Bài giảng Luật hình sự Việt Nam - Chương 10: Đồng phạm

ĐỒNG PHẠM Chương X Giải quyết vấn đề TNHS trong đồng phạm Cung cấp công cụ lý thuyết để nhận biết và đánh giá đồng phạm Mục đích của bài giảng 4. Vấn đề TNHS trong đồng phạm 3. Các hình thức đồng phạm 2. Các loại người đồng phạm 1. Khái niệm về đồng phạm NỘI DUNG Những định nghĩa nào sau đây là đúng? 1. Đồng phạm là trường hợp có từ 2 người trở lên cùng phạm tội 2. Đồng phạm là trường hợp có từ 2 người trở lên cố ý cùng phạm tội 3. Hai hay nhiều người cùng thực hiện một tội phạm thì gọi là đồng phạm 4. Hai hay nhiều người cố ý cùng thực hiện một tội phạm thì gọi là đồng phạm 5. Hai người trở lên phạm tội thì gọi là đồng phạm 1. KHÁI NIỆM HAI NGƯỜI TRỞ LÊN CỐ Ý CÙNG THỰC HIỆN MỘT TỘI PHẠM ĐỒNG PHẠM ĐIỀU 20 BLHS 1999 Cướp tiệm vàng để chuộc lại 'uy tín' Được gia đình vợ chu cấp tiền bạc để kinh doanh nhưng Nguyễn Đức Cảnh đã nướng sạch vào chiếu bạc rồi bỏ đi thuê khách sạn ở. Muốn lấy lại chút "uy tín" với người thân, Cảnh rủ bạn mua súng, cướp tiệm vàng. Hôm nay (30.09.2008), TAND TP HCM đã tuyên phạt Nguyễn Đức Cảnh, 28 tuổi mức án 8 năm tù, Nguyễn Tiến Nam, 33 tuổi án 7 năm tù cùng về các tội "cướp tài sản" và "tàng trữ, sử dụng trái phép vũ khí quân dụng". Sau khi bàn bạc kỹ lưỡng, chiều 18/6, Cảnh giấu khẩu súng bắn bi trong người, đưa cho Nam khẩu K59, mang theo túi xách bên trong đựng áo mưa, áo khoác, găng tay, khẩu trang, kính đen, kìm... chở nhau tới gần tiệm vàng Hùng Vỹ. Khoảng hơn 6 giờ, Cảnh chở Nam xông thẳng vào trong, chĩa súng vào chủ tiệm và các nhân viên yêu cầu bước ra nhà sau. Xong, Cảnh đưa súng của mình cho Nam cầm, bước vào trong quầy lục lọi, lấy tiền bỏ vào túi xách. TÍNH CHẤT NGUY HIỂM CỦA HV PHẠM TỘI TĂNG LÊN HQ THƯỜNG LÀ NGHIÊM TRỌNG HƠN THƯỜNG QUYẾT TÂM THỰC HIỆN TỘI PHẠM ĐẾN CÙNG DỄ DÀNG THỰC HIỆN TỘI PHẠM MÀ MỘT NGƯỜI KHÓ CÓ THỂ HOẶC KHÔNG THỂ THỰC HIỆN ĐƯỢC DỄ DÀNG CHE DẤU TP GÂY KHÓ KHĂN CHO VIỆC PHÁT HIỆN, ĐIỀU TRA, XỬ LÝ SỰ NGUY HIỂM CỦA ĐỒNG PHẠM SO VỚI PHẠM TỘI Đ Ơ N LẺ CÁC DẤU HIỆU CỦA ĐỒNG PHẠM Dấu hiệu khách quan CÓ TỪ 2 NG Ư ỜI TRỞ LÊN TẤT CẢ NHỮNG NG Ư ỜI THAM GIA PHẢI ĐỦ TUỔI CHỊU TNHS ĐP VỚI CHỦ THỂ ĐẶC BIỆT THÌ NG Ư ỜI THỰC HÀNH PHẢI LÀ CTĐB TẤT CẢ NHỮNG NG Ư ỜI THAM GIA PHẢI CÓ NLTNHS Dấu hiệu khách quan CÙNG CHUNG HÀNH ĐỘNG Các dấu