Báo cáo Cập nhật tình hình phát triển kinh tế Việt Nam 12/2010

ình (%)                        ! ! ! ! "! "! ! ! !" ! ! !     #$%$&  " #%$& T NAM M LI      Trang 6  lung vn ngoi t'ng v2t cha t+ng thy ngay sau khi Vit Nam gia nh#p WTO, kh(i u cho cuc bùng n tín dng và bong bóng giá tài sn. K t+ ó, vn ! càng tr( nên trm tr2ng hn v i mt lot cú sc t+ bên ngoài - giá c hàng hóa th gi i t'ng trong n'm 2008, kh ng hong tài chính và kinh t toàn cu trong n'm 2009 và kh ng hong n quc gia n'm 2010 ( Châu Âu. Vit Nam hin nay ri vào tình trng không mong mun v i t l lm phát cao nht trong toàn b khu vc ông Á Thái Bình Dng (6,5%) trong n'm 2009 và khong trên d i 10% trong n'm 2010 (hình bên phi, biu  1). Bên cnh t l lm phát cao, Vit Nam còn phi i m"t v i s$c ép v! ti!n t, m$c d tr/ ngoi hi st gim, th& tr,ng ch$ng khoán m m và chênh lch lãi sut quc gia cao so v i các n!n kinh t t'ng tr(ng nhanh khác ( Châu Á. Nh v#y, m"c dù là mt trong nh/ng n!n kinh t n'ng ng nht trong khu vc, Vit Nam c0ng là mt ngoi l so v i xu h ng c a các th& tr,ng m i ni nói chung là ng ti!n mnh hn, lung vn  vào mnh m) và d tr/ ngoi hi t'ng (xem thêm biu  1A c a Ph lc 1). 3. Báo cáo ‘im li’ ln này – mt n phm bán th,ng niên c a Ngân hàng Th gi i 2 – c g.ng tìm hiu nh/ng thay i kinh t v* mô gn ây ( Vit Nam nh ã nói ( trên. Báo cáo ghi nh#n li nh/ng thay i v! kt qu và chính sách kinh t v* mô v i mc ích cung cp thông tin cho các cuc tho lu#n chính sách ( Vit Nam. Báo cáo ch yu có tính cht phân tích giai on ã qua, m"c dù c0ng ! c#p v.n t.t t i nh/ng tho lu#n v! thách th$c và trin v2ng trong tng lai. Nh/ng din bin trong n!n kinh t toàn cu nói chung và trong khu vc ông Á Thái Bình Dng nói riêng c i chiu v i các kt qu và chính sách kinh t c a Vit Nam  mang li mt b$c tranh hoàn chnh và chi tit hn.  n móng ca quá trình hic 4. Tc  t'ng tr(ng c a Vit Nam trong n'm nay có chi!u h ng i lên. Chính ph "t ra mc tiêu t'ng tr(ng GDP thc cho n'm 2010 là 6,5%. Trong chín tháng u n'm nay, n!n kinh t ã t'ng tr(ng v i tc  6,5%, so v i m$c 6,3% cùng k3 n'm 2008 và 4,6% cùng k3 n'm 2009 (xem Ph lc 1). V i nhu cu trong và ngoài n c !u t'ng lên trong quý bn n'm nay so v i hai n'm tr c, tc  t'ng tr(ng c n'm 2010 kh n'ng s) vt mc tiêu 6,5%. M"t khác, n'm 2010 s) là n'm ch$ng kin quy mô n!n kinh t Vit nam có th vt ng4ng 100 t% ô la M (tính theo giá hin hành) sau khi thu nh#p bình quân theo u ng,i t m$c 1,000 ô la M vào n'm 2009. 5. Tc  t'ng tr(ng ch#m li trong hai n'm 2008-09 và sau ó là s phc hi trong n'm 2010 nhìn chung có th c gii thích b1ng nh/ng din bin trong các khu vc thng mi c a Vit Nam, t$c là khu vc ch bin và thng mi hàng hóa. Theo hình bên trái c a biu  2, tc  t'ng tr(ng giá tr& gia t'ng c a công nghip và xây dng gim t+ 10,2% trong n'm 2007 xung 6% trong n'm 2008, và tip tc gim xung 5,5% trong n'm 2009, sau ó hi phc tr( li ( m$c trên 7% n'm 2010. Tng t, tc  t'ng tr(ng giá tr& gia t'ng c a ngành nông nghip    2c các báo cáo 'im li' các k3 tr c, xin truy c#p   T NAM M LI      Trang 7  gim t+ 4,7% trong n'm 2008 xung còn 1,8% trong n'm 2009 và sau ó ã khôi phc v i m$c 2,8% n'm 2010. Nh/ng bin ng mnh v! tc  t'ng tr(ng này trùng hp v i nh/ng din bin c a nhu cu t+ bên ngoài i v i hàng hóa c a Vit Nam, ban u là st gim mnh và sau ó phc hi - mt du hiu cho thy ít nht trong trung hn, t'ng tr(ng c a Vit Nam b& hn ch b(i thiu nhu cu t+ bên ngoài nhi!u hn là b(i kh n'ng c a phía cung. 6. M"c dù nông nghip và công nghip !u tip tc phc hi v i nh&p  mnh m), song tc  t'ng tr(ng các ngành này vn thp hn nhi!u so v i m$c tr c kh ng hong. Giá tr& gia t'ng c a toàn ngành nông, lâm, ng nghip t'ng 2,9% trong chín tháng u n'm 2010. Tng sn lng công nghip t'ng 13,8% trong m,i mt tháng u n'm trong ó khu vc u t n c ngoài t'ng 16,9% và khu vc t nhân trong n c t'ng 14,5%, trong khi khu vc DNNN t'ng 7,5% so v i cùng k3 n'm tr c. Tuy ã phc hi khá nhanh nhng vn còn nhi!u ti!m n'ng và d &a  các ngành kinh t có th t'ng tr(ng cao hn trong th,i gian t i3. 7. T'ng tr(ng ch#m li trong ngành d&ch v không rõ rt nh ( hai ngành trên, và quá trình hi phc c0ng v#y. Giá tr& gia t'ng c a khu vc d&ch v t'ng 7,2% trong chín tháng u n'm, nh, nh/ng kt qu tích cc trong thng mi, du l&ch, v#n ti và d&ch v tài chính. Thng mi óng góp khong mt phn ba giá tr& gia t'ng trong ngành d&ch v, và ã t'ng 7,9% trong ba quý u n'm nay. Tng s bán l5 hàng hóa và d&ch v, mt ch s v! tiêu dùng trong n c, t'ng 25% (khong 14.7% nu loi tr+ yu t giá) trong m,i mt tháng u n'm 2010 so v i tc  18.5% trong cùng k3 2009. Biu  2: óng góp vào tng trng GDP - nhìn t góc  cung và cu Ngun: Tng cc Thng kê Ghi chú: D báo cho 2010 da trên s liu thc Q1-Q3 và d kin thc hin Q4.   C0ng có nh/ng quan ngi v! tính b!n v/ng dài hn c a khu vc sn xut hàng nguyên v#t liu, nông th sn vì m$c  ph thuc cao vào ngun tài nguyên thiên nhiên và nh h(ng tiêu cc t i môi tr,ng (xem thêm Báo cáo Phát trin Vit Nam 2011) Trái: Tc  t'ng tr(ng ngành, % (2003-2010) Phi: óng góp vào t'ng tr(ng, % (2005-10) ! ! ! !  ! ! ! ! !" ! ! !                "    '$$'% ()$%''$' *$+%  !  ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !" ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !              "    ,-$ + .+!%' +!