Chuyên đề Chi cục Hải quan Bưu điện Hà Nội (trực thuộc Cục Hải quan Hà Nội) với công tác đấu tranh phòng chống buôn lậu qua đường bưu chính

ng hoá lén lút qua biên giới. Trong bộ luật hình sự của nước ta đã ghi nhận tội buôn lậu "buôn bán trái phép, vận chuyển trái phép hàng hoá qua biến giới" còn trong công ước quốc tế xử lý 16 loại gian lận thương mại có "Buôn bán hàng cấm qua biên giới hoặc ra khỏi sự kiểm soát của Hải quan", "khai báo chủng loại hàng hoá". " khai tăng giảm giá trị hàng hoá ". Đây là những hành vi buôn bán gian lận trái pháp luật, mang tính chất giống như buôn lậu. "Buôn lậu" từ trước đến nay được nhiều người biết đến hơn là "gian lận thương mại ". Gian lận thương mại là thuật ngữ mới xuất hiện, bao gồm nhiều hành vi gian lận, trái pháp luật hơn buôn lậu hay nói cách khác nội hàm của nó rộng hơn nội hàm của buôn lậu. Điều này là do ngày càng có nhiều hiện tượng mới, tiêu cực xảy ra trong xã hội. Vì vậy hai thuật ngữ này thường đi kèm với nhau "Buôn lậu và gian lận thương mại ". So sánh khái niệm gian lận thương mại trong lĩnh vực Hải quan với khái niệm buôn lậu hoặc vận chuyển trái phép hàng hóa, tiền tệ qua biên giới có thể thấy có những điểm khác nhau sau: - Gian lận thương mại thực chất đó là tiến hành hoạt động xuất nhập khẩu có phép tắc, công khai đến cơ quan Hải quan để làm thủ tục (khai báo, kiểm tra, nộp thuế) và công khai, hợp pháp đưa hàng hóa qua cửa khẩu. nhưng lợi dụng những kẽ hở để khai báo gian dối như về mẫu mã,về số lượng, về chất lượng...nhằm đạt được kết quả cuối cùng là gian lận về mức thuế phải nộp. Hành vi này có khi chỉ là thủ đoạn riêng của chủ hàng khi có sự tiếp tay của một số nhân viên Hải quan biến chất. - Buôn lậu là hành vi lén lút đưa hàng hóa xuất nhập khẩu qua biên giới trốn tránh hoặc chống lại sự kiểm tra, kiểm soát của Hải quan bằng cách không đi qua cửa khẩu, hoặc tuy có đi qua cửa khẩu nhưng dùng thủ đoạn bí mật bất hợp pháp như trà trộn hàng lậu trong các hàng hóa khác có làm thủ tục, cấu tạo chỗ bí mật để giấu hàng lậu...để che dấu hàng hóa, trốn tránh, chống lại sự kiểm tra của Hải quan, nhằm đạt được lợi ích cuối cùng là thu được lợi nhuận thặng dư siêu ngạch. Hành vi buôn lậu có khi chỉ có giá trị nhỏ, nhưng hầu hết phải do những tổ chức bất hợp pháp có đường dây bất hợp pháp qua biên giới, có khi xuyên quốc gia thực hiện. Vấn đề đặt ra là ở Việt Nam cũng như nhiều nước trên thế giới, hai khái niệm này chưa được phân định rõ ràng. Nhiều nước coi buôn lậu cũng là hành vi gian lận thương mại. Tổ chức Hải quan Thế giới tại hội nghị lần thứ 5 về chống gian lận thương mại đã xếp buôn lậu vào một trong những hình thức gian lận thương mại nhưng coi đó là loại hình gian lận thương mại đặc biệt nguy hiểm. Ở Việt Nam hiện nay, buôn lậu được coi là hành vi vi phạm pháp luật, không đồng nhất với gian lận thương mại. Theo Bộ Luật hình sự 2000 quy định tại điều 153 và điều 154, buôn lậu và vận chuyển trái phép hàng hóa, tiền tệ qua biên giới, là hành vi vi phạm pháp luật hình sự và bị coi là phạm tội. Hai tội danh này tương ứng với hai khung hình phạt khác nhau. Tội buôn lậu (Điều 153) hình phạt thấp nhất là phạt tiền 10 triệu đồng hoặc phạt tù từ 6 tháng, cao nhất là tử hình. Tội vận chuyển trái phép hàng hóa, tiền tệ qua biên giới (Điều 154) hình phạt thấp nhất là phạt tiền từ 5 triệu đồng, cải tạo không giam giữ 2 năm hoặc vào tù 3 tháng, hình phạt cao nhất là phạt tù 10 năm. Trong Bộ luật hình sự 2000, hành vi GLTM không được đề cập đến, như vậy có thể nói gian lận thương mại có sự tách biệt với tội danh buôn lậu. Xét về góc độ áp dụng luật pháp có thể khởi tố hình sự tất cả các chủ thể có hành vi thỏa mãn dấu hiệu cấu thành tội "vận chuyển trái phép hàng hóa, tiền tệ qua biên giới" (Điều 154 Bộ luật hình sự). Điều này cho phép xác định ranh giới giữa buôn lậu, vận chuyển hàng hoá trái phép qua biên giới với hành vi gian lận thương mại. Tuy nhiên, đối với trường hợp chủ hàng giấu diếm hàng hóa hoặc không có giấy tờ hợp lệ khi xuất nhập khẩu hoặc khai báo gian dối khi qua biên giới, thì cũng có thể coi là vận chuyển trái phép hàng hoá để khởi tố theo Điều 153 Bộ luật hình sự hoặc xử phạt theo quy định tại điều 12, 13 Nghị định 138/2004/NĐ-CP về xử phạt hành vi trong lĩnh vực hải quan. Ở đây, một vấn đề nổi cộm là cùng một hành vi vi phạm như không khai báo hoặc khai báo không đúng khi vân chuyển hàng hoá qua biên giới ...việc xử lý có thể áp dụng điều 153 Bộ luật hình sự ghép vào tội danh "tội buôn lậu", nhưng cũng hành vi đó cũng có thể áp dụng điều 12 Nghị định 130/2004/NĐ- CP về quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực quản lý nhà nước về Hải quan. Do đó, việc phân định rõ ràng ranh giới để xác định tội danh buôn lậu và gian lận thương mại là một vấn đề bức xúc cần được nghiên cứu giải quyết. Theo pháp luật Việt Nam, gian lận thương mại không phải là một tội danh trong Bộ luật hình sự, nhưng các biểu hiện đặc trưng của nó lại trùng hợp với tội buôn lậu, một bộ phận của gian lận thương mại là buôn lậu và buôn lậu bao gồm cả gian lận thương mại. Hai khái niệm này thường đi đôi, gắn liền với nhau trong tiềm thức xã hội, chúng có phần giao thoa với nhau nhưng không bao hàm tất cả. Đặc biệt là gian lận thương mại, ngoài buôn lậu, gian lận thương mại còn bao gồm nhiều yếu tố khác như: buôn bán hàng giả, ăn cắp mẫu mã, khai báo sai về số lượng, chất lượng hàng hóa... Sự khác nhau cơ bản giữa gian lận thương mại và buôn lậu là : - Buôn lậu trước hết là hành vi gian lận thương mại nhưng ở mức cao hơn, tính chất phức tạp và nghiêm trọng hơn. Nó là trường hợp đặc biệt của gian lận thương mại. - Về bản chất của những kẻ buôn lậu là mạo hiểm, sử dụng các phương tiện cần thiết để đưa hàng qua biên giới. - Bản chất của gian lận thương mại là "cơ mưu, trí não" lợi dụng sự sơ hở, không rõ ràng, không chính xác khoa học và đầy đủ của luật pháp, chính sách của các cơ quan quản lý chức năng để thực hiện hành vi gian dối, lừa gạt qua cửa khẩu một cách công khai nhằm thu lợi bất chính. Phạm vi của khái niệm gian lận thương mại rộng hơn khái niệm buôn lậu. - Nếu xép ở mức độ nguy hiểm đối với nền kinh tế thì hành vi buôn lậu mang ảnh hưởng nghiêm trọng hơn nhiều. - Nếu xét ở khía cạnh xử lý thì xử lý gian lận thương mại trong lĩnh vực Hải quan khó khăn hơn và khung hình phạt nhẹ hơn. - Nếu xét ở góc độ nhận biết thì buôn lậu dễ nhận thấy hơn còn gian lận thương mại thông thường núp dưới những vỏ bọc hợp pháp. Có thể nói, buôn lậu là hành vi gian lận thương mại trong lĩnh vực Hải quan, có mức độ nguy hiểm cho xã hội đáng kể. Điều đó có nghĩa là hành vi và hàng hóa gian lận thương mại phải ở mức bị coi là nguy hiểm đáng kể, phải xử lý hình sự (về tội buôn lậu hoặc vận chuyển trái phép hàng hóa, tiền tệ qua biên giới). Dưới mức đó thì bị coi là gian lận thương mại nguy hiểm chưa đáng kể và chỉ bị xử lý hành chính. 