Báo cáo Hoàn thiện việc lập và phân tích hệ thống các tài chính trong các doanh nghiệp Việt Nam

viÖc ký kÕt hîp ®ång mua b¸n c¸c biÖn ph¸p thanh to¸n tiÒn hµng. Ngoµi nh÷ng BCTC do chÕ ®é kÕ to¸n Nhµ n­íc qui ®Þnh, trong doanh nghiÖp cßn cã hÖ thèng b¸o c¸o qu¶n trÞ. §©y lµ b¸o c¸o ph¶n ¸nh chi tiÕt c¸c chØ tiªu kinh tÕ trong doanh nghiÖp nh»m cung cÊp nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt cho chñ doanh nghiÖp vµ nh÷ng c¸n bé qu¶n lý doanh nghiÖp.B¸o c¸o kÕ to¸n qu¶n trÞ kh«ng theo nh÷ng quy ®Þnh cña bé Tµi chÝnh mµ xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu vµ theo qui ®Þnh cña chñ doanh nghiÖp vµ gi¸m ®èc doanh nghiÖp. 1.1.1.3.Yªu cÇu cña b¸o c¸o tµi chÝnh Tõ tÇm quan träng cña BCTC, nªn khi lËp b¸o c¸o tµi chÝnh ph¶i tu©n thñ theo c¸c yªu cÇu sau: TÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp ph¶i lËp vµ göi c¸c BCTC ®óng qui ®Þnh. Sè liÖu vµ tµi liÖu do b¸o c¸o tµi chÝnh cung cÊp ph¶i chÝnh x¸c, trung thùc, ®Çy ®ñ vµ kÞp thêi. Theo chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh hÖ thèng BCTC cña doanh nghiÖp bao gåm: "B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n(BC§KT) "B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh(BCKQH§KD) "B¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ.(BCLCTT) "B¶ng thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh Trong ®ã hiÖn nay b¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ ch­a b¾t buéc. C¸c doanh nghiÖp ph¶i lËp vµ göi c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh ®Õn nh÷ng n¬i qui ®Þnh trong thêi han nhÊt ®Þnh. - Qui ®Þnh n¬i göi b¸o c¸o: C¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp Thêi h¹n nép b¸o c¸o N¬i nhËn b¸o c¸o C¬ quan tµi chÝnh C¬ quan thuÕ C¬ quan thèng kª DN cÊp trªn C¬ quan ®¨ng kÝ kinh doanh 1.DN nhµ n­íc QuÝ, n¨m x x x x x 2.DN cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi N¨m x x x x 3.C¸c lo¹i DN kh¸c N¨m x x x -Quy ®Þnh vÒ thêi h¹n nép b¸o c¸o. tB¸o c¸o quÝ cña doanh nghiÖp nhµ n­íc: C¸c doanh nghiÖp h¹ch to¸n ®éc lËp vµ h¹ch to¸n phô thuéc tæng c«ng ty vµ c¸c doanh nghiÖp h¹ch to¸n ®éc lËp kh«ng n»m trong tæng c«ng ty, thêi h¹n nép b¸o caã tµi chÝnh quÝ chËm nhÊt lµ 20 ngµy kÓ tõ ngµy kÕt thóc quÝ. t§èi víi tæng c«ng ty,thêi h¹n lËp BCTC quý ch©m nhÊt lµ 45 ngµy kÓ tõ ngµy kÕt thóc quÝ. t§èi víi BCTC n¨m, c¸c doanh nghiÖp h¹ch to¸n ®éc lËp, h¹ch to¸n phô thuéc tæng c«ng ty vµ c¸c doanh nghiÖp h¹ch to¸n ®éc lËp kh«ng n»m trong tæng c«ng ty, thêi h¹n nép b¸o c¸o tµi chÝnh n¨m chËm nhÊt 30 ngµy kÓ tõ ngµy kÕt thóc n¨m. t§èi víi tæng c«ng ty, thêi h¹n göi b¸o c¸o tµi chÝnh n¨m, chËm nhÊt 90 ngµy kÓ tõ ngµy kÕt thóc n¨m. t§èi víi doanh nghiÖp t­ nh©n, c«ng ty hîp c«ng ty hîp danh, thêi h¹n nép b¸o c¸o tµi chÝnh n¨m chËm nhÊt 30 ngµy kÓ tõ ngµy kÕt thóc n¨m. t§èi v¬i c«ng ty tr¸ch nhiªm h÷u h¹n, c«ng ty cæ phÇn, doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ c¸c lo¹i h×nh hîp t¸c x·, thêi h¹n nép b¸o c¸o tµi chÝnh n¨m chËm nhÊt 90 ngµy kÓ tõ ngµy kÕt thóc n¨m. 1.1.2.C¸c lo¹i BCTC vµ ph­¬ng ph¸p lËp BCTC doanh nghiÖp 1.1.2.1.B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n 1.1.2.1.1.Kh¸i niÖm: B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n lµ BCTC ph¶n ¸nh tæng qu¸t t×nh h×nh tµi s¶n cña doanh nghiÖp theo 2 mÆt: kÕt cÊu tµi s¶n vµ nguån h×nh thµnh d­íi h×nh th¸i tiÒn tÖ vµo mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh. Theo chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh thêi ®iÓm lËp b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n: cuèi ngµy cña ngµy cuèi kú h¹ch to¸n(cuèi quÝ,n¨m)..Ngoµi nh÷ng thêi ®iÓm ®ã doanh nghiÖp cßn cã thÓ lËp BC§KT ë nh÷ng thêi ®iÓm kh¸c theo yªu cÇu qu¶n lý doanh nghiÖp nh­ khi doanh nghiÖp s¸t nhËp, chia t¸ch, ph¸ s¶n 1.1.2.1.2.Néi dung kÕt cÊu BCDKT BC§KT ph¶n ¸nh t×nh h×nh tµi s¶n cña doanh nghiÖo theo 2 mÆt: KÕt cÊu tµi s¶n vµ nguån h×nh thµnh tµi s¶n d­íi h×nh th¸i tiÒn tÖ vµo mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh. BC§KT cã 2 phÇn:Ph¶n ¸nh riªng biÖt hai néi dung vµ cã theo h×nh thøc mét bªn hay theo h×nh thøc 2 bªn: +Theo h×nh thøc 2 bªn: -PhÇn bªn tr¸i ph¸n ¸nh kÕt cÊu tµi s¶n theo tõ chuyªn m«n gäi lµ phÇn tµi s¶n. -PhÇn bªn ph¶i ph¶n ¸nh nguån h×nh thµnh tµi s¶n theo tõ chuyªn m«n gäi lµ phÇn nguån vèn. C¶ hai phÇn ®Òu cã hai cét sè liÖu: *Cét sè ®Çu n¨m ph¶n ¸nh tµi s¶n vµ nguån vèn ë thêi ®iÓm ®Çu n¨m *Cét sè cuèi n¨m ph¶n ¸nh tµi s¶n vµ nguån vèn ë thêi ®iÓm cuèi kú khi lËp BC§KT. +Theo h×nh thøc mét bªn:C¶ hai phÇn tµi s¶n vµ nguån vèn ®­îc s¾p xÕp mét bªn trªn BCDKT trong ®ã phÇn tµi s¶n ë phÝa trªn, phÇn nguån vèn ë phÝa d­íi. 1.1.2.1.3.TÝnh c©n ®èi cña BC§KT BiÓu hiÖn cña tÝnh c©n ®èi:Lµ tæng céng cña phÇn tµi s¶n lu«n b»ng tæng céng víi phÇn nguån vèn. C¬ së cña tÝnh c©n ®èi:KÕt cÊu tµi s¶n vµ nguån h×nh thµnh tµi s¶n lµ hai mÆt cña cïng mét khèi l­îng tµi s¶ncña doanh nghiÖp ®­îc ph¶n ¸nh vµo cïng mét thêi ®iÓm khi lËp BC§KT do ®ã sè tæng céng hai phÇn lu«n b»ng nhau ý nghÜa cña tÝnh c©n ®èi:TÝnh c©n ®èi cña BC§KT cho phÐp ta kiÓm tra tÝnh chÝnh x¸c sù ®óng ®¾n cña qu¸ tr×nh h¹ch to¸n vµ lËp BC§KT.§iÒu nµy cã ý nghÜa lµ khi lËp BC§KT chÝnh x¸c th× sè tæng céng 2 phÇn sÏ b»ng nhau, BC§KT c©n ®èi, cßn khi lËp BC§KT kh«ng c©n ®èi chøng tá qu¸ tr×nh h¹ch to¸n hoÆc khi lËp BC§KT®· cã sai sãt.Tuy nhiªn, BC§KT c©n ®èi ch­a h¼n h¹ch to¸n ®· ®óng, lËp BC§KT ®· chÝnh x¸c. 1.1.2.1.4.C¬ së sè liÖu vµ ph­¬ng ph¸p lËp BC§KT: ] C¬ së sè liÖu:Khi lËp BC§KT ph¶i c¨n cø vµo: àBC§KT ngµy 31/12 n¨m tr­íc. àSè d­ cuèi kú cña c¸c tµi kho¶n trong c¸c sæ kÕ to¸n ë thêi ®iÓm lËp BC§KT. ] Ph­¬ng ph¸p lËp: Cét sè ®Çu n¨m: KÕ to¸n lÊy sè liÖu ë cét sè cuèi kú trong BC§KT ngµy 31/12 n¨m tr­íc ®Ó ghi theo c¸c chØ tiªu t­¬ng øng. Cét sè cuèi kú:KÕ to¸n lÊy sè d­ cuèi kú cña c¸c tµi kho¶n trong c¸c sæ kÕ to¸n ë thêi ®iÓm lËp BC§KT ®Ó ghi theo ph­¬ng ph¸p sau: + Sè d­ bªn bªn nî cña c¸c tµi kho¶n lo¹i 1, 2 ®­îc ghi vµo c¸c chØ tiªu ë phÇn tµi s¶n, riªng tµi kho¶n 129,139, 159, 229, 214 sè d­ bªn cã nh­ng vÉn ghi vµo phÇn tµi s¶n nh­ng theo ph­¬ng ph¸p ghi sè ©m. + Sè d­ bªn cã cña c¸c tµi kho¶n (lo¹i 3,4) ®­îc ghi vµo c¸c chØ tiªu ë phÇn nguån vèn. Riªng TK 412, 413, 421 nÕu cã sè d­ bªn nî vÉn ghi vµo phÇn nguån vèn vµ ghi sè ©m. + §èi víi c¸c tµi kho¶n l­ìng tÝnh (131, 331)kh«ng ®­îc bï trõ gi÷a sè d­ nî vµ sè d­ cã mµ ph¶i ghi theo sè d­ chi tiÕt trong ®ã sè d­ bªn nî ghi vµo phÇn tµi s¶n, sè d­ bªn cã ghi vµo phÇn nguån vèn. 1.1.2.2.B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh 1.1.2.2.1.T¸c dông cña b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh(BCKQKD) Kh¸i niÖm:BCKQKD lµ b¸o c¸o tµi chÝnh tæng hîp ph¶n ¸nh tæng qu¸t kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp trong kú kÕ to¸n vµ t×nh h×nh thùc hiÖn nghÜa vô ®èi víi nhµ n­íc. BCKQKD ph¶n ¸nh kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp trong kú kÕ to¸n.Ngoµi ra b¸o c¸o nµy cßn ph¶n ¸nh t×nh h×nh thùc hiÖn nghÜa vô ®èi víi nhµ n­íc, còng nh­ t×nh