Các dấu hiệu cảnh bảo biến cố tim mạch nặng

CHUYÊN MỤC DÀNH CHO NGƯỜI BỆNH80 CHUYEÂN MUÏC DAØNH CHO NGÖÔØI BEÄNH Các dấu hiệu cảnh bảo biến cố tim mạch nặng GS.TS. Nguyễn Lân Việt Có 3 biến cố tim mạch nặng thường gặp và có thể đưa đến tử vong hoặc tàn phế là: Nhồi máu cơ tim, Ngừng tuần hoàn, Đột quỵ (Tai biến mạch não). Vấn đề đặt ra là làm sao bạn có thể nhận biết được những dấu hiệu cảnh báo các biến cố này để có thể kịp thời hành động giúp giảm đáng kể các nguy cơ dẫn đến hậu quả xấu nhất. Bài viết này giúp trao đổi với các bạn các dấu hiệu cảnh báo và thái độ xử trí kịp thời với các biến cố này. Bạn có nguy cơ bị nhồi máu cơ tim, ngừng tuần hoàn hay đột quỵ không? Điều đó có thể xảy ra với bất kỳ ai, bất kỳ hoàn cảnh nào và ở đâu. Trên thế giới, tỷ lệ mắc bệnh tim mạch đang ngày càng tăng. Trong nhiều trường hợp, người bệnh chỉ được phát hiện khi đã xảy ra các biến chứng nặng nề như nhồi máu cơ tim, đột quỵ hay ngừng tuần hoàn. Tại Hoa Kỳ, khoảng 1/3 người trưởng thành mắc các bệnh tim mạch. Hơn 37% trường hợp tử vong là do bệnh tim mạch, chiếm nhiều hơn tổng số trường hợp tử vong do 4 nguyên nhân hàng đầu tiếp theo cộng lại. Tại Việt Nam, trong khoảng hai thập kỷ gần đây, tỷ lệ người mắc bệnh tim mạch cũng đang tăng nhanh. Việc chẩn đoán và điều trị các bệnh tim mạch cũng đạt được nhiều bước tiến mới. Nhưng để điều trị tốt các bệnh tim mạch cũng như để hạn chế các hậu quả nặng nề, mỗi người nên biết được các dấu hiệu cảnh báo sớm của bệnh và có thái độ xử trí kịp thời. Những điều bạn cần biết Nhồi máu cơ tim, ngừng tuần hoàn hay tai biến mạch não thường xảy ra đột ngột nhưng cũng có một số dấu hiệu mang tính cảnh báo có thể xuất hiện trước đó. Những người có nguy cơ cao như: người cao tuổi, người có tiền sử đột quỵ cần biết nắm rõ về các dấu hiệu cảnh báo này. Kiến thức là sự sống còn. Mỗi năm có nhiều người chết do nhồi máu cơ tim, ngừng tuần hoàn hay đột quị có thể đã được cứu sống nếu họ hay một người nào đó gần họ biết được cần phải làm gì. Để xử trí đúng những trường hợp cấp cứu này, bạn cần nhận ra các dấu hiệu cảnh báo và có những hành động kịp thời. Điều gì xảy ra trong nhồi máu cơ tim cấp? Trong trường hợp nhồi máu cơ tim cấp, dòng máu tới cơ tim đột ngột giảm nhiều hay tắc lại do một hoặc nhiều động mạch vành bị tắc nghẽn bởi cục máu đông hay do mạch bị co thắt kéo dài. Nếu tế bào cơ tim không được cung cấp máu trong vài phút, chúng sẽ bị tổn thương vĩnh viễn và chết. Các nghiên cứu trên thế giới đều cho biết, việc can thiệp tái tưới máu cơ tim sẽ TẠP CHÍ TIM MẠCH HỌC VIỆT NAM - SỐ 51 - 2009 8180 mang lại hiệu quả cao nhất trong vòng 6 giờ đầu kể từ khi xuất hiện triệu chứng đầu tiên. Vì thế mà việc nhận biết và hành động kịp thời khi có các dấu hiệu cảnh báo là rất quan trọng. Các dấu hiệu cảnh báo là cách phản ứng của cơ thể bạn cho biết có vần đề không ổn xảy ra do cơ tim của bạn không được cấp máu bình thường và bạn cần được giúp đỡ. Bạn cần được điều trị ngay để hạn chế tối thiểu vùng cơ tim tổn thương. Điều này sẽ làm tăng khả năng hồi phục và thậm chí có thể cứu sống bạn. “Thời gian là cơ tim” và bạn phải được điều trị ngay trong vòng vài giờ sau khi xuất hiện triệu chứng. Những dấu hiệu cảnh báo nhồi máu cơ tim Khi nhồi máu cơ tim xảy ra, các dấu hiệu sau thường xuất hiện một cách đột ngột và điển hình: * Bệnh nhân đau ngực dữ dội, cảm giác như bị bóp nghẹt trong lồng ngực. * Đau thường lan lên vai trái, xuống mặt trong cánh tay trái và bàn tay trái. Đau cũng có thể lan ra sau lưng hoặc lan lên cổ. * Người bệnh có thể đau đến mức vã mồ hôi, khó thở, ôm lấy ngực. Một vài trường hợp người bệnh chỉ thấy đau vùng mũi ức kèm theo nôn rất nhiều. Cũng có khi nhồi máu cơ tim thường xuất hiện từ từ, bệnh nhân thấy đau nhẹ hay chỉ thấy khó chịu ở ngực. Trong những trường hợp không điển hình như vậy, người bệnh thường không biết tình trạng trầm trọng hơn đang tiềm ẩn phía sau nên khi các triệu chứng thật rõ ràng mới tìm sự giúp đỡ. Triệu chứng nhồi máu cơ tim của nữ cũng không khác ở nam giới, thường gặp đau ngực dữ dội vùng ngực trái. Tuy nhiên, ở phụ nữ, cũng rất hay gặp những trường hợp có cơn đau không điển hình như trên: khó thở, buồn nôn, nôn và đau lưng hay đau hàm. Bạn nên làm gì khi nghi ngờ bị nhồi máu cơ tim? Nếu bạn có các triệu chứng trên, cần hành động ngay khi cơn đau ngực xảy ra. Hãy nhớ: * Nếu bạn hay một ai đó có các dấu hiệu báo động trên, đừng chờ đợi gì nữa hãy gọi người giúp ngay. * Hãy gọi cấp cứu 115 ngay. Đây là cách nhanh nhất để nhận được được sự trợ giúp kịp thời. Đội cấp cứu có thể cho bạn hay người bệnh dùng các thuốc cần thiết và vận chuyển đến các cơ sở y tế chuyên khoa trong thời gian nhanh nhất, hơn là nếu bạn nhờ một ai đó đưa đến bệnh viện. Chỉ có đội cấp cứu mới có kinh nghiệm cũng như đủ phương tiện để xử trí trong những trường hợp bất ngờ xảy ra ngừng tuần hoàn. Hơn nữa, người bệnh ngay lập tức được đánh giá sơ bộ và ghi nhận những thông tin cần thiết trong quá trình vận chuyển nên sẽ được điều trị kịp thời hơn khi đến bệnh viện. * Nếu bạn là người bệnh và không thể gọi được đội cấp cứu, hãy nhờ một ai đó đưa bạn đến bệnh viện, đừng tự mình lái xe trừ khi bạn không có sự lựa chọn nào khác. Nếu bạn gặp một trường hợp có triệu CHUYÊN MỤC DÀNH CHO NGƯỜI BỆNH82 chứng báo hiệu nghi ngờ nhồi máu cơ tim, không nên tự giải thích đó chỉ là triệu chứng khó tiêu thông thường. Hãy gọi cho đội cấp cứu để người đó được đưa đến bệnh viện càng sớm càng tốt và các bác sĩ sẽ là người tìm hiểu và đưa ra câu trả lời chính xác nguyên nhân gây ra triệu chứng đó là gì. Điều gì xảy ra khi một người bị ngừng tuần hoàn? Ngừng tuần hoàn xảy ra khi tim không co bóp hoặc co bóp nhưng không còn khả năng bơm máu. Tim đập rất nhanh, loạn nhịp làm lượng máu trở về tim hầu như không có cũng như “bóp rỗng”, không thể tống máu vào động mạch chủ. Đôi khi nhồi máu cơ tim cũng gây ra ngừng tuần hoàn. Ngừng tuần hoàn cũng có thể là hậu quả của ngừng thở kéo dài, rối loạn điện giải trầm trọng, đuối nước, điện giật hay sau chấn thương. Trong một số trường hợp, người bệnh có thể tử vong mà không rõ nguyên nhân. Chết não và chết lâm sàng xảy ra chỉ trong từ 4 đến 6 phút nếu ngừng tuần hoàn kéo dài. Cơ hội cứu sống nạn nhân bị ngừng tuần hoàn sẽ giảm đi từ 7 - 10% cho mỗi phút không được điều trị. Sau 10 phút ngừng tuần