶n ®¹t 130 triÖu USD, so víi tæng kim ng¹ch nhËp khÈu hµng dÖt may cña NhËt B¶n chØ chiÕm kho¶ng 1,7%. ViÖt Nam lµ n­íc ®øng thø 5 trong sè c¸c n­íc xuÊt khÈu hµng dÖt may vµo NhËt B¶n. N¨m 1999, kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam sang NhËt B¶n ®¹t 330 triÖu USD, n¨m 2000 ®¹t 620 triÖu USD, n¨m 2001 ®¹t 650 triÖu USD (Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam 6/6 & 31/12/2001). Tuy møc xuÊt khÈu vµo NhËt B¶n cßn thÊp so víi nhu cÇu tiªu dïng cña NhËt B¶n nh­ng thÞ tr­êng nµy vÉn lµ thÞ tr­êng nhËp khÈu hµng dÖt may nhiÒu nhÊt cña ViÖt Nam. 3.ThÞ tr­êng Mü Víi d©n sè kho¶ng 260 triÖu ng­êi nh­ng møc tiªu thô hµng dÖt may l¹i cao h¬n EU 27kg/ng­êi/n¨m. §©y lµ thÞ tr­êng tiªu thô hµng dÖt may lín nhÊt thÕ giíi. Trong 10 th¸ng ®Çu sau khi bá cÊm vËn, hµng dÖt may ViÖt Nam vµo Mü ®¹t 2 triÖu USD chiÕm 0,1% thÞ tr­êng may mÆc Mü, ®øng thø 58. §Õn n¨m 1995, kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng lªn ®Õn 16,75 triÖu USD; t¨ng lªn gÊp 7 lÇn so víi 1994. N¨m 1996 lªn tíi 22,23 triÖu USD. Tuy so víi c¸c nhµ cung cÊp hµng dÖt may hµng ®Çu cho Mü th× con sè kim ng¹ch cña ViÖt Nam cßn kÐm, n¨m 2000 ®¹t 49 triÖu USD, n¨m 2001 ®¹t 50 triÖu USD (Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam 31/12/2001) Nh­ng trong thêi gian tíi ViÖt Nam sÏ n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, ®Èy m¹nh thÞ tr­êng xuÊt khÈu cña m×nh ®Ó ®¹t ®­îc lîi nhuËn kinh tÕ cao h¬n. 4.ThÞ tr­êng kh¸c N¨m 1995, ViÖt Nam trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña Asean, quan hÖ th­¬ng m¹i ViÖt Nam - Asean t¨ng lªn kh«ng ngõng. HiÖn nay kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Asean chiÕm kho¶ng 1/3 tæng kim ng¹ch cña c¶ n­íc. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, Nga lµ n­íc nhËp khÈu hµng dÖt may kh¸ lín cña n­íc ta, n¨m 1997 kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam sang Nga ®¹t 41,4 triÖu USD; n¨m 1998 ®¹t 59,3 triÖu USD; n¨m 2000 ®¹t 67,2 triÖu USD; n¨m 2001 ®¹t 69,1 triÖu USD. Ch­¬ng III Mét sè gi¶i ph¸p nh»m ph¸t triÓn xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam. I.§Þnh h­íng vµ triÓn väng ph¸t triÓn ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam. §Ó cã thÓ ph¸t triÓn m¹nh vÒ ho¹t ®éng xuÊt khÈu nãi chung vµ xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam nãi riªng, §¶ng Nhµ n­íc ®· cã nh÷ng ®Þnh h­íng, môc tiªu nhÊt ®Þnh nh»m ®­a ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña n­íc ta ph¸t triÓn m¹nh h¬n trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. “CÇn ph¶i h­íng ra xuÊt khÈu, coi träng thÞ tr­êng néi ®Þa ®Ó võa ®em l¹i l¹i ngo¹i tÖ cho ®Êt n­íc, võa ®¶m b¶o nhu cÇu tiªu dïng cho ®Êt n­íc. N©ng cao n¨ng lùc c«ng nghÖ, s¶n xuÊt ®­îc nhiÒu mÆt hµng cã chÊt l­îng cao, cã chç ®øng trªn