Bài giảng Dự phòng cúm cho bệnh nhân tim mạch mãn tính

Hội nghị Tim mạch 2018 T.P. Đà Nẵng - 7/10/2018 TS.BS. Cao Hữu Nghĩa NHIỄM CÚM & BỆNH LÝ TIM MẠCH Pandemic Spanish Flu- H1N1- The most devastating flu pandemic in recent History, killing 40 to 80 million world wide Pandemic Asian Flu- H2N2- First identified in China- Caused roughly 70,000 deaths in the U.S. Pandemic Hong Kong Flu- H3N2- First detected in Hong Kong, this virus caused roughly 34,000 deaths in the U.S. Appearance of a new influenza strain in humans- Russian Flu-H1N1 Appearance of a new influenza strain in humans-H5N1 Appearance of a new influenza strain in humans- H9N2 Appearance of a new influenza strain in humans- H7N2- Evidence of infection in one person following a poultry outbreak in Virginia H5N1- caused illness in 47 people in Thailand and Vietnam, 34 of whom died H7N3- is reported for the first time in humans. The strain caused illness in two poultry workers in Canada. H10N7- is reported for the first time in humans. It caused illness in two infants in Egypt. One child’s father is a poultry merchant. H7N1- 89 people in the Netherlands, most of whom were poultry workers, became infected with eye infections or flu-like symptoms. A veterinarian who visited one of the affected poultry farms died. H9N2- Caused illness in one child in Hong Kong **Seasonal Influenza results in 36,000 deaths in the U.S. every year CÚM: căn bệnh không thay đổi Cúm: do một loại vi rút luôn biến đổi “Một căn bệnh không thay đổi do loại vi rút luôn biến đổi” Kibourne - 1980 Dịch tể học bệnh cúm thế giới 2018  Kết quả GS cúm: chủ yếu là A(H3N2) (37,2%), A(H1N1) (34,7%), B (28,1%), không ghi nhận cúm A(H7N9), A(H5N1).  Các ổ dịch cúm trên gia cầm vẫn rải rác xảy ra tại một số địa phương. (Báp cáo Cục Y tế dự phòng – Nhận định tình hình dịch bệnh truyền nhiễm 2018 – Hà Nội, Tháng 1/2018) MỐI TƯƠNG QUAN GIỮA CÚM & BỆNH TIM MẠCH Cơ chế chính gây stress trên tim mạch khi nhiễm Cúm 5Madjid M, et al. Influenza and cardiovascular disease: is there a causal relationship? Tex Heart Inst J, 2004;31(1):4-13. Hậu quả của biến đổi sinh lý trên bệnh nhân tim mạch khi nhiễm cúm • Cúm: tăng quá trình thành lập cục máu đông • Cúm: tăng đường huyết, TG => rối loạn chức năng nội mạc • Cúm: tăng độ quánh của huyết tương do sốt và mất nước • Cúm: gây ra tình trạng tim nhanh tạo điều kiện cho sự đứt ra của các mảng xơ vữa do tăng co bóp cơ tim • Cúm: tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim gấp 2-3 lần • Cúm: tăng nguy cơ bệnh mạch vành (CHD)Cardiovascular continuum (Dzau & Braunwald) Naghavi M, Barlas Z, Siadaty S, Naguib S, Madjid M, and Casscells W. Association of Influenza Vaccination and Reduced Risk of Recurrent Myocardial Infarction. Circulation 2000; 102(25): 3039-45 CÚM GIA TĂNG BỆNH TIM MẠCH Tỷ lệ tử vong hàng năm do nhiễm Cúm & viêm phổi, đột quỵ và nhồi máu cơ tim ở BN ≥65 tuổi, Hoa Kỳ, 1959-1999 Reichert TA, Simonsen L, Sharma A, Pardo SA, Fedson DS, and Miller MA. Influenza and the Winter Increase in Mortality in the United States, 1959-1999. Am J Epidemiol 2004; 160(5):492-502 IIsscchehmeicmic heart