Chuyên đề Giải pháp nhằm nâng cao chất lượng thanh toán không dùng tiền mặt tại chi nhánh Ngân hàng Công Thương khu vực II – Hai Bà Trưng – Hà Nội

n¨ng gióp Gi¸m ®èc gi¸m s¸t, kiÓm tra, kiÓm to¸n c¸c mÆt ho¹t ®éng kinh doanh cña chi nh¸nh nh¾m ®¶m b¶o viÖc thùc hiÖn theo ®óng ph¸p luËt cña Nhµ n­íc vµ c¬ chÕ qu¶n lý cña ngµnh. NhiÖm vô: Thùc hiÖn kiÓm tra, gi¸m s¸t, liÓm to¸n theo ch­¬ng tr×nh, kÕ hoÆch hoÆc chØ ®¹o trùc tiÕp cña Tæng Gi¸m ®èc, vÒ tæ chøc thùc hiÖn quy tr×nh nghiÖp vô, chÕ ®é, thÓ lÖ t¹i chi nh¸nh theo quy ®Þnh cña Nhµ n­íc, NHNN vµ NHCT ViÖt Nam; TiÕp nhËn vµ gi¶i quyÕt c¸c ®¬n th­ khiÕu n¹i, tè c¸o cña c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n; Tham m­u cho Gi¸m ®èc vÒ c«ng t¸c phßng, chèng tham nhòng… - Phßng tæng hîp tiÕp thÞ Chøc n¨ng: Phßng tæng hîp tiÕp thÞ lµ phßng nghiÖp vô tham m­u cho Gi¸m ®èc Chi nh¸nh dù kiÕn kÕ ho¹ch kinh doanh, tæng hîp, ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh, thùc hiÖn b¸o c¸o ho¹t ®éng kinh doanh hµng n¨m cña chi nh¸nh. NhiÖm vô: T­ vÊn cho kh¸ch hµng vÒ c¸c s¶n phÈm dÞch vô Ng©n hµng, t­ vÊn ®Çu t­, t­ vÊn dÞch vô thÎ vµ B¶o hiÓm; Thùc hiÖn nghiÖp vô ®Çu mèi vÒ thÎ: L¾p ®Æt, vËn hµnh, xö lý lçi thÎ ATM, gi¶i quyÕt v­íng m¾c cña kh¸ch hµng vÒ sö dông s¶n phÈm thÎ, triÓn khai s¶n phÈm thÎ thao h­íng dÉn cña NHCT; Dù kiÕn kÕ ho¹ch kinh doanh, ph©n tÝch ®¸nh gi¸ tæng hîp b¸o c¸o t×nh hinh ho¹t ®éng vµ kÕt qu¶ kinh doanh cña chi nh¸nh; Lµm b¸o c¸o theo quy ®Þnh cña NHCT. - Phßng kÕ to¸n tµi chÝnh Chøc n¨ng: Phßng kÕ to¸n tµi chÝnh lµ phßng nghiÖp vô tham m­u cho Gi¸m ®èc thùc hiÖn c«ng t¸c qu¶n lý tµi chÝnh vµ thùc hiÖn nhiÖm vô chi tiªu néi bé t¹i chi nh¸nh thao ®óng quy ®Þnh cña Nhµ n­íc vµ cña NHCT. NhiÖm vô: Chi tr¶ l­¬ng vµ c¸c kho¶n thu nhËp kh¸c cho c¸n bé nh©n viªn hµng th¸ng; Tæ chøc qu¶n lý vµ theo dâi h¹ch to¸n kÕ to¸n Tµi s¶n cè ®Þnh, C«ng cô lao ®éng, kho in Ên, chi tiªu néi bé cña Chi nh¸nh; LËp kÕ ho¹ch tµi chÝnh, b¸o c¸o tµi chÝnh theo quy ®Þnh hiÖn hµnh; LËp kÕ ho¹ch mua s¾m tµi s¶n, trang thiÕt bÞ lµm viÖc, kÕ ho¹ch chi tiªunéi bé b¶o ®¶m ho¹t ®éng kinh doanh cña Chi nh¸nh tr×nh Gi¸m ®èc Chi nh¸nh quyÕt ®Þnh: Phèi hîp víi c¸c phßng liªn quan tham m­u cho Gi¸m ®èc vÒ kÕ ho¹ch vµ thùc hiÖn quü tiÒn l­¬ng quý, n¨m, chi c¸c quü theo quy ®Þnh cña Nhµ n­íc vµ cña NHCT ®ång thêi phï hîp víi môc tiªu ph¸t triÓn kinh doanh cña chi nh¸nh; TÝnh vµ trÝch nép thuÕ, B¶o hiÓm x· héi theo quy ®Þnh; Thùc hiÖn l­u gi÷ chøng tõ, sè liÖu lµm b¸o c¸o theo quy ®Þnh vña Nhµ n­íc vµ cña NHCT; Tæ chøc häc tËp vµ n©ng cao tr×nh ®é cña c¸n bé phßng; Lµm c¸c nhiÖm vô kh¸c do Gi¸m ®èc giao. 4. Kh¸i qu¸t kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña NHCT- HBT trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y N¨m 2003, víi ü nghÜa lµ n¨m b¶n lÒ thùc hiÖn kÕ ho¹ch 5 n¨m, nÒn kinh tÕ n­íc ta ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tÝch rùc rì trong nhiÒu lÜnh vùc. Møc t¨ng tr­ëng GDP ®¹t 7,2%, cao nhÊt trong 3 n¨m gÇn ®©y. Trong ®ã s¶n xuÊt c«ng nghiÖp t¨ng14,5%, c¸c ngµnh dÞch vô t¨ng7,2%, kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng tíi 17%, c¬ cÊu kinh tÕ chuyÓn biÕn theo h­íng tÝch cùc. T×nh h×nh kinh tÕ ph¸t triÓn ®· cã nh÷ng ¶nh h­ëng tèt ®Õn ho¹t ®éng NHCT nãi chung vµ Chi nh¸nh NHCT- HBT nãi riªng. D­íi sù chØ ®¹o s¸t sao cña NHCT ViÖt Nam, NHNN thµnh phè Hµ Néi, sö ñng hé nhiÖt t×nh cña c¸c Ban, ngµnh h÷u quan, cïng víi sù nç lùc víi tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao cña toµn thÓ c¸n bé nh©n viªn, n¨m 2003 còng lµ n¨m thµnh c«ng cña Chi nh¸nh NHCT- HBT: Nguån vèn t¨ng tr­ëng æn ®Þnh, chÊt l­îng tÝn dông ®­îc c¶i thiÖn vµ n©ng cao, d­ nî tÝn dông lµnh m¹nh ngµy cµng t¨ng, c¸c dÞch vô NH ph¸t triÓn, thu hót thªm nhiÒu kh¸ch hµng, ®Æc biÖt lµ triÓn khai thµnh c«ng ch­¬ng tr×nh HiÖn ®¹i ho¸ ng©n hµng…X©y dùng chi nh¸nh Ph¸t triÓn- An toµn- HiÖu qu¶. 4.1 Ho¹t ®éng huy ®éng vèn Huy ®éng vèn lµ c«ng viÖc ®Çu tiªn lµm nÒn t¶ng cho nh÷ng ho¹t ®éng tiÕp theo cña qu¸ tr×nh kinh doanh cña ng©n hµng.Trong n¨m 2002, Tæng vèn huy ®éng cña ng©n hµng ®¹t 2.013 tû ®ång, t¨ng so víi cuèi n¨m 2001 lµ 175 tû ®ång, tèc ®é t¨ng 9,5%. Nh­ng tÝnh ®Õn 31/12/2003: Tæng nguån vèn huy ®éng: 2.168 tû ®ång, ®¹t 99,5% kÕ ho¹ch, t¨ng so víi cuèi n¨m 2002 lµ 156 tû ®ång, tèc ®é t¨ng 7,8%. Trong ®ã: - TiÒn göi D©n c­ t¨ng lªn 955,461 tû ®ång t¨ng 9,6% so víi n¨m 2002 - TiÒn göi Doanh nghiÖp: 747,070 tû ®ång - TiÒn göii c¸c Tæ chøc tÝn dông: 131 tû ®ång Néi tÖ ®¹t: 1833,531 tû ®ång, chiÕm tû träng: 84,6% trong tæng nguån vèn huy ®éng Ngo¹i tÖ ®¹t: 334,469 tû ®ång, chiÕm tû träng: 15,4% trong t«ng nguån vèn huy ®éng B¶ng 1: T×nh h×nh huy ®éng vèn cña NHCT Hai Bµ Tr­ng- Hµ Néi §¬n vÞ: TriÖu ®ång ChØ tiªu N¨m 2002 N¨m 2003 Tæng sè Tû träng(%) Tæng sè Tû träng(%) Tæng nguån vèn huy ®éng I. Néi tÖ: 1. TiÒn göi d©n c­ 2. TiÒn göi doanh nghiÖp 3. TiÒn göi tæ chøc tÝn dông II. Ngo¹i tÖ: (Quy ra VN§) 1. TiÒn göi d©n c­ 2. TiÒn göi doanh nghiÖp 3. TiÒn göi tæ chøc tÝn dông 2.013.000 1.558.115 871.470 686.645 - 454.885 446.530 8355 - 100% 77,4% 22,6% 2.168.000 1.833.531 955.461 747.070 131.000 334.469 327.780 6689 - 100% 84,6% 15,4% ( Nguån: B¸o c¸o c«ng t¸c huy ®éng vèn ) N¨m 2003, c«ng t¸c huy ®éng vèn gÆp rÊt nhiÒu biÕn ®éng vÒ l·i suÊt: Cã thêi ®iÓm møc l·i suÊt huy ®éng lªn cao nhÊt trong thêi gian gÇn ®©y, cã thêi ®iÓm møc l·i suÊt huy ®éng l¹i xuèng rÊt thÊp nªn ®· ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn t×nh h×nh huy ®éng vèn cña chi nh¸nh, nhÊt lµ sù c¹nh tranh hÕt søc s«i ®éng vÒ l·i suÊt gi÷a c¸c NHTM ho¹t ®éng trªn ®Þa bµn quËn Hai Bµ Tr­ng. Tuy nhiªn chi nh¸nh ®· chñ ®éng triÓn khai nhiÒu biÖn ph¸p, ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn: Ph¸t hµnh tiÕt kiÖm dù th­ëng, ph¸t hµnh tr¸i phiÕu, thùc hiÖn tèt chÝnh s¸ch kh¸ch hµng,... ®Ó ph¸t triÓn nguån vèn. Tõ nh÷ng biÖn ph¸p tÝch cùc vµ uy tÝn cña chi nh¸nh, Tæng nguån vèn huy ®éng ®· t¨ng tr­ëng æn ®Þnh, ®¸p øng ®Çy ®ñ vèn vµ t¹o thÕ chñ ®éng cho ph¸t triÓn kinh doanh, ngoµi ra cßn th­êng xuyªn nép vèn thõa theo kÕ ho¹ch b×nh qu©n h¬n 1000 tû ®ång vÒ NHCTVN, ®Ó ®iÒu hoµ chung trong toµn hÖ thèng . 