Cẩm nang trồng hoa phong lan
Việt Nam có đ iều ki ện th ờ i tiết khí h ậu thích h ợp cho s ự phát triển củ a cây
lan, là nơ i có nhiều có nhiều gi ống lan quý hiếm hi ện đang đượ c trồ ng phổ biến ở
nhiều nơ i trên thế giớ i nh ư : Ng ọ c đ iểm tai trâu, Ngọ c điểm đ uôi cáo, Hoàng thảo
th ủy tiên
Ngh ề tr ồng lan vốn dĩ là mộ t thú chơ i tao nhã, nh ư ng để tr ồ ng và t ạo ra cây
lan đẹ p đ òi h ỏ i ng ười trồ ng lan ph ải th ự c sự yêu thích, t ỉ mỉ và t ố n nhiều công sứ c
đầ u tư h ơn nh ững mặt hàng nông s ản khác.
Ngày nay phong lan đ ã đượ c xu ất kh ẩu và lưu thông như mộ t ngành thương
mại và nhanh chóng lan r ộng trên phạm vi toàn th ế giớ i. Nên vi ệc trồ ng hoa lan đ ã
đ em l ại hi ệu qu ả kinh t ế thi ết th ực và đ ã thu hút đượ c nhi ều ng ười tham gia tr ồ ng.
Nhiều nước đ ã gây trồng, lai tạo đượ c nhi ều gi ống mớ i độc đ áo b ằng phương pháp
công ngh ệ tiên ti ến từ nuôi cấy mô phân sinh dòng thu ần theo ý muốn nh ư :
Australia, Anh, Pháp, Thái Lan
8 trang |
Chia sẻ: banmai | Lượt xem: 2539 | Lượt tải: 2
Bạn đang xem nội dung tài liệu Cẩm nang trồng hoa phong lan, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Cẩm nang trồng hoa lan phần I, II
Nguồn: hoind.tayninh.gov.vn
Việt Nam có điều kiện thời tiết khí hậu thích hợp cho sự phát triển của cây
lan, là nơi có nhiều có nhiều giống lan quý hiếm hiện đang được trồng phổ biến ở
nhiều nơi trên thế giới như: Ngọc điểm tai trâu, Ngọc điểm đuôi cáo, Hoàng thảo
thủy tiên…
Nghề trồng lan vốn dĩ là một thú chơi tao nhã, nhưng để trồng và tạo ra cây
lan đẹp đòi hỏi người trồng lan phải thực sự yêu thích, tỉ mỉ và tốn nhiều công sức
đầu tư hơn những mặt hàng nông sản khác.
Ngày nay phong lan đã được xuất khẩu và lưu thông như một ngành thương
mại và nhanh chóng lan rộng trên phạm vi toàn thế giới. Nên việc trồng hoa lan đã
đem lại hiệu quả kinh tế thiết thực và đã thu hút được nhiều người tham gia trồng.
Nhiều nước đã gây trồng, lai tạo được nhiều giống mới độc đáo bằng phương pháp
công nghệ tiên tiến từ nuôi cấy mô phân sinh dòng thuần theo ý muốn như:
Australia, Anh, Pháp, Thái Lan…
PHẦN I - ĐẶC ĐIỂM SINH VẬT HỌC
Tên khoa học: Orchid sp.
Họ phong lan : Orchidaceac
Bộ phong lan : Orchidales
Lớp một lá mầm : Monocotyledoneac
Đặc điểm sinh vật học cây hoa lan
1.1. Rễ
- Lan là họ sống phụ (bì sinh) bám, treo lơ lửng trên các cây thân gỗ khác.
Các dạng thân gỗ nạc dài, ngắn, mập hay mảnh mai đưa cơ thể bò đi xa hay chụm
lại thành các bụi dày.
- Rễ làm nhiệm vụ hấp thu chất dinh dưỡng, chúng được bao bỡi lớp mô
hút dày, ẩm bao gồm những lớp tế bào chết chứa đầy không khí, do đó nó ánh lên
màu xám bạc. Với lớp mô xốp đó, rễ có khả năng hấp thu nước mưa chảy dọc dài
trên vỏ cây, lấy nước lơ lửng trên không khí.
