Chuyên đề Các biện pháp đẩy mạnh chăn nuôi và xuất khẩu thịt lợn ở Tổng công ty chăn nuôi Việt Nam

uÊt khÈu lµ c¬ së t¹o thªm vèn vµ kü thuËt, c«ng nghÖ tiªn tiÕn tõ thÕ giíi bªn ngoµi vµo ViÖt Nam nh»m hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ n­íc ta. Th«ng qua xuÊt khÈu, hµng ho¸ cña ViÖt Nam sÏ tham gia vµo cuéc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi vÒ gi¸ c¶ vµ chÊt l­îng. Cuéc c¹nh tranh nµy ®ßi hái ph¶i tæ chøc l¹i s¶n xuÊt cho phï hîp víi nhu cÇu cña thÞ tr­êng. XuÊt khÈu cßn ®ái hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i lu«n ®æi míi vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý s¶n xuÊt, ®iÒu kiÖn, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, h¹ gi¸ thµnh. XuÊt khÈu t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm vµ c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n. Tr­íc hÕt, s¶n xuÊt hµng ho¸ xuÊt khÈu thu hót hµng triÖu lao ®éng, t¹o ra nguån vèn ®Ó nhËp khÈu vËt phÈm tiªu dïng thiÕt yÕu phôc vô ®êi sèng nh©n d©n. XuÊt khÈu lµ c¬ së ®Ó më réng vµ thóc ®Èy c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i ë n­íc ta. XuÊt khÈu vµ c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i ®· lµm cho nÒn kinh tÕ n­íc ta g¾n chÆt h¬n víi ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. Th«ng th­êng ho¹t ®éng xuÊt khÈu ra ®êi sím h¬n c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i kh¸c nªn nã thóc ®Èy c¸c quan hÖ nµy ph¸t triÓn. Ch¼ng h¹n xuÊt khÈu vµ s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu thóc ®Èy quan hÖ tiªu dïng, ®Çu t­, vËn t¶i quèc tÕ ... §Õn l­ît chÝnh c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i l¹i t¹o tiÒn ®Ò cho viÖc më réng xuÊt khÈu. Nh÷ng biÖn ph¸p më réng xuÊt khÈu. ThÞ tr­êng cho xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam còng nh­ nhiÒu n­íc kh¸c lu«n lu«n gÆp khã kh¨n. VÊn ®Ò thÞ tr­êng kh«ng ph¶i chØ lµ vÊn ®Ò cña riªng mét n­íc nµo mµ trë thµnh “vÊn ®Ò träng yÕu” cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. V× vËy viÖc h×nh thµnh mét hÖ thèng c¸c biÖn ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu trë thµnh trë thµnh c«ng cô quan träng nhÊt ®Ó chiÕm lÜnh thÞ tr­êng n­íc ngoµi. Môc ®Ých cña c¸c biÖn ph¸p nµy lµ nh»m t¨ng c­êng s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu víi nh÷ng chi phÝ thÊp t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi xuÊt khÈu c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. Gåm 3 biÖn ph¸p chÝnh: Nhãm biÖn ph¸p liªn quan ®Õn tæ chøc nguån hµng, c¶i tiÕn c¬ cÊu xuÊt khÈu. Nhãm biÖn ph¸p tµi chÝnh. Nhãm biÖn ph¸p thÓ chÕ - tæ chøc. C¸c biÖn ph¸p c¬ b¶n ®Ó t¹o nguån hµng vµ c¶i tiÕn c¬ cÊu xuÊt khÈu. X©y dùng c¸c mÆt hµng chñ lùc. Hµng chñ lùc lµ lo¹i hµng chiÕm vÞ chÝ quyÕt ®Þnh trong kim ng¹ch xuÊt khÈu do cã thÞ tr­êng ngoµi n­íc vµ ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt trong n­íc thuËn lîi. Ngoµi hµng chñ lùc cßn cã hµng quan träng vµ hµng thø yÕu. Hµng quan träng lµ hµng kh«ng chiÕm tû träng lín trong kim ng¹ch xuÊt khÈu, nh­ng ®èi víi tõng thÞ tr­êng tõng ®Þa ph­¬ng l¹i cã vÞ trÝ quan träng. Hµng thø yÕu gåm nhiÒu lo¹i, kim ng¹ch cña chóng kh«ng nhá Hµng xuÊt khÈu ®­îc h×nh thµnh nh­ thÕ nµo ?. Tr­íc hÕt nã ®­îc h×nh thµnh qua qu¸ tr×nh th©m nhËp vµo thÞ tr­êng n­íc ngoµi, qua nh÷ng cuéc cä s¸t c¹nh tranh m·nh liÖt trªn thÞ tr­êng thÕ giíi, vµ nã kÐo theo viÖc tæ chøc s¶n xuÊt trong n­íc trªn quy m« lín víi chÊt l­îng vµ ®ßi hái cao cña ng­êi tiªu dïng. NÕu ®øng v÷ng ®­îc th× mÆt hµng ®ã liªn tôc ph¸t triÓn. V× vËy, ®Ó cã mét mÆt hµng chñ lùc ra ®êi Ýt nhÊt cÇn cã 3 ®iÒu kiÖn c¬ b¶n: Cã thÞ tr­êng tiªu thô t­¬ng ®èi æn ®Þnh vµ lu«n c¹nh tranh ®­îc trªn thÞ tr­êng ®ã. Cã nguån lùc ®Ó tæ chøc s¶n xuÊt vµ s¶n xuÊt víi chi phÝ thÊp ®Ó thu ®­îc lîi nhuËn trong bu«n b¸n. Cã khèi l­îng kim ng¹ch lín trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ®Êt n­íc. VÞ trÝ cña mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc kh«ng ph¶i lµ cè ®Þnh. Mét mÆt hµng ë thêi ®iÓm nµy cã thÓ coi lµ mét mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc, nh­ng ë thêi ®iÓm kh¸c th× kh«ng. ViÖc x©y dùng c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cã ý nghÜa lín ®èi viÖc më réng quy m« s¶n xuÊt trong n­íc, trªn c¬ së ®ã kÐo theo viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, më réng vµ lµm phong phó thÞ tr­êng néi ®Þa t¨ng nhanh kim ng¹ch xuÊt khÈu. §Ó h×nh thµnh ®­îc mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc, Nhµ n­íc cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p, chÝnh s¸ch ­u tiªn hç trî trong viÖc nhanh chãng cã ®­îc nh÷ng mÆt hµng chñ lùc. C¸c biÖn ph¸p vµ chÝnh s¸ch ­u tiªn cã thÓ lµ thu hót vèn ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc vµ c¸c chÝnh s¸ch tµi chÝnh ... cho viÖc x©y dùng c¸c mÆt hµng chñ lùc. §Èy m¹nh gia c«ng hµng xuÊt khÈu. Gia c«ng lµ sù c¶i tiÕn ®Æc biÖt cña c¸c thuéc tÝnh riªng cña c¸c ®èi t­îng lao ®éng ®­îc tiÕn hµnh mét c¸ch s¸ng t¹o vµ cã ý thøc nh»m ®¹t ®­îc mét gi¸ trÞ sö dông míi nµo ®ã Gia c«ng xuÊt khÈu lµ mét ho¹t ®éng mµ mét bªn gäi lµ bªn ®Æt hµng - giao nguyªn vËt liÖu, cã khi c¶ m¸y mãc thiÕt bÞ vµ chuyªn gia cho bªn kia gäi lµ bªn nhËn gia c«ng. Khi ho¹t ®éng nµy v­ît ra khái biªn giíi quèc gia th× gäi lµ gia c«ng xuÊt khÈu. Lîi Ých cña gia c«ng xuÊt khÈu. Qua gia c«ng xuÊt khÈu, kh«ng nh÷ng chóng ta cã ®iÒu kiÖn gi¶i phãng c«ng ¨n viÖc lµm cho nh©n d©n mµ cßn gãp phÇn t¨ng thu nhËp quèc d©n vµ ®Æc biÖt lµ t¨ng nguån thu ngo¹i tÖ cho ®Êt n­íc. Thóc ®Èy c¸c c¬ së s¶n xuÊt trong n­íc nhanh chãng thÝch øng víi ®ßi hái cña thÞ tr­êng thÕ giíi, gãp phÇn c¶i tiÕn c¸c quy tr×nh s¶n xuÊt trong n­íc theo kÞp tr×nh ®é quèc tÕ. T¹o ®iÒu kiÖn th©m nhËp thÞ tr­êng c¸c n­íc trong ®iÒu kiÖn h¹n chÕ nhËp khÈu do c¸c n­íc ®Ò ra. Kh¾c phôc khã kh¨n do thiÕu nguyªn vËt liÖu ®Ó s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu , ®Æc biÖt lµ trong ngµnh c«ng nghiÖp nhÑ. Tranh thñ vèn vµ kü thuËt cña n­íc ngoµi. T¨ng c­êng ®Çu t­ cho xuÊt khÈu §Çu t­ cho xuÊt khÈu lµ ph¶i ®Çu t­ vèn, x©y dùng thªm nhiÒu c¬ së s¶n xuÊt míi ®Ó t¹o ra nguån hµng dåi dµo, tËp trung cã chÊt l­îng cao, ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ. §Çu t­ nh­ thÕ nµo ®Ó ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cao Tû lÖ phÇn tr¨m gia t¨ng xuÊt khÈu so víi khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: Tû lÖ % (hµng n¨m)= Gi¸ trÞ gia t¨ng xuÊt khÈu hµng n¨m x 100% KhÊu hao hµng n¨m Møc ®é sö dông vèn= Tæng sè vèn ®Çu t­ (®ång ng­êi) Sè lao ®éng sö dông N¨ng suÊt lao ®éng = Gi¸ trÞ s¶n l­îng (®ång/ng­êi) Sè lao ®éng sö dông Trªn ®©y lµ 1 sè c«ng thøc tÝnh hiÖu qu¶ cña