Chuyên đề Đầu tư phát triển ngành thương mại Hà Nội: Thực trạng và giải pháp

sở hữu của các doanh nghiệp theo các bước hợp lý, tránh bị thất thoát tài sản của nhà nước, tránh lãng phí, đặt các khoản nợ ngân hàng vào tình trạng nợ xấu. Cần xử lý chính xác mối quan hệ giữa cải cách, phát triển và ổn định. Bảo đảm quyền lợi của cán bộ nhân viên, đồng thời góp phần giữ vững ổn định xã hội. Sở Kế hoạch- Đầu tư cần tích cực phối kết hợp với Sở Công Thương và các Sở, ngành hữu quan khác xây dựng và thực thi các chính sách hỗ trợ về tài chính và chính sách thuế nhằm khuyến khích, ủng hộ các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ sáng tạo trong hoạt động kinh doanh, đổi mới công nghệ kỹ thuật hiện đại và mở rộng thị trường, hạ thấp chi phí. Xây dựng các quỹ khuyến thương và các quỹ chuyên phục vụ cho việc cải cách các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ của nhà nước, thanh toán các chi phí phát sinh trong quá trình tiến hành cải cách đối với các doanh nghiệp không đủ khả năng chi trả phí đổi mới, hoặc hỗ trợ các doanh nghiệp bị thất thoát về vốn sau khi phá sản không đủ bồi thường về kinh tế và chi trả bảo hiểm xã hội cho cán bộ, nhân viên. Cần tích cực thực hiện các chính sách ưu đãi của nhà nước nhằm khuyến khích các doanh nghiệp tạo thêm công ăn việc làm cho cán bộ nhân viên, cũng như khuyến khích các thành phần kinh tế thành lập doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ. + Ra sức phát triển các phương thức lưu thông hiện đại, nâng cao trình độ hiện đại hoá của các doanh nghiệp thương mại Tích cực thúc đẩy phát triển các phương thức dịch vụ và hình thức tổ chức kinh doanh theo dạng chuỗi, nhượng quyền kinh doanh, đại lý, thương mại điện tử… Các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ có thể căn cứ vào các đặc điểm riêng của từng doanh nghiệp, nâng cao hơn nữa trình độ tổ chức hoá thông qua phát triển hình thức kinh doanh theo dạng chuỗi tự do giữa các doanh nghiệp, hoặc tham gia vào hệ thống nhượng quyền kinh doanh. Khuyến khích áp dụng các phương thức lưu thông hiện đại và thay đổi các phương thức truyền thống. Khuyến khích các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ phát triển liên minh mua bán hàng hoá, nỗ lực nâng cao chất lượng dịch vụ và hiệu quả kinh doanh nhờ mở rộng quy mô. Thúc đẩy các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ thực thi chiến lược phát triển thương hiệu. Ra sức phát triển hoạt động kinh doanh theo hướng đặc sắc hoá, chuyên nghiệp hoá, thương hiệu hoá, tạo ra hàng loạt các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ có thương hiệu nổi tiếng. Chỉ đạo các doanh nghiệp thực hiện việc thay đổi phương thức kinh doanh cũ, khắc phục tình trạng các doanh nghiệp chủ yếu cạnh tranh nhau thông qua các “ trận chiến giá cả” làm năng lực cạnh trạnh thấp. Tích cực phát triển các phương thức kinh doanh liên hợp, hợp tác, nhượng quyền kinh doanh và kinh doanh theo dạng chuỗi tự do… Dựa vào các doanh nghiệp thương mại lớn có năng lực cạnh tranh, thúc đẩy hình thành một loạt các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ ưu thế, có thương hiệu dịch vụ nổi tiếng và đa dạng chủ thể đầu tư. Sở Kế Hoạch- Đầu tư cần tích cực phối hợp với Sở Công Thương và các cơ quan hữu quan khác của địa phương tạo ra môi trường lành mạnh cho sự phát triển của các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ trên các mặt như: đơn giản hoá thủ tục hành chính, thực hiện thống nhất về nộp thuế, giảm thiểu các hoạt động thẩm tra phức tạp… Chỉ đạo các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ áp dụng công nghệ thông tin hiện đại phù hợp với nhu cầu thực tế và trình độ phát triển của mỗi doanh nghiệp, tiến hành thí điểm về thương mại điện tử cho các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ. + Hỗ trợ phát triển các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ, phá bỏ các hạn chế gia nhập thị trường. Kiên trì phát triển các tập đoàn, công ty thương mại lớn song song với việc hỗ trợ các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ. Khuyến khích thành lập các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ. Cần hỗ trợ nhiều hơn nữa cho các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ trên các mặt như gia nhập thị trường, chỉ định kinh doanh các dịch vụ và mặt hàng chuyên doanh, sử dụng đất. Ngoại trừ có các quy định đặc biệt liên quan của nhà nước, cần tạo cho các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ được hưởng các chính sách ưu đãi như các doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Cần thực hiện thuận tiện trong đăng ký, đơn giản hoá các thủ tục phê chuẩn thành lập các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ, cấp phép xây dựng cho các cơ sở kinh doanh. Tạo môi trường cạnh tranh công bằng, tích cực loại bỏ các quy định chính sách và văn bản pháp quy hành chính không có lợi cho việc phát triển các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ. Nghiên cứu đề ra các biện pháp chính sách phù hợp với các nguyên tắc của Tổ chức thương mại thế giới, một mặt có lợi cho việc phát triển các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ, mặt khác góp phần đưa các hoạt động thị trường đi vào nề nếp. Nghiêm túc xử lý các hành vi cạnh tranh không lành mạnh, không công bằng. Cần tiến hành kiểm tra, giám sát và kiên quyết xử lý vi phạm đối với các khoản thu phí, đối với các hành vi biến tướng làm tăng gánh nặng cho các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ. Hỗ trợ các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ phát triển liên kết kinh doanh thương mại trong và ngoài nước. Khuyến khích các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ phát triển kinh doanh nội địa và xuất, nhập khẩu, thúc đẩy hợp tác giữa các doanh nghiệp thương mại trong và ngoài nước để trở thành bạn hàng hợp tác chiến lược, phát huy ưu thế các bên, cùng nhau khai thác thị trường trong và ngoài nước. Thúc đẩy các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ tiếp thu các kỹ thuật quản lý kinh doanh và kinh nghiệm tiên tiến của nước ngoài. Khuyến khích các doanh nghiệm thương mại vừa và nhỏ thực hiện chiến lược “ hướng ngoại”, đặc biệt là liên kết với các doanh nghiệp công nghiệp có ưu thế khai thác thị trường quốc tế, tích cực mở rộng hoạt động xuất nhập khẩu và thương mại dịch vụ quốc tế. Cần tạo cho các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ được hưởng các ưu đãi tương tự các doanh nghiệp khác như đầu tư nước ngoài, tín