Báo cáo Về tình hình thực hiện các chủ trương, chính sách phát triển kinh tế - Xã hội Tây Nguyên trong thời gian 1990-1999

bӋnh viӋn tuyӃn huyӋn và xã còn chѭa ÿáp ӭng yêu cҫu khám chӳa bӋnh cӫa nhân dân, cҫn nâng cҩp mӝt bѭӟc quan trӑng nӳa, bao Jӗm cҧ cѫ sӣ vұt chҩt, trang thiӃt bӏ và cán bӝ. · VӅÿӝi ngNJ cán bӝ y tӃ: Tәng sӕ cán bӝ y tӃ năm 1998 (gӗm cҧ ngành y và dѭӧc) là 7.288 ngѭӡi (thӕng kê các tӍnh) tăng so vӟi năm 1995 là 1.011 ngѭӡi. Trong ÿó sӕ cán bӝ có trình ÿӝÿҥi hӑc và trên ÿҥi hӑc là 1.509 ngѭӡi, chiӃm 20,59% tәng sӕ cán bӝ y tӃ. Ĉây là mӝt tӹ lӋ khá thҩp so vӟi cҧ nѭӟc. Các chӍ tiêu khác nhѭ bình quân 3.200 dân mӟi có mӝt bác sƭ, 1.843 dân có mӝt y sƭ; 2.140 dân có mӝt y tá và 6.973 dân có mӝt nӳ hӝ sinh cNJng ÿӅu thҩp hѫn so vӟi cҧ nѭӟc. 9Ӆ thӵc hiӋn chính sách ѭu ÿãi ÿӕi vӟi cán bӝ y tӃ cѫ sӣ. Thӵc hiӋn QuyӃt ÿӏnh 656/TTg, ngành y tӃÿã tăng cѭӡng ÿҫu tѭ vào công tác khám chӳa bӋnh cho nhân dân các WӍnh Tây Nguyên. Ngân sách cҩp cho y tӃ các tӍnh Tây Nguyên ÿҥt mӭc bình quân 33.280 ÿӗng/ngѭӡi dân cao hѫn mӭc bình quân chung cӫa cҧ nѭӟc 35%. Cán bӝ y tӃ xã ÿѭӧc tuyӇn dөng vào ÿӝi ngNJ cán bӝ, nhân viên nhà nѭӟc, hѭӣng lѭѫng tӯ ngân sách; cán bӝ Pҥng lѭӟi y tӃ thôn bҧn hàng tháng ÿѭӧc nhұn trӧ cҩp tӯ ngân sách. Ĉánh giá chung: tình hình phát triӇn y tӃ cӫa Tây Nguyên nhìn chung còn thҩp kém, Pһc dù ÿã nhұn ÿѭӧc sӵ quan tâm rҩt nhiӅu cӫa nhà nѭӟc tӯ các chѭѫng trình quӕc gia vӅ 51 y tӃ. Công tác khám chӳa bӋnh ÿһc biӋt cho ÿӗng bào dân tӝc vùng sâu, vùng xa còn cҫn phҧi quan tâm hѫn nӳa, ÿҫu tѭ cho xây dӵng các cѫ sӣ y tӃ rҩt cҫn thiӃt phҧi ÿѭӧc coi trӑng trong nhӳng năm sҳp tӟi. 7.7. 9ăn hoá thông tin 9ăn hoá Tây Nguyên ÿa dҥng hѫn so vӟi các vùng khác trong cҧ nѭӟc. Ĉһc ÿLӇm chung là mang tính cӝng ÿӗng. Vӕn văn hoá phong phú ÿӝc ÿáo song cNJng ÿang ÿӭng trѭӟc mӝt khó khăn là ÿLӅu kiӋn vұt chҩt cho các hoҥt ÿӝng văn hoá yӃu kém, văn hoá truyӅn thӕng ÿang mai mӝt dҫn. Trong giai ÿRҥn 1991 - 1999, các tӍnh Tây Nguyên ÿã tích cӵc thӵc hiӋn các chính sách vӅ phát triӇn văn hoá thông tin nhѭ mӣ rӝng hӋ thӕng Yăn hoá phát thanh, truyӅn hình, thӇ dөc thӇ thao, thӵc hiӋn bҧo tӗn văn hoá truyӅn thӕng các dân tӝc Tây Nguyên. Ĉҫu tѭ cho các hoҥt ÿӝng văn hoá thӇ thao ngày mӝt tăng. Công tác xây dӵng làng văn hoá ӣ Tây Nguyên mһc dù chѭa thành mӝt phong trào Pҥnh mӁ nhѭng cNJng có nhӳng bѭӟc tiӃn triӇn tӕt ÿҽp, ÿӗng bào dân tӝc thiӇu sӕ ngày càng có nhӳng thay ÿәi vӅ nhұn thӭc sӵ nghiӋp phát triӇn văn hoá chung. Vҩn ÿӅ giӳ gìn, Eҧo tӗn văn hoá dân tӝc truyӅn thӕng luôn ÿѭӧc chú trӑng thông qua các lӉ hӝi, cuӝc thi Yăn hoá, văn nghӋ trong các tӍnh &ѫ sӣ hҥ tҫng cho lƭnh vӵc văn hoá, thông tin hiӋn vүn ÿang ÿһt ra cҩp thiӃt ÿӕi vӟi các WӍnh. Tҥi tuyӃn tӍnh các ÿài phát thanh và truyӅn hình ÿӅu ÿѭӧc nâng cҩp, cѫ bҧn hoàn thành ÿѭa vào sӱ dөng vӟi sӕ vӕn là 49 tӹÿӗng, nhà văn hoá tӍnh Ĉҳk Lҳk và Kon Tum cNJng hoàn thành cѫ bҧn vӟi sӕ vӕn là 28,3 tӹÿӗng. Các nhà văn hoá huyӋn có ÿѭӧc nâng cҩp song cNJng gһp khó khăn trong hoҥt ÿӝng. 7ӹ lӋ hӝÿѭӧc nghe phát thanh và xem truyӅn hình hiӋn là 70% và 60%. 52 PHҪN IV 0ӜT SӔĈӎNH HѬӞNG ĈӘI MӞI CHÍNH SÁCH PHÁT TRIӆN KINH Tӂ - XÃ HӜI TÂY NGUYÊN TRONG THӠI Kǣ TӞI I. Vӄ KIӂN NGHӎ SӰA ĈӘI MӜT SӔ CHӪ TRѬѪNG 7ӯ các ÿánh giá ӣ trên vӅ phát triӇn nông lâm nghiӋp trong thӡi gian vӯa qua thҩy Uҵng: trong nhӳng năm tӟi kinh tӃ nông lâm nghiӋp ӣ Tây Nguyên cҫn ÿѭӧc phát triӇn theo hѭӟng cѫ bҧn là: Tăng nhanh sҧn lѭӧng các loҥi cây trӗng, vұt nuôi có giá trӏ kinh tӃ cao, có thӏ trѭӡng tiêu thөәn ÿӏnh, gҳn vӟi viӋc bҧo vӋ môi trѭӡng sinh thái và phát triӇn Fѫ sӣ hҥ tҫng kӻ thuұt thiӃt yӃu ÿӇ nâng cao giá trӏ sҧn phҭm tiêu dùng trong nѭӟc và xuҩt khҭu. 7ӯÿӏnh hѭӟng cѫ bҧn trên ÿây chúng tôi ÿӅ xuҩt mӝt sӕ kiӃn nghӏ vӅ chӫ trѭѫng phát triӇn mӝt sӕ ngành sҧn phҭm nhѭ sau: 1. VӅ sҧn xuҩt lѭѫng thӵc: Giӳ vӳng quan ÿLӇm "không sҧn xuҩt lѭѫng thӵc vӟi bҩt cӭ giá nào, mà dùng sҧn phҭm có thӃ mҥnh hѫn trao ÿәi lҩy lѭѫng thӵc còn thiӃu cho Tây Nguyên", vì vұy kiӃn nghӏ: - Cho lùi mөc tiêu 1,5 triӋu tҩn lѭѫng thӵc vào năm 2010 cӫa các quy hoҥch và QuyӃt ÿӏnh 656/QĈ - TTg. - TiӃp tөc mӣ rӝng diӋn lúa nѭӟc trên cѫ sӣ chӫ yӃu là ÿҫu tѭ chiӅu sâu tăng thêm diӋn tích tѭӟi theo thiӃt kӃ cӫa các công trình thuӹ lӧi hiӋn có mӟi phát huy 50% năng lӵc là chính, song vүn có thӇÿҫu tѭ các công trình thuӹ lӧi vӯa và lӟn trên các cánh ÿӗng thuұn lӧi có thӇ làm ÿѭӧc lúa nѭӟc. - Nên hҥn chӃ diӋn tích trӗng màu lѭѫng thӵc trên ÿҩt dӕc, chuyӇn sang trӗng các cây công nghiӋp có ÿӝ che phӫ tӕt hѫn, hay cây rӯng ÿӇ chӕng xói mòn trong mùa mѭa, có Fѫ chӃ hӛ trӧÿӗng bào làm ruӝng bұc thang. - Ĉѭa nhanh tiӃn bӝ giӕng (lúa, ngô lai, cây công nghiӋp... Bҧo vӋ thӵc vұt, sӱ dөng phân bón ÿӇ có năng suҩt cây trӗng cao, chҩt lѭӧng tӕt song vүn bҧo vӋÿѭӧc môi trѭӡng sinh thái. 2. Cây công nghiӋp: Trong nhóm này cҫn tұp trung vào các cây trӗng sau: + Cây cà phê: 53 Thӏ trѭӡng cà phê hiӋn khó mӣ rӝng, vì vұy có thӇ tăng thêm cà phê chè (Arabica) trên cѫ sӣ thay ÿәi giӕng cà phê chӭ không phҧi là mӣ rӝng thêm diӋn tích. Bên cҥnh ÿó, Fҫn xӱ lý nhanh khâu chӃ biӃn ÿӇ nâng cao chҩt lѭӧng sҧn phҭm và giá trӏ xuҩt khҭu. Ĉa dҥng hoá sҧn phҭm trên cѫ sӣ lҩy cây cà phê là chӫÿҥo, ÿӇ sӱ dөng hӧp lý sӭc lao ÿӝng và tăng thêm nhiӅu nguӗn thu trong năm. + Cây chè: Thӏ trѭӡng chè có ÿLӅu kiӋn mӣ rӝng, song cѫ bҧn không tăng thêm diӋn tích mà thay ÿәi giӕng chè cành cho năng suҩt cao, tăng thêm nhiӅu sҧn phҭm. Song song vӟi viӋc trên, cҫn ÿҫu tѭ vào phát triӇn thuӹ lӧi cho chè giӕng mӟi. Tìm cѫ chӃ hӧp lý ÿӇ dân có Yӕn thay ÿәi giӕng chè, ÿӗng thӡi ÿәi mӟi trang thiӃt bӏÿӇ nâng cao chҩt lѭӧng sҧn phҭm chӃ biӃn tҥo ÿLӅu kiӋn mӣ rӝng thӏ trѭӡng trong nѭӟc, thӏ trѭӡng xuҩt khҭu và tăng thêm giá trӏ ngoҥi tӋ. + Cây cao su: Trong ÿLӅu kiӋn hiӋn nay thӏ trѭӡng cao su rҩt khó mӣ rӝng, giá thҩp, khҧ năng thay thӃ cao su tӵ nhiên bҵng cao su nhân tҥo ngày càng tăng, mӝt sӕ nѭӟc nhѭ Malaysia tӯ lâu ÿã chuyӇn tӯ trӗng cao su sang trӗng cӑ dҫu. Trên quy mô cҧ nѭӟc diӋn tích cao su nên dӯng ӣ mӭc 400.000 ha, không mӣ rӝng thêm, tұp trung cho thâm canh hiӋn tích hiӋn có và giành vӕn phát triӇn các cây trӗng khác hiӋu quҧ hѫn. Vì vұy, ÿӕi vӟi vùng Tây Nguyên cҫn phҧi thu hҽp mөc tiêu