Bài giảng Nguyên lý kế toán - Chương 2: Báo cáo tài chính - Nguyễn Thị Hồng Hạnh

4/8/2016 1 Khoa kế toán - kiểm toán TRƯỜNG ĐẠI HỌC PHAN THIẾT Báo cáo tài chính CHƯƠNG 2 Mục tiêu • Sau khi nghiên cứu xong chương này, bạn có ểth : – Trình bày mục đích và ý nghĩa của báo cáo tài chính. – Giải thích kết cấu và nội dung của các báo cáo tài chính. – Giải thích các giả định và nguyên tắc kế toán cơ bản. Giải thích những hạn chế của báo cáo tài chính 2 – Nội dung • Giới thiệu về báo cáo tài chính • Các khái niệm và nguyên tắc cơ bản • Những hạn chế của báo cáo tài chính 3 Giới thiệu báo cáo tài chính • Bản chất báo cáo tài chính • Bảng cân đối kế toán • Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh • Các báo cáo tài chính khác • Các báo cáo liên quan 4 4/8/2016 2 Bản chất báo cáo tài chính • Báo cáo tài chính cho mục đích chung • Đối tượng sử dụng ưu tiên: những người bên ngoài doanh nghiệp: nhà đầu tư, người cho vay và các chủ nợ khác (hiện tại và tiềm tàng) • Thông tin hữu ích trong việc đưa ra quyết định về việc cung cấp nguồn lực cho doanh nghiệp 5 Những thông tin cần thiết • Tình hình tài chính • Sự thay đổi tình hình tài chính • Các thông tin bổ sung 6 Tình hình tài chính • Các nguồn lực kinh tế do doanh nghiệp kiểm soát thể hiện qua các tài sản của doanh nghiệp • Nguồn hình thành các nguồn lực kinh tế thể hiện qua nguồn vốn của doanh nghiệp 7 Nguồn lực kinh tế Tôi nghĩ đây là một công ty có tiềm lực kinh tế đủ để làm công Nguyên vật liệu Máy móc thiết bị trình 8 Nhà xưởng Tiền gửi ngân hàng 4/8/2016 3 Nguồn hình thành Nhưng tôi thấy vay nợ nhiều Vay ngân hàng Phải trả người bán ế quá nên chưa yên tâm 9 Phải nộp thu Vốn chủ sở hữu Sự thay đổi tình hình tài chính • Sự thay đổi tình hình tài chính là sự vận động của các nguồn lực kinh tế mà doanh nghiệp đang sử dụng và nguồn hình thành của các nguồn lực đó. 10 Sự thay đổi tình hình tài chính Tài sản Tài sản Tài sản Nguồn vốn Nguồn vốn Nguồn vốn Chi tiề Bán hà 11 n Mua hàng ng Thu tiền Sự thay đổi tình hình tài chính Tài sản Tài sản Nguồn vốn Nguồn vốn Vay tiền M 12 ua Máy móc 4/8/2016 4 Thí dụ • Ngày 1.1, Bạn được giao điều hành một công t ó ồ l ki h tế là 1 000 t iệ d ớiy c ngu n ực n . r u ư dạng tiền. Nguồn hình thành của nguồn lực trên là 500 triệu đi vay và 500 triệu chủ nhân bỏ vốn. Trong tháng 1: – Bạn chi 300 triệu mua hàng và bán hết với giá 400 triệu. B thê 200 t iệ tiề à dù 1 thiết 13 – ạn vay m r u n v ng mua bị. Tình hình tài chính Tài sản Tài sản Tiền 1.000 Tiền 1.100 Thiết bị 200 Nguồn vốn ? Nguồn vốn 14 Vay 500 Chủ 500 Vay 700 Chủ 600 Sự thay đổi tình hình tài chính • Do kết quả kinh doanh: – Doanh thu: 400 – Chi phí: 300 – Lợi nhuận: 100 15 Làm tăng vốn chủ sở hữu Sự thay đổi tình hình tài chính • Do lưu chuyển tiền: – Thu tiền bán hàng: 400 – Chi tiền mua hàng: (300) – Tiền tăng từ HĐKD 100 – Chi mua thiết bị: (200) Tiền giảm do HĐĐT (200) 16 – : – Thu đi vay: 200 – Tiền tăng từ HĐTC: 200 Vay để đầu tư 4/8/2016 5 Các thông tin