Bài giảng Giá trị của siêu âm qua thành ngực: Ghi nhận qua 32 trường hợp có tổn thương ở ngoại vi lồng ngực

GIÁ TRỊ CỦA SIÊU ÂM QUA THÀNH NGỰC: GHI NHẬN QUA 32 TRƯỜNG HỢP CÓ TỔN THƯƠNG Ở NGOẠI VI LỒNG NGỰC Hoàng Thị Ngọc Hà1, Nguyễn Thanh Bình2, Lê Trọng Khoan1 1.Bộ môn Chẩn đoán Hình ảnh, Trường ĐHYD Huế, Đại học Huế 2.Khoa GMHS, Bệnh viện Đà Nẵng Trường hợp 1: Bệnh nhân nữ Hoàng Thị L. 74 tuổi vào viện vì chấn thương ngực bên trái (01/04/2013). Hình 1. X quang: Không phát hiện tổn thương Hình 2. Siêu âm: Gãy không di lệch XS số VII, VIII. hinhanhykhoa.com Trường hợp 2: Bệnh nhân nam Phạm Văn Q. 44 tuổi vào viện vì chấn thương ngực (26/8/2013) Hình 3. X quang: Gãy XS số IX bên trái Hình 4. Siêu âm: Gãy XS số IX kèm tụ dịch mô mềm. Trường hợp 3: Bệnh nhân nam Hồ T. 83 tuổi vào viện vì chấn thương ngực (01/08/2013) Hình 5. X quang: Không phát hiện thấy tổn thương Hình 6. Siêu âm: Gãy XS không di lệch, đụng dập và tụ dịch mô mềm. hinhanhykhoa.com Trường hợp 4: Hình 7. X quang: Tràn dịch màng phổi trái lượng nhiều Hình 8. Siêu âm: Dịch màng phổi hồi âm hỗn hợp, nhiều vách. Bệnh nhân nam Phan Cảnh Đ. 69 tuổi vào viện vì khó thở (06/8/2013) Trường hợp 5: X quang: Tràn dịch màng phổi trái lượng ít Siêu âm: Dịch màng phổi + Nốt màng phổi Bệnh nhân nam Phan Cảnh Đ. 69 tuổi vào viện vì khó thở (14/11/2013) Video minh họa (Dr. Sophie Dumètre- Laroumagne, CHU Nord, Marrseille) hinhanhykhoa.com Auscultation Radio thorax Echo PNO (n:6) Se 50 50 83 Sp 100 100 100 Pleurésie (n:32) Se 59 81 100 Sp 99 92 97 Sd alvéolaire (n:54) Se 56 76 89 Sp 96 96 100 Lichtenstein D, et al. Anesthesiology. 2004;100:9-15 Tasci O et al. J Clin Ultrasound 2016;44:383-9 Đặt vấn đề Đặt vấn đề Tìm hiểu giá trị bổ sung phim X quang của kỹ thuật siêu âm qua thành ngực trong khảo sát tổn thương nhu mô phổi ngoại vi, màng phổi và thành ngực. hinhanhykhoa.com MẪU NGHIÊN CỨU 32 bệnh nhân có tổn thương nhu mô phổi ngoại vi, màng phổi và thành ngực trên phim X quang ngực thẳng và/ hoặc trên hình ảnh siêu âm. THỜI GIAN ĐỊA ĐIỂM Khoa Chẩn đoán Hình ảnh BV Trường Đại học Y Dược Huế Từ tháng 4/2013 đến 11/2013 ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU TIÊU CHUẨN CHỌN BỆNH Chọn ngẫu nhiên các BN có hình ảnh bất thường ở nhu mô phổi ngoại vi, màng phổi và thành ngực trên phim X quang ngực thẳng và/ hoặc trên hình ảnh siêu âm. THIẾT KẾ NC TIÊU CHUẨN LOẠI TRỪ Vết thương hở, nhiễm trùng da hoặc sẹo lớn thành ngực. Tiền sử có phẫu thuật u phổi, màng phổi và thành ngực. Nghiên cứu mô tả cắt ngang ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Xử lý số liệu: Sử dụng phần mềm thống kê SPSS 16 hinhanhykhoa.com  Phương tiện nghiên cứu Đầu dò cong 3,5 MHz Đầu dò phẳng7,5 MHzMáy X quang Shimadzu, Nhật Bản Máy siêu âm Medison Sonoace R5, Hàn Quốc ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Đặc điểm tổn thương trên X quang và siêu âm Tổn thương X quang Siêu âm P N = 32 % N = 32 % Đụng giập mô mềm 0 0 3 12,5 P > 0,05 Tụ dịch mô mềm 0 0 2 6,3 P > 0,05 Tràn dịch màng phổi 12 37,5 17 53,1 