Bài giảng Luật hình sự Việt Nam - Chương 26: Các tội xâm phạm trật tự quản lý hành chính

CÁC TỘI XÂM PHẠM TRẬT TỰ QUẢN LÝ HÀNH CHÍNH CHƯƠNG XXVI Mục tiêu Cung cấp công cụ để định tội danh đối với các hành vi phạm tội xâm phạm TTQLHC KHÁI NIỆM CHUNG CÁC TP CỤ THỂ NỘI DUNG 1. Khái niệm chung Các tội xâm phạm trật quản lý hành chính (TTQLHC) là: Những HVNH cho XH Xâm phạm hoạt động bình thường của Nhà nước và XH trong lĩnh vực QLHC NN Khách thể 2. Các tội phạm cụ thể xâm phạm TTQLHC TỘI CHỐNG NGƯỜI THI HÀNH CÔNG VỤ (ĐIỀU 257) Sự hoạt động bình thường của cơ quan Nhà nước, tổ chức XH TỘI CHỐNG NGƯỜI THI HÀNH CÔNG VỤ (ĐIỀU 257) DÙNG VŨ LỰC ĐE DỌA DÙNG VL THỦ ĐOẠN KHÁC TPHT khi có một trong các hành vi này chèng ng­êi THCV HÀNH VI TỘI CHỐNG NGƯỜI THI HÀNH CÔNG VỤ (ĐIỀU 257) Lỗi CYTT Mục đích: Cản trở người THCV ép buộc người THCV th/hiện HV trái PL. CT của tội phạm là chủ thể thường TỘI LỢI DỤNG CÁC QUYỀN TỰ DO DÂN CHỦ XÂM PHẠM LỢI ÍCH NHÀ NƯỚC, QUYỀN, LỢI ÍCH HỢP PHÁP, CÔNG DÂN (ĐIỀU 258 BLHS) Sự h/động b/thường của CQNN, TCXH Lợi ích Nhà nước và công dân kt HV lợi dụng các quyền TDDC để: Xuyên tạc, Bôi nhọ, Vu khống CQNN, TCXH và CD. mkq Lỗi cố ý mcq Chủ thể thường ct TỘI TRỐN TRÁNH NGHĨA VỤ QUÂN SỰ (ĐIỀU 259) KT Không CH đúng QĐ của PL về đăng ký NVQS. Không chấp hành lệnh gọi nhập ngũ Không chấp hành lệnh gọi tập trung huấn luyện Chỉ coi là phạm tội này nếu ng ư ời có hành vi đã: Đã bị xử phạt HC về HV này, hoặc; Đã bị KA về tội này mà chưa được xoá án tích MKQ Chế độ NVQS của NN TỘI TRỐN TRÁNH NGHĨA VỤ QUÂN SỰ (ĐIỀU 259) CÔNG DÂN VN TỪ: Thực hiện NVQS 17 đến 28 tuổi 17 tuổi trở lên Đăng ký NVQS Nữ Nam 18 đến 40 tuổi 18 đến 45 tuổi Phải đăng ký vào ngạch dự bị CT TỘI TRỐN TRÁNH NGHĨA VỤ QUÂN SỰ (ĐIỀU 259) Lỗi cố ý MCQ Không chấp hành trong các trường hợp sau mới là phạm tội: TỘI KHÔNG CHẤP HÀNH LỆNH GỌI QUÂN NHÂN DỰ BỊ NHẬP NGŨ (ĐIỀU 260 BLHS99) Thủ đoạn phạm tội không có ý nghĩa định tội HV k hông chấp hành lệnh gọi nhập ngũ mà không có lý do chính đáng. Có lệnh tổng động viên; Có lệnh động viên cục bộ; Có chiến tranh; Theo các nhu cầu đặc biệt của QĐ Chủ thể: QNDB Lỗi cố ý  Người có CVQH