Chuyên đề Giải pháp tăng cường hoạt động cho vay tại Ngân hàng Công Thương Tỉnh Hưng Yên

c tËp trung ë trung t©m ®µo t¹o cña Ng©n hµng c«ng th­¬ng ViÖt Nam, bªn c¹nh ®ã cö c¸n bé ®i häc n©ng cao nghiÖp vô. Chi nh¸nh tæ chøc nhiÒu h¬n nh÷ng líp häc tËp trung ngay t¹i chi nh¸nh ®Ó n©ng cao tr×nh ®é. Ngoµi ra khi ¸p dông nh÷ng ph­¬ng thøc cho vay míi t¨ng c­êng mêi gi¶ng viªn vÒ gi¶ng dËy quy tr×nh nghiÖp vô, c¸ch thøc tiÕn hµnh, nªu lªn nh÷ng kinh nghiÖm cña c¸c ®¬n vÞ hay lµ cña c¸c Ng©n hµng n­íc ngoµi. N©ng cao h¬n n÷a kü n¨ng giao tiÕp cña c¸n bé ®©y lµ mét kü n¨ng rÊt cÇn thiÕt víi mét c¸n bé tiÕn dông v× hä lµ ng­êi trùc tiÕp víi kh¸ch hµng. C¸n bé tÝn dông ph¶i khÐo lÐo trong viÖc ®µm ph¸n, th­¬ng l­îng víi kh¸ch hµng vÒ c¸c ®iÒu kiÖn vay vèn lµm sao ®¶m b¶o ®­îc lîi Ých cña Ng©n hµng nh­ng vÉn thu hót ®­îc kh¸ch hµng. §Ó t¹o ®éng lùc cho c¸n bé Ng©n hµng say mª trong c«ng t¸c th× Ng©n hµng chó träng h¬n n÷a chÕ ®é th­ëng ph¹t c«ng minh. III. Mét sè kiÕn nghÞ 1. KiÕn nghÞ víi Ng©n hµng C«ng Th­¬ng ViÖt Nam * H­íng dÉn chi nh¸nh thùc hiÖn c¸c chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch: HiÖn nay ®Ó hoµn thiÖn m«i tr­êng ph¸p lý t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng Ng©n hµng, ChÝnh phñ th­êng xuyªn ®­a ra nh÷ng nghi ®Þnh ®Ó chØ ®¹o ho¹t ®éng cña ngµnh Ng©n hµng, ®Ò nghÞ Ng©n hµng C«ng th­¬ng ViÖt Nam sím cã v¨n b¶n h­íng dÉn ®Ó c¬ së thùc hiÖn. * T¨ng c­êng c«ng t¸c th«ng tin cho c¸c chi nh¸nh trong cïng hÖ thèng Ng©n hµng c«ng th­¬ng ViÖt Nam Víi t­ c¸ch lµ “ Ng©n hµng mÑ” Ng©n hµng C«ng th­¬ng ViÖt Nam cã nh÷ng ­u thÕ vµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong viÖc thu thËp, ph©n tÝch vµ xö lý th«ng tin tÝn dông. Do vËy Ng©n hµng c«ng th­¬ng ViÖt Nam thu thËp th«ng tin vµ chuyÓn kÞp thêi ®Ó c¸c chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th­¬ng n¾m vµ sö lý kÞp thêi. * T¨ng c­êng, hç trî chi nh¸nh trong c«ng t¸c ®µo t¹o vµ båi d­ìng c¸n bé §Ó n©ng cao h¬n n÷a chÊt l­îng ®éi ngò c¸n bé trong hÖ thèng, Ng©n hµng C«ng Th­¬ng ViÖt Nam nªn më réng båi d­ìng nh÷ng c¸n bé cã n¨ng lùc, cã triÓn väng t¹i c¸c chi nh¸nh trong hÖ thèng, Ng©n hµng C«ng Th­¬ng ViÖt Nam nªn tæ chøc nhiÒu h¬n n÷a c¸c líp tËp huÊn, ®µo t¹o, mêi c¸c chuyªn gia ®Õn gi¶ng d¹y cho c¸n bé n©ng cao tr×nh ®é. * §Çu t­ kü thuËt hiÖn ®¹i cho c¸c chi nh¸nh Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y NHCT ViÖt Nam ®· tÝch cùc triÓn khai c¸c dù ¸n hiÖn ®¹i ho¸ c¸c Chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th­¬ng trong c¶ n­íc. Tuy nhiªn c«ng t¸c nµy míi ®ang ë giai ®o¹n ®Çu. NÕu ®­îc trang bÞ tèt, hiÖu qu¶ øng dông tin häc thËt to lín, c«ng viÖc cña c¸n bé tÝn dông sÏ trë nªn nhÑ nhµng, ®¬n gi¶n nh­ng l¹i rÊt chÝnh x¸c nhanh chãng. §Ó khai th¸c tèi ®a søc m¹nh cña c«ng nghÖ tiªn tiÕn nµy, NHCT ViÖt Nam nªn nghiªn cøu vµ thiÕt lËp mét hÖ thèng th«ng tin ®­îc tæng hîp tõ nhiÒu nguån vµ ®­îc tËp trung t¹i trung t©m th«ng tin ®iÖn to¸n cña NHCT ViÖt Nam. 2. KiÕn nghÞ víi Ng©n hµng nhµ n­íc ViÖt Nam. Ng©n hµng nhµ n­íc lµ c¬ quan ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch cña toµn bé hÖ thèng Ng©n hµng. Do ®ã Ng©n hµng Nhµ n­íc cã ¶nh h­ëng lín ®Õn ho¹t ®éng cña Chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng Th­¬ng tØnh H­ng Yªn. ChÝnh v× vËy ®Ò nghÞ Ng©n hµng nhµ n­íc xem xÐt mét sè vÊn ®Ò sau: * N©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña trung t©m phßng ngõa rñi ro. §Ó gióp ®ì c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i trong viÖc thu thËp th«ng tin ®­îc chÝnh x¸c vµ cËp nhËt cßn cÇn thªm sù gióp ®ì cña trung t©m phßng ngõa rñi ro cña Ng©n hµng nhµ n­íc v× vËy Ng©n hµng nhµ n­íc cÇn tæ chøc trung t©m phßng ngõa rñi ro theo m« h×nh thÝch hîp ®Ó ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng cña trung cã hiÖu qu¶: -Ng©n hµng nhµ n­íc cÇn kiÓm tra ®«n ®èc c¸c ®¬n vÞ thùc hiÖn tèt c¸c quy ®Þnh truyÒn dÉn th«ng tin, c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o mËt th«ng tin, truyÒn dÉn kÞp thêi, ®¶m b¶o an toµn th«ng tin lµ nh÷ng nh©n tè hÕt søc quan träng mang l¹i gi¸ trÞ cña th«ng tin . -Ph¶i x©y dùng ®­îc ph­¬ng ph¸p ph©n lo¹i kh¸ch hµng phï hîp víi ®Æc ®iÓm c«ng t¸c tÝn dông Ng©n hµng, b¸m s¸t c¸c nguyªn nh©n dÉn ®Õn rñi ro tµi chÝnh vµ phi tµi chÝnh. 