dis. STROKE P&Inf 60,000 40,000 20,000 0 N u m b e rs o f m o n th ly d e a th s Year 1 9 5 9 1 9 6 1 1 9 6 3 1 9 6 5 1 9 6 7 1 9 6 9 1 9 7 1 1 9 7 3 1 9 7 5 1 9 7 7 1 9 7 9 1 9 8 1 1 9 8 3 1 9 8 5 1 9 8 7 1 9 8 9 1 9 9 1 1 9 9 3 1 9 9 5 1 9 9 7 1 9 9 9 Tần suất tử vong do đột quỵ và nhồi máu cơ tim tỉ lệ thuận với tần suất nhiễm Cúm và viêm phổi (Nghiên cứu quan sát theo dõi tại Hoa Kỳ trong 40 năm) *P&Inf: pneumonia and influenza CÚM: LÀM GIA TĂNG NHỒI MÁU CƠ TIM (MI) CẤP C Raina MacIntyre et al. Heart doi:10.1136/heartjnl-2016-309983 Copyright © BMJ Publishing Group Ltd & British Cardiovascular Society. All rights reserved. CÚM: TĂNG TỈ LỆ NHẬP VIỆN VỚI NGƯỜI CAO TUỔI Tỷ lệ nhập viện khi mắc cúm trên nhóm người cao tuổi cao gấp 5 – 8 lần nhóm khác (Nghiên cứu quan sát theo dõi tại Hoa Kỳ trong 20 năm) Tỷ lệ nhập viện khi mắc cúm theo nhóm tuổi tại Hoa Kỳ, 1979-2001 Sharma A, Pardo SA, Fedson DS, and Miller MA. Influenza and the Age Group in the UnitedStates, 1979-2001. Am J Epidemiol 2006; 122(3):143-669 % Nghiên cứu đoàn hệ tiến cứu nhóm BN >75 tuổi (n=24,535) từ 1996-2000 - Anh. CÚM: TĂNG TỬ VONG/BỆNH TIM MẠCH MẠN TÍNH Armstrong BG et al. Effect of influenza vaccination on excess deaths occuring during periods of high circulation of influenza: cohort study in elderly people. BMJ 2004; vol 329 (7467): 660. HIỆU QUẢ CỦA VẮC XIN NGỪA CÚM TRONG THẾ GIỚI THỰC & CÁC KHUYẾN CÁO NGỪA CÚM – DỰ PHÒNG THỨ PHÁT BỆNH TIM MẠCH Tiêm phòng Cúm là Giải pháp dự phòng cấp II cho bệnh nhân TIM MẠCH I IIa IIb III Bệnh nhân tim mạch nên chủng ngừa vắc xin cúm hàng năm (khuyến cáo mức IB). (Patients with cardiovascular disease should have influenza vaccination every year) MỨC ĐỘ KHUYẾN CÁO NGỪA CÚM TRÊN BỆNH TIM MẠCH: AHA/ACC AHA/ACC Guidelines for Secondary Prevention for Patients With Coronary and Other Atherosclerotic Vascular Disease: 2006 Update CÁC KHUYẾN CÁO VỀ VẮC XIN CÚM TRÊN BỆNH NHÂN TIM MẠCH -Nhiều thử nghiệm lâm sàng: cung cấp các bằng chứng việc sử dụng vắc xin cúm mùa đã làm giảm tỷ lệ mắc và tỷ lệ tử vong trên bệnh nhân tim mạch. -Nhân viên y tế cần khuyến cáo bệnh nhân tim mạch của mình: tiêm chủng vắc xin cúm mùa ngay trước và trong suốt mùa cúm. Community cohort of 140,055 subjects in the 1998–1999 season of which 55.5 % were immunized. Nichol et al. N Engl J Med 2003;348:1322-32. Lý do vào BV Có tiêm VX Subjects (N=77,738) Không tiêm VX Subjects (N=62,317) Odds Ratio P value Viêm phổi hay Cúm 495 (0.6) 581 (0.9) 0.68 (0.60–0.78) <0.001 Bệnh tim mạch 888 (1.1) 1026 (1.6) 0.81 (0.73–0.89) <0.001 Thiếu máu cơ tim 457 (0.6) 535 (0.9) 0.80 (0.70–0.91) 0.001 Suy tim 466 (0.6) 538 (0.9) 0.81 (0.70–0.92) 0.002 Bệnh lý mạch máu não 398 (0.5) 427 (0.7) 0.84 (0.72–0.97) 0.018 Tử vong 943 (1.2) 1361 (2.2) 0.52 (0.47–0.57) <0.001 Nhập viện hay tử vong 2387 (3.1) 2910 (4.7) 0.65 (0.62–0.70) <0.001 Hiệu lực sau chủng ngừa cúm trên 140.055 BN trong mùa cúm 1998-1999 HIỆU LỰC CHỦNG NGỪA CÚM TRÊN BỆNH TIM MẠCH Vắc xin ngừa cúm làm GIẢM tỷ lệ nhập viện – tử vong: mùa cúm 1998-1999 HIỆU QUẢ VẮC XIN NGỪA CÚM TRÊN BỆNH NHÂN TIM MẠCH Chung P&IBệnh tim mạch Bệnh mạch vành Suy timBệnh