trong việc:  Đăng ký NVQS,  Gọi nhập ngũ,  Gọi tập trung HL CT  HV lợi dụng CVQH làm không đúng QĐ về:  Đăng ký NVQS;  Gọi nhập ngũ;  Gọi tập trung huấn luyện. MKQ TỘI LÀM TRÁI QUY ĐỊNH VỀ VIỆC THỰC HIỆN NVQS (ĐIỀU 261 BLHS99) Không chuyển lệnh gọi nhập ngũ cho người phải làm NVQS, người được gọi TTHL... HV gây khó khăn, trở ngại cho các công việc liên quan đến NVQS, như: CT của tội này là CT thường nhưng thường là bố, mẹ, anh, em, bạn bè của người phải làm NVQS TỘI CẢN TRỞ VIỆC THỰC HIỆN NVQS (ĐIỀU 262) Điều 263 quy định 4 tội danh: Tội cố ý làm lộ BMNN Tội chiếm đoạt TL BMNN Tội mua bán TL BMMN Tội tiêu huỷ TL BMNN TỘI CỐ Ý LÀM LỘ BÍ MẬT NHÀ NƯỚC; TỘI CHIẾM ĐOẠT, MUA BÁN, TIÊU HUỶ TÀI LIỆU BÍ MẬT NHÀ NƯỚC TỘI CỐ Ý LÀM LỘ BÍ MẬT NHÀ NƯỚC; TỘI CHIẾM ĐOẠT, MUA BÁN, TIÊU HUỶ TÀI LIỆU BÍ MẬT NHÀ NƯỚC An toàn của BMNN, An toàn đối nội, đối ngoại của VN. ĐTTĐ ĐTTĐ là BM Nhà nước KT TỘI CỐ Ý LÀM LỘ BÍ MẬT NHÀ NƯỚC; TỘI CHIẾM ĐOẠT, MUA BÁN, TIÊU HUỶ TÀI LIỆU BÍ MẬT NHÀ NƯỚC Cố ý làm cho BMNN bị tiết lộ bằng nhiều p/pháp Làm chuyển biến một cách phi pháp TL BMNN thành tài liệu của mình Trao đổi tài liệu BMNN bằng tiền hay hiện vật. Làm cho TL BMNN mất một phần hoặc mất hẳn giá trị SD MKQ Tội cố ý làm lộ BM Nhà nước: Người có CVQH hạn l/quan đến BMNN Các tội còn lại có chủ thể thường TỘI CỐ Ý LÀM LỘ BÍ MẬT NHÀ NƯỚC; TỘI CHIẾM ĐOẠT, MUA BÁN, TIÊU HUỶ TÀI LIỆU BÍ MẬT NHÀ NƯỚC Lỗi cố ý CT MCQ TỘI VÔ Ý LÀM LỘ BM NHÀ NƯỚC; TỘI LÀM MẤT TÀI LIỆU BM NHÀ NƯỚC (ĐIỀU 264 BLHS99) Điều 264 quy định 2 tội danh: Tội vô ý làm lộ BMNN Tội làm mất TL BMNN Những người có trách nhiệm trong việc QL, BV, SD TL BMNN. CT Làm cho TL BMNN bị tiết lộ do HV vô ý. Làm cho TL BMNN không còn nằm trong sự QL do HV vô ý của mình. MCQ TỘI VÔ Ý LÀM LỘ BM NHÀ NƯỚC; TỘI LÀM MẤT TÀI LIỆU BM NHÀ NƯỚC (ĐIỀU 264 BLHS99) TỘI GIẢ MẠO CHỨC VỤ, CẤP BẬC (ĐIỀU 265) HV phạm tội xâm hại: Trật tự QLHC Nhà nước, Uy tín của người cán bộ TỘI GIẢ MẠO CHỨC VỤ, CẤP BẬC (ĐIỀU 265) Hành vi khách quan Thể hiện ở việc giả mạo chức vụ, cấp bậc Hành vi giả mạo được thực hiện bằng: Lời nói Sử dụng giấy tờ giả mạo Sử dụng trang phục, phù hiệu, quân hàm TỘI GIẢ MẠO