h×nh thuÕ GTGT®­îc khÊu trõ, ®­îc hoµn l¹i, ®­îc miÔn gi¶m vµ thuÕ GTGT hµng b¸n néi ®Þa trong mét kú kÕ to¸n. BCKQKD còng lµ BCTC quan träng cho nhiÒu ®èi t­îng kh¸c nhau nh»m phôc vô cho viÖc ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng vµ kh¶ n¨ng sinh lêi cña doanh nghiÖp. Th«ng qua sè liÖu BCKQKD cã thÓ ®¸nh gi¸ xu h­íng ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp qua c¸c kú kh¸c nhau 1.1.2.2.2 Néi dung vµ kÕt cÊu BCKQKD BCKQKD ®­îc ph¶n ¸nh theo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh vµ ho¹t ®éng kinh doanh kh¸c. C¸c chØ tiªu b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh ®­îc tr×nh bµy theo 3phÇn: PhÇn ph¶n ¸nh kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp sau mçi k× ho¹t ®éng (phÇn I “l·i ,Lç”).PhÇn nµy cã nhiÒu chØ tiªu liªn quan ®Õn doanh thu, chi phÝ cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ c¸c chØ tiªu kh¸c liªn quan ®Õn thu nhËp, chi phÝ cña tõng ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ c¸c ho¹t ®éng bÊt th­êng, còng nh­ toµn bé ho¹t ®éng kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. C¸c chØ tiªu nµy ®Òu ®­îc theo dâi chi tiÕt theo sè quý tr­íc, vµ luü kÕ tõ ®Çu n¨m. PhÇn ph¶n ¸nh tr¸ch nhiÖm, nghÜa vô cña doanh nghiÖp ®èi víi nhµ n­íc gåm c¸c chØ tiªu liªn quan ®Õn c¸c lo¹i thuÕ, c¸c kho¶n phÝ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép kh¸c.C¸c chi tiªu ë kú nµy còng ®­îc chi tiÕt thµnh sè cßn ph¶i nép kú tr­íc, sè ph¶i nép kú nµy, sè ®· nép trong kú nµy vµ sè cßn ph¶i nép ®Õn cuèi kú nµy cïng víi sèph¶i nép, sè ®· nép luü kÕ tõ ®Çu n¨m ®Õn cuèi kú b¸o c¸o. PhÇn ph¶n ¸nh sè thuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ, ®­îc hoµn l¹i, ®­îc gi¶m vµ thuÕ GTGT b¸n hµng néi ®Þa.PhÇn nµy chi tiÕt c¸c chØ tiªu liªn quan ®Õn thuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ, ®· khÊu trõ, ®­îc hoµn l¹i, ®· hoµn l¹i, ®­îc gi¶m, ®· gi¶m, vµ sè thuÕ GTGT cßn ®­îc ®­îc khÊu trõ, cßn ®­îc hoµn l¹i, cßn ®­îc gi¶m cuèi kú. 1.1.2.2.3 Ph­¬ng ph¸p lËp BCKQKD * §èi víi ho¹t ®éng kinh doanh: cÇn ph¶i x¸c ®Þnh chÝnh x¸c tæng doanh thu(doanh thu gép), c¸c kho¶n gi¶m trõ, hµng b¸n tr¶ l¹i vµ gi¶m gi¸ hµng b¸n, c¸c kho¶n thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt thuÕ xuÊt nhËp khÈu ph¶i nép ®Ó x¸c ®Þnh doanh thu thuÇn, c¸c kho¶n chi phÝ gi¸ vèn hµng b¸n, chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ®Ó x¸c ®Þnh lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh theo c«ng thøc: Doanh thu thuÇn = Tæng doanh - Hµng b¸n bÞ _ Gi¶m gi¸ _thuÕ TT§B vµ thu tr¶ l¹i hµng b¸n thuÕ XNK(nÕu cã) Lîi nhuËn gép = Doanh thu _ Gi¸ vèn hµng thuÇn b¸n = Lîi nhuËn tõ ho¹t Lîi nhuËn _ Chi phÝ _ Chi phÝ qu¶n lý ®éng sxkd gép b¸n hµng doanh nghiÖp * §èi víi ho¹t ®éng tµi chÝnh:Lîi nhËn tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh lµ kho¶n chªnh lÖch gi÷a thu nhËp cña ho¹t ®éng tµi chÝnh víi chi phÝ cña ho¹t ®éng nµy . Trong tr­êng hîp ho¹t ®éng tµi chÝnh ph¶i chÞu thuÕ GTGT th× ph¶i lÊy thu nhËp trõ ®i thuÕ, sau ®ã míi tiÕn hµnh so s¸nh ®Ó t×m ra kÕt qu¶ theo c«ng thøc: Lîi nhuËn ho¹t ®éng = Thu nhËp ho¹t ®éng _ chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh tµi chÝnh tµi chÝnh * §èi víi ho¹t ®éng bÊt th­êng: Lîi nhuËn tõ ho¹t ®«ng bÊt th­êng lµ kho¶n chªnh lÖch gi÷a doanh thu ho¹t ®éng bÊt th­êng vµ chi phÝ ho¹t ®éng bÊt th­êng theo c«ng thøc: Lîi nhuËn ho¹t ®éng = Thu nhËp ho¹t ®éng _Chi phÝ ho¹t ®éng bÊt th­êng bÊt th­êng bÊt th­êng Sau khi x¸c ®Þnh ®­îc lîi tøc cña c¸c ho¹t ®éng, tiÕn hµnh tæng hîp l¹i sÏ ®­îc lîi nhuËn tr­íc thuÕ theo c«ng thøc: Lîi nhuËn =Lîi nhuËn ho¹t ®éng +Lîi nhuËn ho¹t ®éng +Lîi nhuËn ho¹t tr­íc thuÕ kinh doanh tµi chÝnh ®éng bÊt th­êng Ph­¬ng ph¸p tÝnh to¸n c¸c chØ tiªu: C¨n cø vµo c¸c sè liÖu kÕ to¸n tæng hîp vµ kÕ to¸n chi tiÕt cña cña c¸c tµi kho¶n ph¶n ¸nh doanh thu, chi phÝ vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh, doanh thu, chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh, thu nhËp chi phÝ ho¹t ®éng bÊt th­êng còng nh­ c¸c tµi kho¶n ph¶n ¸nh quan hÖ giao nép víi nhµ n­íc, ®Õn cuèi kú ph¶i tÝnh to¸n c¸c chØ tiªu vµ thùc hiÖn c¸c bót to¸n ®iÒu chØnh(nÕu cã) ®Ó lÊy sè liÖu ghi vµo cét “quÝ nµy”.§ång thêi lÊy sè liÖu ë b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh quý tr­íc dÓ ®iÒn vµo cét “quý tr­íc” vµ ®iÒn vµo cét ®Çu n¨m ®Ó ghi vµo cét “®Çu n¨m”. 1.1.2.3.B¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ 1.1.2.3.1.Néi dung 1.1.2.3.1.1 Kh¸i niÖm Lµ BCTC tæng hîp ph¶n ¸nh viÖc h×nh thµnh vµ sö dông c¸c lo¹i tiÒn tÖ ph¸t sinh trong kú b¸o c¸o cña doanh nghiÖp. BCLC tiÒn tÖ cã ý nghÜa quan träng ®èi víi chñ doanh nghiÖp vµ c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp. Nã cho phÐp ng­êi sö dông cã thÓ nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ ®­îc t×nh h×nh l­u chuyÓn tiÒn tÖ trong kú, kh¶ n¨ng t¹o ra tiÒn, sù biÕn ®éng tµi s¶n thuÇn cña doanh nghiÖp, kh¶ n¨ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp vµ dù tÝnh ®­îc luång tiÒn trong kú tiÕp theo. 1.1.2.3.1.2.Néi dung BCLC tiÒn tÖ gåm:l­u chuyÓn tiÒn tÖ tõ ho¹t ®éng kinh doanh,ho¹t ®éng ®Çu t­, ho¹t ®éng tµi chÝnh. + L­u chuyÓn tiÒn tÖ tõ ho¹t ®éng kinh doanh ph¶n ¸nh toµn bé dßng tiÒn thu vµo, chi ra tõ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp: tiÒn thu b¸n hµng, thu tõ c¸c kho¶n ph¶i thu vµ c¸c nguån thu kh¸c. C¸c kho¶n chi phÝ bµng tiÒn: tr¶ cho ng­êi b¸n, chi tr¶ c«ng nh©n viªn, c¸c kho¶n chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c. +L­u chuyÓn tõ ho¹t ®éng ®Çu t­ cña doanh nghiÖp ph¶n ¸nh toµn bé c¸c dßng tiÒn thu vµo, chi ra cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng ®Çu t­ cña doanh nghiÖp: ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n, mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh nh»m më réng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, ®Çu t­ vµo c¸c ®¬n vÞ kh¸c d­íi h×nh thøc gãp vèn liªn doanh, ®Çu t­ chøng kho¸n, vay ng¾n h¹n, dµi h¹n… +L­u chuyÓn tiÒn tÖ tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh: ph¶n ¸nh c¸c dßng tiÒn liªn quan trùc tiÕp ®Õn ho¹t ®éng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp bao gåm c¸c ho¹t ®éng lµm t¨ng gi¶m nguån vèn kinh doanh: chñ doanh nghiÖp gãp vèn, rót vèn, vay vèn, nhËp vèn hoÆc tr¶ vèn liªn doanh, ph¸t hµnh cæ phiÕu, tr¸i phiÕu. 