hiệu của đồng phạm Ng ư ời phạm tội tham gia trong vụ án bởi một trong 4 hành vi sau: Trực tiếp thực hiện tội phạm Xúi giục ng ư ời khác thực hiện tội phạm Giúp ng ư ời khác thực hiện tội phạm Chủ m ư u, cầm đầu, chỉ huy việc thực hiện tội phạm Dấu hiệu khách quan Các dấu hiệu của đồng phạm CÙNG CHUNG HÀNH ĐỘNG Trong một vụ đồng phạm C ó thể tham gia từ đầu hoặc khi TP xảy ra mà chưa kết thúc Những HV được thực hiện trong mối liên kết thống nhất với nhau. Có ng ư ời trực tiếp thực hiện TP, có ng ư ời chỉ góp phần Hậu quả là kết quả của hoạt động chung của những ng ư ời đồng phạm Có QHNQ giữa HV của tất cả và HQ chung Có thể có cả 4 loại HV, có thể chỉ có 1 loại HV C ó thể tham gia thực hiện 1 HV có thể thực hiện nhiều HV Ba anh em ruột bị khởi tố, bắt giam (ANTĐ) - Cơ quan CSĐT CAH Phúc Thọ vừa ra quyết định khởi tố bị can, bắt tạm giam 4 đối tượng Nguyễn Bá Tuyến, 40 tuổi; Nguyễn Bá Minh, 35 tuổi; Nguyễn Bá Tân, 27 tuổi là 3 anh em ruột và Đỗ Đình Phong, tức Tuấn, 25 tuổi về tội cố ý gây thương tích gây hậu quả nghiêm trọng. Vào hồi 17h30 chiều 19-9, trên đường đi làm từ Hà Nội về, Nguyễn Bá Tuyến, trú ở cụm 2, xã Hiệp Thuận (Phúc Thọ) cùng với Nguyễn Khắc Hy, 36 tuổi, cùng quê tạt vào một quán bia “cỏ” ở khu vực thị trấn Phùng (Đan Phượng) uống bia thì gặp Đỗ Đình Chiến, 27 tuổi, trú ở cụm 8, cùng xã Hiệp Thuận và một số thanh niên khác đang ngồi uống bia ở đây. Trong khi ngồi uống bia, Tuyến có hỏi mượn Chiến chiếc bật lửa để hút thuốc lào. Nhóm của Chiến chưa cho mượn vì có người đang dùng hút thuốc. Nhìn qua chiếc bật lửa cũ, Tuyến có ý nghi ngờ chiếc bật lửa ấy là của anh ta bị ai đó đổi mất. Thực ra chiếc bật lửa ấy là của chủ quán bia. Vậy là giữa Tuyến và nhóm thanh niên của Chiến xảy ra to tiếng, cãi vã, dẫn đến xô xát. Tuyến bị Chiến dùng cốc uống bia ném trúng tay trái, gây thương tích. Sự việc sau đó được hòa giải, ai về nhà nấy. Tuy nhiên, khi được biết sự việc thì 2 người em ruột của Tuyến là Nguyễn Bá Minh, và Nguyễn Bá Tân, lại hết sức tức tối nên kéo nhau đến nhà  Nguyễn Văn Tùng, cùng xã và là một trong số thanh niên ngồi uống bia, gây sự. Hai bên xảy ra ẩu đả nhưng gia đình Tùng can ngăn nên Minh và Tân ra về. Cho đến khoảng 21h, khi Tuyến đang ngồi xem tivi trong nhà thì Chiến và Nguyễn Văn Tùng, 19 tuổi, cùng trú