Tiểu luận Giải pháp cổ phần hoá một bộ phận trong doanh nghiệp Nhà nước

Më ®Çu Trong c«ng cuéc ®æi míi ngµy nay, §¶ng vµ Nhµ n­íc ta chñ tr­¬ng x©y dùng nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u, ph¸t huy mäi tiÒn lùc cña x· héi nh»m ph¸t triÓn ®Êt n­íc theo môc tiªu x· héi chñ nghÜa: D©n giµu, n­íc m¹nh x· héi c«ng b»ng v¨n minh. Trong trªn tr×nh x©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng víi nhµ h×nh thøc së h÷u, Nhµ n­íc ta ®· häp thu ®­îc kinh nhiÖm cña nhiÒu n­íc, trong ®ã cã cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc. §èi víi n­íc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay, cæ phÇn ho¸ mét bé phËn trong doanh nghiÖp Nhµ n­íc nh»m lµm tiÒn ®Ò cho viÖc cæ phÇn ho¸ trµn trªn doanh nghiÖp. Gi¶i ph¸p cæ phÇn ho¸ mét bé phËn trong doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®· ®­îc ®Æt lªn ch­¬ng tr×nh nghÜa vô vÒ "c¶i c¸ch kinh tÕ quèc doanh" ë n­íc ta ®­îc vµi n¨m nay. Nh­ng viÖc thùc hiÖn cßn chËm, nguyªn nh©n chÝnh do nhËn thøc, quan ®iÓm lý luËn vµ gi¶i ph¸p trong quy tr×nh xö lý c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ - Kü thuËt - NghiÖp vô liªn quan ®Õn tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ Tõ thùc tÕ trªn, viÖc nghiªn cøu cæ phÇn ho¸ mét bé phËn doanh nghiÖp Nhµ n­íc nh»m ®­a ra mét c¸i nh×n khai qu¸t vÒ cæ phÇn ho¸, tõ viÖc rót kinh nghiÖm cæ phÇn ho¸ - T­ nh©n ho¸ ë c¸c n­íc trªn thÕ giíi ®Õn viÖc ph©n tÝch thùc tr¹ng khu vùc kinh tÕ quèc doanh nh»m ®¸nh gi¸ qu¸ tr×nh thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ ë ViÖt Nam, tiÕp ®ã nªu ra mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ c¬ b¶n ®Ó th¸o gì nh÷ng v­íng m¾c cßn tån t¹i g©y chËm trÔ cho tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸. Do cßn nh÷ng h¹n chÕ vÒ kinh nghiÖm thùc tiÔn, vÒ nguån tµi liÖu, tiÓu luËn nµy kh«ng tr¸nh khái sai sãt:, rÊt mong ®­îc sù ®ãng gãp ý, phÒ b×nh cña gi¸o viªn gi¶ng d¹y, h­íng dÉn nh»m hoµn thiÖn h¬n. I. Thùc chÊt cæ phÇn ho¸ vµ cæ phÇn bé phËn doanh nghiÖp ViÖt Nam 1. Cæ phÇn ho¸ lµ g×? Cã rÊt nhiÒu kh¸i niÖm kh¸c nhau vÒ cæ phÇn ho¸. Trong bµi viÕt" KhÝa c¹nh kinh tÕ - ChÝnh trÞ cña vÊn ®Ò cæ phÇn ho¸" ®¨ng trªn t¹p chÝ nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ thÕ giíi - sè 1 th¸ng 2/1993, ¤ng Bïi TÊt Th¾ng - ViÖn kinh tÕ häc ®· ®­a ra ®Þnh nghÜa: Cæ phÇn ho¸ lµ sù thay ®æi h×nh thøc x· héi ho¸ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tõ d¹ng kinh tÕ Nhµ n­íc sang c«ng ty cæ phÇn. §Þnh nghÜa nµy dùa trªn quan niÖm cho r»ng kinh tÕ Nhµ n­íc lµ mét trong sè nh÷ng h×nh thøc x· héi ho¸ cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Theo c¸c v¨n b¶n ph¸p quy cña Nhµ n­íc ta, ®iÒu 1 th«ng t­ 50 TC/TCDN ngµy 30/8/1996 cña Bé tµi chÝnh lu«n dÉn nh÷ng vÊn ®Ò vÒ tµi chÝnh, b¸n cæ phÇn vµ ph¸t hµnh cæ phiÕu trong viÖc chuyÓn mét sè doanh nghiÖp Nhµ n­íc thµnh c«ng ty cæ phÇn (Hay cßn gäi lµ cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc.) lµ mét biÖn ph¸p chuyÓn doanh nghiÖp tõ së h÷u Nhµ n­íc sang së h÷u nhiÒu thµnh phÇn, trong ®ã tån t¹i mäi phÇn së h÷u cña Nhµ n­íc. Tõ nh÷ng quy ®Þnh trªn ta thÊy cå phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc ë n­íc ta cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau: Thø nhÊt, cæ phÇn ho¸ lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi h×nh thøc ho¹t ®éng tõ doanh nghiÖp Nhµ n­íc sang c«ng ty cæ phÇn, mét doanh nghiÖp Nhµ n­íc sau khi hoµn tÊt quy tr×nh cå phÇn hoa sÏ kh«ng tån t¹i d­íi lo¹i h×nh doanh nghiÖp Nhµ n­íc mµ chuyÓn sang lo¹i h×nh c«ng ty cæ phÇn, chÞu sù ®iÒu chØnh cña luËt c«ng ty ®­îc Quèc héi th«ng qua(luËt míi):luËt doanh nghiÖp1999. Khi ®· chuyÓn ®æi h×nh thøc ho¹t ®éng sang c«ng ty cæ phÇn th× ®ÞavÞ ph¸p lýcña doanh nghiÖp ®ã hoµn toµn tu©n theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ c«ng ty cæ phÇn, cã nghÜa lµ toµn bé c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp tõ b¶n chÊt ph¸p lý, quyÒn vµ nghÜa vô c¬ chÕ qu¶n lý ®Õn quy chÕ ph¸p lý vÒ thµnh lËp, gi¶i thÓ, ph¸ s¶n ®Òu ph¶i chÞu sù ®iÒu chØnh cña luËt c«ng ty, ®Æc biÖt lµ nh÷ng quy ®Þnh vÒ c«ng ty cæ phÇn. Thø hai, cæ phÇn ho¸ lµ biÖn ph¸p chuyÓn doanh nghiÖp tõ së h÷u Nhµ n­íc sang së h÷u nhiÒu thµnh phÇn. Tr­íc khi cæ phÇn ho¸ toµn bé tµi s¶n cña doanh nghiÖp thuéc së h÷u cña nhµ n­íc, doanh nghiÖp kh«ng ph¶i lµ chñ së h÷u mµ chØ lµ ng­êi cã quyÒn qu¶n lý vµ sö dông tµi s¶n Nhµ n­íc ®· ®Çu t­ ®Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ - x· héi do Nhµ n­íc giao. Khi cæ phÇn ho¸ sè l­îngcæ phiÕu ph¸t hµnh, Nhµ n­íc b¸n cæ phiÕu cho c¸c c¸ nh©n, tæ chøc thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ. Nh÷ng ng­êi mua cæ phiÕu trë thµnh thµnh viªn cña c«ng ty; cã quyÒn së h÷u mét phÇn tµi s¶n cña c«ng ty t­¬ng øng víi phÇn vèn gãp ®ång thêi ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm víi c¸c kho¶n nî cña c«ng ty t­¬ng øng víi phÇn vèn gãp vµo c«ng ty. Thø ba; cæ phÇn ho¸ lµ biÖn ph¸p duy tr× së h÷u Nhµ n­íc ®èi víi t­ liÖu s¶n xuÊt d­íi h×nh thøc c«ng ty cæ phÇn khi thùc hiÖn cæ phÇn ho¸, Nhµ n­íc ta kh«ng tiÕn hµnh chuyÓn tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®ang tån t¹i thµnh c«ng ty cæ phÇn thuéc së h÷u nhiÒu thµnh phÇn mµ Nhµ n­íc chØ chuyÓn mét bé phËn doanh nghiÖp Nhµ n­íc kh«ng gi÷ vÞ trÝ then chèt träng yÕu trong nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ cã kh¶ n¨ng kinh doanh cã l·i. Trong tr­êng hîp doanh nghiÖp Nhµ n­íc cæ phÇn ho¸ mµ Nhµ n­íc cã cæ phÇn chi phèi trong doanh nghiÖp (cæ phÇn cña Nhµ n­íc chiÕm trªn 50% tæng sè cæ phÇn cña doanh nghiÖp hoÆc cæ phÇn cña Nhµ n­íc Ýt nhÊt gÊp hai lÇn cæ phÇn cña cæ phÇn cña cæ ®«ng lín nhÊt kh¸c trong doanh nghiÖp) th× nh÷ng doanh nghiÖp ®ã thùc chÊt vÉn ë trong sù kiÓm so¸t cña Nhµ n­íc vµ th«ng qua c¬ chÕ bá phiÕu, Nhµ n­íc vÉn quyÕt ®Þnh kh¸ nhiÒu c«ng viÖc quan träng liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Nh­ vËy viÖc cæ phÇn ho¸ mét bé phËn DNNN t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c«ng t¸c cæ phÇn toµn bé DNNN, ®óc rót ®­îc kinh nghiÖm vµ ph¸t triÓn trong thêi gian tíi. 2. Ph©n biÖt cæ phÇn ho¸ vµ t­ nh©n ho¸. §Ó cã thÓ ph©n biÖt cæ phÇn ho¸ vµ t­ nh©n ho¸, tr­íc hÕt chóng ta lµm râ kh¸i niÖm t­ nh©n ho¸. T­ nh©n ho¸ cã thÓ ®­îc hiÓu theo nghÜa réng vµ nghÜa hÑp, Liªn hîp quèc cã ®­a ra ®Þnh nghÜa vÒ t­ nh©n ho¸ theo phÝa réng :"T­ nh©n ho¸ lµ sù biÕn ®æi t­¬ng quan gi÷a Nhµ n­íc vµ thÞ tr­êng trong ®êi sèng kinh tÕ cña mét n­íc theo h­íng ­u tiªn trªn thÞ tr­êng" Theo c¸ch hiÓu nµy th× toµn bé nh÷ng chÝnh s¸ch luËt lÖ thÓ chÕ nh»m khuyÕn khÝch, më réng vµ ph¸t triÓn khu vùc kinh tÕ t­ nh©n hay c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh, gi¶m bít sù can thiÖp cña Nhµ n­íc vµo c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ c¬ së, dµnh cho thÞ tr­êng vai trß ®iÒu tiÕt tho¶ ®¸ng qua tù do gi¸ c¶... ®Òu cã thÓ coi lµ biÖn ph¸p t­ nh©n ho¸. T­ nh©n ho¸ theo phÝa hÑp lµ qu¸ tr×nh gi¶m bít quyÒn së h÷u Nhµ n­íc hoÆc sù kiÓm so¸t cña chÝnh phñ trong c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc. T­ nh©n ho¸ cã thÓ gåm h×nh thøc t­ nh©n ho¸ mét phÇn hoÆc t­ nh©n ho¸ toµn bé. §Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh t­ nh©n ho¸ cã thÓ sö dông rÊt nhiÒu ph­¬ng ph¸p: - B¸n cho t­ nh©n, cho kh«ng c«ng nh©n viªn chøc hoÆc toµn d©n, hai ph­¬ng ph¸p nµy th­êng ®­îc ¸p dông cho c¸c doanh nghiÖp cã quy m« nhá, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ ®ang lµm ¨n thua lç hoÆc gÆp khã kh¨n. - B¸n ®Êu gi¸ tµi s¶n, b¸n mét phÇn tµi s¶n thuéc së h÷u Nhµ n­íc cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, th­êng ¸p dông cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ lín cã thÓ ®ang kinh doanh cã l·i hoÆc ®ang gÆp khã kh¨n. - Cæ phÇn ho¸ th­êng ¸p dông cho c¸c doanh nghiÖp quy m« võa vµ lín ®ang kinh doanh cã l·i. - Cho thuª, hîp ®ång kÕ ho¹ch, thÇu kho¸n, ph­¬ng thøc BOT, th­êng ®­îc ¸p dông cho c¸c doanh nghiÖp mµ Nhµ n­íc ch­a muèn chuyÓn ®æi së h÷u. Nh­ vËy kh¸i niÖm cæ phÇn ho¸ hÑp h¬n t­ nh©n ho¸ vµ cæ phÇn ho¸ chØ lµ mét trong nhiÒu biÖn ph¸p cña t­ nh©n ho¸. II. Sù cÇn thiÕt cña cæ phÇn ho¸ 1. Vai trß vµ thùc tr¹ng cña khu vùc doanh nghiÖp Nhµ n­íc. Doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµ nh÷ng c¬ së kinh doanh do Nhµ n­íc së h÷u hoµn toµn hay mét phÇn. Doanh nghiÖp nhµ n­íc ph©n biÖt víi doanh nghiÖp t­ nh©n ë quyÒn së h÷u cña ChÝnh phñ vµ ph©n biÖt víi c¸c c¬ quan kh¸c cña chÝnh phñ ë tÝnh chÊt kinh doanh th­¬ng m¹i, t¹o ra thu nhËp qua cung cÊp hµng ho¸ vµ dÞch vô cña chóng. §Æc ®iÓm së h÷u cña ChÝnh phñ hÇu nh­ bao gåm còng bao gåm c¶ quyÒn kiÓm so¸t, chØ ®¹o can thiÖp ë mét møc ®é nµo ®ã vµ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Nguån vèn cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµ nh÷ng chuyÓn kho¶n tõ chÝnh phñ vµ tiÒn vay. Trªn thÕ giíi, kh«ng cã n­íc nµo triÖt ®Ó hoµn toµn c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc vµ vai trß cña khu vùc nµy ®­îc x¸c ®Þnh vµ thay ®æi tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm chÕ ®é chÝnh trÞ - x· héi còng nh­ tr×nh ®é vµ môc tiªu nÒn kinh tÕ qua mçi thêi kú ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc. Tr­íc ®©y chóng ta ®· cã quan ®iÓm ®ång nhÊt vai trß chñ ®¹o víi vai trß thèng trÞ cña kinh tÕ quèc doanh nªn ®· t¹o ra cho nÒn kinh tÕ quèc d©n mét khu vùc quèc doanh ®å sé vµ thiÕt lËp mét c¬ chÕ nh»m triÖt tiªu c¸c thµnh phÇn kinh tÕ phi XHCN. C¬ cÊu kinh tÕ thuÇn nhÊt víi hai thµnh phÇn kinh tÕ: Kinh tÕ quèc doanh vµ kinh tÕ tËp thÓ ®· kh«ng khuyÕn khÝch viÖc thõa kÕ nh÷ng lùc l­îng kinh tÕ do lÞch sö ®Ó l¹i. Do ®ã ®· t¹o ra mét khu vùc kinh tÕ quèc doanh kh«ng n¨ng ®éng, kh«ng cÇn c¹nh tranh vµ ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶, trong khi ®ã khu vùc kinh tÕ cã søc ph¸t triÓn (kinh tÕ tù nhiªn) th× bÞ chÌn Ðp. Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng víi sù tån t¹i nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ, kinh tÕ quèc doanh ®­îc x¸c ®Þnh cÇn ph¶i cñng cè vµ ph¸t triÓn nhÊt lµ trong nh÷ng ngµnh vµ lÜnh vùc then chèt, quan träng cã t¸c dông më ®­êng vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ph¸t triÓn. Doanh nghiÖp Nhµ n­íc, mét bé phËn quan träng cña kinh tÕ nhµ n­íc trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng vÉn gi÷ vai trß hÕt søc quan träng. Tr­íc yªu cÇu gi¶i phãng mäi n¨ng lùc s¶n xuÊt, ph¸t huy mäi tiÒm n¨ng cña thµnh phÇn kinh tÕ, doanh nghiÖp nhµ n­íc ph¶i ®­îc cñng cè, ®æi míi vµ ph¸t triÓn n©ng cao hiÖu qu¶ ®Ó ph¸t huy vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ quèc d©n . Doanh nghiÖp nhµ n­íc cã vai trß chñ ®¹o theo nghÜa lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ. Vai trß chñ ®¹o cña nã g¾n liÒn víi vai trß qu¶n lý cña Nhµ n­íc ®èi víi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. §©y lµ yªu cÇu cã tÝnh quy luËt chung cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, v× b¶n th©n nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng chøa ®ùng nh÷ng khuyÕt tËt mµ muèn kh¾c phôc cÇn thiÕt ph¶i cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc. Nh×n chung sù cÇn thiÕt cña khu vùc doanh nghiÖp Nhµ n­íc trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®­îc biÖn minh bëi nh÷ng lý do: Thø nhÊt, doanh nghiÖp nhµ n­íc cung cÊp nh÷ng hµng ho¸ vµ dÞch vô c«ng céng mµ quyÒn së h÷u kh«ng thÓ x¸c ®Þnh (giao th«ng ®­êng thuû, c«ng tr×nh kiÕn tróc lÞch sö, phong c¶nh thiªn nhiªn) hoÆc nh÷ng hµng ho¸, dÞch vô mµ t­ nh©n kh«ng thÓ vµ kh«ng muèn lµm (®iÖn, n­íc...) Thø hai, doanh nghiÖp nhµ n­íc thóc ®Èy sù ph¸t triÓn c©n ®èi vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm ë c¸c ngµnh, lÜnh vùc, khu vùc kinh tÕ ®ßi hái ®Çu t­ lín vµ ®é m¹o hiÓm cao mµ t­ nh©n kh«ng ®ñ søc vµ kh«ng muèn ®Çu t­. Thø ba, doanh nghiÖp Nhµ n­íc kiÓm so¸t nh÷ng khu vùc cã tÇm quan träng chiÕn l­îc ®èi víi an ninh quèc gia nh­ c«ng nghiÖp quèc phßng, khai th¸c má nguyªn liÖu phãng x¹. Thø t­, doanh nghiÖp Nhµ n­íc thùc hiÖn sù ph©n phèi l¹i thu nhËp, chèng khuynh h­íng dÉn tíi ®éc quyÒn tù nhiªn l¹i khu vùc t­ nh©n. Thø n¨m, doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµ mét kªnh t¹o thu nhËp quan träng cho ng©n s¸ch nhµ n­íc, lµ kªnh thu hót viÖn trî vµ vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi cho ph¸t triÓn kinh tÕ còng nh­ lµ biÓu hiÖn vµ ph­¬ng diÖn ®Ò cao tinh thÇn ®éc lËp tù chñ quèc gia vµ kinh tÕ lµ biÓu hiÖn cña sù c«ng b»ng x· héi. 2. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp Nhµ n­íc ta hiÖn nay. Trong c¬ chÕ cò, ë n­íc ta doanh nghiÖp nhµ n­íc tån t¹i víi mét sè l­îng khæng lå. Theo sè liÖu cña Tæng côc thèng kª, tÝnh ®Õn ngµy 1/9/1990 c¶ n­íc cã 12.084doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong tÊt c¶ c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ do nhiÒu cÊp qu¶n lý. Sau khi thùc hiÖn viÖc tæ chøc s¾p xÕp l¹i theo quyÕt ®Þnh 315/H§BT ngµy 1/9/1990 vµ thµnh lËp l¹i c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc theo nghÞ ®Þnh 388/H§BT ngµy 20/11/1991 ®Õn nay doanh nghiÖp nhµ n­íc vÉn cßn 6500 doanh nghiÖp. Trong ®ã 1971 doanh nghiÖp (chiÕm 30,3%) do c¸c bé, ngµnh Trung ­¬ng qu¶n lý vµ 4529 doanh nghiÖp (chiÕm 69,7%) do uû ban nh©n d©n tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ­¬ng qu¶n lý. §Õn n¨m 1995, sè l­îng c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc vÉn chiÕm tû träng lín so víi c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh: trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp lµ 78,8%; x©y dùng c¬ b¶n: 49%; tµi chÝnh, ng©n hµng, b¶o hiÓm: 99,6%; giao th«ng vËn t¶i b­u ®iÖn: 54%; th­¬ng nghiÖp, vËt t­: 46,5% (theo b¸o c¸o vÒ t×nh h×nh ®æi míi doanh nghiÖp Nhµ n­íc cña Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ ngµy 14/3/1995). Sau nh÷ng n¨m ®æi míi vµ ®iÒu chØnh, sè l­îng c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc ë n­íc ta ®· gi¶m gÇn mét nöa song vÉn cßn qu¸ nhiÒu. C¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc hiÖn nay vÉn tån t¹i ë hÇu hÕt c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc, ®iÒu ®ã lµ kh«ng cÇn thiÕt. H¬n n÷a víi sè l­îng doanh nghiÖp Nhµ n­íc nhiÒu nh­ vËy lµm v­ît qua kh¶ n¨ng nguån lùc vÒ vèn vµ c¸c bé qu¶n lý cña n­íc ta hiÖn cã. HÖ thèng c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc, cßn ph©n bè rÊt hîp lý. C¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc chñ yÕu tËp trung ë c¸c thµnh phè lín nh­ Hµ Néi, H¶i Phßng, Qu¶ng Ninh, Hå ChÝ Minh. NhiÒu vïng cña ®Êt n­íc cã nguån tµi nguyªn phong phó, lao ®éng dåi dµo nh­ miÒn nói phÝa B¾c hÇu nh­ kh«ng cã doanh nghiÖp Nhµ n­íc nµo. Sù ph©n t¸n c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ë c¸c ngµnh, lÜnh vùc dÉn ®Õn t×nh tr¹ng trªn cïng mét ®Þa bµn l·nh thæ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc cña Trung ­¬ng, ®Þa ph­¬ng ho¹t ®éng chång chÐo, c¹nh tranh lÉn nhau mét c¸ch v« tæ chøc, g©y khã kh¨n cho nhau trong viÖc s¶n xuÊt kinh doanh. HiÖn nay, phÇn lín c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ë n­íc ta cã qui m« nhá vµ ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶. Theo sè l­îng thèng kª cña Bé Tµi chÝnh, tæng sè vèn Nhµ n­íc t¹i c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµ 70.184 tû ®ång, b×nh qu©n mét doanh nghiÖp lµ 11,6 tû ®ång t­¬ng ®­¬ng víi vèn mét doanh nghiÖp lo¹i nhá ë c¸c n­íc nh­ Th¸i Lan, In®onesia, Malayxia. §Õn nay vÉn cßn 46,1%doanh nghiÖp Nhµ n­íc cã sè lao ®éng d­íi 100 ngµn vµ gÇn 50% doanh nghiÖp Nhµ n­íc cã møc vèn d­íi 1 tû ®ång, trong ®ã gÇn mét nöa cã vèn d­íi 500 triÖu ®ång. C¸c doanh nghiÖp cã vèn lín tõ 100 tû ®ång trë lªn chØ chiÕm 1,% tæng sè doanh nghiÖp. Sè doanh nghiÖp cã tõ 1000 lao ®éng trë lªn chØ chiÕm 4% trong tæng sè doanh nghiÖp. Vèn thùc tÕ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp Nhµ n­íc chØ b»ng 80 vèn hiÖn cã do kinh doanh thua lç, c«ng nî khã ®ßi, tµi s¶n mÊt m¸t, kem phÈm chÊt ch­a ®­îc xö lý. Riªng vèn l­u ®éng cã 14239 tû ®ång vµ chØ cã 50% ®­îc