1.1.2.3.2.Ph­¬ng ph¸p lËp BCLC tiÒn tÖ Cã hai ph­¬ng ph¸p lËp b¸p c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ: Ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp vµ ph­¬ng ph¸p gi¸n tiÕp. +Ph­¬ng ph¸p gi¸n tiÕp: BCLC tiÒn tÖ ®­îc lËp b»ng c¸ch ®iÒu chØnh lîi tøc tr­íc thuÕ cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh khái ¶nh h­ëng cña c¸c nghiÖp vô kh«ng trùc tiÕp thu tiÒn hoÆc chi tiÒn ®· lµm t¨ng hoÆc gi¶m lîi tøc, lo¹i trõ c¸c kho¶n lç, l·i tõ ho¹t ®éng ®Çu t­ vµ ho¹t ®éng tµi chÝnh ®· tÝnh vµo lîi nhuËn tr­íc thuÕ, ®iÒu chØnh c¸c kho¶n môc thuéc vèn l­u ®éng. C¬ së ®Ó lËp theo ph­¬ng ph¸p nµy lµ c¨n cø vµo: sè liÖu cña BCKQKD, BC§KT vµ c¸c sè liÖu kh¸c nh­: sæ c¸i, c¸c sæ kÕ to¸n chi tiÕt, b¸o c¸o vèn gãp, khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh. +Ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp: BCLC tiÒn tÖ ®­îc lËp b»ng c¸ch x¸c ®Þnh vµ ph©n tÝch trùc tiÕp c¸c kho¶n thu chi b»ng tiÒn trªn c¸c sæ kÕ to¸n vèn b»ng tiÒn theo tõng lo¹i ho¹t ®éng vµ theo tõng néi dung chi. Ph­¬ng ph¸p nµy lËp c¨n cø vµo: Sè liÖu cña BC§KT, sæ kÕ to¸n theo dâi thu chi tiÒn (tiÒn mÆt vµ tiÒn göi ng©n hµng), sæ theo dâi c¸c kho¶n ph¶i thu, nî ph¶i tr¶… 1.1.2.4.ThuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh (BCTC) 1.1.2.4.1.T¸c dông cña thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh ThuyÕt minh BCTC lµ mét b¸o c¸o kÕ to¸n tæng qu¸t nh»m môc ®Ých gi¶i tr×nh, bæ sung, thuyÕt minh nh÷ng th«ng tin vÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh, t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp trong kú b¸o c¸o mµ ch­a ®­îc tr×nh bµy ®Çy ®ñ, chi tiÕt hÕt trªn c¸c BCTC kh¸c.ThuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh cã t¸c dông chñ yÕu sau: -Cung cÊp sè liÖu, th«ng tin ®Ó ph©n tÝch ®¸nh gi¸ mét c¸ch cô thÓ, chi tiÕt h¬n vÒ t×nh h×nh chi phÝ thu nhËp vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. - Cung cÊp sè liÖu, th«ng tin ®Ó ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh t¨ng gi¶m theo tõng lo¹i nhãm, t×nh h×nh t¨ng, gi¶m vèn chñ së h÷u theo tõng lo¹i nguån vµ tõng nguån cÊp vµ ph©n tÝch tÝnh hîp lý trong viÖc ph©n bæ, c¬ cÊu vèn, t×nh h×nh kh¶ n¨ng thanh to¸n, kh¸ n¨ng sinh lêi cña doanh nghiÖp. -Th«ng qua thuyÕt minh BCTC mµ biÕt ®­îc chÕ ®é kÕ to¸n ¸p dông t¹i doanh nghiÖp ®ã tõ ®ã mµ kiÓm tra viÖc chÊp hµnh c¸c qui ®Þnh, chÕ ®é, thÓ lÖ kÕ to¸n, ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n mµ doanh nghiÖp ®· ®¨ng kÝ ¸p dông còng nh­ nh÷ng kiÕn nghÞ ®Ò xuÊt cña doanh nghiÖp. 1.1.2.4.2. Néi dung cña thuyÕt minh BCTC Trong b¶n thuyÕt minh BCTC gåm nh÷ng bé phËn sau: §Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp:Trong phÇn nµy cÇn nªu lªn h×nh thøc së h÷u vèn, h×nh thøc ho¹t ®éng kinh doanh ,tæng sè c¸n bé c«ng nh©n viªn trong ®ã cã nh©n viªn qu¶n lý.Nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n ¶nh h­ëng quan träng ®Õn t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh trong n¨m b¸o c¸o cu¶ doanh nghiÖp. ChÕ ®é kÕ to¸n ¸p dông t¹i doanh nghiÖp, ë phÇn nµy cÇn tr×nh bµy néi dung sau: Niªn ®é kÕ to¸n, ®¬n vÞ tiÒn tÖ sö dôngtrong ghi chÐp kÕ to¸n vµ nguyªn t¾c,ph­¬ng ph¸p chuyÓn ®æi c¸c ®ång tiÒn kh¸c nhau, h×nh thøc sæ s¸ch kÕ to¸n ¸p dông,ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n TSC§, ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ trÞ hµng tån kho cuèi kú, ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho (theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn hoÆc kiÓm kª ®Þnh kú) ph­¬ng ph¸p tÝnh to¸n c¸c kho¶n dù phßng, t×nh h×nh trÝch lËp vµ hoµn lËp dù phßng. Chi tiÕt mét sè chØ tiªu trong BCTC nh­: -Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo yÕu tè,t×nh h×nh t¨ng gi¶m tµi s¶n cè ®Þnh vµ lý do t¨ng gi¶m,t×nh h×nh thu nhËp cña c«ng nh©n viªn, t×nh h×nh t¨ng gi¶m vèn chñ së h÷u,t×nh h×nh t¨ng gi¶m c¸c kho¶n ®Çu t­ vµo c¸c ®¬n vÞ kh¸c,c¸c kho¶n ph¶i thu, ph¶i tr¶. - Gi¶i thÝch, thuyÕt minhkét sè t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh -Mét sè chØ tiªu ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp -Ph­¬ng h­íng s¶n xuÊt kinh doanh trong kú tíi. - C¸c kiÕn nghÞ. 1.1.2.4.3.C¬ së sè liÖu vµ quy tr×nh lËp thuyÕt minh BCTC *C¨n cø ®Ó lËp thuyÕt minh BCTC lµ: -C¸c sæ kÕ to¸n tæng hîp vµ sæ kÕ to¸n chi tiÕt kú b¸o c¸o -BC§KT kú b¸o c¸o -ThuyÕt minh BCTC kú tr­íc, n¨m tr­íc: §Ó thuyÕt minh BCTC ph¸t huy t¸c dông cung cÊp, bæ sung,thuyÕt minh thªm c¸c tµi liÖu,chi tiÕt cô thÓ chi c¸c ®èi t­îng sö dông th«ng tin kh¸c nhaura ®­îc quyÕt ®Þnh phï hîp víi môc ®Ých sö dông th«ng tin cña m×nh ®ßi bhái ph¶i tu©n thñ theo c¸c quy ®Þnh vÒ ph­¬ng ph¸p lËp nh­ sau. +PhÇn tr×nh bµy b»ng lêi ph¶i ng¾n gän,râ rµng,dÔ hiÓu.PhÇn tr×nh bµy b»ng sè liªu ph¶i ®¶m b¶o thèng nhÊt víi sè liÖu trªn c¸c BCTC kh¸c. +Trong c¸c biÓu sè liÖu, cét "sè kÕ ho¹ch" thÓ hiÖn sè liÖu kÕ ho¹ch cña kú b¸o c¸o +C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t t×nh h×nh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp chØ sö dông trong thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh n¨m. 1.1.2.4.4.Ph­¬ng ph¸p lËp thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh ChØ tiªu 1:§Æc ®iÓm ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ChØ tiªu 2:ChÝnh s¸ch kÕ ho¹ch ¸p dông t¹i doanh nghiÖp. ChØ tiªu 3:Chi tiÕt mét sè chØ tiªu trong b¸o c¸o tµi chÝnh: -Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo yÕu tè -T×nh h×nh t¨ng gi¶m tµi s¶n cè ®Þnh, -T×nh h×nh thu nhËp cña c«ng nh©n viªn. -T×nh h×nh t¨ng gi¶m vèn chñ së h÷u. - T×nh h×nh t¨ng gi¶m c¸c kho¶n ®Çu t­ vµo cña c¸c ®¬n vÞ kh¸c. - C¸c kho¶n ph¶i thu vµ nî ph¶i tr¶ kh¸c. ChØ tiªu 4: Gi¶i thÝch,thuyÕt minh mét sè t×nh h×nhvµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. ChØ tiªu 5: Ph­¬ng ph¸p lËp mét sè chØ tiªu ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t thùc tr¹ng tµi chÝnh vµ kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp: +Bè trÝ l¹i c¬ cÊu tµi s¶n vµ c¬ cÊu nguån vèn. +Kh¶ n¨ng thanh to¸n +Tû suÊt sinh lêi. ChØ tiªu 6:§¸nh gi¸ kh¸i qu¸t c¸c chØ tiªu. ChØ tiªu 7: C¸c kiÕn nghÞ Chi tiÕt mét sè chØ tiªu trong b¸o c¸o tµi chÝnh. +Chi phÝ s¶n xuÊt kinhdoanh theo yÕu tè: YÕu tè chi phÝ Sè tiÒn 1.Chi phÝ nguyªn vËt liÖu. . . 2.Chi phÝ nh©n c«ng . . 3.Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh. 4.Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi 5. Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn Tæng céng + T×nh h×nh t¨ng gi¶m tµi s¶n cè ®Þnh: Theo tõng nhãm tµi s¶n cè ®Þnh,mçi lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh(tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh, tµi s¶n cè ®Þnh thuª tµi chÝnh, tµi s¶n cè ®Þnh thuª tµi chÝnh) tr×nh bay trªn mét biÓu riªng: NhãmTSC§ ChØ tiªu §Êt Nhµ cöa,vËt kiÕn tróc ...... Tæng céng I. Nguyªn gi¸ TSC§ 1.Sè d­ ®Çu kú 2.Sè t¨ng trong kú Trong ®ã: - Mua s¾m míi -X©y dùng míi 3.Sè Gi¶m trong kú Trong ®ã -Thanh lý -Nh­îng b¸n 4. Sè cuèi kú Trong ®ã -Ch­a sö dông -Ch­a khÊu hao hÕt -Chê thanh lý II. Gi¸ trÞ ®· hao mßn 1.§Çu kú 2.T¨ng trong kú 3.Gi¶m trong kú 4.Sè cuèi kú III.Gi¸ trÞ cßn l¹i 1.§Çu kú 2.Cuèi kú Lý do t¨ng, gi¶m +T×nh h×nh thu nhËp cña c«ng nh©n viªn ChØ tiªu KÕ ho¹ch Thùc hiÖn Kú nµy Kú tr­íc 1.Tæng quü l­¬ng 2.TiÒn th­ëng 3.Tæng thu nhËp 4.TiÒn l­¬ng b×nh qu©n 5.Thu nhËp b×nh qu©n Lý do t¨ng, gi¶m T×nh h×nh t¨ng, gi¶m nguån vèn chñ së h÷u ChØ tiªu Sè ®Çu kú T¨ng trong kú Gi¶m trong kú Sè cuèi kú I. Nguån vèn kinh doanh 1.Ng©n s¸ch Nhµ n­íc cÊp 2. Tù bæ sung 3.Vèn liªn doanh 4.Vèn cæ phÇn II. C¸c quü 1.Quü ph¸t triÓn kinh doanh 2.Quü nghiªn cøu khoa häc vµ ®µo t¹o 3.Quü dù phßng tµi chÝnh 4.Quü khen th­ëng 5.QuÜ phóc lîi 6.Quü dù phßng vÒ trî vÊp mÊt viÖc lµm III. Nguån vèn ®Çu t­ XDCB 1.Ng©n s¸ch cÊp 2.Nguån kh¸c Tæng céng Lý do t¨ng, gi¶m: +T×nh h×nh t¨ng gi¶m c¸c kho¶n ®Çu t­ vµo c¸c ®¬n vÞ kh¸c ChØ tiªu Sè ®Çu kú T¨ng trong kú Gi¶m trong kú Sè cuèi kú KÕt qu¶ ®Çu t­ I. §Çu t­ ng¾n h¹n 1.