vӅ cao su ÿӅ ra trong các QuyӃt ÿӏnh 184/TTg và 656/TTg cӫa Thӫ tѭӟng Chính phӫ . + Cây ÿLӅu: Là loҥi cây công nghiӋp cҫn ít vӕn ÿҫu tѭ ban ÿҫu có thӏ trѭӡng әn ÿӏnh, sҧn phҭm cho giá trӏ cao, có thӇ phát triӇn ӣ nhiӅu vùng cӫa Tây Nguyên, vì vұy cҫn có chѭѫng trình phát triӇn quy mô lӟn và công nghiӋp chӃ biӃn ÿLӅu cho Tây Nguyên, trên cѫ sӣ quy hoҥch và ÿһc biӋt chú ý ÿӃn vҩn ÿӅ giӕng, ÿӗng thӡi hӛ trӧ vӕn ÿӕi vӟi ngѭӡi trӗng ÿLӅu quy mô lӟn. + Cây mía: Do tình hình sҧn xuҩt mía ÿѭӡng trong cҧ nѭӟc ÿang trong tình trҥng dѭ thӯa so vӟi nhu Fҫu tiêu dùng, khҧ năng cҥnh tranh cӫa sҧn phҭm ÿѭӡng ViӋt Nam rҩt thҩp khi hӝi nhұp AFTA. Vì vұy các tӍnh Tây Nguyên sӁ không phát triӇn thêm các nhà máy ÿѭӡng, trѭӟc mҳt Fҫn xӱ lý nhӳng tӗn tҥi, khó khăn cӫa các nhà máy ÿѭӡng hiӋn có và xem xét lҥi quy hoҥch vùng nguyên liӋu. + Cây bông: Thӏ trѭӡng bông trong nѭӟc rҩt rӝng lӟn, nên tiӃn hành nhanh viӋc quy hoҥch vùng bông ӣ Tây Nguyên trӣ thành vùng lӟn cӫa ÿҩt nѭӟc, xây dӵng vùng bông chuyên canh 54 song không loҥi trӯ viӋc trӗng xen vӟi nhiӅu loҥi cây trӗng khác. Tұp trung xӱ lý vҩn ÿӅ giӕng, tә chӭc khuyӃn nông, có phѭѫng án xây dӵng các cѫ sӣ chӃ biӃn phù hӧp vӟi tӕc ÿӝ phát triӇn, có cѫ chӃ hӛ trӧ xây dӵng cѫ sӣ hҥ tҫng cho vùng bông, hӛ trӧ vӕn vay cho nông dân trӗng bông. Ngoài ra có thӇ chú ý mӣ rӝng diӋn tích cây tiêu, các cây ăn trái, rau qӫa phөc vө cho cây công nghiӋp chӃ biӃn, tiêu dùng và xuҩt khҭu, hoa xuҩt khҭu cNJng là hѭӟng phát triӇn Pҥnh. 3. Lâm nghiӋp - KiӃn nghӏ thu hҽp mөc tiêu quy hoҥch và QuyӃt ÿӏnh 656/TTg ÿҧm bҧo trӗng 30 Yҥn rӯng và 40 vҥn ha cây công nghiӋp dài ngày ÿӇ có tӹ lӋ che phӫ rӯng 70% vào năm 2010. Vì muӕn vұy tӯ nay ÿӃn năm 2010 bình quân mӛi năm phҧi trӗng trên 6 vҥn ha Uӯng và cây công nghiӋp dài ngày, ÿLӅu này vѭӧt quá khҧ năng thӵc tӃ. Vì 9 năm qua bình quân hàng năm chӍ trӗng ÿѭӧc gҫn 1 vҥn ha rӯng và 2,4 vҥn ha cây công nghiӋp; vào các Qăm tӟi ÿҩt ÿai ÿӇ trӗng rӯng cây công nghiӋp sӁ rҩt khó hѫn rҩt nhiӅu so 9 năm trѭӟc ÿây. - Cҫn quy hoҥch phát triӇn cây nguyên liӋu giҩy có thӏ trѭӡng rӝng lӟn và lâu dài trong nѭӟc và thӃ giӟi, quy hoҥch phát triӇn cây nguyên liӋu cho các dӵ án ép gӛ nhѭ dӵ án MDF ӣ Gia Lai, xí nghiӋp bӝt giҩy ӣ Kon Tum - phù hӧp vӟi chiӃn lѭӧc chuyӇn ÿәi Wұp quán sӱ dөng sҧn phҭm gӛ cây truyӅn thӕng và ÿáp ӭng nhu cҫu giҩy viӃt trong nѭӟc. 4. Ĉӏnh hѭӟng ÿa dҥng hoá sҧn phҭm nông lâm nghiӋp Nên ÿi vào ÿa dҥng hoá sҧn phҭm nông lâm nghiӋp, trӗng xen mӝt sӕ cây khác, bên Fҥnh cây hàng hoá chӫ lӵc ÿӇ sӱ dөng hӃt tiӅm năng ÿҩt ÿai và sӭc lao ÿӝng cNJng nhѭ nguӗn thu ÿѭӧc phân bәÿӅu trong năm. II. KIӂN NGHӎ SӰA ĈӘI BӘ SUNG MӜT SӔ CHÍNH SÁCH 1. VӅ chính sách, giao ÿҩt, khoán quҧn rӯng · KiӃn nghӏ nâng cao ÿѫn giá khoán quҧn bҧo vӋ rӯng ÿӕi vӟi ÿӗng bào sӕng ӣ vùng Uӯng phòng hӝ, ÿҧm bҧo cho ÿӗng bào ÿӫ sӕng không phҧi tiӃp tөc phá rӯng làm nѭѫng Uүy, có cѫ chӃ hӛ trӧ bҵng nguӗn tài chính tӯ các dӵ án ÿӏnh canh ÿӏnh cѭ cho ÿӗng bào әn ÿӏnh sҧn xuҩt trên diӋn tích ÿҩt nông nghiӋp xen kӁ vӟi rӯng. Mӝt sӕÿӏa phѭѫng kiӃn nghӏ nâng mӭc giá trӗng và chăm sóc rӯng. · Có cѫ chӃ rõ ràng vӅ quyӅn lӧi ÿѭӧc hѭӣng trên sӵ tăng trѭӣng cӫa rӯng ÿѭӧc giao khoán, ÿӇ dân yên tâm, thҩy rõ ÿѭӧc lӧi ích thӵc sӵ tham gia quҧn lý rӯng. · VӅ mһt ÿLӅu hành: kiӃn nghӏ các ÿӏa phѭѫng làm nhanh viӋc ÿo ÿҥc ÿҩt ÿai, xác ÿӏnh ranh giӟi ÿҩt nông nghiӋp và lâm nghiӋp, sӟm có phѭѫng án quy hoҥch sҧn phҭm trên ÿҩt 55 giao cho dân, ÿӇÿӗng bào xây dӵng dӵ án sӱ dөng ÿҩt, tӯÿó tiӃn hành nhanh viӋc giao ÿҩt ÿӇ trӗng rӯng và các cây công nghiӋp khác. · Có cѫ chӃ cho vay không lãi ÿӕi vӟi các dӵ án trӗng rӯng nguyên liӋu theo chu kǤ kinh tӃ trên ÿҩt ÿѭӧc giao, ÿLӅu này là hӧp lý do dân nghèo thiӃu vӕn, các ÿӏa phѭѫng ÿӅ xuҩt cѫ chӃ cө thӇ trình Chính phӫ có cѫ chӃ miӉn hoһc giҧm thuӃÿҩt ÿӕi vӟi các dӵ án kinh doanh lâm nghiӋp. · Vӟi các nhà ÿҫu tѭ kinh doanh lâm nghiӋp tӵ kiӃm ÿҩt, kiӃn nghӏ cho miӉn thuӃ hoһc ÿѭӧc Ngân sách cҩp bù bҵng giá trӏ giҧi toҧÿӅn bù. · Trong Nghӏÿӏnh 02/CP trѭӟc ÿây và Nghӏÿӏnh 163/1999/NĈCP qui ÿӏnh quyӅn giao ÿҩt, khoán rӯng là cҩp chính quyӅn tӍnh và huyӋn. Nên bә sung vai trò các tә chӭc lâm nghiӋp nhѭ lâm trѭӡng quӕc doanh, ban quҧn lý rӯng, cѫ quan kiӇm lâm cNJng ÿѭӧc tham gia cùng các cҩp chính quyӅn khi xét cҩp quyӅn sӱ dөng ÿҩt và khoán quҧn bҧo vӋ rӯng. · Nên có chính sách mӣ rӝng hҥn ÿLӅn (vѭӧt quá 30 ha) ÿӕi vӟi các doanh nghiӋp lұp trang trҥi kinh doanh nông, lâm nghiӋp trên cѫ sӣÿó cho phép mua bán, sang nhѭӧng ÿҩt ÿai, liên doanh, liên kӃt giӳa các trang trҥi, giӳa các trang trҥi vӟi tә chӭc kinh tӃ Nhà nѭӟc ÿӇ mӣ rӝng sҧn xuҩt hàng hoá qui mô lӟn - Các trang trҥi cNJng ÿѭӧc vay vӕn tín dөng Nhà Qѭӟc. 2. Chính sách phát triӇn công nghiӋp · KiӃn nghӏ Chính phӫ có phѭѫng án dҫn xoá bӓ ranh giӟi công nghiӋp trung ѭѫng, công nghiӋp ÿӏa phѭѫng bҵng viӋc thӕng nhҩt quҧn lý các ngành công nghiӋp tӯ Trung ѭѫng trên cѫ sӣÿó phát triӇn theo quy hoҥch, tránh lãng phí trong ÿҫu tѭ. · Cҫn tiӃn hành quy hoҥch công nghiӋp thành các cөm, ÿӇ trên cѫ sӣÿó xây dӵng cѫ sӣ Kҥ tҫng, xӱ lý chҩt thҧi cho công nghiӋp, bҧo vӋ môi trѭӡng. · MiӉn giҧm thuӃÿӕi vӟi các dӵ án có công nghӋ cao ÿӇ thu hút công nghӋ cao ÿӃn vӟi Tây Nguyên. 3. Chính sách ÿҫu tѭ, tín dөng · Có cѫ chӃ rõ ràng, quy ÿӏnh quyӅn lӧi ÿѭӧc hѭӣng cӫa các nhà ÿҫu tѭÿӇ thúc ÿҭy xã Kӝi hoá ÿҫu tѭ cѫ sӣ hҥ tҫng nhѭ giao thông, mҥng lѭӟi ÿLӋn, thuӹÿLӋn, cҩp nѭӟc, trѭӡng Kӑc, y tӃ, các công trình văn hoá thѭѫng mҥi dӏch vө v.v... ÿӇ thu hút vӕn ÿҫu tѭ cӫa tѭ nhân. Thӡi gian thuê ÿҩt dài hѫn, có thӇ miӉn hoһc giҧm thuӃÿҩt, thuӃ kinh doanh tuǤ theo Oӑai hình ÿҫu tѭ. · Nghiên cӭu cѫ chӃ hӛ trӧÿҫu tѭ công nghiӋp chӃ biӃn hàng xuҩt khҭu cӫa Tây Nguyên nhѭ hӛ trӧ lãi suҩt vay bҵng ngân sách ÿӏa phѭѫng; nghiên cӭu xây dӵng quӻ hӛ trӧ phát 56 triӇn công nghiӋp, miӉn giҧm thuӃÿӕi vӟi doanh nghiӋp có phѭѫng án ÿҫu tѭ cҧi tҥo, nâng Fҩp hoһc xây dӵng mӟi các thiӃt bӏ công nghiӋp, v.v… · Có cѫ chӃÿһc biӋt vӅ tín dөng ÿҫu tѭ, lãi suҩt ÿӕi vӟi các dӵ án tҥi vùng nghèo và các dӵ án cӫa ngѭӡi nghèo. Có thӇ thành lұp các cѫ quan tѭ vҩn ÿҫu tѭ miӉn phí cho ngѭӡi nghèo, hoҥt ÿӝng nhѭ mӝt xí nghiӋp công ích trong giai ÿRҥn ÿҫu, dҫn tӯng bѭӟc có hѭӟng Eӗi dѭӥng ÿào tҥo ÿӇ ngѭӡi dân tӵ lұp ÿѭӧc các dӵ án phát triӇn cӫa mình. · Tăng cѭӡng ÿҫu tѭ cho nghiên cӭu khoa hӑc trong lƭnh vӵc tiӃn bӝ giӕng, chӃ biӃn nông lâm sҧn chҩt lѭӧng cao, ÿѭa công nghӋ mӟi vào Tây Nguyên. Xây dӵng danh mөc ѭu tiên hӛ trӧÿҫu tѭ cho các cѫ sӣ sҧn xuҩt kinh doanh nghiên cӭu cҧi tiӃn, áp dөng tiӃn bӝ kӻ thuұt. · Cҫn ÿҫu tѭ lӟn hѫn nӳa cho hӋ thӕng giáo dөc ÿào tҥo ÿһc biӋt chú ý ÿӃn ÿӗng bào dân tӝc ÿӇ bӗi dѭӥng nguӗn nhân lӵc cho Tây Nguyên. 