Bài giảng Điều khiển lập trình - Nguyễn Tấn Đời

: LD I0.0 - LOAD NOT (LDN) : Lệnh LDN nạp giá trị logic của một tiếp điểm vào trong bit đầu tiên của ngăn xếp, các giá trị còn lại trong ngăn xếp bị đẩy lùi xuống một bit. Toán hạng gồm : I, Q, M, SM, V, C, T. o Dạng LAD : tiếp điểm thường đóng sẽ mở khi ngõ vào PLC có địa chỉ I0.0 t1c động. o Dạng STL : LDN I0.0 - OUTPUT (=) : Lệnh sao chép nội dung của bit đầu tiên trong ngăn xếp vào bit được chỉ định trong lệnh. Nội dung ngăn xếp không bị thay đổi. Toán hạng bao gồm : I,Q,M,SM,T,C (bit) o Mô tả lệnh OUTPUT bằng LAD như sau : Nếu tiếp điểm I0.0 đóng thì cuộn dây Q0.0 sẽ được cấp điện (làm cho ngõ ra của PLC có địa chỉ Q0.0=1) o Dạng STL : Giá trị logic I0.0 được đưa vào bit đầu tiên của ngăn xếp, và bit này được sao chép vào bit ngõ ra Q0.0 . LD I0.0 = Q0.0 Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen © T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M ĐIỀU KHIỂN LẬP TRÌNH 1 TRANG–58 VÍ DỤ: Lập trình PLC điều khiển đảo chiều động cơ. - Sơ đồ kết nối PLC với các thiết bị : - Lập trình dạng LAD : Chú thích : I0.0 : nút nhấn dừng I0.2 : nút nhấn mở máy thuận I0.3 : nút nhấn mở máy nghịch Q0.0 : ngõ ra nối với cuộn dây Kt. Q0.1 : ngõ ra nối với cuộn dây Kn. 7.1.2 Lệnh Ghi/ Xóa. - SET (S) : Lệnh dùng để đóng các điểm liên tục đã được chọn trước. Trong LAD, logic ngõ ra sẽ điều khiển đóng dòng điện các cuộn dây đầu ra. Khi dòng điều khiển đến các cuộn dây thì các cuộn dây đóng các tiếp điểm. Trong STL, lệnh truyền trạng thái bit đầu tiên của ngăn xếp đến các điểm thiết kế. Nếu bit này có giá trị bằng 1, các lệnh S sẽ đóng 1 tiếp điểm hoặc một dãy các tiếp điểm (giới hạn từ 1 đến 255). Nội dung của ngăn xếp không bị thay đổi bởi các lệnh này. o Dạng LAD : khi tiếp điểm I0.0 đóng lệnh SET sẽ đóng một mảng gồm n các tiếp điểm kể từ địa chỉ Q0.0. Toán hạng bao gồm I, Q, M, SM,T, C,V (bit) o Dạng STL : ghi giá trị logic vào một mảng gồm n bit từ địa chỉ Q0.0 LD I0.0 S Q0.0, 5 Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen © T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M ĐIỀU KHIỂN LẬP TRÌNH 1 TRANG–59 - RESET (R): Lệnh dùng để ngắt các điểm liên tục được chọn trước. Trong LAD, logic ngõ ra sẽ điều khiển ngắt dòng điện các cuộn dây đầu ra. Khi dòng điều khiển đến các cuộn dây thì các cuôn dây mở các tiếp điểm. Trong STL, lệnh truyền trạng thái bit đầu tiên của ngăn xếp đến các điểm thiết kế. Nếu bit này có giá trị bằng 1, các lệnh R sẽ ngắt 1 tiếp điểm hoặc một dãy các tiếp điểm (giới hạn từ 1 đến 255). Nội dung của ngăn xếp không bị thay đổi bởi các lệnh này. o Dạng LAD : ngắt một mảng gồm 10 các tiếp điểm kể từ tiếp điểm có địa chỉ Q0.0. Toán hạng bao gồm I, Q, M, SM,T, C,V (bit) o Dạng STL : xóa một mảng gồm 10 bit kể từ địa chỉ Q0.0. LD I0.0 R Q0.0, 10 7.1.3 Lệnh Đại số Bool. Các lệnh tiếp điểm đại số Bool cho phép tạo lập các mạch logic (không có nhớ). Trong LAD các lệnh này được biểu diễn thông qua cấu trúc mạch, mắc nối tiếp hay song song các tiếp điểm thường đóng hay các tiếp điểm thường mở. - AND (A) : Dạng LAD : Dạng STL : LD I0.0 A I0.1 = Q0.0 - AND NOT(AN) : Dạng LAD : Dạng STL : LD I0.0 AN I0.1 = Q0.0 - OR (O): Dạng LAD : Dạng STL : LD I0.0 O I0.1 = Q0.0 - OR NOT (ON): Dạng LAD : Dạng STL : LD I0.0 ON I0.1 = Q0.0 Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen © T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M ĐIỀU KHIỂN LẬP TRÌNH 1 TRANG–60 Ví dụ : Viết chương trình điều khiển mở máy động cơ bằng PLC. Lập trình LAD Ghi chú : I0.0 : Nút nhấn dừng I0.1 : Nút nhấn mở Q0.0 : Cuộn dây KĐT Q0.0 : Tiếp điểm duy trì 7.1.4 Lệnh Tiếp điểm đặc biệt. - Tiếp điểm đảo, tác động cạnh xuống, tác động cạnh lên : NOT N P Có thể dùng các lệnh tiếp điểm đặc biệt để phát hiện sự chuyển tiếp trạng thái của xung (sườn xung) và đảo lại trạng thái của dòng cung cấp (giá trị đỉnh của ngăn xếp). LAD sử dụng các tiếp điểm đặc biệt này để tác động vào dòng cung cấp. Các tiếp điểm đặc biệt không có toán hạng riêng của nên ta phải đặt chúng phía trước cuộn dây hoặc hộp đầu ra. Tiếp điểm chuyển tiếp dương/âm (các lệnh sườn trước và sườn sau) có yêu cầu về bộ nhớ, bởi vậy đối với CPU 214 có thể sử dụng nhiều nhất là 256 lệnh. Ví dụ minh họa: Dạng LAD : Dạng STL : LD I0.0 EU = Q0.0 LD I0.0 ED = Q0.1 LD I0.0 NOT = Q0.2 Biểu đồ thời gian : I0.0 Q0.0 Q0.1 Q0.2 Q0.1 Q0.2 Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen © T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M ĐIỀU KHIỂN LẬP TRÌNH 1 TRANG–61 - Tiếp điểm trong vùng nhớ đặc biệt : o SM0.0 : Ngược lại với SM0.1, vòng quét đầu tiên thì mở nhưng từ vòng quét thứ hai trở đi thì đóng. o SM0.1 : Vòng quét đầu tiên tiếp điểm này đóng, kể từ vòng quét thứ hai thì mở ra và giữ nguyên trong suốt quá trình họat động. o SM0.4 : Tiếp điểm tạo xung với nhịp xung với chu kỳ là 1 phút. o SM0.5 : Tiếp điểm tạo xung với nhịp xung với chu kỳ là 1s VÍ DỤ: Viết chương trình điều khiển động cơ bằng 1 nút nhấn ON/OFF. Nhấn lần 1 động cơ hoạt động, nhấn lần 2 động cơ dừng. Khi bị quá tải relay nhiệt thì động cơ tự động dừng, đèn Overload nhấp nháy. Chương trình tham khảo: 7.2 NHÓM LỆNH VỀ TIMER VÀ COUNTER. 7.2.1 Lệnh Timer. Timer là bộ tạo thời gian trễ giữa tín hiệu vào và tín hiệu ra nên trong điều khiển thường được gọi là khâu trễ. Nếu ký hiệu tín hiệu (logic) vào là x(t) và thời gian trễ tạo ra bằng Timer là  thì tín hiệu đầu ra của Timer đó sẽ là x(t – ) S7-200 có 64 bộ Timer (với CPU 212) hoặc 128 Timer (với CPU 214) được chia làm 3 loại khác nhau: - Timer đóng chậm không có nhớ (On-Delay Timer), ký hiệu là TON. - Timer mở chậm không nhớ (Off –Delay Timer), ký hiệu TOF. - Timer đóng chậm có nhớ (Retentive On-Delay Timer), ký hiệu TONR. Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen © T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M ĐIỀU KHIỂN LẬP TRÌNH 1 TRANG–62 Ba loại Timer của S7-200 phân biệt với nhau ở phản ứng của nó đối với trạng thái logic đầu vào. Cả hai Timer kiểu TON và TONR cùng bắt đầu đếm thời gian kể từ thời điểm có sườn lên ở tín hiệu đầu vào, đầu vào chuyển trạng thái logic từ 0 lên 1, được gọi là thời gian Timer được kích. Khi giá trị thời gian của Timer lớn hơn hoặc bằng giá trị đặt trước thì tiếp điểm của Timer sẽ đóng lại. Lúc này Timer vẫn tiếp tục đếm thời gian cho đến giá trị max. Khi đầu vào có giá trị logic bằng 0, TON tự động reset còn TONR thì không. Timer TON được dùng để tạo thời gian trễ trong một khoảng thời gian (miền liên thông), còn với TONR thời gian trễ sẽ được tạo ra trong nhiều khoảng thời gian khác nhau. Timer TOF dùng để mở chậm một ngõ ra sau thời gian đặt trước nào đó, kể từ khi logic ngõ vào chuyển từ 1 xuống 0. Khi ngõ vào Timer lên 1, tiếp điểm của nó đóng ngay lập tức và đặt giá trị thời gian bằng 0. Khi ngõ vào xuống 0, Timer sẽ đếm thời gian cho đến giá trị đặt trước thì tiếp điểm Timer sẽ mở ra. Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen © T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M ĐIỀU KHIỂN LẬP TRÌNH 1 TRANG–63 Timer TON, TOF và TONR đều có 3 loại với 3 độ phân giải khác nhau, độ phân giải 1ms, 10ms và 100ms. Thời gian trễ  được tạo ra chính là tích của độ phân giải của bộ Timer được chọn và giá trị đặt trước cho Timer. Ví dụ Timer có độ phân giải 10ms và giá trị đặt trước 50 thì thời gian trễ là 500ms. Độ phân giải các loại Timer của S7-200, loại CPU 214, được trình bày trong bảng bên dưới. Lệnh Độ phân giải Giá trị cực đại CPU 214 TON, TOF 1 ms 32,767 s T32 và T96 10 ms 327,67 s T33 ÷ T36, T97 ÷ T100 100 ms 3276,7 s T37 ÷ T63, T101 ÷ T127 TONR 1 ms 32,767 s T0 và T64 10 ms 327,67 s T1 ÷ T4, T65 ÷ T68 100 ms 3276,7 s T5 ÷ T31, T69 ÷ T95 Cú pháp khai báo sử dụng Timer như sau : LAD Mô tả Toán hạng TON-Txx - IN - PT Khai báo Timer số hiệu xx kiểu TON để tạo thời gian trễ tính từ khi đầu vào IN được kích. Nếu như giá trị đếm tức thời lớn hơn hoặc bằng giá trị đặt trước PT thì T-bit có giá trị logic bằng 1. có thể reset Timer kiểu TON bằng lệnh R hoặc bằng giá trị logic 0 tại đầu vào IN. Txx (word) CPU214:32÷63 96÷127 PT: VW, T, (word) C, IW, QW, MW, SMW, C, IW, hằng số TONR-Txx _ _ Khai báo Timer số hiệu xx kiểu TONR để tạo thời gian trễ tính từ khi đầu vào IN được kích. Nếu như giá trị đếm tức thời lớn hơn hoặc bằng giá trị đặt trước PT thì T-bit có giá trị logic bằng 1. Chỉ có thể reset Timer kiểu TON bằng lệnh R cho T-bit. Txx (word) CPU214:0÷31 64 ÷95 PT: VW, T, (word) C,IW,QW, MW, SMW, AC, AIW, hằng số Khi sử dụng Timer TONR, giá trị đếm tức thời được lưu lại và không bị thay đổi trong khoảng thời gian khi tín hiệu đầu vào có logic 0. Giá trị của T-bit không được nhớ mà hoàn toàn phụ thuộc vào kết quả so sánh giữa giá trị đếm tức thời và giá trị đặt trước. Khi Reset một bộ Timer, T-word và T-bit của nó đồng thời được xóa và có giá trị bằng 0, như vậy giá trị đếm tức thời được đặt về 0 và tín hiệu đầu ra cũng có trạng thái logic 0. IN PT IN PT Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen © T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M ĐIỀU KHIỂN LẬP TRÌNH 1 TRANG–64 Ví dụ: Sử dụng Timer kiểu TON Ví dụ: Sử dụng timer kiểu TONR Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen © T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M ĐIỀU KHIỂN LẬP TRÌNH 1 TRANG–65 Ví dụ: Sử dụng timer kiểu TOF VÍ DỤ MINH HỌA: Lập trình logic cho PLC điều khiển dây chuyền sản xuất gồm 3 động cơ hoạt động theo yêu cầu sau : - Nhấn nút khởi động cho động cơ Đ1 chạy, sau 5s cho phép vận hành Đ2. - Nhấn nút khởi động cho động cơ Đ2 chạy đồng thời lúc này động cơ Đ1 ngừng, sau 10s thì cho phép vận hành động cơ Đ3. - Nhấn nút khởi động cho động cơ Đ3 chạy đồng thời động cơ Đ2 ngừng. - Nhấn nút dừng thì bất kỳ động cơ nào chạy cũng phải ngừng. Sơ đồ kết nối PLC : Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen © T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M ĐIỀU KHIỂN LẬP TRÌNH 1 TRANG–66 7.2.2 Lệnh Counter. Counter là bộ đếm thực hiện chức năng đếm sườn xung, trong S7-200 các bộ đếm được chia làm 3 loại : bộ đếm lên (CTU), bộ đếm xuống (CU) và bộ đếm lên/xuống (CTUD). - Bộ đếm lên CTU đếm số sườn lên của tín hiệu logic đầu vào, tức là đếm số lần thay đổi trạng thái logic từ 0 lên 1 của tín hiệu. Số xung đếm được ghi vào thanh ghi 2 byte của bộ đếm, gọi là thanh ghi C-word.Nội dung của thanh ghi C-word, gọi là giá trị đếm tức thời của bộ đếm, luôn được so sánh với giá trị đặt trước của bộ đếm, được ký hiệu là PV. Khi giá trị đếm tức thời bằng hoặc lớn hơn giá trị đặt trước này thì bộ đếm báo ra ngoài bằng cách đặt giá trị logic 1 vào một bit đặc biệt của nó, gọi là C-bit. Trường hợp giá trị đếm tức thời nhỏ hơn giá trị đặt trước thì C-bit có giá trị logic là 0. - Bộ đếm lên/xuống CTUD đếm lên khi găp sườn lên của xung vào cổng đếm lên, ký hiệu là CU hoặc bit thứ 3 của ngăn xếp trong STL, và đếm xuống khi gặp sườn lên của xung vào cổng đếm xuống, ký hiệu là CD trong LAD hoặc bit thứ 2 của ngăn xếp trong STL. Khác với các bộ Timer, các bộ đếm CTU và CTUD đều có chân nối với tín hiệu điều khiển xóa để thực hiện việc đặt lại chế độ ban đầu (reset) cho bộ đếm, được Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen © T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M ĐIỀU KHIỂN LẬP TRÌNH 1 TRANG–67 ký hiệu bằng chữ cái R trong LAD, hay được qui định là trạng thái logic của bit đầu tiên của ngăn xếp trong STL. Bộ đếm được reset khi tín hiệu xoá này có mức logic 1 hoặc khi lệnh R (reset) được thực hiện với C-bit. Khi bộ đếm được reset, cả C-word và C-bit đều có giá trị 0. Bộ đếm lên CTU có miền giá trị đếm tức thời từ 0 đến 32.767. Bộ đếm lên/xuống CTUD có miền giá trị đếm tức thời từ –32.768 đến 32.767. - Bộ đếm xuống CU đếm xuống từ giá trị đặt trước khi có sườn lên tác động vào cổng đếm xuống. Khi giá trị đếm bằng 0 thì dừng đếm và tiếp điểm của nó sẽ đóng. Khi chân Load LD tác động thì bộ đếm xuống sẽ mở tiếp điểm và nạp giá trị đặt trước vào. Ví dụ: o Sử