hoàn, khả năng cứu sống nạn nhân là rất thấp. Tuy nhiên, những nạn nhân bị ngừng tuần hoàn có thể được cứu sống nếu được điều trị ngay bằng hồi sức tim - phổi (ép tim thổi ngạt và sốc điện) kịp thời. Sốc điện có thể giúp đưa nhịp tim trở lại bình thường. Thủ thuật này được gọi là phá rung chuyển nhịp. Bạn cần làm gì nếu ngừng tuần hoàn xảy ra? Phải hành động ngay lập tức. Nạn nhân bị ngừng tuần hoàn chỉ có thể sống được vài phút nếu không có sự cấp cứu kịp thời của người xung quanh. Những dấu hiệu sau cho biết một người có khả năng bị ngừng tuần hoàn hay không: * Nạn nhân đột ngột ngất xỉu, mất phản ứng với xung quanh, gọi hỏi không biết (nếu đang đứng hoặc ngồi có thể khuỵu ngã, đôi khi gây ra chấn thương thêm ngoài tình trạng ngừng tuần hoàn đang xảy ra). * Ngừng thở, mất mạch, toàn thân tím tái. * Có thể có biểu hiện co giật hoặc mềm nhũn, và đôi khi đại tiểu tiện không tự chủ. Nếu bạn nhận thấy các dấu hiệu nào ở trên hoặc một ai đó đột ngột ngất xỉu và không đáp ứng với xung quanh, hãy gọi người đến hỗ trợ ngay lập tức. Nếu không mất quá nhiều thời gian, hãy gọi cấp cứu 115 để đội cấp cứu đến giúp bạn. Bắt đầu tiến hành hô hấp nhân tạo ngay. Hà hơi thổi ngạt – ép tim sẽ phần nào giúp cho dòng máu được đẩy từ tim vào động mạch chủ và lên não, duy trì sự sống của nạn nhân cho tới khi các nhân viên y tế đến nơi. Nếu bạn không biết cách hà hơi thổi ngạt và trong tay có điện thoại, hãy gọi đến trung tâm cấp cứu, bạn sẽ được hướng dẫn phải làm như thế nào. Nếu bạn biết cách sử dụng máy phá rung (máy sốc điện) và nếu sẵn có phương TẠP CHÍ TIM MẠCH HỌC VIỆT NAM - SỐ 51 - 2009 8382 tiện ở đó, hãy tiến hành sốc điện ngay để chuyển nhịp tim của nạn nhân về nhịp bình thường. Bốn bước cần làm ngay khi có nạn nhân ngừng tuần hoàn: (1) Gọi trợ giúp/ cấp cứu (2) hà hơi thổi ngạt – ép tim (3)sốc điện phá rung chuyển nhịp (nếu có thể) (4) tiếp tục cấp cứu hồi sức tim phổi tại bệnh viện. Điều gì xảy ra khi có người bị đột quỵ? Đột qụy xảy ra khi một động mạch cung cấp oxy và chất dinh dưỡng cho một vùng não bị vỡ hoặc tắc đột ngột bởi cục máu đông. Hậu quả của hiện tượng này là phần não được cấp máu bởi động mạch rơi vào tình trạng thiếu ôxy và tế bào não sẽ chết chỉ sau vài phút. Bệnh nhân có thể bị liệt, hôn mê thậm chí tử vong tuỳ thuộc vào diện não bị ảnh hưởng và mức độ trầm trọng của tổn thương. Đó là lý do tại sao việc nhận biết các dấu hiệu cảnh báo và xử trí ngay là rất quan trọng. Trong thập kỷ qua, có rất nhiều thành tựu quan trọng về phòng và điều trị đột quị. Một ví dụ là sự xuất hiện của các thuốc tiêu sợi huyết trong điều trị các trường hợp nhồi máu não. Thuốc này nếu được sử dụng sớm trong vòng 3 giờ đầu thì có thể làm giảm mức độ ảnh hưởng của đột quị do làm giảm diện não bị tổn thương. Tuy nhiên, chi phí điều trị bằng các thuốc này vẫn còn khá cao so với khả năng của phần lớn các bệnh nhân ở nước ta và thuốc cần được các bác sỹ chuyên khoa chỉ định sau khi đã đánh giá đầy đủ tình trạng của người bệnh. Đột quị là một cấp cứu y học, bạn cần biết cách phát hiện đột quị và các dấu hiệu cảnh báo. Cũng giống như trong nhồi máu cơ tim, càng trì hoãn thì vùng não tổn thương