huy ®éng vµo kinh doanh, 50% cßn l¹i n»m ë lç, c«ng nî khã ®ßi. C¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc do qui m« nhá, vèn Ýt kh«ng cã kh¶ n¨ng ®Çu t­ thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, më réng s¶n xuÊt kinh doanh nªn yÕu søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng. Tr×nh ®é kü thuËt, c«ng nghÖ ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña hÖ thèng doanh nghiÖp Nhµ n­íc. Trõ mét sè Ýt (18%) doanh nghiÖp nhµ n­íc míi ®­îc ®Çu t­ cßn chñ yÕu cã tr×nh ®é kü thuËt thÊp, c«ng nghÖ l¹c hËu. Gi¸ trÞ cßn l¹i cña tµi s¶n cè ®Þnh trong doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµ 61,4% so víi nguyªn gi¸. Theo ®¸nh gi¸ cña Bé khoa häc c«ng nghÖ vµ m«i tr­êng, m¸y mãc thiÕt bÞ cña doanh nghiÖp nhµ n­íc l¹c hËu so víi thÕ giíi tõ 10 - 20 n¨m. Theo ®iÒu tra cña Tæng côc thèng kª: thiÕt bÞ cña doanh nghiÖp Nhµ n­íc l¹c hËu tõ 2 - 3 thÕ hÖ. C¸c doanh nghiÖp Trung ­¬ng cã tíi 54,3 % tr×nh ®é thñ c«ng, 41% tr×nh ®é c¬ khÝ vµ 3,7% tr×nh ®é tù ®éng. Doanh nghiÖp ®Þa ph­¬ng cßn l¹c hËu h¬n. ChØ cã 2% tr×nh ®é tù ®éng, 24% tr×nh ®é c¬ khÝ vµ 74% tr×nh ®é thñ c«ng. NhiÒu thiÕt bÞ trong c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc sau 14 - 15 n¨m míi ®­îc thay ®æi, thËm chÝ trong mét sè ngµnh vÉn sö dông thiÕt bÞ tõ n¨m 1938 - 1940 trong khi thêi gian ®æi míi thiÕt bÞ ë c¸c n­íc kh¸c trung b×nh lµ 5 n¨m. C¸c b¸o c¸o vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp Nhµ n­íc cho thÊy chØ cã kho¶ng 15% s¶n phÈm c«ng nghiÖp cña n­íc ta ®¹t tiªu chuÈn xuÊt khÈu; 65% sè s¶n phÈm ®¹t møc d­íi trung b×nh ®Ó tiªu dïng néi ®Þa; 20% sè s¶n phÈm kÐm chÊt l­îng, hµng ho¸ ø ®äng víi khèi l­îng lín h¬n 10% sè vèn l­u ®éng cña toµn x· héi. C«ng nghÖ l¹c hËu dÉn ®Õn n¨ng suÊt chÊt l­îng s¶n phÈm cña doanh nghiÖp nhµ n­íc kÐm, xÐt vÒ mÆt hiÖn vËt, n¨ng suÊt lao ®éng cña ta vÒ chÕ biÕn dÇu thùc vËt chØ b»ng 10% møc cña thÕ giíi, vÒ s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm dÖt, giÊy may chØ b»ng 30% - 40% møc cña thÕ giíi, vÒ thi c«ng cÇu ®­êng chØ b»ng 1/20 møc cña Ph¸p. HiÖn nay møc qu¶n lý cña Nhµ n­íc víi doanh nghiÖp Nhµ n­íc ch­a hîp lý. Mét mÆt c¸c c¬ quan chñ qu¶n vÉn can thiÖp kh¸ s©u vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp; mÆt kh¸c trong nhiÒu lÜnh vùc ho¹t ®éng, ®Æc biÖt lµ qu¶n lý nhµ n­íc l¹i bÞ bu«ng láng. §iÒu nµy h¹n chÕ quyÒn tù chñ trong s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®ång thêi lµm cho Nhµ n­íc mÊt vai trß thùc sù lµ ng­êi chñ së h÷u vµ t¹o c¬ héi cho nhiÒu c¸ nh©n l¹m dông chiÕm ®o¹t tµi s¶n c«ng lµm giµu cho m×nh, hoÆc lµm ¨n phi ph¸p. Trong mét sè doanh nghiÖp Nhµ n­íc, ®éi ngò c¸n bé chñ chèt cã tr×nh ®é chuyªn m«n tæ chøc qu¶n lý, ch­a ®ñ tiªu chuÈn v× vËy kh«ng ®ñ søc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò ph¸t sinh trong s¶n xuÊt kinh doanh. HiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp Nhµ n­íc cßn thÊp. Tû suÊt lîi nhuËn b×nh qu©n so víi doanh thu n¨m 1995 lµ 5% thÊp nhÊt lµ ë c¸c ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt. Trong c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®ang ho¹t ®éng chØ cã 12,8% doanh nghiÖp cã tû suÊt lîi nhuËn tõ 15% n¨m trë lªn trong ngµnh s¶n xu©t vËt chÊt vµ 4,3% doanh nghiÖp Nhµ n­íc cã tû suÊt lîi nhuËn tõ 20% n¨m trong c¸c ngµnh dÞch vô. Tû träng tiªu hao vËt chÊt trong tæng s¶n phÈm x· héi cña khu vùc kinh tÕ Nhµ n­íc cao gÊp 1,5 lÇn so víi vµ chi phÝ ®Ó t¹o ra mét ®ång thu nhËp quèc d©n cao gÊp hai lÇn so víi kinh tÕ t­ nh©n. HÖ sè sinh lêi cña vèn l­u ®éng tÝnh chung chØ ®¹t 7% n¨m trong ®ã ngµnh giao th«ng vËn t¶i 2% n¨m, ngµnh c«ng nghiÖp kho¶ng 3% n¨m, ngµnh th­¬ng nghiÖp ®¹t 22% n¨m. C¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ho¹t ®éng thua lç chiÕm tû träng lín. Cô thÓ ë thêi ®iÓm 1/6/1995 chØ cã 47,6% ho¹t ®éng cã l·i ë møc thÊp d­íi 8%, kho¶ng 30% doanh nghiÖp l·i trªn 8%, 11% doanh nghiÖp bÞ thua lç, b×nh qu©n mçi doanh nghiÖp lç 0,6 tû mçi n¨m, 12% doanh nghiÖp ho¹t ®éng kh«ng lç nh­ng còng kh«ng l·i. C¸c sè liÖu ®ã cho thÊy viÖc lµm ¨n thua lç cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®· g©y ra tæn thÊt lín cho ng©n s¸ch nhµ n­íc vµ lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n ®­a ®Õn viÖc béi chi ng©n s¸ch. Hµng n¨m 85% vèn tÝn dông víi l·i suÊt ­u ®·i ®­îc giµnh cho c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc kh«ng b¶o toµn ®­îc nguån vèn nhµ n­íc ®Çu t­ mµ chØ b¶o toµn ®­îc vèn l­u ®éng, cßn vèn cè ®Þnh míi chØ b¶o toµn ë møc 50% so víi chØ sè l¹m ph¸t. Hai ngµnh chiÕm gi÷ vèn lín nhÊt lµ c«ng nghiÖp vµ th­¬ng nghiÖp (72,52%) l¹i lµ ngµnh cã tû lÖ thÊt tho¸t vèn lín nhÊt (16,41% vµ 14,95%). VÊn ®Ò nî nÇn vßng vo mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n cßn diÔn ra kh¸ trÇm träng do t×nh tr¹ng qu¶n lý cña Nhµ n­íc vÒ ngµnh dÞch vô. Tû träng tiªu hao vËt chÊt trong tæng s¶n phÈm x· héi cña khu vùc kinh tÕ nhµ n­íc cao gÊp 1,5 lÇn so víi chi phÝ ®Ó t¹o ra mét ®ång thu nhËp quèc d©n cao gÊp 2 lÇn so víi kinh tÕ t­ nh©n. HÖ sè sinh lêi cña vèn l­u ®éng tÝnh chung chØ ®¹t 7% n¨m trong ®ã ngµnh giao th«ng vËn t¶i 2% n¨m, ngµnh c«ng nghiÖp kho¶ng 3% n¨m, ngµnh th­¬ng nghiÖp ®¹t 22% n¨m. C¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ho¹t ®éng thua lç chiÕm tû träng lín. Cô thÓ ë thêi ®iÓm 1/6/1995 chØ cã 