4. Mӝt sӕ chính sách vӅ xã hӝi · Có chính sách ѭu ÿãi ÿӇ thu hút giáo viên, cán bӝ, y tӃÿӃn vӟi vùng sâu, vùng xa, ÿһc biӋt là các cán bӝ hoҥt ÿӝng tҥi các thôn bҧn vӅ lѭѫng, phө cҩp, qui ÿӏnh giӟi hҥn, thӡi gian hoҥt ÿӝng, chӃÿӝ hѭu trí... ÿӇ khҳc phөc tình trҥng thiӃu cán bӝ hiӋn nay. · Cҩp kinh phí thuӕc ban ÿҫu cho các trҥm y tӃ xã phөc vө ngѭӡi nghèo, tăng kinh phí YӅ tiêm chӫng mӣ rӝng, văc xin phòng tҧ, thѭӡng hàn, viêm gan B, sӕt rét ÿang có nguy cѫ Wăng lên ӣ Tây Nguyên. · Mӝt sӕ kiӃn nghӏ cө thӇ vӅ vӕn xoá ÿói giҧm nghèo: kiӃn nghӏÿѭӧc vay theo chu NǤ sҧn xuҩt, nâng mӭc hӛ trӧ làm nhà ӣ các dӵ án ÿӏnh canh ÿӏnh cѭ lên 3 triӋu/hӝ, vӕn Kӛ trӧÿӗng bào dân tӝc ÿһc biӋt khó khăn ÿӅ nghӏ nâng tӯ 1 lên 3-5 triӋu ÿӗng/hӝ. 57 .ӂT LUҰN Tây Nguyên trҧi qua gҫn 10 năm phát triӇn theo ÿӏnh hѭӟng quy hoҥch và quyӃt ÿӏnh Fӫa Thӫ tѭӟng Chính phӫ, viӋc vұn hành các chính sách ÿәi mӟi cӫa Ĉҧng và Nhà nѭӟc ÿã ÿҥt ÿѭӧc nhӳng thành tích khҧ quan: · Ĉã tҥo ra ÿѭӧc tӕc ÿӝ phát triӇn kinh tӃ cao hѫn trung bình cҧ nѭӟc, công nghiӋp và Gӏch vө có tӕc ÿӝ ngang bҵng mӭc trung bình cҧ nѭӟc, song nông nghiӋp do có tiӅm năng Uҩt lӟn cӝng vӟi các chính sách mӟi ÿã tҥo ra tӕc ÿӝÿӝt biӃn cao hѫn rҩt nhiӅu so vӟi mӭc trung bình cҧ nѭӟc. · NӅn nông nghiӋp ÿã có dҩu hiӋu chuyӇn nhanh tӯ quҧng canh sang thâm canh, có giá trӏ xuҩt khҭu tăng nhanh và có tӹ trӑng nông nghiӋp hàng hoá cao so vӟi các vùng khác trong cҧ nѭӟc · Kinh tӃ lâm nghiӋp chuyӇn tӯ chӫ yӃu khai thác tài nguyên sang xây dӵng xã hӝi nghӅ rӯng, hҥn chӃ khai thác. Coi viӋc phát triӇn, bҧo vӋ rӯng, xây dӵng môi trѭӡng sinh thái bӅn vӳng là trӑng tâm. · Công nghiӋp năng lѭӧng ÿѭӧc khӣi ÿҫu bҵng viӋc xây dӵng thuӹÿLӋn Yali vӟi tiӃn ÿӝ nhanh và viӋc mӣ mang hӋ thӕng tҧi ÿLӋn ÿã tҥo nên mӝt sӭc bұt mӟi cho Tây Nguyên trên tҩt cҧ các lƭnh vӵc công nghiӋp, nông nghiӋp, dӏch vө và cҧi thiӋn ÿӡi sӕng văn hoá tinh thҫn cho cҧ cӝng ÿӗng. · HӋ thӕng kӃt cҩu hҥ tҫng ÿѭӧc cҧi thiӋn rõ rӋt (giao thông, thuӹ lӧi, cѫ sӣ hҥ tҫng ÿô thӏ...) tҥo nên sӵÿәi mӟi rҩt lӟn vӅ bӝ mһt xã hӝi ÿӗng thӡi vӟi sӵ chuyӇn biӃn rҩt Pҥnh vӅ kinh tӃ · Lƭnh vӵc văn hoá, giáo dөc xã hӝi ÿҥt ÿѭӧc sӵ tiӃn bӝÿáng kӇ, tӹ lӋ hӝÿói nghèo giҧm nhanh chóng, ÿӗng bào dân tӝc ÿѭӧc cҧi thiӋn vӅ mӭc sӕng vұt chҩt tinh thҫn, nâng cao dân trí, ÿҧm bҧo әn ÿӏnh xã hӝi an ninh quӕc phòng. Tuy nhiên Tây Nguyên còn ÿӭng trѭӟc các thách thӭc to lӟn: · Dù tҥo nên ÿѭӧc tӕc ÿӝ phát triӇn kinh tӃ cao hѫn so vӟi trung bình cӫa cҧ nѭӟc, song Tây Nguyên vүn là mӝt vùng nghèo, có mӭc thu nhұp bình quân ÿҫu ngѭӡi bҵng 60% cҧ nѭӟc và cѫ cҩu kinh tӃ chuyӇn dӏch chұm và rҩt lҥc hұu bӣi tӹ lӋ nông lâm nghiӋp còn rҩt cao (65,17% vào năm 1999, trong khi cҧ nѭӟc là 25,5%). ĈLӅu này dүn ÿӃn nӅn tài chính rҩt khó ÿѭӧc cҧi thiӋn, mӭc tích luӻÿӇÿҫu tѭ thҩp (huy ÿӝng GDP vào ngân sách chӍ có 7%, năm 1999, so vӟi cҧ nѭӟc là 17,4%) · Môi trѭӡng sinh thái vүn tiӃp tөc bӏ tàn phá nghiêm trӑng. Mӝt bӝ phұn dân cѭ vүn trong tình trҥng sҧn xuҩt quҧng canh, du canh du cѭ hoһc trình ÿӝ sҧn xuҩt thҩp, nguӗn Oӵc hҥn hҽp không ÿӫ sӭc khai thác hӃt ÿѭӧc tiӅm năng nông nghiӋp ӣ Tây Nguyên. · Trang thiӃt bӏ công nghiӋp lҥc hұu không có ÿѭӧc sҧn phҭm công nghiӋp có sӭc 58 Fҥnh tranh lӟn trên thӏ trѭӡng trong nѭӟc và thӃ giӟi. Hàm lѭӧng kӻ thuұt công nghӋ thҩp không tҥo nên ÿѭѭӧc sӵ chuyӇn dӏch cѫ cҩu kinh tӃ theo hѭӟng tăng nhanh tӹ lӋ công nghiӋp. · Thu hút vӕn ÿҫu tѭ nѭӟc ngoài (FDI) vào loҥi thҩp so vӟi các vùng khác trong cҧ nuӟc · Phân bӕ nguӗn lӵc phát triӇn còn bҩt hӧp lý giӳa các vùng lãnh thә, ÿҫu tѭ cho vùng nông thôn, vùng xâu, vùng xa còn ít. Bҩt hӧp lý trong viӋc ÿҫu tѭ cho các dӵ án sҧn xuҩt, thiӃu sӵ cân nhҳc liên vùng và thӏ trѭӡng nên kém hiӋu quҧ, gây lãng phí. ĈLӅu này liên quan ÿӃn công tácquy hoҥch cө thӇ cho mӛi ngành, mӛi lƭnh vӵc, mӛi tiӇu vùng làm còn chѭa tӕt ÿã hҥn chӃ viӋc khai thác tiӅm năng to lӟn ӣ Tây Nguyên. · Hҥ tҫng cѫ sӣ nông thôn còn thҩp kém, ÿһc biӋt khu vӵc III, chӫ yӃu có ÿӗng bào dân tӝc ít ngѭӡi sinh sӕng, dân trí rҩt thҩp, hҥn chӃ tiӃp thu các dӵ án phát triӇn ÿӇ nhanh chóng cҧi thiӋn ÿӡi sӕng. · Chҩt lѭӧng nguӗn nhân lӵc vӅ mһt trình ÿӝ kӻ thuұt và quҧn lý chѭa ÿáp ӭng ÿѭӧc cho mӝt nӅn kinh tӃ cҫn sӵ chuyӇn ÿәi cѫ cҩu và ÿòi hӓi kӻ thuұt cao, hòa nhұp ÿѭӧc vӟi QӅn kinh tӃ chung giӳa các vùng trong nѭӟc và thӃ giӟi. 7ӯ các vҩn ÿӅ nêu trên ÿây thӡi gian tӟi cҫn thiӃt phҧi xӱ lý mӝt sӕ vҩn ÿӅ sau: · Ĉánh giá lҥi các nguӗn lӵc phát triӇn vӅ tӵ nhiên, con ngѭӡi, tài chính gҳn vӟi thӏ trѭӡng làm cѫ sӣ khoa hӑc vӳng chҳc cho viӋc ÿӏnh hѭӟng phát triӇn dài hҥn cho Tây Nguyên. · Ĉҭy mҥnh công tác quy hoҥch phát triӇn cө thӇ cho tӯng ngành, tӯng tiӇu vùng làm Fѫ sӣ cho các thành phҫn kinh tӃ xây dӵng các dӵ án sҧn xuҩt kinh doanh. · ĈӅ xuҩt các cѫ chӃ chính sách (bao gӗm cҧ cҧ sӱa ÿәi bә sung chính sách ÿã ban hành) cho mӛi mӝt lƭnh vӵc cө thӇ nhҵm khҳc phөc các tӗn tҥi và thúc ÿҭy sӵ phát triӇn toàn diӋn kinh tӃ và xã hӝi nhѭ chính sách huy ÿӝng các thành phҫn kinh tӃ trong và ngoài vùng ÿӃn ÿҫu tѭ tҥi Tây Nguyên, chính sách thu hút ÿҫu tѭ nѭӟc ngoài, chính sách di dân, chính sách khoa hӑc công nghӋ, thông tin kinh tӃ, thұm chí cҧ chính sách ÿҫu tѭ cho Pӝt sӕ sҧn phҭm chӫ yӃu ÿӇ tҥo ra vùng sҧn xuҩt hàng hoá lӟn hѫn. · ĈLӅu chӍnh cѫ cҩu ÿҫu tѭ ngành và lãnh thә, xây dӵng mӕi liên hӋ liên ngành và liên vùng. · Bӗi dѭӥng nguӗn nhân lӵc cho Tây Nguyên theo hѭӟng tăng cѭӡng kӻ thuұt cho cҧ Fӝng ÿӗng ÿӇ nâng cao hiӋu quҧ cӫa sҧn xuҩt, tiӃp thu kӻ thuұt cao cho nӅn kinh tӃ tӯng Eѭӟc hoà nhұp ÿѭӧc vӟi sӵ phát triӇn kinh tӃ xã hӝi chung toàn quӕc và thӃ giӟi, trong ÿó viӋc nâng cҩp hӋ thӕng giáo dөc ÿào tҥo cao ÿҷng và ÿҥi hӑc vӯa ÿáp ӭng vӯa phҧi phù Kӧp vӟi yêu cҫu phát triӇn kinh tӃ xã hӝi Tây Nguyên. 