Bài giảng Luật hình sự Việt Nam - Chương 20: Các tội xâm phạm sở hữu

CHƯƠNG XX CÁC TỘI XÂM PHẠM SỞ HỮU CÁC TỘI XÂM PHẠM SỞ HỮU 1. CUNG CẤP CÔNG CỤ ĐỂ NHẬN DIỆN CÁC HÀNH VI PHAM TỘI 2. ÁP DỤNG ĐỂ GIẢI CÁC BÀI TẬP TÌNH HUỐNG 1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG 2. CÁC TỘI PHẠM CỤ THỂ Nội dung I. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG 1. Khái niệm về các tội xâm phạm sở hữu Là những hành vi nguy hiểm cho XH Có lỗi Gây thiệt hại hoặc đe doạ gây thiệt hại cho QHSH. Khách thể của tội phạm Quan hệ SH là KT của TP. Nghĩa là: SỰ GÂY THIỆT HẠI CHO QHSH ĐÃ PHẢN ÁNH ĐẦY ĐỦ BẢN CHẤT NGUY HIỂM CỦA TỘI PHẠM CÁC TỘI XPSH GÂY THIỆT HẠI CHO QUAN HỆ SH ĐTTĐ của các tội XPSH là tài sản . Đó là: NHỮNG GIẤY TỜ THỂ HIỆN QUYỀN VỀ TÀI SẢN GIẤY TỜ CÓ GIÁ TRỊ THANH TOÁN BẰNG TIỀN TIỀN  VẬT HÀNH VI CHIẾM ĐOẠT HVKQ H ÀNH VI CHIẾM GIỮ TRÁI PHÉP HÀNH VI SỬ DỤNG TRÁI PHÉP HÀNH VI HUỶ HOẠI, LÀM H / HỎNG, MẤT MÁT TS THIỆT HẠI XẢY RA CHO QHSH THỂ HIỆN DƯỚI DẠNG THIỆT HẠI VẬT CHẤT HÀNH ĐỘNG PHẠM TỘI KHÔNG HÀNH ĐỘNG PHẠM TỘI LÀ DẤU HIỆU BẮT BUỘC CỦA NHIỀU TỘI PHẠM NHIỀU TỘI CÓ CTTP VẬT CHẤT HẬU QUẢ CT của TP Đa số các tội phạm quy định tại chương này có CT thường MCQ của TP Lỗi cố ý hoặc vô ý Động cơ có thể là tư lợi hoặc không 2. Các tội XPSH trong BLHS Việt nam Có 13 tội phạm được chia thành nhóm như sau: CÁC TỘI XPSH (13 TỘI) CÁC TỘI CÓ MỤC ĐÍCH TƯ LỢI TỪ 133 -> 142 CÁC TỘI KHÔNG CÓ TÍNH CHẤT CHIẾM ĐOẠT TỪ 141 - > 142 CÁC TỘI KHÔNG CÓ MỤC ĐÍCH TƯ LỢI TỪ 143 -> 145 CÁC TỘI CÓ TÍNH CHẤT CHIẾM ĐOẠT TỪ 133 - > 140 II. CÁC TỘI XPSH CÓ TÍNH CHẤT CHIẾM ĐOẠT KHÁI NIỆM L à các tội XPSH mà trong cấu thành các tội ấy dấu hiệu chiếm đoạt là bắt buộc CHIẾM ĐOẠT LÀ H ÀNH VI CỐ Ý LÀM DỊCH CHUYỂN MỘT CÁCH PHI PHÁP TÀI SẢN ĐANG THUỘC SỰ QUẢN LÝ CỦA CHỦ TÀI SẢN THÀNH TÀI SẢN CỦA MÌNH . MKQ: Về mặt thực tế : II. CÁC TỘI XPSH CÓ TÍNH CHẤT CHIẾM ĐOẠT Sử dụng Định đoạt Chiếm hữu Làm cho chủ tài sản mất tài sản , mất khả năng thực hiện các quyền năng:  Về mặt pháp lý : Quá trình xảy ra trên thực tế không làm mất quyền sở hữu của chủ sở hữu . HÌNH THỨC CHIẾM ĐOẠT CỤ THỂ TÀI SẢN BỊ CHIẾM ĐOẠT NGƯỜI CHIẾM ĐOẠT  HV chiếm đoạt được thể hiện dưới