3. KiÕn nghÞ víi chÝnh phñ * T¹o m«i tr­êng cïng c¸c ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho Ng©n hµng th­¬ng m¹i -Nhµ n­íc cÇn t¹o lËp m«i tr­êng ph¸p lý, khuyÕn khÝch c¹nh tranh trong ho¹t ®éng mét c¸ch b×nh ®¼ng. -T¹o m«i tr­êng ®Çu t­ th«ng tho¸ng nh»m khuyÕn khÝch ®Çu t­ cho kinh doanh ph¸t triÓn kinh tÕ nh­ cã chÝnh s¸ch trî gi¸ cho mét sè ngµnh Ng©n hµng th­¬ng m¹i môc tiªu, ph¸t triÓn thÞ tr­êng thÞ tr­êng vèn ®Ó huy ®éng vèn cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ d©n c­... Tham gia vµo ®Çu t­. -X¸c ®Þnh c¬ chÕ ho¹t ®éng Ng©n hµng, cñng cè vµ ph¸t triÓn hiÖp héi Ng©n hµng ®Ó cã thÓ gióp ®ì cho c¸c Ng©n hµng t¹o chç ®øng v÷ng ch¾c trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. T¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c Ng©n hµng häc hái kinh nghiÖm, gióp ®ì kh¾c phôc hç chî lÉn nhau hoµ nhËp vµo víi m«i tr­êng kinh doanh thÕ giíi. * ChÝnh phñ cÇn khuyÕn khÝch vµ t¹o nh÷ng thuËn lîi cho ph¸t triÓn cho vay tiªu dïng. Nhµ n­íc cÇn hç trî c¸c ng©n hµng trong viÖc phæ cËp kiÕn thøc, th«ng tin vÒ cho vay tiªu dïng; ch¼ng h¹n nh­ chØ thÞ cho c¸c c¬ quan truyÒn h×nh, truyÒn thanh, b¸o chÝ cña Nhµ n­íc tæ chøc giíi thiÖu, qu¶ng b¸ vÒ tÝn dông tiªu dïng, t¹o c¸c ­u tiªn vÒ thuÕ quy ®Þnh cho thu nhËp tõ ho¹t ®éng cho vay tiªu dïng, hay miÔn trõ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng cho nh÷ng ng­êi cã yªu cÇu c¸c dÞch vô liªn quan ®Õn sù ph¸t triÓn cña cho vay tiªu dïng. Nhµ n­íc cÇn sím chØ thÞ cho c¬ quan lËp ph¸p vµ c¸c ban ngµnh liªn quan nghiªn cøu vÒ LuËt tÝn dông tiªu dïng, chuÈn bÞ cho viÖc so¹n th¶o vµ ban hµnh luËt tÝn dông tiªu dïng. Häc hái, nghiªn cøu luËt tÝn dông tiªu dïng cña c¸c n­íc kh¸c lµ mét viÖc hÕt søc cÇn thiÕt. Nhµ n­íc tiÕp tôc xóc tiÕn c¸c ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ vïng s©u, vïng xa, c¸c ch­¬ng tr×nh hç trî n«ng d©n vµ c¸c hé nghÌo vèn vµ kiÕn thøc s¶n xuÊt kinh doanh, c¶i thiÖn møc thu nhËp cho nhãm ng­êi thu nhËp thÊp ë ViÖt Nam, thu nhá hè ng¨n c¸ch giÇu nghÌo. *T¨ng c­êng qu¶n lý kinh tÕ ngoµi quèc doanh Khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc ho¹t ®éng ch­a hiÖu qu¶ nªn nhµ n­íc cÇn cã c¬ chÕ qu¶n lý: T¨ng c­êng qu¶n lý khu vùc kinh tÕ quèc doanh t¹i ®Þa ph­¬ng. T¹o lËp kû c­¬ng cho khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh nh»m h¹n chÕ rñi ro, lµm ¨n kÐm hiÖu qu¶ ë khu vùc nµy. T¨ng c­êng qu¶n lý h¬n n÷a vÒ viÖc tu©n thñ chÕ thñ h¹ch to¸n thèng kª cña Nhµ n­íc, ban hµnh c¸c quy ®Þnh cô thÓ nh»m h¹n chÕ c¸c mÆt tån t¹i trong c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n cña doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh. Qua ®ã t¹o ®iÒu kiÖn thÈm ®Þnh cho c«ng t¸c thÈm ®Þnh ®­îc dÔ dµng h¬n, x¸c ®Þnh ®­îc ®óng nhu cÇu cÇn vay cña kh¸ch hµng. *X©y dùng mét m«i tr­êng ph¸p lý thèng nhÊt, chÆt chÏ §iÒu luËt ë ViÖt Nam cßn ch­a chÆt chÏ, nhiÒu v¨n b¶n cßn chång chÐo. QuyÒn lîi vµ nghÜa vô gi÷a c¸c bªn, g©y t×nh tr¹ng kÐo dµi thêi gian, nhiÒu tr­êng hîp kh«ng gi¶i quyÕt ®­îc râ rµng. ChÝnh phñ cÇn söa ®æi, bæ xung cho phï hîp víi thùc tÕ. -Ho¹t ®éng c«ng chøng nªn c¶i tiÕn ®Ó tr¸nh l·ng phÝ thêi gian, chi phÝ. KÕt luËn Qua thêi gian thùc tËp t¹i Ng©n hµng C«ng th­¬ng tØnh H­ng Yªn em ®· hiÓu thªm nhiÒu ®iÒu vÒ Ng©n hµng, c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng nãi chung, ho¹t ®éng cho vay nãi riªng. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, Ng©n hµng C«ng th­¬ng tØnh H­ng Yªn tån t¹i vµ ph¸t triÓn cïng c¸c chi nh¸nh kh¸c. Do chÞu t¸c ®éng cña nhiÒu nh©n tè kh¸c, nh­ sù thay ®æi cña nÒn kinh tÕ, hÖ thèng ph¸p luËt, th× vÊn ®Ò më réng ho¹t ®éng cho vay ph¶i ®Ò ra mét c¸ch hîp lý, sao cho võa ®¹t hiÖu qu¶, an toµn. §¶m b¶o cho Ng©n hµng ph¸t triÓn bÒn v÷ng. “Gi¶i ph¸p t¨ng c­êng ho¹t ®éng cho vay” lµ rÊt quan träng víi sù ph¸t triÓn cña Ng©n hµng. Trong nh÷ng n¨m qua, ho¹t ®éng cho vay cña Ng©n hµng còng ®­îc t¨ng c­êng ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ cao, nh­ng bªn c¹nh ®ã Ng©n hµng cßn gÆp ph¶i nh÷ng khã kh¨n mµ Ng©n hµng ph¶i kh¾c phôc. CÇn cã sù gióp ®ì cña cÊp trªn cïng víi b¶n th©n m×nh ®Ó ngµy cµng hoµn thiÖn, ph¸t huy vai trß ho¹t ®éng cho vay cña Ng©n hµng, tõ ®ã ph¸t huy chøc n¨ng cña mét Ng©n hµng . Em xin c¶m ¬n thÇy gi¸o PGS.TS Lª §øc L÷ vµ c¸c b¸c, c¸c c« chó c¸n bé trong Ng©n hµng ®· gióp ®ì em hoµn thµnh B¸o c¸o chuyªn ®Ò tèt nghiÖp nµy. Tµi liÖu tham kh¶o 1.Tµi liÖu vµ sè liÖu do c¸n bé Ng©n hµng c«ng th­¬ng tØnh H­ng Yªn cung cÊp. 2. NghiÖp vô Ng©n hµng th­¬ng m¹i -SGK §HKTQD. 