1.2. Thân
- Lan có 2 loại thân: đa thân và đơn thân.
- Ở các loài lan sống phụ có nhiều đoạn phình lớn thành củ giả (giả hành).
Đó là bộ phận dự trữ nước và các chất dinh dưỡng để nuôi cây trong điều kiện khô
hạn khi sống bám trên cao.
- Củ giả rất đa dạng: Hình cầu hoặc hình thuôn dài xếp sát nhau hay rải rác
đều đặn hoặc hình trụ xếp chồng chất lên nhau thành một thân giả.
- Cấu tạo củ giả: Gồm nhiều mô mềm chứa đầy dịch nhầy, phía ngoài là lớp
biểu bì với vách tế bào dày, nhẵn bóng bảo vệ, tránh sự mất nước do mặt trời hun
nóng. Đa số củ giả đều có màu xanh bóng, nên cùng với lá nó làm nhiệm vụ quang
hợp.
1.3. Lá
- Hầu hết các loài phong lan là cây tự dưỡng, nó phát triển đầy đủ hệ thống
lá.
- Hình dạng của lá thay đổi rất nhiều, từ loại lá mọng nước đến loại lá phiến
mỏng.
- Phiến lá trải rộng hay gấp lại theo các gân vòng cung hay chỉ gấp lại theo
gân hình chữ V.
- Màu sắc lá thường xanh bóng, nhưng có trường hợp
2 mặt lá khác nhau. Thường mặt dưới có màu xanh đậm hay tía, mặt trên lại
khảm nhiều màu sặc sỡ.
1.4. Hoa
- Hoa đối xứng qua một mặt phẳng.
- Bên ngoài có 6 cánh hoa, trong đó 3 cánh ngoài cùng là 3 cánh đài,
thường có màu sắc và kích thước giống nhau. Một cánh đài nằm ở phía trên hay
phía sau của hoa gọi là cánh đài lý, hai cánh đài nằm ở 2 bên gọi là cánh đài cạnh.
Nằm kề bên trong và xen kẽ với 3 cánh đài là 3 cánh hoa, chúng giống nhau về
hình dạng, kích thước, màu sắc. Cánh còn lại nằm ở phía trên hay phía dưới, có
hình dạng và màu sắc khác hẳn với các cánh còn lại gọi là cánh môi. Cánh môi
quyết định giá trị thẩm mỹ của hoa lan.
- Ở giữa hoa có một trụ nổi lên, đó là bộ phận sinh dục của cây, giúp cây
duy trì nòi giống. Trụ gồm nhị và nhuỵ. Sau khi thụ phấn, các cánh hoa héo, cuống
hoa hình thành quả lan.
1.5. Quả và hạt
- Quả lan thuộc quả nang, nở ra theo 3 - 6 đường nứt dọc. quả có dạng cải
dài đến hình trụ ngắn phình ở giữa. Khi chin, quả nở ra và mảnh vỏ còn dính lại
với nhau ở phía đỉnh và phía gốc.
- Hạt lan rất nhiều, hạt liti. Hạt chỉ cấu tạo bỡi một lớp chưa phân hoá, trên
một mạng lưới nhỏ, xốp, chứa đầy không khí. Hạt trưởng thành sau 2 - 18 tháng.
PHẦN II - CÁC YÊU CẦU NGOẠI CẢNH
2.1. Nhiệt độ
Nhiệt độ tác động lên cây lan thông qua con đường quang hợp. Thông
thường cường độ quang hợp tăng khi nhiệt độ tăng. Chính vì vậy, khi nhiệt độ
tăng cao làm tăng nhu cầu hấp thụ dinh dưỡng của cây lan, do vậy trong mùa nắng
cần tăng lượng phân bón để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng gia tăng. Nhiệt độ còn
ảnh hưởng đến sự ra hoa của một số loài lan. Tuy nhiên, nhiệt độ tăng quá cao làm
cho quá trình quang hợp bị ngưng trệ. Nhiệt độ cao cùng với ẩm độ cao tạo điều
kiện thuận lợi cho các loại bệnh hại phát triển.