dụng xuất nhập khẩu, bảo hiểm tín dụng xuất khẩu… + Hoàn thiện hệ thống tài chính cho các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ để giải quyết các vấn đề khó khăn về vốn Tích cực tranh thủ các Quỹ phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ của các cơ quan hữu quan địa phương để hỗ trợ phát triển các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ. Khuyến khích xây dựng các Quỹ phát triển hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ hoặc tranh thủ Quỹ phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ do Chính phủ thống nhất hỗ trợ để tập trung một lượng vốn lớn nhằm hỗ trợ cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Cần xây dựng các chính sách nhằm khuyến khích thu hút các nguồn vốn trong xã hội đầu tư vào phát triển và đổi mới các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ. Mở rộng các kênh cung cấp tài chính, hỗ trợ các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ tham gia thị trường cổ phiếu phù hợp với điều kiện của doanh nghiệp. Thúc đẩy các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ tiến hành cải tạo, đổi mới, đưa hoạt động kinh doanh đi vào nề nếp thông qua việc tận dụng vốn đầu nước ngoài dưới các hình thức liên doanh, hợp tác, nhượng quyền… Các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ có thể căn cứ vào các quy định có liên quan của nhà nước cho phép, phát hành trái phiếu doanh nghiệp phù hợp với điều kiện của doanh nghiệp. + Thiết thực đưa việc phát triển các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ vào quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội, tích cực hỗ trợ các doanh nghiệp hưởng các điều kiện thuận lợi trong sử dụng đất Sở Kế hoạch- Đầu tư cần phối hợp và tranh thủ sự ủng hộ của các cơ quan có liên quan để thực hiện việc kết hợp công tác phát triển các doanh nghiệp thương mại với phát triển của thành phố, trong quá trình cải tạo khu vực nội thành và xây dựng khu dân cư mới, quy hoạch hợp lý bố cục mạng lưới thương mại của các doanh nghiệp lớn, vừa và nhỏ, thúc đẩy sự phát triển hài hoà giữa các cửa hàng vừa và nhỏ với các cửa hàng quy mô lớn. Cần bố trí hợp lý sử dụng đất để tạo không gian phát triển thích ứng cho các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ. Khi thực hiện việc di dời hoặc đóng cửa các doanh nghiệp công nghiệp ô nhiễm, chiếm dụng nhiều đất, có vị trí không phù hợp với chức năng trong thành phố, Sở Kế hoạch- Đầu tư cần bàn bạc với Sở Công Thương giúp cho việc sử dụng đất của các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ phù hợp với quy hoạch. Đẩy nhanh sự phát triển các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ khu vực nông thôn. Cần tích cực khuyến khích thành lập các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ phuc vụ cho nông dân, khu vực nông thôn và các dịch vụ nông nghiệp khác. Các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ cần chú trọng cung cấp các dịch vụ phù hợp với nhu cầu thị trường và phát huy được các ưu thế của địa phương, đồng thời đẩy mạnh việc thu hút lực lượng lao động dư thừa ở nông thôn tham gia vào ngành thương mại. Khuyến khích các doanh nghiệp thương mại có ưu thế cải thiện mạng lưới phân phối hiện có ở nông thôn. Chú trọng cải thiện các điều kiện cho dịch vụ phân phối của địa phương, nâng cao trình độ phân phối hàng hoá ở nông thôn. Khuyến khích và hỗ trợ các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ trở thành các doanh nghiệp hàng đầu dẫn dắt nông dân tham gia vào các hệ thống thị trường nông sản. + Tích cực hỗ trợ các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ tiến hành đổi mới kỹ thuật công nghệ kinh doanh Tích cực thúc đẩy việc áp dụng kỹ thuật quản lý kinh doanh hiện đại, nâng cao khả năng áp dụng tiến bộ khoa học và công nghệ hiện đại của các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ phát triển, đổi mới khoa học công nghệ, thay đổi bộ mặt các cửa hàng, tích cực ứng dụng các biện pháp hiện đại hoá như quản lý bằng máy tính, các doanh nghiệp bán lẻ áp dụng hệ thống POS ( poin of sales system- hệ thống quản lý điểm bán hàng, đây là hệ thống quản lý được áp dụng phổ biến trong phân ngành dịch vụ bán lẻ ở các nước phát triển và đang được khuyến khích áp dụng ở Trung Quốc, Thái Lan), từng bước xây dựng và hoàn thiện hệ thống quản lý thông tin (MIS), nâng cao trình độ tin học hoá của các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ. Thực thi tốt các chính sách có liên quan của nhà nước về hỗ trợ các doanh nghiệp đổi mới khoa học công nghệ. Sở Kế hoạch- Đầu tư cần tranh thủ sự hỗ trợ của các cơ quan hữu quan đối với vấn đề đổi mới công nghệ của các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ, có chính sách hỗ trợ nhất định đối với việc mua sắm thiết bị, đầu tư cải tiến kỹ thuật của các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ. Căn cứ vào các chính sách hỗ trợ có liên quan, đưa ra những hỗ trợ có hiệu quả nhằm đổi mới công nghệ cho các doanh nghiệp. Vận dụng tối đa các biện pháp tài chính nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp thương mại tiến hành điều chỉnh cơ cấu, hỗ trợ có trọng điểm việc áp dụng và mở rộng các phương thức phân phối hiện đại. Chính quyền Thành phố cần có hỗ trợ tài chính, sử dụng đất, khuýến khích phát triển các doanh nghiệp kinh doanh theo dạng chuỗi, đặc biệt là xây dựng mạng lưới từ thành thị đến nông thôn, chỉ đạo các doanh nghiệp đẩy mạnh áp dụng công nghệ thông tin thay thế các phương thức nghiệp vụ truyền thống, áp dụng kỹ thuật quản lý hiện đại, nâng cao hiệu suất quản lý, hạ thấp chi phí, khuyến khích các doanh nghiệp thương mại phát triển thương mại điện tử. + Kiện toàn hệ thống dịch vụ để cung cấp dịch vụ thông tin, bồi dưỡng nhân tài cho các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ Sở Kế hoạch- Đầu tư cần phối hợp với Sở Công Thương xây dựng và phát triển mạng thông tin công cộng nhằm cung cấp dịch vụ cho các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ như thông tin chính sách, công nghệ, thị trường, nguồn nhân lực… Tăng cường bồi dưỡng nhân tài, phát triển đào tạo kỹ năng nghề nghiệp và tư vấn đầu tư cho các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ. Tích cực xây dựng hệ thống giáo dục nghề nghiệp cho ngành thương mại của Thành phố, đẩy nhanh việc đào tạo nguồn nhân lực theo nhu cầu của các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ, tăng cường bồi dưỡng cán bộ, nhân viên tuỳ theo vị trí công tác, nâng cao đạo đức nghề nghiệp, tính