Các nhân tố chủ yếu ảnh hưởng đến xuất khẩu gạo của Việt Nam

Ò sè l­îng g¹o xuÊt khÈu do ®Êt chËt, ng­êi ®«ng, ®Êt canh t¸c lóa kh«ng ®­îc bæ sung ®é ph× nhiªu tù nhiªn hµng n¨m nh­ §ång B»ng S«ng Cöu Long . Nh­ng vïng nµy l¹i cã ­u thÕ vÒ chÊt ®Êt, nguån n­íc, thêi tiÕt khÝ hËu rÊt thuËn lîi cho ph¸t triÓn c¸c gièng lóa ®Æc s¶n chÊt l­îng cao nh­ T¸m Th¬m, Lóa Dù . §ã lµ c¸c s¶n phÈm cã thÓ nhanh chãng chiÕm lÜnh ®­îc c¸c thÞ tr­êng g¹o thÕ giíi, tr­íc hÕt lµ nh÷ng n­íc ph¸t triÓn B¾c Mü, T©y ¢u, NhËt B¶n vµ c¸c n­íc Nics . §ång thêi ®ã còng lµ lo¹i g¹o cã thÓ thu ®­îc l­îng ngo¹i tÖ kh¸ cao trªn ®¬i vÞ diÖn tÝch . Mçi tØnh mçi huyÖn trong vïng cÇn quy ho¹ch tõng tiÓu vïng, tõng huyÖn, tõng x· phôc håi l¹i c¸c gièng lóa truyÒn thèng cã chÊt l­îng cao phôc vô xuÊt khÈu . Ngoµi ra còng cÇn tiÕn hµnh thÝ ®iÓm khu vùc c¸c gièng lóa néi cã chÊt l­îng cao, n¨ng suÊt kh¸ ë mét sè n­íc trong khu vùc . §iÒu ®ã lµm phong phó thªm chñng lo¹i g¹o cao cÊp cho xuÊt khÈu, khai th¸c tèt h¬n lîi thÕ cña vïng nµy trong s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu g¹o . §èi víi c¸c vïng kh¸c Nh×n chung nh÷ng vïng nµy kh«ng cã nhiÒu tiÒm n¨ng vÒ xuÊt khÈu g¹o v× c¸c vïng nµy diÖn tÝch Ýt, n¨ng suÊt thÊp th­êng bÞ thiÕu l­¬ng thùc . §èi víi nh÷ng vïng nµy cè g¾ng phÊn ®Êu s¶n xuÊt ®Ó cã thÓ tù tóc ®­îc nhu cÇu l­¬ng thùc, gãp phÇn tÝch cùc ®¶m b¶o bÒn v÷ng yªu cÇu an ninh l­¬ng thùc quèc gia . N©ng cao hiÖu qu¶ c¸c nguån ®Çu vµo cho s¶n xuÊt lóa g¹o §¶m b¶o ®ñ gièng tèt vµ c¸c biÖn ph¸p canh t¸c tiªn tiÕn cho s¶n xuÊt §Çu t­ cho lÜnh vùc khoa häc, tËp chung nç lùc lùa chän lai t¹o, nh©n gièng míi chÊt l­îng cao ®Ó ®¶m b¶o cung cÊp ®Çy ®ñ cho c¸c vïng s¶n xuÊt lóa hµng ho¸ . H­íng dÉn quy tr×nh canh t¸c míi cã n¨ng suÊt cao ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn tèt cña c©y lóa ®Ó cã ®­îc s¶n phÈm cã chÊt l­îng sau mçi vô thu ho¹ch Nhµ n­íc ph¶i duy tr× quü quèc gia gièng dù phßng kho¶ng 10% nhu cÇu gièng c¶ n¨m B¶o ®¶m ®ñ ph©n bãn ho¸ häc, thuèc trõ s©u bÖnh vµ m¸y mãc n«ng nghiÖp cho s¶n xuÊt Nhu cÇu ph©n bãn ho¸ häc vµ thuèc trõ s©u bÖnh cho c©y trång cña c¸c n­íc rÊt lín . Hµng n¨m, tõ 1996 trë ®i cÇn kho¶ng 1,4 ®Õn 2 triÖu tÊn ure 1 ®Õn 2 triÖu tÊn ph©n l©n, 50 ®Õn 100 tÊn kali vµ 25 ®Õn 30 triÖu USD thuèc trõ s©u bÖnh h¹i c©y trång . HiÖn nay, c¸c lo¹i vËt t­ ph©n bãn cho s¶n xuÊt l­¬ng thùc vÉn cßn dùa vµo nhËp khÈu lµ chÝnh . V× vËy, Nhµ n­íc cÇn c¶i tiÕn h¬n n÷a hÖ thèng cung øng nµy . ChÝnh phñ nªn giao cho mét hoÆc mét vµi Doanh nghiÖp vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c Doanh nghiÖp nµy ®ñ søc kinh doanh cung øng toµn bé vËt t­ ph©n bãn, nh»m th­êng xuyªn b¶o ®¶m æn ®Þnh cung cÇu vµ b×nh æn gi¸ ph©n trong c¶ n­íc . §Çu t­ c¶i tiÕn c«ng nghÖ sau thu ho¹ch n©ng cao phÈm cÊp vµ chÊt l­îng g¹o xuÊt khÈu C«ng nghÖ sau thu ho¹ch lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn chÊt l­îng g¹o, tõ ®ã ¶nh h­ëng ®Õn gi¸ c¶ vµ søc mua cña mÆt hµng nµy trªn thÞ tr­êng . ChÝnh v× vËy viÖc c¶i tiÕn c«ng nghÖ sau thu ho¹ch lµ ®Æc ®iÓm quan träng ®Ó n©ng cao gi¸ trÞ xuÊt khÈu vµ ®Ó gi¶m tæn thÊt sau thu ho¹ch cña mÆt hµng g¹o . §Ó thùc hiÖn ®iÒu nµy, cÇn tËp trung kh¾c phôc nh÷ng nguyªn nh©n g©y ra trong c¸c kh©u ph¬i sÊy, b¶o qu¶n, xay x¸t lóa g¹o vµ nh­ vËy cÇn thµnh lËp c¸c xÝ nghiÖp xay x¸t lín vµ c¸c c¬ së kho l¾p ®Æt hÖ thèng m¸y sÊy do n­íc ngoµi s¶n xuÊt . Tuy nhiªn, c¸c thiÕt bÞ sÊy nhËp vµo ViÖt nam ch­a thËt sù phï hîp do gi¸ thµnh cao, sö dông qu¸ nhiÒu nguyªn liÖu ®¾t, do ®ã mét mÆt nhËp c«ng nghÖ sÊy hiÖn ®¹i, mÆt kh¸c hoµn thiÖn, ph¸t triÓn nh©n réng mét sè m« h×nh thiÕt bÞ sÊy cã quy m« phï hîp, sö dông c¸c nhuyªn liÖu s½n cã ë ®Þa ph­¬ng (nh­ r¬m, tre, løa . . .) ®· ®­îc kiÓm chøng trong thùc tÕ . HÖ thèng sÊy nµy do viÖn nghiªn cøu c«ng nghÖ trong n­íc kÕt hîp víi mét sè ®¬n vÞ kh¸c chÕ t¹o . Cßn vÒ kho chøa th× hiÖn nay hÖ thèng kho chøa kh«ng thiÕu nh­ng bè trÝ ch­a hîp lý vµ nhiÒu kho ch­a ®¹t tiªu chuÈn do vËy nªn ch¨ng mét mÆt x¾p xÕp l¹i hÖ thèng kho tr÷ hiÖn nay cho phï hîp v¬Ý s¶n xuÊt lóa g¹o cña tõng vïng mÆt kh¸c cã thÓ thangh lý lo¹i bá nh÷ng kho kh«ng ®Æt tiªu chuÈn vµ x©y dùng thªm mét sè kho míi, hiÖn ®¹i ë mét sè n¬i träng ®iÓm . T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho cÊt gi÷, b¶o qu¶n lóa g¹o ®Ó cung cÊp trong n­íc vµ xuÊt khÈu . VÒ b¶o qu¶n, ¸p dông c«ng nghÖ b¶o qu¶n kÝn g¹o x¸t tr¾ng, g¹o lËt b»ng c¸ch sö dông mµng PVC trong m«i tr­êng khÝ CO2 hoÆc khÝ N2 trong c¸c kho dù tr÷ quèc gia vµ dù tr÷ kinh doanh, ¸p dông c«ng nghÖ b¶o qu¶n m¸t thãc g¹o ë mét sè kho dù tr÷ quèc gia hiÖn ®¹i c«ng nghÖ nµy ®ßi hái vèn ®Çu t­ t­¬ng ®èi nhiÒu, s¶n xuÊt vµ ¸p dông mét sè chÕ phÈm vi sinh vËt, c¸c chÕ phÈm tõ thùc vËt cã t¸c dông diÖt c«n trïng mµ kh«ng g©y ®éc h¹i cho ng­êi vµ gia xóc , kh«ng lµm nhiÔm bÈn m«i tr­êng ®Ó b¶o qu¶ l­¬ng thùc trong kho tËp trung vµ ph­¬ng tiÖn cÊt gi÷ ë gia ®×nh . VÒ c«ng nghÖ xay x¸t, n©ng cÊp hÖ thèng xay x¸t hiÖn cã, x©y dùng thªm hÖ thèng xay x¸t míi, ®¸nh bãng t¸ch h¹t mÇu ®Ó n©ng cao phÈm cÊp g¹o, ®Æc biÖt ë c¸c vïng chuyªn canh xuÊt khÈu n»m trong quy ho¹ch, cÇn bæ sung vµo c¸c thiÕt bÞ hiÖn cã nh÷ng m¸y ph©n lo¹i . Chó träng tuyÓn chän vµ trang bÞ cho n«ng th«n nh÷ng m¸y xay x¸t nhá cã c«ng suèt tèt, phôc vô cho nhu cÇu ngµy cµng cao cña nh©n d©n vµ c¸c c¬ së t¸i chÕ ®Ó xuÊt khÈu . C¸c biÖn ph¸p më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu g¹o ë ViÖt nam C¸c biÖn ph¸p ®Ó thÝch øng víi thÞ tr­êng ThÞ tr­êng g¹o tiªu thô nh×n chung kh«ng æn ®Þnh c¶ vÒ kh¸ch hµng vµ l­îng hµng . Thùc tÕ mét sè n­íc nhËp khÈu còng chÝnh lµ n­íc s¶n xuÊt nh­ ch­a tù tóc ®­îc l­¬ng thùc . Nh­ vËy ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ xuÊt khÈu g¹o cÇn n©ng cao kh¶ n¨ng thÝch øng víi nh÷ng biÕn ®éng cña thÞ tr­êng thÕ giíi . §Ó lµm ®­îc nh­ vËy cÇn ph¶i + KÕt hîp chuyªn m«n ho¸ vµ ®a d¹ng ho¸ c¸c Doanh nghiÖp xuÊt khÈu g¹o vÒ lo¹i h×nh Doanh nghiÖp, quy m« Doanh nghiÖp . + CÇn cã c¬ chÕ mÒn trong qu¶n lý vµ giao h¹n ng¹ch xuÊt khÈu g¹o cho c¸c Doanh nghiÖp ®ång thêi cÇn cã c¬ chÕ qu¶n lý vµ gi¸m s¸t chÆt chÏ xuÊt khÈu g¹o tiÓu ng¹ch qua c¸c n­íc l¸ng giÒng . + T¨ng c­êng c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng ®Ó n¾m b¾t kÞp thêi nhu cÇu g¹o, ®ång thêi kh«ng bÞ kh¸ch Ðp gi¸ + Quan hÖ chÝnh trÞ ®èi ngo¹i cÇn ®i tr­íc mét b­íc ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn th©m nhËp vµ më réng