%' ./ T NAM M LI      Trang 8  8. Tiêu dùng t nhân và u t tip tc là nh/ng ng lc chính c a tng cu trong giai on h#u kh ng hong. C cu c a tng cu không thay i nhi!u trong giai on h#u kh ng hong, nh th hin trong hình bên phi c a biu  2. V i tc  t'ng nh#p khu ch#m hn xut khu, t tr2ng óng góp c a xut khu ròng vào t'ng tr(ng nói chung ã t'ng ( m$c  khiêm tn. Gói kích cu l n - d i hình th$c h lãi sut (c bn), t'ng thanh khon thông qua h thp yêu cu v! vn d tr/, chng trình h tr lãi xut, t'ng u t công, gim thu thu nh#p doanh nghip, thu thu nh#p cá nhân và gim mt n6a thu giá tr& gia t'ng VAT i v i mt s m"t hàng - d,ng nh ã mang li s phc hi cn thit cho tiêu dùng và u t t nhân t'ng tr(ng v i nh&p  kh quan. Tiêu dùng thc t c a chính ph c0ng t'ng nhanh trong n'm 2009 (7,6%) và 2010 (6,9%), m"c dù v i t tr2ng khá khiêm tn so v i toàn b n!n kinh t, s óng góp c a tiêu dùng c a chính ph cho t'ng tr(ng không có s thay i trong hai n'm qua. 9. T l u t tip tc ( m$c rt cao, gây nên mt s quan ngi v! cht lng và s b!n v/ng c a u t. Tng u t t'ng 19,8% trong chín tháng u n'm 2010. Tính cho c n'm, chính ph  c tính t l thc hin u t, khác v i th c o tiêu chun v! tích l0y tài sn trong tài khon quc gia, s) chim trên 40% GDP. Phân tích chi tit hn v! u t thc hin cho thy u t c a khu vc ngoài quc doanh trong n c t'ng gn 17% trong n'm 2010 và hin nay chim khong 37% tng s u t (xem hình bên trái, biu  3). Theo B K hoch và u t, trong chín tháng u n'm 2010 ã có 61 nghìn doanh nghip 'ng ký m i v i tng vn u t gn 418 nghìn t ng, t'ng 28% so v i cùng k3 n'm ngoái. Vic Vit Nam ch t c m$c t'ng tr(ng 6-7% trong khi u t n 42% GDP - h s t'ng vn trên mt n v& sn lng ICOR lên n gn 7 so v i c a Trung Quc và 7n  là 4-5 ang tr( thành mt vn ! gây quan ngi l n cho các c quan ch$c n'ng. Do v#y, ci thin n'ng sut s6 dng vn tr( thành mt trong nh/ng ch ! chính trong Chin lc Phát trin Kinh t Xã hi giai on 2011-20. T NAM M LI      Trang 9  Biu  3: Mc  và c cu u t Ngun: B K hoch và u t 10. M"c dù u t trc tip n c ngoài tip tc  vào Vit Nam v i s lng l n, vn còn nhi!u quan ngi v! lng vn u t cam kt trong tng lai4. Tính n cui tháng 10 n'm 2010, các nhà u t n c ngoài ã cam kt gn 13 t ô la cho Vit Nam, so v i 23 t ô la n'm 2009 và 72 t ô la n'm 2008 (hình bên phi, biu  3). C0ng trong giai on này (t+ tháng 1- tháng 10), vn thc hin t'ng 7%, t+ 8,4 t lên trên 9 t ô la. Có th lý gii mt phn nguyên nhân vn u t n c ngoài gim sút là do môi tr,ng toàn cu không thu#n li, và mt s ngành vn cha hot ng ht kh n'ng. Các yu t trong n c nh thiu in, thiu lao ng có k n'ng và bt n kinh t v* mô c0ng ang b.t u nh h(ng n tâm lý c a các nhà u t, nu không nói là ã tác ng n nh/ng quyt &nh thc t. Tuy nhiên, v& trí xp hng c a Vit Nam v! ch s 'hot ng kinh doanh' c ci thin cho thy Vit nam vn là mt &a im áng chú ý c a các nhà u t quc t5.   4 Vn u t cam kt là s vn c nói n trong tài liu 'Bày t8 quan tâm' c a nhà u t, trong khi vn u t thc hin là s vn c gii ngân trên thc t. Xem thêm Báo cáo “Môi tr,ng kinh doanh 2011” c a Ngân hàng Th gi i Trái: Vn u t toàn xã hi (9 tháng 2010) Phi: Cam kt và Gii ngân vn FDI T NAM M LI      Trang 10  III. ng mi quc t phc hi mnh m A. Xut khu hàng hóa ngoài du thô tng nhanh 11. M"c dù thng mi toàn cu phc hi cm ch+ng và xut khu du thô gim c v! lng và giá tr&, tng kim ngch xut khu c a Vit Nam trong n'm 2010 d báo s) vt qua mc k% lc tr c ây n 10 t ô la6. Sau kt qu áng tht v2ng c a n'm 2009, v i kim ngch xut khu gim 8,9%7 – n'm duy nht xut khu có t'ng tr(ng âm k t+ khi b.t u th,i k3 i Mi – tình th ã c xoay chuyn nhanh chóng trong n'm 2010. Tng kim ngch xut khu d báo t trên 70 t% ô la trong n'm nay, t m$c t'ng khong 24% trong c n'm (hình trái, biu  4). Kt qu này là rt n tng trong bi cnh kim ngch xut khu du thô st gim mnh do kh n'ng khai thác, nhu cu s6 dng du thô cho nhà máy l2c du trong n c c0ng nh giá du th gi i gim. Tính n tháng 11, khi lng xut khu du gim 44,2% so v i cùng k3 n'm tr c, làm cho giá tr& xut khu st gim 22,6%. 12. S phc hi trong xut khu các m"t hàng phi du thô v+a mnh m) v+a rng kh.p. N'm 2010, kim ngch xut khu các m"t hàng phi du d kin t 66 t ô la, t'ng gp ôi v! giá tr& k t+ khi Vit Nam gia nh#p WTO bn n'm v! tr c. Thành tích kh quan này lan t8a khá ng !u gi/a các khu vc và ngành hàng. M,i m"t hàng xut khu hàng u trong n'm 2010 hu nh c0ng là nh/ng m"t hàng c a n'm 2009 (xem hình phi, biu  4) – dt may, da giày, th y sn, in t6 và máy tính, sn phm g, hàng th công m ngh (bao gm c vàng), go, than, các m"t hàng nông sn khác - cho thy có mt s t'ng tr(ng ng !u trong các ngành xut khu. Thc t là nhóm 'các m"t hàng khác' bao gm tt c các m"t hàng không c nh.c tên ( trên d kin s) t c m$c t'ng tr(ng là 47% trong n'm 2010, cao hn so v i các nhóm khác, cho thy các m"t hàng xut khu c a Vit Nam ngày càng a dng hn bên cnh nh/ng ngành hàng ch o. Nhu cu i v i các m"t hàng xut khu ít c bit n hn nh sn phm t+ cht d5o, sát thép và sn phm t+ s.t thép, c khí, phng tin v#n ti và ph tùng… c0ng b.t u t'ng lên, to c hi m( rng quy mô các ngành này trong tng lai.   6 Khi báo cáo s liu thng mi, chúng tôi s6 dng báo cáo thông th,ng c a Tng cc Thng kê v! s liu xut khu theo giá f.o.b. và nh#p khu theo giá c.i.f.. Song khi tính toán tài khon vãng lai và