càng lớn. Do đó, nếu bạn phát hiện thấy các dấu hiệu cảnh báo đột quị, hãy hành động ngay. Những dấu hiệu cảnh báo đột quỵ * Đột ngột xuất hiện tê hoặc yếu nửa người (một bên tay chân). * Ngất hoặc nặng hơn là hôn mê. * Mất khả năng nói (thất ngôn) hoặc rối loạn khả năng nói hay hiểu lời nói. * Đột ngột có những rối loạn thị giác ở 1 hay 2 mắt: nhìn đôi, lác, * Đột ngột mất khả năng thăng bằng và phối hợp động tác. * Đột ngột đau đầu dữ dội, nôn không rõ nguyên nhân. Các dấu hiệu trên có thể chỉ thoáng qua, kéo dài trong vài phút rồi người bệnh lại trở lại bình thường. Hiện tượng đó được gọi là cơn thiếu máu não thoảng qua. Thiếu máu não thoảng qua là những dấu hiệu báo trước cực kỳ quan trọng của đột quị và người bệnh cần được nhập viện ngay. Đừng sai lầm bỏ qua các dấu hiệu cảnh báo này, hậu quả có thể sẽ rất nặng nề. Bạn nên làm gì nếu đột quỵ xảy ra? Bạn cần hành động ngay. Nếu đột quị hay cơn thiếu máu não thoảng qua xảy ra, hãy ghi nhớ những điều quan trọng sau: Không phải tất cả các dấu hiệu cảnh báo trên đều cùng lúc xảy ra trong cơn đột quị. Đừng bỏ qua bất cứ một dấu hiệu cảnh báo nào có khả năng do đột quỵ, thậm chí cả khi chúng đã biến mất. CHUYÊN MỤC DÀNH CHO NGƯỜI BỆNH84 Kiểm tra thời gian, triệu chứng đầu tiên bắt đầu từ khi nào? Nếu bạn hoặc một người nào đó xuất hiện một hay nhiều triệu chứng của đột quị, đừng chần chừ gì nữa, hãy lập tức gọi cho đội cấp cứu để được vận chuyển ngay đến bệnh viện. Nếu bạn không gọi được đội cấp cứu, hãy nhờ một ai đó đưa bạn đến phòng cấp cứu gần nhất. Tại phòng cấp cứu, bác sĩ sẽ tiến hành các xét nghiệm và thăm dò để khẳng định xem liệu đó có phải là cơn thiếu máu não thoảng qua, đột quị hay nguyên nhân nào khác. Ngay cả khi đã chắc chắn rằng người bệnh bị đột quỵ, các bác sỹ cũng cần làm thêm các thăm dò hình ảnh như chụp CT scanner sọ não, chụp cộng hưởng từ để kết luận người bệnh bị nhồi máu não hay xuất huyết não bởi chiến lược điều trị trong hai tình huống này không giống nhau. Hãy ghi nhớ bạn không được trì hoãn Mỗi người đều biết cách phát hiện và xử trí trong các trường hợp có người bị nhồi máu cơ tim, ngừng tuần hoàn hay đột quị là mong muốn của chúng tôi. Nếu bạn bị rơi vào tình huống đó hoặc nếu chứng kiến một ai đó có các dấu hiệu kể trên, bạn cần biết người đó đang gặp nguy hiểm và bạn cần hành động thật nhanh. Bạn có thể giúp giảm mức độ trầm trọng và biến chứng của bệnh, thậm chí có thể cứu sống tính mạng bạn hay người bệnh nếu bạn biết cách xử trí kịp thời. Các bước thực hiện hà hơi - thổi ngạt – ép tim: * Đặt nạn nhân nằm ngửa trên nền đất cứng. * Kiểm tra xem trong miệng bệnh nhân có vật gì lạ không (kể cả răng giả): lấy bỏ tất cả dị vật để làm thông đường thở. * Hất cằm của nạn nhân về phía trước để đường thở thẳng và thoáng. * Hà hơi thổi ngạt: dùng bàn tay trái giữ cằm của nạn nhân, ngón trỏ và ngón cái bàn tay phải kẹp chặt mũi nạn nhân, mở miệng nạn nhân. Người cấp cứu hít sâu một hơi rồi thổi mạnh vào miệng nạn nhân. * Ép tim ngoài lồng ngực: người cấp cứu quỳ bên cạnh nạn nhân. Đặt hai tay của người cấp cứu (bàn tay phải trên mu bàn tay trái) lên 1/3 dưới xương ức của nạn nhân, ấn mạnh đồng thời