ở cụm 8 mang theo dao, kiếm kéo sang gây sự đánh nhau. Thấy thế vợ Tuyến vội chạy đi gọi Minh và Tân. Nghe tin chị dâu, Minh và Tân vơ dao, tuýp nước chạy sang. Đỗ Đình Phong, tức Tuấn, 25 tuổi, đối tượng có 1 tiền án, là người hàng xóm cũng chạy sang giúp sức. Trong khi xảy ra “hỗn chiến”, sau này qua điều tra xác định, Chiến bị Minh và Tuấn lao vào dùng tuýp sắt đánh nhiều nhát vào cạnh tai, sườn gục xuống, chết ngay tại cổng nhà Tuyến. Còn Tùng thì bị Minh cầm tuýp sắt đánh bị thương phải đưa vào viện cấp cứu. Những tên tội phạm và hung khí mà bon. chúng đã sử dụng để đánh nhau. CÁC DẤU HIỆU CỦA ĐỒNG PHẠM DẤU HIỆU CHỦ QUAN CHẤP NHẬN MỤC ĐÍCH DẤU HIỆU CQ CỦA ĐỒNG PHẠM CỐ Ý TRỰC TIẾP CỐ Ý GIÁN TIẾP CÙNG MỤC ĐÍCH LỖI CỐ Ý MỤC ĐÍCH Thấy trước được HQ do HV của mình và người khác Mong muốn có hoạt động chung Mong muốn hoặc bỏ mặc cho HQ xảy ra NT được HV của mình và của người khác là NH cho XH LỖI CỐ Ý TRONG MCQ CỦA ĐỒNG PHẠM Ý CHÍ LÝ TRÍ CÙNG CỐ Ý Án tù cho 5 bị cáo (ANTĐ) - Ngày 4-9-2008, TAND thành phố Hà Nội đã xét xử các bị cáo Nguyễn Công Biên (SN 1988), Mẫn Văn Đức (SN 1984) và Vũ Văn Ngàn (SN 1990) đều ở thôn Tiền, xã Văn Môn, huyện Yên Phong (Bắc Ninh); Nguyễn Phi Hùng (SN 1985), trú tại thôn Đình Tràng, xã Dục Tú, huyện Đông Anh (Hà Nội) và Kiều Văn Đại (SN 1987), trú tại xã Hòa Tiến, huyện Yên Phong (Bắc Ninh) với tội danh giết người. Do mâu thuẫn trong sinh hoạt với anh Nguyễn Quốc Anh (SN 1983, Tiền Trực, Hương Mạc, Từ Sơn, Bắc Ninh) Nguyễn Công Biên nảy sinh ý định trả thù. Trưa 4-7-2007, Biên đến nhà cậu ruột ở cùng thôn để ăn giỗ ông ngoại. Tại đây, Biên đã kể lại việc mâu thuẫn giữa mình với Quốc Anh cho người nhà là Nguyễn Phi Hùng, Mẫn Văn Đức, Vũ Văn Ngàn và Kiều Văn Đại biết. Sau đó, Biên đã nhờ các đối tượng trên đi tìm anh Nguyễn Quốc Anh để trả thù. Cả bọn theo Biên về nhà lấy 2 con dao (1 dao tông dài 60cm và 1 dao nhọn dài 45cm) dùng làm hung khí. Biên cùng đồng bọn tìm đến nơi làm việc của Quốc Anh ở thôn Thiết Bình (xã Vân Hà) và “mời” anh Nguyễn Quốc Anh ra quán bia gần đó nói chuyện. Sợ bị nhóm của Biên trả thù, anh Nguyễn Quốc Anh đã rủ thêm bạn cùng làm là anh Hoàng Đình Chí ra quán bia gặp nhóm của Biên. Tại đây, B ất ngờ Biên rút dao nhọn ra đâm vào ngực trái của anh Nguyễn Quốc Anh. Bị tấn công, anh Nguyễn Quốc Anh lao xuống dòng mương bên cạnh đường để chạy trốn. Nhưng bơi được vài chục mét sang đến bờ bên kia, phần vì kiệt sức và vết thương làm tổn thương tim nghiêm trọng, gây mất máu ồ ạt nên anh Nguyễn Quốc Anh đã tắt thở sau khi lết được đến cửa nhà một người dân ở gần cầu Nghệ.   