cán cân thanh toán chúng tôi s6 dng giá f.o.b. cho c xut khu và nh#p khu, ging nh IMF. 7 M$c gim này có th l n hn nu không tính kim ngch xut khu vàng trong n'm 2009. T NAM M LI      Trang 11  Biu  4: Tình hình xut khu hàng hóa ca Vit Nam Ngun: Tng cc thng kê Ghi chú: c tính cho n m 2010 da trên s liu thc t t tháng 1 - 11 và d kin thc hin ca tháng 12. B. Nhp khu cao tr li 13. Nh#p khu ang t'ng nhanh, m"c dù v i nh&p  ch#m hn so v i m$c trung bình t+ tr c n nay, và ch#m hn so v i tc  t'ng xut khu. Nh#p khu d kin s) t'ng khong 20% trong n'm 2010 so v i m$c t'ng tr(ng âm 13% trong n'm 2009. Nh#p khu t'ng ch yu là do nhu cu u t và nguyên liu u vào t'ng i ôi v i s phc hi c a hot ng xut khu. Nh#p khu mt s nguyên liu thô và u vào trung gian cho các ngành sn xut phc v xut khu, nh bông, vi, nguyên ph liu sn xut giày dép và qun áo có tc  t'ng rt cao (xem biu  5). 14. ng th,i, nh#p khu t liu sn xut công nghip và u vào cho sn xut nông nghip nh máy móc, thit b&, s.t thép, phân bón, thuc tr+ sâu, li t'ng nh9, ho"c th#m chí gim (xem biu  5). T'ng tr(ng ch#m trong nh#p khu máy móc thit b& có th phn ánh vic rút li các bin pháp kích cu và/ho"c n'ng lc d th+a trong các ngành thng mi, và vic trì hoãn mt s quyt &nh u t do tình hình kinh t v* mô vn tip tc không ch.c ch.n, ho"c là do t% l nh#p khu trong u t gim i. M"t khác, nh#p khu phân bón và thuc tr+ sâu gim sút có th là do mt s nhà máy trong n c sn xut các m"t hàng này i vào hot ng, và sn xut trong n c ã thay th mt phn cho nh#p khu. ! "! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !" ! ! ! ! !     0$ .$ 0$)$!% 12$ *3 4%$%5%'! 6$'% 7%$3#%!)& 8%    #4&  " ! Trái: Xu h ng xut khu du và các m"t hàng phi du (t US$) Phi: Xut khu, phân theo ngành hàng (t US$) !  ! !  !   ! !  !  !  !  ! !  !  !" !                "   9 , 0 T NAM M LI      Trang 12  Biu  5: Gia tng nhp khu phân theo ngành hàng (%) Ngun: Tng cc Thng kê C. Xu h ng th ng mi 15. N'm 2010, Trung Quc ang tr( thành i tác thng mi l n nht c a Vit Nam thay v& trí c a các n c ASEAN. - c tính 10 tháng u n'm nay, tng chu chuyn thng mi c a Vit Nam v i Trung Quc t 21,25 t% ô la so v i 21,3 t% ô la giá tr& thng mi c a Vit nam v i ASEAN nhng tc  gia t'ng xut nh#p khu gi/a Vit Nam và Trung Quc din ra nhanh hn nhi!u. Trung Quc c k3 v2ng s) tr( thành i tác thng mi hàng u c a Vit Nam cui n'm 2010. T tr2ng nh#p khu t+ Trung Quc trong tng kim ngch nh#p khu c a Vit Nam t'ng t+ khong 13% trong n'm 2004 lên gn 24% trong n'm 2010. Cùng th,i gian ó, xut khu c a Vit Nam sang Trung Quc c0ng t'ng gp ôi, t+ 2,7 t% ô la trong n'm 2004 lên khong 5,4 t% ô la trong n'm nay. 16. Không ging nh các n c trong khu vc ông Á – Thái Bình Dng khi các n c này t'ng c,ng t tr2ng xut khu c a h2 sang Trung Quc, Vit Nam t+ tr c n nay vn duy trì xut khu phn l n hàng hóa sang các n c công nghip phát trin. Trong s các i tác thng mi, Hoa K3 tip tc là th& tr,ng xut khu l n nht c a Vit Nam, chim trên 20% tng kim ngch xut khu. Tip theo là các th& tr,ng EU, ASEAN, Nh#t Bn và Trung Quc. Nhìn chung, các quc gia công nghip chim t i gn hai phn ba kim ngch xut khu c a Vit Nam. Nh v#y, m"c dù hot ng xut khu ã tr( nên a dng hn trong th,i gian gn ây, song Vit Nam vn b& nh h(ng nhi!u b(i tình hình suy thoái kinh t ( các n c phát trin. Th,i gian gn ây, nh/ng n lc c a Vit Nam trong vic khai phá th& tr,ng các n c ang phát trin nh Bra-xin, 7n , Mê-hi-cô, Nam Phi, các n c vùng V&nh… c0ng ang thu c kt qu tt.              "                                 1 :  $ . $     5    $    %  0   $ 4  % $  %  5     '!      %   $  '%  1 : $ %     %      $       $    $  %  *       %    %    $ 5  ;'  ! ( '    :     $  5 )     1 $  < $  "#3'$&   #=,+&  T NAM M LI      Trang 13  17. M"c dù các th& tr,ng xut khu chính c a Vit Nam là các n c phát trin, song ngun nh#p khu chính c a Vit Nam li là Trung Quc và các n c ông Á khác. i!u này gii thích vì sao Vit Nam tip tc th"ng d thng mi v i các n c phát trin, trong khi li b& thâm ht rt l n v i các i tác thng mi trong khu vc. i!u này ngm &nh hai ý. Mt là Vit Nam vn cha xâm nh#p vào c mng l i sn xut toàn cu v i im kt thúc là Châu Á Thái Bình Dng và ông Nam Á. Th$ hai, Vit Nam là im cui c a nh/ng mng l i sn xut toàn cu c a nhi!u m"t hàng chí phí thp, s6 dng nhi!u lao ng nh may m"c và giy dép. i!u này to c hi quan tr2ng cho Vit Nam c ng c mng l i cung cp toàn cu có im cui ( Vit Nam c0ng nh s6 dng các hip &nh thng mi khu vc nh1m tr( thành mt phn c a mng l i sn xut này ( toàn khu vc, k c Trung Quc. Biu  6: Xu h ng thng mi: Th tr!ng và i tác thng mi m i Ngun: Tng cc Thng kê Nh n xét: c tính cho n m 2010 d trên s liu thc t t tháng 1-10 và d kin thc hin trong tháng 11 và 12. IV. Cán cân i ngoi  18. Thâm ht thng mi so v i quy mô c a n!n kinh t t'ng rt cao sau khi Vit Nam gia nh#p WTO, và ã gim xung trong hai n'm v+a qua. T l thâm ht thng mi trên GDP n'm 2007 t'ng lên n 21,3% (theo &nh ngh*a c a Chính ph Vit Nam). Con s này gim nh9 xung 19,9 % trong n'm 2008 và sau ó gim mnh xung còn 13,8% trong n'm 2009 (hình bên trái, biu  7). N'm 2010, v i tc  t'ng xut khu nhanh hn nhi!u so v i t'ng nh#p khu, thâm ht thng mi d báo s) tip tc gim xung khong 12% GDP. Tính theo giá tr& tuyt i, thì m$c  thu h9p này trong n'm 2010 s) khiêm tn hn nhi!u - t+ 12,9 t USD n'm 2000 xung còn 12,4 t USD n'm 2010. Nu dùng &nh ngh*a c a IFS   c tính thâm ht thng           "   >* *'($%  ? (*4(, 4> 0$ Trái: Kim ngch xut khu (t US$) Phi: Kim ngch nh#p khu (t US$)  "           "   >* ? 