§Çu t­ vµo liªn doanh 2, §Çu t­ vµo chøng kho¸n 3.®Çu t­ kh¸c II. §Çu t­ dµi h¹n 1.§Çu t­ vµo liªn doanh 2.§Çu t­ vµo chøng kho¸n 3.§Çu t­ kh¸c Tæng céng Lý do t¨ng, gi¶m +C¸c kho¶n ph¶i thu vµ nî ph¶i tr¶ ChØ tiªu Sè ®Çu kú Sè ph¸t sinh trong kú Sè cuèi kú Tæng sè tiÒntranh chÊpmÊt kh¶n¨ng thanh to¸n Tæng sè Trong®ã sè qu¸ h¹n T¨ng Gi¶m Tæng sè Trong ®ã sèqu¸ h¹n 1. C¸c kho¶n ph¶i thu -Cho vay -Ph¶i thu tõ kh¸ch hµng -Tr¶ tr­íc cho ng­êi b¸n -Ph¶i thu t¹m øng -Ph¶i thu néi bé -Ph¶i thu kh¸c 2.c¸c kho¶n ph¶i tr¶ 2.1Nî dµi h¹n -vay dµi h¹n -nî dµi h¹n kh¸c 2.2.Nî ng¾n h¹n -Vay ng¾n h¹n Ph¶i tr¶ cho ng­êi b¸n Ng­êi mua tr¶ tr­íc Doanh thu nhËn tr­íc -Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn -Ph¶i tr¶ thuÕ C¸c kho¶n ph¶i nép Nhµ n­íc kh¸c -Ph¶i tr¶ néi bé -Ph¶i tr¶ kh¸c Tæng céng Trong ®ã sè ph¶i thu b»ng ngo¹i tÖ( qui ra USD) sè ph¶i tr¶ b»ng ngo¹i tÖ( qui ra USD) Lý do tranh chÊp mÊt kh¶ n¨nh thanh to¸n: + Gi¶i thÝch vµ thuyÕt minh mét sè t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh(phÇn tù trinhf bµy cña doanh nghiÖp) +Mét sè chØ tiªu ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t t×nh h×nh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ChØ tiªu n¨m tr­íc N¨m nay 1.Bè trÝ c¬ cÊu vèn Tµi s¶n cè ®Þnh/ Tæng tµi s¶n(%) Tµi s¶n l­u ®éng/Tæng tµi s¶n 2.Tû suÊt lîi nhuËn tû suÊt lîi nhËn trªn doanh thu(%) Tû suÊt lîi nhuËn trªn vèn 3.T×nh h×nh tµi chÝnh Tû lÖ nî ph¶i tr¶ trªn tæng tµi s¶n(%) Kh¶ n¨ng thanh to¸n(%) 1.2. Ph©n tÝch B¸o c¸o tµi chÝnh trong doanh nghiÖp. 1.2.1.ý nghÜa vµ ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh kÕ to¸n 1.2.1.1 ý nghÜa Ho¹t ®éng tµi chÝnh cã mèi quan hÖ trùc tiÕp víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.Do ®ã, tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®Òu cã ¶nh h­ëng ®Õn t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp.Ng­îc l¹i, t×nh h×nh tµi chÝnh tèt hay xÊu ®Òu cÝ t¸c ®éng thóc ®Èy hoÆc k×m h·m ®èi víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh . Ho¹t ®éng tµi chÝnh lµ néi dung chñ yÕu cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh,c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh ph¶n ¸nh kÕt qu¶ vµ t×nh h×nh c¸cmÆt ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp b»ng c¸c chØ tiªu kinh tÕ.Nhøng b¸o c¸o nµy do kÕ to¸n so¹n th¶o ®Þnh kú,nh»m môc ®Ých cung cÊp th«ng tin vÒ kÕt qu¶ vµ t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp hoÆc cña tæ chøc cho ng­êi sö dông chóng. TÊt c¶ c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh ®Òu lµ nh÷ng tµi liÖu cã tÝnh lÞch sö v× chóng ph¶n ¸nh nh÷ng g× x¶y ra trong kú h¹ch to¸n .Môc ®Ých cña viÖc ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh lµ gióp cho c¸c ®èi t­îng sö dông b¸o c¸o dù ®o¸n t­¬ng lai b»n c¸ch so s¸nh, ®¸nh gi¸, vµ xem xÐt xu h­íng ph¸t triÓn t¹i mét doanh nghiÖp dùa trªn c¸c th«ng tin cã tÝnh lÞch sö ®ã. C¸c th«ng tin qua ph©n tÝch c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh, kÕ to¸n cÇn thiÕt cho ng­êi sö dông kh¸c nhau, cã thÓ kh¸i qu¸t qua s¬ ®å sau: Ng­êi sö dông th«ng tin CÇn quyÕt ®Þnh cho c¸c môc tiªu YÕu tè cÇn dù ®o¸n cho t­¬ng lai C©u tr¶ lêi nhËn ®­îc tõ c¸c th«ng tin,th­êng cã d¹ng c©u hái Nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp §iÒu hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh -LËp kÕ ho¹ch cho t­¬ng lai. -§Çu t­ dµi h¹n. -ChiÕn l­îc s¶n phÈm vÒ thÞ tr­êng - Chän ph­¬ng ¸n nµo cho hiÖu qu¶ cao nhÊt? -Huy ®éng nguån vèn ®Çu t­ nµo? -N¨ng lùc qu¶n trÞ ®¬n vÞ trong viÖc ®iÒu hµnh vµ khai th¸c vè ®Çu t­ thÕ nµo? -T×nh h×nh c«ng nî cña doanh nghiÖp -lîi tøc t¨ng lªn lµ do ho¹t ®éng chñ yÕu nµo? -T×nh h×nh vµ kh¶ n¨ng t¨ng tr­ëng cña doanh nghiÖp? -Cã thÓ cã nh÷ng biÕn ®«ng vÒ thu nhËp trong t­¬ng lai? Nhµ ®Çu t­ Cã nªn ®Çu t­ vµo ®¬n vÞ nµy hay kh«ng? -Gi¸ trÞ ®Çu t­ nµo sÏ ®­îc thu trong t­¬ng lai. -Lîi Ých kh¸c cã thÓ thu ®­îc. Nhµ cho vay Cã nªn cho ®¬n vÞ nµy vay vèn hay kh«ng? -®¬n vÞ cã kh¶ n¨ng tr¶ theo ®óng hîp ®ång hay kh«ng? - c¸c l¬i Ých nao kh¸c víi nhµ cho vay? C¬ quan nhµ n­íc vµ ng­êi lµm c«ng -C¸c kho¶n ®ãng gãp cho nhµ n­íc. -Cã nªn tiÕp tôc hîp ®ång hay kh«ng? -Ho¹t ®éng ®¬n vÞ cã hîp ph¸p vµ thÝch hîp kh«ng? -§¬n vÞ cã thÓ t¨ng thu nhËp víi ng­êi lµm c«ng hay kh«ng? Qua b¶ng trªn ta thÊy tÊt c¶ th«ng tin cÇn ph¶i ®­îc gi¶i ®¸p cho c¸c c©u hái cña c¸c ®èi t­îng sö dông kh¸c nhau, ®Òu kh«ng cã s½n trong b¸o c¸o tµi chÝ, kÕ to¸n , hoÆc bÊt cø mét tµi liÖu nµo t¹i doanh nghiÖp.c¸c th«ng tin cã ®­îc ®Òu ph¶i qua ph©n tÝch c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh kÕ to¸n. Qu¸ tr×nh ph©n tÝch tµi chÝn kÕ to¸n cña doanh nghiÖp ph¶i h­íng tíi c¸c môc tiªu sau: -Ho¹t ®éng tµi chÝnh ph¶i nh»m gi¶i quyÕt tèt c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ, thÓ hiÖn qua viÖc thanh to¸n víi c¸c ®¬n vÞ liªn quan.Mèi quan hÖ nµy sÏ ®­îc cô thÓ ho¸ thµnh c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ vÒ mÆt l­îng, chÊt vµ thêi gian. -Ho¹t ®éng tµi chÝnh ph¶i ®¶m b¶o nguyªnt¾c hiÖu qu¶.Nguyªn t¾c nµy ®ßi hái tèi thiÕu ho¸ viÖc sö dông nguån vèn s¶n xuÊt, nh­ng vÉn ®¶m b¶o qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh b×nh th­êng vµ mang l¹i hiÖu qu¶ cao. -Ho¹t ®éng tµi ch×nh ph¶i ®­îc thùc hiÖn trªn c¬ së t«n träng ph¸p lËt, chÊp hµnh vµ tu©n thñ c¸c chÕ ®é vÒ tµi chÝnh tÝn dông, nghÜa vô ®ãng gãp, kû luËt thanh to¸n víi c¸c ®¬n vÞ vµ c¬ quan liªn quan. 1.2.1.2 Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch Khi ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh cÇn ph¶i sö dông mét sè ph­¬ng ph¸p, ë ®ay chóng ta tiÕp cËn mét sè ph­¬ng ph¸p chñ yÕu ®­îc sö dông nhiÒu trong qua tr×nh ph©n tÝch, ®ã lµ ph­¬ng ph¸p so s¸nh.Ph­¬ng ph¸p so s¸nh ®­îc dïng ®Ó x¸c ®Þnh ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn vµ møc ®é biÕn ®éng cña c¸c chØ tiªu kinh tÕ. §Ó tiÕn hµnh so s¸nh ®­îc ,cÇn gi¶i quyÕt vÊn ®Ò c¬ b¶n sau: -Chän tiªu chuÈn so s¸nh. -§iÒu kiÖn ®Ó so s¸nh ®­îc gi÷a c¸c chØ tiªu kinh tÕ -Môc tiªu so s¸nh + Chän tiªu chuÈn so s¸nh tiªu chuÈn so s¸nh ë ®©y lµ chØ tiªu ®­îc chän lµm c¨n cø so s¸nh( kú gèc ®Ó so s¸nh).Tuú theo yªu cÇu cña ph©n tÝch mµ lùa chän c¸c c¨n cø hoÆc kú gèc th×ch hîp. ThÝ dô:- Khi nghiªn cøu khi nghiªn cøu vÒ tèc ®é t¨ng tr­ëng , kú gèc ®­îc chän lµm c¨n cø s¸nh lµ tµi liÖu cña n¨m tr­íc hoÆc kú tr­íc . - Khi nghiªn cøu biÕn ®éng so víi c¸c môc tiªu ®Æt ra th× kú gèc ®­îc chän cã thÓ lµ sæ kÕ ho¹ch , dù to¸n . - Khi xem xÐt kÕt qu¶ ®¹t d­îc cña doanh nghiÖp víi c¸c ®¬n vÞ kh¸c , th× kú gèc d­îc chän cã thÓ lµ tiªu chuÈn trung b×nh cña doanh nghiÖp cïng ngµnh kinh doanh (ë ph¹m vi quèc gia , khu v­c mét sè n­íc hoÆc quèc tÕ ) +§iªï kiÖn cã thÓ so s¸nh ®­îc. §iÒu