Sau phần xét hỏi và tranh tụng, tòa đã tuyên án phạt các bị cáo Nguyễn Công Biên 20 năm tù giam, Nguyễn Phi Hùng 13 năm tù giam, Mẫn Văn Đức và Kiều Văn Đại cùng lĩnh 12 năm tù giam, Vũ Văn Ngàn 7 năm tù giam. MỤC ĐÍCH KHÔNG LÀ DẤU HIỆU BẮT BUỘC CHẤP NHẬN MỤC ĐÍCH CÙNG MỤC ĐÍCH MỤC ĐÍCH LÀ DẤU HIỆU BẮT BUỘC VẤN ĐỀ MỤC ĐÍCH KHÔNG ĐẶT RA MỤC ĐÍCH PHẠM TỘI Nhớ và phân tích được các dấu hiệu KQ và CQ của đồng phạm Ghi nhớ H N A H G N Ô Đ G U H C N "Chiếc nón kỳ diệu" Phỏng theo Một trong những dấu hiệu của đồng phạm (13 chữ cái) Kiểm tra NG Ư ỜI THỰC HÀNH NG Ư ỜI TỔ CHỨC NG Ư ỜI XÚI GIỤC NG Ư ỜI GIÚP SỨC CÁC LOẠI NG Ư ỜI ĐỒNG PHẠM 2. CÁC LOẠI NGƯỜI ĐỒNG PHẠM DẠNG THỨ HAI THỰC HIỆN HÀNH VI Đ Ư ỢC MÔ TẢ TRONG CTTP THỰC HIỆN MỘT PHẦN HOẶC TOÀN BỘ HÀNH VI NG Ư ỜI TRỰC TIẾP THỰC HIỆN TỘI PHẠM NG Ư ỜI THỰC HÀNH DẠNG THỨ NHẤT 2. CÁC LOẠI NGƯỜI ĐỒNG PHẠM NG Ư ỜI TỔ CHỨC CẦM ĐẦU CHỈ HUY CHỦ M Ư U ĐỀ RA ÂM M Ư U, PH ƯƠ NG H Ư ỚNG HOẠT ĐỘNG THÀNH LẬP NHÓM ĐỒNG PHẠM HOẶC THAM GIA SOẠN THẢO KẾ HOẠCH, PHÂN CÔNG, ĐÔN ĐỐC, ĐIỀU KHIỂN ĐỒNG BỌN TRỰC TIẾP ĐIỀU KHIỂN NHÓM ĐỒNG PHẠM CÓ VŨ TRANG HOẶC BÁN VŨ TRANG 2. CÁC LOẠI NGƯỜI ĐỒNG PHẠM NG Ư ỜI XÚI GIỤC HÀNH VI XÚI GIỤC PHẢI CỤ THỂ HÀNH VI XÚI GIỤC PHẢI TRỰC TIẾP KÍCH ĐỘNG, DỤ DỖ, THÚC ĐẨY NG Ư ỜI KHÁC THỰC HIỆN TỘI PHẠM 2. CÁC LOẠI NGƯỜI ĐỒNG PHẠM NG Ư ỜI GIÚP SỨC GIÚP SỨC VỀ TINH THẦN GIÚP SỨC VỀ VẬT CHẤT NG Ư ỜI TẠO RA ĐIỀU KIỆN TINH THẦN HAY VẬT CHẤT CHO VIỆC THỰC HIỆN TỘI PHẠM Ghi nhớ: 1. Bốn loại người đồng phạm 2. Các dấu hiệu để phân biệt Kiểm tra Những khẳng định sau đúng hay sai? 1. Người thực hành trực tiếp là người tự mình thực hiện hành vi phạm tội 2. A là người xúi giục vì A đã có hành vi hứa hẹn trước là sẽ tiêu thụ tài sản cho B sau khi B chiếm đoạt được tài sản 3. "Người hoạt động đắc lực" theo quy định tại Khoản 1 Điều 79 là người thực hành 3. CÁC HÌNH THỨC ĐỒNG PHẠM THEO DẤU HIỆU KQ VÀ CQ ĐỒNG PHẠM GIẢN Đ Ơ N ĐỒNG PHẠM CÓ THÔNG M Ư U TR Ư ỚC PHẠM TỘI CÓ TỔ CHỨC ĐỒNG PHẠM KHÔNG CÓ THÔNG M Ư U TR Ư ỚC