4> (*4(,  T NAM M LI      Trang 14  mi (s6 dng giá f.o.b cho hàng nh#p khu thay vì giá c.i.f theo cách tính c a Vit Nam) thì quy mô thâm ht thng mi s) nh8 hn nhi!u, nh trong hình bên trái c a Biu  7. 19. Phn ánh xu h ng thu h9p thâm ht thng mi, thâm ht cán cân tài khon vãng lai (CAD) c0ng b.t u gim trong giai on h#u kh ng hong. Thâm ht thng mi cao cùng v i vic thanh toán cho thu nh#p u t t'ng lên (do mt s công ty du l6a chuyn li nhu#n v! n c) làm cho CAD t'ng mnh trong th,i k3 h#u kh ng hong. T+ m$c CAD ch có 0,3% trong n'm 2006, con s này ã t'ng v2t lên n 9,8% trong n'm 2007 và sau ó t m$c k% lc 11,9% trong n'm 2008 (hình bên phi, biu  7). Xu h ng này o ngc ngay sau khi kh ng hong kinh t toàn cu b.t u, CAD gim xung còn 8% GDP trong n'm 2009 và tip tc gim xung 7,5% GDP trong n'm 20108. Biu  7: Xu h ng và C cu Cán cân i ngoi Ngun: Tng cc Thng kê Ghi chú: c tính cho n m 2010 da trên s liu thc t t tháng 1-10 và d kin thc hin tháng 11-12. 20. Thâm ht cán cân tài khon vãng lai luôn ( m$c cao trong nh/ng n'm gn ây làm cho mt s nhà quan sát cm thy lo ngi v! bn cht c cu c a tình trng thâm ht này. Thc t hin nay ( Vit Nam ang có mt s thay i v! c cu có th tác ng n m$c  b!n v/ng c a CAD. Khi Vit Nam tr( thành quc gia có thu nh#p trung bình, chuyn khon t nhân, ch   Khi tính cán cân thng mai vãng lai, chúng tôi th,ng không tính xut nh#p khu vàng vì các giao d&ch vàng bin ng tht th,ng vào th,i im này và có th phn ánh không y các cân i. Trái: Xut khu, nh#p khu và cán cân thng mi (% GDP) Phi: M$c  và c cu cán cân tài khon vãng lai (% GDP)               " "                 "    $ 4-$              " "             "                            "    3 $:%#1*& ,3%$$+% +% $3$ '$$%%':% T NAM M LI      Trang 15  yu là vin tr phát trin chính th$c s) khó có kh n'ng t'ng nhanh nh tr c ây9. Th$ hai, hot ng sn xut du thô trong n c d,ng nh ã n giai on sn xut n &nh và s) gim sn lng trong nh/ng n'm t i, làm gim khi lng xut khu du 10. Th$ ba, v i lng FDI t'ng lên, có th d kin r1ng các khon thanh toán thu nh#p u t c0ng t'ng lên trong nh/ng n'm t i. Phát hành n quc gia d,ng nh c0ng không còn thu#n li trên th& tr,ng tín dng quc t khi môi tr,ng r i ro thay i nhanh chóng. Trong lúc thâm ht tài khon vãng lai c a Vit Nam có th tip tc c bù .p trong ng.n và trung hn b1ng các ngun vn t nhân t+ bên ngoài và h tr phát trin chính th$c, Vit Nam cn có h ng gim thâm ht này t i m$c b!n v/ng trong trung và dài hn nh1m xây dng ni!m tin vào trin v2ng c a n!n kinh t t n c. V. Áp l"c ngoi hi gia tng 21. ng ti!n c a Vit Nam trong ba n'm qua ch&u áp lc n"ng n!, và ã mt giá gn mt phn ba so v i ng ô-la M . Theo hình bên trái trong biu  8, ti!n ng hu nh luôn c giao d&ch cao hn m$c giá trn c a biên  t giá theo quy &nh c a Ngân hàng Nhà n c Vit Nam t+ u n'm 2008. Khi khong cách gi/a t giá chính th$c và th& tr,ng t do tip din trong mt th,i gian dài, các c quan ch$c n'ng phn $ng b1ng cách tip tc i!u chnh (t'ng) t giá và/ho"c i!u chnh biên  giao d&ch. Chin lc này cho n nay vn phát huy tác dng, song c0ng dn n nh/ng k3 v2ng vào vic ti!n ng s) tip tc b& phá giá và làm cho th& tr,ng càng bt &nh hn. M$c d tr/ ngoi hi ti các c quan qun lý ti!n t gim dn càng làm t'ng thêm quan ngi. Hin nay, ti!n ng ang c giao d&ch trên th& tr,ng t do cao hn trn biên  t giá khong 9%, ây là mt m$c chênh lch cao, song vn còn thp hn m$c 16% vào tháng 6/2008 và m$c 10% trong tháng 11/2009 (hình phi, biu  8).   "Có ý ngh*a quan tr2ng v! xu h ng gim các ngun ODA. Thí d, khi tr( thành n c có thu nh#p trung bình, Vit Nam có th tip c#n c ngun vn u ãi (ODA) c0ng nh ngun vn có i!u kin cao hn (IBRD) c a NHTG. Hin gi, thì ngun ODA dành cho Vit nam vn cao nhng mt khi Vit Nam th&nh vng hn và có uy tín tín dng cao hn thì Vit Nam s) b t dn c hi tip c#n ngun vn u ãi IDA t$c là các ngun ODA t+ NHTG dành cho Vit Nam s) gim. 10 ây là yu t khin cho T#p oàn Du khí Vit Nam (PVN) tin hành tìm kim các c hi t ( n c ngoài.  Biu  8: Bi Ngun: Tng cc Thng kê Ghi chú: T giá hiu dng thc t ng thp 22. Vì sao ti!n ng li ch a ra là do ti!n ng b& &nh li không ng h cho gi thit hiu dng thc (REER) c a  ng ti!n khác ( châu Á11. Trê t'ng giá nhi!u hn h:n, li khô t'ng giá c a ng Vit Nam nh Vit Nam ã mt giá 9-10% so khu vc ASEAN, trong khi t giá ti!n ng mà không gii qu h/u hiu  gii quyt vn ! h 23. Cách gii thích th$ hai hai yu t - thâm ht tài khon  REER là t giá thc c a mt n c o l,ng b1ng bình quân gia quy!n c t l , trong ó E là t giá so c  c tính. Biu  8 s6 dng côn Trái: T giá danh ngh*a gi/a ng V (chênh lch gi/a t giá chính th$c @ @ @ @ "@  @ @ @ ?     *  ?   *  ? " A 1$ T NAM M n  ng T# giá Danh ngha và T# giá Hiu dng Th có ngha là ng tin b nh giá cao , gim có ngha là &u nhi!u áp lc nh v#y? Mt trong nh/ng cá giá quá cao. i!u áng ngc nhiên là nh/ng b1 ó. Nh trong hình bên phi c a biu  8, m$c ng Vit Nam t+ n'm 2000 n 2009 không khá n thc t, nh/ng n c nh Indonesia và Philip ng phi ch&u áp lc nh ng ti!n c a Vit N ) ra phi gim b t trong n'm 2010, vì trên th& v i ô-la M và khong 15-25% so v i các  l lm phát hàng n'm d i 11%. Nh v#y, rõ r yt mt s nh/ng c'n nguyên khác s) không ph in nay. là do thâm ht tài khon vãng lai cao. Tình trn vãng lai cao và ng ti!n mt giá – làm cho m sau khi ã tính n tình hình lm phát c a các i tác th a t giá thc song phng, trong ó mi t giá thc song ng phng, P* là CPI c a n c ngoài và P là CPI c a n g th$c này  tính REER. it Nam và ô-la M và th& tr,ng t do) Phi: T giá Hiu dng Thc* (C  "                      " * " ?    *   A "A *C'$:'$ $B$ 0+$+' LI     Trang 16 "c ng tin b nh giá ch gii thích c ng ch$ng có c  t'ng c a t giá c nhi!u so v i các pine, v i ng ti!n am. Hn n/a, m$c tr,ng t do ng ng ti!n khác trong àng là nu ch phá i là mt gii pháp g trùng hp c a c t s nhà quan sát ng mi. REER c phng c o b1ng c ch nhà mà REER h s 2000 = 100)      "    4 ,(  T NAM M LI      Trang 17  quy cho thâm ht tài khon vãng lai l n là nguyên nhân chính. Trên thc t, Vit Nam có m$c thâm ht tài khon vãng lai l n so v i nhi!u n c trong khu vc ông Á - Thái Bình Dng (8- 12% GDP). ng th,i, th"ng d tài khon vn (KAS) c a Vit Nam c0ng rt l n, vào khong 10-14% GDP. Theo trin v2ng này, thâm ht tài khon vãng lai cao không phi là vn ! i v i Vit Nam. Và nhi!u n c trong giai on phát trin ban u !u có thâm ht tài khon vãng lai cao, và th,ng c bù .p b(i ngun vn vin tr phát trin chính th$c và ki!u hi. 24. Tuy nhiên v i m$c  n!n kinh t ô-la hóa cao và ch  cho phép các tài khon u t c t do i ra ngoi t, th"ng d tài khon vn c a Vit Nam không phi lúc nào c0ng c dùng  bù .p thâm ht cán cân vãng lai ho"c b sung cho d tr/ ngoi hi. Mt khi lng l n ngoi t ã c g'm gi/ bên ngoài h thng ngân hàng. i!u này c phn ánh trong phn “Li và sai sót” c a tng cân i thanh toán quc gia12. Xét theo khía cnh này thì vn ! ngoi hi c a Vit Nam không ch xut phát t+ các bt n kinh t v* mô (lm phát cao, d tr/ ngoi hi thp, thâm ht vãng lai l n…) mà còn là kt qu c a s suy gim ni!m tin c a th& tr,ng vào kh n'ng c a các c quan h/u quan trong vic kh.c phc các bt n ó. 25. Có nh/ng c'n nguyên mang tính chu k3 và c cu gii thích cho bt n kinh t v* mô và suy gim ni!m tin. Tính cht chu k3 c a vn ! liên quan n quan im chính sách ti!n t nh c bàn t i trong Phn VIII. Các chính sách ti!n t h/u hiu, nh1m mc tiêu lm phát nh c thc hin ( các n c trong khu vc và s truy!n t rõ ràng, mch lc hn v! nh/ng chính sách này cùng v i vic ci thin công b thông tin v! các s liu thng kê kinh t v* mô và tài chính s) giúp gii quyt c vn ! ngoi hi trong ng.n hn. Tuy nhiên, mt gii pháp lâu dài và b!n v/ng hn cho vn ! ngoi hi c a Vit Nam òi h8i phi gii quyt mt s vn ! mang tính c cu nh ci thin hiu qu u t công, nâng cao n'ng lc cnh tranh c a n!n kinh t, c ng c ngân sách, tip tc d&ch chuyn n!n kinh t sang c ch th& tr,ng13. VI. Liu lm phát có tip tc leo thang? 26. T l lm phát cao hn d kin trong tháng 10 và 11 n'm nay ã nhóm li nh/ng tranh lu#n v! cách $ng phó thích hp  gim b t áp lc lm phát trong n!n kinh t. n cui tháng 11, t l lm phát c n'm $ng ( m$c 11,1%, trong khi ó lm phát 11 tháng u n'm $ng ( m$c 9,6%. Lm phát giá lng thc hàng n'm lên n 14.8%, m$c cao nht k t+ tháng 4/2009.   12 Li và Sai sót trong Cán cân thanh toán c a Vit Nam lên n gn 12,2% GDP trong n'm 2009 và  c tính lên t i 5.9 % GDP trong m,i tháng u n'm 2010. T l u t so v i GDP c a Vit Nam là gn 42%, trong khi t l tit kim trong n c vào khong 32-34%. i!u này có ngh*a là Vit Nam ang phi nh, vào tit kim n c ngoài  khong 8-10% mi n'm, tng ng v i m$c  thâm ht tài khon vãng lai. Do ó, nu không ci thin c hiu qu c a chng trình u t, trin v2ng t'ng tr(ng c a Vit Nam s) tip tc ph thuc vào tâm lý c a n!n kinh t toàn cu. Tng t, nâng cao n'ng lc cnh tranh c a n!n kinh t s) giúp t tc  t'ng tr(ng cao hn tng ng nh u t và nh, ó m bo t'ng tr(ng cao, b!n v/ng. T NAM M LI      Trang 18  T+ tr c n nay, giá c th,ng có xu h ng gia t'ng trong giai on t+ tháng 11 n tháng 2 do t'ng c,ng xut khu và c0ng do các hot ng vào d&p Tt âm l&ch, do v#y d báo lm phát cho c n'm 2010 s) vào khong 10,5% - cao hn nhi!u so v i mc tiêu lm phát 8% mà Quc hi ! ra (hình trái, biu  9). 27. Giá hàng hóa và sn phm công nghip t'ng vn là nh/ng ng lc chính gây ra tình trng lm phát t'ng cao gn ây. V i mt n!n kinh t m( c6a (t tr2ng thng mi so v i GDP lên n gn 150%) và ng ti!n ang mt giá, t'ng giá hàng hóa trên th gi i ch.c ch.n s) nh h(ng trc tip t i m"t b1ng giá trong n c. Nhi!u n c trên th gi i hin c0ng ang ch&u áp lc lm phát cao hn d kin nh (nh Trung Quc, 7n …). ; Vit Nam, giá lng thc trong n c c0ng t'ng do các cú sc cung, trong ó có nguyên nhân lt li nghiêm tr2ng ( các tnh mi!n Trung (hình bên phi, biu  9). Biu  9: Xu h ng lm phát và nguyên nhân giá c tng cao gn ây Ngun: Tng cc Thng kê. 28. Tuy nhiên, nh/ng tranh lu#n v! lm phát ( Vit Nam cn phi c nhìn nh#n t+ mt góc  l&ch s6 là Vit Nam luôn có t l lm phát cao hn các n c láng gi!ng. Ví d, lm phát trung bình ( Vit Nam trong gn th#p k% qua là khong 8.8%, so v i 2,7% c a Thái Lan và 5,1% c a Philippines. ; m$c  nào ó, i!u này có th cho thy bn thân mc tiêu hot &nh chính sách c a Vit Nam d,ng nh ã có s thiên v& c h/u, coi tr2ng mc tiêu t'ng tr(ng cao hn là duy trì n &nh kinh t v* mô. S thiên