3.C«ng b¸o Sè 66 -2002. 4. C¸c t¹p chÝ Ng©n hµng c¸c n¨m 2000, 2001, 2002. 5. KÕ to¸n Ng©n hµng - SGK §HKTQD Môc lôc. Trang Lêi më ®Çu 1 Ch­¬ng I 3 Ho¹t ®éng cho vay cña Ng©n hµng Th­¬ng m¹i I. C¸c ho¹t ®éng chñ yÕu cña Ng©n hµng Th­¬ng m¹i 3 1. Kh¸i niÖm vÒ Ng©n hµng Th­¬ng m¹i 3 2. C¸c ho¹t ®éng chñ yÕu cña Ng©n hµng Th­¬ng M¹i 4 2.1. Ho¹t ®éng huy ®éng vèn 4 2.2. Ho¹t ®éng sö dông vèn 8 2.3. C¸c dÞch vô trung gian 9 II. Vai trß cña ho¹t ®éng cho vay 11 III. C¸c h×nh thøc cho vay cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i 14 1. Dùa theo môc ®Ých sö dông tiÒn vay cã 2 h×nh thøc 14 lµ cho vay tiªu dïng vµ cho vay ®Ó kinh doanh 2. Dùa theo thêi h¹n cho vay cã 2 h×nh thøc lµ 15 cho vay ng¾n h¹n vµ cho vay trung – dµi h¹n 3. Dùa theo h×nh thøc ®¶m b¶o cña c¸c kho¶n vay 16 cã 2 h×nh thøc lµ cho vay cã ®¶m b¶o vµ cho vay kh«ng cã ®¶m b¶o 4. Dùa theo h×nh thøc h×nh thµnh kho¶n vay 18 cã 2 h×nh thøc cho vay lµ cho vay trùc tiÕp vµ cho vay gi¸n tiÕp IV. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng cho vay cña 19 Ng©n hµng th­¬ng m¹i 1. C¸c nh©n tè thuéc vÒ b¶n th©n Ng©n hµng 19 2. §èi thñ c¹nh tranh 23 3. Sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ 24 4. HÖ thèng ph¸p luËt 24 Ch­¬ngII 26 Thùc tr¹ng ho¹t ®éng cho vay t¹i Ng©n hµng C«ng th­¬ng TØnh H­ng Yªn I. Kh¸i qu¸t vÒ Ng©n hµng C«ng th­¬ng TØnh H­ng Yªn 26 1. Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn 26 2. NhiÖm vô vµ bé m¸y tæ chøc 27 3. KÕt qu¶ kinh doanh cña Ng©n hµng 31 trong nh÷ng n¨m võa qua 3.1. Huy ®éng vèn 31 3.2. Ho¹t ®éng tÝn dông 32 3.3. DÞch vô thanh to¸n ng©n quü 33 3.4. C¸c ho¹t ®éng kh¸c 34 II. Thùc tr¹ng trong ho¹t ®éng cho vay t¹i 35 Ng©n hµng C«ng th­¬ng tØnh H­ng Yªn 1. Doanh sè cho vay 35 2. Doanh sè thu nî 37 3. Tæng d­ nî 38 4. Nî qu¸ h¹n 40 5. HÖ sè sö dông vèn 42 6. §¸nh gi¸ kh¸i qu¸t 42 6.1. Nh÷ng thµnh tùu 42 6.2. Nh÷ng h¹n chÕ 44 6.3. Nh÷ng nguyªn nh©n 44 Ch­¬ng III 47 Gi¶i ph¸p nh»m t¨ng c­êng ho¹t ®éng cho vay t¹i Ng©n hµng C«ng th­¬ng tØnh H­ng Yªn. 00000I. §Þnh h­íng ph¸t triÓn ho¹t ®éng kinh doanh cña 47 Ng©n hµng C«ng th­¬ng tØnh H­ng Yªn II. Gi¶i ph¸p t¨ng c­êng ho¹t ®éng cho vay 49 t¹i Ng©n hµng C«ng th­¬ng tØnh H­ng Yªn. 1. T¨ng c­êng ho¹t ®éng cho vay tiªu dïng 49 2. LËp kÕ ho¹ch ®­a ph­¬ng thøc cho vay míi vµo ¸p dông 50 3. X©y dùng, hoµn thiÖn chiÕn l­îc c¹nh 51 4. gi¶i ph¸p vÒ nguån vèn 54 5. §µo t¹o, n©ng cao ®éi ngò c¸n bé tÝn dông Ng©n hµng 55 III. Mét sè kiÕn nghÞ 55 1. KiÕn nghÞ víi Ng©n hµng C«ng th­¬ng ViÖt Nam 55 2. KiÕn nghÞ víi Ng©n hµng Nhµ n­íc ViÖt Nam 57 3. KiÕn nghÞ víi ChÝnh phñ 57 KÕt luËn 60 §Ò c­¬ng Chuyªn ®Ò thùc tËp §Ò tµi: "C¸c biÖn ph¸p nh»m t¨ng c­êng ho¹t ®éng cho vay t¹i Ng©n hµng C«ng Th­¬ng TØnh H­ng Yªn. Ch­¬ng I: Ho¹t ®éng cho vay trong ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng C«ng th­¬ng: I: Kh¸i niÖm cho vay II:Vai trß cña ho¹t ®éng cho vay III: Ho¹t ®éng cho vay gåm cã: 1. §iÒu kiÖn cho vay 2. C¸c h×nh thøc cho vay. 3. C¸c h×nh thøc vay 4. nguyªn t¾c cho vay 5.Ph­¬ng thøc cho vay 6.Møc vèn cho vay 7.L·i suÊt cho vay 8. Quy tr×nh cho vay Ch­¬ng II:Thùc tr¹ng trong ho¹t ®éng cho vay t¹i Ng©n hµng C«ng th­¬ng TØnh H­ng Yªn I: Giíi thiÖu vÒ Ng©n hµng C«ng th­¬ng chi nh¸nh tØnh H­ng Yªn 1. Giíi thiÖu chung 2. C¬ cÊu tæ chøc 3.NhiÖm vô chøc n¨ng 4. KÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ kinh doanh cña Ng©n hµng trong nh÷ng n¨m võa qua: II: Thùc tr¹ng trong ho¹t ®éng cho vay t¹i Ng©n hµng C«ng th­¬ng TØnh H­ng Yªn 1.Theo ®èi t­îng vay 2 Theo k× h¹n 3.Theo h×nh thøc ®èi t­îng ®­îc vay III: §¸nh gi¸ vÒ ho¹t ®éng cho vay cña Ng©n hµng 1. Nh÷ng ­u ®iÓm 2. Nh÷ng khã kh¨n Ch­¬ngIII: C¸c biÖn ph¸p nh»m t¨ng c­êng ho¹t ®éng cho vay t¹i Ng©n hµng C«ng Th­¬ng TØnh H­ng Yªn. Ch­¬ng I ho¹t ®éng cho vay cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i