trung thực, ý thức cạnh tranh, ý thức phục vụ và trình độ tay nghề của cán bộ, nhân viên. Khuyến khích các tổ chức cung cấp các dịch vụ hỗ trợ cho doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ như tư vấn pháp luật, hợp tác đối ngoại, đào tạo nhân viên, hỗ trợ kỹ thuật, giao dịch quyền sở hữu tài sản, bảo đảm khoản vay, vốn đầu tư, thị trường tiêu thụ, đánh giá năng lực doanh nghiệp… + Tăng cường công tác chỉ đạo phát triển doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ của Hà Nội Sở Kế hoạch- Đầu tư cùng với Sở Công Thương và các UBND Quận, Huyện cần nhận thức đầy đủ ý nghĩa quan trọng của việc đẩy nhanh sự phát triển của các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ trong giai đoạn mới, tình hình mới, thể chế mới, để đặt vấn đề thúc đẩy sự phát triển của các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ vào vị trí trọng yếu. Cần học hỏi kinh nghiệm của các nước phát triển trong vấn đề hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ. Làm tốt công tác chỉ đạo và hỗ trợ các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ, nỗ lực tạo ra môi trường lành mạnh cho sự phát triển của các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ. Đồng thời, cần từng bước xây dựng chế độ thống kê của các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ. Cần đưa vấn đề hỗ trợ các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ phát triển trở thành công tác trọng điểm và trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước về thương mại. Cần cung cấp dịch vụ công cho các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ một cách bền vững, định hướng cho các doanh nghiệp khi phải đối mặt với những khó khăn, bất cập trong quá trình phát triển, nghiên cứu các biện pháp cụ thể để giải quyết. Cần tăng cường tuyên truyền trong dư luận, tận dụng tối đa giới báo chí, tạo ra không khí dư luận có lợi cho sự phát triển của các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ. Sở Kế hoạch- Đầu tư cần tham mưu cho Sở Công Thương, Thành uỷ, chính quyền và là cầu nối giữa các cơ quan có liên quan để đề xuất Chương trình xây dựng và thực thi các biện pháp chính sách cụ thể nhằm thúc đẩy phát triển các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ của Hà Nội với những công tác trọng điểm và xác định các biện pháp thích hợp. 2.2.2. Đầu tư có trọng tâm trọng điểm Hoạt động đầu tư vào thương mại nên được thực hiện tập trung vào những mục tiêu chính, ví dụ như mục tiêu tăng lợi nhuận, tăng doanh thu, xâm nhập thị trường mới, tăng thị phần…Một dự án không nên có quá nhiều mục tiêu chính vì khi đó sẽ rất khó để thực hiện được tốt tất cả các mục tiêu. Vì vậy cần phải đầu tư có trọng tâm, trọng điểm nhằm hoàn thiện một hoặc một số mục tiêu chiến lược của dự án. Nếu đầu tư không có trọng tâm sẽ dẫn đến tình trạng đầu tư dàn trải, gây lãng phí vốn mà hiệu quả đầu tư không cao, thậm trí còn làm giảm hiệu quả của dự án. Hoạt động đầu tư vào ngành thương mại Hà Nội đang rơi vào tình trạng đầu tư không có trọng tâm, trọng điểm. Vốn đầu tư khá lớn nhưng tỷ lệ vốn đầu tư được sử dụng đúng mục đích, đem lại hiệu quả kinh tế xã hội lại rất hạn chế, lượng vốn đầu tư thất thoát lớn. Do đó chất lượng đầu tư của ngành thương mại không cao. Để nâng cao được hiệu quả đầu tư vào ngành thương mại Hà Nội cần có những chiến lược cụ thể chỉ ra rõ những ngành nghề mũi nhọn, những ngành nghề mà chúng ta có thể khai thác được những lợi thế sẵn có của ngành và địa phương. Đầu tư tập trung vào những ngành đó sẽ tránh được tình trạng đầu tư dàn trải, không đem lại hiệu quả trong công tác đầu tư. Đối với ngành thương mại Hà Nội có thể thấy rõ chúng ta có những lợi thế lớn về du lịch, các sản phẩm truyền thống, may mặc, đồ thủ công mỹ nghệ…Đầu tư vào những ngành này sẽ thu được hiệu quả cao vì chúng ta có điều kiện thuận lợi hơn các tỉnh, thành phố khác trong việc sản xuất kinh doanh. 2.2.3. Tăng cường thu hút vốn đầu tư trong nước và nước ngoài Để đạt được các chỉ tiêu phát triển thương mại trong thời kỳ đến năm 2010 và 2020, cần huy động một lượng vốn đầu tư rất lớn cho việc phát triển kết cấu hạ tầng của ngành thương mại, nguồn vốn cho các doanh nghiệp thương mại, kinh doanh các dịch vụ thương mại khác. Vì vậy cần có chính sách và giải pháp huy động vốn từ nhiều nguồn. Đối với các hạng mục công trình thương mại cần tranh thủ tối đa nguồn vốn trong dân và các doanh nghiệp. Nguồn vốn tín dụng được tập trung cho các doanh nghiệp trong việc mở rộng kinh doanh. 2.2.3.1. Giải pháp thu hút vốn trong nước * Đối với các hoạt động kinh doanh thương mại chung của các thành phần kinh tế Thành phố Hà Nội cần nghiên cứu áp dụng các biện pháp nhằm huy động vốn trên thị trường trong và ngoài nước theo các quy định pháp luật, cụ thể: - Thiết lập các định chế nhằm tổ chức, phát triển thị trường vốn dài hạn, ngắn hạn, thị trường chứng khoán, hoàn thiện cơ chế tín dụng tạo điều kiện cho các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế đều có thể tham gia vào vòng luân chuyển vốn của xã hội. Huy động mọi tiềm năng về vốn trên thị trường theo quy định của pháp luật. - Thực hiện tốt luật đầu tư, các Quyết định của UBND thành phố về ưu đãi đầu tư nhằm thu hút mạnh và sử dụng có hiệu quả các nguồn vốn đầu tư trong và ngoài nước vào ngành thương mại. - Thúc đẩy nhanh quá trình cổ phần hoá doanh nghiệp thương mại nhà nước theo hướng Nhà nước giữ cổ phần chi phối đối với doanh nghiệp lớn. Thực hiện phát hành cổ phiếu thu hút vốn đầu tư của cán bộ công nhân viên và của xã hội nhằm phát triển kinh doanh. - Áp dụng các biện pháp khuyến khích các doanh nghiệp kinh doanh xuất khẩu thông qua biện pháp tín dụng xuất khẩu, cho các doanh nghiệp xuất khẩu vay với lãi suất ưu đãi. - Tạo nguồn và huy động vốn cho thực hiện qui hoạch phát triển ngành thương mại đến năm 2020 + Nghiên cứu các hình thức tổ chức và thực hiện các hoạt động kinh doanh bất động sản phục vụ cho nhu cầu phát triển mạng lưới thương mại trên địa bàn Hà Nội. + Đối với các Khu trung tâm thương mại, Trung tâm mua sắm lớn, Trung tâm giao dịch bán buôn, Chợ đầu mối bán buôn nông sản, Sàn giao dịch, Trung tâm logistics, do đây là những cơ cấu thương mại hiện đại có khả năng cung cấp những dịch vụ phân phối cao cấp, chất lượng cao nên UBND Hà Nội cần có quy chế khuyến khích đầu tư xây dựng những loại hình này, như cho nhà đầu tư khi đầu tư xây dựng không phải tham gia đấu thầu sử dụng đất, mà được thuê đất ưu đãi ( theo Quyết định số 12/2005/QĐ- UB của UBND Thành