viÖc ®Çu t­. LËp khu chÕ xuÊt. Khu chÕ xuÊt lµ mét l·nh ®Þa c«ng nghiÖp chuyªn m«n ho¸ dµnh riªng ®Ó s¶n xuÊt phôc vô xuÊt khÈu, t¸ch khái chÕ ®é th­¬ng m¹i vµ thuÕ quan cña n­íc së t¹i, ë ®ã ¸p dông chÕ ®é th­¬ng m¹i tù do. ViÖc lËp khu chÕ xuÊt cã thÓ mang l¹i lîi Ých sau: Thu hót ®­îc vèn vµ c«ng nghÖ. T¨ng c­êng kh¶ n¨ng xuÊt khÈu t¹i chç. Gãp phÇn lµm cho nÒn kinh tÕ n­íc chñ nhµ hoµ nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ c¸c n­íc trong khu vùc. Nhãm c¸c biÖn ph¸p tµi chÝnh, tÝn dông nh»m khuyÕn khÝch s¶n xuÊt vµ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu. §Ó khuyÕn khÝch s¶n xuÊt ChÝnh phñ ®· sö dông nhiÒu biÖn ph¸p nh»m më réng xuÊt khÈu chiÕm lÜnh thÞ tr­êng, nh÷ng biÖn ph¸p chñ yÕu: TÝn dông xuÊt khÈu. Trî cÊp xuÊt khÈu. ¸p dông chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i hîp lý. MiÔn gi¶m thuÕ vµ hoµn thuÕ. Nhµ n­íc ®¶m b¶o tÝn dông cho xuÊt khÈu. §Ó chiÕm lÜnh ®­îc thÞ tr­êng n­íc ngoµi, nhiÒu doanh nghiÖp thùc hiÖn viÖc b¸n chÞu vµ tr¶ chËm, hoÆc d­íi h×nh thøc tÝn dông hµng ho¸ víi l·i suÊt ­u ®·i ®èi víi ng­êi mua hµng n­íc ngoµi. ViÖc b¸n hµng nµy th­êng gÆp nhiÒu rñi ro (c¸c nguyªn nh©n kinh tÕ, chÝnh trÞ) dÉn ®Õn sù mÊt vèn. Trong tr­êng hîp nµy, ®Ó khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp m¹nh d¹n xuÊt khÈu hµng ho¸, Nhµ n­íc ®øng ra b¶o hiÓm ®Òn bï nÕu bÞ mÊt vèn. Tû lÖ ®Òn bï cã thÓ ®Õn 100% vèn bÞ mÊt, th­êng tû lÖ ®Òn bï kho¶ng 60 -70 % kho¶n tÝn dông ®Ó doanh nghiÖp ph¶i cã tr¸ch nhiÖm kiÓm tra kh¶ n¨ng thanh to¸n cña kh¸ch hµng khi hÕt thêi h¹n tÝn dông. H×nh thøc nµy kh¸ phæ biÕn trong chÝnh s¸ch ngo¹i th­¬ng cña nhiÒu n­íc ®Ó më réng xuÊt khÈu chiÕm lÜnh thÞ tr­êng. Nhµ n­íc thùc hiÖn trî cÊp tÝn dông xuÊt khÈu Nhµ n­íc trùc tiÕp cho n­íc ngoµi vay vèn víi l·i suÊt ­u ®·i ®Ó n­íc vay sö dông sè tiÒn ®ã mua hµng cña n­íc cho vay. Nguån vèn cho vay th­êng kÌm theo c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ vµ chÝnh trÞ cã lîi cho n­íc cho vay. H×nh thøc nµy cã t¸c dông: Gióp doanh nghiÖp ®Èy m¹nh ®­îc xuÊt khÈu v× cã s½n thÞ tr­êng. C¸c n­íc cho vay th­êng lµ c¸c n­íc cã tiÒm lùc kinh tÕ, h×nh thøc nµy trªn khÝa c¹nh nµo ®ã gióp cho c¸c n­íc nµy gi¶i quyÕt ®­îc t×nh tr¹ng d­ thõa hµng ho¸ trong n­íc. Nhµ n­íc cÊp tÝn dông cho c¸c doanh nghiÖp trong n­íc. NhiÒu ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn xuÊt khÈu kh«ng thÓ thiÕu ®­îc viÖc cÊp tÝn dông cña ChÝnh phñ theo ®iÒu kiÖn ­u ®·i. §iÒu ®ã lµm gi¶m chi phÝ xuÊt khÈu cho doanh nghiÖp. C¸c ng©n hµng th­êng hç trî c¸c ch­¬ng tr×nh xuÊt khÈu b»ng c¸ch cÊp tÝn dông ng¾n h¹n trong giai ®o¹n tr­íc vµ sau khi giao hµng. Cã 2 lo¹i tÝn dông: TÝn dông tr­íc khi giao hµng. Lo¹i tÝn dông nµy cÇn cho ng­êi xuÊt khÈu ®Ó ®¶m b¶o cho c¸c kho¶n chi phÝ: mua nguyªn vËt liÖu s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu; s¶n xuÊt bao b× xuÊt khÈu; chi phÝ vËn chuyÓn hµng ho¸ ra c¶ng, s©n bay ®Ó xuÊt khÈu; tr¶ tiÒn b¶o hiÓm, thuÕ … TÝn dông sau khi giao hµng: §©y lµ lo¹i tÝn dông do ng©n hµng cÊp d­íi h×nh thøc mua (chiÕt khÊu) hèi phiÕu xuÊt khÈu hoÆc b»ng c¸ch t¹m øng theo c¸c chøng tõ hµng ho¸. Trî cÊp xuÊt khÈu lµ h×nh thøc ­u ®·i mµ Nhµ n­íc dµnh cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu khi b¸n hµng ho¸ ra n­íc ngoµi. Cã 2 lo¹i: Trî cÊp trùc tiÕp: ¸p dông thuÕ suÊt ­u ®·i ®èi víi hµng xuÊt khÈu, miÔn gi¶m thuÕ ®èi víi c¸c nhµ xuÊt khÈu. Trî cÊp gi¸n tiÕp: dïng ng©n s¸ch Nhµ n­íc ®Ó giíi thiÖu, qu¶ng c¸o, triÓn l·m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c giao dÞch xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp. ChÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i Nhµ n­íc dïng tû gi¸ hèi ®o¸i ®Ó khèng chÕ xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu . §Ó khuyÕn khÝch xuÊt khÈu, Nhµ n­íc sÏ gi¶m gi¸ trÞ ®ång tiÒn néi tÖ xuèng ®Ó gi¸ thµnh mét sè s¶n phÈm h¹ vµ nh­ vËy mÆt hµng xuÊt khÈu sÏ c¹nh tranh víi thÞ tr­êng n­íc ngoµi h¬n MiÔn gi¶m thuÕ vµ hoµn thuÕ Theo luËt quèc héi n­íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam th«ng qua ngµy 26/12/1991, vµ nghÞ ®Þnh sè 110/H§BT ngµy 31/2/1992 h­íng dÉn thi hµnh luËt thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu th× c¸c hµng ho¸ sau ®­îc miÔn gi¶m thuÕ vµ gi¶m thuÕ: Hµng xuÊt khÈu ®­îc miÔn thuÕ Hµng xuÊt khÈu tr¶ nî n­íc ngoµi cña ChÝnh phñ. Hµng lµ vËt t­, nguyªn liÖu nhËp khÈu ®Ó gia c«ng cho n­íc ngoµi vµ xuÊt khÈu theo c¸c hîp ®ång gia c«ng cho n­íc ngoµi. ………… Hµng xuÊt khÈu ®Ó t¸i xuÊt, t¹m xuÊt t¸i nhËp ®Ó dù héi chî triÓn l·m. Nhãm biÖn ph¸p thÓ chÕ - tæ chøc Nhµ n­íc th­êng t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp th©m nhËp thÞ tr­êng n­íc ngoµi b»ng c¸c viÖc sau: LËp viÖn nghiªn cøu cung cÊp th«ng tin cho c¸c nhµ xuÊt khÈu LËp c¸c c¬ quan Nhµ n­íc ë n­íc ngoµi ®Ó nghiªn cøu t¹i chç t×nh h×nh thÞ tr­êng hµng ho¸, th­¬ng nh©n vµ chÝnh s¸ch cña n­íc së t¹i Nhµ n­íc ®øng ra ký kÕt c¸c hiÖp ®inh th­¬ng m¹i hiÖp ®Þnh hîp t¸c, kü thuËt, vay nî, viÖn trî… Trªn c¬ së ®ã ®Ó thóc ®Èy xuÊt khÈu. Vai trß cña ch¨n nu«i vµ xuÊt khÈu thÞt lîn ë ViÖt Nam. §èi víi nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp lµ chñ yÕu th× viÖc ph¸t triÓn ngµnh ch¨n nu«i thµnh ngµnh mòi nhän, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, tØ träng gi¸ trÞ ch¨n nu«i trong c¬ cÊu tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®­îc n©ng lªn ®¸ng kÓ, ®Õn nay ®· ®¹t møc 20,5 - 21,2%. V× lµ ngµnh mòi nhän cña ViÖt Nam nªn hÇu hÕt c¸c hé gia ®×nh ë n«ng th«n ViÖt Nam ®Òu ch¨n nu«i gµ lîn, bß, dª... mµ lîn lµ chñ yÕu. NhiÒu hé gia ®×nh më réng quy m« ch¨n nu«i, t¹o khèi l­îng hµng ho¸ lín. ë mét sè vïng c¸c trang tr¹i ch¨n nu«i nhá vµ võa ®· ®­îc h×nh thµnh. N¾m b¾t ®­îc vai trß to lín cña viÖc ch¨n nu«i lîn ®Ó xuÊt khÈu thÞt lîn sang thÞ tr­êng n­íc ngoµi lµ mét viÖc quan träng nªn Nhµ n­íc ta ®· ®Çu t­ ®óng møc vµo viÖc ch¨n nu«i lîn. Mét sè trang tr¹i vµ hîp t¸c x· nu«i lîn víi quy m« lín ®· ®­îc më ra liªn kÕt víi c¸c trung t©m khoa häc ®Ó ¸p dông c¸c thµnh tùu khoa häc, kü thuËt trong kh©u lai t¹o gièng, chän gièng, phßng trõ bÖnh tËt, t¨ng kh¶ n¨ng chÕ biÕn ra c¸c s¶n phÈm ch¨n nu«i tõ lîn ®¹t chÊt l­îng cao phôc vô kh«ng nh÷ng cho ng­êi tiªu dïng trong n­íc mµ cßn xuÊt khÈu nhiÒu ra thÞ tr­êng thÕ giíi. ChÝnh v× nhËn thøc ®ã mµ gièng lîn thuÇn chñng cña ViÖt Nam lµ gièng lîn Øn, cã tû lÖ n¹c cao, thÞt th¬m nh­ng träng l­îng thÊp (kho¶ng 40kg/con), kh¶ n¨ng phßng bÖnh kh«ng cao ®· ®­îc lai t¹o víi gièng lîn siªu n¹c cã träng l­îng cao, kh¶ n¨ng phßng bÖnh cao cña gièng lîn B¾c Kinh, gièng lîn B¹ch Nga ®Ó cho ra mét gièng lîn mµ ta th­êng gäi lµ “gièng lîn lai kinh tÕ”. Gièng lîn nµy cã träng l­îng tõ 85 - 