4.2.Ho¹t ®éng tÝn dông vµ ®Çu t­ Cã thÓ nãi “ cho vay tÝn dông ” lµ ho¹t ®éng c¬ b¶n, tiªu biÓu vµ quan träng nhÊt t¹o ra lîi nhuËn cña NH. tuy nhiªn mét thùc tÕ lµ m«i tr­êng ®Çu t­ cã nhiÒu khã kh¨n, nhiÒu dù ¸n kh«ng cã hiÖu qu¶, cã dù ¸n hiÖu qu¶ nh­ng l¹i ch­a ®ñ ®iÒu kiÖn vay vèn. Thùc hiÖn ph­¬ng ch©m: ‘ Ph¸t triÓn, an toµn, hiÖu qu¶ “, c«ng t¸c ®Çu t­ cho vay cña Chi nh¸nh ®· thùc hiÖn ®óng theo chØ ®¹o cña NHCT Vnam. Chi nh¸nh quan t©m triÓn khai c¸c biÖn ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ vµ an toµn vèn, quyÕt t©m ®­a d­ nî t¨ng tr­ëng mét c¸ch lµnh m¹nh v÷ng ch¾c. NhiÒu biÖn ph¸p ®­îc triÓn khai mét c¸ch ®ång bé, chñ ®éng b¸m s¸t doanh nghiÖp, t¹o ®iÒu kiÖn hç trî tÝch cùc c¸c doanh nghiÖp vay vèn cña NH. C«ng t¸c tiÕp thÞ thu hót kh¸ch hµng còng ®­îc chó ý ®Õn. Kh©u thÈm ®Þnh dù ¸n, xö lý nî tån ®äng còng ®Æc biÖt ®­îc quan t©m. Ph­¬ng ch©m ®ã ®· ®­îc qu¸n triÖt tíi t­ng phßng ban, bé phËn cña NHCT- HBT. Tæng d­ nî cho vay nÒn kinh tÕ vµ c¸c kho¶n ®Çu t­ ®Õn 31/12/2002 lµ: 1.231,3 tû ®ång so víi cuèi n¨m 2001 t¨ng 106,5 tû ®ång, tèc ®é t¨ng 9,5%. Trong ®ã: - D­ nî cho vay nÒn kinh tÕ: 904 tû ®ång, t¨ng 9,7% - C¸c kho¶n ®Çu t­: 327,3 tû ®ång, t¨ng 8,9% Sang ®Õn n¨m 2003, víi ph­¬ng cham ®ã ho¹t ®éng cvho vay vµ ®Çu t­ ®¹t ®­îc nh­ sau: TÝnh ®Õn 31/12/2003 Tæng d­ nî cho vay nÒn kinh tÕ vµ c¸c kho¶n ®Çu t­ lµ 930 tû ®ång, ®¹t 95,7% kÕ ho¹ch gi¶m so víi cuèi n¨m 2002 lµ 301,3 tû ®ång. Trong ®ã: - D­ nî cho vay nÒn kinh tÕ: ®¹t 920 tû ®ång, t¨ng 16 tû ®ång - C¸c kho¶n ®Çu t­: 10 tû ®ång, gi¶m 317,3 tû ®ång Nguyªn nh©n gi¶m: §Ó hç trî ®¶m b¶o nguån vèn chung cña toµn hÖ thèng NHCT ë thêi ®iÓm khan vèn, Chi nh¸nh ®· rót c¸c kho¶n ®Çu t­ t¹i NHNN0 vµ quü tÝn dông nh©n d©n , kh«ng ®Çu t­ tiÕp. C¬ cÊu d­ nî: - Cho vay ng¾n h¹n: 519,5 tû ®ång, chiÕm 56,4% trong tæng d­ nî - Cho vay trung vµ dµi h¹n: 400,5 tû ®ång, chiÕm 43,6% trong tæng d­ nî Trong ®ã: - Cho vay trung h¹n: 136 tû ®ång, chiÕm 14,8% trong tæng d­ nî - Cho vay dµi h¹n: 264,5 tû ®ång, chiÕm 28,8% trong tæng d­ nî B¶ng 2: T×nh h×nh ho¹t ®éng tÝn dông cña NHCT- HBT §¬n vÞ: tû ®ång ChØ tiªu N¨m 2002 N¨m 2003 Tæng d­ nî cho vay vµ ®Çu t­ 1.321,3 930 Trong ®ã: - D­ nî cho vay nÒn kinh tÕ - C¸c kho¶n ®Çu t­ 904 327,3 920 10 ( Nguån: B¸o c¸o tång kÕt ho¹t ®éng KD cña NHCT- HBT) Thùc hiÖn chØ ®¹o cña NHCT ViÖt Nam, c«ng t¸c xö lý nî tån ®äng ®· triÓn khai rÊt tÝch cùc, t¸t c¶ c¸c kho¶n nî tån ®äng ®Òu ®­îc rµ so¸t l¹i vµ ph©n tÝch nh÷ng khã kh¨n thuËn lîi ®Ó t×m ra biÖn ph¸p xö lý phï hîp nhÊt. Tuy nhiªn, sè nî tån ®äng cßn d­ ®Õn nay hÇu hÕt lµ c¸c kho¶n rÊt khã ®ßi ( vay vèn dù ¸n §µi Loan ) nªn ®· ¶nh h­ëng ®Õn kÕt qu¶ thu nî. Tæng sè nî xö lý trong n¨m 2003 ®­îc 5184 triÖu ®ång, trong ®ã xö lý rñi ro 2039 triÖu ®ång, ®­îc NHCT VN ®¸nh gi¸, xÕp lo¹i kh¸ trong c«ng t¸c xö lý nî tån ®äng. Tæng d­ nî qu¸ h¹n ®Õn 31/12/2003 lµ 9,3 tû ®ång, chiÕm 1.01% trong tæng d­ nî 4.3 Ho¹t ®éng kinh doanh ®èi ngo¹i NghiÖp vô kinh doanh ®èi ngo¹i ngµy cµng ®­îc ph¸t triÓn cã chÊt l­îng víi mét tiÒm n¨ng lín, gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo s­ ph¸t triÓn cña Chi nh¸nh. * Doanh sè mua b¸n mét sè ngo¹i tÖ chñ yÕu (Quy ra USD ) - Doanh sè mua: 29,6 triÖu USD - Doanh sè b¸n: 29,4 triÖu USD * Doanh sè thanh to¸n quèc tÕ: - Thanh to¸n nhËp khÈu: 30,7 triÖu USD - Thanh to¸n xuÊt khÈu: 10,6 triÖu USD - Thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®i: 6,8 triÖu USD - Thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®Õn: 3,0 triÖu USD * Chi tr¶ kiÒu hèi - Sè l­ît chi tr¶: 211 l­ît - Doanh sè ( quy ®æi USD ): 1,068 triÖu USD ( 16.695 triÖu ®ång ViÖt Nam ) Qua qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, ho¹t ®éng kinh doanh ®èi ngo¹i ®· t¹o lîi thÕ ®Ó më réng ho¹t ®éng tÝn dông ®èi néi, t¨ng nguån vèn ngo¹t tÖ, t¨ng thu dÞch vô phÝ. §©y lµ kho¶n thu an toµn vµ ph¶n ¸nh tr×nh ®é ph¸t triÓn tiÕn bé cña ng©n hµng. 4.4 C«ng t¸c kÕ to¸n tµi chÝnh vµ kÕt qu¶ kinh doanh C«ng t¸c kÕ to¸n thanh to¸n lµ mét trong ba trung t©m ho¹t ®éng cña ng©n hµng. Chi nh¸nh NHCT- HBT kh«ng ngõng hoµn thiÖn phong c¸ch lµm viÖc, triÓn khai kÞp thêi c¸c ch­¬ng tr×nh øng dông hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ ng©n hµng. Quan träng h¬n lµ Chi nh¸nh ®· triÓn khai chuyÓn ®æi thµnh c«ng ch­¬ng tr×nh hiÖn ®¹i ho¸ ng©n hµng do NHCT VN chän Chi nh¸nh lµ mét trong nh÷ng ®¬n vÞ ®Çu tiªn thÝ ®iÓm. Trong c«ng t¸c tµi chÝnh kÕ to¸n lu«n chñ ®éng tæ chøc viÖc thanh to¸n, ghi chÐp ph¶n ¸nh chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ vµ kÞp thêi mäi nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh, nh»m ®¸p øng c¸c yªu cÇu kinh doanh cña ng©n hµng vµ phôc vô kh¸ch hµng mét c¸ch tèt nhÊt. Phèi hîp chÆt chÏ víi phßng Tæ chøc hµnh chÝnh vµ c¸c phßng liªn quan trong viÖc ®¸p øng nhu cÇu mua s¾m c«ng cô lao ®éng thiÕt yÕu ®Ó phôc vô cho c«ng t¸c kinh doanh trªn tinh thÇn chèng l·ng phÝ, tiÕt kiÖm chi tiªu theo néi dung vµ kÕ ho¹ch cña NHCT VN. KÕt qu¶ kinh doanh: - Tæng thu nhËp: 159,9 tû ®ång Trong ®ã: + Thu l·i cho vay: 74,9 tû ®ång + Thu l·i ®iÒu hoµ vèn: 73,4 tû ®ång + Thu l·i KD ngo¹i tÖ: 0,9 tû ®ång - Tæng chi phÝ: 143,2 tû ®ång Trong ®ã: + Chi phÝ tr¶ l·i tiÒn göi: 113,3 tû ®ång + Chi phÝ cho nh©n viªn: 8,8 tû ®ång + Chi phÝ dù phßng rñi ro: 11,3 tû ®ång - Lîi nhuËn: 16,7 tû ®ång ®¹t 111,4% so kÕ ho¹ch NHCT VN giao Thu tõ l·i cho vay vµ l·i ®iÒu hoµ cã thÓ nãi lµ nguån thu chñ yÕu cña NHCT- HBT. Nguån thu nµy ®¶m b¶o sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn æn ®Þnh cña NHCT- HBT B¶ng 3: KÕt qu¶ kinh doanh §¬n vÞ: tû ®ång ChØ tiªu N¨m 2002 N¨m 2003 Tæng thu nhËp 128,885 159,9 Tæng chi phÝ 104,751 143,2 Lîi nhuËn 24,134 16,7 ( Nguån: B¸o c¸o tæng kÕt ho¹t ®éng KD ) 4.5 C«ng t¸c tiÒn tÖ kho quü Cïng víi sù t¨ng tr­ëng nÒn kinh tÕ, khèi l­îng tiÒn mÆt thi chi qua quü ng©n hµng còng rÊt lín. Chi nh¸nh NHCT- HBT ®· ®¸p øng ®Çy ®ñ kÞp thêi c¸c nhu cÇu cña kh¸ch hµng vÒ thu chi tiÒn mÆt, ngo¹i tÖ. Ng©n hµng tæ chøc m¹ng l­íi thu chi nhanh chãng cho kh¸ch hµng, ®¶m b¶o thu chi kÞp thêi chÝnh x¸c, víi th¸i ®é v¨n minh lÞch sù. Nh©n viªn ng©n hµng lµm tèt c¸c dÞch vô theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng nh­: Thu tiÒn l­u ®éng, chuyÓn tiÒn nhanh ®i c¸c tØnh. Víi khèi l­îng thu chi tiÒn mÆt ngµy cµng t¨ng, bé phËn tiÒn tÖ kho quü ®· lu«n cè g¾ng phÊn ®Êu ®¶m b¶o c©n ®èi nguån tiÒn mÆt ®Ó ®¸p øng ®Çy ®ñ, kÞp thêi c¸c nhu cÇu thu chi tiÒn mÆt. Trong qu¸ tr×nh phôc vô nh©n viªn lµm viÖc víi tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao, liªm khiÕt nªn ®· gi÷ ®­îc mèi quan hÖ tèt víi kh¸ch hµng vµ sè l­îng kh¸ch hµng ®Õn giao dÞch t¹i Chi nh¸nh ngµy cµng nhiÒu. Bªn c¹nh ®ã, bé phËn kho quü còng ®· lµm tèt c«ng t¸c b¶o vÖ an toµn tuyÖt ®èi tiÒn b¹c, tµi s¶n trong kho vµ vËn chuyÓn trªn ®­êng. 4.6 C«ng t¸c kiÓm tra kiÓm so¸t néi bé Trªn c¬ së nhiÖm vô kinh doanh, c¨n cø vµo ch­¬ng