59 PHҪN PHӨ LӨC 0ӜT SӔ CHÍNH SÁCH CÓ LIÊN QUAN ĈӂN TÌNH HÌNH PHÁT TRIӆN KINH Tӂ XÃ HӜI TÂY NGUYÊN TRONG GIAI Ĉ2ҤN VӮA QUA 1. VӅ chính sách ÿҩt ÿai và phát triӇn nông lâm nghiӋp Lu̵t Ĉ̭t ÿai: Luұt Ĉҩt ÿai thông qua ngày 29/12/1987. ĈӃn năm 1993 Luұt Ĉҩt ÿai ÿѭӧc sӱa ÿәi, bә sung và có hiӋu lӵc thi hành tӯ ngày 15/10/1993, là mӝt ÿҥo luұt quan trӑng thӇ hiӋn ÿѭӡng lӕi tiӃp tөc ÿәi mӟi cӫa Ĉҧng và Nhà nѭӟc. Năm 1998, Luұt Ĉҩt ÿai tiӃp tөc ÿѭӧc sӱa ÿәi, bә sung theo hѭӟng phân cҩp, cө thӇ hѫn, trao thêm quyӅn cho ngѭӡi sӱ dөng ÿҩt (quyӅn góp ÿҩt sҧn xuҩt kinh doanh, quyӅn thuê lҥi ÿҩt), quy ÿӏnh thêm viӋc giao ÿҩt có thu tiӅn sӱ dөng và giao ÿҩt không thu tiӅn sӱ dөng. Nhѭ vұy trong thӡi gian tӯ 1991-1999 có 3 giai ÿRҥn thӵc hiӋn khác nhau. + Thӵc hiӋn Luұt Ĉҩt ÿai 1987 (tӯ 1991-1993); + Thӵc hiӋn Luұt Ĉҩt ÿai sӱa ÿәi năm 1993 (1993-1998) và + Tӯ 1998 ÿӃn nay thӵc hiӋn theo Luұt Ĉҩt ÿai sӱa ÿәi năm 1998. Nhӳng thay ÿәi này là hӋ quҧ cӫa quá trình ÿәi mӟi vӟi nhiӅu vҩn ÿӅ phӭc tҥp nҧy sinh trong thӵc tiӉn trong mӕi quan hӋ vӅÿҩt ÿai giӳa các chӫ thӇ khác nhau. 0һc dù có nhiӅu thay ÿәi, nhӳng nӝi dung chính cӫa Luұt Ĉҩt ÿai có thӇ kӇÿӃn nhѭ sau. - Quy ÿӏnh các mӕi quan hӋ giӳa ÿҩt ÿai thuӝc sӣ hӳu toàn dân vӟi các quyӅn cӫa ngѭӡi sӱ dөng ÿҩt. Trong ÿó, nhà nѭӟc vӟi tѭ cách chӫ sӣ hӳu thӵc hiӋn các biӋn pháp thӕng nhҩt quҧn lý thông qua lұp quy hoҥch, kӃ hoҥch sӱ dөng ÿҩt, trên cѫ sӣÿó, nhà Qѭӟc giao lҥi ÿҩt cho tә chӭc, hӝ gia ÿình, cá nhân sӱ dөng әn ÿӏnh lâu dài. - Quy ÿӏnh cө thӇ vӅ: ChӃÿӝ sӱ dөng ÿӕi vӟi tӯng loҥi ÿҩt (6 loҥi ÿҩt); các quyӅn và nghƭa vө cӫa ngѭӡi sӱ dөng ÿҩt trên cѫ sӣÿáp ӭng ÿѭӧc yêu cҫu và phát huy tiӅm năng ÿҩt ÿai; mӭc hҥn ÿLӅn trong giao ÿҩt; vӅ giá ÿҩt; vӅ thҭm quyӅn giao ÿҩt, phân cҩp cҩp giҩy chӭng nhұn quyӅn sӱ dөng ÿҩt, vҩn ÿӅ giao ÿҩt, cho thuê ÿҩt vӟi nѭӟc ngoài và tә chӭc hӋ thӕng quҧn lý nhà nѭӟc vӅÿҩt ÿai. Lu̵t B̫o v͏ và phát tri͋n rͳng, ban hành ngày 19/8/1991 Luұt Bҧo vӋ và phát triӇn rӯng ÿLӅu chӍnh nhӳng quan hӋ chӫ yӃu tác ÿӝng trӵc tiӃp ÿӃn rӯng, gӗm rӯng tӵ nhiên và rӯng trӗng trên ÿҩt lâm nghiӋp. Ĉӕi vӟi ÿҩt lâm nghiӋp, Luұt Bҧo vӋ và phát triӇn rӯng chӍÿLӅu chӍnh khi có liên quan trӵc tiӃp ÿӃn rӯng. Ĉӕi vӟi viӋc chӃ biӃn, lѭu thông tiêu thө lâm sҧn, Luұt Bҧo vӋ và phát triӇn rӯng chӍÿLӅu chӍnh khi cҫn xác ÿӏnh nguӗn gӕc lâm sҧn có liên quan trӵc tiӃp ÿӃn viӋc quҧn lý, bҧo vӋ, phát triӇn và sӱ dөng rӯng. 60 Luұt Bҧo vӋ và phát triӇn rӯng khҷng ÿӏnh rӯng tӵ nhiên và rӯng trӗng bҵng vӕn cӫa nhà nѭӟc ÿӅu thuӝc sӣ hӳu nhà nѭӟc. Ĉӕi vӟi rӯng do cá nhân bӓ vӕn trӗng rӯng trên ÿҩt lâm nghiӋp thì sҧn phҭm thuӝc sӣ hӳu cӫa tә chӭc, cá nhân ÿó. Tә chӭc cá nhân, làng, Eҧn khi ÿѭӧc giao rӯng hoһc giao ÿҩt ÿӇ trӗng rӯng sӁÿѭӧc công nhұn là chӫ rӯng hӧp pháp. Ngoài ra Luұt Bҧo vӋ và phát triӇn rӯng còn ÿѭa ra các quy ÿӏnh cө thӇ vӅ quҧn lý nhà nѭӟc vӅ rӯng ӣ tӯng cҩp. VӅÿLӅu chӍnh các quan hӋ liên quan ÿӃn tӯng loҥi rӯng tӵ nhiên, rӯng trӗng, rӯng ÿһc dөng, rӯng sҧn xuҩt, rӯng phòng hӝ... Quy͇t ÿ͓nh 264-CT ngày 22 tháng 7 năm 1992, cӫa Chӫ tӏch HĈBT vӅ chính sách khuyӃn khích ÿҫu tѭ phát triӇn rӯng. Quy ÿӏnh: + KhuyӃn khích mӑi thành phҫn kinh tӃ phát huy tiӅm năng lao ÿӝng, ÿҩt ÿai, vұt tѭ, tiӅn vӕn... vào viӋc bҧo vӋ và phát triӇn rӯng; + Giao ÿҩt và cҩp vӕn tӯ ngân sách hoһc vӕn tín dөng cho các tә chӭc, cá nhân ÿӇ trӗng Uӯng, vӟi lãi suҩt ѭu ÿãi bҵng 30-50% lãi suҩt bình thѭӡng ÿӇ trӗng các loҥi cây có chu kǤ Vҧn xuҩt dѭӟi 20 năm ÿѭӧc quy hoҥch ÿӇ cung cҩp nguyên liӋu ( công nghiӋp giҩy, gӛ chӕng lò, ván dăm, nhӵa thông, ván nhân tҥo...); + Nhà nѭӟc ÿҫu tѭ vӕn ngân sách theo luұn chӭng kinh tӃ - kӻ thuұt các công trình Eҧo vӋ và phát triӇn rӯng ÿһc dөng; + Nhà nѭӟc hӛ trӧ cho vay vӕn không lãi cho nhӳng hӝ gia ÿình trӗng rӯng phòng hӝ, Uӯng sҧn xuҩt thông qua các dӵ án ÿӏnh canh ÿӏnh cѭ, + Chӫ rӯng ÿѭӧc hѭӣng toàn bӝ thӵc vұt rӯng, ÿӝng vұt rӯng theo quy ÿӏnh cӫa Luұt khuyӃn khích phát triӇn rӯng, ÿѭӧc miӉn thuӃ sӱ dөng ÿҩt ÿӕi vӟi các ÿӕi tѭӧng tӵ bӓ vӕn ÿӇ trӗng rӯng hoһc ÿã trҧ nӧ vay tín dөng trong và ngoài nѭӟc. Quy͇t ÿ͓nh 327: 1ӝi dung chính cӫa chѭѫng trình là nhà nѭӟc cung cҩp mӝt nguӗn ngân sách lӟn cho các mөc tiêu thay ÿәi theo các năm: + Năm 1993 mөc tiêu chính là phӫ xanh ÿҩt trӕng ÿӗi núi trӑc, bҧo vӋ rӯng hiӋn có, khoanh nuôi tái sinh, song bao gӗm cҧ nông nghiӋp, ÿӏnh canh ÿӏnh cѭ , kinh tӃ mӟi, vӟi khai thác bãi bӗi ven sông ven biӇn. + Năm 1994 nӝi dung ÿҫu tѭ thay ÿәi theo văn bҧn sӕ 2908/KTN, tұp trung vào lâm nghiӋp, không gӗm ÿҫu tѭ cho nông nghiӋp và nuôi trӗng thuӹ sҧn. + Năm 1995 Thӫ tѭӟng quyӃt ÿӏnh ÿLӅu chӍnh theo Văn bҧn sӕ 4785/KTN lҩy phӫ xanh làm mөc tiêu chӫ yӃu bao gӗm hai nӝi dung: bҧo vӋ rӯng phòng hӝ, ÿһc dөng gҳn Yӟi ÿӏnh canh ÿӏnh cѭ; phӫ xanh ÿҩt trӕng ÿӗi trӑc. 7ӯ năm 1996 ÿӃn 1998, chѭѫng trình 327 ÿѭӧc thӵc hiӋn theo Quy͇t ÿ͓nh s͙ 556/TTg Pөc tiêu ÿҫu tѭ, tұp trung vào tҥo mӟi rӯng phòng hӝ, rӯng ÿһc dөng mà nhiӋm Yө chӫ yӃu là trӗng rӯng, khoanh nuôi tái sinh rӯng, tұp trung bҧo vӋ nѫi xung yӃu. 61 Quy͇t ÿ͓nh 661/QĈ-TTg ngày 29/7/1998 Fӫa Thӫ tѭӟng chính phӫ vӅ mөc tiêu nhiӋm Yө chính sách và tә chӭc thӵc hiӋn dӵ án trӗng mӟi 5 triӋu ha rӯng theo Nghӏ quyӃt Quӕc Kӝi. Ĉây là chѭѫng trình tiӃp nӕi chѭѫng trình 327 nhѭng vӟi quy mô rӝng hѫn, trong thӡi gian dài hҥn 10 năm và ÿѭӧc chia làm 3 giai ÿRҥn (1998-2000; 2001- 2005; 2006- 2010) quy ÿӏnh trӗng mӟi 5 triӋu ha rӯng bao gӗm 2 triӋu ha rӯng phòng hӝ, rӯng ÿһc Gөng và 3 triӋu ha rӯng sҧn xuҩt trong ÿó trӗng cây lâu năm 1 triӋu ha. Nguyên tҳc nhân dân làm là chӫ yӃu, nhà nѭӟc tҥo môi trѭӡng pháp lý thuұn lӧi. KӃt Kӧp trӗng rӯng vӟi vҩn ÿӅÿӏnh canh ÿӏnh cѭ, xoá ÿói giҧm nghèo Quy͇t ÿ͓nh 286/TTg ngày 2/5/1997 YӅ tăng cѭӡng các biӋn phát cҩp bách bҧo vӋ và phát triӇn rӯng bao gӗm mӝt sӕ giҧi pháp chính nhѭ sau: - Yêu cҫu các tӍnh khҭn trѭѫng tiӃn hành xác ÿӏnh mӕc giӟi rӯng phòng hӝ, rӯng ÿһc Gөng, rӯng tӵ nhiên có trên ÿӏa bàn. - Chӫ tӏch UBND tӍnh phҧi chӏu trách nhiӋm vӅ quҧn lý nhà nѭӟc ÿӕi vӟi tӯng loҥi Uӯng trên ÿӏa bàn cӫa ÿӏa phѭѫng, chӍÿҥo các cҩp chính quyӅn huyӋn, xã thӵc hiӋn ÿҫy ÿӫ chӭc năng quҧn lý nhà nѭӟc toàn diӋn trên ÿӏa bàn. Khҳc phөc và chҩm dӭt tình trҥng phá rӯng bӯa bãi. Nghiêm cҩm nhӳng ngѭӡi di cѭ tӵ do vào rӯng chһt phá