dụng bộ đếm CTU : LD I0.0 LD I0.1 CTU C40, +5 LAD Mô tả Toán hạng CTU – Cxx Khai báo bộ đếm tiến theo sườn lên của CU. Khi giá trị đếm tức thời C-word Cxx lớn hơn hoặc bằng giá trị đặt trước PV, C- bit (Cxx) có giá trị logic bằng 1. Bộ đếm được reset khi đầu vào R có giá trị logic bằng 1. Bộ đếm ngừng đếm khi C-word Cxx đạt được giá trị cực đại. Cxx : (word) CPU 214 : 0 ÷47 80 ÷127 PV(word) : VW, T, C, IW, QW, MW, SMW, AC, AIW, hằng số, *VD, *AC CTD-Cxx Khai báo bộ đếm tiến/lùi, đếm tiến theo sườn lên của CU, đếm lùi theo sườn lên của CD. Khi giá trị đếm tức thời C-word Cxx lớn hơn hoặc bằng giá trị đặt trước PV, C- bit (Cxx) có giá trị logic bằng 1. Bộ đếm ngừng đếm tiến khi C-word Cxx đạt được giá trị cực đại 32.767 và ngừng đếm lùi khi C-word Cxx đạt được giá trị cực đại – 32.768. CTUD reset khi đầu vào R có giá trị logic bằng 1. Cxx (word) CPU 214 : 48 ÷79 PV(word) : VW, T, C, IW, QW, MW, SMW, AC, AIW, hằng số, *VD, *AC CU R PV CU CD R PV Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen © T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M ĐIỀU KHIỂN LẬP TRÌNH 1 TRANG–68 Giản đồ thời gian : o Sử dụng bộ đếm CTD: Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen © T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M ĐIỀU KHIỂN LẬP TRÌNH 1 TRANG–69 o Sử dụng bộ đếm CTUD : 7.3 NHÓM LỆNH SO SÁNH. Khi lập trình, nếu các quyết định về điều khiển được thực hiện dựa trên kết quả của việc so sánh thì có thể sử dụng lệnh so sánh theo Byte, Word hay DWord của S7-200. Những lệnh so sánh thường là: so sánh nhỏ hơn hoặc bằng (<=); so sánh bằng (= =) và so sánh lớn hơn hoặc bằng (>=). Khi so sánh giá trị của byte thì không cần phải để ý đến dấu của toán hạng, ngược lại khi so sánh các từ hay từ kép với nhau thì phải để ý đến dấu của toán hạng là bit cao nhất trong từ hoặc từ kép. Trong STL những lệnh so sánh thực hiện phép so sánh byte, Word hay DWord. Căn cứ vào kiểu so sánh (=), kết quả của phép so sánh có giá trị bằng 0 (nếu đúng) hoặc bằng 1 (nếu sai) nên nó có thể được kết hợp cùng các lệnh LD, A, O. Để tạo ra được các phép so sánh mà S7-200 không có lệnh so sánh tương ứng (như so sánh Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen © T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M ĐIỀU KHIỂN LẬP TRÌNH 1 TRANG–70 không bằng nhau , so sánh nhỏ hơn ) ta có thể kết hợp lệnh NOT với các lệnh đã có (= =, >=, <=) LAD Mô tả Toán hạng = = N n2 B N n1 = = N n1 N n2 I = = N n1 N n2 D = = N n1 N n2 R Tiếp điểm đóng khi n1=n2 B = byte I = Integer = Word D = Double Integer R = Real n1, n2 (byte): VB, IB, QB, MB, SMB, AC, Const, *VD, *AC > = N n2 B N n1 > = N n2N n1 I > = N n2N n1 D > = N n1 N n2 R Tiếp điểm đóng khi n1>= n2 B = byte I = Integer = Word D = Double Integer R = Real n1, n2 (word): VW, T, C, QW, MW, SMW, AC, AIW, hằng số, *VD, *AC < = N n2N n1 B < = N n2N n1 I < = N n2N n1 D < = N n2N n1 R Tiếp điểm đóng khi n1<= n2 B = byte I = Integer = Word D = Double Integer R = Real n1, n2(Dword) : VD, ID, QD, MD, SMD, AC, HC, hằng số, *VD, *AC Ví dụ: - Sử dụng lệnh về Timer và So sánh, Viết chương trình điều khiển đèn giao thông tại ngả 4 theo yêu cầu: Xanh 4s, Vàng 1s, Đỏ 5s. Có 2 nút nhấn ở chế độ bình thường và ưu tiên. - Thực hiện tương tự với lệnh Counter. Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen © T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M ĐIỀU KHIỂN LẬP TRÌNH 1 TRANG–71 7.4 NHÓM LỆNH VỀ CỔNG LOGIC. Ngoài những lệnh ghép nối tiếp, song song và tổng hợp các tiếp điểm thì tập lệnh của S7-200 còn cung cấp các cổng logic AND, OR, EXOR thực hiện đối với byte (8 bit hay 8 tiếp điểm), word (16 bit hay 16 tiếp điểm) và double word (32 bit hay 32 tiếp điểm). Sau đây là chi tiết của từng cổng: 7.4.1 Lệnh AND. - Lệnh AND byte : Dạng LAD : Dạng STL: ANDB VB0, VB1 Ý nghĩa: Lệnh thực hiện phép AND từng bit của hai byte ngõ vào IN1 và IN2, kết quả được ghi vào 1 byte ở ngõ ra OUT, địa chỉ ngõ ra có thể giống ngõ vào. Toán hạng trong câu lệnh thuộc một trong các vùng địa chỉ sau : IN1 : VB, T, C, IB, QB, SMB, AC, const IN2 : VB, T, C, IB, QB, SMB, AC Ví dụ: VB10 1 0 0 0 1 1 1 0 AND VB20 0 0 1 1 0 1 1 1 Kết quả VB20 0 0 0 0 0 1 1 0 - Lệnh AND Word : Dạng LAD : Dạng STL: ANDW VW0, VW1 Ý nghĩa : Lệnh thực hiện phép AND từng bit của hai Word ngõ vào IN1 và IN2, kết quả được ghi vào 1 Word ở ngõ ra OUT, địa chỉ ngõ ra có thể giống ngõ vào. Toán hạng trong câu lệnh thuộc một trong các vùng địa chỉ sau IN1 : VW, T, C, IW, QW, SMW, AC, const IN2 : VW, T, C, IW, QW, SMW, AC Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen © T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M ĐIỀU KHIỂN LẬP TRÌNH 1 TRANG–72 Ví dụ : VW10 1 0 1 0 1 1 1 0 0 1 1 1 1 1 0 1 AND VW12 1 0 0 0 1 0 1 0 1 1 0 1 1 1 0 1 Kết quả VW12 1 0 0 0 1 0 1 0 0 1 0 1 1 1 0 1 - Lệnh AND DWord : Dạng LAD : Dạng STL: ANDD VD0, VD4 7.4.2 Lệnh OR. - Lệnh OR byte : Dạng LAD : Dạng STL: ORB VB0, VB1 Ý nghĩa : Lệnh thực hiện phép OR từng bit của hai byte ngõ vào IN1 và IN2, kết quả được ghi vào 1 byte ở ngõ ra OUT, địa chỉ ngõ ra có thể giống ngõ vào. Toán hạng trong câu lệnh thuộc một trong các vùng địa chỉ sau IN1 : VB, T, C, IB, QB, SMB, AC, const IN2 : VB, T, C, IB, QB, SMB, AC Ví dụ: VD10 1 0 0 0 1 1 1 0 OR VD20 0 0 1 1 0 1 1 1 Kết quả VD20 1 0 1 1 1 1 1 1 Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen © T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M ĐIỀU KHIỂN LẬP TRÌNH 1 TRANG–73 - Lệnh OR word : Dạng LAD : Dạng STL: ORW VW0, VW2 - Lệnh OR Double word : Dạng LAD : Dạng STL: ORDW VD0, VD4 7.5 NHÓM LỆNH VỀ CÁC PHÉP TOÁN LOGIC. 