120 kg, cho ra s¶n phÈm thÞt lîn tèt ®¹t tiªu chuÈn qu«c tÕ, ta míi cã thÓ c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng quèc tÕ ®Ó xuÊt khÈu ®­îc thÞt lîn. §©y lµ mét mÆt hµng chÝnh trong viÖc xuÊt khÈu cña ngµnh n«ng nghiÖp ViÖt Nam. Mét n¨m ViÖt Nam xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm tõ thÞt lîn (lîn ®«ng l¹nh: 10 000 tÊn/n¨m; lîn t­¬i: 3000 tÊn/n¨m; c¸c s¶n phÈm ®­îc chÕ biÕn 30 000 tÊn/n¨m) sang thÞ tr­êng Nga, SNG, Hång K«ng, NhËt B¶n... Lîi nhuËn thu ®­îc tõ viÖc xuÊt khÈu thÞt lîn ra n­íc ngoµi ®¹t 1,2 triÖu USD/ n¨m. Doanh thu tõ viªc xuÊt khÈu thÞt lîn ra c¸c thÞ tr­êng quèc tÕ ®¹t 15 triÖu USD/n¨m (n¨m 1997). So víi toµn ngµnh ch¨n nu«i, doanh thu vµ lîi nhuËn tõ viÖc xuÊt khÈu thÞt lîn ra n­íc ngoµi lµ kh¸ cao v× hiÖn nay chñ yÕu ViÖt Nam míi chØ xuÊt khÈu ®­îc c¸c s¶n phÈm tõ thÞt lîn vµ thÞt gµ. B¶ng d­íi ®©y thÓ hiÖn tû lÖ t¨ng tr­ëng vµ xuÊt khÈu thÞt tõ ngµnh ch¨n nu«i. B¶ng tû lÖ xuÊt khÈu thÞt lîn ra thÞ tr­êng n­íc ngoµi. N¨m Tr©u Bß Lîn Gia cÇm 1992 -0.6 -2.6 0.4 2.5 1993 0.2 0.6 1 1.5 1994 1 2.1 13.9 14.2 1995 2.6 4.1 7.1 6.9 1996 -0.5 5 6.9 3.3 1997 -0.3 4 6.9 3.1 1998 0.2 2.8 5.8 6.0 Ch­¬ng II Thùc tr¹ng t×nh h×nh ch¨n nu«i vµ xuÊt khÈu thÞt lîn ë tæng c«ng ty ch¨n nu«i ViÖt Nam Giíi thiÖu vÒ Tæng c«ng ty ch¨n nu«i ViÖt Nam VÒ c¬ cÊu tæ chøc: Theo quyÕt ®Þnh sè 862/NN-TCCB/Q§ ngµy 21/6/1996 cña Bé tr­ëng Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT thµnh lËp Tæng c«ng ty Ch¨n nu«i ViÖt Nam trªn c¬ së s¾p xÕp l¹i cña 53 doanh nghiÖp. Thuéc Bé N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn N«ng th«n gåm 46 doanh nghiÖp h¹ch to¸n ®éc lËp, 2 ®¬n vÞ h¹ch to¸n phô thuéc, 3 ®¬n vÞ hµnh chÝnh sù nghiÖp vµ 3 c«ng ty liªn doanh víi n­íc ngoµi. (Phô lôc kÌm theo quyÕt ®Þnh sè 862/NN-TCCB/Q§). Tæng c«ng ty Ch¨n nu«i ViÖt Nam cã tªn giao dÞch : Vietnam National Livestock Corporation - viÕt t¾t VINALIVESCO Trô së chÝnh : 519 Minh Khai, Hai Bµ Tr­ng, Hµ Néi. Tæng c«ng ty cã chi nh¸nh t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh, H¶i Phßng, §µ N½ng vµ V¨n phßng n­íc ngoµi phï hîp víi luËt ph¸p ViÖt Nam. VÒ c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý v¨n phßng Tæng c«ng ty ch¨n nu«i ViÖt Nam - Héi ®ång qu¶n trÞ: thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý ho¹t ®éng cña T.Cty, chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ sù ph¸t triÓn cña T.Cty theo nhiÖm vô Nhµ n­íc giao. Héi ®ång qu¶n trÞ xem xÐt phª duyÖt ph­¬ng ¸n do Tæng gi¸m ®èc ®Ò nghÞ vÒ viÖc giao vèn vµ nguån lùc kh¸c cho c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn. H§QT cã quyÒn quyÕt ®Þnh bæ nhiÖm, miÔn nhiÖm, khen th­ëng, kû luËt Gi¸m ®èc c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn T.Cty theo ®Ò nghÞ cña táng gi¸m ®èc; quyÕt ®Þnh tæng biªn chÕ bé m¸y qu¶n lý, ®iÒu hµnh T.Cty vµ ®iÒu chØnh (khi cÇn thiÕt) theo ®Ò nghÞ cña Tæng gi¸m ®èc. - Tæng Gi¸m ®èc: Tæng gi¸m ®èc do Bé tr­ëng Bé N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n bæ nhiÖm, miÔn nhiÖm, khen th­ëng, kû luÊt theo ®Ò nghÞ cña Héi ®ång qu¶n trÞ. Tæng gi¸m ®èc lµ ®¹i diÖn ph¸p nh©n cña T.Cty, chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc H§QT, tr­íc Bé tr­ëng Bé Nong nghiÖp vµ triÓn n«ng th«n, tr­íc ph¸p luËt vÒ ®iÒu hµnh ho¹t ®éng cña T.Cty, Tæng gi¸m ®èc lµ ng­êi cã quyÒn ®iÒu hµnh cao nhÊt trong T.Cty. - Phã Tæng gi¸m ®èc lµ ng­êi gióp Tæng gi¸m ®èc ®iÒu hµnh mét hoÆc mét sè lÜnh vùc, ®Þa bµn, ®¬n vÞ cña T.Cty theo sù ph©n c«ng cña Tæng gi¸m ®èc vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc Tæng gi¸m ®èc vµ ph¸p luËt vÒ nhiÖm vô ®­îc ph©n c«ng. - KÕ to¸n tr­ëng gióp gi¸m ®èc chØ ®¹o, tæ chøc thùc hiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n, thèng kª cña T.Cty, cã quyÒn vµ nhiÖm vô theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. - V¨n phßng Tæng c«ng ty vµ c¸c phßng chuyªn m«n, nghiÖp vô cã chøc n¨ng tham m­u, gióp viÖc Héi ®ång qu¶n trÞ vµ Tæng gi¸m ®èc trong qu¶n lý, ®iÒu hµnh c«ng viÖc. S¬ ®å tæ chøc cña v¨n phßng Tæng c«ng ty ch¨n nu«i ViÖt Nam Phã Tæng gi¸m ®èc 1 Phã Tæng gi¸m ®èc 2 KÕ to¸n tr­ëng Phßng KTTV Phßng TCCB Phßng KTSX PhßngKH PhßngXNKI PhßngXNKII PhßngXNKIII Phßng XNK IV PhßngSX CN PhßngHCQT Héi ®ång qu¶n trÞ Tæng gi¸m ®èc Phã Tæng gi¸m ®èc 3 Chøc n¨ng nhiÖm vô, ngµnh nghÒ kinh doanh chñ yÕu cña Tæng c«ng ty Ch¨n nu«i VN: Chøc n¨ng nghiÖm vô cña Tæng c«ng ty. Tæng c«ng ty Ch¨n nu«i ViÖt Nam cã chøc n¨ng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu tæng hîp trùc tiÕp theo gi¸ c¶ thÞ tr­êng vµ v× môc tiªu lîi nhuËn, v× hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi, thùc hiÖn ph©n c«ng lao ®éng, chuyªn m«n ho¸, tham gia vµo th­¬ng m¹i quèc tÕ gãp phÇn hoµn thiÖn nh÷ng kÕ ho¹ch, thùc hiÖn c¸c chiÕn l­îc kinh tÕ cña c¶ n­íc. Bªn c¹nh ®è Tæng C«ng ty cßn cã chøc n¨ng s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn hµng xuÊt khÈu, chÕ biÕn hµng nhËp khÈu, ch¨n nu«i giång gia sóc, gia cÇm, nhËp khÈu ®¸p øng nhu cÇu xuÊt khÈu vµ nhu cÇu s¶n xuÊt tiªu dïng trong n­íc. Ph¹m vi kinh doanh cña Tæng c«ng ty kh«ng gi¬Ý h¹n trong bÊt k× mét thÞ tr­êng nµo, mét chñng lo¹i mÆt hµng nµo trong giíi h¹n cho phÐp cña c¸c tæ chøc qu¶n lÝ Nhµ n­íc vÒ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸, dÞch vô. Trong ph¹m vi ®ã, ®éng lùc cho mäi cè g¾ng cña Tæng c«ng ty lµ lîi nhuËn hay réng h¬n n÷a lµ hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi. Ngµnh nghÒ kinh doanh chñ yÕu cña Tæng c«ng ty. - Tæ chøc s¶n xuÊt ch¨n nu«i, s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn thøc ¨n ch¨n nu«i, chÕ biÕn s¶n phÈm, ch¨n nu«i cung øng dÞch vô ch¨n nu«i gia sóc, gia cÇm, kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, b¸n bu«n b¸n lÎ c¸c san phÈm ch¨n nu«i. Thøc ¨n ch¨n nu«i vµ c¸c vËt t­ liªn quan ®Õn ngµnh n«ng nghiÖp. - Ch¨n nu«i gia sóc, gia cÇm vµ c¸c ®éng vËt kh¸c. - S¶n xuÊt chÕ biÕn kinh doanh nguyªn liÖu vµ thøc ¨n ch¨n nu«i. - S¶n xuÊt chÕ biÕn kinh doanh b¸n bu«n, b¸n lÎ c¸c s¶n phÈm ch¨n nu«i vµ thùc phÈm bao goßm c¶ ®å uèng, rau qu¶ vµ c¸c mÆt hµng n«ng-l©m-h¶i s¶n kh¸c. - S¶n xuÊt vµ cung øng c¸c dÞch vô ch¨n nu«i (chuyÓn giao kü thuËt, thiÕt bÞ bao b× m¸y mãc d­îc phÈm vµ ho¸ chÊt c¸c lo¹i). - Trång trät c¸c c©y lµm thøc ¨n ch¨n nu«i, c©y l­¬ng thùc, c©y ¨n qu¶ c«ng nghiÖp. - X©y dùng s¶n xuÊt kinh doanh vËt liÖu x©y dùng ®iÖn n­íc. - Kinh doanh dÞch vô (kh¸ch s¹n, du lÞch, cho thuª v¨n phßng, ®¹i lÝ, vËn t¶i thñ c«ng mü nghÖ ®å gèm, hµng tiªu dïng) Ph­¬ng thøc kinh doanh : Ph­¬ng thøc kinh doanh cña Tæng c«ng ty nh×n chung lµ ®a d¹ng, cã ¶nh h­ëng cña sù thay ®æi c¬ chÕ kinh tÕ trong vµ ngoµi n­íc. Tæng c«ng ty kinh doanh theo nh÷ng ph­¬ng thøc sau : - NghÞ ®Þnh th­: Tæng C«ng ty ký kÕt hîp ®ång theo nghÞ ®Þnh th­ vÒ trao ®æi hµng ho¸, tr¶ nî vµ thanh to¸n víi Liªn X« (cò) vµ bung¶y do quy ®Þnh cña Nhµ n­íc. Hµng ho¸ ®­îc giao lµ c¸c s¶n phÈm thÞt. - Tù doanh: Tæng c«ng ty tù thu mua nh÷ng mÆt hµng mµ thÞ tr­êng n­íc ngoµi ®ang cã nhu cÇu qua c¸c ®¬n vÞ kinh doanh trong n­íc. Tæng c«ng ty trùc tiÕp ®øng ra xuÊt khÈu mÆt hµng ®ã. - Uû th¸c : Tæng c«ng ty ®øng ra víi vai trß lµ trung gian xuÊt khÈu cho ®¬n vÞ s¶n xuÊt. Lµm mäi thñ tôc cÇn thiÕt ®Ó xuÊt hµng, ®ùoc h­ëng phÇn tr¨m theo quy ®Þnh cña c¶ hai bªn (Bªn cã hµng vµ Tæng c«ng ty). - Mét sè ph­¬ng thøc kh¸c nh­: hµng ®æi hµng. Tæ chøc ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ë Tæng c«ng ty Ch¨n nu«i ViÖt Nam: Quy tr×nh ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ë Tæng c«ng ty Ch¨n nu«i ViÖt Nam tu©n thñ theo nh÷ng quy ®Þnh tæ chøc vµ qu¶n lý cña nhµ n­íc vÒ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, ®ù¬c thùc hiÖn bëi l·nh ®¹o vµ nh©n viªn Tæng c«ng ty theo chøc n¨ng cña tõng bé phËn, cã thÓ tãm t¾t nh­ sau : - Nghiªn cøu thÞ tr­êng, giao dÞch vµ ®µm ph¸n hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu. - Nghiªn cøu thÞ tr­êng, thu thËp xö lý th«ng tin thÞ tr­êng ®­îc tiÕn hµnh víi nh÷ng néi dung vµ møc ®é chi tiÕt kh¸c nhau tuú thuéc vµo tÝnh chÊt cña thÞ tr­êng vµ sù ph©n lo¹i thÞ tr­êng cña Tæng c«ng ty. Th«ng th­êng Tæng c«ng ty th­êng ph©n lo¹i thÞ tr­êng thµnh thÞ tr­êng truyÒn thèng vµ thÞ tr­êng tiÒm n¨ng. Môc tiªu nghiªn cø thÞ tr­êng truyÒn thèng lµ cñng cè, ph¸t triÓn quan hÖ víi c¸c b¹n hµng ®· cãp vµ b¹n hµng tiÒm n¨ng lµ më réng, ®a dang ho¸ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. Qu¸ tr×nh nghiªn cøu thÞ tr­êng kÕt thóc b»ng t×m ra nh÷ng b¹n hµng cã thÓ ®µm ph¸n tiÕp ®Ó kÝ kÕt hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu. - Giao dÞch vµ ®µm ph¸n vÒ hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu th­êng ®ù¬c Tæng c«ng ty tiÕn hµnh qua h×nh thøc giao dÞch gi¸n tiÕp th«ng qua th­ tÝn,®iÖn tho¹i, fax... GÆp gì trùc tiÕp th­êng chØ ki ký kÕt hîp ®ång. - KÝ kÕt hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸. Hîp ®ång ngo¹i th­¬ng cã thÓ ®­îc kÝ kÕt d­íi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau b»ng mét v¨n b¶n, nhiÒu v¨n b¶n, ®iÖn, fax... ë Tæng c«ng ty Ch¨n nu«i ViÖt Nam chñ yÕu sö dông h×nh thøc hîp ®ång gåm mét v¨n b¶n hoÆc fax. - Tæ chøc thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu Sau khi hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu ®­îc kÝ kÕt th× Tæng c«ng ty th­êng thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu cña m×nh theo tr×nh tù sau : + Xin giÊy phÐp chuyÕn xuÊt nhËp khÈu + Më L/C (khi TCTy: nh¾c bªn mua më L/C vµ kiÓm tra L/C) + ChuÈn bÞ hµng ho¸ ®Ó giao + KiÓm tra, kiÓm nghiÖm hµng ho¸. + Thuª tµu trë hµng (hoÆc uû th¸c thuª tµu) + Mua b¶o hiÓm hµng ho¸ + Lµm thñ tôc h¶i quan + Giao nhËn hµng ho¸ + Lµm thñ tôc thanh to¸n lÊy ngo¹i tÖ + KhiÕu n¹i, träng tµi, thanh to¸n b¶o hiÓm (nÕu cã) + QuyÕt to¸n, rót kinh nghiÖm. T×nh h×nh ch¨n nu«i lîn ë Tæng c«ng ty ch¨n nu«i ViÖt Nam Khã kh¨n Ngµnh ch¨n nu«i lîn nh×n chung ®· cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn kh¸ trong nh÷ng n¨m qua. §· cã gièng lîn tû lÖ n¹c cao h¬n, tû lÖ lîn nu«i b¨ng thøc ¨n c«ng nghÖ nhiÒu h¬n, träng l­îng lîn xuÊt chuång t¨ng kh¸, tæng ®µn lîn, tæng s¶n l­îng lîn thÞt ®Òu t¨ng, tuy nhiªn gi¸ thøc ¨n kh¸ cao, khèi l­îng xuÊt khÈu thÞt cßn Ýt nªn kh«ng tiªu hÕt s¶n phÈm, gi¸ thÞt lîn rÊt h¹, cã khi thÊp h¬n gi¸ thµnh, ng­êi ch¨n nu«i kh«ng l·i vµ cã khi cßn bï lç. T¹i ®ång b»ng B¾c bé, ch¨n nu«i lîn ch­a ph¶i lµ s¶n xuÊt hµng ho¸, hé nu«i quy m« trªn 100 con cßn rÊt Ýt, phÇn lín vÉn lµ ch¨n nu«i nhá, nu«i ë c¸c hé gia ®×nh chØ tõ 1-2 con. C¸c xÝ nghiÖp chÕ biÕn xuÊt khÈu ë xa, ng­êi ch¨n nu«i chñ yÕu ph¶i b¸n lîn qua th­¬ng l¸i - thªm mét kh©u trung gian, bÞ Ðp gi¸, kh«ng cã l·i, kh«ng phÊn khëi më réng ch¨n nu«i. H¬n n÷a thÞt lîn tµi ®ång b»ng B¾c bé c¬ b¶n vÉn nu«i theo ph­¬ng ph¸p cæ truyÒn nªn cho n¨ng suÊt thÊp, tû lÖ l¬n cã träng l­îng cao kh«ng nhiÒu T×nh h×nh ch¨n nu«i lîn ë Tæng c«ng ty ch¨n nu«i ViÖt Nam. HiÖn nay, Tæng c«ng ty cã 7 doanh nghiÖp ch¨n nu«i lîn ®Ó xuÊt khÈu. Tæng c«ng ty ®Çu t­ cho c¬ së xÝ nghiÖp lîn Tam ®¶o ®Ó nu«i 200 con lîn ngo¹i thuÇn chñng cao s¶n GGP, ®Ó s¶n xuÊt ra “dßng c¸i cao s¶n” vµ “dßng ®ùc cuèi cïng” cung cÊp gièng tèt cho viÖc ch¨n nu«i lîn ®µn cã tû lÖ n¹c cao víi c¸c tiªu chuÈn vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm quèc tÕ, kh¶ n¨ng phßng bÖnh cao. Tæng c«ng ty ®Çu t­ cho c¸c c¬ së nu«i gièng lîn gèc «ng bµ lîn ngo¹i GP t¹i xÝ nghiÖp An Kh¸nh, Mü V¨n, §ång Giao, §iÖn Biªn, §«ng A ®Ó s¶n xuÊt lîn n¸i bè mÑ PS. Tæng c«ng ty còng cñng cè vµ x©y dùng 3 c¬ së kiÓm tra n¨ng suÊt c¸ thÓ lîn ®ùc gièng, ®µo t¹o tËp huÊn vÒ nghiÖp vô nu«i gi÷ vµ qu¶n lý gièng cho c¸n bé, c«ng nh©n ch¨n nu«i. Tæng c«ng ty còng nhËp mét sè lîn gièng thuÇn chñng, cao s¶n ®Ó s¶n xuÊt lîn gièng theo môc tiªu ®· chän. Do ®ã Tæng c«ng ty ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu nhÊt ®Þnh sau: N¨m 1999 ®¹t s¶n l­îng thÞt 1,408 triÖu tÊn, ®µn lîn cã 16,9 triÖu con. Riªng vïng ®ång b¨ng s«ng Hång vµ phô cËn cã diÖn tÝch trªn d­íi 5 triÖu con, s¶n l­îng thÞt h¬i kho¶ng 300 000 tÊn, t¨ng 5-7% so víi n¨m 1998. T×nh h×nh xuÊt khÈu thÞt lîn ë Tæng c«ng ty ch¨n nu«i ViÖt Nam T×nh h×nh xuÊt khÈu thÞt lîn ë Tæng c«ng ty ch¨n nu«i ViÖt Nam tõ n¨m 1996 - 1999 Tuy s¶n xuÊt thÞt tÝnh theo ®Çu ng­êi ch­a cao nh­ng do søc mua cña d©n thÊp, xuÊt khÈu ch­a nhiÒu nªn ®· cã hiÖn t­îng d­ thõa thÞt, ch¨n nu«i b¾t ®Çu ch÷ng l¹i. Tû träng ch¨n nu«i trong tæng s¶n l­îng n«ng nghiÖp n¨m 1996 míi ®¹t 22%, so víi môc tiªu 30 - 35% vµo n¨m 2000 th× cßn qu¸ thÊp. XuÊt khÈu thÞt lîn cña c¶ n­íc, n¨m cao nhÊt (1991) míi ®¹t 25.000 tÊn, chiÕm kho¶ng 5,40% s¶n l­îng thÞt lîn n¨m ®ã - N¨m 1997, xuÊt khÈu ®¹t kho¶ng 10.000tÊn, gåm lîn ®«ng l¹nh lo¹i 80 - 100kg vµ lîn s÷a 8 - 10kg/con, thÞ tr­êng xuÊt khÈu chÝnh lµ Nga vµ Hång K«ng. Trong khèi l­îng thÞt xuÊt khÈu cña c¶ n­íc lµ 10.000 tÊn n¨m 1997 trong ®ã Tæng c«ng ty xuÊt khÈu ®­íc 5.838 tÊn gÊp 3 lÇn 1996. Nh­ng trong hai n¨m 1998-1999, Mü vµ Trung Quèc khñng kho¶ng thõa thÞt ®Æc biÖt lµ thÞt lîn, chÝnh phñ Mü l¹i cã chÝnh s¸ch bï lç cho xuÊt khÈu thÞt sang thÞ tr­êng Nga víi gi¸ rÊt rÎ nh»m khèng chÕ n­íc Nga vÒ mÆt kinh tÕ do ®ã Tæng c«ng ty gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. B×nh qu©n trong hai n¨m nµy gi¸ xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Nga gi¶m kho¶ng 500 USD/tÊn, møc gi¸ xuÊt khÈu thêi k× tõ 1993-1997 lµ 1.350 USD/tÊn ®Õn nay