Mỗi loài lan chỉ sinh trưởng và phát triển trong một khoảng nhiệt độ thích
hợp. Căn cứ vào nhu cầu nhiệt độ của từng loài lan mà người ta chia ra làm 3
nhóm:
+ Nhóm cây ưa lạnh: Gồm những loài lan chịu nhiệt độ ban ngày không
quá 140C, ban đêm không quá 130C. Những loài lan này thường xuất xứ từ vùng
hàn đới, ôn đới và các khu vực núi cao vùng nhiệt đới. Ví dụ lan: Lycaste,
Cymbidium…
+ Nhóm cây ưu nhiệt độ trung bình: Gồm những loài lan thích hợp với
nhiệt độ ban ngày không dưới 14,5 độ C, ban đêm không dưới 13,5 độ C. Ví dụ
lan Vanda.
+ Nhóm cây ưa nóng: Bao gồm những loài lan chịu nhiệt độ ban ngày
không dưới 21 độ C, ban đêm không dưới 18,5 độ C. Những loài lan này thường
có nguồn gốc ở vùng nhiệt đới. Đa số lan Dendrobium sp.hiện trồng ở thành phố
Hồ Chí Minh đều thuộc nhóm này.
2.2. Ánh sáng
Ánh sáng rất cần thiết cho sự sinh trưởng và phát triển của cây trồng nói
chung, lan nói riêng.
Tuy nhiên, khi cây lan tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng trực xạ (vào giữa
trưa) thường bị cháy lá, vì vậy khi trồng lan cần phải làm giàn che để giảm bớt
cường độ ánh sáng.
Ánh sáng còn ảnh hưởng đến khả năng ra hoa của một số loài lan. Do đó,
một số loài lan như Dendrobium, Oncidium,… cần ánh sáng để ra hoa nên một số
nhà vườn đã phơi nắng chúng để ép cây ra hoa.
+ Nhóm ưa sáng: Đòi hỏi ánh sáng nhiều, khoảng 100% ánh sáng trực tiếp
như loài Vanda lá hình trụ.
+ Nhóm ưa ánh sáng trung bình: Bao gồm các loài có nhu cầu ánh sáng
khoảng 50% đến 80% như các loài của Catleya, Dendrobium.
+ Nhóm ưa ánh sáng yếu: Bao gồm các loài lan có nhu cầu ánh sáng
khoảng 30% như các loài của Phalaenopsis, Paphiopedilum.
Tuỳ theo nhu cầu ánh sáng của từng loại lan mà có cách thức làm giàn che
cho phù hợp để đáp ứng nhu cầu ánh sáng của chúng.
Tuỳ theo tuổi lan, yêu cầu về ánh sáng cũng khác nhau: Cây lan con giai
đoạn từ 0 - 12 tháng tuổi đang trong giai đoạn tăng trưởng thân lá chỉ cần chiếu
sáng 50%, lan nhỡ từ 12 - 18 tháng tuổi cần chiếu sáng 70% và thời điểm ra hoa
có thể cho chiếu sáng nhiều hơn.
Hướng chiếu sáng cũng rất quan trọng đối với lan. Cây lan đặt trồng ở
hướng Đông sẽ nhận nhiều ánh sáng buổi sáng tốt hơn nhiều so với cây lan đặt
trồng ở hướng Tây nhận ánh nắng buổi chiều. Chính vì vậy, khi trồng lan trên sân
thượng hay ban công ở phía Tây, cây lan kém phát triển và ít hoa. Khi trồng lan
cần bố trí hàng theo hướng Bắc - Nam để cây nhận được ánh sáng phân bố đầy đủ
nhất.