kiÖn cã thÓ so s¸nh ®­îc gi÷a c¸c chØ tiªu kinh tÕ ph¶i ®­îc quan t©m c¶ vÒ kh«ng gian vµ thêi gian. Nh÷ng chØ tiªu kinh tÕ ®­îc h×nh thµnh trong cïng thêi gian cÇn chó ý c¸c ®iÒu kiÖn sau: - Ph¶i ph¶n ¸nh cïng néi dung kinh tÕ; - Ph¶i cã cïng ph­¬ng thøc tÝnh to¸n; - Ph¶i cã cïng ®¬n vÞ tÝnh to¸n; Ngoµi ra, c¸c chØ tiªu kinh tÕ ph¶i ®­îc quy ®æi vÒ cïng mét quy m« ho¹t ®éng víi c¸c ®iÒu kiÖn kinh doanh t­¬ng tù nhau. +Môc tiªu so s¸nh ®Ó ®¸p øng c¸c môc tiªu so s¸nh, c¸c chØ tiªu ®­îc thÓ hiÖn d­íi ba h×nh thø d­íi ®©y: - Sè tuyÖt ®èi: lµ kÕt qu¶ so s¸nh gi÷a c¸c kú ph©n tÝch ®­îc thùc hiÖn b»ng phÐp trõ gi÷a c¸c møc ®é cña chØ tiªu ®ang xem xÐt ë c¸c kú kh¸c nhau. KÕt qu¶ so s¸nh b»ng sè tuyÖt ®èi ph¶n ¸nh biÕn ®éng vÒ mÆt quy m« hoÆc khèi l­îng c¸c chØ tiªu ph©n tÝch - Sè t­¬ng ®èi: Lµ kÕt qu¶ so s¸nh gi÷a c¸c kú ph©n tÝch ®­îc thùc hiÖn b»ng phÐp chia gi÷a c¸c møc ®é cña chØ tiªu ®ang xem xÐt ë c¸c kú kh¸c nhau. KÕt qu¶ so s¸nh b»ng sè t­¬ng ®èi ph¶n ¸nh mèi quan hÖ tû lÖ, kÕt cÊu cña tõng chØ tiªu trong tæng thÓ, hoÆc biÕn ®éng vÒ tèc ®é cña chØ tiªu nghiªn cøu gi÷a c¸c kú kh¸c nhau. - Sè b×nh qu©n lµ chØ tiªu biÓu hiÖn tÝnh phæ biÕn tÝnh ®¹i diÖn cña c¸c chØ tiªu khi so s¸nh gi÷a c¸c kú ph©n tÝch. + Ph©n tÝch theo chiÒu däc vµ ph©n tÝch theo chiÒu ngang - Qu¸ tr×nh so s¸nh, x¸c ®Þnh c¸c tû lÖ, quan hÖ t­¬ng quan gi÷a c¸c d÷ kiÖn trªn BCTC cña kú hiÖn hµnh ®­îc gäi lµ qu¸ tr×nh ph©n tÝch theo chiÒu däc. - Qu¸ tr×nh so s¸nh x¸c ®Þnh tû lÖ vµ chiÒu h­íng t¨ng gi¶m cña c¸c d÷ kiÖn trªn BCTC cña nhiÒu kú kh¸c nhau ®­îc gäi lµ qu¸ tr×nh ph©n tÝch theo chiÒu ngang. Tuy nhiªn, ph©n tÝch theo chiÒu ngang cÇn chó ý lµ trong ®iÒu kiÖn x¶y ra l¹m ph¸t, kÕt qu¶ tÝnh ®­îc chØ cã ý nghÜa khi chóng ®· lo¹i trõ ¶nh h­ëng cña biÕn ®éng vÒ gi¸. 1. 1.2.3.NhiÖm vô vµ néi dung ph©n tÝch NhiÖm vô ph©n tÝch: NhiÖm vô cña ph©n tÝch t×nh h×nh ho¹t ®éng tµi chÝnh ë doanh nghiÖp trªn c¬ së nh÷ng nguyªn t¾c vÒ tµi chÝnh doanh nghiÖp vµ ph­¬ng h­íng ph©n tÝch mµ tiÕn hµnh ph©n tÝch nh»m x¸c ®Þnh t×nh h×nh thùc tr¹ng vµ triÓn väng ho¹t ®éng tµi chÝnh, v¹ch râ nh÷ng mÆt tÝch cùc vµ tån t¹i cña viÖc thu chi tiÒn tÖ. Tõ ®ã ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p tÝch cùc nh»m n©ng cao h¬n n÷a hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. b. Néi dung ph©n tÝch: Néi dung ph©n tÝch ho¹t ®éng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp tËp trung vµo c¸c vÊn ®Ò sau: - §¸nh gi¸ kh¸i qu¸t t×nh h×nh ho¹t ®éng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp th«ng qua viÖc ph©n tÝch c¸c b¸o c¸o kÕ to¸n. - Ph©n tÝch tû suÊt nh»m ph¶n ¸nh t×nh h×nh vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp. - Ph©n tÝch c¸c tû suÊt nh»m ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. - Ph©n tÝch c¸c tû suÊt nh»m ph¶n ¸nh t×nh h×nh ®Çu t­ vµ c¬ cÊu vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp. - Ph©n tÝch c¸c tû suÊt nh»m ph¶n ¸nh t×nh h×nh thu nhËp vµ ®Çu t­ c¸c cæ phiÕu th­êng. Sè liÖu trªn c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh ®­îc dïng lµm c¨n cø ®Ó tÝnh ra c¸c chØ tiªu tµi chÝnh nh­ :ChØ tiªu vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n ,c¸c chØ tiªu vÒ kh¶ n¨ng c©n ®èi vèn,chØ tiªu vÒ kh¶ n¨ng ho¹t ®éng…§©y lµ c¸c chØ tiªu quan träng ph¶n ¸nh râ nÐt t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp.MÆt kh¸c ,kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp cã hiÖu qu¶ hay kh«ng,hiÖu qu¶ cao hay thÊp ®iÒu ®ã ph¶n ¸nh qua t×nh tr¹ng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp tèt hay xÊu.Nh÷ng th«ng tin trong c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh lµ mét nguån th«ng tin quan träng trong ph©n tÝch tµi chÝnh cña doanh nghiÖp.Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay ,c¸c doanh nghiÖp tù chñ vÒ tµi chÝnh lu«n h­íng tíi ho¹t ®éng kinh doanh cã hiÖu qu¶ th× viÖc ph©n tÝch Tµi chÝnh doanh nghiÖp rÊt quan träng v× vËy viÖc lËp vµ ph©n tÝch c¸c th«ng tin kÕ to¸n lµ viÖc lµm rÊt cÇn thiÕt. §Ó ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp dùa vµo c¸c B¸o c¸o tµi chÝnh ng­êi ta th­êng ph©n tÝch c¸c chØ tiªu sau: 1.2.2.ChØ tiªu vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n. Nhãm chØ tiªu nµy ®­îc rÊt nhiÒu ng­êi quan t©m,nh­ c¸c nhµ ®Çu t­,ng­êi cho vay,nhµ cung cÊp .Hä quan t©m ®Õn t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp trªn gãc ®é :Doanh nghiÖp cã ®ñ kh¶ n¨ng tr¶ c¸c kho¶n nî hay kh«ng(Nî ng¾n h¹n,nî dµi h¹n).C¸c mãn nî ng¾n h¹n lµ nh÷ng kho¶n ph¶i chi tr¶ trong k×.§ã lµ c¸c kho¶n vay ng¾n h¹n ,nî dµi h¹n ®Õn h¹n ph¶i tr¶ ,ph¶i tr¶ nhµ cung cÊp,c¸c kho¶n ph¶i nép…Nî ng¾n h¹n ®­îc x¸c ®Þnh b»ng chªnh lÖch gi÷a nî ph¶i tr¶ vµ nî dµi h¹n ë phÇn nguån vèn cña b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n. §Ó tho¶ m·n yªu cÇu nµy doanh nghiÖp ph¶i dïng toµn bé tµi s¶n thuéc quyÒn qu¶n lÝ vµ sö dông cña m×nh ®Ó thanh to¸n nî tíi h¹n.Tuy nhiªn kh«ng thÓ dïng tµi s¶n cè ®Þnh ®Ó thanh to¸n v× nã cã thêi gian thu håi vèn lín h¬n thêi gian ®¸o nî.PhÇn tµi s¶n ®Ó tr¶ nî chØ cã thÓ lµ tµi s¶n l­u ®éng v× nã lµ nh÷ng tµi s¶n cã thÓ chuyÓn ®æi thµnh tiÒn trong vßng thêi gian nhÊt ®Þnh th­êng lµ d­íi mét n¨m. Thuéc nhãm chØ tiªu nµy bao gåm: +chØ tiªu kh¶ n¨ng thanh to¸n hiÖn hµnh Tæng tµi s¶n l­u ®éng hiÖn hµnh Kh¶ n¨ng thanh to¸n = Nî ng¾n h¹n §©y lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng cã thÓ tr¶ nî trong k× cña doanh nghiÖp ®ång thêi nã còng chØ ra ph¹m vi ,quy m« mµ c¸c yªu cÇu cña c¸c chñ nî ®­îc trang tr¶i b»ng nh÷ng tµi s¶n cã thÓ chuyÓn ®æi thµnh tiÒn phï hîp víi thêi h¹n tr¶ nî. ChØ tiªu vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n hiÖn hµnh ch­a béc lé hÕt kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp .NÕu tÊt c¶ c¸c mãn nî tíi h¹n ®Òu yªu cÇu ®­îc thanh to¸n ngay th× tµi chÝnh cña doanh nghiÖp cã thÓ ¸p dông ®­îc kh«ng ?Nghiªn cøukh¶ n¨ng thanh to¸n nhanh sÏ tr¶ lêi ®­îc vÊn ®Ò nµy. + ChØ tiªu vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n nhanh TiÒn vµ c¸c kho¶n t­¬ng ®­¬ng tiÒn Kh¶ n¨ng thanh to¸n nhanh= Nî ng¾n h¹n TiÒn vµ c¸c kho¶n t­¬ng ®­¬ng tiÒn bao gåm :TiÒn mÆt ,tiÒn göi ng©n hµng,chøng kho¸n ng¾n h¹n,c¸c kho¶n ph¶i thu.Tµi s¶n dù tr÷ lµ c¸c tµi s¶n khã chuyÓn ®æi thµnh tiÒn h¬n trong tæng tµi s¶n l­u ®éng vµ dÔ bÞ lç nhÊt nÕu ®­îc b¸n .Do vËy tØ sè kh¶ n¨ng cho biÕt kh¶ n¨ng kh¶ n¨ng hoµn tr¶ c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n kh«ng phô thuéc vµo viÖc b¸n tµi s¶n dù tr­(tån kho)vµ ®­îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch lÊy Tµi s¶n l­u ®éng trõ ®i phÇn tån kho. 1.2.3.C¸c tØ sè vÒ kh¶ n¨ng c©n ®èi vèn. Tû sè nµy dïng ®Ó ®o l­êng phÇn vèn gãp cña c¸c chñ së h÷u doanh nghiÖp so víi phÇn tµi trî cña c¸c chñ nî ®èi víi doanh nghiÖp vµ cã ý nghÜa quan träng trong ph©n tÝch tµi chÝnh .Bëi lÏ ,c¸c chñ nî nh×n vµo sè vèn cña c¸c chñ së h÷u c«ng ty ®Î thÓ hiÖn møc ®é tin t­ëng vµo sù ®¶m b¶o an toµn cho c¸c mãn nî.NÕu chñ së h÷u doanh nghiÖp chØ gãp mét tû lÖ nhá trong tæng sè vèn