tr×nh kiÓm tra cña NHCT VN, c«ng t¸c kiÓm tra kiÓm so¸t néi bé cña NHCT- HBT ®· chñ ®éng lËp ch­¬ng tr×nh vµ thùc hiÖn kiÓm so¸t trªn tÊt c¶ c¸c mÆt nghiÖp vô: TÝn dông, B¶o l·nh, KÕ to¸n tµi chÝnh, TiÒn tÖ kho quü, ChÕ ®é an toµn kho quü... tõ ®ã ®«n ®èc viÖc thùc hiÖn chÕ ®é quy ®Þnh ®i vµo nÒ nÕp. Trong c«ng t¸c xö lý nî tån ®äng ®· tÝch cùc tham gia ®ãng gãp, ®Ò xuÊt nh÷ng biÖn ph¸p thÝch hîp ®óng tr×nh tù ph¸p luËt, ®Ó giai quyÕt nh÷ng kho¶n nî khã ®ßi. Thùc hiÖn tèt c«ng t¸c kiÓm tra néi bé ®· kÞp thêi chÊn chØnh nh÷ng tån t¹i, bæ sung nh÷ng thiÕu sãt trong c¸c mÆt nghiÖp vô, h¹n chÕ ®­îc rñi ro trong kinh doanh, gãp phÇn tÝch cùc vµo kÕt qu¶ ho¹t ®éng vµ sù ph¸t triÓn cña Chi nh¸nh. ii. thùc tr¹ng ttkdtm t¹i nhct kvii- hbt- Hµ néi 1. T×nh h×nh chung vÒ TTKDTM t¹i NHCT KVII- HBT- Hµ Néi Cïng víi sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, hoµ nhËp vµo sù ph¸t triÓn cña ngµnh ng©n hµng nãi chung vµ hÖ thèng NHCT nãi riªng, ho¹t ®éng thanh to¸n cña Chi nh¸nh ngµy cµng ph¸t triÓn nhÊt lµ ho¹t ®éng TTKDTM. Víi thµnh phÇn kh¸ch hµng ®a d¹ng ®Òu më tµi kho¶n t¹i Chi nh¸nh nªn sè tµi kho¶n tiÒn göi tõ 6241 tµi kho¶n (n¨m 2002) vµ ®Õn n¨m 2003 ®· lªn 6351 tµi kho¶n. §Ó ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng t¨ng cña kh¸ch hµng Chi nh¸nh lu«n coi träng c«ng t¸c thanh to¸n vµ ®· tÝch cùc ®Èy m¹nh øng dông c«ng nghÖ tin häc vµo hÖ thèng thanh to¸n nh»m thay thÕ cho viÖc lµm thñ c«ng. §iÒu ®ã dÉn ®Õn hiÖu qu¶ thanh to¸n ®­îc n©ng cao, thêi gian thanh to¸n ®­îc rót ng¾n t¹o ®­îc niÒm tin cho kh¸ch hµng, n©ng cao uy tÝn cña ng©n hµng. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, doanh sè TTKDTM t¹i chi nh¸nh NHCT- HBT t¨ng lªn ®¸ng kÓ vµ ngµy cµng chiÕm ­u thÕ h¬n so víi thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt. Doanh sè TTKDTM t¹i Chi nh¸nh NHCT- HBT kh¸ cao, chiÕm ®a sè trong tæng doanh sè thanh to¸n nãi chung (kho¶ng 75%). §©y lµ kÕt qu¶ rÊt tèt, thÓ hiÖn ho¹t ®éng thanh to¸n qua NH t¹i Chi nh¸nh ngµy cµng ph¸t triÓn vµ ®­îc më réng ra kh«ng chØ trªn ®Þa bµn Thµnh phè Hµ Néi mµ cßn më réng ra trªn ph¹m vi toµn quèc. B¶ng 4: T×nh h×nh thanh to¸n t¹i NHCT- HBT (N¨m 2002-2003) §¬n vÞ: triÖu ®ång ChØ tiªu N¨m 2002 N¨m 2003 Doanh sè Tû lÖ (%) Doanh sè Tû lÖ (%) 1. TTB»ng tiÒn mÆt 2. TTKDTM 8.192.477 24.010.748 25,44% 74,56% 8.914.723 27.020.593 24,81% 75,19% TT chung 32.203.225 100% 35.935.316 100% ( Nguån: B¸o c¸o nghiÖp vô thanh to¸n ) N¨m 2002: TTKDTM ®¹t doanh sè 24.010.748 triÖu ®ång chiÕm 74,56% trong t«ng doanh sè thanh to¸n chung ( 32.203.225 triÖu ®ång ). Trong n¨m 2003: TTKDTM cã doanh sè 27.020.593 triÖu ®ång, chiÕm 75,19% trong Tæng doanh sè thanh to¸n chung vµ t¨ng 3.009.845 triÖu ®ång so víi n¨m 2002 Së dÜ ho¹t ®éng TTKDTM t¹i Chi nh¸nh NHCT- HBT ®¹t ®­îc doanh sè vµ tû träng cao h¬n so víi thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt lµ do Chi nh¸nh ®· thùc hiÖn tèt c«ng t¸c tiÒn tÖ, kho quü, ®¸p øng mäi nhu cÇu rót tiÒn mÆt cña kh¸ch hµng. ViÖc chuyÓn ®æi tõ tiÒn mÆt sang chuyÓn kho¶n vµ ng­îc l¹i rÊt dÔ dµng do vËy kh¸ch hµng kh«ng ph¶i tÝch tr÷ tiÒn mÆt n÷a mµ göi vµo tµi kho¶n vµ nhê Chi nh¸nh ®øng ra thanh to¸n, chØ khi nµo cÇn thiÕt míi ph¶i rót tiÒn mÆt tõ tµi kho¶n. C¸c doanh nghiÖp ®Òu h­íng tíi thanh to¸n b»ng chuyÓn kho¶n nªn gi¶m ¸p lùc vÒ tiÒn mÆt. Trong c«ng t¸c thanh to¸n, NHCT- HBT lu«n cã sù ®æi míi, n¾m b¾t kÞp thêi c¸c chñ tr­¬ng cña ngµnh, vËn dông c«ng nghÖ tin häc tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i vµo quy tr×nh thanh to¸n ®Ó n©ng cao chÊt l­îng thanh to¸n. H¬n n÷a, Chi nh¸nh cßn cã mét ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn cã n¨ng lùc, phÈm chÊt ®¹o ®øc tèt vµ t©m huyÕt víi nghÒ. Bªn c¹nh ®ã, th× doanh sè thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt trong n¨m 2003 vÉn t¨ng so víi n¨m 2002. §iÒu nµy ®ßi hái ngµnh ng©n hµng nãi chung vµ Chi nh¸nh NHCT- HBT nãi riªng ph¶i quan t©m nhiÒu nhiÒu ®Õn vÊn ®Ò gi¶m tû träng thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt. §ång thêi Chi nh¸nh còng cÇn ph¶i sö dông c¸c biÖn ph¸p nh­ qu¶ng c¸o, tuyªn truyÒn... vÒ tÝnh ­u viÖt cña c¸c h×nh thøc TTKDTM ®Ó n©ng cao tû träng TTKDTM h¬n n÷a trong tæng doanh sè thanh to¸n nãi chung. 2. T×nh h×nh vËn dông c¸c h×nh thøc TTKDTM t¹i NHCT KVII- HBT- Hµ Néi HiÖn nay, NHCT- HBT sö dông h×nh thøc thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö gi÷a c¸c ng©n hµng trong cïng hÖ thèng, TTBtrõ víi c¸c NHTM kh¸c, c¸c Tæ chøc tÝn dông trªn ®Þa bµn Hµ Néi vµ thanh to¸n qua tiÒn göi t¹i NHNN. Nh÷ng h×nh thøc TTKDTM ®ang ¸p dông t¹i NHCT KVII- HBT- Hµ Néi: - UNC- LÖnh chi - UNT- Nhê thu - SÐc Bªn c¹nh nh÷ng h×nh thøc thanh to¸n trªn NHCT- HBT míi triÓn khai thÎ ATM cho c¸c bé ng©n hµng vµ mét sè kh¸ch hµng ®Æc biÖt, cßn thÎ thanh to¸n ch­a ®­îc triÓn khai. B¶ng 5: T×nh h×nh TTKDTM t¹i NHCT- HBT n¨m 2002,2003 §¬n vÞ: triÖu ®ång H×nh thøc N¨m 2002 N¨m 2003 Sè mãn Sè tiÒn Sè mãn Tû träng Sè tiÒn Tûträng 1.UNC-chuyÓn tiÒn - UNC - ChuyÓn tiÒn 2. UNT 3. SÐc - SÐc chuyÓn kho¶n - SÐc b¶o chi 4. C¸c lo¹i kh¸c 45.401 45.397 4 4.848 7.348 5.534 1.814 129.897 10.372.123 10.371.811 312 38.813 913.486 241.996 671.492 12.686.054 43.861 43.860 1 6.499 5.972 4.718 1.254 116.861 25,3 3,75 3,45 67,5 10.223.384 10.223.353 31 159.148 992.511 197.173 795.338 15.645.549 37,8 0,6 3,6 58 Tæng 187.494 24.010.478 173.193 100 27.020.593 100 ( Nguån: B¸o c¸o nghiÖp vô thanh to¸n) Trong c¸c h×nh thøc TTKDTM t¹i Chi nh¸nh th× UNC chiÕm tû träng cao nhÊt: N¨m 2002 chiÕm 43,2%, n¨m 2003 chiÕm 37,8%. Trong khi ®ã SÐc chiÕm 3,8% doanh sè n¨m 2002 vµ 3,6% n¨m 2003; UNT chiÕm 0,16% doanh sè n¨m 2002 vµ 0,6% doanh sè n¨m 2003. C¸c h×nh thøc thanh to¸n kh¸c chiÕm tû träng kh¸ cao trong tæng doanh sè TTKDTM. §Ó thÊy râ ý nghÜa cña tõng h×nh thøc TTKDTM mµ kh¸ch hµng ®· sö dông t¹i NH ta ph©n tÝch tû träng cña tõng h×nh thøc thanh to¸n trong tæng doanh sè thanh to¸n khi ®· lo¹i trõ c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh¸c qua b¶ng sau: B¶ng 6: T×nh h×nh sö dông c¸c h×nh thøc TTKDTM n¨m 2002, 2003 t¹i NHCT- HBT- HNéi ( §· lo¹i trõ c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh¸c ) §¬n vÞ: triÖu ®ång H×nh thøc N¨m 2002 N¨m 2003 Sè mãn Sè tiÒn Sè mãn Tû träng % so 2002 Sè tiÒn Tû träng % so 2002 1.UNC-chuyÓntiÒn - UNC - ChuyÓn tiÒn 45.401 45.397 4 10.372.123 10.371.811 312 43.861 43.860 1 77,9 1 96,6 10.223.384 10.223.353 31 89,9 98,6 2. UNT 4.848 38.813 6499 11,5 134 159.148 1,4 410 3.SÐc - SCK - SBC 7.348 5.534 1.814 913.486 241.996 