2. Thực trạng buôn lậu qua đường bưu chính ở Việt Nam thời gian qua: Cục điều tra Chống buôn lậu (thuộc Tổng cục Hải quan) ước tính trong tổng trị giá 10000 tỷ đồng gồm hàng hóa buôn lậu và gian lận thương mại vào Việt Nam mỗi năm thì buôn lậu qua đường Bưu điện chiếm trị giá khoảng 1,5%, tức là 150 tỷ đồng/1 năm. Thế nhưng con số vụ buôn lậu qua đường bưu điện bị bắt trong cả nước mỗi năm giao động từ 1500-2500 vụ và trị giá hàng bị bắt chỉ khoảng 9-13 tỷ đồng 1 năm, tức là chỉ tương 6-9% trị giá hàng đã xâm nhập trot lọt vào thị trường trong nước. Như vậy có thể nói hoạt động Hải quan bưu điện trong cả nước thời gian qua còn chưa đạt kết quả mong muốn. Theo báo cáo của Văn phòng tình báo Hải quan khu vực Châu Á-Thái Bình Dương thì trong các phương thức vận chuyển bao gồm: Đường hàng không, đường bộ, đường sắt, đường biển, đường bưu điện, các đối tượng buôn lậu, vận chuyển trái phép các loại thuốc tân dược, ma túy coi phương thức vận chuyển qua đường Bưu điện như là một phương thức ít rủi ro nhất, do đó đã triệt để sử dụng phương thức này. Không giống như đường hàng không hay cảng biển, buôn lậu qua đường bưu điện chủ yếu tập trung vào những mặt hàng gọn nhẹ, nhưng thường lại có giá trị cao. Trong thời gian qua, bọn buôn lậu đã lợi dụng những sơ hở trong chính sách quản lý chuyên ngành của Nhà nước để buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua đường bưu điện, trong đó phổ biến là việc lợi dụng chính sách về quà biếu, hàng có trị giá cao, hàng chuyên ngành do nhà nước quản lý để chia nhỏ lô hàng, chuyển cho nhiều người nhận ở Việt Nam. Theo báo cáo của các Chi cục Hải quan Bưu điện trên cả nước, những hình thức vi phạm chủ yếu là nhập khẩu thuốc chữa bệnh vượt quá tiêu chuẩn định mức và nhập khẩu văn hóa phẩm ngoài luồng. Đối với việc nhập khẩu thuốc chữa bệnh theo đường quà biếu, quà tặng theo quy định của Bộ y tế (7/2002) chủ hàng không được nhận quá 3 lần/năm, trị giá hàng mỗi lần không quá 30 USD và chỉ được dùng để chữa bệnh, không được bán; nếu việc điều trị đòi hỏi các loại thuốc chuyên khoa đặc trị có giá trị cao hơn mức quy định hay nhập khẩu nhiều lần hơn mức quy định thì phải có ý kiến của Sở Y tế nơi làm thủ tục nhập khẩu... Quy định này đã hạn chế được phần nào tình trạng nhập lậu thuốc tân dược qua đường quà biếu. Tuy nhiên trên thực tế, để đối phó với quy định này, các đối tượng buôn lậu đã chia nhỏ lô hàng và gửi cho nhiều người nhận, sau đó gom lại cho một chủ, rồi đưa ra thị trường tiêu thụ. Tinh vi hơn, bọn buôn lậu còn tự kê bệnh giả và “chạy” đơn thuốc giả để qua mặt Sở y tế đồng thời đánh lừa lực lượng Hải quan. Chẳng hạn, năm 2005, để nhận được số thuốc gồm 1.850 viên canxi, 360 viên glucosamin, 180 viên đa sinh tố và 240 viên vitamin, bà Võ Thị Bích (thành phố Hồ Chí Minh) làm hồ sơ khai cả gia đình bị mắc bệnh hạ canxi máu trầm trọng, kèm theo 6 đơn thuốc của 6 người do 2 bác sĩ khám, qua điều tra xác nhận tất cả các đơn thuốc đều là giả. Ngoài vận chuyển lậu thuốc tân dược dưới hình thức phi mậu dịch hòng trốn thuế, các đối tượng buôn lậu còn tập trung vào mặt hàng chất gây nghiện, hướng thần. Qua nghiên cứu và đánh giá của Tổng cục Hải quan, trong hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Chỉ thị 06/CT-TW của Bộ chính trị về “tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo công tác phòng, chống và kiểm soát ma túy” thì đối tượng các chất ma túy được vận chuyển qua đường bưu điện chủ yếu là Heroin, ma túy tổng hợp và các chất gây nghiện, hướng thần, trong đó loại ma túy xuất đi từ Việt Nam là Heroin với đích đến của nó là các nước Australia, Hà Lan, Anh và một số quốc gia khác thuộc khu vực châu Âu (trong đó đáng chú ý CHLB Đức là quốc gia đóng vai trò trung chuyển các chất ma túy qua đường bưu điện). Ma túy nhập về Việt Nam là ma túy tổng hợp dạng ATS, thuốc gây nghiện và thuốc hướng thần với điểm xuất phát từ các nước như: Thái Lan, Trung Quốc, Ấn Độ, Hà Lan, Bỉ, Anh, Canada, Mỹ, Pháp (trong đó CHLB Đức vẫn là quốc gia đóng vai trò trung chuyển). Thủ đoạn che dấu ma túy qua đường Bưu điện thường được các đối tượng buôn lậu áp dụng đã bị lực lượng Hải quan phát hiện bao gồm: + Dấu trong bì hồ sơ. + Dấu trong lớp giữa của thùng các tông. + Dấu trong bình keo xịt tóc. + Dấu trong lọ hóa chất khử mùi. + Dấu trong lớp giữa của đế giày, dép. + Dấu trong khung tranh. + Dấu trong quần, áo (cạp quần, gấu quần, túi…) + Dấu trong sách (khoét ruột tạo thành khoang rỗng). + Dấu trong hộp đựng bánh, kẹo, trà, chai rượu… + Dấu trong bộ đồ chơi của trẻ em, trong ấm đun cà phê. Núp dưới hình thức che dấu tinh vi, các đối tượng buôn lậu ma túy gây khó khăn rất nhiều trong công tác phòng chống buôn lậu tại các Bưu cục. Hơn thế nữa, các đối tượng này còn khôn khéo chối tội khi bị phát hiện. Trên thực tế nếu là hàng hóa bình thường, người có tên ở địa chỉ nhận sẽ nhận ngay. Nhưng nếu là hàng hóa vi phạm, đặc biệt là hàng cấm, trong trường hợp cảm thấy có dấu hiệu không an toàn, họ sẽ từ chối mối liên hệ của mình với người gửi và đương nhiên không nhận hàng. Địa chỉ của những vụ việc gửi hàng vi phạm cũng thường không cụ thể. Không bao giờ địa điểm giao nhận là ở một địa chỉ nhà riêng hoặc cơ quan mà thường lấy địa chỉ một khách sạn nào đó. Thông thường người nhận sẽ biết thời điểm gửi hàng và tính toán khá sát khoảng thời gian hàng sẽ được chuyển qua đường Bưu điện có thể thể đến tay mình. Nên mặc dù phía Bưu điện giao hàng tận nơi nhưng cũng khó gặp trực tiếp người nhận hàng mà thường qua lễ tân khách sạn. Nếu vụ việc trót lọt, đối tượng buôn lậu sẽ nhận hàng. Nhưng khi biết đã có “động” sẽ từ chối nhận hàng hoặc “cao chạy xa bay” khỏi khách sạn đó ngay. Như vậy: hàng có thể bị bắt, bị tiêu hủy nhưng để truy vấn tận gốc đối tượng buôn lậu hàng cấm không phải lúc nào cũng thực hiện được. Vô hình chung, buôn lậu ma túy qua đường Bưu điện trở thành tuyến đường an toàn