cả hai tay cho lồng ngực nạn nhân xẹp xuống. Ấn đều đặn như vậy 5 - 7 lần thì thực hiện lại bước hà hơi thổi ngạt như trên. * Nếu có hai người cùng cấp cứu thì một người hà hơi thổi ngạt, một người ép tim (xen kẽ khoảng 5 lần ép tim và một lần hà hơi thổi ngạt). TẠP CHÍ TIM MẠCH HỌC VIỆT NAM - SỐ 51 - 2009 8584 Hướng dẫn cho các tác giả Đăng bài trên Tạp chí Tim mạch học Việt Nam (Ban Biên tập - Tạp chí Tím mạch học) Tạp chí Tím mạch học Việt Nam sẽ xét đăng những bài viết phù hợp về các vấn đề liên quan đến nội và ngoại khoa Tim mạch học. Mục đích của tạp chí là nhằm mang đến độc giả những nghiên cứu quan trọng, những bài viết sâu sắc, những trường hợp lâm sàng và những quan điểm liên quan đến thực hành tim mạch học. Quy định biên tập Nội dung của các bài viết là thuộc về chính tác giả chứ không phải của ban biên tập hay nhà xuất bản. Ban biên tập và nhà xuất bản sẽ không chịu trách nhiệm về mặt pháp lý hay đạo đức nội dung các bài báo. Ban biên tập và nhà xuất bản cũng không chịu trách nhiệm về chất lượng của các sản phẩm hay dịch vụ nào được quảng cáo trên tạp chí. Khi gửi bài viết, các tác giả phải xác nhận trong bản thảo gửi cho toà soạn: “Tôi đồng ý chuyển toàn bộ bản quyền xuất bản bài báo này [tên bài báo] cho Hội Tim Mạch học Việt Nam và cam đoan bài viết là nguyên bản, không xâm phạm bất kỳ quyền xuất bản hay quyền sở hữu của một bên thứ ba, không gửi đến một tạp chí khác và chưa từng được đăng tải”. Tranh chấp về quyền lợi Tác giả của các bài viết gửi tới Tạp chí Tim mạch học Việt Nam phải nêu rõ các nguồn tài trợ cho nghiên cứu (nếu có). Ban biên tập phải được biết về các tổ chức khác có thể có tranh chấp về bản quyền (như quyền đồng sở hữu, tư vấn...). Đánh giá Các bài viết sẽ được hai hay nhiều biên tập viên đánh giá. Bài viết được chấp nhận trên cơ sở nội dung, tính sáng tạo và tính giá trị. Nếu được chấp nhận đăng, biên tập viên có thể chỉnh sửa để làm cho bài viết rõ ràng và dễ hiểu hơn mà không làm thay đổi ý nghĩa của nó. Bản thảo không được đăng sẽ không được hoàn lại, tuy nhiên những bản in công phu sẽ được gửi trả lại cho tác giả. Các chuyên mục Tạp chí sẽ bao gồm các chuyên mục dưới đây. Để đảm bảo bài viết của mình sẽ được xét đăng trong một chuyên mục nào đó tác giả phải viết tên của chuyên mục gửi bài lên phong bì. Các nghiên cứu lâm sàng Là các nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng mới, chuyên sâu. Các bài tổng quan Các bài phân tích tổng hợp và sâu sắc về các vấn đề chung có liên quan đến thực hành nội khoa tim mạch hay phẫu thuật lồng ngực. Các chuyên đề thời sự Tim mạch Các phân tích quan trọng và sâu sắc về HƯỚNG DẪN ĐĂNG BÀI86 85 những khía cạnh mới trong tim mạch học, đặc biệt là vai trò của các phương pháp chẩn đoán và điều trị mới trong thực hành tim mạch học. Các chuyên đề giáo dục thường xuyên Là các bài cơ bản trong thực hành nội khoa tên mạch hay phẫu thuật lồng ngực giành cho mọi đối tượng có quan tâm đến thực hành tim mạch. Chuyên đề thiết kế nghiên cứu Tóm tắt về các đề cương nghiên cứu, bao gồm những khái niệm, những giả thuyết cơ sở, phương pháp luận và kế hoạch nghiên cứu. Ca lâm sàng Những ca lâm sàng hay