chØ cßn 850 USD/tÊn(FOB). H¬n thÕ n÷a viÖc thanh to¸n tiÒn hµng ®èi víi thÞ tr­êng Nga trong giai ®o¹n nµy còng rÊt dÔ x¶y ra rñi ro v× t×nh h×nh kinh tÕ x· héi n­íc Nga kh«ng æn ®Þnh, c¸c Ng©n hµng kh«ng chÞu b¶o l·nh tÝn dông cho c¸c doanh nghiÖp do ®ã viÖc thu håi tiÒn hµng xuÊt khÈu còng rÊt khã kh¨n. Vµ chÊt l­îng thÞt cña Tæng c«ng ty cßn kÐm so víi c¸c n­íc kh¸c ®Æc biÖt lµ Mü vµ Trung Quèc. Do vËy Tæng c«ng ty kh«ng c¹nh tranh ®ù¬c t¹i thÞ tr­êng Nga, ch­a më réng ®­îc ra thÞ tr­êng míi v× thÞt cña Tæng c«ng ty vÉn ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña kh¸ch hµng: tØ lÖ mì nhiÒu, trang thiÕt bÞ chÕ biÕn ch­a hiÖn ®¹i, ch­a ®¶m b¶o yªu cÇu vÖ sinh thó y. V× nh÷ng khã kh¨n trªn n¨m 1998 Tæng c«ng ty chØ xuÊt ®­îc : 1.415 tÊn vµ 1999 xuÊt ®­îc 300 tÊn. N¨m 2000 ngoµi nh÷ng thÞ r­êng vµ mÆt hµng truyÒn thèng Tæng c«ng ty më réng thªm mÆt hµng lîn choai xuÊt sang Hång K«ng vµ dù kiÕn xuÊt n¨m 2000: 10.000 tÊn, n¨m 2005: 20.000 tÊn. D­íi ®©y lµ b¶ng kÕt qu¶ xuÊt khÈu thÞt lîn 1996 -1999. B¶ng 2. KÕt qu¶ xuÊt khÈu thÞt lîn 1996 -1999 N¨m thùc hiÖn MÆt hµng Sè l­îng (TÊn) TrÞ gi¸ (USD) 1996 - Lîn s÷a cÊp ®«ng - ThÞt lîn m¶nh - ThÞt chÕ biÕn Céng 1.911 1.579 1.365 4.755 3.057.220 1.973.800 2.420.980 7.452.000 1997 - Lîn s÷a cÊp ®«ng - ThÞt lîn m¶nh Céng : 1.853 3.977 5.830 2.964.800 5.899.094 8.863.894 1998 - Lîn s÷a cÊp ®«ng - ThÞt lîn m¶nh Céng : 242 1.173 1.415 398.130 1.684.770 2.082.900 1999 - Lîn s÷a cÊp ®«ng - ThÞt lîn chÕ biÕn Céng : 122,0 154,5 276,5 132.693 86.500 218.193 Nh÷ng khã kh¨n, h¹n chÕ cña viÖc xuÊt khÈu thÞt lîn Nh÷ng khã kh¨n vÒ c«ng nghÖ chÕ biÕn Thùc sù ch­a cã c«ng nghiÖp chÕ biÕn thÞt mµ chØ cã mét sè lß mæ, m¸y cÊp ®«ng vµ kho b¶o qu¶n l¹nh. Víi ph­¬ng tiÖn hiÖn cã chØ cã thÓ chÕ biÕn ®­îc thÞt ®«ng l¹nh ®Ó xuÊt khÈu, ch­a cã thiÕt bÞ chÕ biÕn phô phÈm, vµ s¶n phÈm cao cÊp. Gi¸ trÞ ®­îc gia t¨ng qua kh©u chÕ biÕn cßn thÊp. C«ng suÊt chÕ biÕn thÞt ®«ng l¹nh lín nhÊt lµ nhµ m¸y H¶i Phßng tèi ®a 10.000tÊn/n¨m. C¸c nhµ m¸y kh¸c t¹i H¶i D­¬ng, Nam §Þnh, Th¸i B×nh, Phó Thä, Ninh B×nh.. hiÖn chØ cã c«ng suÊt 1.000 tÊn/n¨m. Nh÷ng khã kh¨n trong viÖc xuÊt khÈu thÞt lîn ra n­íc ngoµi Trong nh÷ng n¨m qua, khèi l­îng thÞt xuÊt khÈu cßn rÊt nhá, hiÖu qu¶ ch­a cao, do nh÷ng nguyªn nh©n sau : Ta ch­a tæ chøc ch¨n nu«i, chÕ biÕn h­íng vµo xuÊt khÈu, míi chØ khai th¸c s¶n phÈm ch¨n nu«i ph©n t¸n, qu¶ng canh (chÊt l­îng vËt nu«i thÊp, gi¸ thµnh cao), c«ng nghiÖp chÕ biÕn thÞt gÇn nh­ ch­a cã g× ngoµi mét nhµ m¸y nhËp khÈu cña Australia víi c«ng suÊt 7000 tÊn s¶n phÈm/n¨m. Do vËy kh«ng thÓ xuÊt khÈu thÞt cho c¸c thÞ tr­êng cã dung l­îng tiªu thô lín, gi¸ b¸n ®­îc cao h¬n nh­ : NhËt B¶n, Singapore, Nam TriÒu Tiªn. MËu dÞch vÒ thÞt cña nh÷ng n­íc cã khèi l­îng lín trªn thÕ giíi ®Òu cã sù can thiÖp cña ChÝnh phñ: gi¶i quyÕt c¸c vÇn ®Ò vÒ h¹n ng¹ch, ký HiÖp ®Þnh thó y, khuyÕn khÝch ®Çu t­, cã n­íc cßn trî gi¸. Sau khi Liªn X« tan r·, thÞ tr­êng xuÊt khÈu thÞt chñ yÕu xuÊt theo hiÖp ®Þnh chÝnh phñ bÞ mÊt, ph­¬ng thøc bu«n b¸n theo c¬ chÕ thÞ tr­êng ch­a ®­îc thiÕt lËp vµ tiÕn hµnh theo tËp qu¸n th­¬ng m¹i quèc tÕ. Nga lµ thÞ tr­êng cã nhu cÇu nhËp thÞt rÊt lín (theo tµi liÖu c«ng bè cña WTO, n¨m 1997 Nga ®· nhËp khÈu 2,36 triÖu tÊn thÞt c¸c lo¹i trong ®ã cã 565 ngµn tÊn thÞt lîn) nh­ng còng lµ thÞ tr­êng rÊt nhiÒu rñi ro cho c¸c C«ng ty xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. C¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cña ViÖt Nam kh«ng ®ñ søc v­ît qua nhiÒu khã kh¨n ®Ó duy tr× vµ t¨ng xuÊt khÈu thÞt vµo Nga - khã kh¨n chÝnh cña doanh nghiÖp lµ : Trong khi HiÖp ®Þnh thó y ch­a ®­îc ký kÕt, mét sè vïng cña n­íc ta cã dÞch bÖnh nªn bÞ Nga cÊm nhËp khÈu thÞt tõ ViÖt Nam trong n¨m 1995 - 1996. §Çu n¨m 1997, ®· nèi l¹i ®­îc xuÊt khÈu thÞt cho Nga, nh­ng Thó y Nga míi chØ cho phÐp ba nhµ m¸y ®­îc xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng Nga. Do vËy kh«ng thÓ huy ®éng hÕt c«ng suÊt chÕ biÕn xuÊt khÈu. Quan hÖ thanh to¸n b»ng L/C gi÷a Ng©n hµng hai n­íc ch­a ®­îc thiÕt lËp. Thanh to¸n b»ng chuyÓn tiÒn hoÆc ®æi hµng ®Òu rñi ro, hiÖu qu¶ kÐm. Do c¸c C«ng ty Nga th­êng nhËp khÈu cña NhËt, Mü, Nam TriÒu Tiªn theo ph­¬ng thøc tr¶ chËm 6 th¸ng ®Õn 1 n¨m mµ kh«ng cã b¶o l·nh cña Ng©n hµng. Doanh nghiÖp ViÖt Nam kh«ng cã kh¶ n¨ng tµi chÝnh vµ còng kh«ng d¸m chÊp nhËn rñi ro ®Ó cã thÓ xuÊt khÈu thÞt víi khèi l­îng lín. Hång K«ng lµ thÞ tr­êng gÇn cã nhu cÇu nhËp khÈu thÞt lîn 175.000 tÊn/n¨m, cã thÓ xuÊt khÈu tõng chuyÕn nhá 10 - 20 tÊn/container. Nh­ng Trung Quèc khèng chÕ tíi 80% thÞt xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng nµy. Khi hä thÊy thÞt cña ViÖt Nam nhËp vµo Hång K«ng cã nguy c¬ lµm gi¶m thÞ phÇn cña Trung Quèc, hä ®· t¹o søc Ðp gi¶m h¹n ng¹ch cña c¸c C«ng ty Hång K«ng nhËp khÈu thÞt cña ViÖt Nam. Trong khi ®ã vÒ phÝa ta c¸c doanh nghiÖp c¹nh tranh lÉn nhau trªn thÞ tr­êng Hång K«ng. HËu qu¶ lµ khèi l­îng xuÊt khÈu gi¶m, gi¸ lîn s÷a xuÊt khÈu b×nh qu©n 9 th¸ng ®Çu n¨m 1997 lµ: 3.000 US$/tÊn th× th¸ng 11-1997 cã C«ng ty chØ b¸n víi gi¸ 2.200 US$/tÊn. Cã nh÷ng thêi ®iÓm n«ng d©n cÇn b¸n lîn, gi¸ h¹, C«ng ty xuÊt khÈu kh«ng cã kh¶ n¨ng thu mua chÕ biÕn dù tr÷ cho xuÊt khÈu v× kh«ng vay ®­îc vèn (Ng©n hµng chØ cho vay khi ®· cã L/C hoÆc hîp ®ång b¸n hµng). H¬n n÷a Tæng c«ng ty xuÊt khÈu kh«ng cã vèn vµ còng kh«ng d¸m vay vèn ®Çu t­ thªm thiÕt bÞ, kho tµng v× xuÊt khÈu thÞt nhiÒu khã kh¨n, Ýt khi cã l·i dÉn ®Õn t×nh tr¹ng kh«ng thu håi ®­îc vèn ®ñ tr¶ nî vay ®Çu t­. Ch­¬ng III. Nh÷ng biÖn ph¸p ®Èy m¹nh ch¨n nu«i vµ xuÊt khÈu thÞt lîn ë Tæng c«ng ty ch¨n nu«i ViÖt Nam Ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn cña Tæng c«ng ty ch¨n nu«i ViÖt Nam trong giai ®o¹n 2000 - 2005 VÒ ch¨n nu«i Thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh gièng c©y tr«ng, vËt nu«i vµ gièng c©y l©m nghiÖp cña Bé NN-PTNT. Gièng vËt nu«i ®­îc x¸c ®Þnh lµ mòi ®ét ph¸ vÒ n¨n suÊt vµ n©ng cao chÊt l­îng cña s¶n phÈm n«ng nghiÖp hµng ho¸ vµo nh÷ng n¨m ®Çu cña thiªn niªn kû míi. T¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý vµ n©ng cao chÊt l­îng con gièng. N¨m 2000 ph¶i h×nh thµnh ®­îc hÖ thèng gièng, tr­íc m¾t lµ hÖ thèng gièng lîn gåm c¸c sù ¸n sau: Dù ¸n gièng lîn cao s¶n (phÇn thuécTæng c«ng ty) - §Çu t­ c¬ së xÝ nghiÖp l¬n Tam §ao, nu«i 200 con lîn ngo¹i thuÇn chñng cao s¶n GGP, s¶n xuÊt ra "dßng c¸i cao s¶n" vµ "dßng ®ùc cuèi cïng" cung cÊp cho s¶n xuÊt. - §Çu t­ c¸c c¬ së gièng gèc «ng bµ lîn ngo¹i GP, t¹i XN An Kh¸nh, Mü V¨n, §ång Giao, §iÖn Biªn, §«ng ¸, ®Ó s¶n xuÊt lîn n¸i bè mÑ PS. - Cñng cè vµ x©y dùng 3 c¬ së kiÓm tra n¨n suÊt c¸ thÓ l¬n ®ùc gièng. - §µo t¹o, tËp huÊn vÒ nghiÖp vô nu«i g÷ vµ qu¶n lý ®µn gièng