cho bọn buôn lậu. Có thể dẫn chứng: Năm 2005,Chi cụ Hải quan bưu điện TP.Hồ Chí Minh cho biết, khi tiến hành kiểm tra lô hàng quà biếu gồm 4 con gấu bông, phát hiện các đường may trên 4 con gấu rất sơ sài, nắn kỹ thấy toàn thân gấu không đồng nhất nên lãnh đạo đơn vị đã quyết định rạch bụng 4 con gấu để kiểm tra, phát hiện trong bụng mỗi con có 1 bọc nylon bên trong là cành và lá cần sa, có chứa thành phần DELTA 9-Tetrahydrocannabinol. Lô hàng trên được gửi về từ Mỹ, cho người nhận là ông Nguyễn Văn Thành, chủ một khách sạn tại quận 1, TP.Hồ Chí Minh. Ông Nguyễn Văn Thành cho biết, ông hoàn toàn bất ngờ khi cơ quan hải quan thông báo về lô hàng nêu trên và từ chối hợp tác. Thêm nữa, theo Chi cục Hải quan bưu điện TP.Hồ Chí Minh, ngoài việc lợi dụng để nhập lậu hàng hóa, đường bưu điện còn được một số đối tượng lợi dụng để vận chuyển văn hóa phẩm ngoài luồng, hàng cấm…, đặc biệt là văn hóa phẩm chứa nội dung phản động. Tiêu biểu năm 2008, ông Nguyễn Vĩnh Thụy, tạm trú tại Bến Chương Dương, quận 1 TP.Hồ Chi Minh đã sử dụng giấy phép do Ban tôn giáo TP.Hồ Chí Minh cấp cho ông Đỗ Phương Nam trú tại quận 3 TP.Hồ Chí Minh để xuất 28 DVD và VCD, nội dung theo khai báo là đĩa thuần túy phật giáo. Qua kiểm tra, Hải quan bưu điện phát hiện không có đĩa nào mang nội dung đúng như khai báo, mà toàn bộ chứa nội dung ca nhạc hải ngoại và phim hài hải ngoại với tựa đề “Vượt biên”. Điều đáng nói là trong giấy phép nêu trên Ban tôn giáo TP.Hồ Chí Minh chỉ cho phép xuất khẩu 2 băng cassette nội dung là bài giảng tại chùa. Như vậy chủ hàng đã cạo sửa nội dung giấy phép để xuất lậu hàng. 3. Các hành vi buôn lậu chủ yếu trên địa bàn do chi cục Hải quan bưu điện quản lý: Ý thức được vấn đề buôn lậu qua đường bưu điện rất tinh vi, Hải quan Bưu điện thành phố Hà Nội đã và đang tăng cường các biện pháp nghiệp vụ để ngăn chặn có hiệu quả các vụ vận chuyển hàng cấm qua đường bưu điện. Tại mỗi điểm làm thủ tục, theo quy định toàn bộ số bưu phẩm, bưu kiện xuất khẩu, nhập khẩu đều do doanh nghiệp (vận chuyển bưu phẩm, bưu kiện) thay mặt chủ hàng làm thủ tục khai báo hải qua. Nhân viên bưu điện nhận hàng của khách, sau đó mở chung một tờ khai làm thủ tục hải quan, kèm theo với phiếu kê khai hàng gửi. Toàn bộ bưu phẩm, bưu kiện xuất khẩu, nhập khẩu sẽ được kiểm tra bằng máy soi. Khi kiện hàng nào có nghi vấn, nhân viên Hải quan sẽ mở kiểm tra thủ công. Cho đến nay, bằng các nghiệp vụ trinh sát nắm bắt tình hình cũng như con mắt nhanh nhạy phát hiện dấu hiệu bất thường khi kiểm tra hàng hóa, các cán bộ của Chi cục Hải quan Bưu điện Hà Nội đã bắt giữ một số vụ buôn lậu và khám phá được các hành vi che dấu hàng cấm cũng như đánh lạc hướng cơ quan điều tra sau (chủ yếu là buôn lậu chất gây nghiện): -Liên tiếp trong 2 ngày 01 và 05/6/2001, tại 2 điểm làm thủ tục hàng hóa XNK chuyển phát nhanh UPS-77 Láng Hạ và AIRBORNE-3 Lê Thạch, đã phát hiện và bắt giữ 1030 gam Heroin được gửi đi Australia. Đặc điểm: Ma túy được cán mỏng, chia đều thành các túi nylon nhỏ có kích cỡ như nhau và được ghép liền bỏ vào bì hồ sơ (1030 gam được chia đều trong 3 bì hồ sơ). -Ngày 15/7/2005, tại điểm làm thủ tục hàng hóa, bưu phẩm, bưu kiện XNK thuộc Trung tâm VPS I (Trung tâm Bưu chính liên tỉnh và quốc tế khu vực I) đã phát hiện và bắt giữ 20 viên ma túy tổng hợp thuộc nhóm ATS, được gửi đến từ Vương quốc Anh. Đặc điểm: 20 viên ma túy được xếp thành một lượt mỏng, gói trong một lớp giấy bạc và để trong một miếng các-tông đã được khoét bỏ lớp sóng ở giữa tạo thành một khoảng trống bên trong. -Ngày 5/11/2007, tại Trung tâm VPS I lực lượng Hải quan đã kiểm tra, phát hiện 100 gam Cần sa. Đặc điểm: Cần sa được gửi trong một gói bưu phẩm thường, không có địa chỉ người gửi. -Ngày 6/8/2008, tại Trung tâm khai thác, vận chuyển Bưu chính, lực lượng Hải quan đã kiểm tra phát hiện 30 gam lá Cần sa khô. Đặc điểm: Lá Cần sa khô được giấu trong một bưu kiện có nguồn gốc từ Thụy Điển, địa chỉ người gửi không rõ ràng. 4. Tổ chức bộ máy đấu tranh chống buôn lậu của Chi cục Hải quan bưu điện: Trong công tác đấu tranh phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại, nhìn chung, mọi đơn vị, mọi bộ phận, mọi cán bộ công chức của ngành Hải quan đều có đóng góp sức mình cả trực tiếp và gián tiếp. Trong phạm vi chuyên đề này, chỉ xin tóm tắt một số nét chính về lực lượng có chức năng chính về điều tra chống buôn lậu tại Chi cục Hải quan Bưu điện thành phố Hà Nội. Đó là Tổ Kiểm soát phòng Chống buôn lậu Ma túy. Tổ kiểm soát phòng, chống ma túy (Thành lập theo Quyết định số 224/QĐ-HQHN-TCCB ngày 26/7/2007 và triển khai hoạt động theo Quyết định số 252/QĐ- HQHN-TCCB ngày 06/8/2007 của Cục trưởng Cục Hải quan thành phố Hà Nội). Hiện nay, ngoài việc thực hiện chức năng nhiệm vụ theo 2 quyết định trên, Tổ Kiểm soát phòng, chống ma túy còn được Chi cục trưởng giao thêm nhiệm vụ kiểm soát và đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại tại các địa bàn do chi cục quản lý. 4.1 Nhiệm vụ và quyền hạn của Tổ Kiểm soát phòng Chống buôn lậu Ma túy: Tổ Kiểm soát phòng Chống buôn lậu Ma túy trực thuộc Chi cục Hải quan Bưu điện Hà Nội có những nhiệm vụ và quyền hạn sau: -Xây dựng và tổ chức thực hiện phương án, kế hoạch đấu tranh phòng chống buôn bán, vận chuyển trái phép chất ma túy qua đường bưu chính trong phạm vi địa bàn hoạt động của Hải quan Bưu điện tại các bưu cục trong thành phố, địa bàn lân cận Hà Nội. -Được tiến hành các biện pháp nghiệp vụ kiểm soát Hải quan theo quy định của pháp luật để thu thập thông tin, nắm tình hình, chủ động phát hiện, bắt giữ các đối tượng có hành vi buôn bán, vận chuyển trái phép ma túy qua đường bưu điện. -Thực hiện các biện pháp nghiệp vụ phòng, chống ma túy do Cục Hải thành phố Hà Nội và Cục Điều tra chống buôn lậu chỉ đạo. Phối hợp với cơ quan Công an đặc biệt là phòng PC17 trực thuộc lực lượng công an thành phố Hà Nội khi có yêu cầu. -Thực hiện chế độ tổng hợp thông tin và báo cáo lên lãnh đạo Chi cục, Cục Hải quan thành phố Hà Nội theo quy định hiện hành. -Thực hiện công tác quản lý cán bộ, tài sản, phương tiện chuyên dụng phòng, chống ma túy (máy soi hàng hóa…) theo quy định. -Thực hiện các nhiệm vụ khác được giao. Trong đó có nhiệm vụ kiêm nhiệm kiểm soát, đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại tại địa bàn do Chi cục quản lý. 4.2 Tổ chức và biên chế của Tổ Kiểm soát phòng Chống buôn lậu Ma túy: Hiện Tổ Kiểm soát phòng Chống buôn lậu Ma túy có 1 tổ trưởng, 1 tổ phó và 2 công chức nữ. Tổ trưởng là một phó Chi cục trưởng chịu trách nhiệm trước Chi cục trưởng về toàn bộ hoạt động của Tổ phòng Chống buôn lậu Ma túy. Tổ phó chịu trách nhiệm trước Tổ trưởng về nhiệm vụ được phân công và điều hành đơn vị khi Tổ trưởng vắng mặt. 4.3 Công việc của Tổ Kiểm soát phòng Chống buôn lậu Ma túy: Các cán bộ của Tổ chủ yếu nghiên cứu tài liệu, văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến chống buôn lậu và gian lận thương mại. Ngoài ra, Tổ còn chịu sự chỉ đạo về nghiệp vụ phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại của Cục Điều tra chống buôn lậu, Đội kiểm soát ma túy trực thuộc Cục Hải quan thành phố Hà Nội. Trên cơ sở những truyền đạt về nghiệp vụ kiểm soát quan trọng từ cấp trên; kết hợp với các báo cáo, thống kê của 2 Đội: Thủ tục hàng hóa XNK Liên tỉnh và Thủ tục hàng hóa XNK chuyển phát nhanh; cộng thêm thông tin điều tra được của một số trinh sát bí mật đóng trên địa bàn Hà Nội…Tổ ra khoanh vùng được các đối tượng tình nghi buôn lậu, gian lận thương mại hay các gói bưu kiện khả nghi. Từ đó, Tổ chỉ đạo các Đội làm thủ tục hàng hóa thực hiện công tác kiểm tra, kiểm soát cho phù hợp với yêu cầu thực tế của công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại đồng thời báo cáo cấp lãnh đạo (lãnh đạo Chi cục, Đội kiểm soát Ma túy Cục Hải quan thành phố Hà Nội). Khi phát hiện dấu hiệu buôn lậu, các cán bộ của Tổ phòng Chống buôn lậu Ma túy sẽ trực tiếp xuống tận nơi để kiểm tra. Trường hợp chỉ là vi phạm nhỏ, hành chính đơn thuần thì tự xử lý. Đối với các hành vi buôn lậu, gian lận thương mại có tính chất nghiêm trọng hơn thì báo cáo cấp lãnh đạo và liên hệ với Công an kinh tế, Công an thành phố Hà Nội để có hướng liên kết giải quyết. 4.4 Mối quan hệ công tác: -Tổ phòng Chống buôn lậu Ma túy chịu sự chỉ đạo trực tiếp của Chi cục trưởng Chi cục Hải quan Bưu điện thành phố Hà Nội. -Với lực lượng ngoài ngành là mối quan hệ phối hợp theo nhiệm vụ kết hợp điều tra chuyên án; Tích cực hợp tác với công an Kinh tế, công an thành phố Hà Nội (PC15, PC17). -Chịu sự chỉ đạo về nghiệp vụ phòng, chống ma túy, buôn lậu và gian lận thương mại của Cục Điều tra chống buôn lậu, Đội kiểm soát ma túy trực thuộc Cục Hải quan thành phố Hà Nội. 5. Một số kết quả về công tác chống buôn lậu qua đường bưu chính của chi cục Hải quan bưu điện trong những năm gần đây: Đến cuối năm 2009, sau hơn 5 năm thực hiện các quyết định: -65/2004/QĐ-TTg ngày 19/4/2004 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Quy chế hoạt động của lực lượng Hải quan chuyên trách phòng, chống buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới. -48/QĐ-BTC ngày 4/7/2008 của Bộ Tài Chính về việc ban hành Quy định áp dụng quản lý rủi ro trong hoạt động nghiệp vụ Hải quan. -1948/QĐ-TCHQ ngày 30/9/2008 của Tổng cục Hải quan về việc ban hành Quy định về hoạt động nghiệp vụ Kiểm soát Hải quan. … Tổ phòng Chống lậu Ma túy nói riêng và Chi cục Hải quan Bưu điện thành phố Hà Nội nói chung đã đạt được các kết quả như sau: 5.1 Kết quả phối hợp trong hoạt động thu thập, trao đổi và cung cấp thông tin: Xuất phát từ việc xác định hoạt động thu thập, trao đổi và cung cấp thông tin là việc làm có ý nghĩa quan trọng trong đấu tranh phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại và các hành vi vi phạm pháp luật Hải quan, trong hơn 4 năm qua mặc dù lúc đầu chưa có lực lượng Kiểm soát chuyên trách được tổ chức ở cấp Chi cục, nhưng đơn vị đã tổ chức và giao nhiệm vụ cho một tổ bán chuyên trách trong việc kiểm soát chống buôn lậu, gian lận thương mại và ma túy, phụ trách tổ là một Phó chi cục trưởng cùng với một số thành viên đã trải qua công tác Kiểm soát Hải quan và tác nghiệp tại các đội nghiệp vụ. Tổ này có nhiệm vụ thu thập các thông tin có liên quan đến hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại và ma túy thông qua quá trình trực tiếp tác nghiệp, sau đó tổng hợp báo cáo Chi cục trưởng để có hướng chỉ đạo chung đối với toàn Chi cục, đồng thời trao đổi với Đội Kiểm soát của Cục Hải quan thành phố Hà Nội để phối hợp trong những vụ việc cụ thể, hoặc làm cơ sở để đội Kiểm soát Hải quan cập nhật tổng hợp tình hình chung, tham mưu cho Lãnh đạo Cục Hải quan thành phố Hà Nội kịp thời chỉ đạo các đơn vị thuộc Cục trong công tác đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và ma túy, mặt khác cũng là nguồn thông tin để trao đổi và cung cấp cho các đơn vị thuộc Công an thành phố Hà Nội như PC15, PC17 (đặc biệt là PC17 đối với các đối tượng nghi vấn buôn bán, vận chuyển ma túy qua tuyến đường bưu điện truyền thông và chuyển phát nhanh). Đến nay, sau khi có lực lượng chuyên trách, trên cơ sở chức năng nhiệm vụ, Chi cục đã chỉ đạo Tổ Kiểm soát phòng chống ma túy xây dựng được chương trình công tác từ năm 2008 đến 2010 với cơ bản các nội dung sau: Phân công địa bàn cụ thể cho từng chinh sát bí mật nắm tình hình tại các đội nghiệp vụ thuộc Chi cục, để cập nhật danh sách các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, các cá nhân thường xuyên làm thủ tục XNK hàng hóa, bưu phẩm, bưu kiện, trong đó trọng tâm là mặt hàng tân dược, hóa chất và các loại hàng hóa có tính nhạy cảm (nhỏ gọn, có thuế suất cao…). Với các tiêu chí: Tên và địa chỉ, số lần XNK hàng hóa (3 tháng, 6 tháng, năm), mặt hàng thường xuyên XNK, tình hình vi phạm…Trên cơ sở đó tiến hành xây dựng các bước điều tra cơ bản qua từng giai đoạn và xác minh với những trường hợp cụ thể (nếu cần thiết) hoặc trực tiếp đấu tránh với các hành vi vi phạm. Mặt khác cung cấp các thông tin trên cho Đội Kiểm soát Hải quan và Đội Kiểm soát ma túy của Cục để có kế hoạch xử lý Trên cơ sở thông tin về các phương thức, thủ đoạn buôn lậu, gian lận thương mại và buôn bán, vận chuyển trái phép các chất ma túy và tiền chất qua biên giới, được thu nhập từ các cơ quan cấp trên và các ngành có liên quan, đặc biệt là qua mạng Internet, Tổ Kiểm Soát ma túy của Chi cục thường xuyên cập nhật để kịp thời thông qua cho các Đội nghiệp vụ biết, nâng cao cảnh giác trong quá trình tác nghiệp. 