thÞ tr­êng . Trong thêi gian tíi cÇn ph¸t huy theo h­íng nµy ®Ó mëi réng thÞ tr­êng nhÊt lµ thÞ tr­êng ch©u Phi . C¸c biÖn ph¸p chèng tranh giµnh b¸n g¹o ë thÞ tr­êng thÕ giíi . §Ó chèng tranh giµnh b¸n g¹o ë thÞ tr­êng thÕ giíi cÇn ph¶i: + Ph©n ®o¹n thÞ tr­êng theo khu vùc cho mét sè ®Çu mèi xuÊt khÈu g¹o lín . BiÖn ph¸p nµy nh»m t¹o h­íng chuyªn s©u vÒ thÞ tr­êng khu vùc cho c¸c Doanh nghiÖp, ®ång thêi tr¸nh ®­îc sù c¹nh tranh cña c¸c Doanh nghiÖp trong n­íc lµm thiÖt h¹i ®Õn lîi Ých quèc gia . + C¬ chÕ qu¶n lý gi¸ xuÊt khÈu g¹o hîp lý . VÝ dô: chØ cÇn giÊy phÐp xuÊt khÈu cho nh÷ng hîp ®ång víi gi¸ b¸n cho phÐp . + T¨ng c­êng c¸c tho¶ thuËn xuÊt khÈu g¹o cho c¸c n­íc ë cÊp chÝnh phñ . Sù ph©n bæ h¹n ng¹ch hµng n¨m cÇn h­íng vµo c¸c tho¶ thuËn nµy . N©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh trong xuÊt khÈu §Ó t¨ng c­êng kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng g¹o thÕ giíi, cÇn tiÕn hµnh ®ång bé nhiÒu biÖn ph¸p, tr­íc hÕt lµ nh÷ng gi¶i ph¸p cÊp b¸ch vµ thiÕt thùc sau ®©y: + Kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng g¹o . Muèn vËy ph¶i hoµn thiÖn ngay tõ kh©u lai t¹o gièng lóa, x¸c ®Þnh c¬ cÊu gièng lïa phï hîp víi nhu cÇu thÞ tr­êng . TiÕp ®ã cÇn hoµn chØnh c¬ së vËt chÊt kü thuËt vµ c«ng nghÖ sau thu ho¹ch . H¬n n÷a cÇn n©ng cao tû träng c¸c lo¹i g¹o cÊp cao vµ ®Æc s¶n . §iÒu nµy cã liªn quan ®Õn vÊn ®Ò quy ho¹ch vïng s¶n xuÊt lóa g¹o trång lóa ®Æc s¶n . + CÇn chñ ®éng ch©n hµng ®Ó ®µm ph¸n vµ thùc hiÖn c¸c hîp ®ång ®· ký kÕt, nhÊt lµ ®¶m b¶o giao hµng ®óng thêi h¹n quy ®Þnh trong hîp ®ång . HiÖn nay, t©m lý kh¸ch hµng ch­a thùc sù tin t­ëng vµo kh¶ n¨ng thùc hiÖn hîi ®ång cña nhiªu Doanh nghiÖp ViÖt nam vµ còng rÊt ng¹i thêi gian giao hµng bÞ kÐo dµi . §Ó chñ ®éng cÇn t¨ng c­êng dù tr÷ kinh doanh, kÕt hîp dù tr÷ quèc gia vµ dù tr÷ kinh doanh xuÊt khÈu g¹o . + VÒ quan hÖ ®èi ngo¹i cÇn t¨ng c­êng hîp t¸c víi c¸c n­íc xuÊt khÈu g¹o , tr­íc hÕt lµ Th¸i Lan, t¨ng c­êng víi c¸c n­íc viÖn trî g¹o theo ch­¬ng tr×nh cña céng ®ång quèc tÕ, t¨ng c­êng quan hÖ víi c¸c n­íc trung t©m tµi chÝnh quèc tÕ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu g¹o trùc tiÕp, ®a ph­¬ng ho¸ c¸c h×nh thøc nh­ c¸c tho¶ thuËn xuÊt khÈu dµi h¹n, tÝn dông xuÊt khÈu, ®Êu thÇu xuÊt khÈu . Cïng víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ, tiÒm lùc tµi chÝnh cña n­íc ta sÏ ngµy cµng lín m¹nh, theo ®µ ®ã cÇn t¨ng c­êng trî cÊp cho xuÊt khÈu g¹o . Cã thÓ trong mét vµi thËp kû tíi, ý nghÜa cña viÖc xuÊt khÈu g¹o ®Ó thu ngo¹i tÖ vÒ tû träng sÏ gi¶m dÇn, nh­ng ý nghÜa vÒ t¹o c«ng ¨n viÖc lµm vµ thu nhËp cho hµng triÖu lao ®éng vÉn kh«ng bÞ suy gi¶m . §ång thêi, khi mét sè lîi thÕ vÒ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu g¹o cña n­íc ta bÞ gi¶m dÇn, th× khi ®ã biÖn ph¸p trî cÊp xuÊt khÈu g¹o sÏ ph¶i t¨ng dÇn lªn vÒ møc ®é . T×nh h×nh ®ã cÇn ®­îc l­êng tr­íc ngay tõ b©y giê ®Ó cã thÓ ®Þnh h­íng ph¸t triÓn thÝch hîp . Hoµn thiÖn hÖ thèng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch xuÊt khÈu g¹o ChÝnh s¸ch thuÕ xuÊt khÈu ThuÕ xuÊt khÈu cã t¸c ®éng m¹nh ®Õn viÖc khuyÕn khÝch hay h¹n chÕ xuÊt khÈu . Trong bèi c¶nh §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®ang cã chñ tr­¬ng gi¶m thuÕ n«ng nghiÖp nh»m khuyÕn khÝch n«ng d©n, viÖc ®¸nh thuÕ xuÊt khÈu g¹o sÏ lµm gi¶m gi¸ b¸n thãc cña n«ng d©n ë thÞ tr­êng néi ®Þa . Nh­ vËy v« h×nh dung chóng ta ®ang th­c thi hai chÝnh s¸ch triÖt tiªu ®éng lùc cña nhau . H¬n n÷a viÖc ®¸nh thuÕ nh­ vËy kh«ng thÓ chuyÓn cho ng­êi tiªu dïng n­íc ngoµi g¸nh chÞu nh­ thuÕ néi ®Þa, nh­ thÕ nã lµm gi¶m lîi thÕ c¹nh tranh cña ng­êi s¶n xuÊt g¹o . Nh­ vËy cÇn ®¸nh gi¸ l¹i c¸i ®­îc c¸i mÊt cña chÝnh s¸ch ®¸ng thuÕ xuÊt khÈu g¹o . Tõ thùc tÕ ®ã, chóng ta thÊy Nhµ n­íc gi¶m thuÕ xuÊt khÈu g¹o tõ 3% n¨m 1996 xuèng 1% n¨m 1997 vµ hiÖn nay lµ 0% lµ mét quyÕt ®Þnh hîp lý . T¨ng c­êng tÝn dông ­u ®·i, b¶o trî s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu g¹o ý nghÜa cña viÖc gi¶i ph¸p: Trong c¸c h×nh thøc hç trî n«ng d©n th× h×nh thøc tÝn dông vèn cã ­u ®iÓm h¬n c¶ . Do tÝnh chÊt b¾t buéc ph¶i hoµn tr¶ vèn , nªn buéc ng­êi vay ph¶i n¨ng ®éng, s¸ng t¹o t×m c¸ch ®Ó kinh doanh ®Ët hiÖu qña cao, kh¸c víi c¸c kho¶n trî cÊp cho kh«ng, ng­êi ®­îc trî cÊp th­êng cã thãi quen û l¹i, do ®ã ®Çu t­ sö dông tiÒn kh«ng hiÖu qu¶ . Hç trî n«ng d©n d­íi h×nh thøc tÝn dông vèn sÏ gãp phÇn xo¸ bá thãi quen tr«ng chê vµo Nhµ n­íc theo kiªñ tËp trung bao cÊp, s¶n xuÊt lóa g¹o phô thuéc rÊt nhiÒu vµo ®iÒu kiÖn tù nhiªn , th­êng ph¶i chÞu rñ ro bÊt kh¶ kh¸ng . Trong t×nh h×nh ®ã,viÖc thùc thi chÝnh s¸ch b¶o chî cho s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu g¹o lµ cÇn thiÕt . B¶o trî s¶n xuÊt gióp cho s¶n xuÊt æn ®Þnh vµ lµ c¬ së ®Ó ®¶m b¶o nguån hµng xuÊt khÈu . B¶o trî cho kh©u xuÊt khÈu gióp cho c¸c Doanh nghiÖp tiªu thô s¶n phÈm cho n«ng d©n, ®¶m b¶o cho s¶n xuÊt kh«ng bÞ suy gi¶m ë vô sau, n¨m sau . Trong s¶n xuÊt L·i suÊt tÝn dông cho n«ng d©n vay vèn s¶n xuÊt hiÖn nay cßn qu¸ cao, mÆt kh¸c kh«ng ph¶i ng­êi d©n nµo còng vay ®­îc vèn tÝn dông v× cßn nhiÒu thñ tôc phiÒn hµ, tiªu cùc xung quanh viÖc vay vèn . Do vËy, cÇn gi¶m bít c¸c thñ tôc nh»m ®¶m b¶o cho n«ng d©n vay vèn mét c¸ch dÔ dµng, víi l·i suÊt thÊp . Khi thÞ tr­êng vèn ®· ph¸t triÓn, sÏ cã nhiÒu vèn tÝn dông h¬n tham gia thÞ tr­êng vèn . theo luËt c¹nh tranh víi tÝnh tù do ngµy cµng cao dÉn ®Õn gi¶m bít sù ¸p ®Æt, l·i suÊt sÏ gi¶m dÇn . CÇn më réng h×nh thøc tÝn dông th­¬ng m¹i cho n«ng d©n vay qua c¸c c«ng ty l­¬ng thùc, c¸c tæ chøc kinh doanh xuÊt khÈu g¹o . C¸c tæ chøc ®ã vay tiÒn cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ®Ó nhËp vËt t­ cho xuÊt khÈu g¹o, sè vËt t­ nµy ®­îc øng tr­íc cho n«ng d©n (cho vay b»ng hiÖn vËt) .