bổ sung • Cách thức tính toán các số liệu • Chi tiết các số liệu • Các vấn đề cần lưu ý khác 17 Các báo cáo tài chính • Các báo cáo tài chính được lập để phản ảnh tình hình tài chính và sự thay đổi tình hình tài chính 18 Các báo cáo tài chính Thông tin Báo cáo tài chính Nội dung Tính chất Tình hình tài chính Bảng cân đối kế toán Nguồn lực kinh tế Nguồn hình thành nguồn lực kinh tế Thời điểm Sự thay đổi tình hình tài chính Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh Báo cáo lưu Sự vận động của nguồn lực kinh tế Sự thay đổi tương ứng của nguồn Thời kỳ 19 chuyển tiền tệ hình thành Các thông tin bổ sung Bản thuyết minh báo cáo tài chính Số liệu chi tiết và các giải thích Thời điểm và thời kỳ Bài tập thảo luận Vào ngày 1.1.20x0, cửa hàng thực phẩm SafeFood của ông Huy có các nguồn lực kinh tế như sau: Thực phẩm trong kho: 300 triệu Tiền mặt: 100 triệu Ông Huy đã bỏ ra số tiền là 250 triệu để kinh doanh, vay của ngân hàng 150 triệu. Trong tháng 1, ông Huy bán hết số thực phẩm trên thu được 400 triệu, số tiền này ông đã sử dụng như sau: 20 Trả lương cho nhân viên bán hàng tháng 1 là 30 triệu Trả tiền thuê cửa hàng và các vật dụng là 20 triệu Trả tiền lãi vay ngân hàng 2 triệu. Mua thực phẩm để tiếp tục kinh doanh trong tháng 2 là 330 triệu. 4/8/2016 6 Yêu cầu 1 • So sánh số tổng cộng nguồn lực kinh tế và số tổng ộ ồ hì h thà h ồ l à 1 1 20 0c ng ngu n n n ngu n ực ng y . . x . 21 Yêu cầu 2 • Liệt kê các khoản tăng/giảm của nguồn lực kinh tế à 31 1 20 0 ới à 1 1 20 0 ủ ửng y . . x so v ng y . . x c a c a hàng, đối chiếu với các khoản tăng lên của nguồn hình thành. 22 Yêu cầu 3 • Tính lợi nhuận của cửa hàng trong tháng 1 bằng á h á h iữ d h th bá hà à hi híc c so s n g a oan u n ng v c p để có được doanh thu đó. • Nếu bạn là ông Huy bạn có hài lòng với kết quả kinh doanh tháng 1 không? 23 Yêu cầu 4 • Liệt kê các khoản thu, chi trong tháng 1 của Cửa hà Phâ tí h th 3 h t độ ki h d h đầng. n c eo oạ ng n oan , u tư và tài chính. 24 4/8/2016 7 Yêu cầu 5 • Ông Huy dự kiến vay ngân hàng thêm 50 triệu để ột tủ t ữ đô Nế là â hà b ó hmua m r ng. u ng n ng ạn c c o ông Huy vay không? Tại sao? 25 Bảng cân đối kế toán • Phương trình kế toán • Các yếu tố của Bảng cân đối kế toán. • Kết cấu và nội dung Bảng cân đối kế toán • Ý nghĩa của Bảng cân đối kế toán • Ảnh hưởng của các nghiệp vụ đến Bảng cân đối kế toán 26 Phương trình kế toán Nguồn lực kinh tế Nguồn hình thành= Tài sản Nguồn vốn= Tài sản Nợ phải trả= VCSH+ 27 Tài sản Nợ phải trả- VCSH= Các yếu tố của Bảng CĐKT • Tài sản là những nguồn lực kinh tế do doanh ể ằnghiệp ki m soát, nh m mang lại lợi ích kinh tế trong tương lai: – Tiền – Hàng tồn kho – Nợ phải thu Tài ả ố đị h 28 – s n c n 4/8/2016 8 Các yếu tố của Bảng CĐKT • Nợ phải trả là nghĩa vụ mà doanh nghiệp phải thanh toán: – Vay – Phải trả người bán – Thuế phải nộp ngân sách – Phải trả người lao động 29 – Các yếu tố của Bảng CĐKT • Vốn chủ sở hữu là phần còn lại của tài sản sau khi thanh toán nợ phải