671.492 5.972 4.718 1.254 10,6 81,3 992.511 197.173 795.173 8,7 108,6 Tæng 57.597 11.324.424 56.332 100 97,8 11.375.044 100 100,45 ( Nguån: B¸o c¸o nghiÖp vô thanh to¸n ) Mçi h×nh thøc TTKDTM ®Òu cã nh÷ng ­u, nh­îc ®iÓm riªng, chóng ta cÇn ph©n tÝch kü h¬n c¸c néi dung cô thÓ cña tõng h×nh thøc TTKDTM t¹i Chi nh¸nh. 2.1 H×nh thøc thanh to¸n b»ng Uû nhiÖm chi- ChuyÓn tiÒn UNC lµ h×nh thøc thanh to¸n ®­îc sö dông nhiÒu nhÊt, nã chiÕm tû träng cao nhÊt vµ ngµy cµng t¨ng. N¨m 2002: Víi sè mãn 45.397 mãn (chiÕm 78,82% trªn tæng sè mãn) doanh sè ®¹t 10.371.811 tr® chiÕm 91,5% tæng doanh sè TTKDTM. N¨m 2003, vÒ sè mãn ®¹t 43.860 mãn (77,86%) gi¶m 1.542 mãn so víi n¨m 2002; vÒ doanh sè ®¹t ®­îc 10.223.353 tr® gi¶m 148.459 tr®. Tuy c¶ sè mãn vµ doanh sè ®Òu gi¶m nh­ng b×nh qu©n sè tiÒn trªn mét mãn thanh to¸n l¹i t¨ng. §iÒu nµy chøng tá trÞ gi¸ mçi kho¶n thanh to¸n cña kh¸ch hµng ngµy cµng lín. H×nh thøc thanh to¸n b»ng UNC chiÕm tû träng cao c¶ vÒ sè mãn vµ sè tiÒn vµ kh«ng ngõng t¨ng lªn lµ do h×nh thøc nay cã thñ tôc thanh to¸n ®¬n gi¶n, thuËn tiÖn vµ néi dung thanh to¸n phong phó so víi c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh¸c. Ngoµi viÖc dïng ®Ó thanh to¸n tiÒn hµng ho¸, dÞch vô cßn ®­îc dïng ®Ó thanh to¸n c«ng nî, chuyÓn tiÒn cÊp kinh phÝ, nép lÖ phÝ, chuyÓn tiÒn c¸ nh©n. H¬n n÷a, cßn phô thuéc vµo ®é tÝn nhiÖm lÉn nhau cña kh¸ch hµng, t×nh h×nh trang bÞ kü thuËt thanh to¸n cña ng©n hµng... Tuy nhiªn, bªn c¹nh nh÷ng ­u ®iÓm th× h×nh thøc nµy vÉn cßn cã nh÷ng h¹n chÕ: - Do kh«ng quy ®Þnh thêi h¹n thanh to¸n cô thÓ nªn ng­êi mua cã thÓ chiÕm dông vèn cña ng­êi b¸n. - NH kh«ng cã c¨n cø ®Ó ®«n ®èc viÖc thanh to¸n Cßn h×nh thøc SÐc chuyÓn tiÒn th× kh¸ch hµng sö dông rÊt Ýt. So víi n¨m 2002 th× trong n¨m 2003 sè l­îng kh¸ch hµng sö dông h×nh thøc nµy gi¶m 2.2 H×nh thøc thanh to¸n b»ng Uû nhiÖm thu H×nh thøc thanh to¸n b»ng UNT t¹i Chi nh¸nh NHCT- HBT trong n¨m 2003 t¨ng ®¸ng kÓ so víi n¨m 2002. N¨m 2003, UNT víi 6.499 mãn t¨mg 1.651 mãn (34%) vµ cã doanh sè 159.148 tr® t¨ng 120.335 tr® so víi n¨m 2002 (t¨ng 310%). MÆc dï tèc ®é t¨ng cña UNT c¶ vÒ sè mãn lÉn doanh sè nhõg nã chiÕm tû träng nhá trong tæng doanh sè thanh to¸n nãi chung. Nguyªn nh©n: - UNT do bªn b¸n lËp ®Ó ®ßi tiÒn ng­êi mua sau khi ®· giao hµng. Khi NH nhËn ®­îc UNT sÏ trÝch ngay vµo tµi kho¶n cña ng­êi mua ®Ó chuyÓn vµo tµi kho¶n cña ng­êi b¸n mµ kh«ng ®îi ng­êi mua cã chÊp nhËn hay kh«ng. Do vËy, UNT chØ ®­îc sö dông thanh to¸n c¸c kho¶n cã gi¸ trÞ nhá. - Trong tr­êng hîp UNT thanh to¸n kh¸c NH th× thñ tôc chuyÓn rÊt r­êm rµ, lßng vßng g©y nªn thanh to¸n chËm trÔ, ng­êi b¸n dÔ bÞ chiÕm dông vèn. 2.3 H×nh thøc thanh to¸n b»ng SÐc H×nh thøc thanh to¸n b»ng SÐc vÉn lµ h×nh thøc thanh to¸n trùc tiÕp dÔ ®­îc NH chÊp nhËn. Tuy nhiªn h×nh thøc thanh to¸n nµy vÉn chiÕm tû träng nhá trong tæng doanh sè TTKDTM t¹i NHCT-HBT. Qua b¶ng sè liÖu trªn ta thÊy: N¨m 2002: H×nh thøc thanh to¸n b»ng SÐc cã 7.348 mãn víi doanh sè 913.486 tr®. N¨m 2003: Sè mãn thanh to¸n b»ng SÐc lµ 5.972 mãn gi¶m 1.376 mãn; so víi n¨m 2002 doanh sè lµ 992.511tr® t¨ng 79.025 tr® so víi n¨m 2002. §iÒu nµy cã nghÜa sè tiÒn trªn mét mãn thanh to¸n b»ng SÐc t¨ng lªn (b×nh qu©n 166 tr® mét mãn). Thùc tÕ cho thÊy h×nh thøc thanh to¸n b»ng SÐc t¹i NHCT- HBT ®­îc kh¸ch hµng sö dông Ýt h¬n so víi h×nh thøc thanh to¸n b»ng UNC. §©y còng lµ t×nh h×nh chung cña c¸c NHTM hiÖn nay. Tuy nhiªn, tû träng thanh to¸n b»ng SÐc ë NHCT- HBT (kho¶ng h¬n 8%) trong tæng doanh sè TTKDTM lµ cao h¬n so víi UNT. HiÖn nay, t¹i NHCT- HBT cã hai lo¹i SÐc ®­îc sö dông ®ã lµ SÐc chuyÓn kho¶n vµ SÐc b¶o chi. 2.3.1 SÐc chuyÓn kho¶n (SCK) Trong thanh to¸n b»ng SÐc t¹i NHCT- HBT th× SCK cã thñ tôc thanh to¸n ®¬n gi¶n h¬n SBC nh­ng tû träng cña nã l¹i thÊp h¬n so víi SBC. Cô thÓ, n¨m 2002 SCK cã 5.534 mãn víi sè tiÒn 241.996 tr®. N¨m 2003, sè mãn lµ 4.718 vµ sè tiÒn 197.173 tr®. C¶ sè mãn vµ sè tiÒn cña SCK ®Òu cã xu h­íng gi¶m so víi n¨m 2002. Do nã cã nh÷ng tån t¹i sau: - SCK do chñ tµi kho¶n chñ ®éng ph¸t hµnh ®Ó trao cho ng­êi b¸n. Nh­ng nÕu, chñ tµi kho¶n ph¸t hµnh SÐc qu¸ sè d­ th× tê SÐc ®ã kh«ng ®­îc ng©n hµng chÊp nhËn thanh to¸n nªn ng­êi b¸n kh«ng thu håi ®­îc tiÒn hµng nh­ vËy ng­êi b¸n bÞ thiÖt h¹i do ng­êi mua chiÕm dông vèn. - SCK th­êng ®­îc sö dông ®Ó thanh to¸n nh÷ng mãn tiÒn cã gi¸ trÞ thÊp vµ ®­îc sö dông réng r·i cho c¸c tÇng líp d©n c­ cã tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n t¹i NH. Nh­ng ë NHCT- HBT th× sè l­îng ng­êi cã tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n t¹i ng©n hµng rÊt Ýt. 2.3.2 SÐc b¶o chi (SBC) SÐc b¶o chi ®­îc nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ ­a chuéng vµ hay sö dông do nã cã ­u thÕ lµ h¹n chÕ ®­îc rñi ro trong thanh to¸n v× cã sù ®¶m b¶o trùc tiÕp trong thanh to¸n cña ng©n hµng, nã chiÕm tû träng cao trong ph­¬ng thøc thanh to¸n b»ng SÐc t¹i NHCT- HBT. N¨m 2002, SBC cã 1.814 mãn vµ cã doanh sè 671.492 tr®. N¨m 2003, th× sè mãn thanh to¸n b»ng SBC gi¶m xuèng cßn 1.254 mãn nh­ng doanh sè l¹i t¨ng lªn 795.338 tr®. Tuy doanh sè thanh to¸n cã t¨ng nh­ng nã vÉn chiÕm tû träng nhá trong tæng doanh sè TTKDTM bëi v× SBC cßn cã h¹n chÕ: - Thñ tôc thanh to¸n cña SBC phøc t¹p v× tr­íc khi trao SÐc cho ng­êi b¸n chñ tµi kho¶n ph¶i ®Õn NH ®Ó lµm thñ tôc b¶o chi SÐc. - TÊt c¶ c¸c tê SBC ®Òu ph¶i trÝch tµi kho¶n tiÒn göi ®Ó l­u ký vµo tµi kho¶n ®¶m b¶o thanh to¸n SBC. ViÖc l­u ký nµy lµm chñ tµi kho¶n bÞ ø ®äng vèn ë tµi kho¶n l­u ký, vµ chñ tµi kho¶n kh«ng ®­îc NH tr¶ l·i ë tµi kho¶n nµy. - §èi víi SBC thanh to¸n kh¸c NH cïng hÖ thèng th× NH b¶o chi SÐc ph¶i tÝnh kÝ hiÖu mËt vµ NH thanh to¸n SÐc ph¶i gi¶i m· nªn mÊt nhiÒu thêi gian. NÕu NH tÝnh sai ký hiÖu mËt th× SÐc ®ã kh«ng ®­îc thanh to¸n ngay g©y chËm trÔ trong thanh to¸n vµ t¨ng chi phÝ do ph¶i tra so¸t ký hiÖu mËt. iii. §¸nh gi¸ vÒ c«ng t¸c ttkdtm t¹i nhct- hbt- hnéi 1. KÕt qu¶ Nh×n chung, trong thêi gian qua c«ng t¸c TTKDTM t¹i Chi nh¸nh NHCT- HBT ®· cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn ®¸ng mõng. H×nh thøc thanh to¸n ®a d¹ng, phong phó, th¸i ®é phôc vô tèt... ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña phÇn ®«ng c¸c kh¸ch hµng lµ doanh nghiÖp, thu hót thªm nhiÒu kh¸ch hµng míi gãp phÇn t¨ng doanh sè TTKDTM. Tuy nhiªn trong c«ng t¸c TTKDTM vÉn cßn gÆp mét sè khã kh¨n, h¹n chÕ cÇn kh¾c phôc. 2. Nh÷ng h¹n chÕ vµ nguyªn nh©n chñ nh÷ng h¹n chÕ trong ho¹t ®éng TTKDTM t¹i Chi nh¸nh NHCT- HBT Qua t×m hiÓu, ph©n tÝch t×nh h×nh TTKDTM t¹i NHCT- HBT ta thÊy: Tû träng doanh sè TTKDTM chiÕm kh¸ cao (kho¶ng 75%) trong tæng doanh sè thanh to¸n chung, doanh sè TTKDTM lu«n cã sù t¨ng tr­ëng, n¨m sau cao h¬n n¨m tr­íc. Tuy nhiªn tû träng doanh sè TTKDTM cña Chi nh¸nh so víi tû träng cña mét sè n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi lµ kh«ng cao. C¸c h×nh thøc thanh to¸n ch­a ph¸t huy hÕt ®­îc nh÷ng ­u ®iÓm vèn cã cña nã, cã nh÷ng thÓ thøc nh­ thÎ tÝn dông trong n­íc kh«ng ®­îc ®­a vµo sö dông, thÎ thanh to¸n ch­a ®­îc ph¸t hµnh, viÖc sö dông c¸c h×nh thøc TTKDTM cßn ®¬n ®iÖu chñ yÕu lµ UNC. Ho¹t ®éng thanh to¸n ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña kh¸ch hµng mét c¸ch tèt nhÊt. Bªn c¹nh ®ã trang thiÕt bÞ cßn h¹n chÕ do thiÕu vèn, ch­a l¾p ®Æt ®­îc c¸c m¸y mãc hiÖn ®¹i. §Æc biÖt lµ h×nh thøc thÎ thanh to¸n ch­a ®­îc triÓn khai réng mét phÇn lµ do m¸y rót tiÒn ATM rÊt ®¾t, ch­a thÓ l¾p ®ång lo¹t. * Nguyªn nh©n cña nh÷ng tån t¹i nµy: + Nguyªn nh©n kh¸ch quan: - Do mÆt b»ng x· héi ch­a cao vÒ mäi mÆt, tr×nh ®é d©n trÝ cßn thÊp lµm cho ho¹t ®éng TTKDTM bÞ h¹n chÕ. Tr×nh ®é hiÓu biÕt cña kh¸ch hµng cã h¹n chÕ nªn viÖc tiÕp cËn vµ sö dông c¸c h×nh thøc TTKDTM ch­a ph¸t triÓn. - Thu nhËp cña ®¹i bé phËn d©n c­ cßn thÊp, c¸c mãn chi tiªu th­êng nhá nªn ng­êi d©n vÉn ­a chuéng thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt, ch­a cã thãi quen giao dÞch qua ng©n hµng. - Tuy ®· cã mét sè v¨n b¶n ph¸p quy vÒ ho¹t ®éng NH vµ c«ng t¸c TTKDTM nh­ng vÉn cßn h¹n chÕ vµ ch­a ®ång bé, kh«ng cËp nhËt chÕ ®é. + Nguyªn nh©n chñ quan: - SCK vµ SBC cã ph¹m vi thanh to¸n cßn h¹n chÕ, chØ ¸p dông ®èi víi nh÷ng kh¸ch hµng cã tµi kho¶n ë cïng mét NH hoÆc gi÷a c¸c NH kh¸c hÖ thèng nh­ng cã tham gia TTBTrõ trªn ®Þa bµn. SCK Ýt ®­îc sö dông v× trong tr­êng hîp kh¸ch hµng kh«ng ®¶m b¶o k¶h n¨ng thanh to¸n ngay, NH ch­a cho phÐp kh¸ch hµng chi qu¸ sè d­ khi t¹m thêi thiÕu vèn. SBC cã thñ tôc r­êm rµ, ng­êi mua ph¶i l­u ký mét sè tiÒn b»ng mÖnh gi¸ cña tê SÐc vµo mét tµi kho¶n riªng, sè tiÒn nµy kh«ng ®­îc sö dông nªn vèn bÞ ø ®äng. UNT cã nhiÒu h¹n chÕ nh­ thêi gian lu©n chuyÓn chøng tõ l©u, mäi tranh chÊp vÒ chøng tõ l©u, vµ chØ sö dông cho c¸c kho¶n thanh to¸n cã gi¸ trÞ thÊp. - KiÕn thøc hiÓu biÕt cña c¸c c¸n bé ng©n hµng vÒ hÖ thèng thanh to¸n hiÖn ®¹i kh«ng ®ång ®Òu dÉn ®Õn mét sè Ýt c¸c bé ng©n hµng ch­a n¾m b¾t kÞp víi sù biÕn ®æi cña c«ng nghÖ TTKDTM. Ngoµi ra, Chi nh¸nh ch­a ®Ò ra nh÷ng chÝnh s¸ch kh¸ch hµng phï hîp, ch­a cã sù phèi hîp ®ång bé gi÷a c¸c ban ngµnh trªn ®Þa bµn, ch­a cã biÖn ph¸p tuyªn truyÒn, qu¶ng c¸o th­êng xuyªn s©u réng c¸c ho¹t ®éng ng©n hµng còng nh­ tiÖn Ých cña viÖc TTKDTM qua ng©n hµng tíi ®¹i bé phËn d©n c­. ch­ong iii mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l­îng ttkdtm t¹i chi nh¸nh nhct- hai bµ tr­ng i. ®Þnh h­íng ph¸t triÓn c«ng t¸c ttkdtm ë n­íc ta trong thêi gian tíi 1. C¸c quan diÓm mang tÝnh ®Þnh h­íng Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng “TiÒn tÖ vÝ nh­ dßng m¸u cña c¬ thÓ, Ng©n hµng nh­ qu¶ tim, th× ho¹t ®éng thanh to¸n lµ ®éng- tÜnh m¹ch lu©n chuyÓn dßng m¸u ®ã ”. M«t c¬ thÓ khoÎ m¹nh ch¾c ch¾n ph¶i cã qu¶ tim khoÎ, mét hÖ thèng m¹ch m¸u th«ng suèt, bÒn ch¾c. C«ng cuéc ®æi míi nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc muèn thùc hiÖn tèt th× ®æi míi ngµnh ng©n hµng ph¶i lµ ®æi míi sè mét. §æi míi ngµnh ng©n hµng trªn nhiÒu lÜnh vùc, trong ®ã c«ng t¸c thanh to¸n nãi chung vµ TTKDTM nãi riªng ph¶i ®­îc ®æi míi vµ hoµn thiÖn. Ng©n hµng ph¶i qu¸n triÖt c¸c quan ®iÓm mang tÝnh ®Þnh h­íng cho viÖc ph¸t triÓn TTKDTM. - Ph¸t triÓn c¸c h×nh thøc TTKDTM ®Ó phôc vô cho sù ph¸t triÓn vµ héi nhËp cña nÒn kinh tÕ: Thùc tr¹ng nÒn kinh tÕ hiÖn nay ®ß hái ph¶i cã ph­¬ng thøc thanh to¸n víi nhiÒu h×nh thøc thanh to¸n nhanh chãng, an toµn, thuËn tiÖn phôc vô tèt nhÊt mäi giao dÞch thanh to¸n ®a d¹ng, phøc t¹p cña kh¸ch hµng. Do ®ã khi lùa chän ph¸t triÓn c¸c h×nh thøc TTKDTM ph¶i lu«n t¹o thuËn lîi lu©n chuyÓn vèn nhanh, thóc ®Èy s¶n xuÊt kinh doanh ph¸t triÓn, thóc ®Èy th­¬ng m¹i quèc tÕ ph¸t triÓn ®¶m b¶o yªu cÇu héi nhËp cña nÒn kinh tÕ nãi chung, cña ngµnh ng©n hµng nãi riªng ®«i víi nÒn kinh tÕ- tµi chÝnh thÕ giíi. - Ph¸t triÓn TTKDTM ph¶i dùa trªn ®iÒu kiÖn hiÖn ®¹i: Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn TTKDTM lµ qu¸ tr×nh l©u dµi, víi tõng b­íc ®i phï hîp ®iÒu kiÖn kh¸ch quan, chñ quan. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ch­a m¹nh, thu nhËp cña d©n c­ cßn thÊp, s¶n xuÊt kinh doanh cßn nhá... ta cÇn xem xÐt lùa chän nh­ thÕ nµo ®Ó ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt víi kh¶ n¨ng cña m×nh. - Ph¸t triÓn TTKDTM nh»m huy ®éng vèn nhµn rçi trong n­íc HiÖn nay c¸c giao dÞch thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt diÔn ra cßn nhiÒu vµ nã cßn cã nh÷ng mÆt h¹n chÕ nhÊt ®Þnh nh­ chi phÝ in, vËn chuyÓn, kiÓm ®Õm, x©y dùng kho tµng b¶o qu¶n. Trong khi ®ã n­íc ta l¹i thiÕu rÊt nhiÒu vèn phôc vô cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ ®¸t n­íc th× vÊn ®Ò ®Æt ra cho ngµnh ng©n hµng lµ ph¶i thu hót tèi ®a l­îng tiÒn nhµn rçi ®Ó phôc vô môc tiªu ph¸t triÓn b»ng viÖc ph¸t triÓn ho¹t ®éng thanh to¸n nhÊt lµ TTKDTM. - Ph¸t triÓn c¸c h×nh thøc TTKDTM ph¶i kÕt hîp hµi hoµ lîi Ých kh¸ch hµng vµ ng©n hµng VÒ phÝa kh¸ch hµng khi thùc hiÖn thanh to¸n qua ng©n hµng sÏ tiÕt kiÖm thêi gian, chi phÝ... Cßn vÒ phÝa ng©n hµng, TTKDTM lµ lo¹i h×nh kinh doanh dÞch vô chøa ®ùng Ýt rñi ro h¬n so víi ho¹t ®éng tÝn dông, cã thu nhËp t­¬ng ®èi. V× vËy, ph¶i kÕt hîp hµi hoµ lîi Ých hai bªn qua viÖc quy ®Þnh møc phi ®Ó NH cã thÓ më réng h×nh thøc TTKDTM t¹o thu nhËp ®ång thêi kh¸ch hµng c¶m thÊy thuËn tiÖn, kinh tÕ khi sö dông lo¹i h×nh dÞch vô nµy. 2. §Þnh h­íng ph¸t triÓn TTKDTM ë ViÖt Nam trong thêi gian tíi Víi chiÕn l­îc ph¸t triÓn, dù kiÕn kho¶ng 20 n¨m ®Çu thÕ kû XXI, nÒn kinh tÕ ViÖt Nam cã tr×nh ®é mét n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. Qu¸ tr×nh ®i ®Õn môc tiªu ®ã sÏ kÐo theo nh÷ng biÕn ®æi réng lín trong ngµnh ng©n hµng nh­ kinh nghiÖm cña mét sè n­íc. Bªn c¹nh nh÷ng kh¸ch hµng truyÒn thèng lµ c¸c doanh nghiÖp, tæ chøc kinh tÕ, c¸ nh©n göi vµ vay tiÒn, thêi gian gÇn ®©y c¸c ng©n hµng ®· h­íng tíi thu hót kh¸ch hµng b»ng c¸c h×nh thøc TTKDTM trong d©n c­, thö nghiÖm c¸c c«ng cô thanh to¸n c¸ nh©n hiÖn ®¹i. §ã lµ mét bé phËn cã ý nghÜa ngµy cµng to lín trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn cña hÖ thèng NHVN. VÒ ph­¬ng diÖn x· héi, ®ã lµ mét ch­¬ng tr×nh thanh to¸n ®¹i chóng, víi l­îng c¸c mãn giao dÞch rÊt lín nh­ng gi¸ trÞ thanh to¸n l¹i rÊt thÊp. Trong