P < 0,05 Gãy xương sườn 7 21,9 16 50 P < 0,05 Dày dính màng phổi 0 0 5 15,6 P < 0,05 U màng phổi vùng đáy 0 0 1 3,1 P > 0,05 KẾT QUẢ - BÀN LUẬN hinhanhykhoa.com Gãy xương sườn Số ổ gãy (N = 30) Siêu âm X quang Hình ảnh N % Hình ảnh N % p Đặc điểm Mất sự liên tục hoặc di lệch của vỏ xương 9 30 Mất tính liên tục, di lệch gập góc 7 23,3 >0,05 Đường giảm âm (KDL) 21 70 Không di lệch 5 31,6 <0,05  Griffith JF: Tỷ lệ phát hiện xương sườn gãy trên siêu âm là 78%, còn trên X quang là 12%.  Kara M: Siêu âm giúp phát hiện tỷ lệ gãy xương sườn hầu như bỏ sót trên X quang lên tới 53,3%.  Siêu âm giúp phát hiện các ổ gãy ở xương sườn số VIII, IX và XII bị bỏ sót trên X quang. Tràn dịch màng phổi TDMP N = 17 Siêu âm X quang Hình ảnh N % Hình ảnh N % Đặc điểm Rỗng âm trong KMP 17 100 Tù góc sườn hoành 3 25 Nhu mô phổi xẹp 5 29,4 Đường cong Damoiseau 7 58,3 Dịch thay đổi tư thế 9 52,9 Mờ toàn bộ trường phổi 2 16,7 Tính chất dịch Rỗng âm hoàn toàn 6 35 Không mô tả được 0 0 Hồi âm hỗn hợp, không có vách 7 41 Hồi âm hỗn hợp, có vách 4 24 Ước lượng mức độ Lượng ít 7 41,2 Lượng ít 3 17,6 Lượng vừa 5 29,4 Lượng vừa 7 41,2 Lượng nhiều 5 29,4 Lượng nhiều 2 11,7 hinhanhykhoa.com U phổi, màng phổi (vòm hoành) U (N=1) Siêu âm X quang Vị trí Đáy phổi trái Không thấy Kích thước 7,9 x 7,6 mm Khối u Một nốt đơn độc, tăng âm, giới hạn rõ, Tổn thương kết hợp TDMP lượng ít, dịch hồi âm hỗn hợp, không vách TDMP lượng ít Độ phù hợp chẩn đoán trên X quang và siêu âm Tổn thương ( N = 32 ) Kỹ thuật Có Không % KẾT HỢP P, Kappa N % N % Gãy XS không di lệch X quang 6 18,8 26 81,3 p < 0,05 Kappa = 0,29 Siêu âm 15 46,9 17 53,1 TDMP X quang 12 37,5 20 62,5 p <0,05 Kappa = 0,69Siêu âm 17 53,1 15 46,9  Có sự phù hợp mức độ yếu giữa kết quả chẩn đoán trên siêu âm, X quang đối với gãy xương sườn không di lệch (kappa = 0,29) và phù hợp mức độ trung bình trong chẩn đoán tràn dịch màng phổi (kappa = 0,69).  Nếu KẾT HỢP 2 phương pháp: Giá trị chẩn đoán đạt 100% hinhanhykhoa.com • Giới hạn của nghiên cứu: – Mẫu nhỏ, – Không có mẫu BN bị tràn khí màng phổi ở người lớn hay ở trẻ sơ sinh, – Không có mẫu H/c kẽ, h/c phế bào – Không có mẫu BN bị tổn thương cơ hoành – Không đưa vào mẫu các trường hợp SA qua thành ngực hướng dẫn sinh thiết, chọc dò BÀN LUẬN • Điểm mạnh: – SA bổ sung một cách hiệu quả cho phim X quang phổi thẳng trong chẩn đoán tràn dịch màng phổi lượng ít, gãy xương sườn không di lệch và dày dính màng phổi (p< 0,05). – SA khắc phục nhược điểm của X quang trong khảo sát tính chất dịch màng phổi, đánh giá tổn thương mô mềm và phát hiện các tổn thương bị che lấp bởi dấu hiệu bóng chồng trên phim phổi thẳng BÀN LUẬN hinhanhykhoa.com KẾT LUẬN - Giá trị bổ sung phim X quang của kỹ thuật siêu âm trong khảo sát các tổn thương ở ngoại vi lồng ngực được khẳng định, đặc biệt là các tổn thương do chấn thương - Siêu âm là cánh tay nối dài của các khám xét lâm sàng, được xem là “ống nghe” của thế kỷ XXI XIN TRÂN TRỌNG CẢM ƠN ! Pocket US considered like the stethoscope of the 21th century! hinhanhykhoa.com