§Õn vô thu ho¹ch, c¸c tæ chøc nµy thu l¹i tiÒn cho vay b»ng thãc . H×nh thøc nµy võa ®¶m b¶o vèn cho n«ng d©n s¶n xuÊt, võa ®¶m b¶o tiªu thô s¶n phÈm cña n«ng d©n víi gi¸ tho¶ ®¸ng, mÆt kh¸c ®¶m b¶o ®­îc ch©n hµng cho c¸c Doanh nghiÖp xuÊt khÈu g¹o . §èi víi c¸c vïng ®­îc quy ho¹ch s¶n xuÊt g¹o xuÊt khÈu, cÇn x©y dùng c¸c dù ¸n cô thÓ ®Ó cã thÓ thùc hiÖn cho vay theo dù ¸n víi quy m« t­¬ng ®èi lín . Cho vay theo dù ¸n ®­îc tiÕn hµng ®ång bé (gièng thuû lîi, b¶o vÖ thùc vËt) nhê ®ã c¸c dù ¸n s¶n xuÊt g¹o xuÊt khÈu (kÓ c¶ g¹o ®Æc s¶n cã thÓ mau chãng ®­îc triÓn khai . Trong t­¬ng l¹i, ®Ó t¨ng thªm nguån vèn vay ®Õn hé n«ng d©n, Nhµ n­íc cÇn cã quy chÕ buéc c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ph¶i dµnh mét tû lÖ vèn vay cho n«ng nghiÖp . Ng©n hµng nµo kh«ng ®Çu t­ cho n«ng nghiÖp ®­îc th× ph¶i uû th¸c cho ng©n hµng n«ng nghiÖp vay l¹i ®Ó cho n«ng d©n vay . §­¬ng nhiªn, phÇn tiÒn cho n«ng d©n vay víi l·i suÊt ­u ®· tho¶ ®¸ng . Trong xuÊt khÈu ViÖc cÊp vèn cho xuÊt khÈu g¹o qua tÝn dông ­u ®·i lµ kh©u quyÕt ®Þnh, t¹o n¨ng lùc s¶n xuÊt míi vµ æn ®Þnh h¬n . Tuy nhiªn, toµn bé chu kú s¶n xuÊt - xuÊt khÈu g¹o sÏ kh«ng ®¹t hiÖu qu¶ nÕu kh©u xuÊt khÈu bÞ chôc trÆc . §Ó thóc ®Èy xuÊt khÈu g¹o còng rÊt cÇn cã chÕ ®é tÝn dông ­u ®·i, nh»m cung cÊp vèn l­u ®éng ®ñ sè l­îng, ®óng thêi h¹n cho c¸c Doanh nghiÖp xuÊt khÈu g¹o . Sù hç trî vèn l­u ®éng cho c¸c Doanh nghiÖp mua dù tr÷ thãc ®øng vÒ toµn côc còng rÊt cã lîi nh­ . Thø nhÊt: T¨ng møc cÇu t¹i thÞ tr­êng néi ®Þa, æn ®Þnh gi¸ thãc theo h­íng cã lîi cho n«ng d©n . §ã lµ c¬ së æn ®Þnh gi¸ thãc g¹o xuÊt khÈu . Thø h¹i: Gióp cho c¸c Doanh nghiÖp cã g¹o ®Ó dù tr÷ trong kho, chñ ®éng ®µm ph¸n víi kh¸ch hµng vµo thêi ®iÓm gi¸ c¶ cã lîi nhÊt, ®¶m b¶o lîi Ých quèc gia vµ Doanh nghiÖp . CÇn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c Doanh nghiÖp nh­ : §¬n gi¶n ho¸ thñ tôc vay vèn, cho phÐp thuÕ chÊp b»ng hµng ho¸, dïng quü hç trî l·i suÊt vay tÝn dông khi ®­îc phÐp xuÊt khÈu tr¶ chËm ®Ó gi÷ thÞ tr­êng truyÒn thèng khi n­íc nhËp khÈu cã khã kh¨n trong thanh to¸n, hoÆc khi më ra thÞ tr­êng míi KhuyÕn khÝch vÖ tinh cña c¸c c¬ së s¶n xuÊt vµ thu mua g¹o xuÊt khÈu . KhuyÕn khÝch ®Çu t­ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu trùc tiÕp chØ míi nh×n nhËn ®Õn ng­êi n«ng d©n trùc tiÕp s¶n xuÊt lóa g¹o . Trong thùc tÕ cßn cã rÊt nhiÒu c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá lµm nhiÖn vô cung øng vËt t­ cho n«ng nghiÖp vµ mua gom lïa hµng ho¸ cña n«ng d©n cung cÊp cho c¸c nhµ m¸y xay x¸t, chÕ biÕn g¹o xuÊt khÈu . C¸c Doanh nghiÖp võa vµ nhá ®ã còng nh­ c¸c nhµ m¸y xay x¸t chÕ biÕn g¹o xuÊt khÈu cung cã quyÒn ®­îc h­ëng c¸c ­u ®·i vÒ tµi chÝnh vµ tÝn dông còng nh­ c¸c Doanh nghiÖp ®Çu mèi xuÊt khÈu g¹o . ChÕ ®é khuyÕn khÝch nµy cã t¸c dông kÝch thÝch c¸c Doanh nghiÖp võa vµ nhá ph¸t triÓn, tõ ®ã kÐo theo sù ph¸t triÓn cña c¸c Doanh nghiÖp xuÊt khÈu g¹o còng nh­ t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi n«ng d©n b¸n hÕt s¶n phÈm lóa hµng ho¸ cña m×nh víi gi¸ cao h¬n, t¹o ®iªu kiÖn cho ngµnh s¶n xuÊt lóa g¹o ngµy cµng ph¸t triÓn . C¶i tiÕn tæ chøc qu¶n lý vµ c¬ chÕ ®iÒu hµnh xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt nam HÖ thèng tæ chøc xuÊt khÈu g¹o HÖ thèng tæ chøc xuÊt khÈu g¹o ®­îc thÓ hiÖn chñ yÕu ë hÖ thèng c¸c Doanh nghiÖp thu mua vµ xuÊt khÈu g¹o . N¨m 1996, chÝnh phñ ®· s¾p xÕp l¹i hÖ thèng quèc doanh thµnh hai tæng c«ng ty trung ­¬ng lµ: Tæng c«ng ty l­¬ng thùc miÒn , B¾c, tøc Vinafood Trung ­¬ng I vµ tæng c«ng ty l­¬ng thùc miÒn Nam, tøc Vinafood Trung ­¬ng II Tõ th¸ng 1 n¨m 1998, Bé th­¬ng m¹i ®· cã th«ng b¸o sè 13848/TM-XNK, theo ®ã c¸c Doanh nghiÖp ®­îc phÐp xuÊt khÈu g¹o ph¶i cã ba ®iÒu kiÖn sau : + §· ®­îc cÊp giÊy chøng nhËn kinh doanh xuÊt nhËp khÈu lo¹i h×nh "kinh doanh " cã ngµnh hµng phï hîp . + Lµ thµnh viªn cña HiÖp héi xuÊt nhËp khÈu l­¬ng thùc ViÖt nam, ®­îc HiÖp héi ®Ò nghÞ Bé th­¬ng m¹i cho phÐp xuÊt khÈu g¹o . + §· kinh doanh xuÊt khÈu g¹o trùc tiÕp hoÆc qua uû th¸c xuÊt khÈu g¹o liªn tôc ba n¨m vµ ®¹t doanh thu hµng n¨m tèi thiÓu 50 tû ®ång . HiÖn nay, c¶ n­íc cã tÊt c¶ 20 Doanh nghiÖp ®Çu mèi xuÊt khÈu g¹o (gåm 13 Doanh nghiÖp ®Þa ph­¬ng, 4 Doanh nghiÖp trung ­¬ng vµ 3 Doanh nghiÖp gåm c«ng ty cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ Doanh nghiÖp kh¸c ë MiÒn B¾c) . Ngoµi ra cã 11 Doanh nghiÖp ®Þa ph­¬ng vµ 2 Doanh nghiÖp Trung ­¬ng ®ù¬c giao chØ tiªu mua trªn 1 triÖu tÊn lóa hµng ho¸ t¹m tr÷ chê xuÊt khÈu . N¨m 2000 chÝnh phñ cßn cho phÐp c¸c Doanh nghiÖp ®Çu mèi, nÕu t×m ®­îc thÞ tr­êng vµ ký ®­îc hîp ®ång xuÊt khÈu g¹o víi gi¸ cao th× ®­îc trùc tiÕp xuÊt khÈu: c¸c Doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ho¹t ®éng trong lÜnh vùc s¶n xuÊt, chÕ biÕn lóa g¹o còng ®­îc tham gia xuÊt khÈu sè g¹o chÕ biÕn ®ã . §Ó khuyÕn khÝch xuÊt khÈu g¹o s¶n xuÊt ë c¸c tØnh phÝa B¾c, chÝnh phñ cßn cho phÐp c¸c Doanh nghiÖp ®­îc trùc tiÕp xuÊt khÈu hoÆc trao ®æi hµng víi Lµo . Thùc tÕ chøng minh ®©y lµ mét gi¶i ph¸p ®óng khi ng­êi s¶n xuÊt ®­îc chñ ®éng tham gia thÞ tr­êng, chñ ®éng ®iÒu tiÕt cung cÇu cña thÞ tr­êng cho môc ®Ých s¶n xuÊt vµ kinh doanh cña m×nh . Nh×n chung Nhµ n­íc cÇn hoµn thiÖn h¬n n÷a hÖ thèng tæ chøc xuÊt khÈu g¹o nh»m chèng tranh b¸n ë thÞ tr­êng n­íc ngoµi , chèng tranh mua ë thÞ tr­êng néi ®Þa , ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thÝch øng kÞp thêi vµ linh ho¹t víi thÞ tr­êng ngoµi n­íc . NÕu tæ chøc theo h­íng: t¨ng c­êng tËp trung ho¸ vµ chuyªn m«n ho¸, kÕt hîp ®a d¹ng ho¸ Doanh nghiÖp t­ nh©n cã thùc lùc kinh tÕ, cã b¹n hµng vµ cã kinh nghiÖm trong lÜnh vùc xuÊt khÈu g¹o ®­îc tham gia trùc tiÕp vµo thÞ tr­êng xuÊt khÈu g¹o . C¶i tiÕn c«ng t¸c qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh cña Nhµ n­íc vÒ ho¹t ®éng xuÊt khÈu g¹o §Ó phï hîp víi xu thÕ tù do ho¸ th­¬ng m¹i toµn cÇu, tõng b­íc më cöa thÞ tr­êng, gi¶m dÇn hµng rµo thuÕ quan vµ phi thuÕ quan còng nh­ gi¶m ®­îc quyÒn kinh doanh lóa g¹o . . . cÇn cã nh÷ng ®æi míi vÒ tæ chøc qu¶n lü còng nh­ ®iÒu hµnh vÜ m« linh ho¹t, phï hîp h¬n : + VÒ tæ chøc: Tæ chøc l¹i hÖ thèng c¸c Doanh nghiÖp kinh doanh lóa g¹o, thµnh lËp thªm tæng c«ng ty l­¬ng thùc T©y sèng HËu, cho phÐp c¸c Doanh nghiÖp mäi thµnh phÇn kinh tÕ tham gia xuÊt khÈu l­¬ng thùc nÕu cã ®¨ng kü kinh doanh, t¹o ra sù c¹nh tranh lµnh m¹nh trªn thÞ tr­êng néi ®Þa . G¾n mçi Doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt khÈu víi tõng vïng s¶n xuÊt lóa g¹o ®Ó c¸c Doanh nghiÖp phèi hîp víi ®Þa ph­¬ng (së n«ng nghiÖp, trung t©m khuyÕn n«ng tÞn) hç trî bao tiªu s¶n phÈm khi bµ con n«ng d©n chuyÓn ®æi gièng . Tæ chøc l¹i hiÖp héi xuÊt nhËp khÈu l­¬ng thùc thµnh HiÖp héi lóa g¹o, x©y dùng râ chøc n¨ng vµ c¬ chÕ ho¹t ®éng, th­êng xuyªn cung cÊp th«ng tin vÒ thÞ tr­êng, ®iÒu hoµ lîi Ých cña c¸c Doanh nghiÖp víi ng­êi s¶n xuÊt, chÕ biÕn, ®Ó xuÊt víi chÝnh phñ c¸c chÝnh s¸ch vÒ lóa g¹o . + §æi míi qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh vÜ m« vÒ xuÊt khÈu g¹o Tõng b­íc x¸o bá viÖc chØ ®Þnh ®Çu mèi xuÊt khÈu, bá quota xuÊt khÈu, h×nh thµnh quü hç trî xuÊt khÈu nh»m hç trî