phố Hà Nội); mặt khác nhà đầu tư được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thời hạn kéo dài 50 năm, khi hết hạn thuê đất có thể được gia hạn thuê đất và được hưởng nhiều ưu đãi theo quy định của Luật Đầu tư năm 2005. + Ngoài sự đầu tư hỗ trợ của Nhà nước vào ngành thương mại, biện pháp kêu gọi tham gia đầu tư của các doanh nghiệp và cá nhân trong và ngoài nước vào xây dựng kết cấu hạ tầng của ngành thương mại là rất quan trọng. Hình thức huy động có thể là phát hành cổ phiếu của doanh nghiệp kinh doanh bất động sản; tiền thuê diện tích sử dụng; đầu tư trực tiếp của ngân hàng và các quĩ tín dụng; xây dựng quĩ đầu tư của ngành thương mại Hà Nội… - Thu hút và nâng cao hiệu quả đầu tư phát triển thương mại của khu vực kinh tế tư nhân với các biện pháp cụ thể như sau: + Thu hút khu vực kinh tế tư nhân đầu tư phát triển kinh doanh thương mại tại các khu vực trọng điểm ưu tiên phát triển thương mại, như ở các khu trung tâm thương mại, ở các trung tâm mua sắm, các đường phố thương mại, các chuỗi siêu thị và các cửa hàng tiện lợi ở các khu dân cư và khu đô thị mới, chợ đầu mối nông sản tổng hợp ở ngoại vi thành phố… + Sử dụng công cụ thuế và tín dụng để khuyến khích các doanh nghiệp thương mại tư nhân mở rộng quy mô vốn. + Để khuyến khích các doanh nghiệp thương mại tăng qui mô vốn kinh doanh và tăng hiệu quả đầu tư, cần áp dụng chính sách giảm thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế VAT và ưu tiên sử dụng đất cho các doanh nghiệp thương mại kinh doanh đạt hiệu quả cao, đạt giá trị gia tăng cao. + Các doanh nghiệp có dự án đầu tư xây dựng và kinh doanh siêu thị, trung tâm thương mại, sàn giao dịch và ứng dụng rộng rãi thương mại điện tử được hưởng tín dụng ưu đãi từ Quĩ đầu tư phát triển với ưu đãi tương đương như các doanh nghiệp có dự án sản xuất hàng xuất khẩu. * Về phía các doanh nghiệp thương mại của Hà Nội, để tạo vốn kinh doanh, tăng khả năng đầu tư mở rộng kinh doanh, cần áp dụng các biện pháp sau: - Mỗi doanh nghiệp thương mại cần xây dựng chiến lược, kế hoạch mở rộng quy mô phân phối nhằm tăng lợi nhuận, bảo đảm việc làm, tăng thu nhập cho cán bộ công nhân viên, tăng các khoản nộp ngân sách và tích luỹ vốn để tái đầu tư, mở rộng kinh doanh của đơn vị. - Đầu tư mở rộng mạng lưới kinh doanh cần có phương án cụ thể trên cơ sở nguyên tắc hiệu quả, bảo toàn và phát triển vốn. Phương án mở rộng kinh doanh phải đề cập tới các yếu tố như nguồn vốn đầu tư, thời hạn thu hồi vốn, thị trường tiêu thụ, yếu tố cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường, phương án trả gốc và lãi( nếu tiền đầu tư là tiền đi vay) tránh rủi ro, tổn thất về tài chính cho doanh nghiệp - Thường xuyên xem xét đánh giá lại toàn bộ tài sản của doanh nghiệp để có biện pháp khai thác hiệu quả hơn các nguồn vốn của đơn vị. Đồng thời, áp dụng biện pháp tăng nhanh vòng quay vốn lưu động, áp dụng các phương thức bán hàng văn minh, thuận tiện nhằm tiêu thụ nhanh hàng hoá, hồi vốn nhanh, hạn chế tới mức thấp nhất tình trạng hàng hoá tồn đọng vừa gây đọng vốn, vừa phải chi phí cho bảo quản, ảnh hưởng tới hiệu quả kinh doanh chung của doanh nghiệp. - Áp dụng các biện pháp tránh thất thoát vốn, nợ khó đòi, chiếm dụng vốn của doanh nghiệp bằng cách thanh toán kịp thời tiền bán hàng. Thiết lập quan hệ bạn hàng trên cơ sở tín nhiệm lẫn nhau nhưng phải có biện pháp nắm tình trạng tài chính của khách hàng để có phương thức bán hàng thích hợp. - Chấn chỉnh qui chế quản lý tài chính trong nội bộ doanh nghiệp theo đúng chế độ chính sách hiện hành của Nhà nước. - Để tạo vốn đầu tư phát triển kinh doanh cần tăng cường liên doanh, liên kết, thu hút vốn từ các thành phần kinh tế khác. Muốn vậy cần xây dựng được cơ cầu đầu tư hợp lý có khả năng thu hút đối tác trong và ngoài nước góp vốn liên doanh xây dựng mạng lưới thương mại như trung tâm thương mại, siêu thị, chợ…dưới các hình thức thành lập công ty cổ phần để kêu gọi vốn của các cổ đông; hợp tác đầu tư xây dựng và phân chia diện tích sử dụng của công trình thương mại. 2.2.3.2. Giải pháp thu hút vốn nước ngoài - Cần tranh thủ nguồn vốn ODA, vốn viện trợ để sử dụng đầu tư phát triển các kết cấu hạ tầng thương mại trọng điểm của Hà Nội, nhất là đối với các công trình có khả năng chậm thu hồi vốn. - Cần có chính sách ưu đãi, thông thoáng và tổ chức xúc tiến đầu tư của Thành phố để thu hút nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào ngành thương mại Hà Nội. Trên cơ sở Luật đầu tư, thành phố cần có những chính sách ưu đãi khác để thu hút các Tập đoàn, công ty phân phối hàng đầu thế giới của Đức, Hoa Kỳ, Anh, Pháp, Hà Lan, Nhật… vào đầu tư kinh doanh các loại hình bán buôn, bán lẻ quy mô lớn và hiện đại theo lộ trình mở cửa thị trường dịch vụ phân phối của nước ta. - Công khai và phổ biến rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng về quy hoạch phát triển ngành thương mại và quy hoạch mạng lưới thương mại của thành phố Hà Nội để thu hút các nhà đầu tư nước ngoài. 2.2.4. Đầu tư vào nguồn nhân lực 2.2.4.1. Khuyến khích thu hút các nhà quản trị kinh doanh trong và ngoài nước vào ngành thương mại Thực tiễn cho thấy, vai trò của đội ngũ quản trị chuyên nghiệp là vô cùng quan trọng. Để doanh nghiệp thương mại phát triển trên thị trường, đòi hỏi phải có biện pháp nâng cao năng lực của các nhà quản trị doanh nghiệp để từng bước tăng cường khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp thương mại. Thực tế hiện nay, ngoài những điểm yếu như vốn, công nghệ, nguồn nhân lực ….thì một trong những mặt còn hạn chế của các doanh nghiệp thương mại Hà Nội là trình độ chuyên nghiệp của đội ngũ quản trị kinh doanh. Ngoài một số doanh nghiệp liên doanh với nước ngoài có trình độ chuyên nghiệp cao về quản trị doanh nghiệp, còn hầu hết các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ, trong đó có cả các doanh nghiệp thương mại nhà nước của Hà Nội trình độ quản trị kinh doanh còn thấp và chưa đáp ứng yêu cầu của hội nhập kinh tế quốc tế. Để khắc phục tình trạng này, các doanh nghiệp thương mại có quy mô lớn cần mở rộng tìm kiếm nguồn nhân lực quản trị cấp cao từ nước ngoài. Để thực hiện được cần có sự khuyến khích của Nhà nước thông qua các kênh tư vấn và những ưu đãi đặc biệt. Đồng thời Thành phố cần công khai mời gọi, chiêu mộ Việt kiều từ các nước là những nhân tài hiểu biết về thị trường của các nước phát triển về làm việc, cộng tác hoặc tư vấn cho các doanh nghiệp thương mại của Hà Nội. Doanh nghiệp cần có cơ chế đãi ngộ phù hợp nhằm thu hút các nhà quản