47,6% ho¹t ®éng cã l·i ë møc thÊp d­íi 8%, kho¶ng 30% doanh nghiÖp l·i trªn 8%, 11% doanh nghiÖp bÞ thua lç, b×nh qu©n mçi doanh nghiÖp lç 0,6 tû mçi n¨m, 12% doanh nghiÖp ho¹t ®éng kh«ng lç nh­ng còng kh«ng l·i. C¸c sè liÖu ®ã cho thÊy viÖc lµm ¨n thua lç cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®· g©y ra tæn thÊt lín cho ng©n s¸ch Nhµ n­íc vµ lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n ®­a ®Õn viÖc béi chi ng©n s¸ch. Hµng n¨m 85% vèn tÝn dông víi l·i xuÊt ­u ®·i ®­îc giµnh cho c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc kh«ng b¶o toµn ®­îc vèn l­u ®éng, cßn vèn cè ®Þnh mét chØ b¶o toµn ë møc, 50% so víi chØ sè l¹m ph¸t. Hai ngµnh chiÕm gi÷ vèn lªn nhÊt lµ c«ng nghiÖp vµ th­¬ng nghiÖp, (72,52%) l¹i lµ ngµnh cã tû lÖ thÊt tho¸t vèn lín nhÊt (16,41% vµ 14,95%) vèn ®Ó nî nªn vßng vo mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n cßn diÔn ra kh¸ tr»m träng do t×nh tr¹ng qu¶n lý cña Nhµ n­íc vÒ tµi chÝnh, cßn láng lÎ, tõ ®ã n¹n tham nhòng, l·ng phÝ diÔn ra ë møc b¸o ®éng. C¬ chÕ thùc hiÖn quyÒn së h÷u toµn d©n trong c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ch­a ®­îc x¸c ®Þnh râ rµng. Ng­êi ®¹i diÖn chñ së h÷u cña doanh nghiÖp Nhµ nøoc ch­a ®­îc x¸c ®Þnh cô thÓ do ®ã dÉn ®Õn t×nh tr¹ng v« chñ hoÆc qua nhiÒu chñ trong c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc. Do kh«ng cã sù ph©n biÖt ®Çy ®ñ quyÒn së h÷u Nhµ n­íc vµ quyÒn qu¶n lý kinh doanh cña gi¸m ®èc vµ tËp thÓ ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp nªn tµi s¶n cña doanh nghiÖp Nhµ n­íc kh«ng cã ®­îc sö dông cã hiÖu qña. Ng­êi lao ®éng chùa thùc sù g¾n bã, lµm viÖc hÕt søc v× doanh nghiÖp. Mét sè qu¶n lý doanh nghiÖp còng nh­ qu¶n lý Nhµ n­íc lîi dông chøc quyÒn bßn rót tµi s¶n cña Nhµ n­íc lµm giµu cho c¸ nh©n. III. Môc tiªu ®èi t­îng, ®iÒu kiÖn ®Ó cæ phÇn ho¸: 1. Môc tiªu: Cæ phÇn ho¸ nh»m 2 môc tiªu ®ã lµ: - Huy ®éng vèn cña c«ng nh©n viªn chøc trong doanh nghiÖp; c¸ nh©n, c¸c tæ chøc kinh tÕ trong n­íc vµ ngoµi n­íc ®Ó ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ, ph¸t triÓn doanh nghiÖp. - T¹o ®iÒu kiÖn ®Ó nh÷ng ng­êi gãp vèn vµ c«ng nh©n viªn chøc trong doanh nghiÖp cæ phÇn, n©ng cao vai trß lµm chñ sù thËt, t¹o thªm ®éng lùc thóc ®Èy doanh nghiÖp kinh doanh cã hiÖu qu¶. Tuy nhiªn, khi ChÝnh phñ ViÖt Nam nãi ®Ó cæ phÇn ho¸ th× c¸c chuyªn gia ngo¹i quèc l¹i nãi ®Õn gi¶i t­. VËy hai kh¸i niÖm nµy cã ph¶i lµ 1 kh«ng? Mét trong nh÷ng chuyªn viªn vÒ mét kinh tÕ cña mét tê b¸o n­íc ngoµi ®· nãi vÒ vÊn ®Ò nµy nh­ sau:" ThËt ra th× hai kh¸i niÖm nµy hoµn toµn kh¸c nhau nh­ng ng­êi ta cè ý hiÒu nhÇm. §èi víi ChÝnh phñ ViÖt Nam viÖc cæ phÇn ho¸ tøc lµ lµm sao c¶i tæ l¹i c¸c xÝ nghiÖp cho hîp lý. Tr­íc ®©y c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh hÇu nh­ kh«ng cã vèn mµ chØ ®­îc ng©n s¸ch cÊp vèn mµ th«i. B©y giê cæ phÇn ho¸ tøc lµ cho c¸c doanh nghiÖp quèc doanh vèn, t¹o thµnh cæ phÇn, b¾t tr­íc mét sè xÝ nghiÖp kh¸c trªn thÕ giíi. Nh­ng cßn khi t¹o ra cæ phÇn; ChÝnh phñ cã muèn gi¶i t­, b¸n ra hay kh«ng l¹i lµ chuyÖn kh¸c. Theo t«i biÕt th× Ch× phñ chØ b¸n ra mé Ýt cßn vÉn d÷ ®a sè trong xÝ nghiÖp, tøc lµ vÉn hoµn toµn kiÓm so¸t c¸c xÝ nghiÖp nµy". Qua trªn ta còng hiÓu ®­îc chÝnh s¸ch cæ phÇn ho¸ cña n­íc ta; tøc lµ vÉn cã sù kiÓm so¸t cña Nhµ n­íc chø kh«ng t­ nh©n ho¸ hoµn toµn. 2- §èi t­îng: §èi t­îng ¸p dông nghÞ ®Þnh 28/CP lµ c¸c doanh nghiÖp nghi t¹i ®iÒu 1 cña luËt doanh nghiÖp Nhµ n­íc thuéc diÖn Nhµ n­íc kh«ng cÇn tiÕp tôc n¾m gi÷ 100% vèn ®Çu t­ (VÝ dô nh­ c¸c doanh nghiÖp quèc phßng, an ninh, phôc vô c«ng céng, c¸c ngµnh kinh tÕ chñ chèt, mòi nhän nh­: dÇu khÝ, ®iÖn, xi m¨ng.v.v...) C¸c tæ chøc kinh tÕ cã t­ c¸ch ph¸p nh©n, c¸c tæ chøc x· héi ®­îc ph¸p luËt c«ng nhËn, c«ng d©n ViÖt Nam tõ 18 tuæi trë lªn ®Òu cã quyÒn mua cæ phiÕu ë c¸c doanh nghiÖp cã cæ phÇn hãa. Cßn viÖc thÝ ®iÓm b¸n cæ phiÕu cho c¸c tæ chøc, c¸ nh©n n­íc ngoµi theo quy ®Þnh riªng cña ChÝnh phñ. Cßn mét vÊn ®Ò n÷a mµvÉn cßn míi l¹ víi nh÷ng ng­êi kinh doanh ë ViÖt Nam vµ mét sè ng­êi cßn b¨n kho¨n, ®ã lµ kiÓm to¸n. V× ®· cæ phÇn ho¸ lµ tÊt yÕu ph¶i liªn quan ®Õn kiÓm to¸n. VËy th× kh¸c biÖt gi÷a kiÓm to¸n vµ kiÓm kª thuÕ vô nh­ thÕ nµo? Hai vÊn ®Ò nµy kh¸c nhau nhiÒu l¾m. KiÓm kª thuÕ vô lµ cña Së thuÕ. TiÕn hµnh kiÓm kª sè lêi l·i cña xÝ nghiÖp ®Ó tÝnh thuÕ. Cßn kiÓm to¸n lµ h×nh thøc gióp cho ng­êi cã cæ phÇn hay nh÷ng ng­êi ®Çu t­ biÕt t×nh tr¹ng ho¹t ®éng cña xÝ nghiÖp nh­ thÕ nµo, kh«ng nh÷ng vÒ l·i suÊt mµ cßn vÒ c¶ vÒ t×nh tr¹ng thanh to¸n. V× ë n­íc ta ®a sè nh÷ng nhµ kinh doanh ch­a ph¶i lµ cæ ®«ng vµ mäi ng­êi sî nép thuÕ nªn cã sù hiÓu lÇm nh­ vËy. 3. §iÒu kiÖn: Theo quyÕt ®Þnh 01/CPH th× cã bèn b­íc mµ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc chuyÓn sang lo¹i h×nh cæ phÇn ph¶i thùc hiÖn gåm: chuÈn bÞ cæ phÇn ho¸, x©y dùng ph­¬ng ¸n cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp, duyÖt vµ triÓn khai, ra m¾t c«ng ty cæ phÇn, ®¨ng ký kinh doanh. Tr­íc khi tiÕn hµnh bèn b­íc kÓ trªn, c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ph¶i héi tô ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn sau ®©y: - Cã qui m« nhá vµ võa (trõ nh÷ng doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ theo h×nh thøc qui ®Þnh t¹i ®iÓm 1, ®iÒu 9 cña nghÞ ®Þnh28/CP). - Kh«ng thuéc diÖn nh÷ng doanh nghiÖp cÇn thiÕt gi÷ 100% vèn ®Çu