CHỨC VỤ, CẤP BẬC (ĐIỀU 265) Coi là phạm tội nếu giả mạo là để thực hiện hành vi trái pháp luật TỘI SỬA CHỮA, SỬ DỤNG GIẤY CHỨNG NHẬN VÀ CÁC TÀI LIỆU CỦA CƠ QUAN, TỔ CHỨC (ĐIỀU 266) HV sử dụng các GCN, TL đã sửa chữa để thực hiện HV trái PL HV làm sai lệch nội dung của GCN, tài liệu. Có thể bằng cách: Thêm bớt vào nội dung Tẩy xoá TỘI SỬA CHỮA, SỬ DỤNG GIẤY CHỨNG NHẬN VÀ CÁC TÀI LIỆU CỦA CƠ QUAN, TỔ CHỨC (ĐIỀU 266) Chỉ coi là phạm tội khi: Gây HQ nhiêm trọng hoặc Đã bị xử phạt HC về HV này mà còn vi phạm Lỗi cố ý Chủ thể thường TỘI LÀM GIẢ CON DẤU, TÀI LIỆU CỦA CƠ QUAN, TỔ CHỨC (ĐIỀU 267 BLHS) H ành vi phạm tội thể hiện cụ thể như sau: Tạo ra các loại con dấu, tài liệu giống như của CQ, TC HV trên được thực hiện để lừa dối CQ , TC , CD Nếu không để lừa dối thì không cấu thành TP này Làm giả có thể bằng cách vẽ, khắc dấu, photocopy ... con dấu, tài liệu. TỘI LÀM GIẢ CON DẤU, TÀI LIỆU CỦA CƠ QUAN, TỔ CHỨC (ĐIỀU 267 BLHS) Những con dấu bị làm giả có thể là: (i) Những con dấu đang được lưu hành như dấu của UBND các cấp, dấu của trường ĐH, dấu của cty... (ii) Những con dấu của CQ, TC đã giải thể, thậm chí là CQ , TC không có thật Những tài liệu có thể bị làm giả là: (i) Giấy giới thiệu; (ii) Giấy chứng nhận; (iii) Giấy CMND; (iv) Các loại văn băng, chứng chỉ... TỘI LÀM GIẢ CON DẤU, TÀI LIỆU CỦA CƠ QUAN, TỔ CHỨC (ĐIỀU 267 BLHS) Không làm giả nhưng sử dụng con dấu, tài liệu giả để thực hiện HV phi pháp cũng coi là phạm tội này Lỗi cố ý Chủ thể thông thường  Con dấu của CQNN, TCXH (Điều 263: BM NN )  Tài liệu (không phải TL BM NN ) Các tội phạm này tương đối giống với các TP quy định tại Điều 263 BLHS99 chỉ khác ở ĐT của các HV này:  Điều luật quy định 3 tội danh:  Tội chiếm đoạt con dấu, TL của CQNN, TCXH;  Tội mua bán con dấu, TL của CQNN, TCXH;  Tội tiêu huỷ con dấu, TL của CQNN, TCXH. TỘI CHIẾM ĐOẠT, MUA BÁN HOẶC TIÊU HUỶ CON DẤU, TÀI LIỆU CỦA C QNN , T CXH (ĐIỀU 268) TỘI KHÔNG CHẤP HÀNH CÁC QUYẾT ĐỊNH HÀNH CHÍNH CỦA CƠ QUAN NHÀ NƯỚC CÓ THẨM QUYỀN VỀ VIỆC ĐƯA VÀO CƠ SỞ GIÁO DỤC, CƠ SỞ CHỮA BỆNH, QUẢN CHẾ HÀNH CHÍNH (ĐIỀU 269 BLHS99 ) TTQLHC đối với các đối tượng VP PL HV KHĐ được thể hiện ở việc