Bài giảng Luật hình sự Việt Nam - Chương 16: Trách nhiệm hình sự của người chưa thành niên phạm tội

CH ƯƠ NG XVI TRÁCH NHIỆM HÌNH SỰ CỦA NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN PHẠM TỘI Mục tiêu Cung cấp cho người học nguyên tắc xử lý người CTN phạm tội, các biện pháp tư pháp và hình phạt áp dụng với người CTN phạm tội để áp dụng trong thực tiễn NỘI DUNG 1. Đường lối xử lý người CTN phạm tội 2. Nguyên tắc xử lý người CTN phạm tội 3. BPTP áp dụng đối với người CTN phạm tội 4. Hình phạt áp dụng đối với người CTN phạm tội ĐƯỜNG LỐI XỬ LÝ NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN PHẠM TỘI LÀ CHỦ THỂ CỦA TỘI PHẠM Thùc hiªn HV nguy hiÓm cho XH bÞ coi lµ PT LÀ ĐỐI T Ư ỢNG CẦN Đ Ư ỢC BẢO VỆ ĐẶC BIỆT Ng­êi tõ ®ñ 14 tuæi ®Õn d­íi 18 tuæi KHÁI NIỆM N G Ư ỜI CTN PHẠM TỘI Dễ bị kích động, lôi cuốn nhưng cũng dễ thay đổi, dễ uốn nắn Nhiều hoài bão nhưng thiếu thực tế Dễ tự ái, tự ti, hiếu thắng, thiếu kiên nhẫn Có xu hướng muốn tự khẳng định, được đánh giá, được tôn trọng Khả năng tự kiềm chế chưa cao Thiếu nhữn g điều kiện và bản lĩnh để tự lập Trình độ nhận thức và kinh nghiệm sống hạn chế Chưa phát triển đầy đủ về thể chất và tâm - sinh lý 8 đặc điểm NHỮNG ĐẶC ĐIỂM CỦA NGƯỜI C H Ư A T HÀNH N IÊN Để cải tạo, giáo dục người CTN phạm tội cần : Gia đình Nhà trường Xã hội SỰ PHỐI HỢP Vai trò quan trọng ÁP DỤNG BLHS ĐỐI VỚI NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN PHẠM TỘI Theo quy định của BLHS Theo quy định Đ.68  Đ.77 VÀ KHÔNG TRÁI Phải chịu TNHS Người chưa thành niên phạm tội GIÚP ĐỠ NG Ư ỜI CTN SỬA CHỮA SAI LẦM LÀ CHỦ YẾU NHỮNG NGUYÊN TẮC XỬ LÝ NGƯỜI CTN PHẠM TỘI NGUYÊN TẮC THỨ NHẤT GIÁO DỤC LÀ CHÍNH GIÚP HỌ TRỞ THÀNH CD CÓ ÍCH CHO XH NGUYÊN TẮC THỨ HAI TỘI PHẠM MÀ HỌ THỰC HIỆN LÀ TỘI INT HOẶC TỘI N T CÓ NHIỀU TÌNH TIẾT GIẢM NHẸ CHƯA GÂY THIỆT HẠI HOẶC GÂY THIỆT HẠI KHÔNG LỚN ĐƯỢC GIA ĐÌNH HOẶC C Q , TỔ CHỨC NHẬN GIÁM SÁT, GIÚP ĐỠ CÓ THỂ MIỄN TNHS CHO NGƯỜI CTN NẾU: NGUYÊN TẮC THỨ BA ĐƯA VÀO TRƯỜNG GIÁO DƯỠNG YÊU CẦU CỦA PHÒNG NGỪA TỘI PHẠM TÍNH CHẤT CỦA HV PHẠM TỘI CHỈ TRUY CỨU TNHS, ÁP DỤNG HP ĐỐI VỚI NGƯỜI CTN PHẠM TỘI KHI ĐIỀU ĐÓ LÀ CÂN THIẾT VÀ PHẢI DỰA VÀO: NHỮNG ĐẶC