Bài giảng Kinh tế chính trị - Chương 5, Phần 3: Kinh tế thị trường định hướng XHCN và quan hệ lợi ích kinh tế ở Việt Nam - Ngô Quế Lân

20/09/2019 1 CHƢƠNG 5: KINH TẾ THỊ TRƢỜNG ĐỊNH HƢỚNG XHCN & QUAN HỆ LỢI ÍCH KINH TẾ Ở VIỆT NAM HỌC PHẦN KINH TẾ CHÍNH TRỊ Giảng viên: Ngô Quế Lân lan.ngoque@hust.edu.vn Năm học 2018 - 2019 3. Các quan hệ lợi ích kinh tế ở Việt Nam Chương 5: KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XHCN & QUAN HỆ LỢI ÍCH KINH TẾ Ở VIỆT NAM Học phần KINH TẾ CHÍNH TRỊ 3.1 Lợi ích kinh tế o Khái niệm Lợi ích kinh tế - Là sự đáp ứng, sự thỏa mãn về các nhu cầu mà con ngƣời muốn đạt đƣợc khi thực hiện các hoạt động kinh tế - Thực chất, lợi ích kinh tế phản ánh các quan hệ kinh tế của xã hội trong một giai đoạn lịch sử nhất định 20/09/2019 2 3. Các quan hệ lợi ích kinh tế ở Việt Nam Chương 5: KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XHCN & QUAN HỆ LỢI ÍCH KINH TẾ Ở VIỆT NAM Học phần KINH TẾ CHÍNH TRỊ 3.1 Lợi ích kinh tế o Tính chất của Lợi ích kinh tế - Tính lịch sử - Tính xã hội - Tính khách quan Lưu ý rằng: Lợi ích kinh tế chịu ảnh hưởng từ các quan điểm chủ quan, nhưng căn bản là do những điều kiện khách quan của kinh tế, xã hội và lịch sử tạo ra 3. Các quan hệ lợi ích kinh tế ở Việt Nam Chương 5: KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XHCN & QUAN HỆ LỢI ÍCH KINH TẾ Ở VIỆT NAM Học phần KINH TẾ CHÍNH TRỊ 3.1 Lợi ích kinh tế o Vai trò của Lợi ích kinh tế - Là mục tiêu của các hoạt động kinh tế - xã hội - Là yếu tố tạo nên động lực cho các hoạt động kinh tế - xã hội - Là cơ sở để thực hiện lợi ích chính trị, văn hóa, xã hội 20/09/2019 3 3. Các quan hệ lợi ích kinh tế ở Việt Nam Chương 5: KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XHCN & QUAN HỆ LỢI ÍCH KINH TẾ Ở VIỆT NAM Học phần KINH TẾ CHÍNH TRỊ 3.2 Quan hệ lợi ích kinh tế o Khái niệm quan hệ lợi ích kinh tế - Là mối quan hệ tƣơng tác giữa các chủ thể kinh tế để xác lập lợi ích kinh tế của mình, trong mối liên hệ với Lực lƣợng sản xuất và Kiến trúc thƣợng tầng - Lƣu ý rằng: Quan hệ lợi ích kinh tế nằm trong cả 03 mặt của quan hệ sản xuất là: Sở hữu, Quản lý, Phân phối - Các chủ thể có quan hệ lợi ích kinh tế: Các giai cấp, các nhóm xã hội, các Nhà nƣớc, quốc gia, dân tộc 3. Các quan hệ lợi ích kinh tế ở Việt Nam Chương 5: KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XHCN & QUAN HỆ LỢI ÍCH KINH TẾ Ở VIỆT NAM Học phần KINH TẾ CHÍNH TRỊ 3.2 Quan hệ lợi ích kinh tế o Các nhân tố ảnh hưởng đến quan hệ lợi ích kinh tế - Trình độ phát triển của Lực lƣợng sản xuất: - Vị trí của chủ thể trong hệ thống quan hệ sản xuất của xã hội - Thể chế, chính sách của Nhà nƣớc về phân phối lợi ích kinh tế - Các quan hệ hội nhập kinh tế quốc tế 20/09/2019 4 3. Các quan hệ lợi ích kinh tế ở Việt Nam Chương 5: KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XHCN & QUAN HỆ LỢI ÍCH KINH TẾ Ở VIỆT NAM Học phần KINH TẾ CHÍNH TRỊ 3.2 Quan hệ lợi ích kinh tế o Một số kiểu quan hệ lợi ích kinh tế cơ bản trong nền kinh tế thị trường Xét theo chiều ngang, với các giai tầng trong xã hội thì có: - Quan hệ lợi ích giữa Ngƣời lao động và Doanh nghiệp (tức là giữa giai cấp Công nhân và giai cấp Tƣ sản) - Quan hệ lợi ích giữa Doanh nghiệp với nhau (tức là nội bộ giai cấp Tƣ sản) - Quan hệ lợi ích giữa Ngƣời lao động với nhau (tức là nội bộ giai cấp CN, NDLĐ) Xét theo chiều dọc, với các cấp độ thì có: - Quan hệ giữa Lợi ích cá nhân, Lợi ích nhóm, Lợi ích xã hội 3. Các quan hệ lợi ích kinh tế ở Việt Nam Chương 5: KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XHCN & QUAN HỆ LỢI ÍCH KINH TẾ Ở VIỆT NAM Học phần KINH TẾ CHÍNH TRỊ 3.2 Quan hệ lợi ích kinh tế o Phương thức chủ yếu để thực hiện quan hệ lợi ích kinh tế - Phƣơng thức cạnh tranh - Phƣơng thức hợp tác, thống nhất - Phƣơng thức áp đặt 20/09/2019 5 3. Các quan hệ lợi ích kinh tế ở Việt Nam Chương 5: KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XHCN & QUAN HỆ LỢI ÍCH KINH TẾ Ở VIỆT NAM Học phần KINH TẾ CHÍNH TRỊ 3.2 Quan hệ lợi ích kinh tế o Vai trò của Nhà nước để điều hòa các quan hệ lợi ích kinh tế Xây dựng và bảo vệ môi trường thuận lợi cho hoạt động tìm kiếm lợi ích hợp pháp của các chủ thể kinh tế Kiểm soát, ngăn chặn các hoạt động tìm kiếm lợi ích phi pháp, gây tác động tiêu cực cho sự phát triển xã hội Giải quyết các xung đột trong quan hệ lợi ích kinh tế, theo các chuẩn mực pháp lý minh bạch, khách quan Điều hòa lợi ích cá nhân, lợi ích nhóm, lợi ích xã hội và phân phôi lại thu nhập NHÀ NƯỚC KẾT THÚC CHƢƠNG 5 “KINH TẾ THỊ TRƢỜNG ĐỊNH HƢỚNG XHCN VÀ CÁC QUAN HỆ LỢI ÍCH KINH TẾ” SINH VIÊN LƢU Ý, TÌM HIỂU TRƢỚC BÀI TIẾP THEO LÀ CHƢƠNG 6 “CÔNG NGHIỆP HÓA, HIỆN ĐẠI HÓA VÀ HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ CỦA VIỆT NAM”