không chấp hành các QĐ về việc đưa vào: Cơ sở giáo dục; Cơ sở chữa bệnh; Quản chế hành chính mkq kt TỘI KHÔNG CHẤP HÀNH CÁC QUYẾT ĐỊNH HÀNH CHÍNH CỦA CƠ QUAN NHÀ NƯỚC CÓ THẨM QUYỀN VỀ VIỆC ĐƯA VÀO CƠ SỞ GIÁO DỤC, CƠ SỞ CHỮA BỆNH, QUẢN CHẾ HÀNH CHÍNH (ĐIỀU 269 BLHS99 ) Để xác định MKQ của tội phạm cần lưu ý: Thẩm quyền của các CQ HC ra các QĐ Tính hợp pháp của các QĐ hành chính Hiệu lực của các QĐ hành chính Nếu thiếu một trong những đ/k ấy thì HV không chấp hành không phải là HVKQ của TP này Coi là PT này khi đã áp dụng các biện pháp cưỡng chế cần thiết mà vẫn vi phạm TỘI KHÔNG CHẤP HÀNH CÁC QUYẾT ĐỊNH HÀNH CHÍNH CỦA CƠ QUAN NHÀ NƯỚC CÓ THẨM QUYỀN VỀ VIỆC ĐƯA VÀO CƠ SỞ GIÁO DỤC, CƠ SỞ CHỮA BỆNH, QUẢN CHẾ HÀNH CHÍNH (ĐIỀU 269 BLHS99 ) Lỗi cố ý Có NLTNHS và đủ tuổi theo QĐ ct mcq TỘI VI PHẠM CÁC QUY ĐỊNH VỀ QUẢN LÝ NHÀ (ĐIỀU 270 BLHS99) Tội xâm phạm TTQLHC đối với nhà ở HVKQ của TP này gồm: Chiếm dụng chỗ ở XD trái phép Chỉ coi là PT này khi người có HV trên: Đã bị xử phạt HC mà còn VP hoặc; Đã bị KA về HV này mà chưa được XAT Lỗi cố ý Chủ thể thông thường TỘI VI PHẠM CÁC QUY ĐỊNH VỀ XUẤT BẢN, PHÁT HÀNH SÁCH, BÁO, ĐĨA ÂM THANH, BĂNG ÂM THANH, ĐĨA HÌNH, BĂNG HÌNH HOẶC CÁC ẤN PHẨM KHÁC (ĐIỀU 271 BLHS) Tội xâm phạm TTQLHC trong lĩnh vực QL xuất bản, phát hành các ấn phẩm KT TỘI VI PHẠM CÁC QUY ĐỊNH VỀ XUẤT BẢN, PHÁT HÀNH SÁCH, BÁO, ĐĨA ÂM THANH, BĂNG ÂM THANH, ĐĨA HÌNH, BĂNG HÌNH HOẶC CÁC ẤN PHẨM KHÁC (ĐIỀU 271 BLHS) X B , phát hành các ấn phẩm khi GPXB đã hết hạn X B , phát hành các ấn phẩm mà N N cấm X B , phát hành các ấn phẩm mà không có GPXB X B , phát hành các ấn phẩm không đúng với nội dung cho phép HV phạm tội biểu hiện cụ thể như sau: MKQ TỘI VI PHẠM CÁC QUY ĐỊNH VỀ BV VÀ SD DI TÍCH LỊCH SỬ (DTLS), VĂN HOÁ (VH), DANH LAM (DL), THẮNG CẢNH (TC) GÂY HQ NGHIÊM TRỌNG (ĐIỀU 272 BLHS99) ĐTTĐ Di tích lịch sử; Di tích văn hoá; Danh lam, Thắng cảnh HVPT Làm hư hỏng các đối tượng Đền Hùng Chiếm đoạt các hiện vật Không có biện pháp bảo vệ Khai thác, sử dụng các đối tượng trái với QĐ của NN ... Hậu quả nghiêm trọng QHNQ Đã bị xử phạt HC về HV này TỘI VI PHẠM CÁC QUY ĐỊNH VỀ BV VÀ SD DI TÍCH LỊCH SỬ (DTLS), VĂN HOÁ (VH), DANH LAM (DL), THẮNG CẢNH (TC) GÂY HQ NGHIÊM TRỌNG (ĐIỀU 272 BLHS99) Hậu quả nghiêm trọng TNHS Đã bị KA về HV này, chưa được xoá án tích mà còn VP TỘI VI PHẠM QUY CHẾ VỀ BIÊN GIỚI (ĐIỀU 273) KT Chế độ QL Nhà nước về KVBG QG KVBG LÀ VÙNG NẰM DỌC THEO BGQG. ĐÂY LÀ VÙNG CÓ QUY CHẾ ĐẶC BIỆT. TỘI VI PHẠM QUY CHẾ VỀ BIÊN GIỚI (ĐIỀU 273) Cư trú bất hợp pháp ở KVBG; Đi lại ở KVBG mà không có giấy phép hoặc tuy có nhưng là giấy tờ giả mạo Canh tác, XD trái phép tại KVBG Người có HV trên chỉ bị truy cứu TNHS: Đã bị xử phạt HC về HV này mà còn VP hoặc; Đã bị KA về HV này, chưa được XAT mà còn VP HVPT TỘI VI PHẠM QUY CHẾ VỀ BIÊN GIỚI (ĐIỀU 273) Lỗi cố ý Chủ thể thường Chủ thể MCQ TỘI XUẤT CẢNH, NHẬP CẢNH TRÁI PHÉP, TỘI Ở LẠI VIỆT NAM TRÁI PHÉP Điều 274 quy định 3 tội danh: Tội xuất cảnh trái phép Tội nhập cảnh trái phép Tội ở lại Việt Nam trái phép TỘI XUẤT CẢNH, NHẬP CẢNH TRÁI PHÉP, TỘI Ở LẠI VIỆT NAM TRÁI PHÉP Ra khỏi LTVN bất hợp pháp. Vào LTVN bất hợp pháp. Vào VN hợp pháp nhưng ở lại VN bất hợp pháp MKQ Đã bị xử phạt HC là dấu hiệu b/buộc TNHS TTQLHC trong LV xuất nhập cảnh. KT TỘI TỔ CHỨC, CƯỠNG ÉP NGƯỜI KHÁC TRỐN ĐI NƯỚC NGOÀI HOẶC Ở LẠI NƯỚC NGOÀI TRÁI PHÉP (ĐIỀU 275) Điều luật quy định 4 tội danh: Tội TC người khác trốn đi n/ngoài Tội TC người khác trốn ở lại n/ngoài Tội cưỡng ép người khác trốn đi n/ngoài Tội cưỡng ép người khác trốn ở lại n/ngoài TỘI TỔ CHỨC, CƯỠNG ÉP NGƯỜI KHÁC TRỐN ĐI NƯỚC NGOÀI HOẶC Ở LẠI NƯỚC NGOÀI TRÁI PHÉP (ĐIỀU 275) Tổ chức: dụ dỗ, rủ rê, lôi kéo... người khác trốn đi nước ngoài hoặc trốn ở lại nước ngoài trái phép Tội cưỡng ép: doạ nạt, ép buộc, dùng vũ lực... để buộc người khác trốn đi hoặc trốn ở lại nước ngoài trái phép Người tổ chức, cưỡng ép người khác có thể cùng trốn đi hoặc không cùng trốn đi, trốn ở lại Tội xúc phạm Quốc kỳ, Quốc huy (Điều 276) HVPT được thể hiện cụ thể: Viết vẽ bậy lên Quốc kỳ, Quốc huy; Bôi bẩn mang tính sỉ nhục Quốc kỳ, Quốc huy; Xé rách; Đốt cháy; Dẫm đạp lên Quốc kỳ, Quốc huy Lỗi cố ý Chủ thể thông thường Ghi nhớ 1. Các dấu hiệu đặc trưng của các tội xâm phạm TTQLHC 2. Đường lối xử lý Cám ơ n các em Hết Ch ươ ng XXVI