v& chính sách này còn c th hin thông qua mt chính sách ti!n t i!u tit, s) c bàn lu#n ( phn sau. Và khi phi i m"t v i t l lm phát cao hn d kin, thì chính ph vin n các c ch hành chính – nh kim soát giá c và qu bình n giá – Trái: Lm phát so v i cùng k3 ( %) Phi: t tr2ng óng góp vào thay i CPI hàng tháng (%)     ? ? ,  (  *  1 ? /    " 0 "   (  7 1 $     ,  1 "  " ( " , " 1  ( , *$+% $$ '3%'$) 13'33 T NAM M LI      Trang 19   kim soát lm phát, m"c dù các bin pháp này không c s6 dng th,ng xuyên và th,ng trong các tr,ng hp cp thit14. Khi n!n kinh t Vit Nam tr( nên ph$c tp hn, hi nh#p sâu hn vào n!n kinh t th gi i, Vit Nam s) cn phi có các chính sách thân thin v i th& tr,ng hn  t c mc tiêu bình n giá, trong ó bao gm vic s6 dng nhi!u hn chính sách cnh tranh và chính sách ti!n t. 29. Khác v i câu chuyn lm phát n'm 2007-08, tình hình lm phát gia t'ng gn ây không i ôi v i s t'ng giá c a m2i loi hình tài sn. Th& tr,ng ch$ng khoán tip tc hot ng cm ch+ng, tính n ht tháng 11, ch s VN Index ã gim 8.8% k t+ u n'm làm cho th& tr,ng ch$ng khoán c a Vit Nam tip tc là mt trong nh/ng th& tr,ng ch$ng khoán m m nht trong khu vc. Các dòng vn u t gián tip ch t 128 triu USD trong n'm 2009 và 600 triu USD trong 11 tháng u n'm 201015, so v i gn 6,2 t USD trong n'm 2007. Không có s liu áng tin c#y  ánh giá xu h ng giá bt ng sn trên toàn quc, m"c dù nh/ng b1ng ch$ng không chính th$c cho bit giá bt ng sn trong n'm nay không t'ng áng k. Tuy nhiên, cu i v i vàng t'ng v2t, và giá vàng trong n c c a Vit Nam luôn cao hn và t'ng nhanh hn so v i giá vàng th gi i sau khi ã tính n các yu t chi phí v#n chuyn và thu nh#p khu. VII. Tình hình hot  ng ca ngành ngân hàng  30. Sau mt th,i k3 t'ng tr(ng và m( rng nhanh, ngành ngân hàng c a Vit Nam ang tri qua mt giai on khá khó kh'n. Tính n ht tháng 10, tín dng  c t'ng khong 22,5% (so v i m$c 45,6% trong n'm 2009), tuy nhiên tín dng có th vt mc tiêu 25% do nhu cu vn th,ng t'ng mnh trong nh/ng tháng cui n'm. V! c cu tín dng, t'ng tr(ng cho vay ngoi t t'ng lên 52%, trong khi ó các khon vay ni t ch t'ng tr(ng 14,6% trong m,i tháng u n'm nay16. S mt cân i này trong t'ng tr(ng tín dng là do vic lãi sut cho vay b1ng ti!n ng (khong 14-18%/n'm) cao hn nhi!u so v i lãi sut cho vay ngoi t (khong 6-8%/n'm). Chm d$t chng trình cho vay h tr lãi sut và bãi b8 trn lãi sut ( i v i các khon vay trung và dài hn trong tháng 2, và sau ó là các khon vay ng.n hn trong tháng 4) c0ng là các nguyên nhân làm cho tín dng t'ng thp hn so v i các n'm tr c. Tuy nhiên, v i vic ti!n ng mt giá gn 9% (t% giá trên th& tr,ng t do) trong n'm nay, chin lc vay b1ng ô-la sau ó ã ch$ng t8 là tn kém hn i v i nhi!u doanh nghip. 31. Tng lng ti!n g6i trong h thng ngân hàng t'ng lên cùng v i t'ng tr(ng tín dng, t 22,8% tính n cui tháng 10. Tuy nhiên, ngân hàng càng ngày càng g"p khó kh'n hn trong vic duy trì t'ng huy ng ti!n g6i tit kim và duy trì c cu k3 hn, khi ng ti!n ngày mt mt giá. ã có nh/ng du hiu cho thy tit kim b1ng ni t c rút ra và chuyn thành vàng ho"c ô-la, và chuyn t+ g6i ti!n trung hn và dài hn sang ng.n hn. Hn n/a, gi/a các ngân   14 Xem Thông t 122/2000/TT-BTC c a B Tài chính ban hành ngày 12 tháng 8/2010. 15 Con s này cha tính n t phát hành trái phiu chính ph 1t USD trong n'm 2010. 16 Ngun: <y ban Giám sát Tài chính Quc gia và Ngân hàng Nhà n c Vit Nam. T NAM M LI      Trang 20  hàng c0ng din ra mt cuc chy ua huy ng ti!n g6i, và lãi sut liên ngân hàng có s dao ng rt l n trong nh/ng tháng gn ây. 32. Theo s liu chính th$c c a Ngân hàng Nhà n c Vit Nam, t l n xu (NPL) c a h thng ngân hàng lên n 2,4% vào tháng 8/2010, so v i 2,5% hi tháng 3/2010 và 1,9% vào cui n'm 2009. Tuy các s liu chính th$c v! t% l n xu là khá thp, cht lng tài sn trong danh mc cho vay c a các ngân hàng vn là i!u áng lo ngi khi tín dng t'ng rt nhanh trong các n'm tr c v i bi cnh n'ng lc qun lý r i ro c a các ngân hàng vn còn nhi!u yu kém. Quy mô n xu d báo tip tc t'ng trong nh/ng tháng gn ây, do mt lot ngân hàng có nhi!u tài sn r i ro i v i T#p oàn Công nghip Tàu th y Vit Nam (Vinashin). T l n xu d kin s) cao hn nhi!u nu tính theo tiêu chun báo cáo tài chính quc t (IAS/IFRS). Mt thông t m i thay th cho Quyt &nh 493 hin nay v! phân loi n và trích l#p d phòng c k3 v2ng s) giúp Vit Nam tin gn hn n thông l quc t và phn ánh c chính xác hn cht lng danh mc tài sn c a ngân hàng nói chung. 33. Kh n'ng sinh l,i c a h thng ngân hàng s) tip tc ch&u áp lc trong n'm nay. M"c dù mt s ngân hàng tuyên b tính n tháng 10 ã gn t c mc tiêu li nhu#n c a n'm, song các ngân hàng khác vn còn v#t ln  m bo yêu cu v! t% l an toàn vn (t'ng t+ 8% lên 9%) áp dng t+ tháng 10/2010 c0ng nh yêu cu v! vn ti thiu s) có hiu lc t+ u n'm t i. V i cuc chy ua gay g.t gi/a các ngân hàng (t'ng lãi sut ti!n g6i) nh1m huy ng vn trong quý t, li nhu#n s) b& thu h9p áng k, nh h(ng n kt qu kinh doanh c a các ngân hàng. VIII. Gii pháp chính sách: Tng trng hay Bình $n  A. Chính sách tin t 34. Trong nh/ng n'm gn ây, các c quan qun lý ti!n t g"p rt nhi!u khó kh'n trong vic cân b1ng nh/ng nhim v c giao nhi!u khi mâu thun nhau, ó là h tr phc hi t'ng tr(ng kinh t và ng th,i phi bình n giá c. Tr c n'm 2007 trong bi cnh kinh t v* mô n &nh, Vit Nam cha phi i