th× rñi ro x¶y ra trong s¶n xuÊt kinh doanh chñ yÕu do c¸c chñ nî g¸nh chÞu.MÆt kh¸c,b¨ng c¸ch t¨ng vèn th«ng qua vay nî,c¸c chñ doanh nghiÖp vÉn n¾m quyÒn kiÓm so¸t vµ ®iÒu hµnh doanh nghiÖp.Ngoµi ra ,nÕu doanh nghiÖp thu ®­îc lîi nhuËn tõ tiÒn vay th× lîi nhuËn giµnh cho chñ doanh nghiÖp sÏ gia t¨ng ®¸ng kÓ. 1.2.3.1)Tû sè nî trªn tæng tµi s¶n (hÖ sè nî) Tû sè nî nµy ®­îc sö dông ®Ó x¸c ®Þnh nghÜa vô cña chñ doanh nghiÖp ®èi víi c¸c chñ nî trong viÖc gãp vèn.Th«ng th­êng c¸c chñ nî thÝch tû sè nî trªn tæng tµi s¶n võa ph¶i v× tû sè nµy cµng thÊp th× kho¶n nî cµng ®­îc ®¶m b¶o trong tr­êng hîp doanh nghiÖp bÞ ph¸ s¶n.Trong khi ®ã c¸c chñ së h÷u doanh nghiÖp ­a thÝch tû sè nµy cao v× hä muèn lîi nhuËn gia t¨ng nhanh vµ muèn toµn quyÒn kiÓm so¸t doanh nghiÖp .Song nÕu tû sè nî qu¸ cao ,doanh nghiÖp dÔ r¬i vµo t×nh tr¹ng mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n. 1.2.3.2)Kh¶ n¨ng thanh to¸n l·i vay hay sè lÇn cã thÓ tr¶ l·i L·i vay+lîi nhuËn tr­íc thuÕ tû lÖ thanh to¸n l·i vay = *100 l·i vay ph¶i tr¶ Ph¶n ¸nh møc ®é lîi nhuËn cña doanh nghiÖp ®¶m b¶o kh¶ n¨ng tr¶ l·i hµng n¨m nh­ thÕ nµo hay nãi c¸ch kh¸c sè vèn cu¶ doanh nghiÖp ®i vay ®­îc sö dông nh­ thÕ nµo ,®em l¹i lîi nhuËn lµ bao nhiªu,cã ®ñ bï ®¾p l·i tiÒn vay hay kh«ng ?cã hiÖu qu¶ kh«ng? 1.2.3.3)Tû sè nî dµi h¹n §­îc dïng ®Ó chØ ra phÇn tµi s¶n cña chñ doanh nghiÖp ®­îc h×nh thµnh b»ng nguån vèn vay dµi h¹n.Nî dµi h¹n lµ c¸c kho¶n nî cã thêi gian ®¸o h¹n trªn mét n¨m vµ do vËy nh÷ng tµi s¶n ®­îc h×nh thµnh tõ nguån vèn nµy cã hÖ sè an toµn cao h¬n nh÷ng tµi s¶n ®­îc h×nh thµnh tõ nguån vèn vay ng¾n h¹n. Tæng sè nî dµi h¹n Tû sè nî dµi h¹n= *100 Tæng sè vèn Tæng sè nî dµi h¹n ®­îc x¸c ®Þnh b»ng tæng c¸c kho¶n vay dµi h¹n vµ nî dµi h¹n trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n phÇn nguån vèn. 1.2.4.Tû sè vÒ kh¶ n¨ng ho¹t ®éng C¸c tû sè ho¹t ®éng ®­îc sö dông ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông tµi s¶n cña doanh nghiÖp.Vèn cña doanh nghiÖp ®­îc dïng ®Ó ®Çu t­ cho c¸c tµi s¶n kh¸c nhau nh­ Tµi s¶n cè ®Þnh ,tµi s¶n l­u ®éng.Do ®ã c¸c nhµ ph©n tÝch kh«ng chØ quan t©m ®Õn viÖc ®o l­êng hiÖu qu¶ sö dông tæng tµi s¶n mµ cßn chó träng ®Õn hiÖu qña sö dông cña tõng bé phËn cÊu thµnh tæng tµi s¶n cña doanh nghiÖp.ChØ tiªu doanh thu ®­îc sö dông chñ yÕu trong tÝnh to¸n c¸c tû sè nµy ®Ó xem xÐt kh¶ n¨ng ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. 1.2.4.1)Vßng quay tiÒn §­îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch cha doanh thu cho tæng sè tiÒn vµ tµi s¶n t­¬ng ®­¬ng tiÒn b×nh qu©n(chøng kho¸n ng¾n h¹n dÔ chuyÓn nh­îng ),nã cho biÕt vßng quay cña tiÒn trong n¨m. 1.2.4.2)Vßng quay dù tr÷(Tån kho) Lµ chØ tiªu kh¸ quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.Vßng quay dù tr÷ ®­îc x¸c ®Þnh b»ng tû sè gi÷a doanh thu trong n¨m vµ gi¸ trÞ dù tr÷ b×nh qu©n. §øng trªn gãc ®é lu©n chuyÓn vèn th× hÖ sè vßng quay hµng tån kho cµng cao th× s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp th­êng ®­îc ®¸nh gi¸ lµ tèt, v× nh­ vËy ®ßi hái vèn ®Çu t­ cho hµng tån kho thÊp h¬n so víi doanh nghiÖp kh¸c cã cïng møc doanh thu. Nh­ng nÕu møc tån kho qu¸ thÊp cã thÓ khiÕn cho møc tån kho ®ã kh«ng ®¸p øng yªu cÇu s¶n xuÊt hoÆc c¸c hîp ®ång tiªu thô trong kú sau. 1.2.4.3. Vßng vay cña vèn cè ®Þnh §©y lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh, nã gióp cho c¸c nhµ ph©n tÝch biÕt ®­îc ®Çu t­ mét ®ång vèn cè ®Þnh t¹o ra mÊy ®ång doanh thu. Vßng quay vèn cè ®Þnh = Doanh thu thuÇn Vèn cè ®Þnh Vèn cè ®Þnh lµ phÇn gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ bao gåm TSC§ h÷u h×nh TSC§ v« h×nh TSC§ tµi chÝnh. Sè liÖu cña chØ tiªu nµy lÊy tõ b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n phÇn tµi s¶n. 1.2.4.4. HiÖu suÊt sö dông tæng tµi s¶n: ChØ tiªu nµy cßn gäi lµ vßng quay toµn bé tµi s¶n, nã ®­îc ®o b»ng tû sè gi÷a doanh thu vµ tæng tµi s¶n vµ cho biÕt mét ®ång tµi s¶n ®em l¹i ®­îc bao nhiªu ®ång doanh thu. HiÖu suÊt sö dông tæng tµi s¶n = Doanh thu Tæng tµi s¶n 1.2.4.5. Kú thu tiÒn b×nh qu©n. Trong qóa tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp th­êng ph¸t sinh c¸c kho¶n ph¶i thu vµ ph¶i tr¶. Khi c¸c kho¶n ph¶i thu cµng lín chøng tá vèn cña doanh nghiÖp bÞ chiÕm dông cµng nhiÒu (ø ®äng trong kh©u thanh to¸n) vµ nh­ vËy sÏ ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp. ChÝnh v× vËy, nhanh chãng thu håi c¸c kho¶n nî ph¶i thu lµ c«ng viÖc quan träng cña c«ng t¸c tµi chÝnh doanh nghiÖp vµ c¸c nhµ ph©n tÝch tµi chÝnh rÊt quan t©m tíi thêi gian thu håi c¸c kho¶n ph¶i thu th«ng qua chØ tiªu: kú thu tiÒn trung b×nh, chØ tiªu nµy ®­îc tÝnh nh­ sau Kú thu tiÒn Trung b×nh = C¸c kho¶n ph¶i thu Doanh thu b×nh qu©n ngµy HoÆc = C¸c kho¶n ph¶i thu x 360 ngµy Doanh thu - C¸c kho¶n ph¶i thu bao gåm: ph¶i thu cña kh¸ch hµng, tr¶ tr­íc cho ng­êi b¸n, ph¶i thu néi bé, c¸c kho¶n t¹m øng, chi phÝ tr¶ tr­íc... sè liÖu cña chØ tiªu nµy ®­îc lÊy ë phÇn tµi s¶n cña b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n. - Doanh thu bao gåm: doanh thu tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, thu nhËp tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ thu nhËp bÊt th­êng ë b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh phÇn b¸o c¸o lç l·i. Hµng lo¹t c¸c chØ tiªu trªn ®· cho phÐp c¸c nhµ ph©n tÝch ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ tõng ho¹t ®éng riªng biÖt cña doanh nghiÖp nh­: kh¶ n¨ng tr¶ nî, kh¶ n¨ng sö dông vèn. Tuy nhiªn, ®Ó ®¸nh gi¸ mét c¸ch tæng hîp nhÊt kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh vµ n¨ng lùc tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, c¸c nhµ ph©n tÝch ph¶i xem xÐt c¸c chØ tiªu vÒ lîi nhuËn. 1.2.5. C¸c chØ tiªu vÒ kh¶ n¨ng sinh l·i. Lîi nhuËn (thu nhËp) lµ chØ tiªu tµi chÝnh tæng hîp ®Ó ®¸nh gi¸ kÕt qu¶, ®ång thêi nã còng lµ môc ®Ých cuèi cïng cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. Lîi nhuËn cµng cao, doanh nghiÖp cµng tù kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ vµ sù tån t¹i cña m×nh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Nh­ng ®Ó ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n chÊt l­îng ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp chóng ta kh«ng chØ dùa trªn tæng sè lîi nhuËn mµ doanh nghiÖp lµm ra b»ng sè tuyÖt ®èi. Bëi v× sè lîi huËn nµy kh«ng t­¬ng xøng víi chi phÝ bá ra, víi khèi l­îng tµi s¶n mµ doanh nghiÖp ®· lîi dông mµ ph¶i dùa vµo chØ tiªu lîi nhuËn b»ng sè t­¬ng ®èi th«ng qua c¸c chØ tiªu sau: 1.2.5.1. ChØ tiªu doanh lîi tiªu thô s¶n phÈm Doanh lîi tiªu thô s¶n phÈm = Thu nhËp sau thuÕ Doanh thu ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh tÝnh hiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh. Nã ph¶n ¸nh sè lîi nhuËn sau thuÕ trong 100 ®ång doanh thu. 1.2.5.2. Tû lÖ sinh lîi cña tµi s¶n: §©y lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh mèi quan hÖ gi÷a tæng thu nhËp do kÕt qu¶ s¶n xuÊt ®em l¹i víi tæng sè tµi s¶n cña doanh nghiÖp. Tû lÖ sinh lîi cña tµi s¶n (ROA) = Thu nhËp sau thuÕ vµ l·i (1) Tµi s¶n HoÆc ROA = thu nhËp sau thuÕ (2) tµi s¶n Tuú theo lo¹i h×nh doanh nghiÖp mµ ta lùa chän c«ng thøc (1) hay c«ng thøc (2). 