I: c¸c ho¹t ®éng chñ yÕu cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i 1. Kh¸i niÖm vÒ Ng©n hµng th­¬ng m¹i Ng©n hµng lµ mét trong c¸c tæ chøc tµi chÝnh quan träng nhÊt cña nÒn kinh tÕ. Ng©n hµng bao gåm nhiÒu lo¹i tuú thuéc vµo sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ nãi chung vµ hÖ thèng tµi chÝnh nãi riªng, trong ®ã Ng©n hµng th­¬ng m¹i th­êng chiÕm tû träng lín nhÊt vÒ quy m« tµi s¶n, thÞ phÇn vµ sè l­îng c¸c Ng©n hµng. Ng©n hµng th­¬ng m¹i cã mét qu¸ tr×nh ph¸t triÓn l©u dµi tõ thÊp ®Õn cao, tõ ®¬n gi¶n ®Õn phøc t¹p. Khi míi ra ®êi, tæ chøc vµ nhiÖm vô ho¹t ®éng cña nã rÊt ®¬n gi¶n nh­ng cµng vÒ sau theo ®µ ph¸t triÓn cña kinh tÕ hµng ho¸, tæ chøc cña c¸c Ng©n hµng còng nh­ nhiÖm vô cña nã ngµy cµng ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn h¬n. Ng©n hµng th­¬ng m¹i lµ mét tæ chøc tµi chÝnh trung gian mµ ho¹t ®éng chñ yÕu cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i lµ tiÕp nhËn c¸c kho¶n tiÒn nhµn rçi trong nÒn kinh tÕ víi tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ vµ tiÕp nhËn c¸c kho¶n tiÒn nhµn rçi trong nÒn kinh tÕ víi tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ sö dông sè tiÒn ®ã ®Ó cho vay, thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô chiÕt khÊu vµ lµm ph­¬ng tiÖn thanh to¸n vµ cung cÊp c¸c dÞch vô cho doanh nghiÖp, t­ nh©n, hé gia ®×nh, c¸c nhµ xuÊt nhËp khÈu. §a sè c¸c nhµ kinh tÕ häc ®Òu cho r»ng Ng©n hµng th­¬ng m¹i lµ mét lo¹i h×nh doanh nghiÖp ®Æc biÖt ho¹t ®éng vµ kinh doanh trªn lÜnh vùc tiÒn tÖ. Ng©n hµng th­¬ng m¹i cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau: Ng©n hµng th­¬ng m¹i gièng nh­ c¸c tæ chøc kinh doanh kh¸c lµ ho¹t ®éng v× môc ®Ých thu lîi nhuËn nh­ng lµ tæ chøc ®Æc biÖt v× ®èi t­îng kinh doanh lµ tiÒn tÖ, ho¹t ®éng tÝn dông lµ ®Æc tr­ng chñ yÕu ®­îc thùc hiÖn chñ yÕu b»ng c¸ch thu hót vèn tiÒn tÖ trong x· héi ®Ó cho vay. Nguån vèn phôc vô ho¹t ®éng kinh doanh: Nguån vèn phÇn lín lµ tiÒn göi cña c¸c tæ chøc kinh tÕ trong nÒn kinh tÕ. §Æc ®iÓm næi bËt cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i lµ kh«ng sö dông nguån vèn së h÷u vµo trong c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh nh­ cho vay, mua b¸n chøng kho¸n. H¬n n÷a nguån vèn së h÷u cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i chØ chiÕm mét phÇn rÊt nhá trong tæng nguån vèn cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i. Trong khi ®ã c¸c lo¹i h×nh kinh tÕ kh¸c l¹i sö dông chñ yÕu nguån vån së h÷u vµo c¸c ho¹t ®éng kinh doanh. Sù kh¸c biÖt cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i víi c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh kh¸c lµ Ng©n hµng th­¬ng m¹i cã quyÒn huy ®éng tiÒn göi trong nÒn kinh tÕ mçi khi c©n vèn ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh. C«ng ty tµi chÝnh th× ho¹t ®éng chñ yÕu b»ng nguån vèn së h÷u cña m×nh, nÕu thiÕu c¸c c«ng ty tµi chÝnh cã thÓ vay trªn thÞ tr­êng c¸c c«ng ty cæ phÇn, muèn t¨ng nguån vèn huy ®éng cña m×nh th× cã thÓ ph¸t hµnh cæ phiÕu hoÆc tr¸i phiÕu. Kh«ng cã mét ®Þnh chÕ tµi chÝnh nµo ngoµi Ng©n hµng th­¬ng m¹i cã thÓ nhËn tiÒn göi tõ c¸c tæ chøc c¸ nh©n vµ c¸c tæ chøc trong nÒn kinh tÕ. Kh¸ch hµng cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i lµ nh÷ng ng­êi ®ãng vai trß hai mÆt ®èi víi Ng©n hµng. Thø nhÊt, hä lµ nh÷ng ng­êi cung cÊp c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó Ng©n hµng ho¹t ®éng. Hä lµ nh÷ng ng­êi t¹o nguån vèn cho Ng©n hµng. Thø hai, hä lµ nh÷ng kh¸ch hµng sö dông c¸c s¶n phÈm cña Ng©n hµng, nh­ cho ®i vay, sö dông c¸c dÞch vô cña Ng©n hµng. PhÇn lín, nh÷ng kh¸ch hµng nµy, l¹i sö dông chÝnh nh÷ng ®ång tiÒn mµ hä ®· göi vµo. V× vËy, kh¸ch hµng chÝnh lµ nh÷ng ng­êi cung cÊp ®Çu vµo cho Ng©n hµng vµ hä còng chÝnh lµ ng­êi sö dông s¶n phÈm ®Çu ra cña Ng©n hµng. Ng©n hµng lµ mét ®¬n vÞ doanh nghiÖp theo c¸ch ph©n nghµnh kinh tÕ. 2. C¸c ho¹t ®éng chñ yÕu cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i 2.1. Ho¹t ®éng huy ®éng vèn 2.1.1. Nguån vèn cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i gåm 2.1.1.1. Nguån vèn chñ së h÷u §Ó b¾t ®Çu ho¹t ®éng cña Ng©n hµng chñ Ng©n hµng ph¶i cã mét l­îng vèn nhÊt ®Þnh. Nguån vèn h×nh thµnh ban ®Çu: tuú