trả. • Vốn chủ sở hữu doanh nghiệp được quyền sử dụng một cách chủ động, linh hoạt và không phải cam kết thanh toán: – Vốn góp của chủ sở hữu ể 30 – Lợi nhuận còn đ lại doanh nghiệp (Lợi nhuận chưa phân phối) Bài tập thảo luận Cty Huy Hoàng là doanh nghiệp sản xuất đồ gỗ nội thất do ông Huy và ông Hoàng là chủ sở hữu. Tài liệu về các tài sản, nợ phải trả và vốn chủ sở hữu của Cty (gọi chung là các khoản mục) vào ngày 31 01 20x1 như 31 . . sau (đơn vị tính: 1.000đ) Các khoản mục Số tiền Các khoản mục Số tiền Tiền mặt tồn quỹ 415.000 Vay dài hạn ngân hàng ACB 1.500.000 Gỗ nguyên liệu 2.000.000 Khách mua sản phẩm còn nợ 172.000 Nhà xưởng ở Thủ Đức 3.000.000 Tiền điện còn nợ chưa trả 35.000 Tiền gửi ngân hàng 1.450.000 Lương tháng 1 chưa trả 450.000 Vốn góp của ông Huy 3.000.000 Thuế chưa đến hạn nộp 84.000 Vốn góp của ông Hoàng 1.000.000 Vay ngắn hạn ngân hàng SAB 2.745.000 Nợ tiền mua gỗ 250.000 Máy chà nhám sản phẩm 215.000 32 Thành phẩm bàn, ghế, tủ 3.160.000 Lợi nhuận tích lũy các kỳ trước x 4/8/2016 9 Yêu cầu 1 • Dựa trên định nghĩa tài sản, nợ phải trả và vốn chủ ở hữ để ắ ế á kh ả t ê thà h bs u s p x p c c o n mục r n n a nhóm: – Tài sản – Nợ phải trả – Vốn chủ sở hữu 33 Yêu cầu 2 • Tính tổng tài sản của công ty Huy Hoàng tại ngày 31/1/20 1x ; • Dựa trên phương trình kế toán, tìm số x chưa biết. 34 Kết cấu Bảng cân đối kế toán Đơn vị: . BẢNG CÂN ĐỐI KẾ TOÁN Tại ngày .tháng .năm. CHỈ TIÊU Mã số Số cuối kỳ Số đầu năm TÀI SẢN A. Tài sản ngắn hạn B. Tài sản dài hạn Tổng cộng Tài sản NGUỒN VỐN 35 A. Nợ phải trả I. Nợ ngắn hạn II. Nợ dài hạn B. Vốn chủ sở hữu Tổng cộng Nguồn vốn Tài sản • Tài sản ngắn hạn là những tài sản có thể biến đổi thành tiền trong một kỳ kinh doanh bình thường của doanh nghiệp hoặc trong vòng một năm kể từ ngày của báo cáo tài chính: – Tiền: gồm các khoản tiền mặt, tiền gửi ngân hàng và tiền đang trong quá trình chuyển giao. – Các khoản đầu tư ngắn hạn: các khoản đầu tư tạm thời vào các chứng khoán nhằm giữ thay cho tiền và thu lãi trong những giai đoạn tiền tạm thời nhàn rỗi. – Các khoản phải thu: là tài sản của doanh nghiệp đang 36 bị các các cá nhân, đơn vị khác chiếm dụng và sẽ thanh toán cho doanh nghiệp trong tương lai ngắn hạn. – Hàng tồn kho: là những tài sản doanh nghiệp dự trữ cho nhu cầu kinh doanh của mình. 4/8/2016 10 Tài sản • Tài sản dài hạn là những tài sản không thỏa mãn yêu cầu của tài sản ngắn hạn: – Các khoản phải thu dài hạn: – Tài sản cố định: là những tài sản tham gia vào nhiều chu kỳ kinh doanh nhưng không thay đổi hình thái biểu hiện và giá trị của chúng bị hao mòn dần; – Đầu tư dài hạn: là những khoản đầu tư ra bên 37 ngoài doanh nghiệp mà khó có thể thu hồi vốn trong năm tài chính; Nợ phải trả • Nợ phải trả được chia thành 2 loại: – Nợ phải trả dài hạn: là những khoản nợ (chắc chắn) chưa phải thanh toán trong vòng 1 năm hay trong một chu kỳ kinh doanh của DN, gồm các khoản vay dài hạn và nợ dài hạn. – Nợ phải trả ngắn hạn: là những khoản nợ phải trả