ĐỒNG PHẠM PHỨC TẠP THEO DẤU HIỆU CQ CỦA ĐP THEO DẤU HIỆU KQ CỦA ĐP 3. CÁC HÌNH THỨC ĐỒNG PHẠM Đồng phạm không có thông m ư u tr ư ớc Không có sự bàn bạc tr ư ớc giữa những ng ư ời tham gia đồng phạm Tuy có bàn bạc tr ư ớc mà không đáng kể Hình thức đồng phạm trong đó HOẶC CĂN CỨ VÀO DẤU HIỆU CHỦ QUAN CỦA ĐỒNG PHẠM 3. CÁC HÌNH THỨC ĐỒNG PHẠM CĂN CỨ VÀO DẤU HIỆU CHỦ QUAN CỦA ĐỒNG PHẠM ĐỒNG PHẠM CÓ THÔNG M Ư U TR Ư ỚC Là hình thức đồng phạm trong đó: Có sự bàn bạc tr ư ớc giữa những ng ư ời tham gia Là hình thức đồng phạm trong đó những ng ư ời tham gia có vai trò nh ư nhau, họ đều là ng ư ời thực hành 3. CÁC HÌNH THỨC ĐỒNG PHẠM CĂN CỨ VÀO DẤU HIỆU KHÁCH QUAN CỦA ĐỒNG PHẠM ĐỒNG PHẠM GIẢN Đ Ơ N Là hình thức đồng phạm trong đó những ng ư ời tham gia có vai trò khác nhau, một hoặc một số ng ư ời là ng ư ời thực hành, những ng ư ời khác hoặc tổ chức, hoặc xúi giục, hoặc giúp sức. 3. CÁC HÌNH THỨC ĐỒNG PHẠM CĂN CỨ VÀO DẤU HIỆU KHÁCH QUAN CỦA ĐỒNG PHẠM ĐỒNG PHẠM PHỨC TẠP Phạm tội có tổ chức có những đặc điểm: PT có tổ chức thường gây HQ lớn hoặc đặc biệt lớn Phương pháp, thủ đoạn thực hiện tội phạm và che dấu tội phạm thường tinh vi, xảo quyệt... Trong hoạt động có sự chuẩn bị kỹ càng mọi mặt cả về thực hiện tội phạm và che dấu TP Tồn tại trong tổ chức quan hệ chỉ huy, phục tùng Tổ chức được hình thành với phương hướng hoạt động lâu dài, bền vững; Sự câu kết chặt chẽ trong hình thức đồng phạm này: Vừa thể hiện mức độ liên kết về MCQ vừa thể hiện mức độ phân hoá vai trò, nhiệm vụ cụ thể về M K Q Vừa thể hiện đặc điểm của của những dấu hiệu chủ quan và vừa thể hiện đặc điểm của những dấu hiệu khách quan Phạm tội có tổ chức là hình thức đồng phạm trong đó có sự câu kết chặt chẽ giữa những người cùng thực hiện tội phạm (Khoản 3 Điều 20 BLHS99) 3. CÁC HÌNH THỨC ĐỒNG PHẠM CĂN CỨ VÀO DẤU HIỆU KHÁCH QUAN VÀ CHỦ QUAN CỦA ĐỒNG PHẠM Phạm tội có tổ chức Ghi nhớ 1. Cách phân loại các hình thức đồng phạm theo dấu hiệu KQ và CQ 2. Phạm tội có tổ chức 3. Phân biệt các hình thức đồng phạm với nhau Hãy điền từ còn thiếu vào ô trống 1. Đồng phạm không có thông mưu trước là hình thức đồng phạm trong đó không có sự thỏa thuận trước giữa những người tham gia hoặc tuy có nhưng không đáng kể 2. Đồng phạm có thông mưu trước luôn nguy hiểm hơn đồng phạm không có thông mưu trước vì trong hình thức đồng phạm ấy đã có sự thỏa thuận trước (...) (...) (...) (...) (...) (...) (...) (...) (...) (...) (...) (...) (...) (...) (...) (...) (...) (...) (...) (...) (...) (...) (...) (...) (...) (...) (...) (...) 