m"t v i s ánh i gi/a t'ng tr(ng và lm phát. Do v#y, Vit nam d,ng nh có “truy!n thng” xây dng chính sách ti!n t phc v cho mc tiêu t'ng tr(ng. Khi Vit Nam hi nh#p nhi!u hn vào kinh t toàn cu và tri qua chu k3 phát tin “nóng-lnh” v+a ri thì qun lý kinh t v* mô ã tr( thành vn ! trung tâm ging nh ( nhi!u n c khác. i!u này c0ng có ngh*a r1ng, Vit Nam c0ng phi t i!u chnh cho phù hp v i tr#t t kinh t th gi i m i và th,ng xuyên buc phi i!u chnh và hoàn thin các chính sách trong n c. Tuy nhiên, s i!u chnh này cha c th hin mt cách hoàn chnh trong chính sách ti!n t khi gi i quan sát cho r1ng chính sách này c phác h2a nh “b c i – b c d+ng”. T NAM M LI      Trang 21  35. V i n!n kinh t trên à hi phc tr( li t+ cui n'm 2009, các c quan ch$c n'ng ã áp dng chính sách th.t ch"t, và chuyn tr2ng tâm u tiên t+ t'ng tr(ng sang bình n kinh t. Tháng 11.2009, chính ph t'ng lãi sut c bn thêm 100 im (1%), tip tc h thp t giá thêm 5,5% và chm d$t chng trình h tr lãi sut i v i các khon vay ng.n hn (xem thêm ( phn tip theo). Tuy nhiên, v i tc  t'ng tr(ng gim xung 5,8% trong n'm 2010 (quý 1) và khu vc t nhân ngày càng phàn nàn nhi!u hn v! chi phí i vay quá cao, chính ph li thay i chính sách vào gi/a n'm 2010  chú tr2ng nhi!u hn n t'ng tr(ng. Chính ph khuyn khích các ngân hàng h thp lãi sut cho vay và lãi sut ti!n g6i, gim lãi sut ng.n hn xung 7% thông qua các nghip v th& tr,ng m(. 36. Chính sách i!u chnh vn tip tc sang n quý 3 n'm 2010, k c khi lm phát li b.t u leo thang. Song khi lm phát b.t u t'ng nhanh, NHNN ban hành Quyt &nh 2619/QD- NHNN vào u tháng 11  nâng lãi sut c bn thêm 100 im - lên 9%. Quyt &nh này c0ng làm cho lãi sut tái cp vn và lãi sut chit khu t'ng thêm 1%, lên m$c ln lt là 9% và 7%. Tuy nhiên, v i lãi sut liên ngân hàng t'ng n 18-20% sau khi lãi sut c bn t'ng cao, NHNN ã can thip b1ng cách bm thêm thanh khon và làm h nhit th& tr,ng liên ngân hàng. M"c dù t l lm phát trong tháng 11 cao hn d kin, song NHNN vn quyt &nh duy trì lãi sut c bn ( m$c 9% cho n ht n'm. 37. V i tình hình lm phát gia t'ng và th& tr,ng ngoi hi tip tc bt n, chính ph cn phi truy!n i mt thông ip rõ ràng và nht quán v! s cam kt c a chính ph nh1m t c và duy trì n &nh kinh t v* mô trong ng.n hn. i!u này òi h8i phi có các gii pháp chính sách cn thit kèm theo và th,ng xuyên công b các thông tin kinh t v* mô, tài chính nh1m xây dng uy tín và s tin c#y trong các i tác th& tr,ng. M$c  hi nh#p kinh t ngày càng sâu rng thì càng òi h8i có chính sách ti!n t g.n v i mc tiu lm phát và chính sách này phi c "t trong mi tng quan so sánh v i các n c trong khu vc. C0ng cn m bo s nht quán xuyên sut các mc tiêu c a chính sách ti!n tê nh lãi sut, tín dng, tng phng tin thanh toán, t% giá … nh1m tránh tình trng i!u chnh vi vàng và các gii pháp “gi#t cc” khi thc thi chính sách ti!n t. Các n lc gn ây c a Ngân hàng Nhà n c nh1m nâng cao hiu qu công vic thông qua Lu#t m i v! Ngân hàng Nhà n c là b c i úng .n và cn c phát trin và c ng c hn. B. Thay i Chính sách trong ngành Ngân hàng 38. D kin mt lot thay i quan tr2ng trong chính sách và quy &nh c công b trong n'm 2010 s) thay i c'n bn môi tr,ng kinh doanh c a ngành ngân hàng. Nh/ng thay i này bao gm bãi b8 trn lãi sut, s6a i lu#t v! ngân hàng (Lu#t Ngân hàng Nhà n c Vit Nam và Lu#t v! Các T ch$c Tín dng), quy &nh v! t l an toàn vn, nâng cao yêu cu vn ti thiu i v i các ngân hàng (ba nghìn t ng) và s.p t i là s6a i quy &nh v! phân loi n và trích l#p d phòng. T NAM M LI      Trang 22  39. Lu#t NHNNVN c k3 v2ng s) ci thin trách nhim gii trình, ch$c n'ng nhim v và tính c l#p c a NHNNVN trong vic thc hin chính sách ti!n t. Lu#t v! Các T ch$c Tín dng c ánh giá là nâng cao tính t ch , an toàn và lành mnh c a các t ch$c tín dng. Vic bãi b8 trn lãi sut và ban hành Thông t 13 (thay th Quyt &nh 457) v! t l an toàn vn s) có tác ng áng k n hot ng c a các t ch$c tín dng. Mt m"t, các t ch$c tín dng hin nay có th linh hot hn trong vic quy &nh lãi sut, nhng m"t khác, li phi áp $ng nh/ng yêu cu v! t l an toàn vn ch"t ch) hn, nht là t l an toàn vn cao hn (9% t+ ngày 1/10/2009) trong khi phi i m"t v i yêu cu nghiêm ng"t hn v! s lng vn t yêu cu  tin hành các hot ng cho vay (m"c dù Thông t 19 phn nào ã n i nh9 b t yêu cu này). Các yêu cu v! an toàn vn d kin s) c tip tc t'ng c,ng sau khi Thông t s6a i Quyt &nh 493 v! phân loi n và trích l#p d phòng c ban hành, có th là vào cui n'm 2010. V i quy &nh phân loi n ch"t ch) hn, làm cho t l n xu và trích l#p d phòng c báo cáo cao hn, các t ch$c tín dng s) g"p nhi!u thách th$c hn trong vic áp $ng các yêu cu v! an toàn vi ti thiu c0ng nh các t l khác. M"c dù các quy &nh c s6a i có th nh h(ng bt li n li nhu#n c a các ngân hàng trong ng.n hn, song chúng s) góp phn m bo tính an toàn, n &nh và lành mnh c a khu vc tài chính trong trung hn. C. Chính sách tài khóa và tình hình n công  40. V i kt qu thu ngân sách cao hn d kin, n'm nay chính ph s) có m$c bi chi ngân sách thp hn so v i k hoch. Theo B Tài chính, tng thu ngân sách trong 9 tháng u n'm 2010 t'ng 34,4% so v i cùng k3 n'm ngoái. ng th,i, tng chi ngân sách (không tính chi tiêu ngoi bng)  c tính t'ng 21,5%, trong ó chi th,ng xuyên t'ng 23,1% và chi u t t'ng 16,6%. Thâm ht ngân sách, c "t mc tiêu là 6,1% GDP, d báo s) gim xung 5,9% GDP trong n'm 2010 (theo &nh ngh*a c a B Tài chính)17. 