l·i suÊt vèn vay khi cÇn thiÕt, b×nh æn gi¸ néi ®Þa . . . Tr­êng hîp xuÊt khÈu g¹o sang nh÷ng n­íc cã c¬ chÕ chØ giao cho mét tæ chøc cña n­íc ®ã ®éc quyÒn nhËp khÈu g¹o th× Bé th­¬ng m¹i cã tr¸ch nhiÖm lËp ph­¬ng ¸n tr×nh Thñ T­íng chÝnh phñ ®Ó ®µm ph¸n, ký tho¶ thuËn chÝnh phñ vµ giao cho mét hoÆc mét sè Doanh nghiÖp ®Çu mèi ký hîp ®ång cô thÓ . Bé th­¬ng m¹i vµ ban ®iÒu hµnh chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc ph©n giao chØ tiªu thùc hiÖn c¸c hîp ®ång nµy cho c¸c Doanh nghiÖp ®Çu mèi xuÊt khÈu g¹o mét c¸ch c«ng khai, c«ng b»ng . Tr­êng hîp xuÊt khÈu g¹o sang c¸c n­íc tù do nhËp khÈu g¹o th× c¸c Doanh nghiÖp ®Çu mèi ®­îc chñ ®éng ký hîp ®ång b¸n hµng trùc tiÕp hoÆc b¸n hµng qua c«ng ty n­íc thø ba qua h¹n ng¹ch ®­îc giao vµ khung gi¸ chØ ®¹o cña Bé th­¬ng m¹i . §èi víi g¹o xuÊt khÈu theo kÕ ho¹ch tr¶ nî vµ thanh to¸n hµng nhËp khÈu cña chÝnh phñ th× cÇn ®­îc thùc hiÖn theo c¬ chÕ ®Êu thÇu . Tr­êng hîp kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn ®Êu thÇu th× giao cho Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ phèi hîp víi Bé tµi chÝnh vµ Bé th­¬ng m¹i xem xÐt ph©n phèi cho c¸c Doanh nghiÖp ®Çu mèi thùc hiÖn tæng ng¹ch ®· giao cho c¸c ®Þa ph­¬ng, Doanh nghiÖp . Kho¶n chªnh lÖch gi÷a gi¸ hîp ®ång vµ gi¸ tróng thÇu hoÆc gi¸ ph©n cho ®¬n vÞ ®Çu mèi thùc hiÖn ®­îc nhËp vµo Quü hç trî xuÊt khÈu g¹o . Cho phÐp c¸c Doanh nghiÖp thuéc mäi lÜnh vùc thµnh phÇn kinh tÕ cã kinh doanh hoÆc ®­îc phÐp kinh doanh tham gia xuÊt khÈu g¹o . Tõng b­íc xo¸ bá ®éc quyÒn cña c¸c Doanh nghiÖp Nhµ n­íc khi ®­îc chØ ®Þnh lµm ®Çu mèi xuÊt khÈu g¹ovµ ®­îc ph©n bæ h¹n ng¹ch xuÊt khÈu g¹o nh»m t¹o ra sù c¹nh tranh lµnh m¹nh gi÷a c¸c Doanh nghiÖp trong n­íc . C¸c Doanh nghiÖp xuÊt khÈu g¹o ®­îc tù do lùa chän c¬ quan kiÓm tra chÊt l­îng theo tho¶ thuËn víi kh¸ch hµng . C¬ quan kiÓm tra chÊt l­îng cña Nhµ n­íc tiÕn hµnh kiÓm tra th­ëng xuyªn ®Ó ®¶m b¶o chÊt l­îng vµ uy tÝn cña mÆt hµng g¹o ViÖt nam trªn thÞ tr­êng quèc tÕ . Nhµ n­íc dïng chÝnh s¸ch th­ëng ph¹t, c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch kh¸c ®Ó thóc ®Èy c¸c Doanh nghiÖp xuÊt khÈu kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng vµ uy tÝn Qu¶n lý chÊt l­îng g¹o xuÊt khÈu §Ó n©ng cao chÊt l­îng g¹o xuÊt khÈu, Nhµ n­íc cÇn cã v¶n b¶n quy ®Þnh nh÷ng c«ng nghÖ chÕ biÕn noµ ®­îc sö dông trong chÕ biÕn g¹o xuÊt khÈu . §ång thêi Nhµ n­íc giao cho côc chÕ biÕn - Bé n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n kiÓm ®Þnh vµ ®¸nh gi¸ l¹i toµn bé d©y truyÒn, c«ng nghÖ chÕ biÕn cña c¸c nhµ m¸y xÝ nghiÖp, c¸c Doanh nghiÖp chÕ biÕn g¹o xuÊt khÈu, Nhµ n­íc cÇn xem xÐt vµ sím cho phÐp c¸c c¬ së chÕ biÕn ®¹t tiªu chuÈn ViÖt nam ®­îc cÊp giÊy chøng nhËn l« hµng ®¹t tiªu chuÈn ®Ó lµm c¨n cø cho c¬ quan gi¸m ®Þnh, cho c¬ quan gi¸m ®Þnh chÊt l­îng (VINACONTROL - c¬ quan kiÓm tra chÊt l­îng hµng ho¸ xuÊt khÈu) kiÓm ®Þnh vµ cho phÐp xuÊt . Nh­ vËy, sÏ gi¶m bít ®­îc viÖc ph¶i gi¸m ®Þnh tõng bao hµng, gi¶m bít kh©u trung gian trong viÖc kiÓm tra chÊt l­îng g¹o xuÊt khÈu vµ h¹n chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt c¸c chi phÝ kh«ng cÇn thiÕt khi VINACONTROL ®­îc kh¸ch hµng uû nhiÖm quyÒn kiÓm ®Þnh, tõ ®ã n©ng cao uy tÝn cña g¹o ViÖt nam trªn thÞ tr­êng thÕ giíi . ChÕ ®é th­ëng ph¹t trong xuÊt khÈu . Nhµ n­íc ®· cho phÐp Bé th­¬ng m¹i ®­îc thµnh lËp Quü khen th­ëng xuÊt khÈu . Do vËy, ®Ó khuyÕn khÝch viÖc xuÊt khÈu g¹o, chóng ta cÇn cã chÕ ®é th­ëng thÝch ®¸ng cho c¸c Doanh nghiÖp xuÊt khÈu g¹o trong c¸c tr­êng hîp sau ®©y . + T×m ®­îc thÞ tr­êng míi vµ ®­a ®­îc g¹o ViÖt nam vµo thÞ tr­êng ®ã + Ký kÕt vµ thùc hiÖn ®­îc hîp ®ång xuÊt khÈu g¹o víi gÝa cao h¬n c¸c Doanh nghiÖp kh¸c b¸n lo¹i g¹o cã chÊt l­îng t­¬ng ®­¬ng . + Thùc hiÖn sím h¹n ng¹ch xuÊt khÈu g¹o ®· ®­îc ph©n bæ H×nh thøc khen th­ëng: Cã thÓ th­ëng b»ng tiÒn (ngo¹i tÖ hoÆc VN§), cÊp thªm h¹n ng¹ch bæ xung hoÆc c¸c h×nh thøc khen th­ëng kh¸c nh­ b»ng khen, b¶ng vµng danh dù, danh hiÖu Doanh nghiÖp cã uy tÝn trªn thÞ tr­êng . Hoµn thiÖn hÖ thèng th«ng tin vÒ t×nh h×nh mÆt hµng g¹o trªn thÞ tr­êng thÕ giíi §©u còng lµ mét yÕu tè hÕt søc quan träng, quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng cña c¸c Doanh nghiÖp trong ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu . ViÖc n¾m b¾t kÞp thêi c¸c th«ng tin vÒ nhu cÇu, gi¸ c¶ thÞ tr­êng gióp cho Doanh nghiÖp cã c¸c biÖn ph¸p, kÕ ho¹ch thu mua, g¨m hµng hay tung hµng ra thÞ tr­êng mét c¸ch hîp lý, ®­îc gi¸ . Nh×n chung cã rÊt nhiÒu nguån tµi liÖu kh¸c nhau ë hµng lo¹t c¸c n­íc ®Ò cËp ®Õn gi¸ g¹o . Tµi liªu vÒ gi¸ g¹o gåm nhiÒu nguån vµ lo¹i kh¸c nhau nh­ Tµi liÖu trong n­íc vµ n­íc ngoµi Tµi liÖu cña c¸c c¬ quan Nhµ n­íc vµ c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ Tµi liÖu gèc (cña nh÷ng n­íc s¶n xuÊt, xuÊt khÈu chñ yÕu) Tµi liÖu thèn kª Tµi liÖu chuyªn ngµnh Tµi liÖu vÒ g¹o tuy rÊt phong phó, ®a d¹ng nh­ng cÇn tr­íc hÕt quan t©m nguån tµi liÖu gèc, tµi liÖu thèng kª vµ chuyªn ngµnh ®Ó ®¸p øng ®­îc bèn yªu cÇu thiÕt thùc: + HÖ thèng + §Çy ®ñ + KÞp thêi + ChÝnh x¸c Víi ®iÒu kiÖn cña ViÖt nam trong viÖc tiÕp cËn th«ng tin, gi¸ c¶ cña thÞ tr­êng thÕ giíi, cã thÓ ®¬n cö nh÷ng tµi liÖu c¬ b¶n sau : + Thèng kª hµng th¸ng vÒ l­¬ng thùc vµ n«ng nghiÖp cña FAO . Tµi liÖu thèng kª chuyªn m«n nµy cung cÊp th«ng tin kh¸ ®Çy ®ñ vÒ g¹o vµ gi¸ c¶ trong ®ã cã gi¸ g¹o quèc tÕ b×nh qu©n hµng n¨m . + Tµi liÖu cña RICE committee, Board of Thailand, OMIC Bangkok (uû bao g¹o, vô th­¬ng m¹i Th¸i Lan, c«ng ty gi¸m ®Þnh hµng ho¸ n­íc ngoµi, chi nh¸nh B¨ng Cèc) . Th«ng tin vÒ gi¸ g¹o cña Th¸i Lan . §©y lµ nguån tµi liÖu quan trong, cho biÕt kÞp thêi t×nh h×nh biÕt ®éng cña gi¸ g¹o quèc tÕ, phôc vô tèt cho ho¹t ®éng kinh doanh vµ c«ng t¸c nghiªn cøu . Néi dung th«ng tin kh¸ ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c, gåm gi¸ theo ngµy, gi¸ theo tuÇn, gi¸ b×nh qu©n hµng th¸ng ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ b×nh qu©n hµng n¨m . Theo tõng thêi gian ®ã, ®Òu cã gi¸ chØ ®¹o cña BOT (Board of Trade ) vµ gi¸ thÞ tr­êng hiÖn hµnh (Market of Prices ) + FAO - Facsimile Transmission: ngoµi néi dung th«ng tin c« ®äng hÖ thèng thÞ tr­êng g¹o thÕ giíi, tµi liÖu nµy cßn ®Ò cËp ®Õn diÔn biÕn cña gi¸ g¹o . TÊt c¶ nh÷ng th«ng tin trªn cã vai trß hÕt søc quan träng, quyÕt ®Þnh tíi hiÖu qu¶ s¶n xuÊt g¹o cña ViÖt nam . Do ®ã, c¸c th«ng tin nµy cÇn ®­îc tæ chøc theo dâi, cËp nhËp th­êng xuyªn vµ ngµy