4. VẤN ĐỀ TNHS TRONG ĐỒNG PHẠM TỰ Ý NỬA CHỪNG CHẤM DỨT VIỆC PHẠM TỘI TRONG ĐP HÀNH VI VƯỢT QUÁ CỦA NGƯỜI THỰC HÀNH XÁC ĐỊNH GIAI ĐOẠN THỰC HIỆN TỘI PHẠM TRONG ĐP CT ĐẶC BIỆT TRONG ĐỒNG PHẠM HV NẰM NGOÀI Ý ĐỊNH CỦA ĐỒNG BỌN NGƯỜI THỰC HÀNH LÀ CT ĐẶC BIỆT TUỲ THUỘC VÀO HV CỦA NGƯỜI THỰC HÀNH NGƯỜI TỰ Ý NỬA CHỪNG CD VIỆC PT KHÔNG TNHS MỘT SỐ VẤN ĐỀ LIÊN QUAN ĐẾN XÁC ĐỊNH TP CHỊU TNHS CHUNG VỀ TOÀN BỘ TỘI PHẠM NHỮNG NGUYÊN TẮC TNHS TRONG ĐỒNG PHẠM NHỮNG NGƯỜI ĐỒNG PHẠM PHẢI CHỊU TNHS CHUNG VỀ TOÀN BỘ TP DO HỌ GÂY RA Thể hiện Tất cả những ng ư ời đồng phạm đều bị truy tố, xét xử theo cùng 1 tội danh cùng điều luật và trong phạm vi chế tài của điều luật đó Các nguyên tắc chung về truy cứu TNHS, QĐHP, thời hiệu... đ ư ợc áp dụng chung cho tất cả NHỮNG NGUYÊN TẮC TNHS TRONG ĐỒNG PHẠM CHỊU TRÁCH NHIỆM ĐỘC LẬP VỀ VIỆC CÙNG THỰC HIỆN Đ ỒNG PHẠM MỖI NGƯỜI ĐỒNG PHẠM PHẢI CHỊU TRÁCH NHIỆM ĐỘC LẬP DO CÙNG THỰC HIỆN VỤ ĐP Thể hiện Những người đồng phạm không phải chịu trách nhiệm về hành vi vượt quá của người thực hành Việc miễn TNHS, miễn HP đối với người đồng phạm này không loại trừ TNHS của người đồng phạm khác Hành vi của người tổ chức, xúi giục, giúp sức dù chưa đưa đến việc thực hiện tội phạm vẫn phải chịu TNHS Sự tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội của người đồng phạm này không loại trừ TNHS của người đồng phạm khác NHỮNG NGUYÊN TẮC TNHS TRONG ĐỒNG PHẠM CÁ THỂ HOÁ TNHS CỦA NHỮNG NGƯỜI ĐỒNG PHẠM MỖI NGƯỜI ĐỒNG PHẠM PHẢI CHỊU TRÁCH NHIỆM ĐỘC LẬP DO CÙNG THỰC HIỆN VỤ ĐP Thể hiện LHS quy định chính sách nghiêm trị kết hợp với khoan hồng Ghi nhớ 1. Những vấn đề liên quan đến TNHS của những người đồng phạm 2. Những nguyên tắc TNHS trong đồng phạm 3. Sự thể hiện của các nguyên tắc trong thực tiễn xét xử H µ N H V I ý § Þ N H N G ¦ ê I T H ù C H µ N H T H ù C H I Ö N § å N G B ä N N G O µ I 4 6 5 1 3 2 KHÁI NIỆM GÌ ĐÂY...? 5. H ÀNH VI LIÊN QUAN ĐẾN TỘI PHẠM VÀ CẤU THÀNH TỘI ĐỘC LẬP KHÔNG PHẢI LÀ ĐỒNG PHẠM VÌ KHÔNG CÓ HỨA HẸN TRƯỚC KHÔNG TỐ GIÁC ĐIỀU 314 CHE GIẤU TỘI PHẠM ĐIỀU 313 HẾT CHƯƠNG X Cám ơn