theo tÝnh chÊt cña mçi Ng©n hµng mµ nguån vèn h×nh thµnh vèn ban ®Çu kh¸c nhau: do ng©n s¸ch nhµ n­íc cÊp ,do c¸c bªn liªn doanh ®ãng gãp, hoÆc vèn thuéc së h÷u t­ nh©n Nguån vèn bæ sung trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng: nguån tõ lîi nhuËn, ph¸t hµnh thªm cæ phÇn,gãp thªm cÊp thªm. C¸c quü 2.1.1.2. nguån tiÒn göi TiÒn göi thanh to¸n: lµ tiÒn cña c¸c doanh nghiÖp hoÆc c¸ nh©n göi vµo Ng©n hµng ®Ó nhê Ng©n hµng gi÷ hé, thanh to¸n. TiÒn göi cã k× h¹n cña doanh nghiÖp vµ c¸c tæ chøc x· héi:nhiÒu kho¶n thu b»ng tiÒn cña doanh nghiÖp vµ c¸c tæ chøc x· héi sÏ ®­îc chi tr¶ sau mét thêi gian x¸c ®Þnh. TiÒn göi tiÕt kiÖm cña d©n c­: c¸c tÇng líp d©n c­ ®Òu cã c¸c kho¶n thu nhËp t¹m thêi ch­a sö dông. Trong ®iÒu kiÖn cã kh¶ n¨ng tiÕp cËn víi Ng©n hµng, hä ®Òu cã thÓ göu tµi kho¶n nh»m thùc hiÖn c¸c môc tiªu b¶o toµn vµ sinh lêi víi c¸c tµi kho¶n. TiÒn göi cña c¸c Ng©n hµng kh¸c 2.1.1.3. Nguån ®i vay vµ c¸c nghiÖp vô ®i vay cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i Nguån tiÒn göi lµ nguån quan träng nhÊt cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i tuy nhiªn, khi cÇn Ng©n hµng th­¬ng m¹i th­êng vay m­în thªm. Vay Ng©n hµng nhµ n­íc ( vay Ng©n hµng trung ­¬ng): ®©y lµ c¸c kho¶n vay nh»m gi¶i quyÕt nhu cÇu cÊp b¸ch trong chi tr¶. Trong tr­êng hîp thiÕu hôt dù tr÷ (dù tr÷ b¾t buéc, dù tr÷ thanh to¸n), Ng©n hµng th­¬ng m¹i th­êng vay Ng©n hµng nhµ n­íc. Vay c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c: §©y lµ nguån Ng©n hµng vay m­în lÉn nhau vµ vay cña c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c trªn thÞ tr­êng liªn Ng©n hµng. Vay trªn thÞ tr­êng vèn: nh­ ph¸t hµnh c¸c giÊy nî C¸c nguån kh¸c: nguån uû th¸c, nguån trong thanh to¸n 2.1.2. Ho¹t ®éng huy ®éng vèn Ng©n hµng kinh doanh ngo¹i tÖ d­íi h×nh thøc huy ®éng , cho vay,®Çu t­ vµ cung cÊp c¸c dÞch vô kh¸c. Ho¹t ®éng vay - ho¹t ®éng t¹o nguån vèn cho Ng©n hµng th­¬ng m¹i - ®ãng vai trß quan träng, ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng ho¹t ®éng cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i. Ho¹t ®éng huy ®éng vèn lµ ho¹t ®éng th­êng xuyªn cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i. Mét Ng©n hµng th­¬ng m¹i bÊt k× nµo còng b¾t ®Çu ho¹t ®éng cña m×nh b»ng viÖc huy ®éng nguån vèn. §èi t­îng huy ®éng cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i lµ nguån tiÒn nhµn rçi trong c¸c tæ chøc kinh tÕ, d©n c­. Nguån vèn quan träng nhÊt,vµ chiÕm tû träng cao nhÊt trong tæng nguån vèn cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i lµ tiÒn göi cña kh¸ch hµng. C¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i nhËn tiÒn göi cña c¸c c¸ nh©n, c¸c tæ chøc kinh tÕ x· héi, thËm chÝ c¶ nguån tiÒn cña c¸c Ng©n hµng kh¸c. Khi nh÷ng ng­êi cã tiÒn ch­a sö dông ®Õn hä cã thÓ ®em ra ®Çu t­ hoÆc göi Ng©n hµng ®Ó nhËn tiÒn l·i. Th«ng th­êng hä göi tiÒn vµo Ng©n hµng, v× ®©y lµ c¸ch ®¬n gi¶n, Ýt tèn kÐm chi phÝ ®Ó t×m kiÕm c¬ héi ®Çu t­ mµ vÉn cã l·i vµ ®©y lµ c¸ch Ýt rñi ro nhÊt. Ngoµi ra ng­êi göi tiÒn vµo Ng©n hµng còng mong muèn ®­îc sö dông c¸c dÞch vô cña Ng©n hµng nh­ chuyÓn tiÒn cho ng­êi th©n ë n¬i kh¸c, thanh to¸n hé c¸c ho¸ ®¬n ph¸t sinh, b¶o qu¶n c¸c tµi s¶n cã gi¸ trÞ lín... Khi göi tiÒn vµo Ng©n hµng, ng­êi göi tiÒn cã thÓ vay Ng©n hµng mét kho¶n tiÒn mµ kh«ng cÇn thÕ chÊp v× hä ®· cã mét sè tiÒn göi nhÊt ®Þnh ë Ng©n hµng, coi nh­ mét kho¶n ®¶m b¶o. Cßn Ng©n hµng cã thÓ muèn t×m kiÕm thªm thu nhËp tõ lÖ phÝ nhËn tiÒn göi, tuy nhiªn lý do chÝnh Ng©n hµng nhËn tiÒn göi ®Ó t¹o nguån cho vay, tõ ®ã Ng©n hµng cã thÓ ®Çu t­, kinh doanh t×m kiÕm ®­îc nh÷ng kho¶n thu nhËp lín h¬n. Ho¹t ®éng nhËn tiÒn göi cña Ng©n hµng cã ý nghÜa to lín víi ng­êi göi tiÒn, nÒn kinh tÕ, còng nh­ b¶n th©n Ng©n hµng. Th«ng qua ho¹t ®éng nµy mµ Ng©n hµng cã thÓ tËp hîp ®­îc c¸c kho¶n tiÒn nhµn rçi, nhá bÐ, ph©n t¸n t¹m thêi ch­a sö dông víi c¸c thêi h¹n hÕt søc kh¸c nhau thµnh nguån tiÒn lín tµi trî cho nÒn kinh tÕ, hoÆc cho c¸c c¸ nh©n cã nhu cÇu sö dông. ®iÒu khã kh¨n nhÊt mµ Ng©n hµng ph¶i thùc hiÖn lµ sö dông c¸c kho¶n tiÒn göi cã thêi h¹n rÊt kh¸c nhau ®Ó cho vay nh÷ng mãn cã thêi h¹n x¸c ®Þnh,v× thÕ mµ Ng©n hµng ph¶i qu¶n lÝ tèt thêi h¹n cña c¸c nguån vèn cña m×nh