thêi gian ®Çu nÒn kinh tÕ ch­a ®ñ v÷ng m¹nh, ch­¬ng tr×nh ®ã ch­a ®ñ kh¶ n¨ng ph¸t triÓn ®¹i trµ nh­ng tr­íc m¾t mét bé phËn d©n c­ cã nhu cÊu sö dông, th× ®ã lµ sù cÇn thiÕt vµ t¹o tiÒn ®Ò cho TTKDTM më réng trong d©n c­ (tµi kho¶n c¸ nh©n). MÆt kh¸c nÒn kinh tÕ ®ang trªn ®µ ph¸t triÓn, ®ßi hái còng ph¶i hoµn thiÖn c¸c h×nh thøc thanh to¸n phï hîp nh­ SÐc vµ ThÎ ®Ó phôc vô cho nÒn kinh tÕ. Kinh nghiÖm cña c¸c n­íc ®i tr­íc cho thÊy céng cô hîp nhÊt, thuËn tiÖn nhÊt lµ SÐc, UNC, ThÎ. Trong ®ã SÐc cã vai trß quan träng nhÊt. MÆc dï xu h­íng sö dông ThÎ thanh to¸n ngµy cµng gia t¨ng, SÐc vÉn lµ c«ng cô chñ yÕu, h÷u hiÖu nhÊt mµ ngay c¶ c¸c n­íc T©y ¢u, Mü, NhËt còng cÇn ph¶i hµng chôc n¨m míi thay thÕ ®­îc SÐc. H×nh thøc thanh to¸n b»ng ThÎ, TiÒn ®iÖn tö, SÐc c¸ nh©n ®· ®­îc thö nghiÖm, trong thêi gian tíi tiÕp tôc hoµn thiÖn vµ triÓn khai réng r·i. Ph¸t triÓn hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ ng©n hµng, c«ng nghÖ thanh to¸n ®· trë thµnh ®Þnh h­íng chiÕn l­îc, víi sù tiÕp cËn ban ®Çu ®· ®¹t ®­îc nhiÒu tiÕn bé, ®ang ®­îc tiÕp tôc cô thÓ ho¸ b»ng c¸c ch­¬ng tr×nh cã kh¶ n¨ng thùc thi theo kinh nghiÖm Quèc tÕ. Ngµy nay víi viÖc ®­a vµo sö dông réng r·i c¸c ch­¬ng tr×nh thanh to¸n kÕt hîp míi kÕt hîp víi vi tÝnh ho¸ ho¹t ®éng xö lý ®· ®em l¹i kh¸ nhiÒu thµnh tùu trong c«ng nghÖ thanh to¸n. §· ra ®êi mét ®Þnh h­íng tæng quan thùc hiÖn m« tÝp thanh to¸n tËp trung ph¹m vi toµn quèc, ®Þa bµn vµ tõng ng©n hµng víi hÖ thèng thanh to¸n l« vµ thanh to¸n tæng tøc thêi, b­íc ®Çu c¶i tiÕn dÞch vô chuyÓn tiÒn liªn ng©n hµng vµ TTBTrõ, b­íc tiÕp theo më réng thanh to¸n qua m¹ng trùc tiÕp víi kh¸ch hµng. Tõ ®ã ph¸t triÓn m¹nh mÏ c¸c dÞch cô ng©n hµng hiÖn ®¹i phôc vô c¸c tÇng líp d©n c­. Trªn bé m¸y ho¹t ®éng thanh to¸n trªn ph¹m vi c¶ n­íc tiÕn tíi h×nh thµnh nh÷ng tæ chøc hîp t¸c liªn minh trªn nguyªn t¾c tho¶ thuËn ®Ó v­ît qua nh÷ng trë ng¹i mµ ph¸p luËt kh«ng thÓ can thiÖp qu¸ s©u. §ã lµ viÖc thµnh lËp mét sè hiÖp héi nh­ mét sè n­íc, ch¼ng h¹n HiÖp héi thanh to¸n ViÖt Nam, HiÖp héi ph¸t hµnh SÐc vµ ThÎ...t¹o dùng m«t tr­êng vµ ch¨m lo cho ho¹t ®éng thanh to¸n. Bªn c¹nh ®ã ph¶i tÝch cùc chuÈn bÞ c¸c tiÒn ®Ò, ®iÒu kiÖn vËt chÊt cho sù ra ®êi cña trung t©m thanh to¸n bï trõ ThÎ, SÐc vµ s¾p tíi Hèi phiÕu th­¬ng m¹ trªn ph¹m vi c¶ n­íc, gi¶i phãng t×nh tr¹ng bã hÑp ph¹m vi thanh to¸n trªn mçi ®Þa bµn ii. gi¶i ph¸p nh»m ph¸t triÓn c«ng t¸c ttkdtm nãi chung 1. Nh÷ng gi¶i ph¸p chung Tõ nh÷ng thùc tr¹ng TTKDTM nãi chung cña ngµnh NHVN, ®Ó hÖ thèng ng©n hµng cã thÓ ®¸p øng tèt h¬n vai trß trung t©m thanh to¸n cña nÒn kinh tÕ, ®Ó khai th¸c thùc hiÖn tèt chiÕn l­îc hiÖn ®¹i ho¸, c«ng nghiÖp ho¸ nÒn kinh tÕ, ngµnh ng©n hµng tõng b­íc hoµ nhËp víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ thÕ giíi, ngµnh ng©n hµng cÇn ph¶i hiÖn ®¹i ho¸ ph¸t triÓn hÖ thèng thanh to¸n theo nh÷ng ®Þnh h­íng ®Æt ra, tËp trung vµo mét sè gi¶i ph¸p chñ yÕu sau: a. VÒ m«i tr­êng ph¸p lý: Ph¶i tiÕp tôc nghiªn cøu hoµn thiÖn vµ ban hµnh c¸c v¨n b¶n ph¸p quy mang tÝnh ph¸p lý cao h¬n vÒ c«ng t¸c thanh to¸n, luËt ph¸t hµnh vµ sö dông ThÎ, SÐc ®Ó lµm tiªu chuÈn cho ho¹t ®éng thanh to¸n. §Æc biÖt trong thêi gian tíi ®­a vµo phæ biÕn h×nh thøc thanh to¸n ThÎ, ChuyÓn tiÒn ®iÖn tö vµ nh÷ng h×nh thøc thanh to¸n hiÖn ®¹i, tiªn tiÕn, ®ång thêi NHNN cÇn sím ban hµnh c¸c v¨n b¶n , thÓ lÖ, th«ng t­ h­íng dÉn c¸c NHTM thùc hiÖn thèng nhÊt, ®¶m b¶o quy tr×nh kü thuËt an toµn nhanh chãng. b. VÒ c«ng nghÖ: TËp trung ®æi míi, hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ trong lÜnh vùc thanh to¸n. Nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn thÝ ®iÓm ch­¬ng tr×nh phÇn mÒm vÒ thanh to¸n trong xö lý nghiÖp vô b¶o mËt ®Æc thï víi ®Æc thï cña ViÖt Nam. Tõ ®ã ph¸t triÓn trªn diÖn réng, x©y dùng c¸c trung t©m thanh to¸n vµ xö lý d÷ liÖu tËp trung tiÕn tíi thanh to¸n nhanh chãng trªn ph¹m vi toµn quèc. c. Gi¶i ph¸p vÒ ®µo t¹o: Liªn tôc cã chiÕn l­îc tæ chøc ®µo t¹o míi, ®µo t¹o l¹i ®éi ngò c¸n bé lµm c«ng t¸c thanh to¸n theo néi dugn vµ yªu cÇu míi ®Ó cã thÓ ®¶m ®­¬ng thùc hiÖn nhiÖm vô thanh to¸n trong thêi kú ®æi míi. d. Gi¶i ph¸p vÒ vèn: TËp trung nguån vèn hiÖn cã, triÓn khai nhanh c¸c dù ¸n vay vèn n­íc ngoµi trong chiÕn l­îc hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ, ®µo t¹o ®Ó cã thÓ n©ng cÊp vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c thanh to¸n vµ cho môc tiªu ph¸t triÓn l©u dµi. e. VÒ tuyªn truyÒn, qu¶ng c¸o:HÖ thèng ng©n hµng ph¶i t¨ng c­êng c«ng t¸c tuyªn truyÒn, qu¶ng c¸o giíi thiÖu c¸c h×nh thøc TTKDTM còng nh­ lîi Ých cña nã lµm cho mäi ng­êi d©n ­u chuéng h×nh thøc TTKDTM qua ng©n hµng. §ång thêi cã biÖn ph¸p khuyÕn khÝch nh­ quay sè, phÇn th­ëng khuyÕn m¹i vÒ viÖc më tµi kho¶n, sö dông thÎ thanh to¸n, phæ biÕn c¸c c«ng cô thanh to¸n hiÖn ®¹i cho mäi ng­êi d©n hiÓu vµ n¾m ®­îc nh÷ng tiÖn Ých cña nã. §iÒu quan träng vµ cÇn thiÕt hiÖn nay lµ sím thùc hiÖn ®­îc chuyÓn tiÒn ®iÖn tö (chuyÓn tiÒn nhanh) trong hÖ thèng vµ TTBTrõ ®iÖn tö. ViÖc thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p trªn mét c¸ch ®ång bé, kh¾c phôc nh÷ng thiÕu sãt yÕu kÐm ch¾c ch¾n trong thêi gian tíi, hÖ thènh thanh to¸n cña NHVN sÏ phôc vô kh¸ch hµng tèt nhÊt, qua ®ã v÷ng b­íc ®­a nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc héi nhËp nÒn kinh tÕ khu vùc vµ trªn thÕ giíi. 2. Gi¶i ph¸p ®èi víi Chi nh¸nh NHCT KVII- HBT- HNéi Qua t×m hiÓu c«ng t¸c TTKDTM t¹i Chi nh¸nh NHCT- HBT, em ®· thÊy râ ®­îc ­u nh­îc ®iÓm ch¶ ho¹t ®éng thanh to¸n nãi chung vµ tõng h×nh thøc thanh to¸n nãi riªng. §Ó ®æi míi, hoµn thiÖn vµ kh¾c phôc nh÷ng tån t¹i trong c«ng t¸c TTKDTM, em xin ®­a ra mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn ho¹t ®éng TTKDTM t¹i NHCT KVII- HBT: a. VÒ båi d­ìng nh©n lùc: Chi nh¸nh ph¶i phæ biÕn kiÕn thøc cho c¸n bé nh©n viªn hiÓu s©u s¾c vÒ sù cÇn thiÕt vµ ý nghÜa néi dung c¸c h×nh thøc TTKDTM. §Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸n bé c«ng nh©n viªn trong Chi nh¸nh tiÕp cËn víi c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, hiÓu s©u s¾c vÒ nghiÖp vô TTKDTM th× Chi nh¸nh cÇn thùc hiÖn chÝnh s¸ch tuyÓn dông, ®µo t¹o båi d­ìng, bè trÝ nh©n viªn phï hîp víi tr×nh ®é vµ n¨ng lùc chuyªn m«n; Mêi chuyªn gia am hiÓu vÒ c«ng nghÖ TTKDTM ®Õn gi¶ng dËy, nãi chuyÖn víi c¸n bé c«ng nh©n viªn Chi nh¸nh; Cö c¸n bé Chi nh¸nh ®i tham gia c¸c líp båi d­ìng vÒ nghiÖp vô TTKDTM; Phæ biÕn, h­ìng dÉn kÞp thêi nh÷ng v¨n b¶n ph¸p lý míi ban hµnh vÒ nghiÖp vô TTKDTM cho c¸n bé c«ng nh©n viªn Chi nh¸nh; Cã c¸c chÝnh s¸ch khen