mạch não Nhập việnTử vong p< 0.001 p< 0.001 p= 0.018 p= 0.002 p= 0.001 p< 0.001 p< 0.001 Community cohort of 140,055 subjects in the 1998–1999 season of which 55.5 % were immunized. Nichol et al. N Engl J Med 2003;348:1322-32. Hiệu quả vắc xin cúm trên bệnh nhân tim mạch Tác giả Nghiên cứu n Tiêu chí đánh giá OR/HR 95% CI p Hung IF et all (Clin Infect Dis. 2010;51: 1007-1016) Đoàn hệ 36,636 Acute MI 0,52 (0,38-0,71) < 0,001 Siriwardena AN et all (CMIAJ; 2010) Bệnh chứng 78,706 Acute MI 0,81 (0,57-0,85) < 0,001 Johstone J et all (Circulation. 2012;126:278-286) Hồi cứu 31,546 Death from CVD, Stroke, MI 0,81 (0,61-1,09) 0,009 Shrinivas Hebsur, MD,1 Erik Vakil, MD,1 William J. Oetgen, MD,2 Princy N. Kumar, MD,2 Daisy F. Lazarous, MD2 1MedStar Washington Hospital Center, Washington, DC; 2MedStar Georgetown University Hospital, Washington, DC. Vol. 15 No. 2 • 2014 • Reviews in Cardiovascular Medicine. Tác giả Nghiên cứu n Đầu ra RR; (95% CI) I2 Udell and others Meta-analysis (04 RCT) 1,655 pre-CVDa -Giảm MACEb -Giảm tử vong CV 0,57 (0,41-0,79) 0,50 (0,27-0,95) 14% 15% 815 ACSc -Giảm MACEb -Giảm tử vong CV 0,46 (0,33-0,64) 0,44 (0,17-1,15) 0% 38% Clar and others Meta-analysis (08 RCT) 1682 CVDd -Giảm tử vong CV 0,44 (0,26-0,76) 0% 350 ACS -Giảm tử vong CV 0,46* (0,04-5,20) 58% 602 Stable angina -Giảm tử vong CV 0,35* (0,07- 1,73) 0% Chú thích: (a) chưa có bệnh tim mạch trước đó; (b) tiêu chí đánh giá (Suy tim, NMCT, đột quỵ, đau ngực không ổn định); (c)Hc mạch vành cấp; (d) có bệnh tim mạch trong vòng 1 năm qua; (*): không ý nghĩa thống kê. Khuyến cáo của Tổ chức y tế thế giới (WHO) • Trẻ em • Người bệnh mạn tính (hô hấp, tim mạch) • Người rối loạn chuyển hóa (đái tháo đường, bệnh thận mạn – lọc thận ) • Người cao tuổi Khuyến cáo của US CDC-ACIP Advisory Committee on Immunization Practice Ủy ban thực hành tiêm chủng Hoa Kỳ • Trẻ em, phụ nữ mang thai • Người cao tuổi • Người bệnh mạn tính (hô hấp, tim mạch, chuyển hóa) • Người chăm sóc, nhân viên y tế Cigarette smoking cessation Blood pressure control Lipid management to goal Physical activity Weight management to goal Diabetes management to goal Antiplatelet agents / anticoagulants Renin angiotensin aldosterone system blockers Beta blockers Influenza vaccination PHÒNG NGỪA THỨ PHÁT YẾU TỐ NGUY CƠ TIM MẠCH: AHA/ACC AHA/ACC Guidelines for Secondary Prevention for Patients With Coronary and Other Atherosclerotic Vascular Disease: 2006 Update Khuyến cáo của Việt Nam Quyết định 2078/QĐ-BYT ngày 23/6/2011: • Nên tiêm phòng vắc xin cúm hằng năm • Các nhóm nguy cơ lây nhiễm cúm nên được tiêm phòng là: – Nhân viên y tế – Trẻ từ 6 tháng đến 8 tuổi; – Người có bệnh mạn tính (bệnh phổi mạn tính, bệnh tim bẩm sinh, suy tim, tiểu đường, suy giảm miễn dịch ) – Người trên 65 tuổi KẾT LUẬN 1) Cúm: bệnh lý nguy hiểm & gánh nặng kinh tế xã hội. 2) Đ/v BN tim mạch: cúm là nguyên nhân hàng đầu gây nhiều biến chứng với nguy cơ tử vong cao. 3) Nhiều hiệp hội Y khoa trên thế giới: đều khuyến cáo việc tiêm ngừa cúm cho BN tim mạch. 4) Dự phòng cấp II bằng VX cúm: là giảm đi biến chứng – giảm tỷ lệ tử vong cho bệnh nhân tim mạch mạn tính