th× míi duy tr× ®­îc ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, tr¸nh ®­îc nh÷ng rñi ro vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n. ViÖc tËp hîp ®­îc nh÷ng nguån tiÒn nhµn rçi trong d©n chóng ®Ó ®­a vµo kinh doanh ®· gãp phÇn tiÕt kiÖm vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån lùc cña nÒn kinh tÕ. Ngoµi ra ho¹t ®éng nhËn tiÒn göi cña Ng©n hµng còng gãp phÇn tiÕt kiÖm chi phÝ l­u th«ng tiÒn tÖ. §Æc biÖt trong nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nÕu d©n chóng cã thãi quen göi tiÒn vµo Ng©n hµng ®Ó sö dông c¸c dÞch vô cña Ng©n hµng th× ®iÒu nµy sÏ gãp phÇn gióp chÝnh phñ qu¶n lÝ ®­îc thu nhËp cña ng­êi d©n. Mét trong nh÷ng nguån vèn kh«ng kÐm phÇn quan träng, lµ nguån vèn ph¸t hµnh k× phiÕu, tr¸i phiÕu. ViÖc ph¸t hµnh k× phiÕu hay tr¸i phiÕu phô thuéc vµo quy m« vèn cÇn huy ®éng , thêi gian huy ®éng vèn, c¬ cÊu nî vµ tµi s¶n cña Ng©n hµng. C¸c ho¹t ®éng huy ®éng nguån vèn trªn ®©y h×nh thµnh nªn tµi s¶n nî cña Ng©n hµng vµ Ng©n hµng ph¶i cã tr¸ch nhiÖm chi tr¶ ®èi víi tÊt c¶ c¸c nguån vèn huy ®éng ®­îc theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng. Quy m« vµ c¬ cÊu nguån vèn quyÕt ®Þnh ®Õn ho¹t ®éng cña Ng©n hµng. Do ®ã qu¶n lÝ nguån vèn phï hîp vµ sö dông vèn cã hiÖu qu¶ lµ mét vÊn ®Ò mang tÝnh chiÕn l­îc ®èi víi mçi Ng©n hµng . 2.2. Ho¹t ®éng sö dông vèn: Khi ®· huy ®éng ®­îc vèn råi, n¾m trong tay mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh th× c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i ph¶i lµm nh­ thÕ nµo ®Ó hiÖu qu¶ ho¸ nh÷ng nguån nµy, nghÜa lµ t×m c¸ch ®Ó nh÷ng kho¶n tiÒn ®ã ®­îc ®Çu t­ ®óng n¬i, ®óng chç, cã hiÖu qu¶, an toµn, ®em l¹i nhiÒu lîi nhuËn cho Ng©n hµng. Vµ ho¹t ®éng sö dông vèn cña Ng©n hµng b»ng nh÷ng c¸ch sau: Ng©n hµng ®· tµi trî l¹i cho nÒn kinh tÕ d­íi d¹ng c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vay, hoÆc Ng©n hµng ®Çu t­ trùc tiÕp, Ng©n hµng tham gia gãp vèn cïng kinh doanh hay cho thuª tµi s¶n,Ng©n hµng göi tiÒn t¹i c¸c Ng©n hµng kh¸c- t¹i Ng©n hµng nhµ n­íc- nh÷ng tæ chøc tÝn dông kh¸c, Ng©n hµng ®Çu t­ trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n , Ng©n hµng n¾m gi÷ chøng kho¸n v× chóng mang l¹i thu nhËp cho Ng©n hµng vµ cã thÓ b¸n ®i ®Ó ra t¨ng ng©n quü khi cÇn thiÕt... Nh÷ng ®èi t­îng tµi trî kh«ng chØ cã c¸c tæ chøc kinh tÕ thùc hiÖn ho¹t ®éng trong lÜnh vùc th­¬ng m¹i mµ cßn cã c¶ c¸c c¸ nh©n tiªu dïng, thËm chÝ ChÝnh phñ còng ®­îc Ng©n hµng tµi trî d­íi nh÷ng h×nh thøc : Ng©n hµng th­¬ng m¹i mua tÝn phiÕu kho b¹c, tr¸i phiÕu cña chÝnh phñ trªn thÞ tr­êng tiÒn tÖ. Sù ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng cho vay, ®· gióp Ng©n hµng cã vÞ trÝ ngµy cµng quan träng trong sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. H¬n n÷a th«ng qua ho¹t ®éng cho vay, Ng©n hµng th­¬ng m¹i cã kh¶ n¨ng “t¹o tiÒn” hay më réng l­îng tiÒn cung øng. Tuy nhiªn ho¹t ®éng cho vay cña Ng©n hµng chøa ®ùng nhiÒu yÕ tè rñi ro nªn Ng©n hµng th­êng ¸p dông c¸c nguyªn t¾c ho¹t ®éng vµ qu¶n lý tiÒn vay mét c¸ch chÆt chÏ. L·i thu ®­îc tõ ho¹t ®éng cho vay, Ng©n hµng sÏ dïng nã ®Ó tr¶ l·i suÊt cho nguån vèn ®· huy ®éng vµ ®i vay, thanh to¸n nh÷ng chi fÝ trong ho¹t ®éng ,phÇn cßn l¹i sÏ lµ lîi nhuËn cña Ng©n hµng. Cho vay lµ ho¹t ®éng kinh doanh chñ chèt cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i ®Ó t¹o ra lîi nhuËn, chØ cã l·i suÊt thu ®­îc tõ cho vay míi bï næi chi phÝ dù tr÷, chi phÝ kinh doanh vµ qu¶n lý, chi phÝ vèn tr«i næi, chi phÝ thuÕ c¸c lo¹i vµ chi phÝ rñi ro ®Çu t­ . Kinh tÕ ngµy cµng ph¸t triÓn, l­îng cho vay cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i ngµy cµng t¨ng nhanh vµ lo¹i h×nh cho vay còng trë nªn v« cïng phong phó vµ ®a d¹ng. T¹i hÇu hÕt c¸c n­íc c«ng nghiªp trong nhãm nh÷ng n­íc hµng ®Çu thÕ giíi, cho vay cña c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i ®· chuyÓn dÇn tõ cho vay ng¾n h¹n sang cho vay dµi h¹n. Ng­îc l¹i, ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, cho vay ng¾n h¹n vÉn chiÕm bé phËn lín h¬n cho vay dµi h¹n, xuÊt ph¸t tõ chç thiÕu an toµn cho c¸c kho¶n ®Çu t­ dµi h¹n( trong ®ã cã c¸c t¸c nh©n chñ yÕu nh­ t×nh h×nh t¨ng tr­ëng, l¹m ph¸t,...) So víi ho¹t ®éng cho vay th× ho¹t ®éng ®Çu t­ cña Ng©n hµng cã quy m« vµ tû träng nhá h¬n trong môc tµi s¶n sinh lêi cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i. Ph¶i sang ®Õn nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kû XIX c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i míi quan t©m më réng ho¹t ®éng cña m×nh sang lÜnh vùc ®Çu t­ vµo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp. So víi ho¹t ®éng cho vay ho¹t ®éng ®Çu t­ ®em l¹i thu nhËp cao h¬n nh­ng rñi ro cao h¬n do thu nhËp tõ ho¹t ®éng ®Çu t­ kh«ng ®­îc x¸c ®Þnh tr­íc v× ph¶i phô thuéc vµo hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp mµ Ng©n hµng ®Çu t­ vµo. Ngoµi ra th× trong ho¹t ®éng ®Çu t­ , Ng©n hµng ®­îc lùa chän doanh môc ®Çu t­ cã lîi nhÊt cho m×nh. Bªn c¹nh ho¹t ®éng cho vay vµ ®Çu t­, Ng©n hµng cã thÓ tham gia vµo thÞ tr­êng chøng kho¸n tuú quy ®Þnh cña tõng quèc gia. Ng©n hµng th­¬ng m¹i cã thÓ tham gia nh­ mét ng­êi cung cÊp hµng ho¸ cho thÞ tr­êng chøng kho¸n hay ®ãng vai trß lµ nhµ ®Çu t­, mua b¸n chøng kho¸n v× môc tiªu kiÕm lêi cho chÝnh Ng©n hµng. HoÆc thùc hiÖn kinh doanh chøng kho¸n th«ng qua uû th¸c cña kh¸ch hµng. 2.3. Ng©n hµng thùc hiÖn c¸c dÞch vô trung gian Ngoµi hai ho¹t ®éng c¬ b¶n lµ ho¹t ®éng huy ®éng vèn vµ ho¹t ®éng sö dông vèn th× Ng©n hµng th­¬ng m¹i còng thùc hiÖn c¸c dÞch vô trung gian cho kh¸ch hµng cña m×nh. C¸c dÞch vô nµy ®­îc coi lµ ho¹t ®éng trung gian bëi v× khi thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng nµy Ng©n hµng kh«ng ®øng vai trß lµ con nî hay chñ nî mµ ®øng ë vÞ trÝ trung gian ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu kh¸ch hµng vÒ dÞch vô mµ kh¸ch hµng cÇn. Ngµy nay, c¸c dÞch vô cña Ng©n hµng kh«ng ngõng ph¸t triÓn c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng, c¸c dÞch vô ngµy cµng ®a d¹ng. Ho¹t ®éng trung gian gåm rÊt nhiÒu lo¹i dÞch vô kh¸c nhau: nh­ dÞch vô thu hé chi hé cho kh¸ch hµng cã tµi kho¶n tiÒn göi t¹i Ng©n hµng, dÞch vô chuyÓn kho¶n tõ tµi kho¶n nµy tõ tµi kho¶n nµy ®Õn tµi kho¶n kh¸c ë cïng mét Ng©n hµng hay ë hai Ng©n hµng kh¸c nhau; dÞch vô t­ vÊn cho kh¸ch hµng c¸c vÊn ®Ò tµi chÝnh, dich vô gi÷ hé c¸c chøng tõ, vËt quý gi¸ dÞch vô chi l­¬ng cho c¸c doanh nghiÖp cã nhu cÇu; dÞch vô khÊu trõ tù ®éng. §©y lµ nh÷ng kho¶n chi th­êng xuyªn trong th¸ng, nÕu kh«ng cã dÞch vô nµy kh¸ch hµng sÏ tèn nhiÒu thêi gian vµ phiÒn to¸i khi thanh to¸n c¸c kho¶n nµy, cung cÊp c¸c ph­¬ng tiÖn thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt. NÒn kinh tÕ cµng ph¸t triÓn, c¸c dÞch vô Ng©n hµng theo ®ã còng ph¸t triÓn theo ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng ®a d¹ng cña c«ng chóng thùc hiÖn nghiÖp vô trung gian mang tÝnh dÞch sÏ ®em l¹i cho Ng©n hµng nh÷ng kho¶n thu nhËp kh¸ quan träng. §iÒu cÇn l­u ý lµ dÞch vô Ng©n hµng sÏ gióp Ng©n hµng ph¸t triÓn toµn diÖn.T¹i c¸c n­íc ph¸t triÓn, c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i c¹nh tranh víi nhau b»ng con ®­êng “phi gi¸”, tøc lµ lu«n cã nh÷ng dÞch vô míi cung cÊp tiÖn nghi cho kh¸ch hµng, kh«ng ngõng t×m tßi nh÷ng dÞch vô míi cung cÊp tiÖn nghi cho kh¸ch hµng. DÞch vô Ng©n hµng cµng ph¸t triÓn, thÓ hiÖn x· héi cµng v¨n minh, nÒn c«ng nghiÖp cµng ph¸t triÓn. Lîi nhuËn c¸c Ng©n hµng kh«ng chØ ë nghiÖp vô cho vay, mµ ph©n nöa tõ c¸c ho¹t ®éng dÞch vô mang l¹i, nh­ng l¹i lµ lÜnh vùc Ýt rñi ro. Ba lÜnh vùc ho¹t ®éng huy ®éng vèn, ho¹t ®éng cho vay, thùc hiÖn c¸c dÞch vô trung gian lµ c¸c ho¹t ®éng c¬ b¶n cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i. Ba dÞch vô ®ã cã quan hÖ mËt thiÕt, t¸c ®éng hç trî thóc ®Èy nhau ph¸t triÓn, t¹o uy tÝn cho Ng©n hµng. Cã huy ®éng vèn th× míi cã nghiÖp vô cho vay, cho vay cã hiÖu qu¶ ph¸t triÓn kinh tÕ th× míi cã nguån vèn ®Ó huy ®éng vµo, ®ång thêi muèn cho vay vµ huy ®éng vèn tèt th× Ng©n hµng ph¶i lµm tèt vai trß chung gian, chÝnh sù kÕt hîp ®ång bé ®ã t¹o thµnh quy luËt trong ho¹t ®éng cña Ng©n hµng vµ t¹o thµnh xu h­íng kinh doanh tæng hîp ®a n¨ng cña c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i . II. Vai trß cña ho¹t ®éng cho vay Ho¹t ®éng cho vay lµ mét phÇn cña ho¹t ®éng tÝn dông cña Ng©n hµng. Ho¹t ®éng nµy ra ®êi tõ buæi ®Çu cña Ng©n hµng vµ ®· trë thµnh mét trong hai nhiÖm vô c¬ b¶n cña Ng©n hµng. §©y