t­ cña Nhµ n­íc. - Cã ph­¬ng ¸n kinh doanh hiÖu qu¶. Cßn ®èi víi bé phËn doanh nghiÖp ®­îc t¸ch ra ®Ó cæ phÇn hãa ph¶i ®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn sau: - Ph¶i lµ ®¬n vÞ h¹ch to¸n phô thuéc, tÝnh ®­îc gi¸ thµnh trªn c¬ së ®Þnh møc kinh tÕ - kü thuËt, cã b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh (cña Ýt nhÊt mét n¨m cuèi cïng cña thêi ®iÓm cæ phÇn ho¸). - Ph¶i ®«c lËp t­¬ng ®èi vÒ tµi s¶n, tiÒn vèn, c«ng nghÖ s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm, ®Þa ®iÓm lµm viÖc. - Ph¶i lµm ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn vÒ vèn ph¸p ®Þnh theo ngµnh nghÒ kinh doanh ®èi víi doanh nghiÖp chÝnh sau khi ®· t¸ch mét bé phËn ®Ó cæ phÇn ho¸. IV. C¸c b­íc tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸: C¸c bé phËn doanh nghiÖp Nhµ n­íc chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn (gäi t¾t lµ cæ phÇn ho¸) tiÕn hµnh theo c¸c b­íc sau: B­íc 1: ChuÈn bÞ cæ phÇn hãa 1) Ban cæ phÇn ho¸ t¹i doanh nghiÖp: 1. Tuyªn truyÒn phæ biÕn gi¶i ®¸p cho ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp vÒ nh÷ng chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch vµ qui ®Þnh cña ChÝnh phñ, cña c¸c Bé vÒ cæ phÇn ho¸. 2. ChuÈn bÞ c¸c tµi liÖu, sè liÖu cã liªn quan ®Õn s¶n xuÊt, tµi chÝnh,lao ®éng cña doanh nghiÖp gåm: - B¸o c¸o quyÕt to¸n 3 n¨m cuèi cïng ®Õn thêi ®iÓm cæ phÇn ho¸: - B¸o c¸o t×nh h×nh c«ng nî, tµi s¶n, vËt t­, hµng ho¸ ø ®äng, kÐm, mÊt phÈm chÊt; ph©n tÝch râ nguyªn nh©n vµ dù kiÕn h­íng gi¶i quyÕt. - B¸o c¸o danh s¸ch lao ®éng cña bé phËn doanh nghiÖp ®Õn thêi ®iÓm cæ phÇn ho¸, trong ®ã nªu râ sè l­îng, chÊt l­îng, thêi gian c«ng t¸c cña tõng ng­êi lao ®éng. 3. LËp dù to¸n chi phÝ cho viÖc cæ phÇn ho¸ theo c¸c kho¶n môc chi tiÕt nh­ Th«ng t­ h­íng dÉn cña Bé tµi chÝnh cho ®Õn khi häp xong ®¹i héi cæ ®«ng lÇn thø nhÊt. 4. KiÓm kª tµi s¶n, vËt t­, tiÒn vèn, c«ng nî cña bé phËn doanh nghiÖp, dù kiÕn ph©n lo¹i tµi s¶n: - Tµi s¶n ®ang dïng, - Tµi s¶n kh«ng cÇn dïng, - Tµi s¶n xin thanh lý, - Tµi s¶n (hiÖn vËt) ®­îc h×nh thµnh tõ quü khen th­ëng, quü phóc lîi cña bé phËn doanh nghiÖp ®Ó chuÈn bÞ bµn giao cho c«ng ®oµn c«ng ty qu¶n lý. 2) Gi¸m ®èc doanh nghiÖp: 1. Ký hîp ®ång víi c¬ quan kiÓm to¸n hîp ph¸p ®Ó kiÓm to¸n kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh lµm c¬ së x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp. ViÖc chän c¬ quan kiÓm to¸n ph¶i cã sù thèng nhÊt cña c¬ quan qu¶n lý vèn vµ tµi s¶n Nhµ n­íc t¹i doanh nghiÖp. 2. Tæ chøc thanh to¸n c«ng nî ®· x¸c ®Þnh, xö lý tµi s¶n, vËt t­ ø ®äng, thanh lý tµi s¶n thuéc thÈm quyÒn. 3. §¨ng ký víi kho b¹c Nhµ n­íc ®Ó më tµi kho¶n tiÒn nép b¸n cæ phÇn bé phËn doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸. 4. Më sæ ®¨ng ký c¸c cæ ®«ng dù ®Þnh mua cæ phÇn bé phËn doanh nghiÖp. §¨ng ký mua Ên chØ cæ phiÕu t¹i kho b¹c Nhµ n­íc. B­íc 2: X©y dùng ph­¬ng ¸n cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp, bé phËn doanh nghiÖp. 1) LËp ph­¬ng ¸n (dù kiÕn) vÒ: 1. Ph©n phèi quü khen th­ëng vµ quü phóc lîi (b»ng tiÒn) cho ng­êi lao ®éng trong bé phËn doanh nghiÖp (nÕu cã). 2. X¸c ®Þnh sè cæ phiÕu cÊp cho ng­êi lao ®éng ®Ó h­ëng cæ tøc theo th©m niªn vµ chÊt l­îng c«ng t¸c cña tõng ng­êi lao ®éng ®ang lµm viÖc t¹i bé phËn doanh nghiÖp. 3. X¸c ®Þnh sè tiÒn cho vay ®Ó mua chÞu cæ phiÕu víi l·i suÊt 4%/n¨m ®èi víi tõng ng­êi lao ®éng. 2) Phæ biÕn hoÆc niªm yÕt c«ng khai c¸c dù kiÕn ph­¬ng ¸n nªu trªn cho ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp vµ bé phËn doanh nghiÖp ®­îc biÕt vµ th¶o luËn thèng nhÊt cïng thùc hiÖn. 3) C¨n cø kÕt qu¶ kiÓm to¸n vµ h­íng dÉn cña Bé tµi chÝnh, Ban cæ phÇn phÇn ho¸ t¹i doanh nghiÖp lËp Héi ®ång x¸c ®Þnh gi¸ trÞ bé phËn doanh nghiÖp gåm c¸c thµnh viªn Ban cæ phÇn ho¸ t¹i doanh nghiÖp, ®¹i diÖn cã thÈm quyÒn cña c¬ quan qu¶n lý vèn vµ tµi s¶n cña Nhµ n­íc t¹i bé phËn doanh nghiÖp vµ mét sè c¸n bé kinh tÕ - kü thuËt theo ®Æc ®iÓm cña tõng doanh nghiÖp do Tr­ëng ban cæ phÇn ho¸ t¹i doanh nghiÖp lµm chñ tÞch ®Ó dù kiÕn gi¸ trÞ thùc tÕ cña doanh nghiÖp. Sau khi gi¸ trÞ thùc tÕ cña bé phËn doanh nghiÖp ®· ®­îc dù kiÕn, Ban cæ phÇn ho¸ t¹i doanh nghiÖp b¸o c¸o Bé qu¶n lý ngµnh kinh tÕ - kü thuËt hoÆc uû ban nh©n d©n tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ­¬ng hoÆc Héi ®ång qu¶n trÞ tæng c«ng ty 91 ®Ó th«ng qua tr­íc khi tr×nh Bé tµi chÝnh(hÖ thèng Tæng côc qu¶n lý vèn vµ tµi s¶n nhµ n­íc t¹i doanh nghiÖp) quyÕt ®Þnh. 4) LËp ph­¬ng ¸n cæ phÇn ho¸: Ph­¬ng ¸n cæ phÇn ho¸ bé phËn doanh nghiÖp cã 4 phÇn chÝnh sau: PhÇn thø nhÊt: §¸nh gi¸ thùc tr¹ng cña bé phËn doanh nghiÖp vµ dù kiÕn ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn cña bé phËn doanh nghiÖp tõ 3 ®Õn n¨m sau khi cæ phÇn ho¸. a. T×nh h×nh chung hiÖn nay cña bé phËn doanh nghiÖp; ®Þa ®iÓm, ngµnh kinh doanh, thuËn lîi, khã kh¨n. b. T×nh h×nh biÕn ®éng tµi s¶n, tiÒn vèn, lao ®éng, kÕt qu¶ kinh doanh cña bé phËn doanh nghiÖp trong 3 n¨m gÇn nhÊt. c. §¸nh gi¸ thùc tr¹ng cña bé phËn doanh nghiÖp vµ dù kiÕn ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn cña bé phËn doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ 3 ®Õn 5 sau (chiÕn l­îc ph¸t triÓn, kÕ ho¹ch kinh doanh, gi¸ thµnh, lîi nhuËn, ph©n phèi cæ tøc, bæ sung vèn, t¸i ®Çu t­...) PhÇn thø hai: Ph­¬ng ¸n tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸: a. X¸c ®Þnh môc tiªu cô thÓ vµ h×nh thøc cæ phÇn ho¸ bé phËn doanh nghiÖp Nhµ n­íc: gi¸ trÞ cña bé phËn doanh nghiÖp ®­îc cæ phÇn ho¸, sè vèn cÇn huy ®éng thªm (nÕu cã). b. MÖnh gi¸ cæ phiÕu, sè cæ phiÕu, lo¹i bá phiÕu cÇn ®­îc ph¸t hµnh. c. X¸c ®Þnh tû lÖ phÇn vèn cña c¸c cæ ®«ng trong bé phËn doanh nghiÖp sau khi cæ phÇn ho¸ ph©n theo: - Tû lÖ cæ phÇn cña doanh nghiÖp. - Tû lÖ cæ phÇn cña ng­êi lao ®éng trong bé phËn doanh nghiÖp. - Tû lÖ cæ phÇn cña cæ ®«ng ngoµi doanh nghiÖp vµ cña CBCCN trong doanh nghiÖp. - d. Møc ph©n phèi ­u ®·i vÒ tµi chÝnh cho ng­êi lao ®éng trong bé phËn doanh nghiÖp. - Tæng gi¸ trÞ cæ phiÕu cÊp cho ng­êi lao ®éng ®Ó h­ëng cæ tøc (sè ng­êi ®­îc cÊp, ng­êi cao nhÊt, ng­êi thÊp nhÊt). - Tæng trÞ gi¸ cæ phiÕu ®­îc mua chÞu, tr¶ chËm trong 5 n¨m (tæng sè ng­êi, ng­êi cao nhÊt, ng­êi thÊp nhÊt). - Ph­¬ng h­íng hoµn tr¶ sè tiÒn mua chÞu. e. Thêi gian vµ c¬ quan b¸n cæ phiÕu: Doanh nghiÖp tù b¸n hay th«ng qua hÖ thèng Ng©n hµng th­¬ng m¹i hay c«ng ty tµi chÝnh. g. Thêi h¹n ®Ó c¸c cæ ®«ng nép tiÒn vµ nhËn ®­îc cæ phiÕu (kÓ c¶ trong vµ ngoµi doanh nghiÖp). h. Nh÷ng vÊn ®Ò ®Ò nghÞ gi¶i quyÕt vÒ: - Vèn, tµi s¶n. - Lao ®éng - ThuÕ - Nh÷ng kiÕn nghÞ kh¸c PhÇn thø ba: Mét sè néi dung cña dù th¶o §iÒu lÖ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña c«ng ty cæ phÇn ®­îc thµnh lËp sau cæ phÇn ho¸: C¨n cø vµo LuËt doanh nghiÖp nhµ n­íc LuËt c«ng ty dù kiÕn c¸c néi dung sau: a. H×nh thøc cæ phÇn cña doanh nghiÖp (cæ phÇn chi phèi, cæ phÇn ®Æc biÖt...) b. Cæ phiÕu ®­îc cÊp cho ng­êi trong bé phËn doanh nghiÖp c. Qui ®Þnh vÒ cö, b·i miÔn ng­êi qu¶n lý phÇn vèn nhµ n­íc t¹i c«ng ty cæ phÇn. d. QuyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm cña ng­êi ®­îc cö qu¶n lý phÇn vèn nhµ n­íc t¹i c«ng ty cæ phÇn. e. Dù kiÕn nh©n sù ®¹i diÖn cho c«ng nh©n viªn chøc trong bé phËn doanh nghiÖp ®Ó øng cö, ®Ò cö bÇu vµo Héi ®ång qu¶n trÞ. Ban kiÓm so¸t cña c«ng ty cæ phÇn theo qui ®Þnh cña LuËt c«ng ty. g. Dù kiÕn c¸c qui ®Þnh kh¸c thÝch hîp víi tõng c«ng ty cæ phÇn. PhÇn thø t­: Tæ chøc thùc hiÖn ph­¬ng ¸n ®­îc duyÖt a. Thêi gian ®Ó chuyªn bé phËn doanh nghiÖp nhµ n­íc thµnh c«ng ty cæ phÇn. b. Nh÷ng vÊn ®Ò cÇn ®­îc xem xÐt tiÕp tôc gi¶i quyÕt. Sau khi bé phËn doanh nghiÖp nhµ n­íc ®· chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn. c. Dù kiÕn sù trùc tiÕp qu¶n lý phÇn vèn doanh nghiÖp t¹i c«ng ty cæ phÇn. d. Nh÷ng vÊn ®Ò kh¸c vÒ chØ ®¹o thùc hiÖn ph­¬ng ¸n cæ phÇn ho¸ bé phËn doanh nghiÖp. e. Tæ chøc ®¹i c«ng nh©n viªn chøc (bÊt th­êng) ®Ó lÊy ý kiÕn vÒ cæ phÇn ho¸ bé phËn doanh nghiÖp. g. Hoµn chØnh ph­¬ng ¸n cæ phÇn ho¸ bé phËn doanh nghiÖp nhµ n­íc (sau khi ®· cã ý kiÕn ®ãng gãp cña ng­êi lao ®éng). h. Tr×nh c¬ quan cã thÈm quyÒn duyÖt ph­¬ng ¸n cæ phÇn ho¸ cña bé phËn doanh nghiÖp. i. Dù th¶o ®iÒu lÖ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña c«ng ty cæ phÇn vµ b¸o c¸o xin ý kiÕn cña bé qu¶n lý ngµnh kinh tÕ - kü thuËt hoÆc uû ban nh©n d©n tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ­¬ng hoÆc Héi ®ång quan trÞ Tæng c«ng ty 91 vÒ b¶n dù th¶o ®iÒu lÖ. B­íc ba: DuyÖt vµ triÓn khai thùc hiÖn ph­¬ng ¸n cæ phÇn ho¸. 1) Thong b¸o c«ng khai t×nh h×nh tµi chÝnh cña bé phËn doanh nghiÖp tr­íc khi cæ phÇn ho¸. 2) Th«ng b¸o viÖc b¸n cæ phÇn, tæ chøc cho c¸c cæ ®«ng trong vµ ngoµi doanh nghiÖp ®¨ng ký mua cæ phÇn. 3) Tæ chøc b¸n cæ phÇn vµ nép tiÒn vµo tµi kho¶n ®· më t¹i kho b¹c nhµ n­íc. 4) B¸o c¸o t×nh h×nh thùc hiÖn b¸n cæ phÇn theo ph­¬ng ¸n cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc ®· ®­îc duyÖt víi Bé qu¶n lý ngµnh kinh tÕ - kü thuËt hoÆc Uû ban nh©n d©n tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ­¬ng hoÆc Héi ®ång qu¶n trÞ Tæng c«ng ty 91. 5) Dù kiÕn nh©n sù cña Héi ®ång qu¶n trÞ vµ b¸o c¸o xin ý kiÕn cña Bé qu¶n lý ngµnh kinh tÕ kü thuËt hoÆc Uû ban nh©n d©n tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ­¬ng hoÆc Héi ®ång qu¶n trÞ Tæng c«ng ty 91 vµ c¬ quan qu¶n lý vèn vµ tµi s¶n nhµ n­íc t¹i doanh nghiÖp vÒ nh©n sù tham gia Héi ®ång qu¶n trÞ. 6) TriÖu tËp §¹i héi cæ ®«ng lÇn thø nhÊt ®Ó: - BÇu héi ®ång qu¶n trÞ - Th«ng qua ®iÒu lÖ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña c«ng ty cæ phÇn. B­íc 4: Ra m¾t c«ng ty cæ phÇn, ®¨ng ký kinh doanh. 1) Gi¸m ®èc, kÕ to¸n tr­ëng doanh nghiÖp cã sù chøng kiÕn cña ban cæ phÇn ho¸ t¹i bé phËn doanh nghiÖp vµ c¬ quan qu¶n lý vèn vµ tµi s¶n Nhµ n­íc t¹i doanh nghiÖp bµn giao cho Héi ®ång qu¶n trÞ cña c«ng ty cæ phÇn: Lao ®éng, tµi s¶n, tiÒn vèn, theo quyÕt ®Þnh gi¸ trÞ bé phËn doanh nghiÖp, danh s¸ch, hå s¬ cæ ®«ng vµ toµn bé hå s¬ tµi liÖu, sæ s¸ch cña bé phËn doanh nghiÖp. Ban cæ phÇn ho¸ t¹i doanh nghiÖp bµn giao nhËn c«ng viÖc cßn l¹i kh¸c (nÕu cã) cho héi ®ång qu¶n trÞ vµ tù gi¶i thÓ. 2) Héi ®ång qu¶n trÞ hoµn tÊt nh÷ng c«ng viÖc cßn l¹i - Xin kh¾c dÊu C«ng ty cæ phÇn - Lµm thñ tôc chuyÓn quyÒn së h÷u nhµ n­íc vÒ tµi s¶n tõ bé phËn doanh nghiÖp nhµ n­íc ®· cæ phÇn hãa sang së h÷u cña c«ng ty cæ phÇn (®­îc miÔn nép lÖ phÝ tr­íc b¹ ®èi víi nh÷ng tµi s¶n nµy) - Tæ chøc ra m¾t c«ng ty cæ phÇn, ®¨ng b¸o theo qui ®Þnh vµ c«ng bè trªn ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng hoÆc th«ng b¸o b»ng v¨n b¶n thêi ®iÓm ho¹t ®éng cña c«ng ty cæ phÇn theo con dÊu míi. 3) C«ng ty cæ phÇn cã tr¸ch nhiÖm ®¨ng ký kinh doanh víi Së kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ cña tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ­¬ng n¬i C«ng ty ®ãng trô së chÝnh. Hå s¬ ®¨ng ký kinh doanh nh­ qui ®Þnh t¹i ®iÒu 16. NghÞ ®Þnh sè 28/CP ngµy 07 th¸ng 5 n¨m 1996 cña ChÝnh phñ. Trong thêi h¹n 15 ngµy tõ khi nhËn ®ñ hå s¬ ®¨ng ký kinh doanh. Së kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ cã tr¸ch nhiÖm cÊp giÊy chøng nhËn ®¨ng ký kinh doanh cho c«ng ty cæ phÇn. V. VÒ viÖc chuÈn bÞ cho cæ phÇn ho¸ mét b« phËn doanh nghiÖp nhµ n­íc ë xÝ nghiÖp s¶n xuÊt Kim kh©u Hµ Néi. §èi víi xÝ nghiÖp Kim Hµ Néi lµ mét doanh nghiÖp nhµ n­íc trùc thuéc Së c«ng nghiÖp Hµ Néi, HiÖn nay trong Së c«ng nghiÖp cã nhiÒu doanh nghiÖp ®· tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ toµn bé nh­: xÝ nghiÖp vÝt gç, c«ng ty dÖt 10 - 10, xÝ nghiÖp ®ång hå... vµ cã mét sè doanh nghiÖp tiÕn hµnh cæ phÇn hã mét bé phËn nh­: C«ng ty Bia ViÖt Hµ, C«ng ty giÇy Thôy Khª... XÝ nghiÖp Kim Hµ néi cã c¸c ngµnh hµng truyÒn thèng nh­ m¹ trang trÝ Cr -Ni, m¹ Zn, s¶n xuÊt kim c¸c lo¹i vµ c¸ ngµnh c¬ kim khÝ kh¸c. HiÖn nay ngµnh m¹ Cr -Ni ®ang cã xu thÕ ph¸t triÓn vµ rÊt nhiÒu ®èi thñ c¹nh tranh, chÝnh v× vËy xÝ nghiÖp ®ang cã chñ tr­¬ng sÏ cæ phÇn ho¸ bé phËn nµy. VÒ thuËn lîi: - Bé phËn nµy ®ang s¶n xuÊt cã l·i vµ cã ­u thÕ trªn thÞ tr­êng. - HiÖn xÝ nghiÖp ®ang kho¸n cho bé phËn theo ph­¬ng thøc kho¸n doanh thu, h¹ch to¸n ®éc lËp cã sù qu¶n lý cña x· héi. - Vèn vµ tµi s¶n cña bé phËn nhá. C¸c b­íc tiÕn hµnh ®Ó cæ phÇn ho¸ bé phËn m¹ Cr - Ni còng ®­îc tiÕn hµnh nh­ cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Doanh nghiÖp ®· thµnh lËp ban cæ phÇn ho¸ vµ t×m hiÓu c¸c kinh nghiÖm c¸c ®¬n vÞ b¹n, ®· lËp tê tr×nh xin Së vµ thµnh phè cho tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸, trong n¨m 2000 sÏ ®­îc hoµn chØnh mäi thñ tôc vµ cæ phÇn ho¸ bé phËn nµy. VI. Mét sè vÝ dô vµ ®¸nh gi¸ chung vÒ t×nh h×nh Cæ phÇn ho¸ bé phËn DNNN trong thêi gian qua. Cho tíi thêi ®iÓm nµy n­íc ta cßn rÊt Ýt doanh nghiÖp nhµ n­íc ®­îc cæ phÇn ho¸ vµ cæ phÇn bé phËn doanh nghiÖp. §èi víi Hµ néi th× ch­a ®­a ra ®­îc chñ tr­¬ng cô thÓ ®èi víi c¸c c«ng ty xÝ nghiÖp, do l·nh ®¹o thñ ®« kh«ng ®¹t ®­îc sù nhÊt trÝ cao, v× vËy cÇn ph¶i ph¸t triÓn cæ phÇn ho¸ bé phËn tr­íc, rót kinh nghiÖm ®Ó tiÕn hµnh cæ phÇn toµn doanh nghiÖp. §èi víi c«ng ty Bia ViÖt Hµ ®· tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ d©y chuyÒn bia h¬i tõ th¸ng 11/1998 ®Õn nay ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶. Thêi gian ho¹t ®éng c«ng ty cæ phÇn lµ 40 n¨m . Theo dù kiÕn t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh sau khi cæ phÇn ho¸ lµ: S¶n l­îng 5.000.000 lÝt/n¨m Doanh thu 20.000.000.000,®ång ThuÕ TT§B 7.000.000.000,®ång Chi phÝ gi¸ thµnh s¶n phÈm 8.430.000.000, ®ång Chi phÝ qu¶n lý b¸n hµng 989.000.000, ®ång Lîi nhuËn tr­íc thuÕ TNDN 3.580.000.000,®ång ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp (32%) 1.145.600.000,®ång Lîi nhuËn sau thuÕ TNDN 2.434.400.000,®ång Tû lÖ l·i trªn vèn ®iÒu lÖ 24,34% Cæ tøc chia 22% Trong n¨m 1999 c«ng ty cæ phÇn ViÖt Hµ ®· chia cæ tøc víi møc30% n¨m. VII. Mét sè kiÕn nghÞ 1. Cæ phÇn ho¸ bé phËn DNNN lµ gi¶i ph¸p c¬ b¶n nh»m xo¸ bá triÖt ®Ó c¬ chÕ bao cÊp, chuyÓn h¼n sang kinh doanh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc nªn dÔ bÞ ph¶n øng cña mét sè l·nh ®¹o doanh nghiÖp vµ c¬ quan chñ qu¶n. Do ®ã kh«ng chØ cæ phÇn ho¸ theo sù tù nguyÖn cña gi¸m ®èc doanh nghiÖp hay chñ tr­¬ng lµm hay kh«ng cña thñ tr­ëng c¬ quan chñ qu¶n, mµ cÇn cã biÖn ph¸p kiªn quyÕt ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp thÊy thËt sù cÇn thiÕt vµ cã ®iÒu kiÖn ®Ó cæ phÇn ho¸. 2. Nªn ch¨ng khi tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ cïng víi viÖc ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c gi¸ trÞ tµi s¶n, thanh to¸n nî nÇn còng cÇn cã sù ph©n lo¹i "giµu nghÌo" cô thÓ ®Ó quy ®Þnh tû lÖ trÝch gi¸ trÞ tµi s¶n trªn nguyªn t¾c tµi s¶n Ýt th× tû lÖ cao ®Ó ng­êi lao ®éng ®ì thiÖt thßi, kh«ng nªn ¸p dông ®ång lo¹t 10% vµ 15% nh­ hiÖn nay. Tr­íc sau th× phÇn lín c¸c DNNN ®Òu ph¶i cæ phÇn ho¸ nªn thay v× lµm c¸c doanh nghiÖp nhá vµ yÕu kÐm tr­íc nh­ hiÖn nay, Nhµ n­íc nªn t¹o ®iÒu kiÖn cho mét sè DNNN lµm ¨n cã hiÖu qu¶, gi¸ trÞ tµi s¶n lín ®i vµo cæ phÇn ho¸ ®Ó lµm ®Çu kÐo theo c¸c doanh nghiÖp kh¸c. 3. Ph¶i tuyªn truyÒn réng r·i vÒ cæ phÇn ho¸. Ph¶i lµm sao ®æi míi t­ duy cho c¸c gi¸m ®èc DNNN ®· l©u sèng trong c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp vµ c¸c thñ tr­ëng c¬ quan chñ qu¶n ®ang ng¹i kh«ng muèn ®æi míi. V× vËy c¸c cÊp chÝnh quyÒn, §¶ng, §oµn thÓ ph¶i tËp trung phæ biÕn réng r·i trong toµn thÓ c¸n bé. Tµi liÖu tham kh¶o 1. Vai trß nhµ n­íc trong ph¸t triÓn kinh tÕ. NXB khoa häc x· héi - 1994 2. B¸o c¸o tãm t¾t t×nh h×nh thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc. Bé tµi chÝnh th¸ng 12/1995. 3. B¸o c¸o vÒ thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ DNNN Bé tµi chÝnh th¸ng 2/1997 4. Cæ phÇn ho¸ DNNN - Kinh nghiÖm thÕ giíi NXB Thèng kª - 1993 5. Hái ®¸p vÒ cæ phÇn ho¸ DNNN NXB Thèng kª - 1993 6. Cæ phÇn ho¸ - Mét biÖn ph¸p ®Ó gi¶i quyÕt nguån vèn trong c¸c DNNN Hµ ThÞ Kim Dung - T¹p chÝ Kinh tÕ vµ dù b¸o - 1995 7. - C¸c v¨n b¶n ph¸p luËt - HiÕn ph¸p 1992 - LuËt doanh nghiÖp nhµ n­íc -NghÞ ®Þnh 44/CP 8-SGK Ph©n tÝch kinh tÕ (§HTM) 9-SGK Kinh tÕ doanh nghiÖp (§HTM)