Bài giảng Thiếu Vitamin A và bệnh của mắt

BS Võ Thành Liêm Mục tiêu Kể tên các thực phẩm chứa vitamin A Liệt kê các nguyên nhân gây khô mắt Trình bày dấu hiệu thiếu vitamin A, khô mắt Đại cương Vitamin A 1 trong 4 vitamin tan trong dầu (A,D,E,K) Cần thiết cho Giúp tăng trưởng. Giúp cho hệ thống miễn dịch. Giúp cho tế bào da và niêm mạc. Biệt hóa tế bào Tăng sinh tế bào Giúp cho tế bào thần kinh thị giác. Đại cương Vitamin A Nguồn cung cấp Động vật: thịt, cá, (trong gan) Trứng, các sản phẩm của sữa (phô mát, bơ) Thực vật: các loại rau có màu xanh đậm, các loại củ quả (đậu, trái cây) có màu vàng, cam, đỏ đậm Đại cương Vitamin A Chuyển hóa Dự trữ trong gan: 90% vitamin A Chuyển thành retinoic acid Điều hòa quá trình keratin hóa (da+niêm) Tạo sắt tố của tế bào thị giác Đại cương Vitamin A Nguyên nhân thiếu Thiếu do thức ăn Giảm hấp thu Giảm dự trữ Tăng sử dụng Tiêu chảy, hội chứng kém hấp thu Đại cương Vitamin A Nguyên nhân thiếu Trẻ không được bú mẹ. Là con nuôi, sinh đôi, sinh ba hay đông con. Thức ăn chỉ toàn bột, thiếu rau xanh, thiếu chất đạm, thiếu chất béo. Sau bệnh sởi, tiêu chảy kéo dài, suy dinh dưỡng. Đại cương Bệnh thiếu vitamin A Các nước đang phát triển 125 triệu trẻ trước tuổi đến trường Đỉnh: 2-3 tuổi Tỷ lệ hiện mắc của nốt Bitot: 0,5% Bệnh mắt do thiếu vitamin A Phân loại của tổ chức y tế thế giới WHO XN: quáng gà X1A: khô kết mạc X1B: nốt Bitot X2: khô giác mạc X3A: loét <1/3 giác mạc X3B: loét >2/3 giác mạc XS: sẹo giác mạc XF: khô mắt Bệnh mắt do thiếu vitamin A Chẩn đoán Thể lâm sàng điển hình: quáng gà, khô giác mạc, mờ giác mạc, đục giác mạc, nốt bitot Bệnh mắt do thiếu vitamin A Chẩn đoán Thể lâm sàng điển hình: quáng gà, khô giác mạc, mờ giác mạc, đục giác mạc, nốt bitot Bệnh mắt do thiếu vitamin A Chẩn đoán Thể lâm sàng không điển hình: bệnh nhiễm trùng tái phát: hô hấp tiêu hóa, ngoài da Định lượng nồng độ vitamin A trong máu ( <0,07 mcmol/L, bình thường 1-2mcmol/L) Bệnh mắt do thiếu vitamin A Điều trị Trực tiếp Bổ sung vitamin A Điều trị nâng đỡ, củng cố Gián tiếp Chương trình y tế quốc gia dự phòng – phát hiện sớm Bệnh mắt do thiếu vitamin A Điều trị Trực tiếp Chế độ ăn phù hợp: sữa mẹ, ăn dặm đúng cách Cho trẻ đi chủng ngừa đúng đúng lịch Đối với trẻ có nguy cơ: uống Vitamin A /6 tháng. Bệnh mắt do thiếu vitamin A Điều trị Trực tiếp Uống Vitamin A liều tấn công: Thiếu Vitamin A biểu hiện ở mắt Suy dinh dưỡng nặng Nhiễm khuẩn tái phát ở hệ hô hấp, tiêu hóa, tiết niệu và ở ngoài da. Sau khi trẻ bị các bệnh nhiễm khuẩn làm suy giảm miễn dịch: sởi, ho gà, lao Bệnh mắt do thiếu vitamin A Điều trị Trực tiếp Uống Vitamin A liều tấn công: <1 tuổi: tổng liều 300 000 UI (3 lần) >1 tuổi: tổng liều 600 000 UI (3 lần) Cách uống Lần 1: ngày đầu tiên ngay khi nhập viện Lần 2: sau hai ngày khi trẻ nhập viện. Lần 3: cách lần 2 từ 7-10 ngày Bệnh mắt do thiếu vitamin A Điều trị Gián tiếp Nuôi con bằng sữa mẹ Cần cung cấp đủ chất béo để hỗ trợ hấp thu Vitamin A. Uống Vitamin A phòng bệnh/6 tháng Tiêm chủng theo lịch