Bài giảng môn Linux và phần mềm mã nguồn mở - Chương 9: Quản lý đĩa và hệ thống  file

Quản  lý  đĩa  và  hệ  thống  file   Linux  và  phần  mềm  mã  nguồn  mở   2009   4/15/11   @Hà  Quốc  Trung  2009   1   Nội  dung   I.  Các  khái  niệm  cơ  bản   II.  Quản  lý  đĩa  và  phân  vùng   III.  Quản  lý  hệ  thống  tệp   IV.  Quản  lý  hạn  ngạch   4/15/11   @Hà  Quốc  Trung  2009   2   I.  Các  khái  niệm  cơ  bản   •  Các  loại  đĩa  vật  lý   –  IDE,  SCSI,  USB,  SATA,  LVM,  .   – Ký  hiệu  /dev/hdX,  /dev/sdX,  /dev/fdX   – X  là  chữ  cái     4/15/11   @Hà  Quốc  Trung  2009   3   Phân  vùng •  Đĩa  vật  lý  có  thể  chia  thành  nhiều  phân  vùng   •  Các  phân  vùng  được  HĐH  truy  cập  như  một  ổ  đĩa   logic   •  HĐH  Linux  quản  lý  các  phân  vùng  bằng  các  tệp   kiểu  block  device     •  Ký  hiệu  /dev/XY   •  X  là  tên  ổ  đĩa   •  Y  là  số  thứ  tự  phân  vùng  trong  ổ  đĩa   •  Các  phân  vùng  dạng  LVM,  RAID  có  thể  có  các  tên   khác  nhau.   4/15/11   @Hà  Quốc  Trung  2009   4   Hệ  thống  tệp •  Tổ  chức  logics  của  phân  vùng   – NTFS,  EXT2,  EXT3,  SWAP,  ..   •  EXT2   •  EXT3   •  EXT4   4/15/11   @Hà  Quốc  Trung  2009   5   Tổ  chức  của  ổ  đĩa   •  Master  boot  record   •  Boot  record   •  Primary  par{{on  (tối  đa  4)   •  Extended  Par{{on   •  Logical  Par{{on   4/15/11   @Hà  Quốc  Trung  2009   6   Nội  dung   I.  Các  khái  niệm  cơ  bản   II.  Quản  lý  đĩa  và  phân  vùng   III.  Quản  lý  hệ  thống  tệp   IV.  Quản  lý  hạn  ngạch   4/15/11   @Hà  Quốc  Trung  2009   7   II.  Quản  lý  ổ  đĩa  và  phân  vùng   •  Công  cụ:  pdisk,  fdisk,  parted   •  Thao  tác   – Hiển  thị  thông  {n  về  các  phân  vùng   – Xóa  phân  vùng   – Thay  đổi  cấu  hình  của  phân  vùng   – Tạo  các  phân  vùng  mới   – Ghi  các  thay  đổi  vào  MBR   4/15/11   @Hà  Quốc  Trung  2009   8   Ví  dụ   •  Sử  dụng  Linux  cần  những  phân  vùng  nào?   •  4  phân  vùng  chính   •  4  phân  vùng  chính   –   1    phân  vùng  mở  rộng   4/15/11   @Hà  Quốc  Trung  2009   9   Nội  dung   I.  Các  khái  niệm  cơ  bản   II.  Quản  lý  đĩa  và  phân  vùng   III.  Quản  lý  hệ  thống  tệp   IV.  Quản  lý  hạn  ngạch   4/15/11   @Hà  Quốc  Trung  2009   10   III.  Quản  lý  hệ  thống  tệp   •  Tạo  ra  hệ  thống  tệp-­‐định  dạng   •  Kiểm  tra  hệ  thống  tệp   •  Tối  ưu  hệ  thống  tệp   •  Sử  dụng  hệ  thống  tệp   4/15/11   @Hà  Quốc  Trung  2009   11   Tạo  ra  hệ  thống  tệp   •  mkfs   – Tạo  ra  hệ  thống  tệp  trên  phân  vùng  trống   –  -­‐t  để  khai  báo  kiểu  hệ  thống  tệp   •  Liên  kết  với  các  lệnh  tạo  hệ  thống  tệp  tương   ứng   •  mk2fs,  mkfs.ext2  tạo  ra  hệ  thống  tệp  linux   (ext2)   •  mk2fs  -­‐j,  mkfs.ext3  tạo  ra  hệ  thống  tệp  linux   (ext3)     4/15/11   @Hà  Quốc  Trung  2009   12   Định  dạng  hệ  thống  tệp  ext2   •  -­‐b  kích  thước  block   •  -­‐i  số  lượng  byte  cho  1  inode   •  -­‐c  Số  lần  mount   •  -­‐j  Có  nhật  ký?   •  -­‐m  dự  trữ   •  -­‐r  số  block  dự  trữ   •  -­‐g,  -­‐u  nhóm  và  NSD  được  dùng  dự  trữ   4/15/11   @Hà  Quốc  Trung  2009   13   Sử  dụng  các  hệ  thống  tệp   •  Thực  hiện  câu  lệnh  mount   – Điểm  mount   – Thiết  bị  được  mount   – Kiểu  hệ  thống  tệp   – Các  {êu  chí  khác   •  Đọc,  ghi,  hạn  ngạch,     •  Ảnh  hưởng  đến  tệp  mtab   •  umount:  giải  phóng  thiết  bị   •  fuser:  các  {ến  trình  đang  sử  dụng  tệp   4/15/11   @Hà  Quốc  Trung  2009   14   Kiểm  tra  ổ  đĩa   •  Tìm  các  block  bị  lỗi   •  Tìm  các  sector  bị  lỗi   •  Sửa  chữa  khi  cần  !   •  Có  thể  được  thực  hiện  tự  động   –  fdisk    -­‐f  /dev/sda1   4/15/11   @Hà  Quốc  Trung  2009   15   Các  tùy  biến  của  câu  lệnh  mount   op#on   Ý  nghĩa   -­‐t   Kiểu  hệ  thống  tệp  (ext2,  ext3,  vfat,  n“s,  nfs,  cifs,  ..)   rw/  ro   Readonly,  read-­‐write   usrquota,grpquota     Hạn  ngạch  NSD  và  hạn  ngạch  nhóm   users/nousers   Cho  phép  NSD  mount/umount   exec/noexec   Cho  phép  thực  hiện  các  chương  trình  trên  phân  chương  sau  khi   mount   sync/async   Cập  nhật  ngay/không  cập  nhật  ngay  các  thay  đổi   suid/nosuid   user=,  password=   Cung  cấp  tên  và  mật  khẩu  để  kết  nối  với  thiết  bị  lưu  trữ  (mạng)   loop   Cho  phép  làm  việc  với  các  ổ  đĩa  ảo  (tệp)   4/15/11   @Hà  Quốc  Trung  2009   16   Mount  khi  khởi  động  hệ  thống   •  /etc/fstab   [root@localhost  ~]#  cat  /etc/fstab   #device      mount  point  fs              op{on  dump  chk   /dev/VolGroup00/LogVol00    /    ext3        defaults            1  1   LABEL=/boot                              /boot      ext3        defaults            1  2   tmpfs                                          /dev/shm  tmpfs    defaults            0  0   devpts                                    /dev/pts                                devpts    gid=5,mode=620    0  0   sysfs                                      /sys                                        sysfs      defaults                0  0   proc                                        /proc                                      proc        defaults                0  0   /dev/VolGroup00/LogVol01  swap                                        swap        defaults                0  0   4/15/11   @Hà  Quốc  Trung  2009   17   Các  thao  tác  để  sử  dụng  một  ổ  đĩa  mới   lắp •  Tạo  các  phân  vùng  dùng  phần  mềm  fdisk.   •  Định  dạng  phân  vùng  bằng  định  dạng  ext2/3/4   sử  dụng  phần  mềm  mkfs.   •  Gán  nhãn  phân  vùng  sử  dụng  e2label.   •  Tạo  ra  điểm  gắn  kết  (mount  point  tương  ứng)   •  Thử  gắn  kết     •  Khai  báo  dòng  lệnh  mount  tương  ứng  trong  / etc/fstab   4/15/11   @Hà  Quốc  Trung  2009   18   Các  thao  tác  trên  ổ  đĩa   •  df   – Hiển  thị  các  thông  {n  về  ổ  đia   •  dd   – copy  từ  ổ  đĩa  này  sang  ổ  đĩa  khác   4/15/11   @Hà  Quốc  Trung  2009   19   Tạo  và  quản  lý  bộ  nhớ  ảo   •  Khái  niệm  bộ  nhớ  ảo   –  Bộ  nhớ  trên  đĩa  cứng  sử  dụng  khi  không  đủ  bộ  nhớ  vật  lý   •  Bộ  nhớ  ảo  sử  dụng  trong  Linux   –  Phân  vùng  riêng  biệt,  được  tạo  ra  khi  cài  đặt   •  Sử  dụng  tệp  cho  bộ  nhớ  ảo   –  Các  phân  vùng  được  quản  lý  như  các  tệp   –  mkswap  /test/swap.img;  swapon  /test/swap.img   •  Sử  dụng  phân  vùng  cho  bộ  nhớ  ảo   –  Thay  đổi  phân  vùng  sử  dụng  cho  swap   –  mkswap  /dev/sda5;  swapon  /dev/sda5   •  Sử  dụng  nhiều  bộ  nhớ  ảo   –  Cùng  một  lúc  sử  dụng  nhiều  bộ  nhớ  ảo  khác  nhau   •  Tự  động  hóa  việc  cấu  hình  swap   –  /etc/fstab   4/15/11   @Hà  Quốc  Trung  2009   20   /etc/fstab  cho  nhiều  bộ  nhớ  ảo   /dev/VolGroup00/LogVol00  /                                              ext3        defaults                1  1   LABEL=/boot                          /boot                                      ext3        defaults                1  2   tmpfs                                      /dev/shm                                tmpfs      defaults                0  0   devpts                                    /dev/pts                                devpts    gid=5,mode=620    0  0   sysfs                                      /sys                                        sysfs      defaults                0  0   proc                                        /proc                                      proc        defaults                0  0   /dev/VolGroup00/LogVol01  swap                                        swap        defaults                0  0   /k52-­‐test/swap.img            swap                                        swap        defaults          0  0   4/15/11   @Hà  Quốc  Trung  2009   21   Ví  dụ   •  Tạo  một  ổ  đĩa  ảo   •  Dữ  liệu  NSD  được  lưu  trữ  trên  ổ  đĩa  ảo   •  Cấu  hình  fstab  để  mount  ổ  ảo  khi  khởi  động   4/15/11   @Hà  Quốc  Trung  2009   22   Phân  mảnh  đĩa   •  Phân  mảnh  trong  (internal  defragmenta{on)   – Chia  làm  nhiều  ổ  kích  thước  nhỏ   •  Phân  mảnh  ngoài  (external  defragmenta{on)   – Cần  kích  thước  bộ  đệm  lớn   •  Linux     – có  5%  không  gian  dự  trữ   – Khi  tệp  đóng  giải  phóng  các  vùng  không  gian   không  dùng  đến   – Không  cần  chống  phân  mảnh   4/15/11   @Hà  Quốc  Trung  2009   23   Nội  dung   I.  Các  khái  niệm  cơ  bản   II.  Quản  lý  đĩa  và  phân  vùng   III.  Quản  lý  hệ  thống  tệp   IV.  Quản  lý  hạn  ngạch   4/15/11   @Hà  Quốc  Trung  2009   24   IV.  Hạn  ngạch   •  Khái  niệm   – Hạn  ngạch  cho  NSD  và  nhóm  NSD   – Giới  hạn  về  Inodes    và  block   – Giới  hạn  cứng  và  giới  hạn  mềm   – Ân  hạn   4/15/11   @Hà  Quốc  Trung  2009   25   Kích  hoạt  chế  độ  hạn  ngạch   •  Chuẩn  bị  cho  chế  độ  hạn  ngạch   •  Mount  với  op{on  hạn  ngạch   •  Đảm  bảo  các  NSD  cần  truy  cập  vào  FS  có  đủ   quyền  truy  cập   •  Thay  đổi  thông  {n  hạn  ngạch   •  Kiểm  tra  sự  thay  đổi  thông  {n  hạn  ngạch   4/15/11   @Hà  Quốc  Trung  2009   26   Kích  hoạt  hạn  ngạch   •  Chuẩn  bị  hệ  thống  tệp  sẵn  sàng  sử  dụng  hạn   ngạch   •  Kích  hoạt  hạn  ngạch  trên  phân  vùng   •  Thay  đổi  hạn  ngạch  của  NSD  và  nhóm  NSD   •  Kiểm  tra  hạn  ngạch  của  NSD   4/15/11   @Hà  Quốc  Trung  2009   27   Kích  hoạt  hạn  ngạch   •  Mount  hệ  thống  file  với  hạn  ngạch   –  mount  –o  usrquota,grpqouta  /dev/sda1  /test   •  Tạo  ra  các  file  cần  thiết  cho  việc  quản  lý  hạn  ngạch   –  touch  /test/aquota.user;  touch  /test/aquota.group   •  Sửa  đổi  các  file  vừa  tạo  ra  cho  đúng  định  dạng   –  quotacheck  –f  /test   •  Thay  đổi  quota  của  từng  NSD     –  edquota  –u  trunghq   •  Kích  hoạt  quota,  tắt  quota   –  quotaon,  quotaoff   •  Hiển  thị  các  quota  đang  sử  dụng  trong  hệ  thống     –  repquota;  repquota  -­‐a     4/15/11   @Hà  Quốc  Trung  2009   28   Thay  đổi  hạn  ngạch   •  Thay  đổi  thời  gian  ân  hạn   – edquota  –t   •  Thay  đổi  quota  của  1  NSD  hoặc  một  nhóm   NSD   – edquota  –u  trunghq;  edquota  –g  grp1   •   Bật  tắt  chế  độ  quản  lý  hạn  ngạch   – quotaon;  quotaoff   4/15/11   @Hà  Quốc  Trung  2009   29   Bài  tập   •  Thiết  lập  hệ  thống  để   – Tự  động  mount  các  tệp-­‐phân  vùng  ảo  cho  dữ  liệu   NSD  và  chương  trình  NSD   – Với  phân  vùng  chương  trình:  không  ghi  lại  khi  tắt   máy   – Với  chương  trình  NSD:  ghi  lại  khi  tắt  máy   4/15/11   @Hà  Quốc  Trung  2009   30