trị kinh doanh giỏi, có tư duy mới, có tầm nhìn toàn cầu, có khả năng, trình độ quản lý doanh nghiệp đáp ứng được yêu cầu cạnh tranh quốc tế. Để thu hút và duy trì nguồn nhân lực, đòi hỏi các doanh nghiệp thương mại phải tạo ra thương hiệu tốt trên thị trường; phải đề ra quy trình sử dụng nhân lực minh bạch, dựa trên năng lực thực tế để bố trí sử dụng và có chính sách đãi ngộ về lương và thưởng, về cơ hội thăng tiến, về môi trường làm việc phù hợp. Các nhà quản trị kinh doanh giỏi phải được tạo điều kiện để cống hiến, để chứng tỏ khả năng và được công nhận, để họ gắn bó lâu dài với doanh nghiệp. Thành phố cần có chính sách ưu đãi đặc biệt để thu hút những sinh viên, nghiên cứu sinh của các trường Đại học kinh tế có uy tín trong và ngoài nước để cung cấp nguồn nhân lực quan trọng cho ngành thương mại của Hà Nội. 2.2.4.2. Đào tạo, bồi dưỡng nhân lực trong ngành thương mại Hà Nội Hiện nay, cần phải coi trọng bồi dưỡng đào tạo nguồn nhân lực của ngành thương mại Hà Nội. Các doanh nghiệp thương mại đến nay cũng đã ý thức được cạnh tranh giữa các doanh nghiệp với nhau thực chất cho cùng là cạnh tranh về mặt nhân lực. Vì vậy, Thành phố cần có chính sách hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực cho ngành thương mại để khuyến khích phát triển tiềm năng cho các nhà kinh doanh, thúc đẩy nâng cao trình độ công nghệ kinh doanh, tăng cường khả năng ứng dụng công nghệ mới trong quản lý kinh doanh. Những chức danh như các loại giám đốc của tổng công ty, công ty, doanh nghiệp, chủ nhiệm hợp tác xã thương mại phải được đào tạo ở cấp cao, đảm bảo thực hành công nghệ quản lý hiện đại và đáp ứng yêu cầu đổi mới. - Xuất phát từ thực trạng hiện nay của đội ngũ lao động trong ngành thương mại Hà Nội, các lớp đào tạo, bồi dưỡng cần được tổ chức để trang bị về những kiến thức cần thiết trước hết cho các doanh nhân, như: + Chuẩn bị để trở thành một doanh nhân + Bắt đầu nghề kinh doanh + Lập kế hoạch kinh doanh và chiến lược kinh doanh + Kế toán đơn giản cho các doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ + Quản lý tài chính và các nguồn vốn + Tăng cường kỹ năng và kiến thức bán lẻ hàng hoá hiện đại + Cải thiện hình ảnh, thiết kế và cách bố trí cửa hàng + Phát triển mô hình cửa hàng bán lẻ hiện đại + Sử dụng công nghệ hiện đại vào kinh doanh + Phổ biến kiến thức cho các doanh nghiệp nhượng quyền kinh doanh mới và kiến thức cho các doanh nghiệp nhận quyền kinh doanh + Kiến thức và kỹ năng quản lý các chuỗi cung ứng hàng hoá + Đào tạo về thương mại điện tử cho doanh nghiệp thương mại: giới thiệu về Internet và thương mại điện tử, lập kế hoạch kinh doanh thương mại điện tử, an ninh thương mại điện tử… - Khuyến khích, tạo điều kiện cho các nhà quản lý được tham quan, học tập kinh nghiệm ở các cơ sở trong nước và nước ngoài.. - Thành phố cần hỗ trợ kinh phí cho tổ chức các lớp học để nâng cao kiến thức và kỹ năng quản lý, các chương trình tư vấn về kinh doanh, phát triển thương hiệu…dành cho các doanh nghiệp thương mại tư nhân. - Cần có kế hoạch và biện pháp cụ thể trong việc đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng được yêu cầu của hội nhập thương mại khu vực và quốc tế. + Cần kết hợp giữa đào tạo và đào tạo lại, đào tạo ở trường lớp và đào tạo tại doanh nghiệp, tranh thủ sự giúp đỡ của các tổ chức khu vực và quốc tế, khuyến khích các nhà phân phối nước ngoài chuyển giao kinh nghiệm và công nghệ quản trị cho các doanh nghiệp thương mại Hà Nôi. + Bồi dưỡng kiến thức pháp luật, phổ biến rộng rãi các quy định của Nhà nước như các quy định về điều kiện tham gia kinh doanh, trách nhiệm dân sự, các ràng buộc pháp luật pháp luật khác,…cho các doanh nghiệp và hộ kinh doanh thương mại. + Tranh thủ sự hỗ trợ của các tổ chức khu vực và quốc tế để đào tạo nguồn nhân lực quản lý các loại hình tổ chức thương mại hiện đại, như các đị siêu thị, trung tâm mua sắm và trung tâm thương mại, sàn giao dịch… 2.2.5. Đổi mới phương thức và tăng cường năng lực quản lý nhà nước đối với thương mại trên địa bàn thành phố Theo Thông tư liên tịch số 08/2005/TTLT/BTM- BNV ngày 8 tháng 4 năm 2005 Hướng dẫn chức năng nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của cơ quan chuyên môn giúp UBND quản lý Nhà nước về thương mại ở địa phương. Sở Thương mại là cơ quan chuyên môn thuộc Uỷ ban nhân dân Thành phố Hà Nội, tham mưu, giúp UBND thực hiện chức năng quản lý nhà nước về thương mại trên địa bàn thành phố, bao gồm lưu thông hàng hoá trong nước xuất khẩu, nhập khẩu, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, thương mại điện tử, quản lý thị trường, quản lý cạnh tranh, chống độc quyền, chống bán phá giá, xúc tiến thương mại, hội nhập kinh tế - thương mại quốc tế, quản lý nhà nước các dịch vụ công thuộc ngành thương mại trên địa bàn thành phố; Thực hiện một số nhiệm vụ, quyền hạn theo sự uỷ quyền của UBND thành phố và theo quy định của pháp luật. Với những nhiệm vụ và quyền hạn của Sở Thương mại hiện nay, đòi hỏi cần phải tăng cường năng lực quản lý của Sở trên rất nhiều phương tiện mà hiện nay còn hạn chế, như: - Bảo vệ người tiêu dùng - Xây dựng chính sách và cơ chế quản lý thương mại hàng hoá và dịch vụ trong địa phương - Quản lý chiến lược và quy hoạch, chương trình, kế hoạch phát triển ngành thương mại của đia phương - Xây dựng và phát triển các hệ thống thị trường hàng hoá trên địa bàn - Tổ chức thực hiện và hoàn thiện các chế độ quản lý thương mại của Chính Phủ - Thúc đẩy trình độ kinh doanh hiện đại của ngành - Phối hợp đồng bộ và tổng hợp giữa nội thương và ngoại thương để tăng cường hệ thống thị trường thống nhất phù hợp với tiến trình mở cửa thị trường và đảm bảo trình độ tổ chức cao - Phối hợp liên ngành để thích ứng với những điều kiện của ngành kinh tế thị trường… Vì vậy, các giải pháp nhằm tăng cường năng lực quản lý của Sở Thương mại và của các phòng kinh tế Quận, Huyện cần tập trung vào việc tăng cường đào tạo, bồi dưỡng kiền thức và kỹ năng để nâng cao trình độ chuyên nghiệp cho từng cán bộ; Xây dựng và vận hành quy trình tác nghiêp thống nhất trong tổ chức đồng thời với tăng cường trang thiết bị máy móc và thiết bị công nghệ hiện đại; Thực hiện phân công và phân cấp trách nhiệm, quyền hạn rõ ràng cho từng cấp quản lý; Thường xuyên tổ chức nghiên cứu và học tập, trao đổi kinh nghiệm với các cơ quan quản lý Nhà nước về thương mại của các Thủ đô và các thành phố lớn của các nước trong khu vực và trên thế giới; Có cơ chế lựa chọn và sử dụng nhân tài đúng đắn, công khai, thúc đẩy tính năng động sáng