minh hoạ cho các nguyên lý nội và ngoại khoa tim mạch. Chuẩn bị bản thảo Tạp chí chỉ xét đăng những bản thảo gốc. Bản thảo được chế bản đúng sẽ tạo thuận lợi cho quá trình biên tập và xuất bản. Các yêu cầu bao gồm: 3 bản sao của bản thảo cùng với tất cả những tài liệu liên quan (bao gồm cả giấy uỷ quyền xuất bản). Các bản sao phải được in trên một mặt giấy khổ A4, kích thước 210 x 297 mm hoặc tương đương, khoảng cách dòng ở chế độ double và đặt lề đủ rộng. Các bài viết phải có các đề mục như: Tóm tắt (có cả bản tiếng Anh), Đặt vấn đề, Phương pháp nghiên cứu, Kết quả, Bàn luận và Kết luận. Toà soạn khuyến khích các tác giả gửi bài theo đường thư điện tử. Khi bài viết được nhận đăng, bản thảo cuối cùng phải được gửi đến bằng đĩa mềm hoặc đĩa CD cùng với 3 bản in trên giấy khác. Bài viết, bao gồm cả các bảng biểu, cần được soạn trên môi trường Microsoft Word, hoặc dưới dạng một fi le text-only. Tác giả phải đảm bảo nội dung trong đĩa mềm hoặc đĩa CD phải hoàn toàn khớp với nội dung trên bản in của bản thảo cuối cùng. Cách trình bày Các bản thảo phải được trình bày bằng văn phạm Việt Nam được chấp nhận. Các chữ viết tắt cần được dùng nhất quán trong toàn bộ bài viết. Các cụm từ viết tắt cần được viết đầy đủ khi xuất hiện lần đầu tiên trong bài và sau đó là ký hiệu viết tắt được đặt trong dấu ngoặc đơn. Có thể tham khảo thêm cuốn “Scientifi c Style and Format” của Ban biên tập tạp chí Biology, cuốn “The Chicago Manual of Style” của Nhà xuất bản Trường Đại học Chicago, hoặc cuốn “Manual of Style” xuất bản lần thứ 9 của AMA để tham khảo thêm về quy định trình bày bản thảo. Đánh số trang Trang tiêu đề được đánh số là trang 1, trang đề mục tóm tắt là trang 2, và tiếp tục đến toàn bộ các trang tài liệu tham khảo, hình chú thích và các bảng biểu. Số của trang được đặt ở góc trên bên phải của từng trang. Trang tiêu đề Trang tiêu đề cần được đánh theo chế độ cách dòng là double, bao gồm tiêu đề, tên đầy đủ của tác giả, học hàm cao nhất đạt được, chức vụ tại nơi làm việc, và tên tiêu đề thu gọn trong khoảng tối đa 40 kí tự cần chọn ra một người trong các đồng tác giả (có đủ địa chỉ, số điện thoại, số fax, TẠP CHÍ TIM MẠCH HỌC VIỆT NAM - SỐ 51 - 2009 8786 nơi công tác cũng như địa chỉ e-mail) để nhận thư hồi đáp, bản in thử, và các yêu cầu tái bản. Phần tóm tắt Mỗi bài viết phải có phần tóm tắt không quá 250 từ. Sử dụng các đề mục sau cho từng phần trong tóm tắt: Cơ sở nghiên cứu, Phương pháp, Kết quả, Kết luận. Phần tóm tắt này không được đưa ra những nội dung không có trong bản thảo. Tài liệu tham khảo Danh sách các tài liệu tham khảo phải được đánh số lần lượt theo trình tự mà tài liệu đó được trích dẫn trong bài viết và được liệt kê trên một bảng riêng cũng với chế độ cách dòng như trên. Cách trình bày tài liệu tham khảo nên được viết theo hướng dẫn trong cuốn “Uniform Require- ments for Manuscripts Submitt ed to Bio- medical Journals” (Ann Intern Med 1997, 126: 36-47). Nếu tài liệu tham khảo là trích dẫn từ các ấn phẩm định kỳ thì nên bao gồm các thông tin theo trình tự sau: tên của 3 tác giả đầu tiên, tiêu đề bài báo, tên tạp chí, năm xuất bản, số tạp chí và trang; ví dụ: Figueras