7.5.1 Lệnh Cộng. Lệnh cộng số nguyên 16 bit : Dạng LAD : Dạng STL : +I VW0, VW2 Ý nghĩa : Lệnh thực hiện cộng các số nguyên 16 bit IN1 và IN2 , kết quả là số nguyên 16 bit được ghi vào OUT, IN1 + IN2 = OUT, IN2 và OUT có thể cùng địa chỉ, thuộc các vùng nhớ sau IN1, IN2 : VW,T ,C, IW, QW, MW, SMW, AC, AIW, const. OUT : VW,T ,C, IW, QW, MW, SMW, AC, AIW 7.5.2 Lệnh Trừ. Lệnh trừ số nguyên 16 bit Dạng LAD : Dạng STL : +I VW0, VW2 Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen © T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M ĐIỀU KHIỂN LẬP TRÌNH 1 TRANG–74 Ý nghĩa : Lệnh được thực hiện phép trừ các số nguyên 16 bit IN1và IN2 , kết quả là số nguyên 16 bit và được ghi vào OUT, tức là : IN1 – IN2 = OUT, địa chỉ thuộc các vùng nhớ sau IN1, IN2 : VW,T ,C, IW, QW, MW, SMW, AC, AIW, const. OUT : VW,T ,C, IW, QW, MW, SMW, AC, AIW. 7.5.3 Lệnh Nhân. Nhân số nguyên 16 bit : Dạng LAD : Dạng STL : MUL VW0, VD0 Ý nghĩa : Lệnh thực hiện phép nhân 2 số nguyên 16bit IN1 và IN2. Kết quả 32 bit chứa trong từ kép OUT (4 byte). 7.5.4 Lệnh Chia. Chia số nguyên 16 bit : Dạng LAD : Dạng STL : MOVW VW0, VW6 DIV VW2, VD4 Ý nghĩa : Lệnh thực hiện phép chia số nguyên 16 bit IN1 cho số nguyên 16 bit IN2. Kết quả 32 bit chứa trong từ kép OUT (4 byte) gồm thương số ghi trong mảng 16 bit từ bit 0 đến bit 15 (từ thấp) và phần dư cũng 16 bit ghi trong mảng từ bit 16 đến bit 31 (từ cao). Trong lệnh này có sử dụng các bit nhớ đặc biệt sau để báo trạng thái. Kết quả tính SM1.0 SM1.1 SM1.2 SM1.3 = 0 1 Báo tràn 1 Số âm 1 Mẫu = 0 1 Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen © T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M ĐIỀU KHIỂN LẬP TRÌNH 1 TRANG–75 7.6 NHÓM LỆNH DI CHUYỂN VÀ BIẾN ĐỔI DỮ LIỆU. 7.6.1 Lệnh Di chuyển. Các lệnh di chuyển thực hiện việc di chuyển hoặc sao chép dữ liệu từ vùng này sang vùng khác trong bộ nhớ. Lệnh dịch chuyển thực hiện việc di chuyển hay sao chép nội dung một byte, một từ đơn, hoặc một từ kép từ vùng này sang vùng khác trong bộ nhớ. Lệnh trao đổi nội dung của hai byte trong một từ đơn thực hiện việc chuyển nội dung của byte thấp sang byte cao và ngược lại chuyển nội dung của byte cao sang byte thấp của từ đó. Sau đây là chi tiết của từng lệnh. - MOV_B : Dạng LAD Dạng STL MOVB VB0, VB0 Ý nghĩa: Lệnh sao chép nội dung của byte ở địa chỉ ngõ vào IN sang byte có địa chỉ ở ngõ ra OUT. Địa chỉ của byte ngõ vào IN và địa chỉ byte ngõ ra OUT có thể giống nhau, thuộc các vùng sau: IN : VB, IB, QB, MB, SMB, AC, const OUT: VB, IB, QB, MB, SMB, AC, Ví dụ : Dạng LAD Dạng STL LD I0.0 MOVB 0, VB0 LD I0.1 MOVB 12, VB0 Giải thích : Nếu tiếp điểm I0.0 đóng thì lấy giá trị 0 ghi vào byte VB0 (xóa VB0) Tiếp theo đóng tiếp điểm I0.1 thì lấy số 12 ghi vào VB0. Kết quả địa chỉ byte VB0 có giá trị bằng 12 (nhị phân). Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - an quy en © Tr uong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M ĐIỀU KHIỂN LẬP TRÌNH 1 TRANG–76 - MOV_W : Dạng LAD Dạng STL MOVW VW0, VW0 Ý nghĩa : Lệnh sao chép nội dung của Word ở địa chỉ ngõ vào IN sang Word có địa chỉ ở ngõ ra OUT, địa chỉ ngõ ra có thể giống ngõ vào, nằm trong các vùng sau: IN: VW, IW, QW, MW, SMW, AC, const OUT: VW, IW, QW, MW, SMW, AC - MOV_DW : `Dạng LAD Dạng STL MOVDW VD0, VD0 Ý nghĩa : Lệnh sao chép nội dung của DWord ở địa chỉ ngõ vào IN sang DWord có địa chỉ ở ngõ ra OUT, địa chỉ ngõ ra có thể giống ngõ vào, nằm trong các vùng sau: IN: VD, ID, QD, MDW, SMD, AC, const OUT: VD, ID, QD, MD, SMD, AC - MOV_R : (dịch chuyển số thực) Dạng LAD Dạng STL MOVR VD0, VD0 Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen © T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M ĐIỀU KHIỂN LẬP TRÌNH 1 TRANG–77 Ý nghĩa : Lệnh sao chép nội dung của số thực chứa trong double word có địa chỉ ở ngõ vào IN sang double word có địa chỉ ở ngõ vào OUT, địa chỉ ngõ ra có thể giống ngõ vào, thường nằm trong các vùng sau: IN: VD, ID, QD, MD, SMD, AC, const OUT: VD, ID, QD, MD, SMD, AC Dữ liệu được ghi vào trong các địa chỉ này theo nguyên tắc sau : Phần nguyên ghi vào word thấp Phần thập phân ghi vào word cao Ví dụ : Giải Thích : Tiếp điểm I0.0 đóng thì xóa double word 0 (VD0), tiếp điểm I0.1 đóng thì ghi số thực 30,2 vào double word VD0, kết quả như sau : VD0 VW2 (word cao) VW0 (word thấp) 20 (nhị phân) 30 (nhị phân) 7.6.2 Lệnh Tăng Giảm. - Lệnh cộng số nguyên 1 vào nội dung byte : Dạng LAD : Dạng STL : INCB VB0 Ý nghĩa : Lệnh này có tác dụng cộng số nguyên 1 đơn vị với nội dung của byte có địa chỉ ở ngõ vào IN, kết quả được ghi vào byte có địa chỉ ở ngõ ra OUT. Byte IN và byte OUT có Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen © T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M ĐIỀU KHIỂN LẬP TRÌNH 1 TRANG–78 thể cùng địa chỉ. Lệnh này có sử dụng các bit nhớ đặc biệt SM1.0, SM1.1, SM1.2 để báo trạng thái kết quả phép tính theo nguyên tắc như sau : Kết quả tính SM1.0 SM1.1 SM1.2 = 0 1 Số âm 1 > byte 1 Ví dụ : Dạng LAD : Dạng STL : MOVB 10, VB0 INCB VB0 Giải thích : Tiếp điểm I0.0 đóng thì số 10 được ghi vào VB0, tiếp điểm I0.1 đóng thì nội dung của VB0 tăng lên 1 đơn vị và kết quả được lưu lại VB0. Lúc này VB0 = 11. - Lệnh cộng số nguyên 1 vào nội dung word : Dạng LAD : Dạng STL : INCW VW0 Ý nghĩa : Lệnh này có tác dụng cộng số nguyên 1 đơn vị với nội dung của word có địa chỉ ở ngõ vào IN, kết quả được ghi vào word có địa chỉ ở ngõ ra OUT , word IN và word OUT có thể cùng địa chỉ và ở lệnh này có sử dụng các bit nhớ đặc biệt SM1.0, SM1.1, SM1.2 để báo trạng thái kết quả phép tính theo nguyên tắc như sau: Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen © T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M ĐIỀU KHIỂN LẬP TRÌNH 1 TRANG–79 Kết quả tính SM1.0 SM1.1 SM1. 2 = 0 1 Số âm 1 > byte 1 - Lệnh cộng số nguyên 1 vào nội dung double word : Dạng LAD : Dạng STL : INCD VD0 Ý nghĩa : Lệnh này có tác dụng cộng số nguyên 1 đơn vị với nội dung của double word có địa chỉ ở ngõ vào IN, kết quả được ghi vào doub word có địa chỉ ở ngõ ra OUT , double word IN và double word OUT có thể cùng địa chỉ. Lệnh này cũng sử dụng các bit nhớ đặc biệt SM1.0, SM1.1, SM1.2 để báo trạng thái kết quả phép tính theo nguyên tắc như sau : Kết quả tính SM1.0 SM1.1 SM1. 