cho c¸n bé, c«ng nh©n ch¨n nu«i. - NhËp mét sè lîn gièng thuÇn chñng, cao s¶n ®Ó s¶n xuÊt lîn gièng theo môc tiªu ®· chän. - NhËp mät sè lîn gièng thuÇn chñng, cao s¶n ®Ó s¶n xuÊt lîn gièng theo môc tiªu ®· chän. Dù ¸n gièng lîn nhËp (phÇn thuéc Tæng c«ng ty) HiÖn nay c¶ n­íc ®· cã 3,1 v¹n con lîn. N¨m 2000 phÊn ®Êu t¨ng 1 v¹n con. §Ó tham gia dù ¸n nµy, T.Cty cÇn: - Chän läc vµ ph©n lo¹i ®µn lîn c¸i h¹t h©n hiÖn cã t¹i Méc Ch©u vµ L©m §ång, ®ång thêi nhËp thªm 100 con lîn c¸i thuÇn cao s¶n ë 2 c¬ së trªn. - NhËp 10 con lîn ®ùc tõ Hµ lan ®Ó s¶n xuÊt tinhy phôc vô lai t¹o lîn c¸i cao s¶n. - Lai t¹o ®µn lîn theo h­íng gièng lîn 3 m¸u (lîn VN x Zebu x Hµ Lan) Dù ¸n c¶i t¹o gièng lîn ViÖt Nam - Chän läc, kiÓm tra chÊt l­îng tinh cña c¸c lîn ®ùc t¹i M«nca®a. - TuyÓn chän bæ xung lîn ®ùc ®¹t tiªu chuÈn tõ ViÖt M«ng, Phu Ba, Dôc Mü. - NhËp tinh lîn ®ùc h­íng thÞt chÊt l­îng cao (Brahman, Sahiwal...) - Cñng cè c¸c tr¹m truyÒn gièng lîn t¹i B¾c Ninh, Thanh Ho¸ vµ TP HCM - Nhµ n­íc tiÕp tôc hç trî ch­¬ng tr×nh c¶i t¹o ®µn lîn. VÒ xuÊt nhËp khÈu - Tæng kim ng¹ch phÊn ®Êu n¨m 2000: 44,250 triÖu USD, t¨ng 24% so víi n¨m 1999 - Lîi nhuËn phÊn ®Êu n¨m 2000: l·i 2,0 tû, so víi 1999 ­íc t¨ng 1,5 tû. - Nép ng©n s¸ch phÊn ®Êu n¨m 2000: 40 tû, so víi n¨m 1999 nép 39 tû. Thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi n¨m 2000 phÊn ®Êu: 375.000®/ng­êi/th¸ng, so vo víi 1999: 300.000® §Þnh h­íng: - Qui m« vµ m« h×nh tæ chøc nh­ hiÖn nay, ®ång thêi t¨ng c­êng ®Çu t­ bæ xung trang thiÕt bÞ, con gièng cã chÊt l­îng tèt h¬n. - §Çu t­ n©ng cÊp chÊt l­îng vµ ph¸t triÓn gièng lîn ë phÝa B¾c, tæng sè 20,88 tû. - §Çu t­ x©y dùng 1 nhµ m¸y thøc ¨n míi ë Ngäc Håi, c«ng suÊt 20 tÊn/giê b»ng nguån vèn ORET Hµ Lan, phÝa Hµ Lan hç trî 35% gi¸ thiÕt bÞ. - Cung øng thùc phÈm, nhÊt lµ thùc phÈm s¹ch chÕ biÕn ®a d¹ng cho thÞ tr­êng néi ®Þa lµ rÊt cÇn thiÕt. Tuy nhiªn ®©y lµ viÖc khã. Muèn lµm ®­îc ph¶i cã mét dù ¸n b¾t ®Çu lµ viÖc tæ chøc ch¨n nu«i, x©y dùng nhµ m¸y chÕ biÕn vµ hÑ thèng b¸n bu«n b¸n lÎ. Dù ¸n nµy cÇn ®­îc trî gióp vµ ®­îc ChÝnh phñ ViÖt Nam phª duyÖt. - S¶n xuÊt hµng n«ng x¶n (C©y l­¬ng thùc, c©y c«ng nghiÖp, c©y ¨n qu¶), cung øng vËt liÖu x©y dùng, thÇu x©y l¾p c¸c c«ng tr×nh tren c¬ së ph¸t huy n¨ng lùc hiÖn cã vÒ ®Êt ®ai, lao ®éng vµ kü thuËt cña c¬ së. - XuÊt khÈu s¶n phÈm ch¨n nu«i (biÓu 8): Cè g¾ng duy tr×, kh«i phôc thÞ tr­êng ®· cã nh­ Nga, Hongkong vµ t×m thÞ tr­êng míi. Tæ chøc ch¨n nu«i - chÕ biÕn - xuÊt khÈu khÐp kÝn trong T.Cty ®Ó xuÊt khÈu thÞt cho Hongkong. Cè g¾ng cao nhÊt xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm ch¨n nu«i truyÒn thèng nh­ thÞt, da, l«ng vÞt, x­¬ng. §ång thêi tiÕp tôc xuÊt khÈu g¹o, n«ng s¶n vµ h¶i s¶n kh¸c. - Cñng cè liªn doanh: CÇn chØ ®¹o thanh lý døt ®iÓm ®Ó chÊm døt tån t¹i tiªu cùc. Trªn ®©y lµ mét sè ph­¬ng h­íng vµ gi¶i ph¸p thùc hiÖn kÕ ho¹ch n¨m 1999 vµ dù kiÕn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh n¨m 2000-2005 cña T.Cty Nh÷ng gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh ch¨n nu«i lîn giai ®o¹n 2000 - 2005 §Ó t¹o mét vïng nguyªn liÖu thÞt lîn dåi dµo vµ ®¹t chÊt l­îng cao ®Ó xuÊt khÈu, Tæng c«ng ty ch¨n nu«i ViÖt Nam nãi riªng vµ ngµnh ch¨n nu«i ViÖt Nam nãi chung ph¶i ®æi míi trong ngµnh ch¨n nu«i. Ch¨n nu«i ViÖt Nam ph¶i ®­îc ®­a nh÷ng tiÕn bé khoa häc míi vµo ¸p dông, ph¶i t¹o ra ®­îc nh÷ng con gièng tèt ®Ó phôc vô xuÊt khÈu. HiÖn nay ta ch­a cã vïng nguyªn liÖu xuÊt khÈu. Nguyªn liÖu lîn h¬i hiÖn cã s¶n xuÊt ph©n t¸n, chÊt l­îng thÊp (mì nhiÒu, ch­a thùc sù an toµn dÞch bÖnh) vµ gi¸ thµnh cao. Ng­êi ch¨n nu«i vµ ng­êi chÕ biÕn xuÊt khÈu ®Òu ch­a cã l·i. Nguyªn nh©n lµ: con gièng ch­a tèt vµ chi phÝ vÒ thøc ¨n qu¸ cao, chi phÝ qu¶n lý, xuÊt khÈu cao, vµ thÞ tr­êng xuÊt khÈu cßn nhá hÑp, mÆt hµng ®¬n ®iÖu. Muèn xuÊt khÈu ®­îc khèi l­îng lín vµo n¨m 2005 cÇn tæ chøc vïng nguyªn liÖu theo h­íng sau : - Tæng c«ng ty Ch¨n nu«i tËp trung søc x©y dùng nhµ m¸y Thøc ¨n c«ng suÊt giai ®o¹n ®Çu 40 - 50.000 tÊn/n¨m vµ n©ng lªn 80.000 - 100.000 tÊn/n¨m vµo sau n¨m 2000. §ång thêi cñng cè n©ng cÊp c¸c XÝ nghiÖp nu«i lîn gièng «ng, bµ t¹i Tam §¶o, An Kh¸nh, Mü V¨n, §«ng TriÒu, §ång Giao, TriÖu H¶i, §iÖn Bµn, cung øng ®ñ lîn gièng hËu bÞ cho vïng nguyªn liÖu xuÊt khÈu. B¶ng 3. Qui ho¹ch ®Õn 2005 c¸c tr¹i gièng lîn ngo¹i vµ néi §¬n vÞ tÝnh : Con Tªn tr¹i Qui m« 2000 Qui m« 2005 A/ Lîn ngo¹i 1) XN lîn gièng Tam §¶o 300 400 2) XN Lîn gièng TriÖu H¶i 150 400 3) XN Lîn gièng §«ng ¸ 400 600 4) XN TAG S An Kh¸nh 200 Nu«i bè mÑ 5) XN gièng vËt nu«i Mü V¨n 400 Nu«i bè mÑ 6) XN L¬n gièng §ång Giao 100 Nu«i bè mÑ 7) Trung t©m KT lîn gièng TW 350 400 B/ Lîn néi 1) N«ng truêng §«ng TriÒu 200 400 2) XN Lîn gièng TriÖu H¶i 150 300 + TËp trung ®Çu t­ hoµn chØnh c¸c c¬ së gièng «ng bµ vÒ mäi mÆt. + Qu¶n lÝ, n©ng cao n¨ng suÊt chÊt l­îng, tiªu chuÈn ®µn gièng thay thÕ bæ sung gièng míi, t¨ng c­êng biÖn ph¸p kü thuËt nu«i d­ìng, vÖ sinh, t¸c ®éng c¸c biÖn ph¸p tæng hîp kü thuËt, qu¶n lÝ, tiªu thô. + §Èy m¹nh tæ chøc ch¨n nu«i lîn bè mÑ, th­¬ng phÈm víi nhiÒu m« h×nh g¾n víi chÕ biÕn tiªu thô néi ®Þa vµ xuÊt khÈu. - C¸c XÝ nghiÖp chÕ biÕn thÞt xuÊt khÈu t¹i H¶i Phßng vµ c¸c tØnh kh¸c ph¶i tæ chøc vïng nguyªn liÖu t¹i ®Þa bµn gÇn nhµ m¸y chÕ biÕn theo ph­¬ng thøc : + Nhµ m¸y ký hîp ®ång nhËn con gièng, thøc ¨n cña Tæng c«ng ty ch¨n nu«i, giao l¹i cho c¸c hé ch¨n nu«i cã kh¶ n¨ng nu«i 50 - 100 con trë lªn, nu«i theo ph­¬ng thøc gia c«ng hoÆc Nhµ m¸y mua s¶n phÈm lîn h¬i cho hé n«ng d©n. + Nhµ m¸y ®¶m nhËn dÞch vô thó y vµ bao tiªu mua toµn bé s¶n phÈm. + Nhµ m¸y chÕ biÕn s¶n phÈm giao cho Tæng c«ng ty theo hîp ®ång bao tiªu s¶n phÈm cña Tæng c«ng ty. M« h×nh tæ chøc vïng nguyªn liÖu nh­ trªn cã thÓ vËn hµnh ®­îc khi gi¶i quyÕt ®­îc hµi hßa lîi Ých kinh tÕ gi÷a c¸c kh©u : S¶n xuÊt con gièng - Thøc ¨n - Ch¨n nu«i - ChÕ biÕn vµ xuÊt khÈu. §Ó gi¶i quyÕt viÖc ®iÒu hßa lîi Ých kinh tÕ, khi ®ñ ®iÒu kiÖn cÇn lËp mét HiÖp héi xuÊt khÈu thÞt gåm ®¹i diÖn c¸c C«ng ty s¶n xuÊt gièng, thøc ¨n, chÕ biÕn, ng­êi ch¨n nu«i vµ C«ng ty xuÊt khÈu. Trong khi ch­a h×nh thµnh ®­îc vïng nguyªn liÖu theo h­íng trªn, Tæng c«ng ty sÏ x©y dùng thÝ ®iÓm m« h×nh ch¨n nu«i xuÊt khÈu khÐp kÝn tõ kh©u : gièng - thøc ¨n - ch¨n nu«i - chÕ biÕn xuÊt khÈu, h¹ch to¸n tËp trung t¹i Tæng c«ng ty. Sau khi xuÊt khÈu sÏ quyÕt to¸n tÝnh to¸n ph©n bæ hiÖu qu¶ cho c¸c kh©u : Con gièng, thøc ¨n ... chuyÓn giao s¶n phÈm gi÷a c¸c ®¬n vÞ trong d©y chuyÒn s¶n xuÊt lµ lu©n chuyÓn néi bé (chØ h¹ch to¸n ghi sæ theo gi¸, ®Þnh møc. Toµn bé viÖc vay vèn vµ thu tiÒn chØ diÔn ra t¹i Tæng c«ng ty. Lµm nh­ vËy cã kh¶ n¨ng gi¶m ®­îc l·i vay Ng©n hµng, chi phÝ qu¶n lý vµ c¸c kho¶n thuÕ t¹o ®iÒu kiÖn h¹ gi¸ thµnh