J, Monasterio Y, Lidón RM, Nieto E, Soler-Soler J.Thrombin formation and fi brinolyhc activity in patients with acute myocardial infraction or unstable angina: in-hospital course and relationship with recurrent angina at rest. J Am Coll Cardio 2000; 36: 2036-43. Tên viết tắt của các tạp chí phải theo cách viết được dùng trong cuốn “Cumulated Index Medicus”. Với các tài liệu tham khảo là sách thì nên bao gồm các thông tin theo trật tự sau: tên của 3 tác giả đầu tiên, tiêu đề của chương, (những) tác giả chủ biên, tên sách, tập (nếu có), xuất bản lần thứ mấy (nếu có), nhà xuất bản, thành phố, năm và số trang được trích dẫn (nếu có); ví dụ: Marelli AJ, Moodie DS, Adult congenital heart disease. In: Topol EJ, ed. Textbook of car- diovascular medicine. Lippincott -Ra ven, Philadenphia, PA, 1998: 769-96. Những số liệu chưa được công bố và những trao đổi thông tin cá nhân cũng có thể được trích dẫn trong bài viết nhưng không được coi là tài liệu tham khảo. Các tác giả phải chịu trách nhiệm về tính xác thực của các trích dẫn tham khảo. Chú thích và hình minh họa Cần gửi 3 bản sao rõ ràng được in trên giấy chất lượng cao để có thể quét vào máy tính. Để có được chất lượng bản in tốt nhất, tránh trình bày minh hoạ trên nền thẫm màu hoặc nền có chấm, trong trường hợp không thể tránh được, nên gửi những hình minh họa bằng dạng ảnh để có chất lượng tốt nhất. Sử dụng những đường kẻ liền đậm nét và kiểu chữ đậm. Nên viết chữ trên nền trắng; tránh kiểu ngược lại (chữ trắng trên nền sẫm màu) . Các hình minh hoạ (gồm 3 bản in trên nền giản có thể sẽ yêu cầu tác giả đóng thêm một khoản lệ phí để in các hình màu. Trước khi xuất bản, các tác giả gửi bài sẽ nhận được một bản dự trù kinh phí in bài, sau đó tác giả bài viết có thể quyết định sẽ trả thêm khoản lệ phí trên hay chấp nhận in hình đen trắng. Chỉ những bức ảnh chụp các hình vẽ chất lượng tốt mới được sử dụng. Không gửi các hình vẽ nguyên bản, phim X-quang hay các bản ghi điện tâm đồ. Nên sử dụng ảnh in trên giấy bóng, có HƯỚNG DẪN ĐĂNG BÀI88 độ tương phản đen trắng cao. Kích thước phù hợp của một hình minh hoạ là 9 x 12 cm. Các chú thích cho hình nên được đánh theo chế độ cách dòng đã nêu trên một trang giấy riêng và được đưa vào cuối bản thảo. Nếu hình ảnh được lấy từ một bài xuất bản trước đó phần chú thích phải đưa đầy đủ thông tin về nguồn trích dẫn và phải gửi kèm thư chấp thuận của tác giả cùng bản thảo. Nhà xuất bản sẽ không hoàn lại các hình minh họa nhận được. Các biểu đồ có thể được được gửi theo dạng văn bản điện tử. Tất cả các hình phải có chiều rộng ít nhất là 9cm. Các hình nên được ghi dưới dạng .JPEG hoặc .TIF trong đĩa nén, đĩa CD hoặc đĩa mềm. Sử dụng các phần mềm đồ họa như Photoshop hay Illustrator để tạo hiệu ứng, không dùng các phần mềm trình chiếu như Power- Point, CorelDraw hay Havard Graphics. Các hình màu nên đặt là CMYK, ít nhất bản dưới dạng in màu. Độ sáng tối của hình nên đặt ở mức ít nhất. Địa chỉ liên hệ và gửi bài: BAN BIÊN TậP Tạp chí Tim mạch học Việt Nam, Viện Tim mạch - Bệnh viện Bạch Mai, 76 Đường Giải Phóng, Đống Đa, Hà Nội ĐT/ Fax: (844) 8688488; Email: info@vnha.org.vn; Web: www.vnha.org.vn