5.2 Phối hợp và trực tiếp đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại: Trong những năm qua, đơn vị luôn sẵn sàng về lực lượng và phương tiện để đáp ứng và xử lý tốt những vụ việc có liên quan đến nghiệp vụ công tác Kiểm soát nói chung và Kiểm soát ma túy nói riêng, theo yêu cầu phối hợp của Đội Kiểm soát HQ, Đội Kiểm soát ma túy thuộc Cục Hải quan tp Hà Nội, các Phòng, Đội thuộc Cục Điều tra CBL-TCHQ, các đơn vị chức năng thuộc Công an tp Hà Nội và Bộ Công an. Năm 2003, Chi cục Hải quan Bưu điện đã phối hợp với lực lượng A23 của Bộ Công An phát hiện và bắt giữ 38 bưu kiện là vũ khí quân dụng được gửi từ Cộng hòa Pháp về cho địa chỉ nơi nhận là các đợi vị Quân đội thuộc địa bàn Hà Nội. Tháng 10/2004 Chi cục Hải quan Bưu điện Hà Nội phối hợp với PA 17 phát hiện 3 gói bưu kiện trong đó chứa 16 khẩu súng bắn đạn hơi cay từ Đức gửi về cho Công ty XNK Du lịch và đầu tư Hồ Gươm theo hợp đồng, đã vi phạm pháp lệnh Bưu chính-viễn thông. Cả năm 2004, lập biên bản 76 vụ vi phạm hành chính về Hải quan, phạt tiền 23.400.000 VND. Cả năm 2005, lập biên bản 50 vụ vi phạm hành chính về Hải quan, phạt tiền 10.250.000 VND. Trong đó có 01 vụ nhập ma túy tổng hợp. Cả năm 2006, lập biên bản 27 vụ vi phạm hành chính về Hải quan, phạt tiền 10.250.000 VND. Trong đó có 08 vụ nhập hàng cấm gồm: Thuốc lá điếu, đạn súng hơi, phụ tùng súng hơi, bình xịt hơi cay của Mỹ… Cả năm 2007, lập biên bản 17 vụ vi phạm hành chính về Hải quan, phạt tiền 31.775.000 VND. Trong đó có 01 vụ nhập ma túy (Cần sa). Cả năm 2008, lập biên bản 55 vụ vi phạm hành chính về Hải quan, phạt tiền 83.827.000 VND. Trong đó có 01 vụ nhập ma túy (Cần sa). Bảng 6: Kết quả phối hợp đấu tranh chống buôn lậu,gian lận thương mại Năm lập biên bản vi phạm hành chính về Hải quan (vụ) Phạt tiền (đ) Ghi chú (Trongđó có:) 2004 76 23.400.000 2005 50 10.250.000 01 vụ nhập ma tuý tổng hợp 2006 27 10.250.000 08 vụ nhập hàng cấm 2007 17 31.775.000 01 vụ nhập cần sa 2008 55 83.827.000 01 vụ nhập cần sa 2009 13 10.100.000 01 vụ nhập cần sa 5.3 Phối hợp kiểm soát, đấu tranh phòng, chống buôn lậu ma túy: Ngày 15/7/2005, tại điểm làm thủ tục hàng hóa, bưu phẩm, bưu kiện XNK thuộc Trung tâm Bưu chính liên tỉnh và quốc tế khu vực I (VPS I) do Chi cục Hải quan Bưu điện Hà Nội làm thủ tục, đã kiểm tra, phát hiện và bắt giữ 20 viên ma túy tổng hợp thuộc nhóm ATS, được gửi đến từ Vương quốc Anh. 20 viên ma túy được xếp thành một lượt mỏng, gói trong một lớp giấy bạc và để trong một miếng các tông đã được khoét bỏ lớp song ở giữa tạo thành một khoảng trống bên trong. Vụ việc được phối hợp với Đội Kiểm soát của Cục Hải quan tp Hà Nội. Ngày 05/11/2007, tại Trung tâm Bưu chính liên tỉnh – quốc tế khu vực I (VPS I), nay là Trung tâm khai thác vận chuyển Bưu chính – Bưu điện Hà Nội, lực lượng Hải quan đã kiểm tra, phát hiện 100 gam Cần sa được gửi trong một gói bưu phẩm thường có nguồn gốc từ Na Uy, không có địa chỉ người gửi. Vụ việc đã được phối hợp với các cơ quan chức năng gồm Công An, Hải quan, Bưu điện thông qua việc lần đầu tiên thực hiện “chuyển giao hàng có kiểm soát”, kết quả đã bắt giữ tang vật và khám sét nhà đối tượng, thu được một số tài liệu có liên quan, phục vụ cho việc mở rộng điều tra tiếp theo của lực lượng Công an. Ngày 06/8/2008 cũng tại địa điểm trên, qua kiểm tra cũng đã phát hiện và bắt giữ 30 gam Cần sa/50 gam cả bì của một bưu gửi có số, nguồn gốc từ Thụy Điển, người nhận có địa chỉ tại Tp Hải Phòng. Vụ việc đã được phối hợp với Đội Kiểm soát phòng chống Ma túy của cục HQHN cùng xác minh và làm rõ. 6. Một số hạn chế: Mặc dù đạt được nhiều thành tích đáng ghi nhận nhưng công tác phòng chống buôn lậu tại Chi cục Hải quan Bưu điện Hà Nội vẫn còn nhiều hạn chế. Nguyên nhân bắt nguồn từ cả những yếu tố khách quan lẫn chủ quan. Khách quan: Lực lượng công chức chuyên trách làm nhiệm vụ Phòng chống buôn lậu còn thiếu. Tổ Kiểm soát Phòng chống Buôn lậu Ma túy tại chi cục chỉ có 4 người tính cả Tổ trưởng, trong khi địa bàn hoạt động lại rải rác, cách xa nhau từ 8-10 km gây khó khăn cho công tác tác nghiệp. Hơn nữa, theo quyết định số 65/2004/QĐ-TTg về “quy chế hoạt động của lực lượng Hải quan chuyên trách phòng chống buôn lậu” thì tại mỗi địa bàn phải có 2 công chức chuyên trách nhưng thực tế với lực lượng nhân sự của Tổ chỉ có thể duy trì được 1 công chức/1 địa bàn. Trang thiết bị phục vụ tác nghiệp còn thiếu và chưa đồng bộ, đặc biệt là trang thiết bị dùng để kiểm tra ma túy. Tổ Kiểm soát Phòng chống Buôn lậu Ma túy hiện có 3 va-li hóa chất dùng để thử các loại chất nghi có liên quan đến ma túy và 1 máy kiểm tra phát hiện ma túy trị giá 45000 USD. Tuy nhiên, do hóa chất đã quá hạn sử dụng từ nửa năm đến 1 năm nên độ nhạy không còn cao; máy kiểm tra phát hiện ma túy cũng trong tình trạng thiếu thuốc “mồi” nên gần như không còn giá trị sử dụng. Hệ thống mạng máy tính được Cục Hải quan Hà Nội giúp đỡ trang bị nhưng vẫn còn yếu. Máy chủ thường xuyên bị lỗi và phía Cục chưa có chỉ đạo cho phép nâng cấp, khắc phục. Đồng thời Cục cũng thiếu phương hướng tổ chức để xử dụng tích cực hơn hệ thống Internet trong công tác đấu tranh phòng chống buôn lậu. Trang bị bảo hộ cho cán bộ trực tiếp kiểm tra hàng hóa như găng tay, kính, mũ bảo vệ.. là hoàn toàn không có, gây khó khăn cho việc kiểm tra khi phát hiện hóa chất lạ nghi ma túy; Hệ thống thông tin liên lạc hiện nay cần sử dụng điện thoại di động để đảm bảo tính kịp thời tuy nhiên phía Cục Hải quan Hà Nội cũng chưa có phương pháp hỗ trợ kinh phí. Thủ đoạn của các đối tượng buôn lậu ngày càng tinh vi nhưng công tác tập huấn về chuyên môn, nghiệp vụ kiểm soát hàng hóa chưa được quan tâm đúng mức. Ở cấp Chi cục đã có sự tự tổ chức tập huấn nhưng rõ ràng để hiệu quả hơn cần sự đào tạo kĩ lưỡng hơn ở cấp Cục, Tổng cục. Do đặc thù của ngành Bưu điện khó quản lý được chính xác nhân thân người gửi cũng như người nhận nên dễ dàng bị lợi dụng để buôn lậu hàng cấm, đặc biệt là các loại chất gây nghiện. Do cơ chế chính sách pháp luật còn lỏng lẻo. Trên tuyến Bưu điện là kẽ hở nhập lậu thuốc tân dược qua đường quà biếu, phi mậu dịch. Chi cục Hải quan Bưu điện Hà Nội cho đến nay chưa bắt được vụ buôn lậu thuốc tân dược nào tuy nhiên không thể khẳng định rằng không có. Bởi: Hải quan Bưu điện dù biết thủ đoạn của bọn buôn lậu nhưng cũng khó can thiệp vì đối tượng buôn lậu khai đúng, khai đủ và có giấy tờ hợp lệ. Công tác điều tra, phá án lúc này phụ thuộc chủ yếu vào sự chủ động của lực lượng Công an Kinh tế, Hải quan Bưu điện chỉ đóng vai trò hỗ trợ thông tin. Chủ quan: Với khối lượng hàng hóa xuất nhập khẩu ngày một lớn, để đảm bảo thông quan nhanh hàng hóa việc tiền kiểm trong tương lai sẽ sớm bị hạn chế, thay vào đó công tác hậu kiểm sẽ được đẩy mạnh. Tuy nhiên cán bộ tiếp nhận tờ khai chưa làm việc hết trách nhiệm, cập nhật dữ liệu còn chung chung làm cho thông tin không đủ sức thuyết phục khi cần khai thác sau này. Điều đó gây cản trở cho việc gây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu của Hải quan, ảnh hưởng không nhỏ tới chất lượng công tác đấu tranh chống buôn lậu của Chi cục trong tương lai. Việc tiếp nhận và cung cấp thông tin về các đối tượng buôn lậu giữa Chi cục với Cục; giữa Chi cục với Công an chưa trở thành nề nếp thường xuyên và thường chỉ theo hướng một chiều chứ chưa có sự bàn bạc trao đổi qua lại. Các vụ việc phối hợp chủ yếu xuất phát từ quá trình tác nghiệp công khai của lực lượng kiểm hóa Hải quan. Số lần phối hợp chưa được nhiều, số vụ việc phối hợp có kết quả còn hạn chế. Tâm lý e ngại, né tránh làm công tác Kiểm soát trong đội ngũ cán bộ công chức là phổ biến, bên cạnh đó chất lượng đội ngũ cán bộ công chức chuyên trách làm công tác kiểm soát nhìn chung còn yếu về chuyên ngành kiểm soát, hầu hết chưa được đào tạo cơ bản, cá biệt có trường hợp do phải cách ly với công tác nghiệp vụ, nên đưa về làm công tác kiểm soát. Tình trạng làm việc “cầm chừng” tại các đơn vị Kiểm soát, để “chờ thời” được điều chuyển đi làm nghiệp vụ tại các bộ phận khác hoặc đơn vị khác, tuy không phổ biến, nhưng cũng không phải là ít gây hạn chế không nhỏ tới hiệu quả của công tác kiểm soát. CHƯƠNG III: MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐẤU TRANH CHỐNG BUÔN LẬU QUA ĐƯỜNG BƯU CHÍNH TẠI CHI CỤC HẢI QUAN BƯU ĐIỆN HÀ NỘI TRONG THỜI GIAN TỚI 1. Định hướng và chính sách của ngành Hải quan về công tác phòng chống buôn lậu và gian lận thương mại: Theo con số thống kê của Tổng cục Hải quan, chỉ riêng trong năm 2009 đã phát hiện, kiểm tra và xử lý 13.108 vụ buôn lậu, gian lận thương mại có trị giá 481 tỉ đồng, tăng 1,7 lần so với năm 2008. Từ thực tế, công tác đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại được giao cho nhiều ngành gồm: Quản lý thị trường, Biên phòng, Cảnh sát kinh tế…và Hải quan, nên con số thống kê nêu trên chỉ phản ánh được một phần những thiệt hại mà tình trạng buôn lậu và gian lận thương mại gây ra đối với nền kinh tế đất nước. Bên cạnh những nguyên nhân khách quan là sự gia tăng ngày càng nhiều thủ đoạn tinh vi và xảo quyệt của các đối tượng buôn lậu, còn có những nguyên nhân chủ quan, đó là khả năng đấu tranh của các lực lượng chức năng với các đường dây tổ chức buôn lậu, gian lận quy mô lớn, xuyên quốc gia còn hạn chế. Sự phối hợp giữa các ngành chức năng, giữa Trung ương với địa phương, giữa các địa phương với nhau theo tuyến, cụm vẫn còn thiếu đồng bộ. Đặc biệt phải kể tới tình trạng một số văn bản quy phạm pháp luật làm công cụ hỗ trợ cho công tác chống buôn lậu và gian lận thương mại còn thiếu chặt chẽ, dễ bị các đối tượng lợi dụng. Ví dụ như trên tuyến biên giới, cư dân được phép mua hàng hóa mỗi lần dưới 2 triệu đồng mà không phải nộp thuế, hậu quả là nhiều người dân vùng biên đã sang Trung Quốc mua hàng về bán lại cho các đối tượng buôn lậu để đưa hàng về xuôi. Hay trên tuyến bưu điện là quy định miễn thuế cho hàng dược phẩm-thuốc chữa bệnh cho người có trị giá ko quá 30 USD/lần và 3 lần 1 năm/1 cá nhân… bị bọn buôn lậu lợi dụng bằng cách chia nhỏ hàng, gửi cho nhiều người rồi mới gom lại để bán… Như vậy có thể kết luận Ngành Hải quan đang đứng trước muôn vàn khó khăn. Một mặt là sức ép cải cách thủ tục hành chính, giảm thiểu thời gian thông quan, áp dụng công nghệ thông tin…Mặt khác lại phải ngăn chặn có hiệu quả các hành vi buôn lậu, gian lận thương mại ngày một tinh vi trong khi chính sách pháp luật hẵn còn tồn tại nhiều điểm bất cập; sự liên kết giữa các lực lượng chuyên trách còn yếu. Đứng trước tình hình đó Tổng Cục Hải quan đã họp bàn và đưa ra những định hướng sơ bộ cho công tác đấu tranh phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại cho giai đoạn 2009-2011 như sau: Thứ nhất, tăng cường công tác thu thập và xử lý thông tin nghiệp vụ Hải quan, quản lý rủi ro; xây dựng cơ sở bí mật, điều tra nghiên cứu nắm tình hình, sưu tra, xác lập các chuyên đề-chuyên án đấu tranh nhằm phát hiện các vụ việc vi phạm lợi dụng bất cập về cơ chế chính sách, quy trình thủ tục Hải quan; các vụ ma túy; các mặt hàng cấm, hàng nhập khẩu có điều kiện, đối tượng buôn lậu có đường dây, tổ chức; tăng cường công tác tham mưu cho lãnh đạo Hải quan các cấp; chủ động áp dụng các biện pháp phòng ngừa và đấu tranh phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới. Thứ hai, nâng cao hiệu quả áp dụng quản lý rủi ro trong quá trình thông quan hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu; trong kiểm tra sau thông quan. Thứ ba, tiếp tục củng cố tổ chức thu thập thông tin nghiệp vụ Hải quan; tổ chức Kiểm soát Hải quan chuyên trách phòng, chống buôn lậu; bồi dưỡng và nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ làm công tác phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại. Thứ tư, tiếp tục triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ theo Quyết định 65/2004/QĐ-TTg ban hành Quy chế của lực lượng Hải quan chuyên trách phòng, chống buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới; Quyết định số 1312/QĐ-TCHQ ngày 9/6/2008 của Tổng cục Hải quan về Đề án Nâng cao năng lực kiểm soát Hải quan giai đoạn 2008-2010; Quyết định số 1948/QĐ-TCHQ ngày 30/9/2008 của Tổng cục Hải quan về việc ban hành Quy định về hoạt động nghiệp vụ kiểm soát Hải quan Tổ chức công tác thu thập và xử lý thông tin nghiệp vụ Hải quan trước hết là khai thác tốt các nguồn thông tin sẵn có qua hệ thống mạng vi tính và mạng lưới trinh sát. Thứ năm, tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát Hải quan đối với các loại hàng hóa có nhiều nguy cơ gian lận về xuất xứ, trị giá, số lượng, chất lượng, chủng loại, các mặt hàng có thuế suất xuất khẩu, nhập khẩu cao, những mặt hàng là nguyên liệu nhập khẩu sản xuất hàng gia công, hàng sản xuất xuất khẩu, các loại hàng hóa cấm xuất khẩu, nhập khẩu. Thứ sáu, tiếp tục thực hiện kế hoạch phối hợp đã được kí kết với công an các tỉnh, thành phố liên quan. Phối hợp với chi cục Quản lý thị trường để nắm tình hình, trao đổi thông tin diễn biến thị trường đặc biệt là hàng hóa không rõ nguồn gốc xuất xứ, hàng hóa nhập khẩu không có hóa đơn chứng từ hợp pháp. 2. Một số biện pháp phòng chống