ÿӕt rӯng, làm Qѭѫng rүy và chiӃm ÿҩt rӯng làm ÿҩt ӣ. - Tә chӭc lӵc lѭӧng ÿӫ mҥnh ÿӇ bҧo vӋ rӯng. Phӕi hӧp giӳa công an vӟi quân ÿӝi, kiӇm lâm tiӃn hành kiӇm tra, cѭӥng chӃ tҩt cҧ nhӳng ngѭӡi di cѭ tӵ do ÿã vào sâu trong các rӯng nguyên sinh, rӯng ÿһc dөng, rӯng phòng hӝ, chuyӇn sӕ dân này vào các khu vӵc ÿã ÿѭӧc quy hoҥch, bӕ trí giao ÿҩt cho hӑ sҧn xuҩt . - Cҩm xuҩt khҭu gӛ và các loҥi sҧn phҭm chӃ biӃn tӯ gӛ, trӯ hàng gӛ thӫ công mӻ nghӋ. KhuyӃn khích nhұp khҭu gӛ, sӱ dөng các nguyên liӋu thay thӃ gӛ, tiӃt kiӋm sӱ dөng Jӛ trong sҧn xuҩt và tiêu dùng. Có kӃ hoҥch khai thác gӛ tӯ rӯng trӗng ÿҧm bҧo nhu cҫu Vҧn xuҩt, tiêu dùng trong nѭӟc. Quy͇t ÿ͓nh s͙ 1124/1997/QĈ-TTg ngày 25/12/1997 vӅ xuҩt khҭu sҧn phҭm gӛ lâm Vҧn và nhұp khҭu gӛ nguyên liӋu. Theo quyӃt ÿӏnh này viӋc xuҩt khҭu gӛ rҩt hҥn chӃ, hҫu KӃt sҧn phҭm xuҩt khҭu phҧi là gӛÿã qua chӃ biӃn là thành phҭm hoàn chӍnh nhѭ sҧn phҭm mӻ nghӋ, sҧn phҭm song mây, tre... ÿӏnh mӭc khai thác gӛ rӯng tӵ nhiên do Thӫ Wѭӟng quyӃt ÿӏnh, khai thác rӯng trӗng do Bӝ Nông nghiӋp và Phát triӇn nông thôn quyӃt ÿӏnh. Khai thác gӛ rӯng tӵ nhiên chӍÿѭӧc phép cho sҧn xuҩt gӛ mӻ nghӋ xuҩt khҭu. Quy͇t ÿ͓nh 65/1998/QĈ-TTg ngày 24/3/1998 thay thӃ cho quyӃt ÿӏnh 1124 kӇ trên. QuyӃt ÿӏnh này bә sung mӝt sӕ mһt sҧn phҭm khác trong danh mөc sҧn phҭm ÿѭӧc phép xuҩt khҭu, trong ÿó có sҧn phҭm bao bì sҧn xuҩt tӯ gӛ rӯng, gӛ xҿ bán thành phҭm, sҧn phҭm hoàn chӍnh tӯ ván nhân tҥo. Bӓ thӫ tөc quy ÿӏnh vӅ gӛ rӯng trӗng trong quyӃt ÿӏnh 62 1124, quy ÿӏnh cѫ sӣ xuҩt khҭu sҧn phҭm gӛ tӯ rӯng trӗng chӍ viӋc xuҩt trình giҩy xác nhұn cӫa kiӇm lâm khu vӵc có rӯng là ÿӫ. Nhìn chung quyӃt ÿӏnh 65 thông thoáng và hӧp lý hѫn. Ngh͓ÿ͓nh 64/CP ngày 27/9/1993 vӅ giao ÿҩt nông nghiӋp cho hӝ gia ÿình bao gӗm các nӝi dung: - Giao toàn bӝ diӋn tích ÿҩt nông nghiӋp ÿang sӱ dөng cho hӝ gia ÿình và cá nhân ÿӇ Vӱ dөng әn ÿӏnh, lâu dài vào mөc ÿích sҧn xuҩt nông nghiӋp - Thӡi hҥn giao ÿҩt là 20 năm ÿӕi vӟi ÿҩt cây hàng năm, ÿҩt nuôi trӗng thuӹ sҧn; 50 Qăm ÿӕi vӟi ÿҩt trӗng cây lâu năm. - Mӭc hҥn ÿLӅn quy ÿӏnh trong Nghӏÿӏnh này là không quá 2 ha (mӝt sӕ tӍnh có mӭc Kҥn ÿLӅn không quá 3 ha, nhѭng Tây Nguyên không có qui ÿӏnh này) vӟi cây hàng năm. 9ӟi cây lâu năm không quá tӯ 10 ha (ÿӗng bҵng) ÿӃn 30 ha (trung du miӅn núi). Vӟi ÿҩt trӕng, ÿӗi núi trӑc ÿѭӧc quy ÿӏnh tuǤ theo tình hình cө thӇ mӛi ÿӏa phѭѫng. Ngh͓ÿ͓nh 02/CP ngày 15/11/1994 vӅ giao ÿҩt lâm nghiӋp cho tә chӭc, hӝ gia ÿình, cá nhân sӱ dөng vào mөc ÿích sҧn xuҩt lâm nghiӋp. Trên cѫ sӣ cӫa Luұt bҧo vӋ và phát triӇn rӯng năm 1991, Luұt Ĉҩt ÿai năm 1993, Nghӏÿӏnh 02/CP có nӝi dung rҩt mӟi là giao ÿҩt lâm nghiӋp cho tә chӭc, hӝ gia ÿình, cá nhân sӱ dөng әn ÿӏnh, lâu dài vào mөc ÿích lâm nghiӋp nӝi dung cѫ bҧn nhѭ sau: + Nhà nѭӟc giao ÿҩt có rӯng tӵ nhiên, rӯng trӗng, ÿҩt chѭa có rӯng nhѭng ÿѭӧc quy hoҥch trӗng rӯng cho các tә chӭc, hӝ gia ÿình cá nhân sӱ dөng әn ÿӏnh, lâu dài theo mөc ÿích cӫa tӯng loҥi rӯng bao gӗm: Rӯng phòng hӝ, rӯng ÿһc dөng và rӯng sҧn xuҩt. + Thӡi hҥn giao ÿҩt ÿѭӧc quy ÿӏnh riêng ÿӕi vӟi tӯng ÿӕi tѭӧng: Ĉӕi vӟi các tә chӭc Fӫa Nhà nѭӟc thӡi hҥn giao ÿѭӧc qui ÿӏnh theo quy hoҥch, kӃ hoҥch cӫa Nhà nѭӟc; ÿӕi Yӟi các tә chӭc khác, hӝ gia ÿình, cá nhân là 50 năm. HӃt thӡi hҥn qui ÿӏnh nӃu tә chӭc, Kӝ gia ÿình, cá nhân ÿó vүn có nhu cҫu và sӱ dөng ÿúng mөc ÿích, thì ÿѭӧc Nhà nѭӟc xét giao tiӃp. NӃu trӗng các loài cây lâm nghiӋp có chu kǤ trên 50 năm, thì sau 50 năm ÿѭӧc Nhà nѭӟc giao tiӃp cho ÿӃn khi thu hoҥch sҧn phҭm chính. 0ӟi ÿây, Chính phӫ lҥi có Ngh͓ÿ͓nh s͙ 163/1999/NĈ-CP ngày 16/11/1999 vӅ giao ÿҩt, cho thuê ÿҩt lâm nghiӋp cho tә chӭc, hӝ gia ÿình và cá nhân sӱ dөng әn ÿӏnh lâu dài vào mөc ÿích lâm nghiӋp, thay thӃ cho Nghӏÿӏnh sӕ 02/CP nói trên. Trong ÿó quy ÿӏnh Kҽp hѫn vӅÿӕi tѭӧng ÿѭӧc giao ÿҩt (chӍ ÿӕi vӟi các hӝ gia ÿình trӵc tiӃp làm lâm nghiӋp và nguӗn sӕng chӫ yӃu là thu nhұp tӯ hoҥt ÿӝng sҧn xuҩt lâm nghiӋp), phân biӋt trѭӡng Kӧp ÿѭӧc giao ÿҩt và trѭӡng hӧp phҧi thuê ÿҩt. Hҥn mӭc giao ÿҩt, cho thuê ÿҩt vүn ÿѭӧc giӳ nguyên. 63 Ngh͓ÿ͓nh 01/CP ngày 01/01/1995 vӅ viӋc giao khoán ÿҩt sӱ dөng vào mөc ÿích sҧn xuҩt nông nghiӋp, lâm nghiӋp, nuôi trӗng thuӹ sҧn trong các doanh nghiӋp nhà nѭӟc, nӝi dung chính cӫa Nghӏÿӏnh này là: + Các doanh nghiӋp nhà nѭӟc bao gӗm: các nông, lâm trѭӡng, các công ty, xí nghiӋp, trung tâm, trҥm, trҥi trӵc tiӃp sҧn xuҩt nông nghiӋp, lâm nghiӋp, nuôi trӗng thuӹ sҧn, các ban quҧn lý rӯng phòng hӝ, rӯng ÿһc dөng, các ÿѫn vӏ thuӝc lӵc lѭӧng vNJ trang ÿѭӧc Nhà Qѭӟc giao ÿҩt sӱ dөng vào mөc ÿích sҧn xuҩt nông lâm nghiӋp giao lҥi phҫn ÿҩt do mình phө trách sҧn xuҩt kinh doanh cho các cá nhân và hӝ gia ÿình (cҧ trong và ngoài doanh nghiӋp) trên cѫ sӣ các hӧp ÿӗng giao khoán. + Thӡi hҥn giao khoán là 50 năm ÿӕi vӟi, ÿҩt lâm nghiӋp, ÿҩt trӗng cây lâu năm; 20 Qăm ÿӕi vӟi ÿҩt trӗng cây hàng năm. Bên nhұn khoán có quyӅn tӵ chӫ trên ÿҩt ÿѭӧc giao, có quyӅn thӯa kӃ trong thӡi gian nhұn khoán, Nghӏÿӏnh không quy ÿӏnh quyӅn thӃ chҩp ÿӕi vӟi diӋn tích ÿҩt giao khoán. Ngh͓ÿ͓nh 85/1999/NĈ-CP, ngày 28/8/1999 sӱa ÿәi, bә sung mӝt sӕÿLӅu cӫa Quy ÿӏnh ban hành kèm Nghӏÿӏnh 64/CP. Nghӏÿӏnh 85 quy ÿӏnh ÿӕi tѭӧng giao ÿҩt hҽp hѫn so vӟi Nghӏÿӏnh 64, trong ÿó quy ÿӏnh ch͑ nhͷng h͡ gia ÿình, cá nhân tr͹c ti͇p lao ÿ͡ng nông nghiӋp, nuôi trӗng thuӹ sҧn, làm muӕi mà nguӗn sӕng chӫ yӃu là thu nhұp có ÿѭӧc Wӯ hoҥt ÿӝng sҧn xuҩt ÿó và ÿѭӧc xác nhұn cӫa UBND xã, phѭӡng thì mӟi ÿѭӧc giao ÿҩt. Các ÿӕi tѭӧng khác ÿѭӧc quyӅn thuê ÿҩt. Tuy nhiên nhӳng ÿӕi tѭӧng ÿã ÿѭӧc giao ÿҩt theo Nghӏÿӏnh 64/CP vүn ÿѭӧc tiӃp tөc sӱ dөng әn ÿӏnh, lâu dài. Mӭc hҥn ÿLӅn và thӡi Kҥn giao ÿҩt vүn giӳ nguyên nhѭ quy ÿӏnh tҥi Nghӏÿӏnh 64/CP. Ngoài ra Nghӏÿӏnh 85 còn cho phép các cҩp huyӋn, thӏ xã có quyӅn xác ÿӏnh mӭc ÿҩt bình quân sau khi ÿã trӯÿi ÿҩt công ích ÿӇ giao cho tӯng nhân khҭu; quy ÿӏnh thӡi hҥn thuê ÿҩt công ích không quá 5 Qăm... 2. Chính sách khuyӃn khích ÿҫu tѭ, huy ÿӝng vӕn Lu̵t Khuy͇n khích ÿ̯u t˱ trong n˱ͣc Qăm 1994 và Luұt KhuyӃn khích ÿҫu tѭ trong Qѭӟc sӱa ÿәi năm 1998 quy ÿӏnh mӝt sӕ nӝi dung cѫ bҧn sau: -VӅ hӛ trӧÿҫu tѭ: viӋc hӛ trӧÿҫu tѭÿѭӧc dӵa trên các ÿҧm bҧo vӅ giao ÿҩt, kӃt cҩu Kҥ tҫng, thành lұp quӻ hӛ trӧ,... - VӅÿӕi tѭӧng ѭu ÿãi ÿҫu tѭ: Theo quy ÿӏnh cӫa Luұt có 7 