tạo của mỗi cán bộ; Tranh thủ sự ủng hộ và tham gia của đội ngũ chuyên gia và tư vấn trong nước và nước ngoài… Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh việc thực hiện cải cách hành chính, nâng cao hiệu lực quản lý Nhà nước về thương mại trên địa bàn Thủ đô; Từng bước tách dần chức năng quản lý hành chính với chức năng cung cấp dịch vụ công; Phân định và làm rõ các quy chế phối hợp giữa các Sở, Ban, Ngành, các cấp chính quyền đảm bảo tính thống nhất theo mục tiêu phát triển ngành thương mại của thành phố và tạo môi trường kinh doanh thuận lợi và cạnh tranh công bằng cho các doanh nghiệp thương mại; Thực hiện tốt việc phân cấp quản lý thương mại và giao quyền chủ động cho chính quyền các phường – xã của thành phố đi đôi với công tác kiểm tra, thanh tra, hậu kiểm đối với các doanh nghiệp đảm bảo môi trường cạnh tranh bình đẳng. Để nâng cao hiệu quả phối hợp liên ngành quản lý đối với thương mại của thành phố Hà Nội, trước mắt cần đẩy mạnh công tác tiêu chuẩn, hợp chuẩn và tăng cường kiểm tra thực hiện các quy định về tiêu chuẩn của ngành thương mại. Trong đó, cần chú trọng đảm bảo sự phối hợp giữa Sở Thương mại, Sở Kế hoạch- Đầu tư, Sở Xây dựng và Sở Kiến trúc về ban hành và thực hiện thống nhất các tiêu chuẩn cho các loại hình thương mại ở thành thị và nông thôn trên địa bàn thành phố Hà Nội. 2.2.6. Đầu tư phát triển thị trường Đẩy mạnh liên kết giữa thị trường Hà Nội với thị trường các tỉnh khác và với thị trường nước ngoài trên cơ sở phát huy lợi thế so sánh là một trong những giải pháp quan trọng để tạo điều kiện ổn định thị trường một cách vững chắc trong bối cảnh nền kinh tế thị trường luôn biến động. Thực hiện tốt giải pháp này sẽ vừa tạo khả năng cho Hà Nội nâng cao trình độ phát triển các quan hệ thị trường, vừa thu được những lợi ích kinh tế lớn và bền vững hơn. Liên kết của Hà Nội với các tỉnh, thành trong nước và với thị trường nước ngoài cần triển khai theo các hướng chủ yếu sau: 2.2.6.1. Thúc đẩy và nâng cao hiệu quả liên kết thị trường Hà Nội với thị trường các địa phương khác trong nước Đối với thị trường trong nước, Hà Nội cần ưu tiên hàng đầu cho việc thiết lập các mối quan hệ liên kết thương mại với các vùng, các tỉnh. - Quan hệ liên kết giữa Hà Nội với các địa phương khác trước hết hướng vào việc cung ứng và tiêu thụ các hàng hoá là những sản phẩm đặc sản và có lợi thế phát triển của mỗi tỉnh. Hà Nội cần khai thác tối đa lợi thế của mình để tăng cường các quan hệ trao đổi hàng hoá. - Liên kết giữa thị trường Hà Nội với các thị trường các địa phương có thể được thực hiện thông qua việc thúc đẩy các doanh nghiệp thương mại lớn và vừa của Hà Nội tổ chức các quan hệ liên kết chặt chẽ với các tổ chức kinh doanh trong nước để hình thành các hệ thống phân phối hàng hoá hiệu quả. Qua đó cung ứng hàng hoá cho khách hàng với chi phí thấp nhất trong sự thoả mãn tối đa nhu cầu sử dụng dịch vụ phân phối của họ. - Phát triển các kiên kết giữa các thương nhân Hà Nội với các doanh nghiệp sản xuất của các tỉnh theo ngành sản phẩm chủ lực và các liên kết theo chiều ngang giữa các doanh nghiệp thương mại của Hà Nội và các tỉnh để đẩy mạnh quá trình tập trung hoá nguồn lực và mạng lưới kinh doanh hình thành tập đoàn phân phối chuyên doanh hoặc tập đoàn thương mại tổng hợp. Để mở rộng quan hệ liên kết thương mại với địa phương khác, Hà Nội cần thực hiện tốt một số biện pháp sau: + Tổ chức nghiên cứu thị trường và hoạt động xúc tiến thương mại với các thị trường trọng điểm, thị trường các tỉnh lân cận để xác định lợi thế so sánh và khả năng giao lưu thương mại để có hướng điều chỉnh phù hợp với cơ cấu sản xuất và thương mại của Thủ đô. + Nghiên cứu đưa ra các điều kiện ưu đãi cho các địa phương có mối quan hệ liên kết thương mại với Thủ đô Hà Nội. Các điều kiện ưu đãi có thể áp dụng như cho vay tín dụng ưu đãi, bán hàng trả chậm, sử dụng đất và địa điểm kinh doanh.. + Tiến hành trao đổi, ký kết các thoả thuận cấp tỉnh giữa Hà Nội và các địa phương khác về mua bán sản phẩm hàng hoá, có thể là cung ứng nguyên vật liệu và nhận tiêu thụ lại một phần sản phẩm, hay những cam kết xây dựng quan hệ bạn hàng ổn định, lâu dài và đảm bảo chữ tín trong kinh doanh. + Trong giai đoạn trước mắt, liên kết của Hà Nội trong vùng thành phố Hà Nội sẽ được chú trọng hơn vì mục tiêu tăng trưởng kinh tế và đẩy mạnh tiêu thụ hàng hoá. Do đó, khi phê duyệt các dự án đầu tư, Hà Nội và các tỉnh trong vùng cần chú trọng tới cấp độ công nghệ và xuất xứ công nghệ theo hướng sản phẩm tạo ra phải đạt tiêu chuẩn chất lượng phù hợp với một hay vài thị trường xuất khẩu hay sẽ được ưu đãi mậu dịch do xuất xứ công nghệ mang lại. Hoặc liên doanh sản xuất và bao tiêu sản phẩm của phía nước ngoài… Để thực hiện tốt quá trình liên kết với các tỉnh trong vùng thành phố Hà Nội, Hà Nội cần chú trọng đến các vấn đề lợi ích và điều kiện liên kết vừa có quan hệ thương thích về mức độ, vừa có quan hệ khống chế nhau giữa các liên kết. Tuy vậy, mối quan hệ giữa các loại lợi ích cũng như giữa các lợi ích và điều kiện liên kết phụ thuộc vào tính chất của quan hệ liên kết… Vì vậy, trong vấn đề phát triển các mối liên kết thị trường, cần phải xây dựng được những tiêu chuẩn xem xét trên cơ sở cân đối tổng thể và triển vọng dài hạn hay nói cách khác là có “tầm nhìn xa trông rộng”. Tăng cường liên kết để xây dựng các điều kiện, các tiêu chuẩn cho thị trường vùng thành phố Hà Nội trên cơ sở yêu cầu của các hoạt động kinh tế thương mại trong cơ chế kinh tế thị trường có sự quản lý của Nhà nước. Đây là vấn đề có tính nguyên tắc trong giai đoạn chuyển đổi sang cơ chế kinh tế thị trường theo định hướng XHCN, cũng như vì trình độ quản lý thị trường thấp kém ở nước ta hiện nay nói chung và ở thành phố Hà Nội nói riêng. Ý nghĩa của vấn đề này là tạo ra sự vận động thông thoáng trên thị trường của mọi hoạt động kinh tế và tạo bước tiêu chuẩn hoá công tác quản lý thị trường, giảm bớt những can thiệp hành chính không cần thiết, gây cản trở trên thị trường. Theo hướng này, Hà Nội liên kết với các tỉnh cần tập trung trên các phương diện sau: - Tạo lập môi trường pháp lý: Những vấn đề đã có luật định cần phải được xây dựng và phát triển trong khuân khổ của hành lang pháp lý; những vấn đề phát sinh chưa được luật hoá cần phải có sự xem xét thấu đáo để đưa ra những quy định tạm thời trong quyền hạn của các Uỷ ban nhân dân thành phố, tỉnh và kiến nghị với Nhà nước; Việc soạn thảo và ban hành các quy định trong phạm vi chức trách địa phương cần phải có tầm xa, hạn chế những quy