Bài giảng Công nghệ gia công sản phẩm may - Phần 1 (Tiếp theo) - Phan Thanh Thảo

Kim đâm qua vải tạo lỗ thủng trên vải Sơ đồ các lực tác dụng lên kim khi đâm kim qua vật liệu Kết quả nghiên cứu của các tác giả А.И.Назарова; И.А.Куликова, А.В.Савостицкий [2] Lực đâm xuyên cực đại Pmax của kim lên vải: * Với vật liệu dày, chiều dày của vật liệu h > l-S: * Với vật liệu có chiều dày h = l – S: * Với vật liệu mỏng, khi h < l – S:                 + −−−+=      tgtg D h D EDP ' 2 1 3 6 ' ' 6 1max       −++= )3(3 4 )( 3 22 2max     htgDD D tgh tg Eh P       −+= 3 3 3 2 3max 8 )( 3 4 S tg D tgtg D E P    Sức căng chỉ trong quá trình Kim mang chỉ qua vải ✓ Khi tạo mũi may thoi, sức căng từ phía mũi may vừa hình thành trớc đó TC lớn hơn sức căng từ cần kéo chỉ TH : TC > TH ; TC = F + TH hay TC = TH . e' Sức căng của chỉ trong quá trình kim mang chỉ qua vải ✓ Lực tác dụng trung bình lớn nhất của kim lên chỉ khi kim mang chỉ đi qua vật liệu: ( ) ( )  ''3 ' 2 ' 1 ' 3 ' 2 ' 1   rf eeT P HC +++ − = = '5,0. )1( 5,0   rf eeTH − ✓ Điều kiện để đa chỉ qua vật liệu bằng kim : “ Chiều dài của đoạn chỉ đợc cần kéo chỉ giải phóng và đợc kéo căng từ phía mũi may vừa hình thành trớc đó không đợc nhỏ hơn chiều dài của đoạn chỉ đợc đa qua vật liệu” ; Phân tích lực tác dụng giữa kim- Chỉ-vải trong quá trình hình thành vòng chỉ trên (a,b,c,d)Sự tạo thành vòng chỉ kim ▪ Trong quá trình hình thành vòng chỉ trên, lực tác dụng giữa kim- chỉ - vải gồm: * Lực ma sát giữa chỉ với vải F1 ; * Lực ma sát giữa chỉ với kim F2 ; * Lực đàn hồi q của chỉ; * Lực Pa do tác dụng của mắt kim lên chỉ làm tăng kích thớc của vòng chỉ và đẩy vòng chỉ dịch chuyển về phía rãnh ngắn. ▪ Điều kiện để tạo thành vòng chỉ : Hệ số ma sát giữa chỉ và vải lớn hơn hệ số ma sát giữa chỉ và kim để đảm bảo khi kim từ vị trí thấp nhất chuyển động đi lên, chỉ không bị rút tuột theo kim mà đợc giữ lại và đợc nới rộng ra[13] : F1 > F2 nghĩa là 1 > 2 Sự thắt nút mũi may thoi Bộ điều tiết sức căng chỉ Tи; TH; TP : sức căng của chỉ từ phía mũi may vừa hình thành trớc đó, từ cần kéo chỉ và từ bộ điều tiết sức căng. - 1; 2 : góc ôm tơng ứng của chỉ với mắt kim và cần kéo chỉ; o Chất lợng mối liên kết chỉ may phụ thuộc vào chất lợng việc thắt nút mũi may. Sức căng của chỉ khi thắt nút mũi may đợc xác định theo công thức sau: Tи ( )( ) + + ++ = − −− )( 1 )( 2 )( 2 22 cos cos1     e eeFT TT Fи Với :Tи , TT là sức căng tơng ứng của chỉ kim, chỉ thoi. Fи và FT là lực ma sát tơng ứng giữa chỉ kim và chỉ thoi trong lỗ đâm kim;  là hệ số ma sát giữa các chỉ; 1 và 2 là góc hợp giữa các nhánh chỉ từ phía mũi may tơng ứng cho chỉ trên và chỉ dới. Sự dịch chuyển của vật liệu Sơ đồ lực tác dụng lên vật liệu dới tác dụng của cơ cấu dịch chuyển vật liệu kiểu thanh răng- chân vịt ➢ Dới tác dụng của lực ép chân vịt N, xuất hiện các lực ma sát giữa thanh răng và chân vịt với các lớp vật liệu. ➢ Điều kiện đảm bảo vải dịch chuyển cùng với thanh răng và không bị xê dịch giữa lớp trên với lớp dới là: F3 > F2 > F1 3 và 2 >> 1 ➢ Giá trị lực nén chân vịt tối u là giá trị lực nén không để thanh răng bị trợt trên vật liệu và không làm tổn thơng vật liệu bởi các răng của thanh răng. Độ bền cơ học của đờng may mũi thoi 301 • Độ bền kéo đứt của đờng may khi kéo giãn đờng may theo h- ớng ngang cho đến khi bị phá hủy ( Pđ dm ) • Độ giãn đứt tơng đối của đờng may khi kéo giãn đờng may theo hớng dọc ( đ dm ) • Độ bền mỏi của đờng may khi chịu kéo nhiều lần dọc và ngang đờng may (nđ m - số chu trình) • Độ bền mài mòn của đờng may khi chịu kéo nhiều lần dọc và ngang đờng may (nđ mm - số chu trình) Độ bền cơ học của đờng liên kết may đợc biểu thị thông qua các đặc trng sau: Độ bền kéo đứt của đờng may mũi thoi 301 Mô hình kéo đứt đờng may theo hớng dọc và ngang Kéo giãn đờng may theo chiều ngang của đờng may liên kết. Đờng cong kéo đứt của mẫu vải không may và mẫu vải có đờng may theo chiều ngang của đờng liên kết. Độ bền kéo đứt (strength seam) của đờng may mũi thoi 301 (tiếp) • Khái niệm: - Độ bền kéo đứt (còn gọi là độ bền tuyệt đối hoặc tải trọng đứt) của đ- ờng may mũi thoi 301 là lực lớn nhất giữ đờng may cho đến khi bị phá huỷ khi kéo giãn đờng may theo hớng ngang. - Đờng may sau khi tạo thành phải đảm bảo một độ bền nhất định. Theo tác giả K.R.Salhotra [14],[8] một đờng may đạt yêu cầu về độ bền kéo đứt là đờng may có hệ số sử dụng đờng may tối u[ 8], [10]: 0,8 Pđ v < Pđ dm < 1,0 Pđ v • Công thức tính toán: Các tác giả А.И.Назарова; И.А.Куликова, А.В.Савостицкий [2] đã xây dựng công thức xác định độ bền kéo đứt đờng may theo hớng ngang: Pđ dm = m.Qđ c. Chú thích • Pđ dm: Độ bền kéo đứt của đờng may; • Pđ v : Độ bền kéo đứt của vải. • Pđ dm - tải trọng đứt của đờng may ( N/cm đờng may); • m - mật độ mũi may ( số mũi/1cm đờng may); • Qđ c - tải trọng đứt của vòng chỉ may (N/mũi); •  - hệ số thực nghiệm; • Giá trị hệ số  dao động từ 0,8  1,2. Để xác định sơ bộ tải trọng tối đa của đờng may liên kết, trong công thức trên, lấy hệ số  = 1. Độ giãn đứt của đờng may mũi thoi 301 Kéo giãn đờng may theo chiều dọc của đờng may liên kết. Đờng cong kéo đứt của mẫu vải không may và mẫu vải có đờng may theo chiều dọc của đờng may liên kết. ➢ Khái niệm : Độ giãn đứt của đờng may mũi thoi 301 là sự tăng chiều dài của đờng may khi kéo giãn đờng may theo hớng dọc cho đến khi bị phá huỷ (thời điểm đứt) Trong thực tế thờng xác định độ giãn đứt tơng đối Kí hiệu đ dm (%) ➢ Công thức tính toán: (%)100 − = o odm dm L LL  Độ bền mài mòn (sginning seam) của đờng may mũi thoi 301  Độ bền mài mòn của đờng may là khả năng chịu ma sát của đờng may dới tác dụng của vật thể mài và lực ép cho đến khi đờng may bị phá huỷ.  Việc xác định độ bền mài mòn của đờng may có thể đa về xác định độ bền mài mòn đối với chỉ may  Độ bền mài mòn của chỉ trong đờng may phụ thuộc vào sự cân bằng của mũi may, độ thắt nút của mũi may, kết cấu liên kết và bản chất của vật liệu đợc may  Một số công trình nghiên cứu của Tập đoàn sản xuất chỉ may Coats đã tiến hành đánh giá độ mài mòn của đờng may sử dụng các loại chỉ khác nhau thông qua điều tra tỷ lệ tái chế hàng Jean do nguyên nhân đờng may bị mài mòn sau quá trình giặt mài bằng đá Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng, độ bền mài mòn của đờng may sẽ tốt hơn nếu sử dụng loại chỉ bền hơn trên đờng may. Độ bền mỏi của đờng may mũi thoi 301 • Độ bền mỏi của đờng may mũi thoi 301 là số chu trình “kéo dãn - nghỉ” mà đờng may chịu đựng đợc cho đến khi bị phá huỷ khi kéo giãn đờng may nhiều lần dọc và ngang đờng may. Kí hiệu: nđm (chu trình). • Độ bền mỏi của đờng may mũi thoi 301 còn đợc đánh giá bằng độ bền lâu td, đặc trng bằng thời gian mà đờng may chịu đựng đợc sau nhiều chu trình “ kéo dãn - nghỉ” cho đến khi bị phá huỷ. • Độ bền mỏi của đờng may phụ thuộc vào cấu trúc và tính chất của vật liệu may; cấu trúc, tính chất và quá trình xử lý hoàn tất của chỉ may. • Độ bền mỏi của đờng may khi kéo giãn nhiều lần phụ thuộc nhiều vào mật độ mũi may trên đờng may. Kết quả nghiên cứu thực nghiệm độ bền mỏi của đờng may chắp mũi thoi trên các loại vật liệu khác nhau đã xác định giá trị mật độ mũi may tối u khi may sản phẩm quần áo thông dụng là 4-4,5 mũi/cm [2].