buôn lậu qua đường bưu chính đã được áp dụng tại Chi cục Hải quan bưu điện Hà Nội: 2.1 Biện pháp công khai: Chi cục Hải quan Bưu điện Hà Nội tổ chức phổ biến, quán triệt cho cán bộ, công chức các văn bản quy định của Ngành, các kế hoạch liên quan đến triển khai thực hiện các biện pháp công tác phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại và vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới; thu thập và xử lý thông tin nghiệp vụ Hải quan, quản lý rủi ro; xây dựng và củng cố hệ thống tổ chức để thực hiện chức năng nhiệm vụ được giao. Triển khai thực hiện các quy định về thu thập xủ lý thông tin nghiệp vụ Hải quan, quản lý rủi ro; quy định chế độ sử dụng các loại phương tiện kĩ thuật nghiệp vụ đã được trang bị bao gồm: máy soi, máy phát hiện ma túy, camera, hệ thống máy tính được nối mạng. Công chức Hải quan tại các điểm thông quan luôn được luân chuyển, tổ chức tập huấn đào tạo, bổ xung kiến thức nghiệp vụ, nâng cao trách nhiệm trong công tác kiểm tra hàng hóa, bưu phẩm bưu kiện xuất khẩu, nhập khẩu. Khi phát hiện sai phạm, báo cáo kịp thời với lãnh đạo để có biện pháp giải quyết. 2.2 Biện pháp bí mật: Từ việc tổng hợp tình hình chung, đặc biệt là quá trình theo dõi của trinh sát. Tổ Kiểm soát phòng chống Buôn lậu Ma túy tiến hành phân tích, xủ lý, xác định đối tượng trọng điểm cần tiến hành các biện pháp nghiệp vụ điều tra cần thiết như: nghiên cứu hồ sơ ban đầu, thu thập thêm thông tin, sử dụng cơ sở bí mật và báo cáo lãnh đạo Chi cục, Đội Kiểm soát Hải quan thuộc cục Hải quan thành phố Hà Nội về các biện pháp để kiểm tra, lập biên bản vi phạm và tạm giữ tang vật. Trong toàn bộ các khâu hoạt động nghiệp vụ từ theo dõi đối tượng, thu thập thông tin, xây dựng mạng lưới cơ sở, nắm chắc phương thức thủ đoạn của các đối tượng trọng điểm được tiến hành theo nguyên tắc bí mật, khi đã phát hiện có hoạt động tàng trữ, buôn bán vận chuyển ma túy, buôn bán hàng cấm, buôn lậu, gian lân thương mại thì tiến hành xác lập những chuyên án và tổ chức đấu tranh phá án kịp thời. Chi cục Hải quan Bưu điện bố trí lực lượng để phối hợp và tiếp nhận các vụ việc do phòng nghiệp vụ, Đội Kiểm soát Phòng chống Ma túy thuộc Cục Hải quan Hà Nội và các đơn vị Hải quan cấp trên chuyển đến để thực hiện công tác điều tra xác minh, kết luận và đề xuất hướng giải quyết. Phối hợp với các lực lượng chống buôn lậu để thu thập thông tin, nắm tình hình, quản lý, theo dõi đối tượng và phục vụ cho công tác đấu tranh phá án. Phối kết hợp với Đội kiểm soát Hải quan trực thuộc cục Hải quan Hà Nội và Cục Điều tra chống buôn lậu Tổng cục Hải quan để nắm tình hình hoạt động của các đối tượng buôn lậu trên toàn quốc và các nước trong khu vực, đồng thời hỗ trợ, tác động trong quá trình theo dõi quản lý đối tượng và điều tra khám phá. 3. Một số giải pháp phòng chống buôn lậu (do tác giả đề xuất): Việc lựa chọn cán bộ công chức chuyên trách làm công tác Kiểm soát là rất cần thiết cần được lãnh đạo Chi cục quan tâm, để có được những người vừa có tâm huyết với nghề, vừa có năng lực, trình độ. Những cán bộ có trình độ nghiệp vụ trong phân tích thu thập, xử lý thông tin cần được bổ nhiệm vào vị trí hợp lý để phục vụ công tác điều tra chống buôn lậu tốt hơn. Ngoài ra, việc cần phải ổn định đội ngũ cán bộ công chức chuyên trách làm công tác kiểm soát trong một thời gian nhất định là rất cần thiết, tuy nhiên cũng tránh để thời gian kéo dài quá lâu sẽ dẫn đến sự làm việc theo “lối mòn kinh nghiệm”, thiếu tính năng động, sang tạo. Nguyên nhân là do thiếu thực tiễn đối với nghiệp vụ Hải quan nói chung, nhất là trong thời điểm Hải quan nước nhà đang thực hiện cải cách thủ tục hành chính và hiện đại hóa ngành Hải quan. Như vậy, việc luân chuyển vị trí công tác theo định kì cho các cán bộ làm công tác kiểm soát Hải quan để tiếp xúc nhiều hơn với thực tế là rất quan trọng. Về công tác tập huấn đào tạo kiến thức chuyên ngành kiểm soát, phòng chống buôn lậu không thể phó mặc hoàn toàn trách nhiệm cho Cục Hải quan Hà Nội, Chi cục cần chủ động đẩy mạnh hơn nữa công tác tự đào tạo, bồi dưỡng. Đội ngũ công chức trẻ làm nhiệm vụ kiểm soát cũng cần được nâng cao nghiệp vụ bằng cách gửi đi đào tạo tại các trường có chuyên ngành phù hợp với công tác kiểm soát Hải quan. Ngoài việc được tham gia tập huấn chuyên ngành về nghiệp vụ Kiểm soát, đội ngũ cán bộ công chức chuyên trách kiểm soát Hải quan tại Chi cục cũng cần phải được tham gia tập huấn các chuyên ngành khác như thuế, giá…của ngành Hải quan và các cơ quan khác như: Sở hữu trí tuệ, cổ vật, môi trường, tiền tệ…Nhằm đáp ứng với yêu cầu mới trong thời đại hội nhập kinh tế. Về hoạt động làm thủ tục Hải quan cho bưu phẩm bưu kiện xuất nhập khẩu, lãnh đạo Chi cục cần chấn chỉnh lại ý thức, trách nhiệm của các công chức cán bộ tiếp nhận tờ khai để việc cập nhật thông tin vào hệ thống dữ liệu Hải quan được đầy đủ hơn, phục vụ tích cực hơn cho công tác điều tra chống buôn lậu sau này. Trao đổi thông tin về hoạt động buôn lậu với lực lượng Công an là cần thiết nhưng phải có qua, có lại (2 chiều) mới phát huy được hiệu quả tối đa. Trong thời gian tới Chi cục nên đẩy mạnh hơn nữa các cuộc họp bàn theo định kì với Công an Kinh tế, Công an thành phố Hà Nội đồng thời xóa bỏ việc chỉ cung cấp thông tin một chiều cho lực lượng Công an, thay vào đó phải vừa cung cấp vừa khai thác để thu thập thêm dữ liệu cho ngành. Về nghiệp vụ phòng chống buôn lậu, Chi cục Hải quan Bưu điện Hà Nội cần tăng cường công tác kiểm tra các bưu phẩm, bưu kiện để phát hiện các vụ vận chuyển trái phép chất ma túy, thuốc tân dược, mỹ phẩm, các mặt hàng có giá trị thuế suất cao; chú ý lựa chọn những lô hàng trọng điểm gửi qua đường chuyển phát nhanh. Ngoài ra, Chi cục phải mở rộng các hoạt động điều tra bí mật như: tăng cường thêm các trinh sát bí mật đóng trên mỗi địa bàn; thuyết phục một số nhân viên Bưu điện đóng vai trò là tai mắt cho lực lượng Hải quan; phối hợp nhiều hơn nữa với lực lượng Quản lý thị trường, phát hiện hàng tân dược không có tem của Bộ y tế (dấu hiệu hàng phi mậu dịch bị tuồn ra bán ngoài thị trường) từ đó phối kết hợp với lực lượng Công an kinh tế, công an thành phố Hà Nội, xác lập chuyên án điều tra chống buôn lậu. 4. Một số kiến nghị: Thứ nhất: Từ yêu cầu liên kết chặt chẽ hơn nữa giữa Hải quan và Công an trên mặt trận chống buôn lậu đề nghị: Tăng cường hoạt động trao đổi thông tin giữa hai lực lượng: Công an và Hải quan. Có thể thúc đẩy hoạt động này bằng biện pháp tổ chức họp bàn, trao đổi thông tin định kì hàng tháng hoặc hàng quý giữa hai lực lượng và có thể mở rộng hơn nữa là có sự tham gia của Cục quản lý thị trường… Thứ hai: Do các đối tượng buôn lậu ma túy đường Bưu điện dễ dàng trốn tránh trách nhiệm hình sự khi bị phát hiện đã gây ảnh hưởng không nhỏ tới việc răn đe trừng trị làm gương cho xã hội. Kiến nghị: cần có những quy định cụ thể hoặc đề nghị lãnh đạo thuộc Bộ công an và Tổng cục Hải quan xem xét đưa việc “giao hàng có kiểm soát” (như đã từng thực hiện trong chuyên án bắt 100g Cần Sa nhập từ Nauy ngày 5/11/2007 tại Chi cục Hải quan Bưu điện Hà Nội) trở thành một trong các biện pháp nghiệp vụ Kiểm soát Hải quan trong các trường hợp cần thiết. Có như vậy mới đưa được các đối tượng buôn lậu ma túy ra trước pháp luật, để bưu điện không còn là tuyến đường dễ dàng bị lợi dụng buôn lậu ma túy. Thứ ba: Hoạt động xuất nhập khẩu thuốc tân dược qua đường quà biếu, phi mậu dịch cần phải được giám sát chặt chẽ hơn nữa. Đề nghị Bộ y tế xem xét hủy bỏ ưu đãi nhập thuốc làm quà biếu, chữa bệnh cho người thân. Hoặc nếu như không thể bỏ được thì cũng có biện pháp phối hợp với Hải quan nhằm tăng cường công tác quản lý như: yêu cầu người nhập thuốc phải có đơn thuốc của Bác sĩ được Sở y tế thành phố chứng nhận; thứ nữa phải có biện pháp xác minh lại danh tính Bác sĩ đã kê đơn và yêu cầu phải chịu trách nhiệm hình sự nếu như có dấu hiệu giả mạo giấy tờ. Thứ tư: Kiến nghị Cục Hải quan Hà Nội liên hệ với Viện Khoa học Hình sự đặt mua thêm các va-li thuốc thử ma túy và thuốc “mồi” cho máy phát hiện ma túy để thay thế cho lượng thuốc đã quá hạn sử dụng ở Chi cục. Thứ năm: Tình trạng máy chủ tin học tại Chi cục thường xuyên bị lỗi vẫn chưa được khắc phục. Đề nghị Cục Hải quan Hà Nội có hướng giúp đỡ trang bị cho Chi cục một máy chủ có công suất lớn hơn, hệ thống mạng đồng bộ hơn đồng thời thông qua mạng máy tính cập nhật liên tục tình hình công tác chống buôn lậu trong cả nước. Thứ sáu: Cục Hải quan Hà Nội cần phê duyệt cho Chi cục bổ xung biên chế thêm 3 cán bộ cho Tổ kiểm soát Phòng chống Ma túy để tăng cường thêm năng lực quản lý. Thứ bẩy: Hình thức chuyển phát nhanh hàng hóa đang lớn mạnh. Thế nhưng hiện nay, sự quản lý về Hải quan đối với lĩnh vực này trên địa bàn Hà Nội lại thiếu tập trung. Có thể ví dụ: Hãng chuyển phát nhanh FEDEX chịu sự quản lý của Chi cục Hải quan Bưu điện Hà Nội còn DHL lại chịu sự quản lý của Chi cục Hải quan Nội Bài. Sự thiếu thống nhất này có thể dẫn tới sự không đồng bộ trong công tác đấu tranh chống buôn lậu. Kiến nghị: Cục Hải quan Hà Nội có phương hướng thống nhất quản lý hàng chuyển phát nhanh trong tương lai gần. Nếu xét thấy Chi cục Hải quan Bưu điện Hà Nội phù hợp để quản lý lĩnh vực này hơn thì Cục Hải quan Hà Nội nên giao toàn quyền quản lý. Hơn nữa, cần xây dựng một trung tâm làm thủ tục Hải quan chung cho tất cả các hãng chuyển phát nhanh, tránh việc dàn trải địa bàn tác nghiệp tại nhiều nơi như hiện nay rất bất tiện. KẾT LUẬN Tình hình chống buôn lậu, gian lận thương mại ở nước ta diễn biến phức tạp như hiện nay là do nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan. Trong tiến trình đổi mới đất nước, tệ nạn trên là sức cản rất lớn, gây nhiều hậu quả tiêu cực, tác động đến mọi mặt của đời sống xã hội, phòng chống tệ nạn buôn lậu, gian lận thương mại luôn là mối quan tâm hàng đầu của Đảng, Nhà nước và của mỗi người dân lương thiện. Trong những năm qua, Chính phủ đã đề ra nhiều chủ trương, biện pháp phòng chống, nhưng hiệu quả chưa cao. Buôn lậu không những chưa bị đẩy lùi mà còn đang diễn biến phức tạp, có chiều hướng gia tăng, hành vi, thủ đoạn ngày càng thâm độc; đường dây buôn lậu, tham nhũng đã hình thành các tổ chức, ổ nhóm được che đậy và “bảo kê” hết sức nguy hiểm. Hải quan là công cụ sắc bén của nhà nước chuyên chính, là lực lượng biên phòng trên mặt trận kinh tế phải chứng tỏ mình là cánh tay đắc lực của Đảng, nhà nước trên mặt trận chống buôn lậu, gian lận thương mại. Chỉ có như thế mới chống được thất thu thuế, bảo đảm thu đúng, thu đủ, góp phần cân bằng cán cân thanh toán thu-chi ngân sách. Mặt khác, tạo điều kiện thuận lợi để các nhà sản xuất kinh doanh chân chính trong nước và ngoài nước có thể tích cực tham gia vào hoạt động đầu tư phát triển thương mại quốc tế, bảo vệ lợi ích chính đáng của các doanh nghiệp và người tiêu dùng. Thêm nữa chống buôn lậu, gian lận thương mại có kết quả sẽ đóng góp vào cuộc đấu tranh chống lại các âm mưu thù địch của các thế lực phản động quốc tế, hòng thực hiện: “Diễn biến hòa bình”, hòng xóa bỏ chế độ Xã hội Chủ nghĩa và Đảng Cộng sản Việt Nam. Là một phần trong bộ máy Hải quan, Chi cục Hải quan Bưu điện Hà Nội (trực thuộc cục Hải quan Hà Nội) nhận thức được trách nhiệm của mình. Trong những năm đổi mới, Chi cục Hải quan Bưu điện Hà Nội luôn hoàn thành tốt các nhiệm vụ chính trị được Cục Hải quan thành phố Hà Nội, Tổng cục Hải quan giao phó, trong đó nổi bật là những thành tích trong công tác đấu tranh chống buôn lậu. Trong thời gian tới, với trách nhiệm thay mặt Cục Hải quan Hà Nội quản lý Hải quan trên tuyến bưu chính, Chi cục Hải quan Bưu điện Hà Nội phải quyết tâm hơn nữa, khắc phục khó khăn, thiếu sót còn tồn tại để tiếp tục vươn lên, khẳng định vị trí, góp phần xây dựng đất nước ngày một giầu đẹp. Từ những phân tích tình hình hoạt động trong mấy năm vừa qua ở Chi cục Hải quan Bưu điện Hà Nội về thực trạng hoạt động buôn lậu (thông qua việc thực tập tại Tổ Kiểm Soát, phòng chống mà túy), em đã hoàn thành chuyên đề: “Chi cục Hải quan Bưu điện Hà Nội với công tác đấu tranh phòng chống buôn lậu qua đường bưu chính”. Do kiến thức còn hạn chế và thời gian thực tập có hạn nên chuyên đề không thể tránh khỏi những thiếu sót, rất mong được sự quan tâm góp ý của quý thầy cô. Em xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ tận tình của các thầy cô giáo Khoa Thương mại & Kinh tế quốc tế, trường Đại học Kinh tế Quốc dân và đặc biệt cám ơn cô giáo-thạc sĩ Nguyễn Thị Liên Hương đã hướng dẫn em trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu chuyên đề này. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Bộ luật hình sự Việt Nam. 2. Luật Hải quan Việt Nam. 3. Các website báo mạng: 4. Tài liệu tổng hợp báo cáo công tác đấu tranh phòng chống buôn lậu của Chi cục Hải quan Bưu điện Hà Nội.