cµng n©ng cao chÊt l­îng th«ng tin . Ngoµi ra cÇn cã sù hîp t¸c chÆt chÔ gi÷a c¸c c¬ quan, ®¬n vÞ cã liªn quan . Tæng c«ng ty kinh doanh l­¬ng thùc, Tæng côc h¶i quan . . . tõ ®ã x¸c lËp mét hÖ thèng th«ng tin chÝnh x¸c, nh»m còng cÊp kÞp thêi cho c¸c Doanh nghiÖp ho¹t ®éng xuÊt khÈu g¹o . B). BiÖn ph¸p vi m« Hoµn thiÖn tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn xuÊt khÈu lóa g¹o C¸c Doanh nghiÖp nµy cÇn ph¶i tæ chøc tèt m¹ng l­íi thu mua n«ng s¶n, chuÈn bÞ chu ®¸o cho xuÊt khÈu; kh¸c víi nh÷ng s¶n phÈm n«ng nghiÖp, viÖc s¶n xuÊt lóa g¹o diÔn ra trªn diÖn tÝch réng, c«ng t¸c thu mua l¹i diÔn ra trong thêi gian ng¾n, khèi l­îng lín . V× vËy, ®ßi hái c¸c Doanh nghiÖp ph¶i cã mét m¹ng l­íi thu mua lóa g¹o réng kh¾p . MÆc dï hiÖn nay nguån cung cÊp lµ t­¬ng ®èi dåi dµo nh­ng ®Ó tr¸nh nh÷ng biÕn ®éng vÒ nguån hµng do diÖn tÝch gieo trång bÞ thu hÑp, cã nhiÒu Doanh nghiÖp ®­îc phÐp kinh doanh xuÊt khÈu, h¹n ng¹ch xuÊt khÈu gia t¨ng, c¸c Doanh nghiÖp còng cÇn kÕt hîp víi ng­êi s¶n xuÊt . Trong tr­êng hîp dù b¸o kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cã nhiÒu thuËn lîi, gi¸ lóa gaä trªn thÞ tr­êng quèc tÕ sÏ t¨ng cao v× ngoµi viÖc kÕt hîp thu mua lóa g¹o cña n«ng d©n, c¸c Doanh nghiÖp còng nªn cè g¾ng cÊp vèn cho ng­êi s¶n xuÊt ®Ó hä më réng diÖn tÝch gieo trång, ®Çu t­ chiÒu s©u ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt, chÊt l­îng s¶n phÈm Trong kh©u thu mua Doanh nghiÖp còng cÇn ph¶i thùc hiÖn gi¸m ®Þnh chÊt l­îng s¶n phÈm nghiªm tóc . V× ®©y lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn chÊt l­îng g¹o xuÊt khÈu cña Doanh nghiÖp . KÕt thóc kh©u thu mua, Doanh nghiÖp ®Æc biÖt chó träng ®Õn b¶o qu¶n hµng ho¸ . NhiÒu Doanh nghiÖp mÆc dï s¶n phÈm ®Çu vµo ®¹t phÈm cÊp tèt, nh­n do b¶o qu¶n kh«ng tèt nªn chÊt l­îng s¶n phÈm xuèng cÊp, kh«ng ®ñ tiªu chuÈn ®Ó xuÊt khÈu . §Èy m¹nh tiÕp thÞ xuÊt khÈu vµ më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu kim ng¹ch xuÊt khÈu, t¨ng thÞ phÇn cña ViÖt nam trªn thÞ tr­êng thÕ giíi, c¸c doanh nghiÖp nªn thùc hiÖn chiÕn l­îc ®a d¹ng ho¸ thÞ tr­êng xuÊt khÈu víi nh÷ng biÖn ph¸p sau : + Gi÷ v÷ng thÞ tr­êng quªn thuéc vµ truyÒn thèng nh­ thÞ tr­êng Malaixia, §µi Loan, Ph¸p, Xingapore, Thuû §iÓn, Ch©u Phi . §Ó thùc hiÖn ®­îc môc tiªu nµy c¸c Doanh nghiÖp ph¶i t¹o vµ gi÷ v÷ng ®­îc uy tÝn cña m×nh th«ng qua viÖc nghiªn chØnh thùc hiÖn c¸c hîp ®ång ®· ký . + Chó träng c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng vµ khuyÕch tr­¬ng, qu¶ng c¸o s¶n phÈm vµ thay thÕ nh»m më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu, v­¬n líi nh÷ng thÞ tr­êng chÝnh ®Çy triÓn väng . §èi víi c¸c Doanh nghiÖp xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt nam ®©y chÝnh lµ ®iÓm yÕu c¨n b¶n . Sù yÕu kÐm nµy g©y ra t×nh tr¹ng phÇn lín ho¹t ®éng xuÊt khÈu diÔn ra mét c¸ch thô ®éng vµ th«ng qua trung gian, lµm ¶nh h­ëng ®Õn lîi Ých cña ®Êt n­íc còng nh­ cña Doanh nghiÖp , h¹n chÕ tÝnh linh ho¹t trong øng phã víi c¸c biÕn ®éng cña thÞ tr­êng . §Ó kh¾c phôc ®­îc t×nh tr¹ng nµy ®ßi hái c¸c Doanh nghiÖp ph¶i cã chiÕn l­îc ®óng ®¾n trong tiÕp thÞ tr­êng xuÊt khÈu . Bªn c¹nh ®ã hä còng nªn tham gia c¸c ho¹t ®éng hiÖp héi ngµnh hµng ®Ó cËp nhËt th«ng tin vÒ míi vÒ t×nh h×nh gi¸ c¶, cung cÇu trªn thÞ tr­êng c¹nh tranh . + T¨ng c­êng c¸c dÞch vô hç trî thÞ tr­êng nh­ th«ng tin, huÊn luyÖn vµ n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý, thµnh lËp c¸c tæ chøc th«ng tin thÞ tr­êng, cã hÖ thèng khai th¸c tõ c¬ së, cã ph­¬ng tiÖn vµ c¸n bé xö lý th«ng tin nhanh nhËy kÞp thêi, thiÕt lËp c¸c ch­¬ng tr×nh nghiªn cøu vÒ thÞ tr­êng cã hÖ thèng ®Çu t­ c¸n bé vµ kinh phÝ tho¶ ®¸ng cho nghiªn cøu, chuyÓn giao, khuyÕn c¸o . N©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n cña ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn . + Th­êng xuyªn göi c¸n bé c¸c nhµ Doanh nghiÖp trÎ cã n¨ng lùc ®i häc tËp, nghiªn cøu ë c¸c líp ®µo t¹o c¸n bé kinh doanh trong vµ ngoµi n­íc . + §µo t¹o chuyªn m«n cho ®éi ngò c¸n bé míi vµo nghÒ, gióp hä n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô xuÊt nhËp khÈu . §Þnh kú göi c¸n bé ®i ®µo t¹o l¹i . + §µo t¹o ®éi ngò kü thuËt viªn ®Ó cã ®ñ n¨ng lùc kiÓm tra, gi¸m ®Þnh hµng ho¸, ®¶m b¶o chÊt l­îng hµng ho¸ theo ®óng yªu cÇu, tiªu chuÈn quèc tÕ . + Cö c¸n bé kinh doanh ra n­íc ngoµi ®Ó n¾m b¾t ®­îc nhu cÇu thÞ tr­êng, võa häc hái kinh nghiÖm võa lµm ¨n, g©y dùng c¸c mèi quan hÖ b¹n hµng . ViÖc n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n cña ®éi ngò c¸n bé, nh©n viªn ®ßi hái c¸c Doanh nghiÖp ph¶i bá ra nh÷ng chi phÝ kh«ng nhá, song hiÖu qu¶ mµ nã ®em l¹i rÊt lín vµ nã quyÕt ®Þnh ®Õn sù thµnh b¹i trong kinh doanh cña Doanh nghiÖp . Bªn c¹nh n©ng cao nghiÖp vô chuyªn m«n cña c¸n bé cÇn trao dåi ®¹o ®øc cña b¶n th©n . §¹o ®øc trong kinh doanh quan träng kh«ng kÐm nghiÖp vô . Lîi Ých cña ®Êt n­íc còng nh­ Doanh nghiÖp phô thuéc chÆt chÏ vµo tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cña b¶n th©n mçi c¸n bé trong Doanh nghiÖp . KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ Tõ nh÷ng c¬ së lý thuyÕt, nh÷ng diÔn biÕn thùc cña viÖc s¶n xuÊt còng nh­ xuÊt khÈu lóa g¹o trªn thÞ tr­êng trong thêi kú 1991 - 2001, tõ nh÷ng ph©n tÝch ®Þnh tÝnh vµ cuèi cïng lµ sù ph©n tÝch ®Þnh l­îng nh÷ng t¸c ®éng cña c¸c yÕu tè ®Õn s¶n l­îng s¶n xuÊt còng nh­ s¶n l­îng g¹o xuÊt khÈu th× cã thÓ kh¼ng ®Þnh mét sè ®iÒu sau ®©y: + §èi víi nÒn s¶n xuÊt lóa g¹o cña chóng ta th× qua hai m« h×nh (*) vµ (**) ta thÊy viÖc t¨ng s¶n l­îng s¶n xuÊt lóa g¹o cã thÓ cã hai c¸ch lµ: T¨ng diÖn tÝch nu«i trång hoÆc t¨ng n¨ng suèt lóa trong nh÷ng n¨m tíi, tuy nhiªn trong ®iÒu kiÖn thùc tÕ hiÖn nay chóng ta vÉn ®ang nghiªn cøu ®Ó t¹o ra gièng lóa míi cã chÊt l­îng va n¨ng xu©t h¬n ®Ó cã søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi cßn vÒ diÖn tÝch trång lóa th× hiÖn nay còng ®ang cã xu h­íng gi¶m . + §èi víi vÊn ®Ò xuÊt khÈu g¹o cña n­íc ta hiÖn nay ®ang gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n ®Æc biÖt lµ vÒ gi¸ vµ thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm nµy, qua ph©n tÝch th× tû gi¸ hèi ®o¸i cã t¸c ®éng ®Õn s¶n l­îng xuÊt khÈu nh­ng ¶nh h­ëng cña nã kh«ng cao vµ chÝnh gi¸ s¶n phÈm lµ cã t¸c ®éng m¹nh h¬n c¶ . Qua ®ã sù ph©n tÝch vµ mét sè ®iÒu ®­îc rót ra th× em cã mét sè kiÕn nghÞ nh­ sau: Dùa vµ t×nh h×nh thùc tÕ hiÖn nay th× nªn ch¨ng gi¶m diÖn tÝch trång lóa cho n¨ng suÊt kh«ng cao sang