2 = 0 1 Số âm 1 > byte 1 - Lệnh trừ nội dung của byte đi 1 đơn vị : Dạng LAD : Dạng STL : DECB VB0 Ý nghĩa : Lệnh này có tác dụng lấy nội dung của byte có địa chỉ ở ngõ vào IN trừ đi 1 đơn vị , kết quả được ghi vào byte có địa chỉ ở ngõ ra OUT , byte IN và byte OUT có thể cùng địa chỉ và ở lệnh này cũng sử dụng các bit nhớ đặc biệt SM1.0, SM1.1, SM1.2 để báo trạng thái kết quả phép tính theo nguyên tắc như sau : Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen © T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M ĐIỀU KHIỂN LẬP TRÌNH 1 TRANG–80 Kết quả tính SM1.0 SM1.1 SM1. 2 = 0 1 Số âm 1 > byte 1 - Lệnh trừ nội dung của word đi 1 đơn vị : Dạng LAD : Dạng STL : DECW VW0 Ý nghĩa : Lệnh này có tác dụng lấy nội dung của word có địa chỉ ở ngõ vào IN trừ đi 1 đơn vị , kết quả được ghi vào word có địa chỉ ở ngõ ra OUT , trong lệnh word IN và word OUT có thể cùng địa chỉ và ở lệnh này cũng sử dụng các bit nhớ đặc biệt SM1.0, SM1.1, SM1.2 để báo trạng thái kết quả phép tính theo nguyên tắc như sau: Kết quả tính SM1.0 SM1.1 SM1. 2 = 0 1 Số âm 1 > byte 1 - Lệnh trừ nội dung của double word đi 1 đơn vị : Dạng LAD : Dạng STL : DECD VD0 Ý nghĩa : Lệnh này có tác dụng lấy nội dung của double word có địa chỉ ở ngõ vào IN trừ đi 1 đơn vị , kết quả được ghi vào double word có địa chỉ ở ngõ ra OUT , trong lệnh double word IN và double word OUT có thể cùng địa chỉ và ở lệnh này cũng sử dụng các bit nhớ đặc biệt SM1.0, SM1.1, SM1.2 để báo trạng thái kết quả phép tính theo nguyên tắc như sau : Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen © T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M ĐIỀU KHIỂN LẬP TRÌNH 1 TRANG–81 Kết quả tính SM1.0 SM1.1 SM1. 2 = 0 1 Số âm 1 > byte 1 7.6.3 Lệnh Chuyển đổi. - Chuyển đổi số nguyên sang mã led 7 đoạn: Dạng LAD : Dạng STL : SEG VB0, VB0 Ý nghĩa : Lệnh này có tác dụng chuyển đổi các số trong hệ thập lục phân từ 0 đến F (dạng nhị phân) chứa trong 4 bit thấp của byte có địa chỉ ở ngõ vào IN thành giá trị BIT chứa trong 8 bit của byte có địa chỉ ở ngõ ra OUT tương ứng với thanh led 7 đoạn CK, địa chỉ ngõ ra có thể giống ngõ vào, nằm trong những vùng sau: IN: VB, IB, QB, MB, SMB,AC, const OUT: VB, IB,AB,MB,SMB,AC Ví dụ : Dạng LAD: Dạng STL: LD I0.0 MOVW +3, VW0 LD I0.1 SEG VB0, AC0 Giải thích : Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen © T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M ĐIỀU KHIỂN LẬP TRÌNH 1 TRANG–82 Khi tiếp điểm I0.0 đóng thì số 7 được ghi vào VW0, sau đó tiếp điểm I0.1 đóng thì giá trị chứa trong 4 bit thấp của byte VB0 chuyển thành 8 bit chứa trong thanh ghi AC0. Ta có thể minh họa theo bit như sau : VB1 VB0 VW0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 VB1 VB0 0 0 0 0 0 0 1 1 SEG . g f e d c b a AC0 0 0 1 0 0 1 1 1 1 - Lệnh chuyển đổi mã BCD sang số nguyên: Dạng LAD : Dạng STL : BCDI VW0 Ý nghiã: Lệnh này thực hiện phép biến đổi một số dạng mã BCD 16 bit chứa trong word có địa chỉ ở ngõ vào IN sang số nguyên dạng nhị phân 16 bit chứa trong word có địa chỉ ở ngõ ra OUT, địa chỉ ngõ ra có thể giống ngõ vào, thường nằm trong các vùng sau : IN: VW, T, C, IW, QW, MW, SMW, AC, AIW, const OUT: VW, T, C, IW, QW, MW, SMW, AC. - Lệnh chuyển đổi số nguyên sang mã BCD: Dạng LAD : Dạng STL : I BCD VW0 Ý nghiã : Lệnh này thực hiện phép biến đổi một số nguyên dạng nhị phân 16 bit chứa trong word có địa chỉ ở ngõ vào IN sang mã BCD 16 bit chứa trong word có địa chỉ ở ngõ ra OUT, địa chỉ ngõ ra có thể giống ngõ vào, thường nằm trong các vùng sau : IN : VW, T, C, IW, QW, MW, SMW, AC, AIW, const OUT : VW, T, C, IW, QW, MW, SMW, AC. Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen © T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M ĐIỀU KHIỂN LẬP TRÌNH 1 TRANG–83 7.7 LỆNH VỀ ĐỒNG HỒ THỜI GIAN THỰC. Trong thiết bị điều khiển lập trình PLC S7-200 kể từ CPU 214 trở đi thì trong CPU có một đồng hồ ghi giá trị thời gian thực gồm các thông số về Năm, tháng, ngày, giờ, phút, giây và ngày trong tuần. Đồng hồ này được cấp điện liên tục bởi nguồn pin 3V. Khi thực hiện lập trình cho các hệ thống tự động điều khiển cần cập nhật giá trị đồng hồ thời gian thực này ta sử dụng 2 lệnh sau : - Lệnh đọc thời gian thực: Dạng LAD : Dạng STL : TODR VB0 Ý nghĩa : Lệnh này đọc nội dung của đồng hồ thời gian thực rồi chuyển sang mã BCD và lưu vào bộ đệm 8 byte liên tiếp nhau theo thứ tự như sau: Trong đó byte đầu tiên được chỉ định bởi toán hạng T trong câu lệnh, byte 7 chỉ sử dụng 4 bit thấp để lưu giá trị các ngày trong tuần. - Lệnh đặt thời gian thực: Dạng LAD : Dạng STL : TODW VB0 Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen © T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M ĐIỀU KHIỂN LẬP TRÌNH 1 TRANG–84 Ý nghĩa : Lệnh này có tác dụng ghi nội dung của bộ đệm 8 byte với byte đầu tiên được chỉ định trong toán hạng T vào đồng hồ thời gian thực. Trong đó T thuộc 1 trong những vùng nhớ sau : VB, IB, QB, MB, SMB. Nếu cần điều chỉnh các thônng số về năm, tháng, ngày, giờ, phút, giây, ngày trong tuần thì điều chỉnh các byte như sau : Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen © T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M ĐIỀU KHIỂN LẬP TRÌNH 1 TRANG–85 Ví dụ : Để điều chỉnh giá trị ngày ta làm như sau : Dạng LAD Dạng STL Giá trị trước xử lý : VB100 2003 B101 02 VB102 30 B103 09 VB104 20 VB105 35 VB106 0 VB107 4 LD I0.0 TODR VB100 MOVB VB102, AC0 INCB AC0 MOVB AC0, VB102 TODW VB100 Sau khi xử lý : VB100 2003 VB101 02 VB102 31 VB103 09 VB104 20 VB105 35 VB106 0 VB107 4 Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen © T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M ĐIỀU KHIỂN LẬP TRÌNH 1 TRANG–86 BÀI TẬP BT1: Lập trình mở máy động cơ dùng 1 nút nhấn ON/OFF, hoạt động theo yêu cầu sau: - Nhấn nút ON/OFF lần 1 động cơ chạy, đèn D sáng. - Nhấn nút ON/OFF lần 2 động cơ dừng, đèn D tắt - Khi có sự cố như quá tải, rờ le nhiệt RN tác động ,động cơ dừng và đèn D sáng nhấp nháy liên tục. - Sau khi xử lý sự cố xong nhấn nút RESET ở rờ le nhiệt, sau đó nhấn ON động cơ chạy lại bình thường. K M CB RN . MẠCH ĐỘNG LỰC + RN I0.1 ON/OFF I0.0 Q0.1 Q0.0 D 220VAC RN K SƠ ĐỒ MẠCH KẾT NỐI VỚI PLC Com1 Com2 L N Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen © T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M ĐIỀU KHIỂN LẬP TRÌNH 1 TRANG–87 BT2 : Lập trình mở máy động cơ dùng 2 nút nhấn ON/OFF, hoạt động theo yêu cầu sau: - Nhấn nút ON động cơ sẽ chạy, đèn D sáng. - Nhấn nút OFF động cơ dừng, đèn D tắt. - Khi có sự cố như qua tải rờ le nhiệt RN tác động , động cơ dừng và đèn D sẽ nhấp nháy liên tục. - Sau khi xử lý sự cố xong nhấn nút RESET ở rờ le nhiệt và bảng điều khiển, động cơ chạy lại bình thường + Com1 Com 2 I0.1 RN I0.2 ON I0.0 Q0.1 Q0.0 OFF 220VAC D K RN NL I0.3 RESET K RN M 3P 380V AC CB MẠCH KẾT NỐI PLC MẠCH ĐỘNG LỰC Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen © T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M ĐIỀU KHIỂN LẬP TRÌNH 1 TRANG–88 BT3 : Mở máy động cơ 3 pha quay thuận nghịch dùng nút nhấn FOR,REV,OFF, hoạt động theo yêu cầu sau: - Đèn STOP sáng báo hiệu động cơ đang dừng. - Nhấn nút FOR , động cơ chạy thuận, đèn FOR sáng, muốn dừng động cơ nhấn STOP, đèn FOR tắt. - Nhấn nút REV, động cơ chạy nghịch, đèn REV sáng, muốn dừng động cơ nhấn STOP, đèn REV tắt. - Khi động cơ đang chạy muốn chuyển đổi chiều quay động cơ nhấn STOP trước, sau đó nhấn FOR hay REV. - Khi có sự cố như quá tải, rờ le nhiệt RN tác động ,động cơ dừng, đèn FOR và REV tắt, đèn OL sáng nhấp nháy liên tục. - Sau khi xử lý sự cố xong nhấn nút RESET ở rờ le nhiệt, sau đó nhấn FOR hay REV động cơ chạy lại bình thường. Q0.5 + ~Com2Com1- 220VAC RN REV FOR STOP I0.0 Q0.0 I0.3 Q0.4 Q0.3 I0.2 I0.1 Q0.2 Q0.1 FOR STOP REV KN KT KT KN OL RN L N Chuù thích KT : Coâng taéc tô thuaän KN : Coâng taéc tô nghòch RN : Rôø le nhieät ÑOÄNG CÔ KT RN 3P 380VAC CB KN Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen © T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M ĐIỀU KHIỂN LẬP TRÌNH 1 TRANG–89 BT4 : Điều khiển động cơ 1 pha bơm nước giếng lên hồ chứa với yêu cầu sau : - Nước hồ cạn động cơ chạy - Nước hồ đầy động cơ dừng. - Khi động cơ đang chạy nếu nước trong ống không có 30 giây sau động cơ dừng lại, chuông kêu báo mồi nước. ON/OFF I0.2 Q0.2 AL H I0.4 I0.3 AUTO/MAN L Q0.1I0.1 Q0.0I0.0 ON chuoâng K RN I0.5 Com2+ - Com1 220VAC ~ N L M RN K 1P 220V AC CB L H Möïc n öôùc Caûm bie án C aûm bie án AL BÔM HO À CHÖ ÙA Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen © T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M ĐIỀU KHIỂN LẬP TRÌNH 1 TRANG–90 BT5 : Lập trình PLC điều khiển dây chuyền sản xuất gồm 3 động cơ hoạt động như sau : - Nhấn nút khởi động cho động cơ Đ1 chạy, sau 5s cho phép vận hành Đ2. - Nhấn nút khởi động cho động cơ Đ2 chạy, đồng thời lúc này động cơ Đ1 ngừng, sau 10s thì cho phép vận hành động cơ Đ3. - Nhấn nút khởi động động cơ Đ3 chạy đồng thời lúc này động cơ Đ2 ngừng. - Nhấn nút dừng thì bất kỳ động cơ nào chạy cũng phải ngừng. Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen © T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M ĐIỀU KHIỂN LẬP TRÌNH 1 TRANG–91 BT6 : Lập trình PLC điều khiển bồn trộn hóa chất từ 2 loại khác nhau hoạt động như sau: Nhấn nút khởi động, bơm 1 và 2 làm việc bơm 2 loại hóa chất vào bồn trộn, khi hóa chất đã đầy thì 2 bơm ngưng và máy trộn họat động trong vòng 5 phút. Khi trộn xong thì van xả và bơm 3 họat động bơm hoá chất để sử dụng. Khi sử dụng hết thì van xả và bơm 3 ngưng làm việc động thơi lúc đó bơm 1 và 2 họat động trở lại cho chu kỳ mới. Nếu trong quá tình họat động có sự cố hoặc bấm nút dừng thì hệ thống sẽ dừng ngay. Trong lúc đó bơm 1 và 2 cũng có 2 nút dừng riêng. Sơ đồ bồn trộn : Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen © T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M ĐIỀU KHIỂN LẬP TRÌNH 1 TRANG–92 BÀI TẬP VỀ NHÀ BT 1: Mở máy động cơ 3 pha thuận nghịch dùng 2 nút nhấn ON/OFF và FOR/REV theo yêu cầu sau: - Nếu đèn FOR sáng thì khi nhấn nút ON/OFF lần 1 đèn ON sáng báo hiệu động cơ đang chạy thuận. Nếu đèn REV sáng thì nhấn nút ON/OFF lần 1, đèn ON sáng báo hiệu động cơ đang chạy nghịch. - Khi động cơ đang chạy muốn đổi chiều quay của động cơ, phải nhấn nút ON/OFF lần 2 để dừng động cơ và nhấn nút FOR/REV sau đó nhấn lại nút ON/OFF để chạy động cơ. - Khi có sự cố quá tải, rờ le RN tác động làm động cơ dừng, đèn ON sẽ tắt , đèn FOR hay REV sẽ sáng báo hiệu chiều quá tải và đèn OL sẽ sáng nhấp nháy. - Khi sự cố được khắc phục, nhấn RESET ở rờ le nhiệt và nhấn nút ON/OFF để chạy động cơ. Chú ý xem đèn hiển thị FOR và REV để biết chiều quay động cơ trước khi nhấn ON/OFF.. BT 2: Chương trình điều khiển động cơ 1 pha bơm nước giếng lên hồ chứa theo hình vẽ, với yêu cầu: ON/OFF I0.2 Q0.2 AL H I0.4 I0.3 AUTO/MAN L Q0.1I0.1 Q0.0I0.0 ON chuoâng K RN I0.5 Com2 + - Com1 220VAC ~ N L L H M ö ïc n ö ô ùc C a ûm b ie án C a ûm b ie án A L B Ô M S Ô Ñ O À L A ÉP Ñ A ËT T H IE ÁT B Ò H O À C H Ö ÙA - Ở chế độ điều khiển bằng tay: Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen © T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M ĐIỀU KHIỂN LẬP TRÌNH 1 TRANG–93 Để công tắc A/M về phía M, nhấn nút ON/OFF lần 1 động cơ chạy, đèn ON sáng. Nhấn nút ON/OFF lần 2 thì động cơ dừng, đèn ON tắt. - Ở chế độ tự động: Để công tắc A/M về phía A. Khi nước cạn dưới mức L thì động cơ chạy, bơm nước lên hồ. Khi nước dâng lên đến mức H hay trên mức H thì động cơ dừng. Khi mực nước ở giữa mức L và mức H thì động cơ sẽ giữ nguyên trạng thái. Nếu đang bơm thì tiếp tục bơm, nếu đang dừng thì tiếp tục dừng. Khi động cơ đang chạy mà trong ống không có nước trên 30 giây thì dừng, chuông sẽ kêu. Chuyển công tắc về phía MAN chuông hết kêu, nhấn nút ON/OFF lần 1 để bơm chạy mồi nước. Nếu đã có nước lên hồ thì nhấn nút ON/OFF lần 2 để dừng bơm và chuyển công tắc AUTO/MAN về phía AUTO để cho bơm chạy ở chế độ tự động. Ghi chú : Cảm biến L, H, AL tác động khi đầu dò có nước và ngược lại. BT 3: Điều khiển động cơ chạy 5s dừng 