2.3. Ẩm độ
Ẩm độ là yếu tố ảnh hưởng rất lớn đến sinh trưởng và phát triển của các
loài lan. Các loài lan sống trong tự nhiên, sống nhờ vào nước mưa, hơi nước trong
không khí. Do vậy, sự phân bố mưa trong năm có ảnh hưởng lớn đến đời sống của
các loài lan. Nước từ các trận mưa, từ không khí ẩm vào rễ, đi qua thân lá, di
chuyển trong thân và bốc hơi qua lá, sự di chuyển này giúp vận chuyển thức ăn
trong cây. Lượng nước này đối với cây lan vô cùng quan trọng nên phải thường
xuyên tưới nước cho cây. Nếu thiếu nước, quá trình quang hợp, hô hấp bị ngưng
trệ. Chính vì vậy, việc chọn địa điểm thích hợp cho vườn lan sẽ giúp ta giảm được
nhiều công sức chăm sóc cho cây lan. Trong vấn đề trồng lan, yếu tố ẩm độ là
quan trọng nhất, trong tự nhiên chính ẩm độ là yếu tố chi phối việc phân bố các
vùng có cây lan. Về yếu tố ẩm độ có 3 khu vực cần lưu ý:
+ Ẩm độ của vùng: Là ẩm độ của khu vực rộng lớn, nơi thiết lập vườn lan.
Ẩm độ này do điều kiện địa lý, địa hình quyết định. Nên chọn khu vực lập vườn
lan có bờ mặt diện tích bằng phẳng, thoáng mát. Ví dụ vùng có sông ngòi, kênh
rạch, rừng cây sẽ có ẩm độ cao hơn vùng đồi trọc, đồng trống.
+ Ẩm độ của vườn: Là ẩm độ của chính vườn lan. Chọn nơi lập vườn lan
gần nguồn nước tưới…Những vùng trồng mới có nhiệt độ khu vực cao như Củ
Chi có thể trồng cây, dây leo, trang bị hệ thống tưới quanh vườn lan để nâng cao
ẩm độ vườn, thích hợp cho cây phát triển.
+ Ẩm độ trong chậu lan: Gọi là ẩm độ cục bộ, do cấu tạo của giá thể, thể
tích chậu, chế độ tưới nước quyết định. Ví dụ trong vùng khô hạn ta có thể sử
dụng xơ dừa để trồng lan, tăng số lần tưới và lượng nước tưới. Tuy nhiên, ẩm độ
cục bộ cao sẽ không có lợi cho cây lan vì dễ gây úng thối cây. Sự hài hoà về ẩm độ
vùng trồng, ẩm độ vườn sẽ giúp cho sự sinh trưởng của cây lan tốt hơn, hay nói
cách khác, nó góp phần quyết định vào sự thành công của khu vườn. Do đó, chọn
địa điểm vườn thiết kế trồng lan phù hợp sẽ giúp ta giảm rất nhiều chi phí trong
khâu chăm sóc cây lan.
2.4. Độ thông thoáng
Độ thông thoáng cũng là yếu tố cần thiết giúp cây lan sinh trưởng. Nếu
vườn lan không thông thoáng, nhiệt độ và ẩm độ trong vườn cao sẽ làm cho cây
lan dễ bệnh. Ngược lại, vườn quá thông thoáng, gió nhiều sẽ làm lượng nước bốc
hơi nhiều; ẩm độ vườn thấp, cây lan sẽ sinh trưởng kém, lá nhăn nheo. Vì vậy, ở
những nơi trồng quá thông thoáng như sân thượng, đồng trống cần che lưới, trồng
cây xung quanh.
2.5. Nước tưới
- Nước tưới cho lan nhất thiết phải sạch, không nhiễm phèn, mặn. Độ pH
thích hợp từ 6.5 - 7.0 Có thể sử dụng nhiều nguồn nước như nước mưa, nước máy,
nước giếng… nhưng phải đạt yêu cầu về độ pH như trên.
- Đối với nước máy: Cần chú ý đến lượng Clo trong nước máy không tốt
cho cây lan. Do vậy, cần phải xây hồ chứa nước cho lượng Clo trong nước bay đi
rồi mới sử dụng tưới cho cây.
- Đối với nước giếng: Cần chú ý đến độ cứng, độ phèn, mặn, và pH nước
và có cách xử lý thích hợp để tưới cho cây lan. Vì thế cũng cần xây dựng hệ thống
hồ lắng, lọc rồi mới sử dụng nguồn nước đó tưới cho cây.
Tuỳ vào ẩm độ, sự thông thoáng của vườn, giá thể, loài hoa, mùa tăng
trưởng, nhiệt độ, ánh sáng và tình hình cây lan mà điều chỉnh lượng nước tưới
nhiều hay ít.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- CamnangtronghoalanphanIII.pdf