nhóm ngành ÿѭӧc ѭu tiên trong ÿó trӗng rӯng, khoanh nuôi rӯng, khai hoang ... ÿѭӧc xӃp ӣ vӏ trí ÿҫu. Ĉһc biӋt ÿӕi Yӟi các dӵ án ÿҫu tѭ trên ÿӏa bàn miӅn núi, vùng có ÿLӅu kiӋn kinh tӃ xã hӝi khó khăn. - VӅ các biӋn pháp ѭu ÿãi ÿѭӧc quy ÿӏnh trong luұt bao gӗm: VӅ tiӅn thuê ÿҩt và tiӅn Vӱ dөng ÿҩt, giҧm tӯ 50 ÿӃn 75% tiӅn thuê ÿҩt hoһc miӉn tiӅn sӱ dөng ÿҩt (ÿӕi vӟi các dӵ án ÿѭӧc giao ÿҩt nhѭng phҧi trҧ tiӅn) miӉn tӯ 3 năm ÿӃn 15 năm tiӅn thuê ÿҩt ÿӕi vӟi Wӯng nhóm ngành và ÿӏa bàn ÿҫu tѭ cө thӇ. 64 - VӅ thuӃ bao gӗm: các nhóm ngành ÿӅu chӏu mӭc thuӃ thu nhұp doanh nghiӋp thҩp (15-25%) ngoài ra còn khuyӃn khích các nhà ÿҫu tѭ tái ÿҫu tѭ trӣ lҥi nhѭ giҧm thuӃ doanh thu 50% trong 2 ÿӃn 3 năm do tái ÿҫu tѭ tӯ các phҫn thu nhұp tăng thêm. MiӉn thuӃ nhұp khҭu máy móc phѭѫng tiӋn sҧn xuҩt mà trong nѭӟc chѭa sҧn xuҩt ÿѭӧc; miӉn 50% thuӃ thu nhұp tӯ phҫn thu nhұp do xuҩt khҭu mang lҥi nӃu là hàng xuҩt khҭu mӟi và thӏ trѭӡng Pӟi, giҧm 50% thuӃ thu nhұp nӃu xuҩt khҭu năm sau cao hѫn năm trѭӟc. - VӅ tín dөng: quy ÿӏnh các dӵ án thuӝc diӋn ѭu ÿãi ÿҫu tѭÿѭӧc xét cho vay tӯ quӻ hӛ trӧÿҫu tѭ trong nѭӟc, trӧ cҩp mӝt phҫn lãi xuҩt tín dөng.... vӟi mӭc tӯ 50-70% nhu cҫu ÿҫu tѭ. Ngh͓ ÿ͓nh 07-CP: Quy ÿӏnh chi tiӃt viӋc thi hành Luұt KhuyӃn khích ÿҫu tѭ trong Qѭӟc, ÿã ÿѭa ra các danh mөc ABC cө thӇ vӅ nhóm ngành thuӝc diӋn ѭu ÿãi, các ÿӏa bàn Fө thӇ trong cҧ nѭӟc thuӝc diӋn ѭu ÿãi. Vùng Tây Nguyên có liên quan ÿӃn các nhóm sau: Trӗng rӯng, trӗng cây công nghiӋp trên ÿҩt chѭa ÿѭӧc ÿҫu tѭ cҧi tҥo, nuôi trӗng thuӹ Vҧn ӣ các vùng chѭa có ÿҫu tѭ cҧi tҥo, chăn nuôi ÿҥi gia súc; xây dӵng kӃt cҩu hҥ tҫng; Yұn tҧi hàng hoá; phát triӇn giáo dөc ÿào tҥo; nghiên cӭu khoa hӑc công nghӋ; ÿҫu tѭ mua Vҳm xây dӵng công trình; chӃ biӃn nông, lâm hҧi sҧn, các dӏch vө kӻ thuұt trӵc tiӃp phөc Yө xuҩt khҭu hàng nông, lâm sҧn. Danh mөc các ÿӏa bàn cө thӇÿѭӧc ѭu ÿãi ÿҫu tѭӣ Tây Nguyên ÿѭӧc quy ÿӏnh nhѭ sau: Danh mөc A: Gia Lai 10 huyӋn; Kon Tum 4 huyӋn; Ĉҳk Lҳk 16 huyӋn; Lâm Ĉӗng 6 huyӋn. Danh mөc B: Kon Tum: thӏ xã Kon Tum; Lâm Ĉӗng: 3 huyӋn và thành phӕĈà lҥt; Gia Lai: thӏ xã Pleiku; Ĉҳk Lҳk: thӏ xã Buôn Ma Thuӝt. Danh mөc C không bao gӗm vùng Tây Nguyên. Nhѭ vұy có thӇ nói hҫu hӃt các vùng Tây Nguyên ÿӅu thuӝc diӋn ѭu ÿãi ÿҫu tѭ. Ngoài ra, Nhà nѭӟc ÿã ban hành mӝt sӕ chính sách liên quan ÿӃn ÿҫu tѭ phát triӇn các vùng trung du, miӅn núi trong ÿó có Tây Nguyên, ÿó là: · QĈ sӕ 264/CT ngày 22 tháng 7 năm 1992 cӫa Chӫ tӏch HĈBT vӅ chính sách khuyӃn khích ÿҫu tѭ phát triӇn rӯng. · QĈ sӕ 327 ngày 15/9/1992 cӫa Chӫ tӏch HĈBT vӅ sӱ dөng ÿҩt trӕng ÿӗi núi trӑc, Uӯng, bãi bӗi ven biӇn và mһt nѭӟc. · QĈ sӕ 556/TTg ngày 12/9/1995 cӫa Thӫ tѭӟng Chính phӫ vӅÿLӅu chӍnh, bә sung QuyӃt ÿӏnh 327. · QuyӃt ÿӏnh sӕ 656/TTg ngày 13/9/1996 cӫa Thӫ tѭӟng Chính phӫ vӅ phát triӇn kinh WӃ - xã hӝi khu vӵc Tây Nguyên thӡi kǤ 1996 - 2000 và 2010, trong ÿó ÿã quy ÿӏnh nhѭ sau: Huy ÿӝng và sӱ dөng có hiӋu quҧ các nguӗn vӕn gӗm vӕn cӫa nhà nѭӟc, vӕn cӫa 65 doanh nghiӋp trong và ngoài vùng, vӕn cӫa dân và vӕn ÿҫu tѭ nѭӟc ngoài ÿӇ phát triӇn nông, lâm nghiӋp và kinh tӃ-xã hӝi Tây Nguyên theo hѭӟng Nhà nѭӟc và nhân dân cùng làm, huy ÿӝng tӕi ÿa mӑi nguӗn vӕn, lao ÿӝng tҥi chӛ cӫa các tә chӭc và các tҫng lӟp dân Fѭÿang sӕng ӣ Tây Nguyên. · MiӉn tiӅn thuê ÿҩt ÿӇ xây dӵng, mӣ rӝng sҧn xuҩt kinh doanh các vùng cây công nghiӋp, vùng nông sҧn hàng hoá, và ѭu tiên giao quyӅn sӱ dөng ÿҩt ӣ vùng III. · Không thu tiӅn sӱ dөng ÿҩt ÿӕi vӟi các tә chӭc xây dӵng chӧ trên ÿӏa bàn tӍnh. ·Ѭu tiên cҩp giҩy chӭng nhұn quyӅn sӱ dөng ÿҩt ÿӕi vӟi các hӝ sҧn xuҩt cà phê, cao su, mía, ... ÿӇ giúp các hӝ có ÿLӅu kiӋn thӃ chҩp vay vӕn tҥi ngân hàng. · Nhà nѭӟc dùng vӕn ngân sách tұp trung ÿâu tѭ vào giao thông, thuӹ lӧi, cҩp nѭӟc sinh hoҥt cho ÿô thӏ. Vӟi các vùng sâu, vùng xa, vùng căn cӭ cách mҥng ÿѭӧc ѭu tiên ÿҫu Wѭÿӏnh canh ÿӏnh cѭ, giao thông, ÿLӋn, giáo dөc, y tӃ, văn hoá thông tin, hӛ trӧÿҫu tѭ các xã ÿһc biӋt khó khăn. 9ӕn tín dөng cӫa nhà nѭӟc: giành ÿӫ vӕn cho các thành phҫn kinh tӃ vay ÿӇ phát triӇn nông lâm nghiӋp và phát triӇn công nghiӋp chӃ biӃn. Có chính sách lãi suҩt phù hӧp cho vay ÿӇ phát triӇn cây công nghiӋp lâu năm và trӗng rӯng. 9Ӆ vӕn nѭӟc ngoài: giành khoҧng 100 triӋu USD vay cӫa ngân hàng thӃ giӟi ÿӇ cho vay phát triӇn cao su tiӇu ÿLӅn, sӱ dөng nguӗn ODA cho các dӵ án cҩp nѭӟc, môi trѭӡng ÿô thӏ, cҧi tҥo lѭӟi ÿLӋn. Giành mӝt tӹ lӋ thoҧÿáng tӯ nguӗn vӕn viӋn trӧ không hoàn lҥi Fӫa các tә chӭc quӕc tӃ, các chính phӫ và phi chính phӫÿӇ tài trӧ phát triӇn nông, lâm nghiӋp và xây dӵng nông thôn Tây Nguyên, ÿһc biӋt tұp trung vào nhӳng vùng khó khăn nhҩt. · VӅ vӕn cӫa các doanh nghiӋp và vӕn cӫa dân: Các doanh nghiӋp dùng vӕn khҩu hao Fѫ bҧn, vӕn tӵ có, vӕn vay ÿӇÿҫu tѭ phát triӇn cây lâu năm, trӗng rӯng, chăn nuôi... Các doanh nghiӋp ngoài quӕc doanh và nhân dân ÿѭӧc Nhà nѭӟc khuyӃn khích bӓ Yӕn ÿҫu tѭÿӇ phát triӇn nông, lâm nghiӋp, công nghiӋp chӃ biӃn nông lâm sҧn ӣ Tây Nguyên. Thӵc hiӋn QĈ 656/TTg, Bӝ Tài chính ÿã hѭӟng dүn thi hành mӝt sӕѭu ÿãi vӅ chӃÿӝ tài chính cho Tây Nguyên nhѭ sau: + ĈLӅu chӍnh nguӗn thu ngân sách: thuӃ nông nghiӋp trӗng lúa ÿѭӧc ÿӇ lҥi 100% tӯ Qăm 1997 cho ngân sách ÿӏa phѭѫng ÿӇÿҫu tѭ cho nông nghiӋp và nông thôn. Tӯ năm 1999 ÿӇ lҥi thêm 100% sӕ thuӃ thu tӯ sӱ dөng ÿҩt cây công nghiӋp và cây lâu Qăm khác cho các tӍnh Tây Nguyên. Mӭc ÿӇ lҥi vào năm 1999 là 55,2 tӹÿӗng, ĈӇ lҥi 100% thuӃ tài nguyên rӯng và bán cây ÿӭng: trong 3 năm (1997,1998,1999) Yӟi tәng sӕ tiӅn 283 tӹ. 66 7ӯ năm 1998, các tӍnh Tây Nguyên ÿѭӧc ÿӇ lҥi thuӃ tài nguyên nѭӟc thuӹÿLӋn vӟi sӕ tiӅn 35220 triӋu ÿӗng. Ĉӏnh mӭc chi ngân sách cho các tӍnh Tây Nguyên cao hѫn các khu vӵc ÿӗng bҵng tӯ 1,5 ÿӃn 2 lҫn, chi ÿҫu tѭ cNJng có mӭc tăng cao. Trӧ giá các mһt hàng chính sách miӅn núi. Chi xoá ÿói giҧm nghèo ngày mӝt tăng. Thӵc hiӋn các chӃÿӝѭu ÿãi vӅ thuӃÿӕi vӟi Tây Nguyên, gӗm: - MiӉn giҧm thuӃ doanh thu ÿӕi vӟi các doanh nghiӋp, các hӝ sҧn xuҩt kinh doanh trên ÿӏa bàn miӅn núi, miӉn giҧm thuӃ sӱ dөng ÿҩt nông nghiӋp. - Thӵc hiӋn chính sách ѭu ÿãi ÿҫu tѭ trong và ngoài nѭӟc. Thӵc hiӋn chính sách trӧ giá, trӧ cѭӟc ÿӕi vӟi các mһt hàng do ÿӗng bào sҧn xuҩt ra, trӧ giá ra-ÿi-ô 3. Chính sách khoa hӑc công nghӋ Nhұn thӭc rõ vai trò cӫa