không thỏa mãn định nghĩa của nợ dài hạn, gồm các 38 khoản phải thanh toán trong một chu kỳ kinh doanh của doanh nghiệp hoặc trong thời gian một năm kể từ ngày của báo cáo tài chính như: các khoản phải trả người bán, phải trả NLĐ, thuế phải nộp Vốn chủ sở hữu • Vốn chủ sở hữu do các nhà đầu tư góp vốn và ầ ếph n tích lũy từ k t quả kinh doanh của doanh nghiệp, gồm: – Nguồn vốn kinh doanh: vốn góp của chủ sở hữu – Lợi nhuận chưa phân phối là kết quả hoạt động của đơn vị sau khi đã nộp thuế thu nhập doanh nghiệp và chia cổ tức 39 . – Quỹ chuyên dùng: là những nguồn vốn chỉ được dùng vào những mục đích cụ thể. Ví dụ: quỹ đầu tư phát triển, quỹ dự phòng tài chính. Bài tập thảo luận • Dùng dữ liệu của bài tập về công ty Huy Hoàng để lậ Bả â đối kế t á th ẫp ng c n o n eo m u. 40 4/8/2016 11 Ý nghĩa Bảng cân đối kế toán • Các thông tin về tài sản của doanh nghiệp giúp người đọc đánh giá cơ bản về qui mô doanh nghiệp và cơ cấu tài sản. • Các thông tin về nguồn vốn giúp người đọc hiểu được những nét cơ bản về khả năng tự chủ tài chính và các nghĩa vụ tương lai của doanh nghiệp. • Thông tin về khả năng trả nợ cũng được thể hiện trong Bảng cân đối kế toán thông qua việc so sánh giữa tài sản ngắn hạn và nợ ngắn hạn. 41 Bài tập thảo luận • Nhận xét về tình hình tài chính của công ty ể ố ếHuy Hoàng đ qua Bảng cân đ i k toán. 42 Ảnh hưởng của các nghiệp vụ • Trong quá trình hoạt động của doanh nghiệp, tài sản và nguồn vốn luôn vận động, thay đổi. • Quá trình thay đổi không ảnh hưởng đến tính cân đối của báo cáo tài chính 43 Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh • Các yếu tố của Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh • Nội dung và kết cấu của báo cáo • Ý nghĩa của báo cáo. 44 4/8/2016 12 Các yếu tố của BCKQHĐKD • Doanh thu là giá bán của HH/DV mà DN đã cung cấp cho khách hàng. Doanh thu được xác định căn cứ vào việc bán hàng hay cung cấp dịch vụ đã hoàn tất hay chưa, không phụ thuộc vào việc thu tiền hay chưa thu tiền. • Chi phí SXKD là giá trị của các nguồn lực đã bỏ ra để mua hàng, sản xuất và tiêu thụ hàng hóa, dịch vụ: – Giá vốn hàng bán 45 – Chi phí bán hàng – Chi phí quản lý doanh nghiệp • Lợi nhuận từ hoạt động KD của DN là chênh lệch giữa doanh thu và chi phí sản xuất, kinh doanh. Các yếu tố của BCKQHĐKD • Doanh thu tài chính mang lại từ các khoản lãi do tiền gửi ngân hàng do cho vay hoặc đầu tư vào doanh, nghiệp khác. • Chi phí tài chính bao gồm chi phí lãi vay phát sinh khi doanh nghiệp vay tiền từ ngân hàng. • Thu nhập khác là những khoản lợi ích tăng thêm không gắn với hoạt động bình thường của doanh nghiệp, ví dụ: giá thanh lý một thiết bị cũ, khoản được tặng, biếu, ồ 46 được b i thường. • Chi phí khác là những chi phí không gắn với hoạt động bình thường của doanh nghiệp, ví dụ: một khoản tiền phạt do vi phạm hợp đồng. Các yếu tố của BCKQHĐKD • Lợi nhuận trước thuế = Lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh + lãi (lỗ) tài chính + lãi (lỗ) khác. • Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp: liên quan đến khoản thuế TNDN mà doanh nghiệp phải trả tương ứng với lợi nhuận trước thuế trong kỳ. • Lợi nhuận sau thuế = Lợi nhuận trước thuế - CP thuế TNDN Lợi nhuận sau thuế là phần mà các chủ sở hữu của 47 doanh nghiệp được hưởng do các hoạt động trong kỳ của doanh nghiệp mang lại. Các yếu tố của BCKQHĐKD D h th bá hà à ấ dị h Doanh thu tài chính Thu nhập khácoan u n ng v cung c p c vụGiá vốn hàng bán CP BH CP quản lý CP tài chính LN từ HĐKD Lãi/lỗ tài chính CP khác Lãi/lỗ khác Lợi nhuận trước thuế ế 48 CP thu TNDN Lợi nhuận sau thuế 4/8/2016 13 Bài tập thảo luận • Doanh nghiệp thương mại và dịch vụ kỹ thuật Hoa Mai h ê bá à th hiệ dị h bả t ì á i ic uy n n v ực n c vụ o r m y n, mực n công nghiệp. Trong tháng 9.20x1, có tình hình sau: – Bán máy in công nghiệp với giá bán 150.000.000đ, giá vốn máy in là 110.000.000đ – Thực hiện dịch vụ bảo trì máy in với giá 20.000.000đ, phụ tùng đã sử dụng là 5.000.000đ 49 – Chi phí tiền công cho các nhân viên kỹ thuật chuyên lắp ráp, và bảo trì máy in là 8.500.000đ – Chi phí điện thoại, điện, nước chung của doanh nghiệp là 5.000.000đ Bài tập thảo luận (tt) – Chi phí quảng cáo là 2.000.000đ. Chi phí tiền lương ủ hâ iê ă hò t thá là 4 000 000 đc a n n v n v n p ng rong ng . . – Chi phí lãi vay ngân hàng trong tháng là 1.500.000 đ. Lãi tiền gửi ngân hàng theo giấy báo của ngân hàng là 500.000 đ. – Trong kỳ, doanh nghiệp thanh lý một số thiết bị đã khấu hao hết, thu được 1.200.000 đ. 50 – Thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp là 20%. • Xác định lợi nhuận doanh nghiệp Hoa Mai trong tháng 9.20x1. Kết cấu BCKQHĐKD CHỈ TIÊU Năm nay Năm trước 1 D h h bá hà à ấ. oan t u n ng v cung c p dịch vụ 2. Giá vốn hàng bán 3. Lợi nhuận gộp bán hàng và cung cấp dịch vụ 4. Chi phí bán hàng 51 5. Chi phí quản lý doanh nghiệp 6. Lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh Kết cấu BCKQHĐKD CHỈ TIÊU Năm nay Năm trước 7. Doanh thu hoạt động tài chính 8. Chi phí tài chính 9. Lãi/lỗ tài chính 10. Thu nhập khác 11. Chi phí khác 52 12. Lãi/lỗ khác 13. Lợi nhuận trước thuế 14. Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp 15. Lợi nhuận sau thuế 4/8/2016 14 Ý nghĩa của BCKQHĐKD • BCKQHĐKD cung cấp thông tin cho việc đánh giá quy mô hoạt động và khả năng sinh lời của DN: – Quy mô thể hiện qua doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ của DN. – Khả năng sinh lời được đánh giá qua lợi nhuận của doanh nghiệp. 53 • Lợi nhuận sau thuế • Lợi nhuận trước thuế. • Lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh • Lợi nhuận gộp Bài tập thảo luận • Sử dụng Báo cáo kết quả hoạt động kinh d h ủ d h hiệ H M i tháoan c a oan ng p oa a ng 9.20x1 để trả lời các câu hỏi sau: – Quy mô kinh doanh của doanh nghiệp tháng này có tăng trưởng so với tháng trước hay không, biết doanh thu tháng trước là 160 triệu đồng. Được biết ngành kinh doanh này có hoạt động ổn định trong suốt các tháng trong năm, ngoại trừ 1 