t¨ng ®­îc søc c¹nh tranh. §Ó ®a d¹ng hãa s¶n phÈm, kh«ng nh÷ng xuÊt khÈu mµ cßn b¸n trªn thÞ tr­êng néi ®Þa cÇn ph¶i xóc tiÕn ®Çu t­ xong mét nhµ m¸y chÕ biÕn thùc phÈm hiÖn ®¹i, ®¹t ®­îc c¸c tiªu chuÈn vÖ sinh thùc phÈm cña Liªn HiÖp Ch©u ¢u vµ Mü t¹i ®Þa bµn thÝch hîp gÇn Hµ Néi. Nh÷ng biÖn ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu thÞt lîn ë Tæng c«ng ty ch¨n nu«i ViÖt Nam giai ®o¹n 2000 - 2005 §Ó thóc ®Èy viÖc xuÊt khÈu thÞt lîn sang thÞ tr­êng n­íc ngoµi Tæng c«ng ty cÇn ph¶i thùc hiÖn dÇn c¸c gi¶i ph¸p vÒ c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ gi¶i ph¸p vÒ thÞ tr­êng xuÊt khÈu, gi¶i ph¸p vÒ vèn, gi¶i ph¸p vÒ vÊn ®Ò vÒ thó y, vÒ tæ chøc xuÊt khÈu. Gi¶i ph¸p vÒ c«ng nghÖ chÕ biÕn. T¹i H¶i Phßng ®· cã mét nhµ m¸y ®ñ tiªu chuÈn chÕ biÕn xuÊt khÈu cã c«ng suÊt giÕt mæ 400 con lîn, 50 con bß/ca vµ chÕ biÕn c¸c s¶n phÈm chÝn 700 tÊn/n¨m cã thÓ chÕ biÕn tõ 7 - 10.000 tÊn thÞt xuÊt khÈu/n¨m. C¸c tØnh H¶i D­¬ng, Th¸i B×nh, Nam §Þnh, Phó Thä, Ninh B×nh, Thanh Ho¸, NghÖ An, Qu¶ng B×nh, §µ N½ng, Qu¶ng Ng·i, Phó Yªn, B×nh §Þnh, TiÒn Giang, cã lß mæ c«ng suÊt 100 con lîn/ca. C¸c lß mæ nµy thùc sù ch­a ®¹t tiªu chuÈn chÕ biÕn xuÊt khÈu (trõ nhµ m¸y Quy Nh¬n ®· ®­îc thó y Nga c«ng nhËn). Tæng c«ng suÊt giÕt mæ chÕ biÕn míi chØ ®¹t 15.000 - 25.000 tÊn/n¨m. §Ó ®¸p øng kÕ ho¹ch xuÊt khÈu n¨m 2000 - 2005 cÇn ph¶i ®Çu t­ n©ng cÊp c¸c lß mæ nµy ®Ó ®¹t tiªu chuÈn lµm hµng xuÊt khÈu vµ n©ng c«ng suÊt Ýt nhÊt lµ gÊp ®«i ®Ó ®¹t tæng c«ng suÊt chÕ biÕn tõ 35.000 - 50.000 tÊn/n¨m. §ång thêi cÇn triÓn khai viÖc x©y dùng t¹i Hµ Néi, hoÆc phô cËn Hµ Néi mét nhµ m¸y chÕ biÕn thùc phÈm hiÖn ®¹i cã c«ng suÊt chÕ biÕn tõ 40.000 ®Õn 50.000 tÊn/n¨m. S¶n phÈm cña nhµ m¸y nµy võa ®¸p øng nhu cÇu thùc phÈm cho tiªu dïng cña Hµ Néi, võa cã s¶n phÈm ®ñ tiªu chuÈn xuÊt khÈu cho NhËt, Singapore tõ n¨m 2005. Gi¶i ph¸p vÒ xuÊt khÈu Nga lµ m­íc nhËp khÈu thÞt lîn ®øng thø 2 (545.000 tÊn) sau NhËt B¶n (933.000 tÊn) vÉn lµ thÞ tr­êng chÝnh cña ta. Tuy nhiªn nÕu chØ xuÊt khÈu thÞt ®i ViÔn §«ng cña Nga th× khèi l­îng khã t¨ng cao v× d©n sè vïng nµy chØ cã 4 triÖu ng­êi, tõ ®©y chuyÓn ®i Trung ¸ vµ phÝa T©y chi phÝ vËn t¶i rÊt cao vµ ë ViÔn §«ng ta bÞ Trung Quèc (l¬Þ thÕ h¬n vÒ vËn t¶i) c¹nh tranh rÊt gay g¾t. Do vËy võa duy tr× xuÊt cho vïng ViÔn §«ng võa ph¶i t×m c¸ch xuÊt khÈu ®i c¸c c¶ng phÝa T©y vµ BiÓn §en, t×m c¸ch ®­a thÞt vµo lµm nguyªn liÖu cho c¸c nhµ m¸y chø kh«ng chØ ®Ó b¸n lÎ nh­ hiÖn nay. Trong khi ch­a t×m ®­îc kh¸ch hµng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n b»ng L/C vÉn ph¶i kiªn tr×, chÊp nhËn rñi ro nhÊt ®Þnh, b¸n hµng thanh to¸n chËm cho mét sè kh¸ch hµng cã lùa chän vµ Ýt rñi ro h¬n. NÒn kinh tÕ Nga ®· b¾t ®Çu cã t¨ng tr­ëng, b­íc vµo giai ®o¹n dÇn dÇn æn ®Þnh. Trong kho¶ng 3 ®Õn 5 n¨m tíi nÕu ta kh«ng ®­a ®­îc khèi l­îng thÞt chiÕm ®­îc 5 - 10% nhËp khÈu thÞt cña Nga, th× sau ®ã sÏ rÊt Ýt c¬ héi. Do vËy Nhµ n­íc còng cÇn cã biÖn ph¸p hç trî doanh nghiÖp t¨ng thÞ phÇn xuÊt khÈu thÞt cho thÞ tr­êng Nga. Hång K«ng lµ thÞ tr­êng gÇn, cã nhu cÇu nhËp khÈu lîn s÷a, lîn choai rÊt lín, kh«ng cã khã kh¨n vÒ thanh to¸ (1996 NhËp khÈu 175.000 tÊn , trong ®ã lîn s÷a vµ lîn choai kho¶ng 15.000 tÊn). §Ó cã thÓ duy tr× vµ t¨ng xuÊt khÈu lîn s÷a, lîn choai cho Hång k«ng, vÊn ®Ò lín lµ C«ng ty xuÊt khÈu thÞt cña ViÖt Nam cÇn cã mét h×nh thøc phèi hîp ®Ó tr¸nh c¹nh tranh nhau trªn c¶ thÞ tr­êng néi ®Þa vµ thÞ tr­êng Hång K«ng. NÕu thµnh lËp ®­îc HiÖp héi xuÊt khÈu thÞt th× cã ®iÒu kiÖn phèi hîp vµ hiÖu qu¶ xuÊt khÈu sÏ cao h¬n. Trung Quèc còng lµ thÞ tr­êng nhËp khÈu thÞt qua mËu dÞch tiÓu ng¹ch. Trung Quèc nhËp thÞt th­êng kh«ng cÇn dÊu kiÓm tra thó y vµ c¸c giÊy tê liªn quan kh¸c, sau ®ã dïng dÊu vµ chøng tõ cña Trung Quèc ®Ó t¸i xuÊt khÈu ®i Hång K«ng, Singapore. ViÖc Hång K«ng gi¶m gi¸ nhËp thÞt cña ViÖt Nam rÊt m¹nh vµ Trung Quèc t¨ng mua thÞt qua ®­êng tiÓu ng¹ch cã thÓ kh«ng ph¶i lµ sù ngÉu nhiªn. Do vËy trong khi cÇn tiªu thô vÉn ph¶i xuÊt khÈu thÞt cho Trung Quèc qua ®­êng tiÓu ng¹ch, nh­ng Nhµ n­íc cÇn cã biÖn ph¸p kiÓm so¸t chÆt chÏ vÒ thó y vµ xuÊt nhËp khÈu. Ngoµi ra cÇn chuÈn bÞ ®iÒu kiÖn th©m nhËp thÞ tr­êng §µi Loan lµ n­íc ®· xuÊt khÈu 362.000 tÊn vµo n¨m 1996 cã thÓ n­íc nµy sÏ nhËp khÈu thÞt vµo n¨m - 2000. Do chi phÝ lao ®éng qu¸ cao vµ « nhiÔm m«i tr­êng §µi loan cã chñ tr­¬ng dÞch chuyÓn c«ng nghÖ ch¨n nu«i chÕ biÕn thÞt cho n­íc kh¸c ®Ó nhËp khÈu thÞt vµ t¸i xuÊt cho n­íc thø 3. BiÖn ph¸p hîp t¸c víi §µi Loan s¶n xuÊt thÞt tõ ViÖt Nam ®Ó xuÊt khÈu cho c¸c thÞ tr­êng truyÒn thèng cña §µi Loan nh­ NhËt B¶n, Singapore, Nam TriÒu Tiªn còng cÇn ®­îc coi träng. Gi¶i ph¸p vÒ vèn Vèn thu mua thÞt xuÊt khÈu: Võa qua ChÝnh phñ ®· quan t©m gi¶i quyÕt th¸o gì mèt sè khã kh¨n cÊp vèn l­u ®éng vµ cho nèi l¹i c¸c quan hÖ tÝn dông. Sau khi Ng©n hµng gi¶i quyÕt ®­îc c¸c thñ tôc vÒ hç trî tÝn dông xuÊt khÈu, xuÊt khÈu ®­îc thÞt b»ng L/C th× vÊn ®Ò vay vèn theo l·i suÊt th­¬ng m¹i kh«ng khã kh¨n. NÕu võa ph¶i xuÊt khÈu theo ph­¬ng thøc tr¶ chËm sau 6 th¸ng th× cÇn ®­îc Ng©n hµng cho vay víi chu kú 6 th¸ng thay cho 3 th¸ng. Vèn dù tr÷ : YÕu tè hÕt søc quan träng ®Ó ph¸t triÓn ch¨n nu«i lµ cã nguån tiªu thô æn ®inh. Nh­ng trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, s¶n xuÊt l¹i ®­îc ®iÒu chØnh th«ng qua quy luËt cung cÇu. Kh«ng ph¶i khi nµo ng­êi ch¨n nu«i cÇn b¸n lîn còng cã ngay thÞ tr­êng xuÊt khÈu vµ ng­îc l¹i còng vËy. Do ®ã, ®Ó ®¶m b¶o cho ng­êi s¶n xuÊt cã ®­îc sù æn ®Þnh t­¬ng ®èi cÇn ph¶i cã c¬ chÕ ®Ó doanh nghiÖp xu¸t khÈu cã thÓ dù tr÷ mét l­îng hµng nhÊt ®Þnh trong nh÷ng lóc kh«ng cã thÞ tr­êng xuÊt khÈu nh­ng l¹i rÊt cÇn ph¶i tiªu thô lîn ®· ®Õn kú xuÊt giÕt cho ng­êi ch¨n nu«i. Gi¶i ph¸p vÒ tæ chøc xuÊt khÈu HiÖn nay, xuÊt khÈu thÞt cho thÞ tr­êng Nga gÇn nh­ chØ cã Tæng c«ng ty Ch¨n nu«i VN thùc hiÖn vµ viÖc xuÊt khÈu cho Hång K«ng do Tæng c«ng ty Ch¨n nu«i vµ nhiÒu c«ng ty cña nhiÒu tØnh cïng tiÕn hµnh. Dï lµ rÊt cÇn cã mét sù phèi hîp gi÷a c¸c ®¬n vÞ tham gia xuÊt khÈu nh­ng còng rÊt cÇn cã c¬ chÕ linh ho¹t ®Ó nhiÒu c«ng ty tham gia trùc tiÕp xuÊt khÈu. - TÊt c¶ c¸c C«ng ty cña c¸c tØnh cã ®ñ ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt, nhµ m¸y ®¹t tiªu chuÈn, cã kh¸ch hµng th× nªn vµ ®­îc khuyÕn khÝch trùc tiÕp xuÊt khÈu thÞt. - C¸c doanh nghiÖp ch­a ®ñ ®iÒu kiÖn cã thÓ uû th¸c cho Tæng c«ng ty Ch¨n nu«i ViÖt Nam xuÊt khÈu. Ngoµi c¸c chi phÝ trùc tiÕp ng­êi uû th¸c chØ tr¶ phÝ uû th¸c 1% trÞ gi¸ l« hµng. Ng­êi uû th¸c chÞu tr¸ch nhiÖm cuèi cïngvÒ chÊt l­îng hµng ho¸ vµ ®­îc nhËn tiÒn khi Tæng c«ng ty thu ®­îc tiÒn tõ xuÊt khÈu. - Nh÷ng ®¬n vÞ cã yªu cÇu th× Tæng c«ng ty Ch¨n nu«i mua s¶n phÈm theo c¸c ®iÒu kiÖn mµ hai bªn tho¶ thuËn, - Tæng c«ng