các dạng khác nhau tuỳ thuộc vào quan hệ: II. CÁC TỘI XPSH CÓ TÍNH CHẤT CHIẾM ĐOẠT ĐTTĐ : L à tài sản còn đang nằm trong sự chiếm hữu, sự QL của chủ tài sản MCQ: Lỗi của người chiếm đoạt là CYTT II. CÁC TỘI XPSH CÓ TÍNH CHẤT CHIẾM ĐOẠT H ÀNH V I CHIẾM ĐOẠT, C HIẾM ĐOẠT ĐƯỢC M ỤC ĐÍCH, Trong CTTP c¸c téi XPSH cã tÝnh chÊt chiÕm ®o¹t, dÊu hiÖu chiÕm ®o¹t cã thÓ lµ : Ghi nhớ Khái niệm về chiếm đoạt Các dấu hiệu của chiếm đoạt Kiểm tra Khẳng định nào đúng 1. Chiếm đoạt là hành vi làm dịch chuyển tài sản của ng ư ời khác thành tài sản của mình. 2. Chiếm đoạt là hành vi cố ý làm dịch chuyển một cách phi pháp tài sản của ng ư ời khác thành tài sản của mình. 20 5 10 15 Ng ư ời từ 14 tuổi trở lên CT Lỗi cố ý trực tiếp Mục đích t ư lợi MCQ * Hành vi dùng vũ lực * Hành vi đe doạ dùng vũ lực * Hành vi khác MKQ ĐT TĐ Tài sản KT Quan hệ sở hữu TM, SK con ng ư ời TỘI CƯỚP TÀI SẢN (ĐIỀU 133 BLHS) III. CÁC TỘI PHẠM CỤ THỂ 1 3 2 MKQ của TP: Người phạm tội có HV bắt cóc người để chiếm đoạt tài sản. TP được coi là HT khi người PT có HV bắt cóc TỘI BẮT CÓC NHẰM CHIẾM ĐOẠT TÀI SẢN (ĐIỀU 134) KT của TP: Quan hệ nhân thân: tự do, sức khoẻ, tính mạng Quan hệ sở hữu MCQ của TP: Lỗi của người phạm tội là CYTT Mục đích phạm tội là chiếm đoạt tài sản TỘI CƯỠNG ĐOẠT TÀI SẢN (ĐIỀU 135 BLHS99) HV phạm tội xâm hại: Quan hệ nhân thân Quan hệ sở hữu MCQ của TP: Lỗi CYTT M/ đích chiếm đoạt t / sản  DÙNG THỦ ĐOẠN KHÁC UY HIẾP TINH THẦN NG Ư ỜI PT CÓ HÀNH VI:  ĐE DOẠ SẼ DÙNG VŨ LỰC HOẶC TỘI CƯỚP GIẬT TÀI SẢN (ĐIỀU 136 BLHS99) KT của TP: Quan hệ sở hữu MKQ: HV chiếm đoạt có tính chất: Công khai Nhanh chóng Lỗi cố ý trực tiếp TỘI CÔNG NHIÊN CHIẾM ĐOẠT TÀI SẢN (ĐIỀU 137 BLHS) XÂM HẠI QUAN HỆ SỞ HỮU HV chiếm đoạt TS của người khác HV chiếm đoạt mang tính chất công khai Xảy ra trong hoàn cảnh chủ tài sản không có đ/k ngăn cản. TPHT khi người PT chiếm đoạt được TS C¸c dÊu hiÖu ph¸p lý cña c¸c téi ph¹m quy ®Þnh tõ §iÒu 133 ®Õn §iÒu 137 BLHS C¸c t×nh tiÕt ®Þnh khung h×nh ph¹t. Ghi nhớ K H ¤ N G D ï N G V ò L ù C C è ý T È U T H O ¸ T 5 0 0 0 0 0 § å N G N H A N H C H ã N G C H I Õ M § O ¹ T C ¤ N G K H A I 7 4 5 3 1 2 6 Tội gì đây ...??? LỖI CỐ Ý Q C M M K Q