mét sè ngµnh kh¸c nh­ viÖc nu«i trång thuû s¶n ë mét sè tØnh ven biÓn . §Çu t­ vµo viÖc nghiªn cøu ®Ó t¹o ra ®­îc mét sè gièng lóa míi cã chÊt l­îng ®Ó cã søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi . Xem xÐt l¹i hÖ thèng chÝnh s¸ch ®èi víi vÊn ®Ò xuÊt khÈu lóa g¹o hiÖn nay t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho nh÷ng nhµ ho¹t ®éng trong lÜnh vøc nµy t¨ng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña m×nh . §Çu t­ vµ n©ng cao hÖ thèng xö lý s¶n phÈm sau thu ho¹ch ®Ó gi÷a ®­îc chÊt l­îng s¶n phÈn kh«ng bÞ hao hôt trong c¸c c«ng ®o¹n nµy . C¸c Doanh nghiÖp ph¶i n©ng cao h¬n n÷a tr×nh ®é cña c¸c c¸n bé trong lÜnh vùc ho¹t ®éng xuÊt khÈu nµy . ViÖc s¶n xuÊt vµ xu©t khÈu lóa g¹o kh«ng nh÷ng thu vÒ ngo¹i tÖ cho ®Êt n­íc mµ nã cßn lµ chiÕn l­îc ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc ®Ó ®i lªn XHCN nã lµ kh©u mÊu chèt, khëi ®Çu cho sù ph¸t triÓn cña n­íc nhµ . Phô lôc: B¶ng 1 : Obs D_TICH GIA_TB_VN G_GAO_TL K_NGACH 1991 5895.8 226.1 307.1 290 1991 6027.7 176.3 279.15 304.6 1992 6303 226.1 303.72 234.5 1993 6475.3 207.6 277.48 417.7 1994 6559.4 203.1 250.47 361.9 1995 6598.6 217.2 292.27 424.4 1996 6765.6 266 339 530.1 1997 7003.8 285 349.52 868.4 1998 7099.7 244.5 314.03 891.3 1999 7362.4 265 313.33 1016 2000 7648 261.3 253.76 1012 2001 7914 181 210.12 615 B¶ng 2 : Obs N_SUOT P_NHAP PHAN_SX SL_XKHAU 1991 32.3 1840 371.9 1420 1991 31.9 2085.2 354.2 1624 1992 31.1 2662.8 450.3 1033 1993 33.3 2420 530 1950 1994 34.8 3018 714 1722 1995 35.7 4134 845.4 1983 1996 37.2 2942 895 1989 1997 37.7 2800 931 3003 1998 38.8 2200 965 3553 1999 39.6 3400 982.4 3793 2000 41 3782 978 4550 2001 42.3 3973 1120 3400 B¶ng 3 : Obs S_LUONG TY_GIA T_PHAN TS_NHAP 1991 19000 3900 2211.9 4057 1991 19220 5016 2439.4 4390 1992 19620 9642 3113.1 5178 1993 21590 11209 2950 5555.5 1994 22830 10816 3732 7701 1995 23520 10926 4979.4 13587 1996 24960 11015 3837 17042 1997 26440 11511 3731 19943 1998 27500 11925 3165 22092 1999 29100 13022 4382.4 33324 2000 31400 14300 4760 34314 2001 32700 14480 5093 31911 B¶ng 4 : Obs T_SAU_SX T_TSAU 1991 4800 8857 1991 9200 13590 1992 12000 17178 1993 11000 16555.5 1994 14000 21701 1995 14100 27687 1996 12500 29542 1997 15566 35499 1998 20007 42099 1999 19078 52402 2000 20223 54537 2001 18849 50760 Phô lôc 1: S_LUONG vµ N_SUOT ============================= LS // Dependent Variable is S_LUONG Date: 05/14/01 Time: 14:14 Sample: 1991 2001 Included observations: 12 -------------------------------------------------------------------- Variable Coefficient Std. Error t-Statistic Prob. N_SUOT 1248.863 56.24217 22.20510 0.0000 C -20520.81 2051.847 -10.00114 0.0000 ---------------------------------------------------------------------------------- R-squared 0.980122 Mean dependent var 24823.33 Adjusted R-squared 0.978134 S.D. dependent var 4689.358 S.E. of regression 693.4210 Akaike info criterion 13.23429 Sum squared resid 4808327. Schwarz criterion 13.31510 Log likelihood -94.43298 F-statistic 493.0666 Durbin-Watson stat 1.134968 Prob(F-statistic) 0.000000 ===================================================== Qua kÕt qu¶ nµy cho thÊy diÖn tÝch vµ n¨ng suèt cã quan hÖ t­¬ng ®èi chÆt chÏ víi nhau . Phô lôc 2: D_TICH vµ T_PHAN: ========================== LS // Dependent Variable is D_TICH Date: 05/15/01 Time: 08:47 Sample: 1991 2001 Included observations: 12 --------------------------------------------------------------------- Variable Coefficient Std. Error t-Statistic Prob. T_PHAN 0.516955 0.123448 4.187623 0.0019 C 4891.959 470.6455 10.39415 0.0000 ----------------------------------------------------------------------------------------- R-squared 0.636841 Mean dependent var 6804.442 Adjusted R-squared 0.600526 S.D. dependent var 623.3056 S.E. of regression 393.9540 Akaike info criterion 12.10348 Sum squared resid 1551999. Schwarz criterion 12.18430 Log likelihood -87.64814 F-statistic 17.53619 Durbin-Watson stat 0.968292 Prob(F-statistic) 0.001865 ===================================================== KÕt qu¶ cho thÊy diÖn tÝch vµ ph©n bãn cã quan hÖ ®a céng tuyÕn víi nhau . Phô lôc 3: D_TICH vµ T_TSAU: =========================== LS // Dependent Variable is D_TICH Date: 05/15/01 Time: 08:48 Sample: 1991 2001 Included observations: 12 -------------------------------------------------------------------- Variable Coefficient Std. Error t-Statistic Prob. T_TSAU 0.037430 0.003235 11.57039 0.0000 C 5649.084 111.5629 50.63586 0.0000 ----------------------------------------------------------------------------------------- R-squared 0.930495 Mean dependent var 6804.442 Adjusted R-squared 0.923544 S.D. dependent var 623.3056 S.E. of regression 172.3481 Akaike info criterion 10.45004 Sum squared resid 297038.6 Schwarz criterion 10.53086 Log likelihood -77.72753 F-statistic 133.8739 Durbin-Watson stat 1.219030 Prob(F-statistic) 0.000000 ===================================================== KÕt qu¶ cho thÊy diÖn tÝch vµ thuèc s©u cã quan hÖ ®a céng tuyÕn víi nhau . Phô lôc 4: KiÓm ®Þnh d¹ng hµm cña hµm cung s¶n l­îng s¶n xuÊt : ================ Ramsey RESET Test: ------------------------------------------------------------------------------------------ F-statistic 0.078654 Probability 0.785470 Log likelihood ratio 0.104416 Probability 0.746593 ------------------------------------------------------------------------------------------ Test Equation: LS // Dependent Variable is S_LUONG Date: 05/15/01 Time: 08:49 Sample: 1991 2001 Included observations: 12 ---------------------------------------------------------------------- Variable Coefficient Std. Error t-Statistic Prob. D_TICH 6.389634 3.809614 1.677239 0.1278 C -20435.33 19606.97 -1.042248 0.3245 Fitted^2 2.80E-06 9.98E-06 0.280453 0.7855 ------------------------------------------------------------------------------------------ R-squared 0.981756 Mean dependent var 24823.33 Adjusted R-squared 0.977702 S.D. dependent var 4689.358 S.E. of regression 700.2433 Akaike info criterion 13.31517 Sum squared resid 4413066. Schwarz criterion 13.43640 Log likelihood -93.91830 F-statistic 242.1560 Durbin-Watson stat 1.153205 Prob(F-statistic) 0.000000 ===================================================== Qua kÕt qu¶ cña kiÓm ®Þnh cho thÊy d¹ng hµm lµ ®óng . Phô lôc 5: KiÓm ®Þnh ph­¬ng sai cña sai sè thay ®æi cña m« h×nh hµm cung s¶n l­îng s¶n xuÊt: ====================== White Heteroskedasticity Test: ---------------------------------------------------------------------------------- F-statistic 1.168443 Probability 0.353891 Obs*R-squared 2.473574 Probability 0.290316 ---------------------------------------------------------------------------------- Test Equation: LS // Dependent Variable is RESID^2 Date: 05/15/01 Time: 08:49 Sample: 1991 2001 Included observations: 12 ---------------------------------------------------------------------- Variable Coefficient Std. Error t-Statistic Prob. C 14956631 23013166 0.649916 0.5320 D_TICH -3840.694 6707.794 -0.572572 0.5810 D_TICH^2 0.247513 0.485985 0.509302 0.6228 ----------------------------------------------------------------------------------------- R-squared 0.206131 Mean dependent var 370969.4 Adjusted R-squared 0.029716 S.D. dependent var 622818.8 S.E. of regression 613495.2 Akaike info criterion 26.86617 Sum squared resid 3.39E+12 Schwarz criterion 26.98740 Log likelihood -175.2243 F-statistic 1.168443 Durbin-Watson stat 2.493721 Prob(F-statistic) 0.353891 ===================================================== Qua kÕt qu¶ kiÓm ®Þnh cho thÊy ph­¬ng sai cña sai sè lµ ®ång ®Òu . Phô lôc 6: KiÓm ®Þnh t­¬ng quan chuçi: ================================ Breusch-Godfrey Serial Correlation LM Test: ---------------------------------------------------------------------------------- F-statistic 1.387231 Probability 0.303933 Obs*R-squared 3.090043 Probability 0.213307 ----------------------------------------------------------------------------------- Test Equation: LS // Dependent Variable is RESID Date: 05/15/01 Time: 08:50 ---------------------------------------------------------------------- Variable Coefficient Std. Error t-Statistic Prob. D_TICH 0.006859 0.317871 0.021578 0.9833 C -57.85728 2169.367 -0.026670 0.9794 RESID(-1) 0.459189 0.331989 1.383148 0.2040 RESID(-2) -0.444294 0.336094 -1.321935 0.2227 ----------------------------------------------------------------------------------------- R-squared 0.257504 Mean dependent var -6.37E-12 Adjusted R-squared -0.020933 S.D. dependent var 636.1555 S.E. of regression 642.7793 Akaike info criterion 13.19280 Sum squared resid 3305321. Schwarz criterion 13.35444 Log likelihood -92.18409 F-statistic 0.924821 Durbin-Watson stat 1.742539 Prob(F-statistic) 0.471720 ===================================================== KÕt qu¶ cho thÊy kh«ng cã sù t­¬ng quan chuçi . Phô lôc 7: TÝnh chuÈn: Phô lôc 8: KiÓm ®Þnh tÝnh dõng cña D_TICH ===================================== ADF Test Statistic -3.09132858386 1% Critical Value* -2.96767495573 5% Critical Value -1.9890499413 10% Critical Value -1.63822498918 --------------------------------------------------------------------------------- MacKinnon critical values for rejection of hypothesis of a unit root. Augmented Dickey-Fuller Test Equation LS // Dependent Variable is D(D_TICH,3) Date: 05/13/01 Time: 02:44 Sample(adjusted): 1994 2001 Included observations: 8 after adjusting endpoints -------------------------------------------------------------------------------- Variable Coefficient Std. Error t-Statistic Prob. D(D_TICH(-1),2) -1.670616 0.5404201 -.0913285 0.021 D(D_TICH(-1),3) 0.391659 0.3201042 1.223536 0.266 ================================================ Qua kÕt qu¶ cña kiÓm ®Þnh vµ theo tiªu chuÈn cña DF ta cã chuçi sai ph©n bËc 2 D(D_TICH,2) lµ chuçi dõng do ®ã chuçi D_TICH lµ chuçi ®ång liªn kÕt bËc hai Phô lôc 9: B¶ng kiÓm ®Þnh tÝnh dõng cña S_LUONG ==================================== ADF Test Statistic -8.532823 1% Critical Value* -2.9677 5% Critical Value -1.9890 10% Critical Value -1.6382 ---------------------------------------------------------------------------------- *MacKinnon critical values for rejection of hypothesis of a unit root. Augmented Dickey-Fuller Test Equation LS // Dependent Variable is D(S_LUONG,3) Date: 05/13/01 Time: 02:54 Sample(adjusted): 1994 2001 Included observations: 8 after adjusting endpoints ----------------------------------------------------------------------------------- Variable Coefficient Std. Error t-Statistic Prob. D(S_LUONG(-1),2) -2.143011 0.251149 -8.532823 0.0001 D(S_LUONG(-1),3) 0.690349 0.169340 4.076711 0.0065 ================================================== Qua kÕt qu¶ cña kiÓm ®Þnh vµ theo tiªu chuÈn DF ta thÊy chuçi sai ph©n bËc 2 cña D(S_LUONG,2) lµ chuçi dõng cho nªn chuçi S_LUONG lµ ®ång liªn kÕt bËc hai . Nh­ vËy, qua kiÓm ®Þnh ta thÊy c¸c chuçi thêi gian sö dông trong m« h×nh lµ kh«ng dõng nh­ng l¹i lµ c¸c chuçi ®ång liªn kÕt bËc hai . Do ®ã, c¸c ph­¬ng tr×nh nhËn ®­îc ®¶m b¶o kh«ng cã hiÖn t­îng håi quy gi¶ m¹o . §ång thêi, sau mçi ph­¬ng tr×nh ­íc l­îng, kiÓm ®Þnh tÝnh dõng cña c¸c phÇn d­ cho thÊy, c¸c phÇn d­ lµ dõng, ®iÒu nµy ®¶m b¶o tÝnh hîp lý cña m« h×nh ®· x©y dùng . Phô lôc 10: KiÓm ®Þnh d¹ng hµm: ================ Ramsey RESET Test: ----------------------------------------------------------------------------------------- F-statistic 0.208883 Probability 0.661490 Log likelihood ratio 0.323442 Probability 0.569546 Test Equation: LS // Dependent Variable is SL_XKHAU Date: 05/15/01 Time: 09:22 Sample: 1991 2001 Included observations: 11 ---------------------------------------------------------------------------- Variable Coefficient Std. Error t-Statistic Prob. TY_GIA 0.105749 0.188788 0.560147 0.5928 GIA_TB_VN(-1) 11.31785 22.97363 0.492645 0.6373 C -1921.952 5811.766 -0.330700 0.7505 Fitted^2 8.92E-05 0.000195 0.457037 0.6615 ----------------------------------------------------------------------------------------- R-squared 0.877732 Mean dependent var 2599.909 Adjusted R-squared 0.825332 S.D. dependent var 1108.740 S.E. of regression 463.3794 Akaike info criterion 12.55238 Sum squared resid 1503043. Schwarz criterion 12.69707 Log likelihood -80.64641 F-statistic 16.75047 Durbin-Watson stat 1.753282 Prob(F-statistic) 0.001415 ====================================================== Qua kÕt qu¶ kiÓm ®Þnh trªn ta thÊy d¹ng hµm lµ ®óng: Phô lôc 11: KiÓm ®Þnh t­¬ng quan chuçi ================================ Breusch-Godfrey Serial Correlation LM Test: ------------------------------------------------------------------------------- F-statistic 3.663260 Probability 0.091265 Obs*R-squared 6.047469 Probability 0.048619 -------------------------------------------------------------------------------- Test