10s, lặp lại 5 lần rồi dừng hẳn, dùng 1 nút nhấn ON/OFF để điều khiển - Nhấn nút ON/OFF lần 1 động cơ chạy, đèn sáng trong 5s rồi động cơ dừng, đèn ON tắt trong 10s và lặp đi lặp lại 5 lần theo chu kỳ rồi dừng hẳn. Sau đó nếu nhấn tiếp nút nhấn ON/OFF động lại chạy 5s và dừng 10s lặp lại theo chu kỳ 5 lần rồi dừng hẳn. - Nếu động cơ đang hoạt động theo chương trình mà ta nhấn ON/OFF động cơ dừng hẳn, đèn ON tắt. - Nếu có sự cố quá tải, rờ le nhiệt RN tác động, động cơ dừng hẳn, đèn ON tắt, đèn OL nhấp nháy. - Khi khắc phục xong sự cố nhấn RESET rờ le nhiệt RN, mạch hoạt động lại bình thường. + RN ON/OFF 220VAC Com- Com ~ I0.0 Q0.0 I0.1 Q0.1 PLC S7-200 K ON RN OL Q0.2 SÔ ÑOÀ KEÁT NOÁI PLC S Ô Ñ O À M A ÏC H Ñ O ÄN G L Ö ÏC M R N K 1 P 2 2 0 V A C C B BT 4: Chương trình điều khiển đèn giao thông theo yêu cầu sau: - Ở chế độ tay: Chuyển nút AUTO-MAN về phía MAN thì đèn Đỏ 1 và Xanh 2 sáng trước, đèn Đỏ 2 và Xanh 1 tắt. Nhấn nút P lần 1 đèn Đỏ 1 và Xanh 2 tắt, đèn Đỏ 2 và Xanh 1 sáng. Nếu nhấn tiếp nút P thì hoạt động của các đèn trở lại trạng thái ban đầu. - Ở chế động tự động: Chuyển nút AUTO-MAN về phía AUTO thì hoạt động của các đèn được biểu diễn như hình vẽ sau: Sơ đồ kết nối PLC Sơ đồ mạch động lực Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen © T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M ĐIỀU KHIỂN LẬP TRÌNH 1 TRANG–94 Các đèn hoạt động theo hình trên trong 10 chu kỳ, sau đó đèn Vàng 1 và Vàng 2 nhấp nháy 5 chu kỳ. Ñoû 1 Vaøng 1 Xanh 1 Xanh 2 Ñoû 2 Vaøng 2 t(s)0 25 30 55 60 0 1 1 0 1 0 0 1 0 1 1 0 220VAC ~+ SÔ ÑOÀ KEÁT NOÁI PLC Com- Com Q0.4 Q0.5 Q0.3 1-2 TöïÑoäng-Tay I0.0 Q0.0 I0.1 Q0.2 Q0.1 Ñoû 2 Xanh 2 Vaøng 2 Xanh 1 Vaøng 1 Ñoû 1 PLC S7-200 BT 5: Viết chương trình điều khiển 2 động cơ theo yêu cầu sau: Q0.3 -+ ~ SÔ ÑOÀ KEÁT NOÁI PLC ComCom 220VAC ON/OFF Pr K2 Q0.1 Q0.2 Q0.0I0.0 K1 RN2 M2 M1 RN1 CT1 CT2 Q0.4 Q0.5 CT3 Q0.6 RN2 RN1 RESET I0.2 ER Q0.7 I0.3 I0.4 I0.5 M1 SÔ ÑOÀ MAÏCH ÑOÄNG LÖÏC RN1 K1 CB1 3P 380VAC M2 RN2 K2 CB2 P A-M Sơ đồ kết nối PL Sơ đồ kết nối PLC Sơ đồ Mạch động lực Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen © T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M ĐIỀU KHIỂN LẬP TRÌNH 1 TRANG–95 - Đầu tiên nhấn nút Pr chọn chương trình, nếu không nhấn nút chọn chương trình mà nhấn nút ON/OFF đèn Er sẽ nhấp nháy, nhấn nút RESET để phục hồi lại trạng thái cũ. - Nhấn nút Pr lần 1, đèn CT1 sáng báo hiệu chương trình 1 đã sẵn sàng. Nhấn nút ON điều khiển 2 động cơ chạy theo chương trình 1. Nhấn nút OFF, 2 động cơ dừng. - Nhấn nút Pr lần 2 đèn CT2 sáng báo hiệu chương trình 2 đã sẵn sàng. Nhấn nút ON điều khiển 2 động cơ chạy theo chương trình 2. Nhấn nút OFF, 2 động cơ dừng. - Nhấn nút Pr lần 3 đèn CT3 sáng báo hiệu chương trình 3 đã sẵn sàng. Nhấn nút ON điều khiển 2 động cơ chạy theo chương trình 1. Nhấn nút OFF, 2 động cơ dừng. - Nếu có sự cố xảy ra 2 động cơ sẽ dừng, động cơ nào bị sự cố quá tải thì rờ le của động cơ đó tác động và đèn M của động cơ đó nhấp nháy. Sau khi sự cố được khắc phục đèn M sẽ hết nhấp nháy. - Đèn M1 và M2 sẽ sáng khi động cơ M1 và M2 chạy và tắt khi động cơ dừng. Chương trình 1 : K1 và K2 hoạt động khi nhấn ON và OFF Chương trình 2 : K1 chạy 5s rồi dừng, K2 chạy 10s rồi dừng và lặp lại. Chương trình 3 : K1 và K2 cùng chạy 5s, dừng 10s, lặp lại theo chu kỳ 5 lần rồi dừng. BT 6: Chương trình điều khiển máy trộn bê tông, theo yêu cầu sau: - Nhấn nút ON, các van V1 mở 5s, V2 mở 10s và V3 mở 15s cho vật liệu vào máy. (V1 chứa nước, V2 chứa xi măng, V3 chứa cát) - Sau đó động cơ Đ1 hoạt động 10s để trộn. - Van V4 mở ra và động cơ Đ2 hoạt động bơm bê tông ra ngoài. - Khi hết bê tông trong máy, sẽ bắt đầu qui trình mới. - Nhấn nút OFF, dừng quá trình trộn sau khi hết bê tông trong máy. - Nếu có sự cố thì nhấn nút E để dừng ngay. BT 7: Chương trình điều khiển 2 bồn trộn hóa chất theo yêu cầu sau: - Bảng điều khiển có 5 nút nhấn: ON, OFF, M1, M2, RESET. - Nếu nhấn nút ON thì cả 2 bồn trộn hoạt động trong 30s. - Nếu nhấn M1 thì bồn 1 hoạt động 15s, bồn 2 dừng. - Nếu nhấn M2 thì bồn 2 hoạt động 15s, bồn 1 dừng. - Khi đang trộn, nếu van của 1 trong 2 bồn bị hở phải báo chuông và dừng trộn ngay. Sau khi khắc phục sự cố, nhấn nút RESET để trả lại trạng thái bình thường. - Nhấn nút OFF sẽ dừng hoạt động các bồn trộn. BT 8: Chương trình đặt trước giá trị cho hệ thống đếm sản phẩm từ 0 đến 999 bằng các nút nhấn, theo yêu cầu: - Nhấn nút ON để khởi động. - Chọn giá trị cài đặt bằng các nút nhấn từ 0 đến 9. - Kết quả cài đặt được hiển thị trên 3 led 7 đoạn. Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen © T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M ĐIỀU KHIỂN LẬP TRÌNH 1 TRANG–96 - Cài đặt xong, nhấn nút SET để kết thúc. Hệ thống bắt đầu đếm theo số đặt trước. - Khi đang đếm, muốn thay đổi giá trị cài đặt thì nhấn nút ADJ. - Muốn dừng hệ thống, nhấn nút OFF. BT 9: Chương trình điều khiển hệ thống sấy sản phẩm theo yêu cầu sau: - Sau khi đưa sản phẩm vào bồn sấy, nhấn nút ON để khởi động. - Đặt thời gian sấy bằng các phím từ 0 đến 9. - Thời gian sấy hiển thị trên 2 led 7 đoạn, tính theo s. - Đặt thời gian xong, nhấn nút START để máy sấy hoạt động. - Nếu không đặt thời gian thì khi nhấn START sẽ mặc định thời gian là 10s. - Sau khi sấy xong, máy sấy tự dừng, đèn báo màu xanh sáng. - Nếu có sự cố, hay muốn dừng sấy thì nhấn STOP, máy sấy dừng, đèn đỏ sáng. BT 10: Chương trình điều khiển động cơ 3 pha theo yêu cầu sau: - Nhấn nút ON/OFF lần 1 để bắt đầu. - Chọn số chu kỳ làm việc bằng cách nhấn các phím số 1,2,3,4. - Muốn chọn lại số chu kỳ làm việc thì nhấn nút RESET và chọn lại các phím số. - Động cơ đang hoạt động, muốn dừng lại thì nhấn nút ON/OFF lần 2. - Một chu kỳ hoạt động gồm các bước sau: o Chạy thuận 2s, đèn T sáng. o Dừng 3s, đèn STOP sáng. o Chạy ngược 3s, đèn N sáng. BT 11: Chương trình điều khiển động cơ bước hoạt động theo yêu cầu sau: - Nhấn nút Start đèn xanh sáng cho phép hệ thống hoạt động. - Nhấn nút F, động cơ quay thuận, đèn F sáng. - Nhấn nút R, động cơ quay ngược, đèn R sáng. (Muốn đảo chiều động cơ phải cho động cơ dừng trước) - Nhấn F1, động cơ quay thuận đúng 1 vòng, đèn F nhấp nháy. - Nhấn R1, động cơ quay ngược đúng 1 vòng, đèn R nhấp nháy. - Nhấn Stop thì động cơ dừng, đèn tắt. BT 12: Chương trình điều khiển động cơ bước hoạt động theo yêu cầu sau: - Nhấn Start cho phép hệ thống hoạt động. - Nhấn nút F thì động cơ quay thuận tự do, đèn F sáng. - Nhấn nút R thì động cơ quay ngược tự do, đèn R sáng. - Muốn chọn góc quay động cơ thì phải nhấn các số lựa chọn trên bảng. Trên bảng có các số chọn góc quay: 45, 90, 135, 180, 270, 360, sau đó nhấn F hoặc R. - Nhấn số 45 thì động cơ quay 450, Góc quay động cơ được hiển thị trên 3 led 7 đoạn. - Nhấn Stop thì động cơ dừng. Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen © ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M ĐIỀU KHIỂN LẬP TRÌNH 1 TRANG–97 BT 13: Chương trình điều khiển thang máy hoạt động theo yêu cầu sau: - Chọn tầng bằng các phím GND, 1, 2 và 3. Có các cảm biến vị trí V0, V1, V2 và V3 để biết thang đang ở tầng nào. - Nếu chọn phím 1 thì cho động cơ hoạt động kéo thang từ tầng trệt lên tầng 1 và dừng lại, chuông kêu, cửa mở trong vòng 10s rồi đóng lại. Tương tự cho các phím khác. - Nếu không có phím chọn khác thì động cơ hoạt động đưa thang về tầng trệt chờ. - Động cơ đi lên = quay thuận. Động cơ đi xuống = quay ngược. BT 14: Chương trình điều khiển cánh tay máy và băng tải hoạt động theo yêu cầu sau: - Nhấn nút Start, động cơ Đ chạy, kéo băng tải chuyển động mang sản phẩm di chuyển. - Khi sản phẩm đến vị trí X thì băng tải dừng, động cơ Đ1 quay thuận đưa cánh tay máy đến sản phẩm. - Khi cánh tay quay đến vị trí X thì động cơ Đ1 dừng, động cơ Đ2 quay thuận gắp sản phẩm trong 2s. - Sau đó băng tải tiếp tục di chuyển mang sản phẩm mới đến X, đồng thời động cơ Đ1 quay ngược đưa sản phẩm đến điểm Y. - Khi đến Y, Đ1 dừng, Đ2 quay ngược nhả sản phẩm ra. - Muốn dừng hệ thống thì nhấn nút Stop. b BT 15: Viết chương trình điều khiển báo chuông tiết học theo yêu cầu: - Chuông báo từ tiết 1 đến tiết 12 trong ngày, - Chủ nhật nghĩ. X Sản phẩm Sản phẩm Y Đ1 Đ2 Tay máy Băng tải Đ1 quay ngược Đ1 quay thuận Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen © T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M ĐIỀU KHIỂN LẬP TRÌNH 1 TRANG–98 PHỤ LỤC PL1: PHẦN MẾM LẬP TRÌNH Step 7 MicroWIN 3.2/4.0 Step7 MicroWin 3.2 hoặc 4.0 là phần mềm dùng để lập trình cho PLC S7-200. Khởi động : Cách 1 : Start, Simatic, Step7-Microwin Cách 2 : Doubleclick vào biểu tượng Step7-Microwin. Soạn thảo chương trình Cách 1 : Chọn Project _ New Hoặc Cách 2 : Chọn biểu tượng trên cửa sổ chính Chọn : Read CPU type nếu đã nối giữa máy tính và PLC để phần mềm tự xác lập loại CPU đang giao tiếp. Sau đó vào màn hình soạn thảo chương trình . Step7 MicroWIN cho phép chứa nhiều network (tối đa là 100). Mỗi một Network tương đương một câu lệnh, nếu tồn tại 2 câu lệnh trở lên thì chương trình sẽ báo lỗi khi biên dịch. Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen © T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M ĐIỀU KHIỂN LẬP TRÌNH 1 TRANG–99 Ta có thể dùng chuột để chọn các biểu tượng mong muốn ở mỗi trong thư viện lệnh và đặt chúng vào các vị trí trong Network. Lưu ý: Mỗi lệnh phải được gắn trực tiếp vào đường bên trái Khi con trỏ ( hình ô vuông ) ở vị trí nào thì khi truy suất thì các toán hạng sẽ đặt tại vị trí đó Lưu chương trình: Lưu project theo tên đã đặt trước : Project _ save all _ tên đặt _ OK Lưu project tên khác : Chọn Project _ save as _ đặt tên _ OK Hoặc chọn biểu tượng hình đĩa mềm trên cửa sổ chính _ đặt tên _ OK Mở chương trình có sẵn: Cách 1 : Chọn menu Project _ open _ chọn tên project _ open Cách 2 : Chọn biểu tượng open. Nạp chương trình vào PLC : Cách 1 : Chọn Project _ Download _OK Cách 2 : Chọn biểu tượng Download. Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen © T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M ĐIỀU KHIỂN LẬP TRÌNH 1 TRANG–100 Lưu ý : Công tắc chọn chế độ làm việc của PLC phải ở vị trí TERM hoặc ở chế độ STOP Màn hình báo Download successful thì chương trình đã nạp thành công Chạy chương trình : Cách 1 : Chọn CPU _ RUN _ yes . Cách 2: Chọn biểu tượng Run. Dừng chương trình Cách 1 : Chọn menu CPU _ Stop _ Yes Cách 2 : Chọn biểu tượng Stop Lưu ý : Công Tắc chọn chế độ làm việc của PLC phải ở vị trí TERM. Hiển thị các Chương trình ladder: (quan sát quá trình hoạt động của chương trình) Chọn menu : Debug _ ladder Satus on Chọn View _ StatusChart Đọc chương trình của PLC: Chọn menu Project _ up load _ OK _ Yes Chọn biểu tượng Upload. Ok _ Yes Màn hình hiển thị upload Succesful mới thành công Xóa hàng , cột , network: Cách 1 : Chọn menu Edit _ Delete _ chọn Row Hoặc column hoặc network Cách 2 : Nhấn Shift + delete Chèn hàng , cột , network: Cách 1 : Chọn menu Edit _ Inset _ Chọn tiếp Row hoặc column hoặc network Cách 2 : Nhấn Shift + Insert Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen © T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M ĐIỀU KHIỂN LẬP TRÌNH 1 TRANG–101 PHẦN MỀM MÔ PHỎNG S7-200 Simulator 2.0 Đây là phần mềm dùng để mô phỏng hoạt động của PLC nhằm thay thế PLC thực tế. c Ta có thể mô phỏng chương trình đã viết bằng cách sử dụng phần mềm này mà không cần đến PLC. Để chạy mô phỏng, ta chỉ cần thực thi file S7-200.exe, gồm các bước sau:  Viết chương trình bằng phần mềm STEP7  Biên dịch chương trình: File/Export  Ðặt tên tập tin và chọn Save (*.awl)  Chạy phần mềm mô phỏng S7_200.exe  Nhập mã : 6596  Chọn loại CPU: Configuration/PLC Type  Mở file cần mô phỏng: Program/Load Program, chọn Accept, chọn file *.awl  Chạy mô phỏng: Run  Thay đổi trạng thái các ngõ vào bằng các công tắc trên bảng điều khiển màu xanh.  Quan sát các đèn báo Input và Output trên PLC Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen © T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M