tháng trước 54 tết và 1 tháng sau tết. – Ngành nghề kinh doanh của doanh nghiệp có đang cạnh tranh gay gắt không? Bài tập thảo luận (tt) – Hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp có khả năng sinh lời cao hay không? – Doanh nghiệp có chịu các áp lực về chi phí đi vay hay không? – Trong kỳ, lợi nhuận của doanh nghiệp có tăng/giảm đáng kể do các giao dịch không thường xuyên hay không? – Giả sử vốn đầu tư vào doanh nghiệp là 800 triệu đồng. 55 Theo bạn, việc đầu tư vào doanh nghiệp có lợi hơn việc gửi tiền tiết kiệm vào ngân hàng hay không? Giả sử lãi suất tiền gửi ngân hàng hiện nay là 1%/tháng Báo cáo lưu chuyển tiền tệ • Báo cáo này tiếp cận từ phía các dòng tiền ra và dòng tiền vào trong kỳ của doanh nghiệp phân chia theo ba hoạt động: – Hoạt động kinh doanh – Hoạt động đầu tư – Hoạt động tài chính. • Qua đó, giúp người đọc thấy được các hoạt động đã tạo ra tiền và sử dụng tiền như thế 56 nào cũng như đánh giá những ảnh hưởng của chúng đến tình hình tài chính của doanh nghiệp. 4/8/2016 15 Phân loại dòng tiền: hoạt động KD • Hoạt động kinh doanh: dòng tiền có liên quan đến các hoạt động tạo ra doanh thu chủ yếu của doanh nghiệp: – Tiền thu từ được từ việc bán hàng và cung cấp dịch vụ – Tiền chi mua NVL, HH, DV; trả lương, trả lãi vay nộp thuế 57 , Phân loại dòng tiền: hoạt động đầu tư • Hoạt động đầu tư: dòng tiền có liên quan đến á h t độ ắ â d h bác c oạ ng mua s m, x y ựng, n ượng n, thanh lý tài sản dài hạn và các khoản đầu tư khác: – Tiền thu từ việc bán/thanh l ý TS dài hạn, thu hồi vốn đã góp vào các đơn vị khác, tiền lãi cho vay, lợi nhuận được chia 58 – Tiền chi mua sắm tài sản dài hạn, chi tiền góp vốn vào các đơn vị khác, chi tiền cho vay hay mua các công cụ nợ Phân loại dòng tiền: hoạt động tài chính • Hoạt động tài chính: dòng tiền có liên quan đến việc thay đổi về quy mô và kết cấu của vốn chủ sở hữu và vốn vay của DN: – Tiền thu tiền từ vốn góp của chủ sở hữu, nhận tiền vay – Tiền chi trả vốn cho CSH, chia lãi, trả nợ gốc vay 59 Bài tập thảo luận • Số liệu thu, chi tiền của Cty Hoa Mai • Lập Báo cáo lưu chuyển tiền tệ của Cty Hoa Mai • Cho nhận xét về tình hình lưu chuyển tiền tệ của Cty Hoa Mai 60 4/8/2016 16 Chỉ tiêu Số tiền Tiền đầu kỳ Thu trong kỳ Thu từ bán hàng Thu từ nhượng bán TSCĐ Thu do đi vay Thu do phát hành cổ phiếu Thu do bán lại cổ phần trong công ty K 61 Thu lãi tiền gửi ngân hàng Thu lãi được chia từ các khoản đầu tư Thu do được bồi thường Tổng cộng thu Chỉ tiêu Số tiền Chi trong kỳ Chi trả nợ nhà cung cấp hàng hoá và dịch vụ Chi trả nợ vay Chi trả lãi vay Chi đầu tư vào công ty L Chi mua tài sản cố định Chi trả lương nhân viên Chi nộp thuế thu nhập doanh nghiệp 62 Chi trả cổ tức Chi trả nợ cho nhà cung cấp thiết bị Cộng chi trong kỳ Tiền cuối kỳ Thuyết minh báo cáo tài chính • Bản thuyết minh báo cáo tài chính được lập để giải thích và bổ sung thêm thông tin về tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh, tình hình tài chính của doanh nghiệp