Equation: LS // Dependent Variable is RESID Date: 05/13/01 Time: 10:01 ---------------------------------------------------------------------------------- Variable Coefficient Std. Error t-Statistic Prob. TY_GIA -0.036197 0.052494 -0.689546 0.5162 GIA_TB_VN(-1) 1.936916 3.871963 0.500241 0.6347 C -100.6223 783.5340 -0.128421 0.9020 RESID(-1) 0.562213 0.349239 1.609823 0.1586 RESID(-2) -1.088509 0.407737 -2.669632 0.0370 --------------------------------------------------------------------------------------- R-squared 0.549770 Mean dependent var -1.24E-13 Adjusted R-squared 0.249617 S.D. dependent var 393.4330 S.E. of regression 340.8100 Akaike info criterion 11.96561 Sum squared resid 696908.8 Schwarz criterion 12.14647 Log likelihood -76.41915 F-statistic 1.831630 Durbin-Watson stat 2.186309 Prob(F-statistic) 0.241789 ==================================================== KÕt qu¶ kiÓm ®Þnh cho thÊy kh«ng cã sù t­¬ng quan chuçi . Phô lôc 12: KiÓm ®Þnh ph­¬ng sai: ====================== White Heteroskedasticity Test: --------------------------------------------------------------------------------- F-statistic 2.365878 Probability 0.165665 Obs*R-squared 6.731888 Probability 0.150753 ---------------------------------------------------------------------------------- Test Equation: LS // Dependent Variable is RESID^2 Date: 05/15/01 Time: 09:23 Sample: 1991 2001 Included observations: 11 -------------------------------------------------------------------------------------- Variable Coefficient Std. Error t-Statistic Prob. C -820091.2 2379174. -0.344696 0.7421 TY_GIA -137.7342 98.38622 -1.399934 0.2111 TY_GIA^2 0.008445 0.005068 1.666391 0.1467 GIA_TB_VN(-1) 11856.37 18806.99 0.630424 0.5517 GIA_TB_VN(-1)^2 -24.74028 40.08714 -0.617163 0.5598 ----------------------------------------------------------------------------------------- R-squared 0.611991 Mean dependent var 140717.7 Adjusted R-squared 0.353316 S.D. dependent var 158203.0 S.E. of regression 127221.5 Akaike info criterion 23.81033 Sum squared resid 9.71E+10 Schwarz criterion 23.99119 Log likelihood -141.5651 F-statistic 2.365878 Durbin-Watson stat 1.735812 Prob(F-statistic) 0.165665 ===================================================== Qua kiÓm ®Þnh cho thÊy ph­¬ng sai cña sai sè lµ ®ång ®Òu . Phô lôc 13: KiÓm ®Þnh tÝnh dõng cña chuçi GIA_TB_VN(-1): ====================================== ADF Test Statistic -3.141550 1% Critical Value* -3.0507 5% Critical Value -1.9962 10% Critical Value -1.6415 ---------------------------------------------------------------------------------- *MacKinnon critical values for rejection of hypothesis of a unit root. Augmented Dickey-Fuller Test Equation LS // Dependent Variable is D(GIA_TB_VN(-1),3) Date: 05/15/01 Time: 09:26 Sample(adjusted): 1995 2001 Included observations: 7 after adjusting endpoints ------------------------------------------------------------------------------------- Variable Coefficient Std. Error t-Statistic Prob. D(GIA_TB_VN(-2),2) -1.929678 0.614244 -3.141550 0.0256 D(GIA_TB_VN(-2),3) 0.375222 0.316598 1.185167 0.2892 -------------------------------------------------------------------------------------- R-squared 0.787595 Mean dependent var 6.300000 Adjusted R-squared 0.745114 S.D. dependent var 74.83032 S.E. of regression 37.77900 Akaike info criterion 7.498463 Sum squared resid 7136.264 Schwarz criterion 7.483009 Log likelihood -34.17719 F-statistic 18.53995 Durbin-Watson stat 2.282972 Prob(F-statistic) 0.007673 ===================================================== Qua b¶ng kiÓm ®Þnh trªn th× theo tiªu chuÈn kiÓm ®Þnh DF th× GIA_TB_VN(-1) lµ ®ång liªn kÕt bËc hai Phô lôc 14: KiÓm ®Þnh tÝnh dõng cña TY_GIA ; =============================================== ADF Test Statistic -3.07677373377 1% Critical Value* -2.96767495573 5% Critical Value -1.9890499413 10% Critical Value -1.63822498918 ----------------------------------------------------------------------------------- *MacKinnon critical values for rejection of hypothesis of a unit root. Augmented Dickey-Fuller Test Equation LS // Dependent Variable is D(TY_GIA,3) Date: 05/13/01 Time: 09:59 Sample(adjusted): 1994 2001 Included observations: 8 after adjusting endpoints --------------------------------------------------------------------------------- Variable Coefficient Std. Error t-Statistic Prob. D(TY_GIA(-1),2) -0.9304265 0.302403 -3.07677 0.0217 D(TY_GIA(-1),3) -0.0995407 0.144431 -0.68919 0.5164 ================================================== KÕt qu¶ kiÓm ®Þnh theo tiªu chuÈn DF cho thÊy chuçi sai ph©n bËc hai D(TY_GIA,2) lµ chuçi dõng do vËy chuçi TY_GIA lµ chuçi sai ph©n bËc hai . Phô lôc 15: KiÓm ®Þnh tÝnh dõng cña SL_XKHAU: ========================================= ADF Test Statistic -2.40377439112 1% Critical Value* -2.96767495573 5% Critical Value -1.9890499413 10% Critical Value -1.63822498918 --------------------------------------------------------------------------------- *MacKinnon critical values for rejection of hypothesis of a unit root. Augmented Dickey-Fuller Test Equation LS // Dependent Variable is D(SL_XKHAU,3) Date: 05/13/01 Time: 09:58 Sample(adjusted): 1994 2001 Included observations: 8 after adjusting endpoints -------------------------------------------------------------------------------- Variable Coefficient Std. Error t-Statistic Prob. D(SL_XKHAU(-1),2) -2.27367 0.945877 -2.40377 0.053021 D(SL_XKHAU(-1),3) 0.289483 0.4948847 0.58495 0.579896 ================================================= Tõ kÕt qu¶ kiÓm ®Þnh cho thÊy chuçi SL_XKHAU lµ chçi kh«ng dõng nh­ng theo tiªu chuÈn DF ta thÊy sai ph©n bËc hai D(SL_XKAU,2) lµ chuçi dõng hay cuçi SL_XKHAU lµ chuçi ®ång liªn kÕt bËc hai . Tõ ®ã cã thÓ nãi ph­¬ng tr×nh ­íc l­îng hµm cÇu vÒ s¶n l­îng xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt nam lµ kh«ng cã dÊu hiÖu håi quy gi¶ m¹o . Tµi liÖu tham kh¶o * S¸ch - Gi¸o tr×nh kinh tÕ l­îng - Gi¸o tr×nh kinh tÕ quèc tÕ - Niªn gi¸m thèng kª 1999, 2000 - Sè liÖu thèng kª N«ng - L©m nghiÖp - Thñy s¶n ViÖt Nam 1991-1999 vµ dù b¸o 2001 - Niªn gi¸m thèng kª Hµ Néi 2000 - Tæng côc thèng kª Hµ Néi 2001 * B¸o vµ T¹p chÝ - Thêi b¸o kinh tÕ - B¸o ngo¹i th­¬ng - Kinh tÕ 1995 - 1996, 1997 - 1998, 1999 - 2000, 2001 - 2002 ViÖt Nam vµ thÕ giíi - Hå s¬ c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. ViÖn nghiªn cøu th­¬ng m¹i - Gi¸ c¶ thÞ tr­êng