th­ëng kÞp thêi ®èi víi nh÷ng c¸ nh©n, tËp thÓ ®· nç lùc lµm tèt c«ng viÖc ®­îc giao. b. Ph¸t riÓn tµi kho¶n tiÒn göi c¸ nh©n: HiÖn nay viÖc më tµi kho¶n c¸ nh©n t¹i Chi nh¸nh NHCT- HBT tuy cã t¨ng nh­ng kh«ng ®¸ng kÓ. Chi nh¸nh cÇn khuyÕn khÝch c¸ nh©n më tµi kho¶n b»ng viÖc: trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh nÕu c¸ nh©n më tµi kho¶n tiÒn göi vµ thanh to¸n qua tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n t¹i Chi nh¸nh sÏ ®­îc Chi nh¸nh cung cÊp ®Çy ®ñ c¸c lo¹i chøng tõ miÔn phÝ vµ kh«ng ph¶i nép bÊt kú kho¶n phÝ nµo khi thùc hiÖn nghiÖp cô TTKDTM. c. HiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ thanh to¸n: Thùc tÕ hiÖn nay lµ chi nh¸nh rÊt khã kh¨n vÒ vèn trong viÖc ®Çu t­ mua s¾m trang thiÕt bÞ, m¸y mãc, kü thuËt hiÖn ®¹i còng nh­ tuyÓn dông c¸c kü s­ giái trong viÖc x©y dùng c¸c phÇn mÒm øng dông; cñng cè, söa ch÷a c¸c trôc trÆc khi cã sù cè xÈy ra. Nh­ng nÕu Chi nh¸nh c©n ®èi nguån vèn hîp lý, tiÕp cËn nguån tµi trî, vèn ®Çu t­ tèt th× nh÷ng khã kh¨n trªn sÏ ®­îc h¹n chÕ. Chi nh¸nh cã thÓ cö mét sè c¸n bé tham gia líp h­ìng dÉn vÒ kü thuËt ph¸t hµnh thÎ, c¸ch sö dông vµ ý nghÜa cña mçi thao t¸c trªn m¸y ATM ®Ó phæ biÕn h­íng dÉn toµn bé nh©n viªn trong Chi nh¸nh vµ kh¸ch hµng, tõ ®ã cã thÓ më réng dÞch vô rót tiÒn tù ®éng ra nhiÒu ®Þa bµn h¬n n÷a. d. Më réng c¸c lo¹i dÞch vô ng©n hµng; §Ó ho¹t ®éng dÞch vô sím trë thµnh c«ng cô c¹nh tranh trong viÖc thu hót kh¸ch hµng, t¨ng doanh thu cho Chi nh¸nh th× ngoµi c¸c dÞch vô ®· cã, Chi nh¸nh cã thÓ tiÕn hµnh thªm c¸c dÞch vô nh­: Ph¸t hµnh thÎ thanh to¸n; më réng thªm lo¹i h×nh dÞch vô ng©n hµng t¹i nhµ (Home Banking); Chi nh¸nh cã thÓ tham gia c¸c ho¹t ®éng b¶o l·nh, lµm ®¹i lý ph¸t hµnh chøng kho¸n, trung gian m«i giíi, trùc tiÕp ®Çu t­ vµo chøng kho¸n; Më réng dÞch vô t­ vÊn tµi chÝnh, t­ vÊn ®Çu t­, b¶o qu¶n tµi s¶n....cho kh¸ch hµng. NÕu nh÷ng dÞch vô nµy ph¸t triÓn th× sÏ thóc ®Èy qu¸ tr×nh TTKDTM qua ng©n hµng. e. VÒ chiÕn l­îc Marketing dÞch vô thanh to¸n: Chi nh¸nh cÇn kh¶o s¸t, nghiªn cøu thÞ tr­êng, tõ ®ã cã chiÕn l­îc Marketing phï hîp nh­: Chi nh¸nh ph¶i x¸c ®Þnh thÞ tr­êng hiÖn t¹i, t­¬ng lai cho c¸c dÞch vô thanh to¸n ®Ó phôc vô nhu cÇu tèt nhÊt cña kh¸ch hµng; TÆng quµ, ¸p dông møc phÝ ­u ®·i ®èi víi nh÷ng kh¸ch hµng th­êng xuyªn sö dông c¸c h×nh thøc TTKDTM hoÆc thanh to¸n víi khèi l­îng lín; T¨ng c­êng qu¶ng c¸o trªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng vÒ nh÷ng tiÖn Ých mµ TTKDTM mang l¹i ®Ó thu hót nhiÒu kh¸ch hµng h¬n. iii. mét sè kiÕn nghÞ vÒ vËn dông c¸c h×nh thøc ttkdtm 1. VÒ SÐc HiÖn nay trªn thÕ giíi SÐc lµ c«ng cô ®­îc sö dông rÊt phæ biÕn, nhiÒu n­íc ®· cã luËt riªng vÒ SÐc. ë n­íc ta, míi ®©y ChÝnh phñ ban hµnh NghÞ ®Þnh 159/2003/N§- CP vÒ cung øng vµ sö dông SÐc. Do thanh to¸n b»ng SÐc vÉn cßn h¹n chÕ nªn cÇn cã mét sè gi¶i ph¸p sau. 1.1 VÒ SÐc chuyÓn kho¶n HiÖn nay, viÖc sö dông SÐc chuyÓn kho¶n vÉn bã hÑp trong ph¹m vi ®Þa bµn mét tØnh, thµnh phè gi÷a c¸c kh¸ch hµng cã tµi kho¶n t¹i cïng mét ng©n hµng hoÆc kh¸c ng©n hµng nh­ng cã tham gia thanh to¸n bï trõ trªn ®Þa bµn. Nh­ vËy thanh to¸n SÐc chuyÓn kho¶n ch­a ®­îc ¸p dông trong toµn quèc. Víi viÖc ¸p dông thanh to¸n qu© m¹ng m¸y vi tÝnh trong c¸c hÖ thèng NHTM ngµy cµng më réng vµ t¹o ®iÒu kiÖn h×nh thµnh trung t©m thanh to¸n bï trõ SÐc trªn ph¹m vi toµn quèc, ngµnh ng©n hµng nªn më réng ph¹m vi thanh to¸n SÐc chuyÓn kho¶n. Ng©n hµng nªn nghiªn cøu vµ ¸p dông thanh to¸n SÐc chuyÓn kho¶n gi÷a c¸c kh¸ch hµng kh¸c ®Þa bµn trong cïng mét hÖ thèng. §iÒu nµy hoµn toµn cã thÓ lµm ®­îc v× tõ tr­íc ®Õn nay SÐc b¶o chi ®· ®­îc sö dông trªn ph¹m vi nµy. MÆc dï møc ®é an toµn cña SÐc chuyÓn kho¶n kh«ng b»ng SÐc b¶o chi, nh­ng thñ tôc ph¸t hµnh l¹i ®¬n gi¶n h¬n dÔ sö dông h¬n nhiÒu. §iÒu kiÖn hiÖn nay viÖc nèi m¹ng vµ th«ng tin nhanh c¸c ng©n hµng hoµn toµn cã thÓ biÕt ®­îc thùc tr¹ng cña kh¸ch hµng còng nh­ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña hä. Tuy nhiªn khi ¸p dông thanh to¸n b»ng SÐc chuyÓn kho¶n gi÷a c¸c ®Þa bµn kh¸c nhau kh«ng thÓ bá qua c¸c c«ng ®o¹n lu©n chuyÓn chøng tõ. ChÝnh ®iÒu nµy cã thÓ lµm cho qu¸ tr×nh thanh to¸n bÞ chËm l¹i ¶nh h­ëng ®Õn quyÒn lîi cña ng­êi thô h­ëng SÐc. §Ó gi¶i quyÕt khã kh¨n nµy nªn ch¨ng c¸c ng©n hµng cã thÓ cung øng tr­íc cho kh¸ch hµng mét lo¹i dÞch vô nh­ ë c¸c ng©n hµng Singapo ¸p dông lµ “ mua SÐc ngoµi ®Þa bµn ”. Theo c¸ch nµy khi ng­êi thô h­ëng nép SÐc vµo ng©n hµng, ng©n hµng sÏ tho¶ thuËn mua l¹i tê SÐc ®ã víi giíi h¹n tèi ®a vµ ghi Cã ngay vµo tµi kho¶n ng­êi ®­îc h­ëng sè tiÒn t­¬ng øng ®ång thêi trÝch phÝ hoa hång thanh to¸n cña ng©n hµng. Tr­êng hîp tê SÐc bÞ tõ chèi thanh to¸n ng©n hµng sÏ ghi Nî l¹i vµo tµi kho¶n cña kh¸ch hµng, tr¶ l¹i SÐc cho kh¸ch hµng ®Ó xö lý theo luËt ®Þnh. H×nh thøc nµy gièng nh­ chiÕt khÊu cã truy ®ßi mét th­¬ng phiÕu. §Ó ®¶m b¶o an toµn, ng©n hµng khi nhËn SÐc sÏ ký kÕt mét tho¶ thuËn vÒ h×nh thøc mua l¹i SÐc víi c¸c kh¸ch hµng cã uy tÝn, lu«n ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n, ®ång thêi ng©n hµng ph¶i n¾m ®­îc râ th«ng tin vÒ ng­êi ph¸t hµnh SÐc qua m¹ng m¸y vi tÝnh cña hÖ thèng. MÆt kh¸c, SCK cã ­u ®iÓm lµ ph¸t hµnh ®¬n gi¶n thuËn tiÖn víi bªn mua song còng cã nh­îc ®iÓm lµ dÔ bÞ ph¸t hµnh qu¸ sè d­, g©y thiÖt h¹i cho ng­êi b¸n mÆc dï nhiÒu khi ng­êi mua kh«ng muèn. V× thÕ mµ c¸c bªn mua b¸n rÊt “ dÌ dÆt “ khi sö dông lo¹i h×nh thanh to¸n nµy. Khi mét tê SÐc ph¸t hµnh qu¸ sè d­ th× ng­êi ph¸t hµnh SÐc sÏ bÞ ph¹t ( Ph¹t ph¸t hµnh qu¸ sè d­ vµ ph¹t tr¶ chËm ) cßn ng­êi thô h­ëng sÏ bÞ chËm trÔ trong thanh to¸n cã thÓ ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh. V× vËy ®Ó kh¾c phôc nh­îc ®iÓm nµy, ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn cho kh¸ch hµng, ng©n hµng nªn cho phÐp kh¸ch hµng cã thÓ bÞ d­ nî hay ph¸t hµnh SÐc chuyÓn kho¶n qu¸ sè d­ trong mét h¹n møc tÝn dông cho phÐp. §©y thùc chÊt lµ mét lo¹i cho vay thanh to¸n ®èi víi SCK. Tuy nhiªn ®èi t­îng sö dông h×nh thøc nµy lµ kh¸ch hµng cã kh¶ n¨ng tµi chÝnh tèt, nguån thu æn ®Þnh, kû luËt thanh to¸n tèt, cã uy tÝn trong quan hÖ thanh to¸n. HiÖn nay ë n­íc ta ch­a ¸p dông h×nh thøc nµy. §èi víi c¸c tê SÐc nép chËm ( qu¸ thêi h¹n l­u hµnh ). Theo quy ®Þnh hiÖn nay, ë n­íc ta ng©n hµng tõ chèi chÊp nhËn tê SÐc nép qu¸ h¹n trõ phi cã x¸c nhËn cña UBND ph­êng , x·. Nh­ng theo th«ng lÖ quèc tÕ th× SÐc lµ mét lÖnh tr¶ tiÒn v« ®iÒu kiÖn, viÖc x¸c nhËn cña UBND ph­êng, x· lµ nh÷ng thñ tôc r­êm rµ, kh«ng cÇn thiÕt; ng­êi thô h­ëng vÉn sÏ nhËn ®­îc tiÒn nÕu nh­ thêi h¹n hiÖu lùc