trong kỳ báo cáo mà các báo cáo tài chính trên không thể trình bày rõ ràng, chi tiết hoặc chưa nêu ra được: – Các chính sách (hoặc phương pháp kế toán) mà đơn vị áp dụng; – Các số liệu chi tiết của một số khoản mục trên bảng ố ế ế 63 cân đ i k toán, báo cáo k t quả hoạt động kinh doanh và báo cáo lưu chuyển tiền tệ; – Những thông tin quan trọng chưa được ghi nhận trên báo cáo tài chính. Các báo cáo khác • Các loại báo cáo khác: – Báo cáo thường niên – Báo cáo kiểm toán • Tìm hiểu về các loại báo cáo khác: – Mục đích ố ấ 64 – Đ i tượng cung c p – Đối tượng sử dụng – Nội dung 4/8/2016 17 Các giả định và nguyên tắc kế toán • Một số giả định: – Hoạt động liên tục – Đơn vị kinh tế – Đơn vị tiền tệ – Kỳ kế toán • Một số nguyên tắc kế toán cơ bản: – Cơ sở dồn tích và phù hợp 65 – Giá gốc – Thận trọng – Đầy đủ – Nhất quán Hoạt động liên tục • Doanh nghiệp được giả định là đang hoạt độ à ẽ tiế t h t độ t ột thờing v s p ục oạ ng rong m gian dài. • Hoạt động liên tục là giả định doanh nghiệp đang hoạt động và còn tiếp tục hoạt động trong thời gian dài. • Giả định này làm cơ sở cho nhiều cách xử lý 66 trong kế toán. Đơn vị kinh tế • Mỗi đơn vị kế toán là một đơn vị kinh tế độc lập, độc lập với các cá nhân, đơn vị khác và độc lập cả với chủ sở hữu của nó. • Giả định đơn vị kinh tế cho rằng các hoạt động kinh tế luôn có thể xác định được sự liên quan đến một đơn vị kinh tế cụ thể. 67 • Nói cách khác, hoạt động của một doanh nghiệp có thể được theo dõi và ghi nhận tách biệt với người chủ doanh nghiệp và các doanh nghiệp khác. Đơn vị tiền tệ • Giả định đơn vị tiền tệ cho rằng tiền tệ là ố ếthước đo thích hợp và hữu ích đ i với k toán tài chính. • Giả định đơn vị tiền tệ cũng cho rằng sức mua của đồng tiền tương đối ổn định; nghĩa là lạm phát ở mức độ chưa đủ ảnh hưởng đế độ ti ậ à khả ă á h ủ bá 68 n n c y v n ng so s n c a o cáo tài chính. 4/8/2016 18 Kỳ kế toán • Giả định kỳ kế toán cho rằng các hoạt động ế ểkinh t của doanh nghiệp có th chia vào những thời kỳ nhất định, ví dụ tháng, quý hay năm. • Việc phân chia này giúp cung cấp thông tin kịp thời cho người sử dụng để ra quyết định. ế ế 69 • Trong thực t , kỳ k toán thường được chọn là một năm – gọi là niên độ kế toán. Giá gốc • Nguyên tắc này yêu cầu doanh nghiệp ghi ắnhận các tài sản mà doanh nghiệp đang n m giữ theo chi phí thực tế mà doanh nghiệp bỏ ra để có được các tài sản đó. • Nguyên tắc này xuất phát từ tính khách quan của việc xác định giá gốc. 70 Cơ sở dồn tích và phù hợp • Cơ sở dồn tích yêu cầu việc ghi nhận và báo ề ồ ốcáo v tài sản, ngu n v n, doanh thu và chi phí dựa trên cơ sở nghiệp vụ kinh tế phát sinh chứ không phải dựa trên cơ sở thu tiền hay chi tiền. • Phù hợp yêu cầu phải xác định chi phí phù h ới d h th t kỳ để á đị h đú 71 ợp v oan u rong x c n ng đắn kết quả kinh doanh của kỳ kế toán. Thận trọng • Nguyên tắc này yêu cầu doanh nghiệp không được đánh giá tài sản và các khoản thu nhập cao hơn thực tế cũng như không được đánh giá các khoản