1.2.5.3. Tû lÖ sinh lîi cña vèn chñ së h÷u (ROE): §©y lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng t¹o ra lîi nhuËn cña vèn chñ së h÷u vµ ®­îc c¸c nhµ ®Çu t­ khi hä quyÕt ®Þnh bá vèn ®Çu t­ vµo doanh nghiÖp. So víi ng­êi cho vay, th× viÖc bá vèn vµo ho¹t ®éng kinh doanh cña chñ së h÷u cã nhiÒu c¬ héi ®em l¹i lîi nhuËn cao h¬n. V× thÕ kh¶ n¨ng sinh l·i cña chñ së h÷u lµ mét trong nh÷ng môc tiªu cña ho¹t ®éng qu¶n lý tµi chÝnh doanh nghiÖp vµ c¸c nhµ ph©n tÝch th­êng dïng chØ tiªu lîi nhuËn trªn vèn chñ së h÷u lµm th­íc ®o tÝnh doanh lîi trªn møc ®Çu t­ cña vèn chñ së h÷u. Tû lÖ sinh lîi cña vèn chñ së h÷u (ROE) = X100 Thu nhËp sau thuÕ Vèn chñ së h÷u C¸c chØ tiªu tµi chÝnh trªn ®©y cã thÓ ®­îc coi lµ c¸c chØ tiªu chuÈn vµ ®­îc c¸c n­íc tiªn tiÕn trªn thÕ giíi sö dông nhiÒu trong ph©n tÝch tµi chÝnh. Nh­ vËy, ®Ó cã ®­îc c¸c chØ tiªu ph©n tÝch trªn cho: nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp, ng­êi ®Çu t­, ng­êi cho vay.... th× cÇn ph¶i cã c¸c sè liÖu trªn b¸o c¸o tµi chÝnh. V× vËy viÖc lËp c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh lµ viÖc lµm cÇn thiÕt,kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng vµ nã lµ nguån th«ng tin quan träng trong viÖc ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp. PhÇn 2 Thùc tr¹ng vµ mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt vÒ viÖc lËp ,ph©n tÝch c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh trong c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay 2.1)Thùc tr¹ng vµ ®¸nh gi¸ vÒ viÖc lËp vµ ph©n tÝch c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh trong c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. ViÖc sö dông th«ng tin trªn b¸o c¸o tµi chÝnh lµ c«ng cô h÷u hiÖu trong ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp.§Ó ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp,®ßi hái hÖ thèng b¸o c¸o tµi chÝnh ph¶i thÓ hiÖn mét c¸ch tæng qu¸t,®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp.Thùc tÕ hiÖn nay , hÖ thèng b¸o c¸o tµi chÝnh doanh nghiÖp ban hµnh theo quyÕt ®Þnh 167/2000/Q§-BTC ngµy 25/10/2000 ¸p dông trong c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp vÉn cßn nhiÒu tån t¹i,cha thùc sù phï hîp nhÊt lµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. Cã thÓ nãi so víi c¸c chÕ ®é b¸o c¸o tµi chÝnh ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp tríc ®©y hÖ thèng b¸o c¸o tµi chÝnh hiªn hµnh lµ mét bíc ®ét ph¸ c¨n b¶n .HÖ thèng biÓu mÉu b¸o c¸o ®îc x©y dùng trªn c¬ së c¸c nguyªn t¾c vµ chuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ.Sè lîng b¸o c¸o kÕ to¸n ®· gi¶m ®¸ng kÓ , viÖc lËp vµ xÐt duyÖt b¸o c¸o ®îc ®¬n gi¶n ,Ýt tèn kÐm vÒ c«ng søc vµ thêi gian.Tuy vËy hÖ thèng b¸o c¸o ta× chÝnh hiÖn hµnh kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu xãt nhÊt ®Þnh . Mét sè chØ tiªu trªn b¸o c¸o tµi chÝnh vÉn qu¸ chi tiÕt thuéc ph¹m vi b¸o c¸o qu¶n trÞ.C¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh trong tõng b¸o c¸o mÆc dï cã sù s¾p xÕp l¹i nhng vÉn cha thùc sù hîp lÝ vµ kh«ng nhÊt qu¸n , c¸ch tÝnh to¸n c¸c chØ tiªu cha thËt chÝnh x¸c ,biÓu mÉu cßn qu¸ cång kÒnh, phøc t¹p kh«ng phï hîp víi tr×nh ®é thùc tiÔn ViÖt Nam nªn doanh nghiÖp khã lßng thùc hiÖn. HÖ thèng b¸o c¸o tµi chÝnh hiÖn hµnh ®ang lµ mét bµi to¸n khã so víi tr×nh ®é cña hÇu hÕt doanh nghiÖp võa vµ nhá ë níc ta.Vµ trªn thùc tÕ ®Ó cã b¸o c¸o tµi chÝnh nép cho c¬ quan qu¶n lÝ,c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ph¶i chän mét trong hai c¸ch:HoÆc ph¶i thuª c¸c chuyªn gia lËp b¸o c¸o tµi chÝnh hoÆcph¶i tù lËp cho cã ®Ó nép,cßn chÝnh x¸c hay kh«ng kh«ng quan träng. Thùc tÕ nhng n¨m gÇn ®©y c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®· tiÕn hµnh ph©n tÝch c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh vµ nã còng ®ãng gãp nh÷ng vai trß quan träng ®èi víi ngêi cÇn quan t©m tíi t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp.Song nã còng cã nhiÒu h¹n chÕ: *VÒ sè liÖu ph©n tÝch :Ph©n tÝch c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh nhng sè liÖu ph©n tÝch cha hîp lÝ.Ch¼ng h¹n trong ph©n tÝch b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n sè liÖu ph©n tÝch chØ ë cét ®Çu n¨m vµ cuèi n¨m ®Ó so s¸nh,®¸nh gi¸,nhËn xÐt, trªn c¬ së ®ã ®a ra c¸c quyÕt ®Þnh nh vËy lµ cha hîp lÝ.V× qua viÖc ph©n tÝch nµy míi chØ thÊy ®îc sù biÕn ®éng qua mét n¨m hay mét thêi k×, cha cã c¬ së ®Ó ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh trong thêi gian dµi còng nh xu thÕ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. *VÒ nh©n lùc thùc hiÖn ph©n tÝch :HiÖn nay ë hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp cha cã bé phËn chuyªn tr¸ch viÖc ph©n tÝch tµi chÝnh nãi chung vµ b¸o c¸o tµ chÝnh nãi riªng .ViÖc ph©n tÝch nµy thêng do bé phËn kÕ to¸n, chñ yÕu lµ kÕ to¸n tæng hîp cña doanh nghiÖp thùc hiÖn. *VÒ néi dung ph©n tÝch:Do ¶nh hëng tõ thêi bao cÊp,ho¹t ®éng tµi chÝnh doanh nghiÖp,c«ng t¸c ph©n tÝch tµi chÝnh nãi chung mang tÝnh h×nh thøc,néi dung ph©n tÝch s¬ sµi.Do vËy kÕt qu¶ ph©n tÝch cña c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cßn cha cã gi¸ trÞ thùc tiÔn. 2.2)Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt. §Ó t¨ng cêng hiÖu qu¶ qu¶n lÝ néi bé cña doanh nghiÖp vµ qu¶n lÝ kinh tÕ_tµi chÝnh cña Nhµ Níc,còng nh t¨ng cêng tÝnh kiÓm tra ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp,®Ó hÖ thèng b¸o c¸o tµi chÝnh thùc sù ph¸t huy t¸c dông trong qu¶n lÝ nhÊt thiÕt ph¶i nghiªn cøu vµ hoµn thiÖn hÖ thèng b¸o c¸o tµi chÝnh hiÖn hµnh.Hª thèng b¸o c¸o tµi chÝnh sÏ hoµn thiÖn theo c¸c híng sau: 2.2.1)ThiÕt kÕ biÓu mÉu thËt khoa häc râ rµng C¸c biÓu mÉu trong hÖ thèng b¸o c¸o tµi chÝnh hiÖn hµnh ®· cã nh÷ng c¶i tiÕn c¨n b¶n nhng cha thùc sù khoa häc,cßn qu¸ rèi r¾m,phøc t¹p,kh«ng nhÊt qu¸n víi néi dung cña b¸o c¸o.Cã thÓ lÊy b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh lµm vÝ dô.VÒ tæng thÓ,b¸o c¸o nµy theo chÕ ®é hiÖn hµnh ®îc chia lµm ba phÇn,phÇn 1”L·i lç”(Ph¶n ¸nh c¸c chØ tiªu liªn quan ®Õn kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp bao gåm:KÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh,kÕt qu¶ ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng bÊt thêng).PhÇn 2 “t×nh h×nh thùc hiÖn nghÜa vô ®èi víi Nhµ níc”(Ph¶n ¸nh t×nh h×nh thùc hiÖn nghÜa vô víi ng©n s¸ch Nhµ níc vÒ thuÕ,phÝ vµ c¸c kho¶n kh¸c)vµ phÇn 3 “ThuÕ Gi¸ trÞ gia t¨ng ®îc khÊu trõ, ®îc hoµn l¹i,®îc gi¶m vµ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng cña hµng b¸n néi ®Þa(Ph¶n ¸nh sè thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®îc khÊu trõ ®Çu k× vµ trong k× ®îc hoµn l¹i,®·khÊu trõ trong k× vµ cßn ®îc khÊu trõ cuèi k×,ph¶n ¸nh sè thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®îc hoµn l¹i ®µu k× vµ trong k×,®· hoµn l¹i trong k× vµ ®îc hoµn l¹i cuèi k×;ph¶n ¸nh sè thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®îc gi¶m ®Çu k× vµ trong k× ®· gi¶m trong k× vµ cßn ®îc gi¶m cuèi k×. MÆt kh¸c,®i s©u vµo thiÕt kÕ c¸c chØ tiªu trong phÇn mét ta thÊy qu¸  kh«ng khoa häc.C¸c chØ tiªu”Tæng doanh thu” (m· sè 01),trong ®ã chi tiÕt theo “doanh thu hµng xuÊt khÈu (m· sè 02),chØ tiªu c¸c kho¶n gi¶m trõ (m· sè 03)trong ®ã chi tiÕt theo “gi¶m gi¸ hµng b¸n”(m· sè 04)”hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i (m· sè 06) ; “thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt,thuÕ xuÊt nhËp khÈu ph¶i nép”(m· sè 07)chóng ta míi t×m ®îc chØ tiªu doanh thu thuÇn (m· sè 10).Ngêi ta kh«ng hiÓu sao cngf lµ chØ tiªu nh nhau trong mét b¸o c¸o mµ c¸c chØ tiªu “tæng doanh thu”(m· sè 01) vµ chØ tiªu “c¸c kho¶n gi¶m trõ”(m· sè 03) kh«ng ®îc ®¸nh sè thø tù.H¬n n÷a ph¶i xem hµng lo¹t chØ tiªu tõ trªn xuèng ,ngêi ta míi t×m ®îc chØ tiªu 1. 