41. Tng n chính ph (bao gm c bo lãnh) s) t'ng lên 51,3 % GDP tính n cui n'm 2010, so v i m$c 49% n'm 2009. Trên 60% n chính ph là n n c ngoài (31,2% GDP) và phn l n là Vin tr Phát trin Chính th$c v i i!u khon u ãi. i!u này c0ng gii thích vì sao m$c chi phí tr n c a Vit Nam khá thp so v i các n c ang phát trin khác. S n còn li, chim khong 20,1% GDP là n b1ng ni t. 42. M"c dù n c a chính ph so v i quy mô n!n kinh t Vit Nam có th không l n, song m$c n c a khu vc công – n chính ph cng v i n c a các DNNN thì l n hn nhi!u. Tuy nhiên, n trong n c c a các DNNN không c chính ph bo lãnh, và do v#y không c tính vào trong nh/ng phân tích b!n v/ng n tiêu chun. Thay vì c coi là mt phn c a n công,   17 Nu tính c các hng mc ngoài ngân sách và s6 dng thông l quc t, d báo thâm ht ngân sách nói chung s) gim xung còn 6,1% GDP (mc tiêu là 7,6% GDP). T NAM M LI      Trang 23  thì các khon n này c a DNNN phi c coi là các “ngh*a v n d phòng” c a chính ph 18”. ; Vit Nam, phn l n các ngh*a v n trong n c c a các DNNN ( d i hình th$c vn vay ngân hàng. S liu “kho sát ti!n t” cho thy d n c a khu vc ngân hàng cho các DNNN vay lên n 33% GDP vào cui n'm 2009. Tng t, d n trái phiu do các DNNN phát hành chim gn 3,2% GDP tính n cui n'm 200919. Nh v#y,  c tính tng ngh*a v n c a khu vc DNNN tính n cui n'm 2009 lên n khong 36,2% GDP. 43. Nhìn v! phía tr c, cn c ng c ngân sách và c.t gim bi chi xung m$c tr c kh ng hong (khong 3% GDP) và phù hp v i m$c n công b!n v/ng. Công vic này c thc hin thong qua kim soát chi tiêu, ci thin hiu qu u t công, trin khai trên phm vi toàn quc khuôn kh ngân sách trung hn ã c thí im trong mt s b ngành. Cn u tiên vic thu th#p các thông tin tin c#y và c#p nh#t v! các khon n d phòng (ch yu trong l*nh vc doanh nghip nhà n c) c0ng nh ánh giá các r i ro tài khóa liên quan t i các khon n này. Công vic này hin ang c B Tài Chính kh(i ng. Công khai các thay i và ci cách do Chính ph tin hành cho các i tác th& tr,ng, minh bch và c#p nh#t thông tin tài khóa c0ng nh tình hình n công s) c ng c ni!m tin, gim thiu r i ro và giúp Vit Nam gim chi phí khi huy ng thêm các ngun vn.    18 Ngh*a v n d phòng là ngh*a v o $c ho"c gánh n"ng k3 v2ng i v i chính ph không phi theo quy &nh pháp lý, mà là da trên k3 v2ng c a công chúng và áp lc chính tr&. 19 Gi &nh r1ng gn mt n6a s d n trái phiu không phi trái phiu chính ph c0ng không phi trái phiu doanh nghip tính n cui n'm 2009 (6,5% GDP) là do các DNNN phát hành. T NAM M LI      Trang 24  PH% L%C Biu  1A: Các vn  kinh t v mô mà Vit Nam phi i m&t khác bit áng k so v i vn  ca các n c khác trong khu v"c Source: East Asia and Pacific Update, The World Bank. Bng 1A: Tc  tng T$ng sn phm trong n c (GDP) 2008 2009 9T-08 9T-09 9T-2010 Tng GDP 6.3 5.3 6.3 4.6 6.5 Nông, lâm nghip, th y sn 4.7 1.8 4.3 1.6 2.9 Công nghip và xây dng 6.0 5.5 6.1 4.6 7.3 Công nghip 8.0 4.0 7.7 3.4 6.6 Công nghip ch bin 9.8 2.8 10.5 2.0 8.3 Xây dng 0.0 11.4 -0.3 10.0 10.3 D&ch v 7.4 6.6 7.3 5.9 7.2 Thng mi 6.3 5.3 6.3 4.6 7.9 Ngun: Tng cc Thng kê Trái: bin ng t giá danh ngh*a (Vit Nam so v i các n c ông Á) Phi: T giá Hiu dng Thc (ch s 100 n'm 2000) " " "      ?  1    (    ?  ?  (  *  0  ,  /  /)$% $"A)>*/ %:))3 '$$%4( $)+$% :$"A)>*/ ,/D>*/ 4(%'$$%D >*/                  "      4( +$) #-%') & 4( +$) #%') & T NAM M LI      Trang 25  Table 2A: Giá tr và tng trng xut khu Giá tr& 2009 (t% USD) T'ng tr(ng (%) 2008 2009 11T-2010 Tng giá tr& xut khu 57.1 29.1 -8.9 24.4 Du thô 6.2 22.0 -40.2 -22.6 Ngoài du thô 50.9 30.6 -2.7 30.3 Go 2.7 94.3 -8.0 15.8 Hàng hóa nông nghip khác 4.8 17.2 -13.1 33.0 Hàng th y sn 4.3 19.8 -5.7 16.3 Than á 1.3 38.8 -5.1 12.2 Hàng dt may 9.1 17.7 -0.6 22.6 Giày dép các l2ai 4.1 19.4 -14.7 25.3 in t6 và vi tính 2.8 22.5 4.7 28.5 Hàng th công m ngh (gm c vàng) 3.2 65.1 133.1 4.1 Sn phm g 2.6 17.7 -8.2 33.1 Hàng hóa khác 16.2 44.3 -6.3 47.2 Ngun: Tng cc Thng kê Bng 3A: Giá tr và tng trng nhp khu Giá tr& 2009 (t% USD) T'ng tr(ng (%) 2008 2009 11T-2010 Tng giá tr& nh#p khu 69.9 28.8 -13.3 19.8 X'ng du 6.3 42.2 -43.0 -4.3 Máy móc, thit b&, ph tùng 12.7 25.8 -9.4 7.6 Nguyên ph liu dt may, da 1.9 9.4 -18.0 36.4 in t6, máy tính và linh kin 4.0 25.5 6.5 31.5 S.t thép 5.4 31.5 -20.2 14.7 Phân bón các loi 1.4 47.3 -3.9 -21.3 Cht d5o 2.8 17.5 -4.5 33.0 Vi các loi 4.2 12.7 -5.2 26.1 Hóa cht 1.6 21.1 -8.5 25.3 Sn phm hóa cht 1.6 24.8 -1.5 30.2 Tân dc 1.1 22.9 26.9 16.6 Si dt 0.8 4.6 4.6 41.7 Thuc tr+ sâu 0.5 94.3 -34.3 11.4 Bông 0.4 74.7 -16.0 71.8 Giy các loi 0.8 25.5 2.3 19.9 Ô tô các loi 3.1 57.2 3.8 -3.9 Hàng hóa khác 21.5 28.2 -11.0 32.1 Ngun: Tng cc Thng kê T NAM M LI      Trang 26  Bng 4A: ' c th"c hin ngân sách nhà n c n v tính: ngàn t ng 2010 9T-2009 9T-2010 Thay i (k hoch) ( c) ( c) (%) Tng thu và vin tr 462 288 388 34.4 Thu t+ thu và phí 433 266 356 33.5 Thu v! vn 24 18 28 55.9 Thu vin tr không hoàn li 5 4 4 1.4 Tng chi ngân sách (không bao gm tr n gc)/a 522 324 394 21.5 Chi u t phát trin 126 79 92 16.6 Chi th,ng xuyên 396 245 302 23.1 Cân i ngân sách -60 -36 -6 Chi tr n gc 45 26 41 60.8 Ngun: B Tài chính. a/ c tính này ch a bao gm các khon chi ngoài ngân sách