ĐIỂM VỀ NHÂN THÂN GIÁO DỤC TẠI XÃ, PHƯỜNG, THỊ TRẤN NẾU KHÔNG CẦN THIẾT PHẢI ÁP DỤNG HP THÌ T . A CÓ THỂ ÁP DỤNG BIỆN PHÁP TƯ PHÁP Không áp dụng hình phạt bổ sung đối với người chưa thành niên phạm tội Không áp dụng hình phạt tiền đối với người chưa thành niên phạm tội ở độ tuổi từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi. Cho hưởng mức án nhẹ hơn mức án áp dụng đối với người đã thành niên phạm tội tương ứng. Hạn chế áp dụng hình phạt tù Không xử phạt tù chung thân hoặc tử hình NGUYÊN TẮC THỨ TƯ ĐỐI VỚI NGƯỜI CTN PHẠM TỘI : NGUYÊN TẮC THỨ NĂM ÁN Đà TUYÊN ĐỐI VỚI NGƯỜI CTN PHẠM TỘI KHI CHƯA ĐỦ 16 TUỔI KHÔNG ĐƯỢC TÍNH ĐỂ XÁC ĐỊNH: TÁI PHẠM TÁI PHẠM NGUY HIỂM Biện pháp có tính chất giáo dục, phòng ngừa BẢN CHẤT ĐIỀU KIỆN PT ít nghiêm trọng hoặc nghiêm trọng Môi trường sống của người CTN phạm tội tại xã, phường... tốt cho CT, GD THỜI HẠN Từ 1 đến 2 năm YÊU CẦU Ng ư ời CTN phải thực hiện 1 số nghĩa vụ 2. CÁC BIỆN PHÁP TƯ PHÁP ÁP DỤNG ĐỐI VỚI NGƯỜI CTN Giáo dục ở xã, phường, thị trấn Đưa vào trường giáo dưỡng ÁP DỤNG BPTP NÀY NẾU XÉT THẤY: CẦN PHẢI CÓ KL CHẶT CHẼ CẦN PHẢI CÁCH LY NGƯỜI CTN PHẠM TỘI KHỎI MÔI TRƯỜNG XH ĐỂ GIÁO DỤC VÀ CẢI TẠO HỌ. Đưa vào trường giáo dưỡng KHI ÁP DỤNG BIỆN PHÁP NÀY, TA CẦN XEM XÉT: TÍNH CHẤT NGHIÊM TRỌNG CỦA HV PHẠM TỘI; NHÂN THÂN NGƯỜI PHẠM TỘI; MÔI TRƯỜNG SỐNG CỦA NGƯỜI CTN Đưa vào trường giáo dưỡng THỜI HẠN GIÁO DƯỠNG TỪ 1 ĐẾN 2 NĂM NGƯỜI CTN PHẢI THỰC HIỆN 1 SỐ NGHĨA VỤ 3. Các hình phạt áp dụng đối với người CTN GD sâu sắc, gây tổn hại về tinh thần TÍNH CHẤT Phạm tội ít nghiêm trọng Nhiều TTGN quy định tại Đ.46 ĐIỀU KIỆN ÁN TÍCH Xoá sau 6 tháng kể từ khi chấp hành xong HP, nếu trong thời gian đó người CTN không phạm tội mới CẢNH CÁO PHẠT TIỀN Có độ tuổi từ đủ 16 đến dưới 18 Có thu nhập hoặc tài sản riêng CĂN CỨ KHÔNG ĐỦ 2 Đ/K, KHÔNG ĐƯỢC ÁP DỤNG HP TIỀN T/ch, mức độ nghiêm trọng của TP Tình hình tài chính của người CTN Sự biến động của giá cả ĐIỀU KIỆN MỨC PHẠT KHÔNG QUÁ 1/2 MỨC PHẠT MÀ LUẬT QĐ XAT Đã qua ít nhất 6 tháng Không phạm tội mới... Lâm vào tình trạng khó khăn ĐB Lập công lớn... GIẢM, MIỄN PHẠT TIỀN CẢI TẠO KHÔNG GIAM GIỮ Phạm tội ít nghiêm trọng hoặc nghiêm