Bài giảng vật lí đại cương A1 - Nguyễn Thị Ngọc Nữ

TS. Nguyễn Thị Ngọc Nữ 1 VẬT LÝ ĐẠI CƯƠNG A1 ĐẠI HỌC Giảng viên: TS. Nguyễn Thị Ngọc Nữ TÀI LIỆU THAM KHẢO CHÍNH  Giáo trình VẬT LÝ ĐẠI CƢƠNG tập 1, Đỗ Quốc Huy (chủ biên), ĐHCN TP HCM.  Giáo trình VẬT LÝ ĐẠI CƢƠNG tập 1, Lƣơng Duyên Bình (chủ biên), NXBGD.  Cơ sở vật lý tập 1, 2, D.Haliday, R.Resnick, J.Walker, NXBGD. BÀI MỞ ĐẦU I – Vật lý học – đối tượng và phương pháp nghiên cứu II – Vật lý đại cương III – Các đại lượng vật lý – Hệ đơn vị SI IV – Hệ trục tọa độ Descartes V – Khái quát các phép tính về vectơ I – VLH - ĐỐI TƯỢNG VÀ PPNC Vật lý học là gì ? là một KHTN, nghiên cứu các cấu trúc, tính chất, các đặc trưng và các qui luật vận động tổng quát của các sự vật, hiện tượng trong tự nhiên. TS. Nguyễn Thị Ngọc Nữ 2 I – VLH - ĐỐI TƯỢNG VÀ PPNC N/c vật lý để làm gì? Thỏa mãn nhu cầu hiểu biết Vận dụng vào cuộc sống N/c vật lý như thế nào? Quan sát, Thí nghiệm Xử lí số liệu, rút ra qui luật Nêu giả thuyết để giải thích qui luật II – VẬT LÝ ĐẠI CƯƠNG ►VLĐC hệ thống những kiến thức vật lí cơ bản – đó là những khái niệm, định luật, thuyết vật lý cơ bản về các lĩnh vực Cơ, Nhiệt, Điện – Từ, Quang, VLNT&HN. ►VLĐC giúp ta hiểu biết về qui luật, bản chất của các sự vật, hiện tượng; nguyên lí làm việc của các thiết bị, máy móc. III– CÁC ĐẠI LƯỢNG VL – HỆ ĐƠN VỊ SI ►Mỗi tính chất hay thuộc tính của các sự vật, hiện tượng được diễn tả bởi một đại lượng vật lý. ►Có 2 loại đại lượng vật lý: ►Đo một đại lượng vật lý là so sánh đại lượng ấy với một chuẩn cùng loại được chọn làm đơn vị. vô hướng hữu hướng TS. Nguyễn Thị Ngọc Nữ 3 III – CÁC ĐẠI LƯỢNG VL – HỆ ĐƠN VỊ SI • Độ dài mét (m) • Khối lượng kilôgam (kg) • Thời gian giây (s) • Cường độ dòng điện ampe (A) • Nhiệt độ kelvin (K) • Lượng chất mol (mol) • Độ sáng candela (Cd) Hệ đơn vị SI là hệ đơn vị đo lường quốc tế, gồm 7 đơn vị cơ bản và các đơn vị dẫn xuất. IV – HỆ TRỤC TỌA ĐỘ DESCARTES . . . ( , , ) r x i y j z k x y z     Tọa độ của : r Độ lớn của : r 2 2 2 | |r r x y z     V – KHÁI QUÁT CÁC PHÉP TÍNH VỀ VECTƠ 1. Cộng vectơ a b 2 2 2 cosc a b ab    c a b  ( )a b a b    • Trong hệ tọa độ Descartes: ( , , )x y za a a a ( , , )x y zb b b b ( , , )x x y y z zc a b a b a b a b      2. Trừ vectơ a b b c a b  TS. Nguyễn Thị Ngọc Nữ 4 V – KHÁI QUÁT CÁC PHÉP TÍNH VỀ VECTƠ 3. Nhân vectơ với một số thực , 0ka k  • Trong hệ tọa độ Descartes: ( , , )x y za a a a ( , , )x y zka ka ka ka a , 0ka k  V – KHÁI QUÁT CÁC PHÉP TÍNH VỀ VECTƠ 4. Tích vô hướng của hai vectơ Tích vô hướng của hai vectơ là một số đại số: . . .cosab ab  ( , ), 0a b     . x x y y z zab a b a b a b   a b • Trong hệ tọa độ Descartes: ( , , )x y za a a a ( , , )x y zb b b b V – KHÁI QUÁT CÁC PHÉP TÍNH VỀ VECTƠ 5. Tích hữu hướng của hai vectơ a b c  a b  c ,a b c     ►Phương: vuông góc với 2 vectơ thành phần. ►Chiều: qui tắc đinh ốc thuận hoặc qui tắc nắm tay phải. ► Độ lớn: . .sinc ab  TS. Nguyễn Thị Ngọc Nữ 5 V – KHÁI QUÁT CÁC PHÉP TÍNH VỀ VECTƠ 6. Đạo hàm của vectơ theo thời gian . . .x y za a i a j a k   . . . yx z dada dada i j k dt dt dt dt   