ty Ch¨n nu«i còng tù chÕ biÕn thÞt b»ng thiÕt bÞ cña m×nh vµ tù xuÊt khÈu ®Ó tiªu thô mét phÇn lîn h¬i cho n«ng d©n. Gi¶i ph¸p vÒ thó y: §Ó cã thÓ xuÊt khÈu mÆt hµng thÞt víi khèi l­îng lín h¬n trong nh÷ng n¨m tíi cÇn cã mét ch­¬ng tr×nh tæng thÓ gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò vÒ thó y bao gåm viÖc: Phßng, trõ dÞch bÖnh t¹i vïng nguyªn liÖu. §Çu t­, n©ng cÊp, kiÓm tra vµ cÊp chøng chØ chÝnh thøc cho c¸ nhµ m¸y ®ñ tiªu chuÈn chÕ biÕn xuÊt khÈu. Nhµ n­íc cÊp kinh phÝ ®Ó Côc Thó y xóc tiÕn c¸c c«ng viÖc liªn quan ®Ó cã thÓ xuÊt khÈu thÞt cha c¸c thÞ tr­êng NhËt B¶n, Singpore, §µi Loan, Nam TriÒu Tiªn... So¸t xÐt l¹i c¸c quy tr×nh kiÓm tra, kiÓm so¸t vµ vÊn ®Ò lÖ phÝ kiÓm dÞch xuÊt khÈu. IV. KiÕn nghÞ biÖn ph¸p ®Èy m¹nh ch¨n nu«i vµ xuÊt khÈu thÞt lîn ë Tæng c«ng ty ch¨n nu«i ViÖt Nam IV.1 §èi víi Nhµ n­íc: YÕu tè quyÕt ®Þnh nhÊt ®Ó thùc hiÖn ®­îc kÕ ho¹ch xuÊt khÈu thÞt nµy lµ ký ®­îc c¸c tho¶ thuËn nguyªn t¾c vµ cô thÓ ®Ó c¸c ng©n hµng Nga b¶o l·nh cho c¸c C«ng ty Nga më L/C tr¶ chËm cho ViÖt Nam. NÕu ch­a cã mét gi¶i ph¸p tæng thÓ trong quan hÖ thanh to¸n gi÷a ng©n hµng Nga vµ ViÖt Nam, ®Ò nghÞ ChÝnh phñ xem xÐt cho phÐp ng©n hµng tiÕn hµnh thÝ ®iÓm viÖc tµi trî cho xuÊt khÈu thÞt cho thÞ tr­êng Nga. Tr­êng hîp khã kh¨n do kh«ng tho¶ thuËn ®­îc vÒ l·i suÊt vµ phÝ, ®Ò nghÞ Ng©n hµng ViÖt Nam t¹m thêi chØ tÝnh phÝ tèi thiÓu, kh«ng tÝnh l·i ®Ó hç tî cho xuÊt khÈu thÞt vµo thÞ tr­êng Nga. C¸c ®Þa ph­¬ng cã kh¶ n¨ng chÕ biÕn thÞt cÇn khÈn tr­¬ng lËp ph­¬ng ¸n n©ng cÊp, bè trÝ vÊn ®Çu t­ thªm trang thiÕt bÞ. Sau khi cã ®­îc tho¶ thuËn vÒ thanh to¸n gi÷a ng©n hµng Nga vµ ViÖt Nam, ®­îc ChÝnh phñ phª duyÖt th× c¸c ®Þa ph­¬ng míi chÝnh thøc ®Çu t­ n©ng cÊp vµ t¨ng c«ng suÊt s¶n xuÊt cña xÝ nghiÖp. Cã ®ù¬c ch­¬ng tr×nh tµi trî cuÊt khÈu, thanh to¸n ®ùoc b»ng L/C sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nhiÖp xuÊt khÈu ph©n bæ hîp lý hiÖu qu¶ xuÊt khÈu cho c¸c kh©u tõ thu mua nguyªn liÖu - chÕ biÕn - xuÊt khÈu. Tæng c«ng ty Ch¨n nu«i sÏ c«ng bè c«ng khai gi¸ lîn h¬i cã thÓ thu mua taÞ nhµ m¸y, trong tõng thêi ®iÓm; ®¶m b¶o ng­êi ch¨n nu«i dÇn dÇn cã l·i kh¸ h¬n. ®Ò nghÞ ChÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng cÊp tØnh vµ c¸c nhµ m¸y cïng phèi hîp víi Tæng c«ng ty thùc hiÖn chñ tr­¬ng nµy ®Ó khuyÕn khÝch ch¨n nu«i ph¸t triÓn. §Ò nghÞ Bé N«ng nghiÖp & PTNT, ChÝnh phñ xem xÐt cã ý kiÓn chØ ®¹o vÒ c¸c vÊn ®Ò: Gi¶i quyÐt khã kh¨n vÒ thanh to¸n khi xuÊt khÈu thÞt cho Nga. Gi¶i quyÕt tÝn dông ®Çu t­ cho c«ng nghiÖp chÕ biÕn, b¶o qu¶n, vËn chuyÓn. Hç trî gi¶i quyÕt c¸c thñ tôc vÒ thó y víi n­íc ngoµi ®Ó chuÈn bÞ cho kÕ ho¹ch xuÊt khÈu sau n¨m 2000./. IV.2 §èi víi Tæng c«ng ty ch¨n nu«i ViÖt Nam: CÇn ph¶i tÝch cùc t×m kiÕm thÞ tr­êng míi nh­ Hång K«ng, §µi Loan, NhËt, T©y ¢u ... kh«ng nªn chØ xuÊt khÈu thÞt vµo mét thÞ tr­êng duy nhÊt lµ c¸c n­íc SNG. V× nÕu cã biÕn ®éng vÒ chÝnh trÞ hay kinh tÕ th× Tæng c«ng ty sÏ mÊt trÞ tr­êng xuÊt khÈu thÞt lîn. Trong c«ng t¸c chän gièng vµ lai t¹o gièng cÇn ph¶i lùa chän kü l­ìng gièng tèt, v× cã nh­ vËy míi cho s¶n phÈm ®¹t tiªu chuÈn ®Ó xuÊt khÈu. Khi ®· cã kh¸ch hµng cÇn khÈn tr­¬ng tiÕn hµnh c«ng t¸c ®µm ph¸n ®Ó ®¹t ®­îc tho¶ thuËn vµ tiÕn tíi ký hîp ®ång xuÊt khÈu. C«ng nghÖ vÒ chÕ biÕn s¶n phÈm thÞt xuÊt khÈu còng cÇn ph¶i ®­îc th­êng xuyªn n©ng cÊp vµ ®Çu t­ ®Ó cã nh÷ng d©y truyÒn hiÖn ®¹i ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ vµ cã n¨ng suÊt cao. Trªn ®©y lµ mét vµi kiÕn nghÞ cña ng­êi viÕt chuyªn ®Ò ®Ó ®Èy m¹nh viÖc ch¨n nu«i vµ xuÊt khÈu thÞt lîn ë Tæng c«ng ty ch¨n nu«i ViÖt Nam. KÕt luËn Tæng c«ng ty ch¨n nu«i ViÖt Nam ch¨n nu«i ViÖt Nam míi ®­îc thµnh lËp 4 n¨m, do ®ã b­íc ®Çu cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n trong ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cña m×nh, tuy vËy Tæng c«ng ty còng ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu nhÊt ®Þnh cña m×nh, nhÊt lµ trong ho¹t ®éng ch¨n nu«i vµ xuÊt khÈu thÞt lîn, ®©y lµ mÆt hµng ch¨n nu«i vµ xuÊt khÈu chñ lùc cña Tæng c«ng ty. §Ó v­ît qua ®­îc nh÷ng khã kh¨n nµy, do kh¸ch quan ®­a l¹i (biÕn ®éng chÝnh trÞ vµ kinh tÕ t¹i thÞ tr­êng Nga, SNG, khñng ho¶ng thõa thÞt lîn t¹i thÞ tr­êng Mü) nh­ng l·nh ®¹o vµ toµn thÓ c¸n bé c«ng nh©n viªn Tæng c«ng ty ch¨n nu«i ViÖt Nam ®· lµm hÕt søc m×nh, cïng víi sù gióp ®ì còng nh­ trî cÊp cña ChÝnh phñ, Nhµ n­íc, Tæng c«ng ty ch¨n nu«i ViÖt Nam ®· v­ît qua ®­îc khã kh¨n, ®øng v÷ng vµ lµm ¨n cã l·i, sù tÝn nhiÖm cña Tæng c«ng ty ®­îc g©y dùng t¹i thÞ tr­êng n­íc ngoµi. S¶n phÈm thÞt lîn cña Tæng c«ng ty ®· ®em l¹i lßng tin trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. Qua chuyªn ®Ò cña m×nh “C¸c biÖn ph¸p ®Èy m¹nh ch¨n nu«i vµ xuÊt khÈu thÞt lîn ë Tæng c«ng ty ch¨n nu«i ViÖt Nam n¨m 2000 - 2005” phÇn nµo giíi thiÖu ®­îc nh÷ng thùc tr¹ng ho¹t ®éng ch¨n nu«i vµ xuÊt khÈu thÞt lîn Tæng c«ng ty. Qua ®ã còng rót ra ®­îc nh÷ng biÖn ph¸p vµ ph­¬ng h­íng thùc hiÖn cña Tæng c«ng ty ch¨n nu«i ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m tíi 2000 - 2005. Chuyªn ®Ò nµy ®· ®­îc hoµn thµnh víi sù h­íng dÉn tËn t×nh cña thÇy gi¸o PGS - TS NguyÔn Nh­ B×nh, vµ c¸c thÇy c« trong Khoa Kinh tÕ vµ Kinh doanh quèc tÕ, vµ cïng víi sù gióp ®ì cña nhiÖt t×nh cña c¸c c«, c¸c chó ë Tæng c«ng ty ch¨n nu«i ViÖt Nam ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho em hoµn thµnh chuyªn ®Ò cña m×nh. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n vµ bµy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c ®èi víi nh÷ng sù gióp ®ì nµy. Do tr×nh ®é hiÓu biÕt cã h¹n nªn trong bµi viÕt nµy cßn cã nhiÒu thiÕu sãt, em rÊt mong nhËn ®­îc sù gióp ®ì cña thÇy c« gi¸o vµ c¸c b¹n. Phô lôc B¶ng 4. KÕt qu¶ xuÊt khÈu thÞt lîn 1996 - 1999 (Theo b¸o c¸o thùc hiÖn XK cña Tæng c«ng ty n¨m 1996,97,98,99) N¨m thùc hiÖn MÆt hµng Sè l­îng (TÊn) TrÞ gi¸ (USD) 1996 - Lîn s÷a cÊp ®«ng - ThÞt lîn m¶nh - ThÞt chÕ biÕn Céng 1.911 1.579 1.365 4.755 3.057.220 1.973.800 2.420.980 7.452.000 1997 - Lîn s÷a cÊp ®«ng - ThÞt lîn m¶nh Céng : 1.853 3.977 5.830 2.964.800 5.899.094 8.863.894 1998 - Lîn s÷a cÊp ®«ng - ThÞt lîn m¶nh Céng : 242 1.173 1.415 398.130 1.684.770 2.082.900 1999 - Lîn s÷a cÊp ®«ng - ThÞt lîn chÕ biÕn Céng : 122,0 154,5 276,5 132.693 86.500 218.193 Tµi liÖu tham kh¶o 1. Gi¸o tr×nh " Tæ chøc nghiÖp vô kinh doanh xuÊt nhËp khÈu" - Tr­êng §H Ngo¹i th­¬ng. 2. Gi¸o tr×nh " Th­¬ng m¹i quèc tÕ" - Truêng §H Kinh tÕ quèc d©n. 3. Gi¸o tr×nh " Kinh tÕ ngo¹i th­¬ng" - Tr­êng §H Ngo¹i th­¬ng. 4. T¹p chÝ Th­¬ng m¹i - Bé Th­¬ng m¹i. 5. T¹p chÝ Ngo¹i th­¬ng - Trung t©m th«ng tin th­¬ng m¹i. 6. Thêi b¸o kinh tÕ. 7. B¸o c¸o tæng kÕt, b¸o c¸o thùc hiÖn XK cña Tæng c«ng ty Ch¨n nu«i VN 1996-1999.