định tạm thời, ngắn hạn và có sự thống nhất trong toàn vùng. Tăng cường hơn nữa tính pháp lý đối với việc ban hành và thi hành các tiêu chuẩn đo lường, chất lượng hàng hoá kinh doanh trên thị trường, quy định về các giao dịch mua bán hàng hoá, quy định về các loại hình buôn bán, bán buôn, bán lẻ, đại lý và nhượng quyền thương mại…. - Xây dựng mạng lưới thông tin: Tổ chức hệ thống thông tin trong vùng đảm bảo và cung cấp thông tin về thị trường trong và ngoài vùng, trong nước và ngoài nước; nâng cao chất lượng các thông tin đã qua xử lý phục vụ cho yêu cầu ứng xử với những biến động thường xuyên của thị trường; hình thành các tổ chức có chức năng cung cấp thông tin thị trường, tư vấn cho các doanh nghiệp thương mại trong vùng, nhất là dịch vụ tư vấn về nội dung marketing cho các doanh nghiệp thương mại trong vùng… - Về phương diện khuyến khích phát triển cầu của thị trường: không ngừng nâng cao trình độ dân trí, trình độ hiểu biết các kiến thức về kinh tế thị trường, về tiêu dùng cho dân cư thông qua các hình thức như: giáo dục cộng đồng, tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng. Hình thành các tổ chức bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng… - Nghiên cứu xây dựng bộ phận hay trung tâm xúc tiến thương mại của vùng thành phố Hà Nội có quan hệ chặt chẽ với hệ thống xúc tiến thương mại trong cả nước. Nhiệm vụ hàng đầu của Trung tâm này là xúc tiến các hoạt động thương mại với các thị trường lớn trong nước, giúp các doanh nghiệp vừa và nhỏ trong vùng có thể tiếp cận được các thị trường trong và ngoài nước, cung cấp thông tin và các dịch vụ tư vấn về thị trường, chất lượng và giá cả các sản phẩm đối với các doanh nghiệp sản xuất trong vùng. - Hà Nội cần giữ vai trò tổ chức và điều phối quá trình liên kết để xây dựng các hệ thống thị trường hàng hoá trong vùng, tạo điều kiện và yếu tố cho sự phát triển các hệ thống phân phối hiện đại trong vùng - Tăng cường liên kết giữa thành phố Hà Nội với các tỉnh Vùng thành phố Hà Nội trong việc xây dựng và thực hiện Quy hoạch phát triển ngành thương mại và các Quy hoạch mạng lưới thương mại trong vùng, đảm bảo hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp thương mại trong vùng trên cơ sỏ phân công và hợp tác cùng cạnh tranh. Theo đó, Sở thương mại Hà Nội, Sở Kế hoạch- Đầu tư thường xuyên tổ chức trao đổi thông tin về quy hoạch phát triển thương mại, quản lý quy hoạch phát triển ngành, thu hút đầu tư để hỗ trợ lẫn nhau, tránh trùng lặp và lãng phí trong đầu tư. - Hiện nay sự phát triển của ngành thương mại ở các tỉnh, thành phố trong vùng có đặc điểm chung là cơ cấu lạc hậu( 85- 90% là truyền thống lạc hậu); quy mô nhỏ là chủ yếu của các hộ kinh doanh, các cửa hàng kinh doanh, tiệm tạp hoá; phân bố tự phát, không có sự liên kết nên manh mún; sức cạnh tranh của các doanh nghiệp trong nước còn thấp do có nhiều nguyên nhân…Trong đó, ở Hà Nội đã có những yếu tố và điều kiện thuận lợi hơn để phát triển ngành thương mại và có vị thế chủ động để dẫn dắt liên kết với các tỉnh trong vùng cùng phát triển thương mại. Do vậy việc liên kết giữa Hà Nội và các tỉnh, thành phố trong vùng để xây dựng và tổ chức thực hiện Quy hoạch mạng lưới thương mại trong vùng thành phố Hà Nội cần được xem là nội dung liên kết trước hết và quan trọng nhất. 2.2.6.2. Thúc đẩy liên kết giữa thị trường Hà Nội với các thị trường có tính chiến lược Đối với thị trường ngoài nước có tính chiến lược của Hà Nội, thành phố cần chủ động trong việc tạo các mối liên kết song phương với nhiều cấp độ và hình thức khác nhau. + Trên cơ sở các hiệp định cấp quốc gia, các văn bản thoả thuận đã được ký kết từ các cuộc đàm phán cấp Chính phủ giữa Việt Nam với các nước khác, thành phố cần triển khai nghiên cứu các điều khoản chi tiết, trong đó chú ý vận dụng thích hợp các điều kiện của Hà Nội, tìm cách tiếp cận nhanh nhất với các thị trường nước ngoài, từ đó, trực tiếp thông qua các doanh nghiệp kinh doanh xuất nhập khẩu lớn để tiến hành giao dịch thương mại. + Tăng cường liên kết và xúc tiến hoạt động hợp tác khu vực ASEAN để hình thành tập đoàn thương mại đa quốc gia của khu vực dưới sự bảo trợ của Chính phủ các nước thành viên ASEAN. Các tập đoàn này vừa phát triển mạng lưới kinh doanh tại các nước trong khu vực và toàn cầu vừa làm nòng cốt thúc đẩy tiến trình hình thành cộng đồng kinh tế ASEAN trong tầm nhìn đến năm 2020. + Có chế độ chính sách khuyến khích thoả đáng các hoạt động môi giới, trợ giúp tiếp cận thâm nhập thị trường mới. + Khuyến khích khu vực doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, các tập đoàn phân phối lớn của nước ngoài liên doanh, liên kết với các doanh nghiệp của thủ đô, xây dựng và phát triển hệ thống phân phối hiện đại, từ đó tăng cường khả năng mở rộng thị trường ra thế giới cho các hàng hoá và dịch vụ có lợi thế của Hà Nội. + Về khía cạnh doanh nghiệp của Hà Nội: cần chủ động trong việc tìm kiếm và khai thác thị trường; Xây dựng và thực hiện chiến lược kinh doanh quốc tế; Coi trọng chữ tín; Liên kết giữa các doanh nghiệp với nhau trong việc tìm kiếm thị trường và thiết lập các văn phòng đại diện, chi nhánh ở nước ngoài để thâm nhập thị trường. 2.2.7. Đầu tư nhằm hiện đại hoá cơ sở vật chất kỹ thuật ngành thương mại Đầu tư nhằm hiện đại hoá cơ sở vật chất kỹ thuật của ngành thương mại gồm những nội dung như đầu tư vào việc phát triển thông tin thương mại, thương mại điện tử. Việc phát triển thương mại điện tử là con đường tạo ra cho Hà Nội nhiều triển vọng và cơ hội phát triển thương mại. Thực tế cho thấy ở Hà Nội các doanh nghiệp ngoài quốc doanh ứng dụng công nghệ thông tin nhiều hơn so với doanh nghiệp Nhà nước. Mặt khác, số doanh nghiệp có máy tính và sử dụng mạng nội bộ, kết nối Internet cũng như đầu tư vào lập các website riêng và tham gia giao dịch điện tử còn chưa nhiều. Để giúp các doanh nghiệp nhận thức rõ hơn vai trò động lực của ngành thương mại điện tử trong hoạt động sản xuất kinh doanh, Hà Nội cần sớm thực hiện những giải pháp sau: + Có chính sách đào tạo cụ thể nguồn nhân lực cho thương mại điện tử thông qua việc liên kết đào tạo với các cơ sở trong và ngoài nước. + Tổ chức đào tạo và thông tin tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức của xã hội về thương mại điện tử. + Xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật công nghệ cho thương mại điện tử thông qua việc xây dựng kết cấu hạ tầng viễn thông tương thích với hệ thống tiêu chuẩn quốc tế, khuyến khích phát triển công nghệ phần mềm và nhanh chóng thiết