nợ phải trả và chi phí thấp hơn thực tế. 72 4/8/2016 19 Đầy đủ • Nguyên tắc này yêu cầu doanh nghiệp ghi ầ ấchép, phản ánh và báo cáo đ y đủ t t cả các nghiệp vụ kinh tế phát sinh liên quan đến kỳ kế toán, không được bỏ sót. • Nguyên tắc này cũng đòi hỏi doanh nghiệp phải thuyết minh đầy đủ các vấn đề trên báo á tài hí h 73 c o c n . Nhất quán • Nguyên tắc này yêu cầu doanh nghiệp sử ếdụng chính sách và phương pháp k toán phải nhất quán để đảm bảo số liệu kế toán có thể so sánh được giữa các kỳ hoặc giữa các doanh nghiệp. • Nhất quán có nghĩa là cùng một sự vật, hiện t thì hải ử d ột hí h á h h ặ 74 ượng p s ụng m c n s c o c phương pháp kế toán. Bài tập thảo luận – tình huống 1 • Ông Nam là chủ sở hữu và đồng thời là giám đốc công ty trách nhiệm hữu hạn Thiên Nam. • Ngày 2/3/20x1 có một khoản nợ phải trả của Thiên Nam đến hạn trả nhưng công ty đang tập trung mua hàng nên thiếu tiền thanh toán. • Ông Nam dùng tiền cá nhân giao cho nhân viên công ty để thanh toán khoản phải trả trên. Giao dịch này được phản ảnh như thế nào trong 75 BCTC của Cty Thiên Nam? Điều này liên quan đến khái niệm / nguyên tắc kế toán nào? Bài tập thảo luận - Tình huống 2 • Công ty Bùi Văn bán máy nổ cho nông dân. Có hai nông dân mua chịu máy từ tháng 2/20x1 với số tiền 315 trđ, thỏa thuận thanh toán trong tháng 3. • Vì bị thiệt hại nặng do cơn bão số 3, đến ngày 31/12/20x1 khách hàng vẫn không trả được nợ. => Khoản nợ phải thu này được phản ảnh như thế à t BCTC lậ à 31/12/20 1 ủ Ct 76 n o rong p ng y x c a y Bùi Văn Kế toán công ty Bùi Văn? => Điều này liên quan đến khái niệm/nguyên tắc kế toán nào? 4/8/2016 20 Bài tập thảo luận - Tình huống 3 • Công ty Alpha thường trả lương thành 2 kỳ mội tháng: kỳ 1 vào ngày 15 hàng tháng và kỳ 2 vào ngày 5 của tháng sau. Khoản lương kỳ 2 tháng 12 sẽ được trả vào tháng 1 năm sau. Khoản này được phản ảnh như thế nào trong BCTC lập ngày 31/12 của t Al h ? 77 c y p a Điều này liên quan đến khái niệm/nguyên tắc kế toán nào? Bài tập thảo luận - Tình huống 4 Cty Xuân Hưng nhập khẩu một thiết bị với giá 100 t iệ Ct hải ộ th ế hậ khẩ 20 t iệ àr u. y p n p u n p u r u v thuế giá trị gia tăng 12 triệu. Chi phí vận chuyển về nhà máy là 2 triệu. Được biết thuế nhập khẩu không được hoàn lại nhưng thuế giá trị gia tăng sẽ được hoàn lại qua hình thức khấu trừ. 78 Kế toán công ty ghi nhận thiết bị trên sổ sách với giá là bao nhiêu?  Điều này liên quan đến khái niệm/nguyên tắc kế toán nào? Tổng tài sản trên bảng cân đối kế toán của Bài tập thảo luận - Tình huống 5 Cty AVN là 50.000 trđ. Giả sử AVN ngừng hoạt động, tài sản của AVN có bán được với giá 50.000 trđ không? Tại sao? Điều này liên quan đến khái niệm / nguyên ắ ế 79 t c k toán nào? Hạn chế của báo cáo tài chính • Không phản ảnh được giá trị hiện tại của tài sản và doanh nghiệp. • Chưa quan tâm đến thông tin phi tài chính • Sử dụng nhiều ước tính, xét đoán và kỹ thuật phân bổ • Thường cung cấp thông tin chậm hơn so với 80 nhu cầu của người sử dụng.