2.2.2. CÇn quy ®Þnh mÉu b¸o c¸o tµi chÝnh cho tõng doanh nghiÖp C¸c doanh nghiÖp ë ViÖt Nam hiÖn nay cã tr×nh ®é qu¶n lÝ rÊt kh¸c nhau,trong khi ®ã hÖ th«ng b¸o c¸o tµi chÝnh hiÖn hµnh l¹i quy ®Þnh tÊt c¶ c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp ph¶i lËp nép b¸o c¸o tµi chÝnh cho c¸c c¬ quan qu¶n lÝ víi cïng mét biÓu mÉu,cïng c¸c chØ tiªu nh nhau nghÜa lµ mét c«ng ty TNHH,mét c«ng ty cæ phÇn cã quy m« võa vµ nhá,cã tr×nh ®é qu¶n lÝ thÊp vÉn ph¶i thùc hiÖn chÕ ®é b¸o c¸o tµi chÝnh gièng nh mét tæng c«ng ty 90,91.§iÒu nµy lµ kh«ng thÓ ®îc,V× thÕ cÇn ph¶i quy ®Þnh lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµo cµn ph¶i c«ng khai toµn bé c¸c th«ng tin vÒ b¸o c¸o tµi chÝnh,lo¹i nµo chØ cÇn cung cÊp c¸c th«ng tin tãm t¾t.Cã nh vËy c¸cdoanh nghiÖp _NhÊt lµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá míi cã ®ñ kh¶ n¨ng lËp,nép b¸o c¸o tµi chÝnh ®óng h¹n vµ chÝnh x¸c. 2.2.3)Ph©n ®Þnh râ b¸o c¸o tµi chÝnh víi b¸o c¸o tµi chÝnh qu¶n trÞ. HiÖn nay,trªn c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cã mét sè thuéc vÒ bÝ mËtkinh doanh cña doanh nghiÖp,lµ nh÷ng th«ng tin nh¹y c¶m®¸ng nhÏ kh«ng ®îc c«ng bè chÝnh thøc,chi tiÕt t×nh h×nh t¨ng gi¶m c¸c kho¶n ®Çu t,chi tiÕt c¸c nguån vèn.Nh÷ng thong tin nµy nhÏ ra chØ ®îc c«ng bè trªn tæng thÓ mµ kh«ng qu¸ chi tiÕt ,lµm lé c¶ bÝ mËt kinh doanh,thÞ trêng kinh doanh cña doanh nghiÖp 2.2.4)Bè trÝ l¹i c¸c chØ tiªu trªn tõng b¸o c¸o tµi chÝnhvµ trªn c¸c b¸o c¸o kÕ to¸n tµi chÝnh cho thèng nhÊt,hîp lÝ. HiÖn nay viÖc bè trÝ c¸c chØ tiªu ®· hîp lÝ , xong cã mét sè chØ tiªu cßn bÊt cËp.Ch¼ng h¹n trªn “B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n”bªn phÇn tµi s¶n s¾p xÕp theo kh¶ n¨ng thanh kho¶n gi¶m dÇn.Tuy nhiªn mét vµi chØ tiªu kh«ng theo trËt tù ®ã mµ l¹i theo thø tù tµi kho¶n:TSC§ tríc ®Çu t tµi chÝnh,hµng mua ®i ®êng ,dông cô,vËt liÖu,s¶n phÈm dë dang trøc thµn phÈm.hµng ho¸.MÆt kh¸c mét sè chØ tiªu lÏ ra n»m ë thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh th× l¹i n»m ë b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh nh:T×nh h×nh thùc hiÖn nghÜa vô víi Nhµ níc va phÇn thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®îc khÊu trõ. 2.2.5)Ph¶i ®Æt tªn gäi cña mét sè chØ tiªu trªn b¸o c¸o tµi chÝnh cho phï hîp víi ý nghÜa vµ thãi quen ngêi ViÖt Nam. Ch¼ng h¹n tõ “kh¸c” ®îc sö dông ®Ó liÖt kª nh÷ng c¸i cßn l¹i ,sau môc nµy sÏ kh«ng cßn c¸i nµo n÷a.ThÕ nhng trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n,sau chØ tiªu TSC§ (m· sè 150) th× vÉn cßn mét lo¹i tµi s¶n lu ®éng kh¸c lµ ci sù nghiÖp (m· sè 160) 2.2.6)Híng dÉn tÝnh to¸n tinh to¸n c¸c chØ tiªu trªn b¸o c¸o tµi chÝnh ph¶i thèng nhÊt, chÝnh x¸c Ch¨ng han trong thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh, c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh tû xuÊt sinh lêi nh “Tû suÊt läi nhuËn tríc thuÕ trªn tæng tµi s¶n”;”Tû suÊt läi nhuËn sau thuÕ trªn vèn chñ së h÷u”…khi tÝnh to¸n tai s¶n hay vèn chñ së h÷u chÕ ®é híng dÇn kh«ng râ rµng nÕu kh«ng muèn nãi lµ sai. -VÒ ph©n tÝch tÝch c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh phôc vô cho ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp cÇn cã mét sè kh¾c phôc: +VÒ c«ng t¸c phan tÝch ph¶i ®îc tiÕn hµnh thêng xuyªn vµ sè liÖu ph¶i lÊy Ýt nhÊt lµ 4 thêi ®iÓm ®Ó so s¸nh th× míi cã thÓ thÊy ®îc xu híng ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. +VÒ nh©n sù ph¶i cã mét phßng chuyªn tr¸chvÒ ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh vµ nh÷ng nh©n viªn trong phßng nµy ph¶i ®îc ®ao t¹o mét c¸ch bµi b¶n kh«ng thÓ lµ ngêi nghiÖp d. + X©y dùng c¸c hÖ sè trung b×nh nghµnh vÒ kinh doanh:Khi ph©n tÝch c¸c doanh nghiÖp chØ biÕt tÝnh c¸c tû sè mµ doanh nghiÖp mµ kh«ng biÕt tû sè cña doanh nghiÖp m×nh cao hay thÊp v× thÕ cÇn ph¶i cã hÖ sè tû lÖ trung b×nh nghµnh ®Ó lµm sè tham chiÕu. MÆt kh¸c trong ®iÒu kiÖn níc ta, khi thÞ trêng chøng kho¸n ®ang ph¸t triÓn, nh÷ng th«ng sè vÒ nghµnh ngµnh nghÒ kinh doanh lµ v« cïng cÇn thiÕt.§iÒu ®ã sÏ cho phÐp ®¸nh gi¸ t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp cô thÓ trªn c¬ së ®ã kÝch thÝch c¸c doanh nghiÖp t×m mäi biÖn h¸p ®Ó v¬n lªn thu hut c¸c nhµ ®Çu t. Trªn ®©y lµ mét sè thùc tr¹ng vµ hêng hoµn thiÖn vÒ viÖc lËp b¸o c¸o tµi ch×nh vµ ph©n tÝch c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh. PhÇn kÕt luËn Bµi viÕt ®ua ra ®­îc nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ hÖ thèng b¸o c¸o tµi chÝnhvµ ph©n tÝch c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh, ®· dÒ cËp ®­îc mét sè nÐt trong thùc tr¹ng vÒ viÖc lËp vµ ph©n tÝch hÖ thèng b¸o c¸o tµi chÝnh ë ViÖt Nam vµ ®a ra ®­îc mét sè h­íng ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn h¬n hÖ thèng kÕ to¸n viÖt nam. Qua ®ay ta thÊy tÇm quan träng cña viÖc lËp vµ ph©n tÝch c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nèi riªng vµ tÊt c¶ c¸c ®èi t­¬ng quan t©m ®Õn th«ng tin vÒ ho¹t ®éng cña doanh nghiÑp nãi chung. V× vËy viÖc lËp vµ ph©n tÝch c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cã ý nghÜa v« cïng quan träng nhÊt lµ trong nÒn kinh tÐ thÞ tr­êng hiÖn nay. MÆc dï ®· rÊt cè g¾ng trong viÖc nghiªn cøu tµi liÖu song do h¹n chÕ vÒ thêi gian vµ tr×nh ®é hiÓu biÕt nªn bµi viÕt nµy kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt vµ mang ý chñ quan. V× vËy em mong thÇy ch©m tr­íc vµ gãp ý ®Ó bµi viÕt cña em cã thÓ ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Em ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy! Tµi liÖu tham kh¶o 1. H¹ch to¸n kÕ to¸n trong c¸c doanh nghiÖp Th­¬ng M¹i cña Nhãm t¸c gi¶ - §¹i häc Th­¬ng M¹i - §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n Chñ biªn - TS. NguyÔn V¨n C«ng 2. H¹ch to¸n kÕ to¸n trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt cña §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n 3. Tµi chÝnh doanh nghiÖp - §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n Chñ biªn - TS. L­u ThÞ H­¬ng 4. KÕ to¸n trong doanh nghiÖp Th­¬ng M¹i cña §¹i häc Th­¬ng M¹i 5. T¹p chÝ KiÓm to¸n Sè 41, 79/2002 6. T¹p chÝ KÕ to¸n Sè 35, 39/2002 7. T¹p chÝ Kinh tÕ ph¸t triÓn Sè 45, 23/1999 Môc lôc