lập hệ thống thanh toán điện tử. Các vấn đề về thị trường, thông tin và xúc tiến thương mại luôn luôn là vấn đề quan trọng đối với hoạt động thương mại. Để đảm bảo hoạt động thương mại trên địa bàn thành phố có hiệu quả, Sở Công Thương cần thực hiện các nhiệm vụ chủ yếu sau: + Thu thập và phổ biến thông tin về thị trường một cách kịp thời cho các chủ thể kinh doanh, đồng thời làm tốt công tác dự báo để định hướng cho sản xuất, phát triển các mặt hàng mới. + Hoạch định chiến lược phát triển thị trường trong một tầm nhìn dài hạn, đảm bảo đồng thời các yếu tố như tốc độ phát triển, cơ cấu thị trường và cơ cấu mặt hàng. + Tổ chức thị trường và xúc tiến thương mại. Việc hoạch định một chiến lược tổng thể về thị trường có tầm quan trọng hàng đầu. Để xây dựng chiến lược về thị trường, Sở Công Thương và hệ thống chi nhánh thương mại của thành phố phải nắm rõ được năng lực và hiện trạng của hoạt động sản xuất trong thành phố cũng như đặc điểm, tính chất, thể chế của từng thị trường các địa phương khác cũng như nước ngoài để xác định mặt hàng trao đổi, trên cơ sở đó sẽ xác định tốc độ phát triển cho từng thị trường. Thông tin kinh tế nói chung và thông tin thương mại nói riêng là một bộ phận không thể thiếu được trong quá trình chỉ đạo hoạt động sản xuất kinh doanh. Việc đảm bảo kịp thời và chính xác về thị trường, mặt hàng, giá cả và các đối thủ cạnh tranh là yếu tố hàng đầu đảm bảo thành công trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp trong thành phố cũng như đảm bảo cho việc định hướng đúng đắn sự phát triển và điều chỉnh các quyết định cho phù hợp với thị trường của các cơ quan quản lý của thành phố. Để nâng cao chất lượng thông tin thương mại, đáp ứng kịp thời các yêu cầu quản lý Nhà nước và định hướng kinh doanh cho các doanh nghiệp, cần tổ chức tốt các hoạt động thông tin thị trường và thương mại theo các hướng sau: + Đầu tư vào việc xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật và thiết bị hiện đại phục vụ công tác thông tin như hệ thống điện thoại, fax, máy tính nối mạng trong và ngoài nước. + Đầu tư phát triển Trung tâm thông tin thương mại để cập nhật kịp thời, chính xác tình hình thị trường và hoạt động thương mại, trước hết là của thành phố và thị trường các tỉnh lân cận. +Tăng cường công tác đào tạo và đào tạo lại đội ngũ cán bộ làm công tác thông tin. Tổ chức các lớp tập huấn về nghiệp vụ xử lý thông tin và sử dụng các phương tiện thông tin hiện đại. + Đối với các doanh nghiệp cần có nhận thức đúng đắn về tầm quan trọng của thông tin đối với các hoạt động kinh doanh để hàng năm có sự phân bổ kinh phí thoả đáng cho việc mua và xử lý thông tin. 2.2.8. Tổ chức triển khai thực hiện các nội dung qui hoạch phát triển ngành thương mại của Hà Nội Cần tăng cường công tác điều tra và thông tin phục vụ cho việc quản lý quy hoạch, tích cực liên kết và phối hợp với các cấp, các ngành và các quận, huyện trong việc xây dựng và triển khai quy hoạch phát triển thương mại. Sở Công Thương cần đề nghị UBND thành phố Hà Nội thành lập ban chỉ đạo thực hiện Quy hoạch phát triển ngành thương mại thành phố Hà Nội đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 để tập trung , thống nhất trong chỉ đạo tổ chức thực hiện các mục tiêu, định hướng phát triển ngành trong từng giai đoạn. Trên cơ sở Quy hoạch phát triển thương mại thành phố Hà Nội đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030, để đảm bảo mạng lưới kết cấu hạ tầng thương mại và các phân ngành bán buôn và bán lẻ của ngành thương mại phát triển hài hoà, phân bố hợp lý, hoạt động hiệu quả, tránh cạnh tranh quá mức, Sở Công Thương Hà Nội cần phối hợp với UBND các Quận, Huyện xây dựng và thực hiện các Quy hoạch phát triển mạng lưới kết cấu hạ tầng của ngành và mạng lưới bán buôn, bán lẻ trên từng địa bàn, từ đó có các biện pháp và chính sách để thực hiện. KẾT LUẬN Ngành thương mại là một ngành đã xuất hiện khá lâu trong nền kinh tế của thành phố Hà Nội. Do đó hoạt động đầu tư vào ngành thương mại Hà Nội đã và đang được các cấp các ngành của thành phố rất quan tâm nhằm phát triển ngành tương xứng với tiềm năng vốn có của nó. Trong quá trình hình thành đề tài “Đầu tư phát triển ngành thương mại Hà Nội. Thực trạng và giải pháp”, tôi đã nêu lên những nét thực của hoạt động đầu tư vào ngành thương mại Hà Nội, với những chuyển biến tích cực song vẫn còn tồn tại một số hạn chế nhất định. Để các giải pháp đầu tư phát triển ngành thương mại của Hà Nội đạt hiệu quả cao, Hà Nội cần phát huy được thế mạnh, áp dụng các chính sách nhất quán và lâu dài. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 1.TS Trần Xuân Hải, Minh Long ( 2007), Bài “ 10 bài học kinh nghiệm từ thực tiễn Thủ đô thời kỳ đổi mới”. 2. Quy hoạch phát triển ngành thương mại đến năm 2010 của Sở Kế hoạch- Đầu tư Hà Nội. 3. Bổ sung điều chỉnh quy hoạch phát triển ngành thương mại Hà Nội đến năm 2020 của Sở Kế hoạch- Đầu tư Hà Nội. 4. Niên giám thống kê năm 2006, 2007. 5. Cục thống kê Hà Nội ( 2007). 6. Web: www.hanoi.gov.vn www.hapi.gov.vn MỤC LỤC DANH MỤC TỪ NGỮ VIẾT TẮT UBND : Uỷ ban nhân dân GDP : Sản phẩm nội địa XHCN : Xã hội chủ nghĩa CNH : Công nghiệp hoá HĐH : Hiện đại hoá TT : Trung tâm TTTM : Trung tâm thương mại TNHH : Trách nhiệm hữu hạn DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU Bảng 1 : Vốn đầu tư vào ngành thương mại Hà Nội 20 Bảng 2: Tỷ trọng vốn đầu tư vào ngành thương mại xét theo nguồn vốn 22 Bảng 3 : Tỷ trọng vốn đầu tư nước ngoài trong tổng số vốn đầu tư vào ngành thương mại Hà Nội 23 Bảng 4: Dự án trọng điểm của ngành thương mại thành phố Hà Nội 27 Bảng 5: Đến năm 2008, trên địa bàn thành phố Hà Nội có 335 cửa hàng kinh doanh xăng dầu, được phân loại như sau: 41 Bảng 6: Cơ cấu tổng sản phẩm nội địa( GDP) thành phố Hà Nội 43 Bảng 7: Tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng xã hội Hà Nội giai đoạn 2005-2008 44 Bảng 8: Cơ cấu tổng mức bán lẻ hàng hoá và dịch vụ tiêu dùng xã hội Hà Nội giai đoạn 2005-2008 45 Bảng 9: Tổng mức và cơ cấu lưu chuyển hàng hoá bán buôn Hà Nội giai đoạn 2005-2008 46 Bảng 10: Kim ngạch và cơ cấu xuất khẩu giai đoạn 2005-2008 48 Bảng 11: Tình hình phát triển thị trường xuất khẩu của Hà Nội giai đoạn 2005- 2008 50 Bảng 12: Kim ngạch và cơ cấu nhập khẩu giai đoạn 2005-2008 54 Bảng 13 : Định hướng cơ cấu thị trường xuất khẩu của Hà Nội theo các khu vực đến năm 2010 và 2020 65 Bảng 14: Định hướng thị trường xuất khẩu trọng điểm của Hà Nội đến năm 2010 và 2020 65 Biểu 1: Xuất nhập khẩu của Hà Nội 2007- 2008 55