trọng Có nơi làm việc ổn định hoặc nơi thường trú rõ ràng ĐIỀU KIỆN CẢI TẠO KHÔNG GIAM GIỮ NGHĨA VỤ Chấp hành nghiêm chỉnh PL của NN, các QĐ của CQ, TC hoặc chính quyền ĐP Phải tham gia lao động, học tập CẢI TẠO KHÔNG GIAM GIỮ K hông quá 1/2 thời hạn do luật định đối với CTKGG Không bị khấu trừ thu nhập THỜI HẠN Người CTN có thể được giảm hình phạt CTKGG: Đã chấp hành được 1/4 thời hạn CTKGG Có nhiều tiến bộ Người CTN có thể được miễn chấp hành phần HP CTKGG còn lại nếu: Lập công lớn Mắc bệnh hiểm nghèo Người CTN phạm tội được XAT nếu: Kể từ ngày chấp hành xong CTKGG đã qua ít nhất 6 tháng Không phạm tội mới trong thời gian đó Tù có thời hạn Khi không đủ điều kiện áp dụng HP nhẹ hơn Điều kiện áp dụng Phạm tội RNT hoặc ĐBNT 8 9 7 2 3 1 5 6 4 0 # * Nghĩa vụ Tù có thời hạn 8 9 7 2 2 1 5 6 4 0 # * Phải chấp hành quy định của trại giam 8 9 7 2 3 1 5 6 4 0 # * Phải lao động và học tập 8 9 7 2 3 1 5 6 4 0 # * Phải được giam riêng Tù có thời hạn Nếu điều luật quy định HP cao nhất là CT hoặc TH Không quá 18 năm tù Nếu điều luật quy định HP tù có thời hạn Không quá 3/4 mức phạt MỨC HÌNH PHẠT ÁP DỤNG ĐỐI VỚI NG Ư ỜI TỪ ĐỦ 16 ĐẾN D Ư ỚI 18 TUỔI Tù có thời hạn MỨC HÌNH PHẠT ÁP DỤNG ĐỐI VỚI NG Ư ỜI TỪ ĐỦ 14 ĐẾN D Ư ỚI 16 TUỔI Nếu điều luật quy định HP cao nhất là CT hoặc TH Nếu điều luật quy định hình phạt tù có thời hạn Không quá 1/2 mức phạt Không quá 12 năm tù Có đ ề nghị của ban giám thị Cải tạo tốt, có nhiều tiến bộ Tù có thời hạn Giảm và miễn chấp hành hình phạt tù giam Điều kiện giảm Người CTN đã CH được 1/4 thời hạn phạt tù GIẢM ÁN NHIỀU LẦN, MỖI LẦN CÓ THỂ ĐẾN 4 NĂM ĐẢM BẢO CH ẤP HÀNH ÍT NHẤT 2/5 MỨC H ÌNH PHẠT NGƯỜI CTN BỊ PHẠT TÙ, NẾU LẬP CÔNG HOẶC MẮC BỆNH HIỂM NGHÈO CÓ THỂ ĐƯỢC MIỄN CH PHẦN HP CÒN LẠI TỔNG HỢP HÌNH PHẠT TRONG TR Ư ỜNG HỢP NG Ư ỜI CH Ư A THÀNH NIÊN PHẠM NHIỀU TỘI Có tội thực hiện tr ư ớc 18 tuổi tròn, có tội thực hiện sau khi đủ 18 tuổi Nếu tội nặng nhất đã phạm khi đủ 18 tuổi Hình phạt chung đ ư ợc áp dụng nh ư đối với ng ư ời đã thành niên. Nếu tội nặng nhất đã phạm khi ch ư a đủ 18 tuổi Hình phạt chung không đ ư ợc v ư ợt quá mức cao nhất quy định tại Điều 74 BLHS Cám ơn các em Hết Chương XVI