cña SÐc vÉn cßn, sè d­ tµi kho¶n cña ng­êi ph¸t hµnh vÉn cßn ®ñ. Nh­ vËy, viÖc x©y dùng c¬ së ph¸p lý vÒ SÐc cña ViÖt Nam còng cÇn tu©n thñ nh÷ng th«ng lÖ quèc tÕ ®Ó viÖc më réng thanh to¸n SÐc kh«ng chØ trong ph¹m vi quèc gia mµ cßn ®­îc më réng ra trªn ph¹m vi quèc tÕ. 1.2 VÒ SÐc b¶o chi Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh kh¸ch hµng muèn ph¸t hµnh SBC th× ph¶i ký göi tiÒn ph¸t hµnh vµo “ Tµi kho¶n ®¶m b¶o thanh to¸n SBC “. Tuy nhiªn hiÖn nay víi ph­¬ng tiÖn l­u ký tiÒn göi trªn m¸y vi tÝnh ®· cho phÐp mét sè ng©n hµng kh«ng cÇn trÝch tiÒn göi vµo “ Tµi kho¶n ®¶m b¶o thanh to¸n SBC “ mµ vÉn kiÓm so¸t ®­îc ho¹t ®éng ph¸t hµnh SÐc cña kh¸ch hµng. §Ó tr¸nh ®­îc tiÒn bÞ ø ®äng trªn “ Tµi kho¶n ®¶m b¶o thanh to¸n SBC “ g©y l·ng phÝ vèn, NHNN nªn võa cho phÐp c¸c tæ chøc cung øng dÞch vô thanh to¸n ¸p dông h×nh thøc SBC cã l­u ký võa ¸p dông SBC kh«ng ph¶i l­u ký. ¸p dông theo c¸ch nµo lµ tuú thuéc vµo sù tÝn nhiÖm vÒ mÆt tµi chÝnh cña ng­êi xin b¶o chi SÐc víi ng©n hµng vµ ph­¬ng tiÖn kü thuËt cña ng©n hµng. NÕu lµm ®­îc nh­ vËy, ch¾c ch¾n SBC sÏ ph¸t triÓn m¹nh h¬n. 2. VÒ UNT vµ UNC 2.1 KiÕn nghÞ vÒ UNT Trªn thùc tÕ kh¸ch hµng sö dông UNT rÊt h¹n chÕ vµ chñ yÕu ¸p dông ®èi víi c¸c kho¶n thu mang tÝnh chÊt ®Þnh kú th­êng xuyªn nh­: tiÒn n­íc, tiÒn ®iÖn, tiÒn ®iÖn tho¹i....§ã lµ do quy tr×nh thanh to¸n cña h×nh thøc nµy cßn lßng vßng. NHNN nªn quy ®Þnh khi ng­êi b¸n cung øng hµng ho¸, dÞch vô cho ng­êi mua th× lËp UNT göi trùc tiÕp ®Õn ng©n hµng phôc vô ng­êi mua ®Ó thu hé. Nh­ vËy, qu¸ tr×nh thanh to¸n sÏ diÔn ra nhanh chãng h¬n. Khi lËp UNT, ng­êi b¸n cã quyÒn ghi râ thêi h¹n thanh to¸n vµ h×nh thøc ph¹t chËm tr¶ ®Ó ®¶m b¶o lîi Ých cña m×nh vµ chñ ®éng h¬n trong thanh to¸n. TiÕn tíi NHNN ph¶i khuyÕn khÝch c¸c NHTM më réng ph¹m vi thanh to¸n nh­: Thu phÝ b¶o hiÓm cña c¸c lo¹i h×nh b¶o hiÓm ( ®Æc biÖt lµ BHXH ), thu tiÒn tr¶ gãp, thu l·i hay lîi nhuËn tõ ®Çu t­ chøng kho¸n. Ngoµi ra NHNN cÇn quy ®Þnh chÆt chÏ h¬n thÓ thøc thanh to¸n nµy ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng bªn b¸n lËp nhê thu khèng hoÆc thu v­ît tiÒn so víi gi¸ trÞ thùc cña hµng ho¸ dÞch vô ®· cung cÊp cho ng­êi mua. NÕu xÈy ra thu v­ît tiÒn hoÆc thu khèng th× bªn b¸n còng ph¶i chÞu ph¹t ®Ó båi hoµn cho bªn thiÖt h¹i. 2.2 KiÕn nghÞ vÒ UNC UNC lµ h×nh thøc thanh to¸n chiÕm tû träng cao nhÊt trong tæng ph­¬ng tiÖn TTKDTM v× nh÷ng tiÖn Ých cña nã. Tuy nhiªn ®Ó h×nh thøc nµy ngµy cµng ph¸t triÓn th× nªn ¸p dông “ UNC cã ph¹t tr¶ chËm “. Cô thÓ, sau khi nhËn hµng ho¸ hay dÞch vô th× chËm nhÊt sau 2 ngµy ng­êi mua ph¶i hoµn thµnh viÖc thanh to¸n tiÒn cho ng­êi b¸n.NÕu sau 2 ngµy míi lËp UNC göi cho ng©n hµng ®Ó ®Ò nghÞ thanh to¸n th× NH sÏ tÝnh ph¹t chËm tr¶ b¾t ®Çu tõ ngµy thø 3. Tû lÖ ph¹t vµ c¸ch tÝnh ph¹t chËm tr¶ gièng h×nh thøc UNT nh­ hiÖn nay( l·i suÊt ph¹t = 150% l·i suÊt vay ®ang ¸p dông cho DN). Tr­êng hîp ng­êi mua lËp vµ nép UNC vµo NH trong ph¹m vi thêi h¹n cña UNC nh­ng sè d­ tµi kho¶n tiÒn göi cña ng­êi mua kh«ng ®ñ tiÒn thanh to¸n th× NH ®­îc l­u gi÷ UNC vµ ghi nhËp “Sæ theo dâi UNC qu¸ h¹n” . Khi TK tiÒn göi ng­êi mua ®ñ tiÒn th× sÏ xuÊt “Sæ theo dâi UNC qu¸ h¹n” ®Ó h¹ch to¸n thu tiÒn cho ng­êi b¸n vµ tÝnh ph¹t chËm tr¶. §Ó NH cã thÓ biÕt ®­îc ®· qu¸ h¹n thanh to¸n hay ch­a th× khi göi UNC vµo NH phôc vô ng­êi mua ph¶i ®Ýnh kÌm theo ho¸ ®¬n mua hµng ®Ó ®èi chiÕu víi ngµy mua ghi trªn ho¸ ®¬n. 3. Mét sè kiÕn nghÞ kh¸c * §èi víi nhµ n­íc: Nhµ n­íc nªn nghiªn cøu ®­a ra nh÷ng quy ®Þnh nh­: - Tæ chøc tr¶ l­¬ng cho c¸n bé, c«ng nh©n viªn cña c¸c xÝ nghiÖp doanh nghiÖp nhµ n­íc qua tµi kho¶n ng©n hµng. §ång thêi tiÕn tíi thu thuÕ, phÝ, dÞch vô h­íng tù nguyÖn hoÆc b¾t buéc qua ng©n hµng. - Hç trî vèn cho ngµnh ng©n hµng trong viÖc n©ng cÊp ®æi míi trang thiÕt bÞ phôc vô c«ng t¸c TTKDTM. * §èi víi c¸n bé, nh©n viªn ng©n hµng: - Kh«ng ngõng n©ng cao kiÕn thøc, chuyªn m«n nghiÖp vô, ®ång thêi lu©n tù häc hái kinh nghiÖm cña ®ång nghiÖp c¶ trong vµ ngoµi ng©n hµng. - L¾ng nghe ý kiÕn ®ãng gãp cña kh¸ch hµng, tõ ®ã hoµn thiÖn c«ng t¸c thanh to¸n, quan hÖ tèt víi kh¸ch hµng ®Ó thu huót ngµy cµng nhiÒu kh¸ch hµng. * §èi víi kh¸ch hµng: Th­êng xuyªn cã ho¹t ®éng qu¶ng c¸o, tuyªn truyÒn ®èi v¬i c¸c h×nh thøc TTKDTM còng nh­ tiÖn Ých cña nã ®Ó kh¸ch hµng biÕt vµ sö dông nã nhiÒu h¬n, khuyÕn khÝch më tµi kho¶n thanh to¸n qua ng©n hµng. kÕt luËn Ho¹t ®éng thanh to¸n lµ mét trong nh÷ng chøc n¨ng quan träng cña ho¹t ®éng kinh doanh kh«ng nh÷ng cña ngµnh ng©n hµng mf nã cßn t¸c ®éng rÊt lín tíi sù t¨ng tr­ëng, ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. §Ó cã thÓ hoµ nhËp cïng c¸c n­íc trong khu vùc vµ thÕ giíi, mét vÊn ®Ò dÆt ra ®èi víi hÖ thèng ng©n hµng n­íc ta lµ ph¶i lµm tèt c«ng t¸c thanh to¸n cho nÒn kinh tÕ nhÊt lµ TTKDTM. Xu¾t ph¸t tõ thùc tÕ ¸p dông c¸c h×nh thøc TTKDTM trong nh÷ng n¨m võa qua ë n­íc ta nãi chung vµ qua thêi gian thùc tËp t¹i NHCT- HBT, trong ®Ò tµi nµy em ®· ®Ò cËp ®Õn mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l­îng TTKDTM. Nh÷ng vÊn ®Ì nªu lªn, ®Æc biÖt lµ nh÷ng kiÕn nghÞ cña em ®Òu xuÊt ph¸t tõ thùc tÕ dùa trªn c¬ së lý luËn c¬ b¶n mµ c¸c thÇy, c« ®· gi¶ng dËy t¹i tr­êng cïng víi viÖc t×m hiÓu t×nh h×nh TTKDTM t¹i NHCT- HBT. Víi sù quan t©m nhiÖt t×nh gióp ®ì, h­íng dÉn cña c¸n bé NHCT- HBT vµ ®Æc biÖt lµ sù chØ b¶o tËn t×nh cña thÇy gi¸o Lª V¨n LuyÖn- nguyªn phã khoa KÕ to¸n- KiÓm to¸n, cïng víi sù nç lùc cè g¾ng cña b¶n th©n em ®· hoµn thµnh ®­îc chuyªn ®Ò tèt nghiÖp. Tuy nhiªn v× kiÕn thøc cã h¹n, em kÝnh mong c¸c thÇy c« trong khoa KÕ to¸n- KiÓm to¸n ng©n hµng vµ c¸c c« chó t¹i NHCT- HBT ®ãng gãp ý kiÕn ®Ó ®Ò tµi cã tÝnh hiÖn thùc vµ ý nghÜa thùc tiÔn h¬n n÷a. Em tin r»ng trong t­¬ng lai c¸c h×nh thøc TTKDTM sÏ ph¸t triÓn m¹nh h¬n ®Ó ®­a ViÖt Nam vµo mét t­¬ng lai rùc rì. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n vµ kÕt thóc chuyªn ®Ò tèt nghiÖp t¹i ®©y. tµi liÖu tham kh¶o 1. Th«ng tin NHCT ViÖt Nam sè 1, 4 ( n¨m 2004 ) 2. Gi¸o tr×nh KÕ to¸n ng©n hµng- T¸c gi¶ Vò ThiÖn ThËp 3. Marketing ng©n hµng- T¸c gi¶ NguyÔn ThÞ Minh HiÒn 4. B¸o c¸o c«ng t¸c Huy ®éng vèn- sö dông vèn n¨m 2002, 2003 cña NHCT- HBT 5. B¸o c¸o Tæng kÕt Ho¹t ®éng kinh doanh n¨m 2002, 2003 cña NHCT- HBT 6. B¸o c¸o nghiÖp vô thanh to¸n n¨m 2002, 2003 cña NHCT- HBT 7. NghÞ ®Þnh 159/2003/N§- CP ngµy 10/12/2003 cña ChÝnh Phñ vÒ cung øng vµ sö dông SÐc. 8. T¹p chÝ ng©n hµng 9. T¹p chÝ lý luËn vµ nghiÖp vô ng©n hµng ( Vô th«ng tin b¸o chÝ ) NhËn xÐt cña c¬ quan n¬i thùc tËp Hµ Néi. Ngµy 30 th¸ng 5 n¨m 2004 Gi¸m ®èc ng©n hµng