TPHT KHI CHIẾM ĐOẠT ĐƯỢC T ÀI SẢN THỦ ĐOẠN ĐỂ CHIẾM ĐOẠT LÀ LÉN LÚT NGƯỜI PHẠM TỘI CÓ HÀNH VI CHIẾM ĐOẠT Tài sản đang ở trong sự chiếm hữu của người khác Tài sản đang nằm trong KV quản lý, bảo quản Tài sản chiếm hữu hợp pháp hoặc bất hợp pháp Tài sản có thể có người bảo vệ, trông coi hoặc không có ĐTTĐ : Tài sản đan g có chủ, bao gồm: TỘI TRỘM CẮP TÀI SẢN (ĐIỀU 138 BLHS99) Tôi bị lừa mất hết rồi! TỘI LỪA ĐẢO CHIẾM ĐOẠT TÀI SẢN (ĐIỀU 139) HV chiếm đoạt TS bằng thủ đoạn lừa dối. Lừa dối có thể được thực hiện thông qua: GIẢ DANH TỔ CHỨC KÝ KẾT HỢP ĐỒNG VIỆC LÀM CỤ THỂ (CÂN, ĐONG, ĐO, ĐẾM, TÍNH SAI..) LỜI NÓI XUẤT TRÌNH GIẤY TỜ GIẢ MẠO GIẢ DANH CÁN BỘ Gian dối là đặc trưng của lừa đảo, nhưng không phải mọi hành vi gian dối đều cấu thành tội lừa đảo TỘI LỪA ĐẢO CHIẾM ĐOẠT TÀI SẢN (ĐIỀU 139) Tội phạm hoàn thành khi: Người phạm tội đã chiếm đoạt được tài sản Người phạm tội đã giữ lại được tài sản mà đáng lẽ phải trao TỘI LỪA ĐẢO CHIẾM ĐOẠT TÀI SẢN (ĐIỀU 139) Lỗi cố ý trực tiếp Chủ thể thường TỘI LẠM DỤNG TÍN NHIỆM CHIẾM ĐOẠT TÀI SẢN (ĐIỀU 140) HỢP ĐỒNG KHÁC THUÊ TÀI SẢN MƯỢN TÀI SẢN VAY TÀI SẢN MKQ CỦA TP: NGƯỜI PHẠM TỘI CÓ ĐƯỢC TÀI SẢN MỘT CÁCH NGAY THẲNG, HỢP PHÁP LÀ DO: TỘI LẠM DỤNG TÍN NHIỆM CHIẾM ĐOẠT TÀI SẢN (ĐIỀU 140) DÙNG THỦ ĐOẠN BỎ TRỐN ĐỂ CHIẾM ĐOẠT T ÀI S ẢN SD TS VÀO MỤC ĐÍCH BẤT HỢP PHÁP DẪN ĐẾN KHÔNG CÓ KHẢ NĂNG TRẢ LẠI DÙNG THỦ ĐOẠN GIAN DỐI ĐỂ CHIẾM ĐOẠT T ÀI SẢN NGƯỜI PT KHÔNG THỰC HIỆN NGHĨA VỤ ĐÃ CAM KẾT MÀ: TỘI LẠM DỤNG TÍN NHIỆM CHIẾM ĐOẠT TÀI SẢN (ĐIỀU 140) ĐÃ CHIẾM ĐOẠT ĐƯỢC TÀI SẢN; KHÔNG CÒN KHẢ NĂNG TRẢ LẠI TS ĐÃ BỎ TRỐN TP HOÀN THÀNH KHI NGƯỜI PT: TỘI LẠM DỤNG TÍN NHIỆM CHIẾM ĐOẠT TÀI SẢN (ĐIỀU 140) CT CỦA TP: LÀ NGƯỜI ĐƯỢC CHỦ TS TÍN NHIỆM GIAO T ÀI SẢN ĐỂ: GIA CÔNG VẬN CHUYỂN SỬA CHỮA... SỬ DỤNG Các con hãy nhớ * Dấu hiệu đặc trưng của các tội phạm quy định tại các Điều từ 138 đến 140 * Sự khác nhau giữa chúng Kiểm tra Khẳng định nào đúng 1. Chỉ coi là tội trộm cắp tài sản khi ng ư ời phạm tội che dấu đ ư ợc hành vi chiếm đoạt của mình 2. Gian dối là đặc tr ư ng của tội lừa đảo nh ư ng không phải mọi hành vi gian dối đều là lừa đảo 3. ĐTTĐ của tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản là những tài sản ch ư a hoặc không có ng ư ời QL 20 15 10 5 CÁC TỘI XPSH KHÔNG CÓ TÍNH CHẤT CHIẾM ĐOẠT TỘI CHIẾM GIỮ TRÁI PHÉP TÀI SẢN (ĐIỀU 141) ĐTTĐ của TP là tài sản: CHƯA ĐƯỢC PHÁT HIỆN: KHO BÁU TRONG LÒNG ĐẤT.. ĐÃ THOÁT LY KHỎI SỰ CHIẾM HỮU CỦA CHỦ TS: T S GIAO LẦM, GIAO THỪA, TS BỊ BỎ QUÊN... TỘI CHIẾM GIỮ TRÁI PHÉP TÀI SẢN (ĐIỀU 141)  MCQ CỦA TP: NGƯỜI TP ĐÃ CÓ HV CHIẾM GIỮ TRÁI PHÉP NGƯỜI PT CÓ ĐƯỢC TÀI SẢN LÀ DO NGẪU NHIÊN MKQ CỦA TP: LỖI CỐ Ý TỘI SỬ DỤNG TRÁI PHÉP TÀI SẢN (ĐIỀU 142 BLHS99) ĐTTĐ: TS bị SD trái phép có giá trị từ 50 tr. VND trở lên TS mà việc sử dụng không làm cho nó mất Tiền TỘI SỬ DỤNG TRÁI PHÉP TÀI SẢN (ĐIỀU 142 BLHS99) MKQ của TP: Ng­êi PT kh«ng cã HV chiÕm ®o¹t vµ còng kh«ng cã ý thøc chiÕm ®o¹t TS Can ph¹m cã hv khai th¸c tr¸i phÐp gi¸ trÞ SD cña TS ng­êi kh¸c. Hành vi phạm tội không có tính chất chiếm đoạt Ghi nhớ c « t i n h MỘT DẤU HIỆU PHẢI CÓ TRONG TỘI CHIẾM GIỮ TRÁI PHÉP TÀI SẢN Chữ gì đây ??? CÁC TỘI XPSH KHÔNG CÓ MỤC ĐÍCH TƯ LỢI TỘI HUỶ HOẠI HOẶC CỐ Ý LÀM HƯ HỎNG TÀI SẢN ĐTTĐ: Tài sản không thuộc loại có tính chất đặc biệt CÁC TỘI XPSH KHÔNG CÓ MỤC ĐÍCH TƯ LỢI TỘI HUỶ HOẠI HOẶC CỐ Ý LÀM HƯ HỎNG TÀI SẢN MKQ của TP: Hành vi huỷ hoại Hành vi cố ý làm hư hỏng HQ: Tài sản bị huỷ hoại hoặc bị hư hỏng CÁC TỘI XPSH KHÔNG CÓ MỤC ĐÍCH TƯ LỢI TỘI HUỶ HOẠI HOẶC CỐ Ý LÀM HƯ HỎNG TÀI SẢN MCQ của TP: Lỗi CYTT hoặc CYGT. TỘI THIẾU TRÁCH NHIỆM GÂY THIỆT HẠI NGHIÊM TRỌNG ĐẾN TÀI SẢN CỦA NHÀ NƯỚC (ĐIỀU 144) ĐTTĐ: Tài sản của Nhà nước TỘI THIẾU TRÁCH NHIỆM GÂY THIỆT HẠI NGHIÊM TRỌNG ĐẾN TÀI SẢN CỦA NHÀ NƯỚC (ĐIỀU 144) CT của TP: Là những người có trách nhiệm đối với tài sản TỘI THIẾU TRÁCH NHIỆM GÂY THIỆT HẠI NGHIÊM TRỌNG ĐẾN TÀI SẢN CỦA NHÀ NƯỚC (ĐIỀU 144) NGƯỜI PT ĐÃ KHÔNG THỰC HIỆN HOẶC THỰC HIỆN KHÔNG ĐẦY ĐỦ NHỮNG QUY ĐỊNH VỀ : Q UẢN LÝ BẢO Q UẢN SỬ DỤNG TÀI SẢN THIỆT HẠI NGHIÊM TRỌNG hËu qu¶ TỘI VÔ Ý GÂY THIỆT HẠI NGHIÊM TRỌNG ĐẾN TÀI SẢN (ĐIỀU 145 BLHS99) HQ xảy ra là thiệt hại từ 50 tr. VND trở lên Người PT đã vi phạm nhữn g QT thông thường trong cuộc sống về bảo vệ TS QHNQ SỰ KHÁC BIỆT GIỮA TỘI PHẠM QĐ TẠI ĐIỀU 143 VỚI TỘI PHẠM QĐ TẠI ĐIỀU 85 VÀ 231 BLHS GHI NHỚ Hết chương XX Cám ơn các em