khoa hӑc công nghӋÿӕi vӟi phát triӇn kinh tӃ Tây Nguyên, QuyӃt ÿӏnh sӕ 656/TTg ngày 13/9/1996 ÿã khҷng ÿӏnh Nhà nѭӟc sӁ triӇn khai chính sách phát triӇn khoa hӑc công nghӋ vӟi các nӝi dung sau: - Ĉҫu tѭ cӫng cӕ các cѫ sӣ nghiên cӭu khoa hӑc kӻ thuұt nông, lâm nghiӋp ӣ Tây Nguyên ÿӇÿѭa nhanh các tiӃn bӝ kӻ thuұt và công nghӋ mӟi vào sҧn xuҩt, trѭӟc hӃt phҧi huy tӕt khҧ năng cӫa các cѫ sӣ nghiên cӭu khoa hӑc tҥi chӛ, khuyӃn khích các cѫ quan khoa hӑc trong và ngoài nѭӟc nghiên cӭu và chuyӇn giao kӻ thuұt cho nông dân, nông thôn Tây Nguyên. - ChuyӇn ViӋn Nghiên cӭu cà phê Ea Kmat thành ViӋn Khoa hӑc Kӻ thuұt nông - lâm - ngѭ Tây Nguyên. - Bӕ trí thích ÿáng nguӗn kinh phí trong kӃ hoҥch nghiên cӭu hàng năm cho các chѭѫng trình và dӵ án nghiên cӭu nông - lâm và phát triӇn nông thôn Tây Nguyên. - Nâng cҩp trѭӡng ÿҥi hӑc Tây Nguyên, ÿҥi hӑc Ĉà Lҥt, ÿәi mӟi nӝi dung ÿào tҥo phù Kӧp vӟi hѭӟng phát triӇn Tây Nguyên. Có chѭѫng trình chuyӇn giao các tiӃn bӝ kӻ thuұt và công nghӋ sҧn xuҩt cho ÿӗng bào Tây Nguyên. Quy͇t ÿ͓nh s͙ 960 ngày 24/12/1996 vӅÿӏnh hѭӟng dài hҥn và kӃ hoҥch 5 năm 1996- 2000 trong ÿó có các quy ÿӏnh vӅ: - Sӱ dөng các giӕng lúa lai, ngô lai có năng suҩt cao, - KhuyӃn khích phát triӇn vөÿông - Phát triӇn hӋ thӕng khuyӃn nông, khuyӃn lâm tӯ tӍnh ÿӃn bҧn làng. Quy͇t ÿ͓nh s͙ 362/TTg ngày 30/5/1996 vӅ phê duyӋt phѭѫng hѭӟng, mөc tiêu, nhiӋm Yө cӫa hoҥt ÿӝng khoa hӑc và công nghӋ giai ÿRҥn 1996 - 2000, trong ÿó xác ÿӏnh 67 phѭѫng hѭӟng phát triӇn công nghӋ sinh hӑc, áp dөng ÿӗng bӝ tiӃn bӝ khoa hӑc và công nghӋÿӇ thúc ÿҭy phát triӇn nông thôn miӅn núi; sӱ dөng hӧp lý tài nguyên thiên nhiên; xây dӵng và phát triӇn các tiӅm lӵc khoa hӑc và công nghӋ, nâng cao chҩt lѭӧng sҧn phҭm 4. Chính sách khuyӃn khích phát triӇn các thành phҫn kinh tӃ Ngh͓ÿ͓nh 12/CP ngày 2/3/1993: Ban hành quy ÿӏnh vӅ sҳp xӃp lҥi tә chӭc và ÿәi Pӟi cѫ chӃ quҧn lý các doanh nghiӋp nông nghiӋp Nhà nѭӟc. ViӋc sҳp xӃp lҥi ÿѭӧc thӵc hiӋn theo hѭӟng sau: - Nhӳng doanh nghiӋp quan trӑng, sҧn xuҩt sҧn phҭm xuҩt khҭu ӣ các vùng trӑng ÿLӇm, có hiӋu quҧ và có khҧ năng vѭѫn lên ÿѭӧc ÿăng ký lҥi. - Giҧi thӇ các doanh nghiӋp yӃu kém, thua lӛ. - ChuyӇn giao phҫn lӟn doanh nghiӋp nông nghiӋp Nhà nѭӟc do Trung ѭѫng quҧn lý cho ÿӏa phѭѫng quҧn lý, chӍ giӳ lҥi mӝt sӕ doanh nghiӋp quy mô lӟn gҳn vӟi chӃ biӃn và xuҩt khҭu. - Nhӳng doanh nghiӋp làm dӏch vө kӻ thuұt ÿѭӧc ÿăng ký hoҥt ÿӝng theo quy chӃ cӫa các ÿѫn vӏ làm nhiӋm vө xây dӵng cѫ sӣ hҥ tҫng, ÿѭӧc nhà nѭӟc ÿҫu tѭ vӕn. - Các doanh nghiӋp phҧi ÿәi mӟi theo hѭӟng khai thác mҥnh tiӅm năng vӕn có cӫa doanh nghiӋp cNJng nhѭ cӫa các hӝ nông dân. - Sӕ ruӝng ÿҩt do doanh nghiӋp quҧn lý thì thӵc hiӋn khoán әn ÿӏnh lâu dài cho ngѭӡi lao ÿӝng hoҥc hӝ thành viên doanh nghiӋp. Ngh͓ÿ͓nh 14/CP ngày 2/3/1993: Ban hành quy ÿӏnh vӅ chính sách cho hӝ sҧn xuҩt vay vӕn ÿӇ phát triӇn nông - lâm - ngѭ nghiӋp và kinh tӃ nông thôn. Quy ÿӏnh các hӝ sҧn xuҩt có nhu cҫu vay vӕn và ÿӫÿLӅu kiӋn thì ÿѭӧc ngân hàng và các tә chӭc tín dөng cho vay bә sung vӕn ÿӇ sҧn xuҩt kinh doanh dӏch vө. Thӵc hiӋn cho vay trӵc tiӃp ÿӃn hӝ sҧn xuҩt, ÿҧm bҧo nguyên tҳc có hiӋu quҧ kinh tӃ-xã hӝi, không phân biӋt thành phҫn kinh tӃ, ѭu tiên cho vay ÿӇ thӵc hiӋn các dӵ án do chính phӫ chӍÿӏnh. Ѭu tiên cho vay các hӝ nghèo, các hӝ vùng núi cao, hҧi ÿҧo, vùng xa, vùng sâu, vùng kinh tӃ mӟi, vùng ÿӗng bào dân tӝc tұp trung. Quy͇t ÿ͓nh 329-TTg ngày 27/5/1995 cӫa Thӫ tѭӟng Chính phӫ vӅ viӋc chuyӇn giao các nông trѭӡng, lâm trѭӡng cho ÿӏa phѭѫng quҧn lý trong ÿó quy ÿӏnh: Trên cѫ sӣ cӫa Nghӏÿӏnh 12/CP các bӝ (Nông nghiӋp và Công nghiӋp thӵc phҭm, Lâm nghiӋp) thӵc hiӋn viӋc chuyӇn giao các nông trѭӡng, lâm trѭӡng và các cѫ sӣ dӏch vө có liên quan cho UBND tӍnh, thành phӕ quҧn lý theo lãnh thә. Giӳ lҥi mӝt sӕ các ÿѫn vӏ phөc vө chӃ biӃn, xuҩt khҭu vӟi quy mô lӟn, phөc vө nghiên cӭu khoa hӑc, sҧn xuҩt và giӳ giӕng gӕc, mӝt sӕ lâm trѭӡng có rӯng tӵ nhiên hoһc 68 Uӯng trӗng ÿӇ phөc vө nghiên cӭu khoa hӑc; lâm trѭӡng có rӯng trӗng ÿӇ phát triӇn vùng nguyên liӋu; lâm trѭӡng sҧn xuҩt nguyên liӋu giҩy, gӛ trө mӓ. Ngh͓ ÿ͓nh s͙ 50/CP ngày 28/8/1996 vӅ thành lұp, tә chӭc lҥi, giҧi thӇ và phá sҧn doanh nghiӋp nhà nѭӟc (thay thӃ Nghӏÿӏnh 388/CP) ÿѭa ra các quy ÿӏnh vӅ viӋc thành Oұp, tә chӭc lҥi, giҧi thӇ và phá sҧn doanh nghiӋp nhà nѭӟc. Lu̵t Hͫp tác xã: Bao gӗm 10 chѭong và 56 ÿLӅu quy ÿӏnh vӅ các vҩn ÿӅ cө thӇ liên quan ÿӃn các Hӧp tác xã, liên hiӋp hӧp tác xã. Luұt khҷng ÿӏnh: Nhà nѭӟc bҧo hӝ quyӅn Oӧi hӧp pháp cӫa hӧp tác xã, ÿҧm bҧo quyӅn bình ÿҷng cӫa hӧp tác xã trong sҧn xuҩt, kinh doanh, dӏch vө; thông qua hӧp tác xã ÿӇ thӵc hiӋn các chính sách giúp ÿӥ, hӛ trӧ xã viên xoá ÿói giҧm nghèo, thӵc hiӋn bình ÿҷng công bҵng và tiӃn bӝ xã hӝi. Các văn bҧn dѭӟi luұt ÿѭӧc ban hành trong ÿó có 2 nghӏÿӏnh quan trӑng. Ngh͓ÿ͓nh 15/CP ngày 21/2/1997 vӅ khuyӃn khích phát triӇn hӧp tác xã bao gӗm các chính sách vӅÿҩt ÿai (miӉn, giҧm tiӅn thuê ÿҩt) vӅ thuӃ (miӉn giҧm thuӃ doanh thu, lӧi Wӭc) vay vӕn và các chính sách ÿào tҥo (cán bӝ hӧp tác xã ÿѭӧc miӉn tiӅn hӑc phí tҥi các Fѫ sӣÿào toҥ cӫa nhà nѭӟc. Ngh͓ ÿ͓nh 16/CP ngày 21/2/1997 vӅ chuyӇn ÿәi, ÿăng ký hӧp tác xã và tә chӭc hoҥt ÿӝng cӫa liên hiӋp hӧp tác xã trong ÿó quy ÿӏnh các hӧp tác xã ÿang hoҥt ÿӝng hoһc ÿã ngӯng hoҥt ÿӝng ÿӅu phҧi tiӃn hành thành lұp các ban trù bӏ trên cѫ sӣÿó xem xét viӋc giҧi thӇ hoһc ÿăng ký lҥi hoҥt ÿӝng dѭӟi Luұt hӧp tác xã. Nghӏ quyӃt 06-NQ-TW ngày 10/11/1998 vӅ mӝt sӕ vҩn ÿӅ phát triӇn nông nghiӋp và nông thôn trong ÿó khҧng ÿӏnh “khuyӃn khích kinh tӃ hӝ, hӧp tác xã, trang trҥi chăn nuôi quy mô vӯa và lӟn... phát triӇn kinh tӃ trang trҥi kinh doanh vӟi quy mô lӟn hoһc liên kӃt Yӟi các thành phҫn kinh tӃ khác ÿҫu tѭ theo tӯng dӵ án cө thӇÿӇ khai thác, sӱ dөng có hiӋu quҧ các loҥi ÿҩt trӕng ÿӗi núi trӑc, ÿҩt hoang hoá ӣ trung du, miӅn núi, ven biӇn...” Riêng Tây Nguyên, QuyӃt ÿӏnh 656/TTg xác ÿӏnh ÿәi mӟi các doanh nghiӋp nhà nѭӟc Yӟi các nӝi dung nhѭ sau: - TiӃn hành sҳp xӃp lҥi hӋ thӕng các nông lâm trѭӡng và cѫ sӣ công nghiӋp chӃ biӃn lâm sҧn, Bӝ Nông nghiӋp và Phát triӇn nông thôn chӍÿҥo, hѭӟng dүn và giúp ÿӥ các ÿӏa phѭѫng có ÿӅ án tә chӭc lҥi hӋ thӕng các lâm trѭӡng, xí nghiӋp chӃ biӃn lâm sҧn theo Kѭӟng: chӍ giӳ lҥi mӝt sӕ ít các lâm trѭӡng có ÿLӅu kiӋn ÿҧm bҧo yêu cҫu mӟi vӅ bҧo vӋ Uӯng và kinh doanh rӯng theo Nghӏÿӏnh 388/CP. Các lâm trѭӡng khác phҧi chuyӇn thành các ÿѫn vӏ làm nhiӋm vө lâm sinh, khuyӃn lâm hoһc trӣ thành ban quҧn lý rӯng, cung ӭng Gӏch vө cho dân bҧo vӋ và phát triӇn rӯng. - Bӝ Công nghiӋp bàn cө thӇ vӟi Bӝ Nông nghiӋp và Phát triӇn nông thôn, các tӍnh Tây Nguyên quy hoҥch và xây dӵng cho ÿѭӧc vùng nguyên liӋu giҩy và xây dӵng dӵ án ÿҫu tѭ cѫ Vӣ sҧn xuҩt giӕng có công suҩt lӟn và hiӋn ÿҥi tҥi Tây Nguyên. 