thÞ tr­êng. §a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u, chó träng ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá” (ChiÕn l­îc ph¸t triÓn ngµnh dÖt may giai ®o¹n 2000-2010, Bé C«ng NghiÖp 7/1999) Môc tiªu ®Ó ph¸t triÓn: “§¹t tèc ®é t¨ng tr­ëng cao 13-14%/n¨m, thu hót ®­îc nhiÒu lao ®éng (kho¶ng 3 triÖu ng­êi vµo 2010 víi møc thu nhËp b×nh qu©n 100USD/ng­êi/th¸ng), kim ng¹ch xuÊt khÈu ®Õn 2010 ®¹t 4 tû USD, ®¶m b¶o nhu cÇu tiªu dïng trong n­íc cho h¬n 100 triÖu d©n vµo 2010 víi møc tiªu dïng trung b×nh lµ 3,6kg/ng­êi/n¨m, ®Õn 2010 ®¹t tr×nh ®é tiªn tiÕn trong khu vùc ®Ó hoµ nhËp vµo thÞ tr­êng” (ChiÕn l­îc ph¸t triÓn ngµnh dÖt may giai ®o¹n 2000 - 2010, Bé c«ng nghiÖp 7/1999) Cho ®Õn nay th× ngµnh dÖt may ViÖt Nam ®· ®­îc nhiÒu ng­êi tiªu dïng ë c¸c thÞ tr­êng nhËp khÈu lín ®¸nh gi¸ cao, quen dïng kh«ng chØ v× tay nghÒ cña c«ng nh©n ViÖt Nam ngµy cµng tèt mµ cßn do chÊt l­îng ngµy cµng cao, mÉu m· ngµy cµng phong phó. Nhµ n­íc ®· vµ ®ang ¸p dông nhiÒu gi¶Ø ph¸p hç trî cho ngµnh dÖt may nh»m n©ng cao søc c¹nh tranh vµ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu: hç trî vÒ ph¸t triÓn nguån nguyªn liÖu, hç trî c¸c doanh nghiÖp, më réng thÞ tr­êng,…V× thÕ kim ng¹ch cña ngµnh trong thêi gian tíi ch¾c ch¾n sÏ t¨ng lªn; ®Æc biÖt t¹i c¸c thÞ tr­êng Mü, NhËt B¶n. Theo dù kiÕn th× kim ngach xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Mü n¨m nay ®¹t 200 triÖu USD; n¨m 2005 ®¹t 1,5 tû USD; vµo EU n¨m 2002 lµ 620 triÖu USD, ®Õn 2005 sÏ ®¹t 2 tû USD; vµo NhËt B¶n n¨m 2002 lµ 600 - 650 triÖu USD, ®Õn 2005 sÏ ®¹t 1 tû USD (Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam 21/11/2001) Víi nh÷ng ®Þnh h­íng, môc tiªu va triÓn väng nµy th× ngµnh dÖt may ViÖt Nam sÏ thu ®­îc nhiÒu thµnh tùu to lín h¬n. II.Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao tÝnh c¹nh tranh vµ ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam trong thêi gian tíi. Trong qu¸ tr×nh n­íc ta héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi cßn gÆp rÊt nhiÒu trë ng¹i, ®Æc biÖt lµ trong thÞ tr­êng xuÊt khÈu nãi chung vµ xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam nãi riªng. V× thÕ ®Ó cã thÓ n¨mg cao tÝnh c¹nh tranh vµ ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam trong thêi gian tíi cÇn cã mét sè gi¶i ph¸p nh­ sau: - BiÕn nhËn thøc thµnh ch­¬ng tr×nh hµnh ®éng ®Ó v­ît qua nh÷ng th¸ch thøc, v÷ng b­íc trªn con ®­êng héi nhËp. - Ký kÕt c¸c hiÖp ®Þnh song ph­¬ng vµ ®a ph­¬ng cña chÝnh phñ ®Ó t¹o hµnh lang ph¸p lý vµ cã ®­îc m«i tr­êng thuËn lîi. - Sù nç lùc cña tõng doanh nghiÖp nh»m t¹o ra s¶n phÈm cã søc c¹nh tranh cao. - CÇn cã sù hç trî cña nhµ n­íc, chÝnh s¸ch ­u ®·i, trî gióp xuÊt khÈu, më réng thÞ tr­êng míi vµ s¶n phÈm míi ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cña thÞ tr­êng. - X¸c ®Þnh ®óng mÆt hµng xuÊt khÈu chiÕn l­îc g¾n liÒn víi nhu cÇu cña thÞ tr­êng theo qu¸ tr×nh héi nhËp. - CÇn ­u tiªn ®Çu t­ cho c«ng ®o¹n dÖt ®Ó t¨ng nhanh s¶n l­îng vµ ®¹t tiªu chuÈn vÒ chÊt l­îng, t¨ng n¨ng lùc dÖt kim ®Ó më réng thÞ tr­êng míi xuÊt khÈu. - Chó träng ®Õn c«ng t¸c thiÕt kÕ mÉu vµ x©y dùng nh·n hiÖu cho s¶n phÈm khi xuÊt khÈu ra thÞ tr­êng n­íc ngoµi. - ¸p dông réng r·i c¸c tiªu chuÈn qu¶n lý chiÕn l­îc nh­: ISO 9002, ISO 1400, SA 8000…nh»m c¶i tiÕn bé m¸y qu¶n lý, n©ng cao n¨g lùc qu¶n trÞ kinh doanh. - T¨ng c­êng c«ng t¸c ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý, kü thuËt vµ c«ng nghÖ cã tr×nh ®é cao ®ñ søc tiÕp cËn víi c«ng nghÖ tiªn tiÕn. - T¨ng c­êng ho¹t ®éng marketing, ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i, tæ chøc c¸c buæi héi chî, triÓn l·m…§Ó qu¶ng c¸o, giíi thiÖu nh»m n©ng cao uy tÝn nh·n hiÖu s¶n phÈm dÖt may ViÖt Nam trªn thÕ giíi. - Thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi nh»m thay thÕ c¸c thiÕt bÞ cò, l¹c hËu b»ng c¸c thiÕt bÞ míi, hiÖn ®¹i. - Nhµ n­íc ph¶i t¨ng c­êng c¸c biÖn ph¸p hç trî ®èi víi ngµnh dÖt may nh­ gi¶m thuÕ xuÊt, ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý nh©n khÈu. - §a d¹ng ho¸ vµ n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, nhanh chãng hoµn thiÖn chiÕn l­îc giµnh lÊy thÞ phÇn. §ã lµ mét sè gi¶i ph¸p ®­îc ®­a ra nh»m n©ng cao tÝnh c¹nh tranh vµ ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam. KÕt luËn Qua ®ã cã thÓ thÊy ®­îc ngµnh dÖt may ViÖt Nam lµ mét ngµnh c«ng nghiÖp cã vÞ trÝ quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n nhÊt lµ trong giai ®o¹n c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Ngµnh dÖt may lµ ngµnh thu hót nhiÒu lao ®éng, vèn ®Çu t­ ban ®Çu kh«ng cao vµ cã thÓ thu håi vèn nhanh nªn viÖc ph¸t triÓn ngµnh nµy ë n­íc ta lµ rÊt thÝch hîp ®ång thêi phï hîp víi ®­êng lèi vµ chÝnh s¸ch ®Èy m¹nh thÞ tr­êng xuÊt khÈu cña §¶ng Nhµ n­íc ta. MÆc dï trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi cña ngµnh dÖt may cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n, th¸ch thøc nh­ng ngµnh dÖt may ViÖt Nam vÉn ®øng v÷ng vµ v­ît qua ®Ó ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu lín gãp phÇn ®Èy m¹nh thÞ tr­êng xuÊt khÈu cña n­íc ta, xøng ®¸ng lµ ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän cña ®Êt n­íc vµ lµ mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña ViÖt Nam. Tµi liÖu tham kh¶o - Gi¸o tr×nh “Quan hÖ th­¬ng m¹i - ®Çu t­ gi÷a ViÖt Nam vµ c¸c thµnh viªn Asean” NXB Tµi ChÝnh 1998. - Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam c¸c sè: 31/12/2001, 21/11/2001, 06/06/2001. - T¹p chÝ Céng S¶n sè 11 (11/2000) - T¹p chÝ dÖt may sè 6 (01/2000) - ChiÕn l­îc ph¸t triÓn ngµnh dÖt may giai ®o¹n 2000 - 2010 (Bé C«ng NghiÖp 07/1999)