69 - Các tәng công ty lâm nghiӋp, cao su, cà phê, mía ÿѭӡng, bông, dâu tҵm tѫ và các doanh nghiӋp nhà nѭӟc khác phҧi ÿóng vai trò nòng cӕt trong viӋc huy ÿӝng vӕn, cung Fҩp cây giӕng, con giӕng và vұt tѭÿҧm bҧo chҩt lѭӧng, hѭӟng dүn kӻ thuұt và ÿào tҥo cán bӝ kӻ thuұt cho các chѭѫng trình có liên quan. 5. M͡t s͙ chính sách xã h͡i - VӅÿӏnh canh ÿӏnh cѭ: - Nghӏ quyӃt 22 cӫa Bӝ Chính trӏ tháng 11/1989 và QuyӃt ÿӏnh sӕ 72-HĈBT cӫa Hӝi ÿӗng Bӝ trѭӣng ngày 13/3/1990 ÿӏnh canh ÿӏnh cѭÿã ÿѭӧc quan tâm rҩt nhiӅu. Ĉӏnh canh ÿӏnh cѭ là mӝt trong bӕn nӝi dung cѫ bҧn cӫa QuyӃt ÿӏnh 327-CT ngày 15/2/1992 cӫa Chӫ tӏch Hӝi ÿӗng Bӝ trѭӣng. Năm 1995 theo quyӃt ÿӏnh 556/TTg vӅÿLӅu chӍnh bә sung quyӃt ÿӏnh327/TTg tách ÿӏnh canh ÿӏnh cѭ ra khӓi chѭѫng trình này. VӅ sau chѭѫng trình ÿӏnh canh ÿӏnh cѭ ÿѭӧc lӗng ghép vӟi các chѭѫng trình khác. Các văn bҧn liên quan có thӇ kӇÿӃn: ChӍ thӏ 525/TTg ngày 2/11/1993 vӅ mӝt sӕ chӫ trѭѫng, biӋn pháp tiӃp tөc phát triӇn kinh tӃ - xã hӝi miӅn núi, ChӍ thӏ 393/TTg ngày 10/6/1996 vӅ quy hoҥch dân cѭ phát triӇn cѫ sӣ hҥ tҫng , sҳp xӃp sҧn xuҩt ӣ vùng dân tӝc và miӅn núi... Dù thӇ hiӋn ӣ rҩt nhiӅu Yăn bҧn khác nhau song chính sách ÿӏnh canh ÿinh cѭ bao gӗm nhӳng nӝi dung sau: · Vұn ÿӝng ÿӗng bào du canh du cѭәn ÿӏnh ÿӡi sӕng, xây dӵng nѫi cѭ trú lâu dài. · Bҵng ngân sách và các nguӗn huy ÿӝng khác giúp ÿӗng bào xây dӵng các cѫ sӣ hҥ Wҫng thiӃt yӃu nhѭÿѭӡng giao thông, thuӹ lӧi, khai hoang ruӝng ÿҩt lұp vѭӡn, xây dӵng trҥm xá, xây dӵng trѭӡng hӑc, hӋ thӕng ÿLӋn... ÿӇәn ÿӏnh cuӝc sӕng. · Tuyên truyӅn phә biӃn kiӃn thӭc sҧn xuҩt mӟi. · KӃt hӧp giao ÿҩt giao rӯng cho ÿӗng bào yên tâm sҧn xuҩt tăng thu nhұp. ·+ӛ trӧ ban ÿҫu cho ÿӗng bào vӅ lѭѫng thӵc và mӝt sӕ nhu yӃu phҭm khác. Xoá ÿói giҧm nghèo xây dӵng trung tâm cөm xã: Xoá ÿói giҧm nghèo là mӝt chӫ trѭѫng ÿѭӧc lӗng ghép vӟi nhiӅu chѭѫng trình khác nhau nhѭ Chѭѫng trình 327, chѭѫng trình 120 vӅ lao ÿӝng, viӋc làm, chѭѫng trình ÿӏnh canh ÿӏnh cѭ, nѭӟc sҥch, thanh toán mӝt sӕ bӋnh dӏch, hӛ trӧ ÿӗng bào ÿһc biӋt khó khăn.... · Ngày 23/7/1998 Thӫ tѭӟng Chính phӫ ban hành QuyӃt ÿӏnh 133/1998/QQ-TTg vӅ phê duyӋt chѭѫng trình mөc tiêu quӕc gia vӅ xoá ÿói giҧm nghèo trong phҥm vi 1.715 xã nghèo. Nӝi dung là ÿҫu tѭ cѫ sӣ hҥ tҫng, hӛ trӧ sҧn xuҩt và phát triӇn ngành nghӅ; cung Fҩp tín dөng cho ngѭӡi nghèo; hӛ trӧ vӅ giáo dөc, y tӃ; khuyӃn nông; khuyӃn lâm; nâng cao trình ÿӝÿӝi ngNJ cán bӝ làm công tác hӛ trӧ xoá ÿói giҧm nghèo, cán bӝӣ xã nghèo; Kӛ trӧÿӏnh canh ÿӏnh cѭ, di dân, kinh tӃ mӟi... · Ngày 31/7/1998 Thӫ tѭӟng Chính phӫ ký QuyӃt ÿӏnh 135/1998/QĈ-TTg vӅ chѭѫng trình phát triӇn kinh tӃ - xã hӝi xã ÿһc biӋt khó khăn vӟi mөc tiêu nâng cao nhanh ÿӡi 70 Vӕng vұt chҩt, tinh thҫn cho ÿӗng bào các dân tӝc ӣ các xã ÿһc biӋt khó khăn miӅn núi và vùng sâu, vùng xa, góp phҫn ÿҧm bҧo trұt tӵ an ninh quӕc phòng. 1ӝi dung cѫ bҧn cӫa quyӃt ÿӏnh 135/TTg nhѭ 133/TTg, song bә sung thêm: - Quy hoҥch bӕ trí lҥi dân cѭӣ nѫi cҫn thiӃt. - Xây dӵng trung tâm cөm xã theo QuyӃt ÿӏnh 35/TTg. - Giao ÿҩt, giao rӯng kӃt hӧp chѭѫng trình 5 triӋu ha rӯng. - Các nông lâm trѭӡng quӕc doanh tiӃp nhұn lao ÿӝng và giao khoán, giҧi quyӃt viӋc làm cho ÿӗng bào, mӣ mӝt sӕ vùng kinh tӃ mӟi tiӃp nhұn lao ÿӝng cӫa ÿӗng bào. - Trӧ giá, trӧ cѭӟc các mһt hàng thiӃt yӃu. - Ѭu tiên các chѭѫng trình quӕc gia ÿҫu tѭ vào các xã ÿһc biӋt khó khăn. - Ĉӗng bào các xã ÿһc biӋt khó khăn chӳa bӋnh không mҩt tiӅn, hӑc sinh ÿѭӧc cҩp sách vӣ. 71 0ӨC LӨC STT 0ӣÿҫu Phҫn I: ĈLӇm lҥi các nguӗn lӵc phát triӇn kinh tӃ xã hӝi Tây Nguyên 1 Vӏ trí: 2 Ĉӏa hình: 3 Tài nguyên khí hұu 4 Tài nguyên nѭӟc 5 Tài nguyên ÿҩt 6 Tài nguyên rӯng và ÿҩt lâm nghiӋp 7 Khoáng sҧn 8 Tài nguyên con ngѭӡi Phҫn II: Các quan ÿLӇm ÿѭӡng lӕi, chӫ trѭѫng và chính sách phát triӇn Tây Nguyên I Nhͷng quan ÿL͋m v͉ÿ͓nh h˱ͣng, chͯ tr˱˯ng, chính sách ÿ˱ͫc kh̻ng ÿ͓nh làm c˯ sͧ ho̩ch ÿ͓nh k͇ ho̩ch và chính sách phát tri͋n kinh t͇ xã h͡i Tây Nguyên. II Ĉ͓nh h˱ͣng phát tri͋n kinh t͇ xã h͡i Tây Nguyên qua các quy ho̩ch các t͑nh, quy ho̩ch vùng và quy͇t ÿ͓nh 656/QĈ-TTg Phҫn III: Thӵc trҥng phát triӇn kinh tӃ xã hӝi Tây Nguyên thӡi kǤ 1991- 1999 I Ĉánh giá khái quát các thành t͹u và t͛n t̩i trong g̯n 10 năm phát tri͋n kinh t͇ - xã h͡i II Th͹c tr̩ng phát tri͋n các ngành và lƭnh v͹c 1 VӅ bҧo vӋ và phát triӇn rӯng 2 VӅ phát triӇn ngành nông nghiӋp 3 Phát triӇn công nghiӋp 4 Ĉҫu tѭ cѫ sӓ hҥ tҫng kinh tӃ - xã hӝi ӣ Tây Nguyên 5 Ĉәi mӟi khoa hӑc công nghӋ 6 Ĉәi mӟi khuyӃn khích phát triӇn các thành phҫn kinh tӃ · Nông trѭӡng quӕc doanh · Lâm trѭӡng quӕc doanh · Kinh tӃ hӧp tác và hӧp tác xã · Kinh tӃ trang trҥi 7 Tình hình thӵc hiӋn các chính sách xã hӝi ӣ Tây Nguyên · Chѭѫng trình xoá ÿói giҧm nghèo · Ĉӏnh canh ÿӏnh cѭ 72 · Di dân ÿӃn Tây Nguyên · Xây dӵng trung tâm cөm xã · Giáo dөc ÿào tҥo · Y tӃ · Văn hoá, thông tin Phҫn IV: Mӝt sӕÿӏnh hѭӟng ÿәi mӟi chính sách phát triӇn kinh tӃ xã hӝi Tây Nguyên trong thӡi kǤ tӟi I Ki͇n ngh͓ s͵a ÿ͝i m͡t s͙ chͯ tr˱˯ng 1 VӅ sҧn xuҩt lѭong thӵc 2 VӅ cây công nghiӋp 3 VӅ lâm nghiӋp 4 Ĉ͓nh h˱ͣng ÿa d̩ng hoá s̫npẖm nông nghi͏p II Ki͇n ngh͓ s͵a ÿ͝i b͝ sung m͡t s͙ chính sách 1 VӅ chính sách giao ÿҩt khoán rӯng 2 Chính sách phát triӇn công nghiӋp 3 Chính sách ÿҫu tѭ tín dөng 4 Mӝt sӕ chính sách xã hӝi KӃt luұn Phҫn phө lөc ĈOÀN NGHIÊN CӬU TÂY NGUYÊN 1. NguyӉn Nhѭ San Phó Vө trѭӣng, Vө Kinh tӃÿӏa phѭѫng và lãnh thә - Tr˱ͧng ÿoàn 2. Chu TiӃn Quang Trѭӣng Ban CSPTNT, ViӋn NCQLKT TѬ- Phó Tr˱ͧng ÿoàn 3. Tham gia Hoàng Phҭm Chuyên viên Vө Kinh tӃÿӏa phѭѫng và lãnh thә - Thành viên Trҫn Toàn Thҳng Chuyên viên Ban CSPTNT, ViӋn NCQLKT TѬ - Thành viên NguyӉn Thӏ Huy Chuyên viên Ban CSPTNT, ViӋn NCQLKT TѬ - Thành viên Nguӗn: Bӝ KӃ hoҥch và Ĉҫu tѭ. Hà Nӝi - tháng 8 năm 2000