còng lµ ngiÖp vô kinh doanh chñ yÕu cña Ng©n hµng bëi v× chØ cã l·i cho vay míi bï ®¾p l¹i c¸c chi phÝ ph¸t sinh cña Ng©n hµng nh­ chi phÝ trung gian, chi phÝ qu¶n lý, chi phÝ dù tr÷... thùc tÕ trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña Ng©n hµng cho thÊy lîi nhuËn tõ c¸c kho¶n cho vay chiÕm phÇn lín thu nhËp cña Ng©n hµng, l­îng tiÒn göi t¨ng lªn ®¸ng kÓ, c¸c h×nh thøc cho vay còng phong phó. Cho vay lµ ho¹t ®éng chñ yÕu cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i. Khi ®Þnh nghÜa vÒ ho¹t ®éng cho vay, cã nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau, nh­ng nãi tãm l¹i, cã thÓ ®Þnh nghÜa ho¹t ®éng cho vay cña Ng©n hµng lµ ho¹t ®éng cung øng tiÒn cho tÊt c¶ c¸c kh¸ch hµng cã nhu cÇu vÒ tiÒn ®Ó phôc vô cho môc ®Ých s¶n xuÊt kinh doanh hay tiªu dïng. Vµ ho¹t ®éng cho vay víi vÞ trÝ kh¸ quan träng cña m×nh cã vai trß nh­ sau: *Ho¹t ®éng cho vay mang l¹i lîi nhuËn lín cho Ng©n hµng vµ thóc ®Èy c¸c ho¹t ®éng kh¸c cña Ng©n hµng: Ho¹t ®éng cho vay lµ mét trong nh÷ng ho¹t ®éng lín cña Ng©n hµng doanh thu tõ ho¹t ®éng nµy th­êng chiÕm 70% doanh thu, ë c¸c n­íc ph¸t triÓn, hay ®Õn 90% doanh thu cña Ng©n hµng, ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. HiÖn nay 80% doanh thu cña c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i lµ tõ ho¹t ®éng tÝn dông, mµ ho¹t ®éng cho vay chiÕm tû träng lín. MÆt kh¸c, nhê cã ho¹t ®éng cho vay, mµ c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ cã thÓ vay cña Ng©n hµng ®Ó ®Çu t­ cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, lîi nhuËn thu ®­îc kh«ng nh÷ng doanh nghiÖp ®ñ tiÒn tr¶ cho Ng©n hµng mµ cßn cã tiÒn göi vµo Ng©n hµng, nghÜa lµ lµm t¨ng ho¹t ®éng huy ®éng vèn cña Ng©n hµng. MÆt kh¸c khi s¶n xuÊt kinh doanh ph¸t triÓn, x· héi ph¸t triÓn th× c¸c ho¹t ®éng dÞch vô cña Ng©n hµng còng ph¸t triÓn. * Ho¹t ®éng cho vay gãp phÇn ®iÒu hoµ cung- cÇu dÞch vô hµng ho¸: Doanh nghiÖp muèn s¶n xuÊt kinh doanh, hoÆc më réng s¶n xuÊt kinh doanh mµ thiÕu vèn th× doanh nghiÖp ph¶i vay vèn cña Ng©n hµng. Nh­ng doanh nghiÖp chØ thu ®­îc lîi nhuËn còng nh­ cã kh¶ n¨ng tr¶ nî Ng©n hµng khi doanh nghiÖp tiªu thô ®­îc hÕt sè s¶n phÈm hµng ho¸ ®· s¶n xuÊt ra, hay ph¶i cã mét bé phËn nh÷ng ng­êi tiªu dïng mua vµ cã kh¶ n¨ng mua s¶n phÈm ®ã. VÒ phÝa ng­êi tiªu dïng, víi mét møc thu nhËp nhÊt ®Þnh, hä kh«ng thÓ cã ®ñ sè tiÒn ®Ó mua hµng ho¸ m×nh muèn. Hä chØ cã ®ñ kh¶ n¨ng mua sau mét thêi gian dµi tÝch luü. §ã lµ nguyªn nh©n dÉn ®Õn chu k× tuÇn hoµn vµ lu©n chuyÓn vèn cña doanh nghiÖp bÞ ng­ng trÖ. Doanh nghiÖp sÏ kh«ng thu håi ®ñ tiÒn ®Ó thùc hiÖn vßng quay s¶n xuÊt. Do ®ã Ng©n hµng cho vay lµ gi¶i ph¸p cã lîi ®«i bªn. Ng©n hµng cho doanh nghiÖp vay sÏ thóc ®Èy s¶n xuÊt kinh doanh, th× sÏ cã nhiÒu hµng ho¸. Ng©n hµng cho ng­êi tiªu dïng vay sÏ tho¶ m·n nhu cÇu hµng ho¸. Nh­ vËy ho¹t ®éng cho vay cña Ng©n hµng ®· gãp phÇn ®iÒu hoµ cung cÇu s¶n phÈm hµng ho¸ dÞch vô cho nÒn kinh tÕ. * Ho¹t ®éng cho vay gãp phÇn ®iÒu tiÕt vµ ph©n phèi c¸c nguån vèn: vèn s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c chñ thÓ trong nÒn kinh tÕ vËn ®éng liªn tôc vµ biÓu hiÖn qua c¸c h×nh thøc kh¸c nhau qua mçi giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, t¹o thµnh chu k× tuÇn hoµn vµ lu©n chuyÓn vèn, ®iÓm xuÊt ph¸t vµ kÕt thóc cña mét vßng tuÇn hoµn nµy thÓ hiÖn d­íi d¹ng tiÒn tÖ. Trong qu¸ tr×nh s¶n xu©t kinh doanh, ®Ó duy tr× ho¹t ®éng liªn tôc ®ßi hái nguån vèn cña doanh nghiÖp lu«n ®ång thêi tån t¹i ë ba giai ®o¹n: dù tr÷- s¶n xuÊt- l­u th«ng. Tõ ®ã x¶y ra hiÖn t­îng thõa, thiÕu vèn t¹m thêi: t¹i mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh cã nh÷ng ®¬n vÞ kinh tÕ cã vèn tiÒn tÖ t¹m thêi nhµn rçi (thõa vèn) vµ cã nh÷ng ®¬n vÞ t¹m thêi thiÕu vèn. §©y lµ hiÖn t­îng mang tÝnh chÊt t¹m thêi nh­ng x¶y ra th­êng xuyªn vµ phæ biÕn trong bÊt k× nÒn kinh tÕ nµo, lµm n¶y sinh nhu cÇu ngµy cµng bøc thiÕt ph¶i gi¶i quyÕt ®­îc vÊn ®Ò ®iÒu hoµ vèn. Ng©n hµng th­¬ng m¹i víi vai trß lµ mét trung gian tµi chÝnh ®øng ra tËp trung ph©n phèi l¹i tiÒn tÖ, ®iÒu hoµ cung vµ cÇu vèn cho c¸c doanh nghiÖp, ®· gãp phÇn ®iÒu tiÕt l¹i nguån vèn, t¹o ®iÒu kiÖn cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp kh«ng bÞ gi¸n ®o¹n. *Ho¹t ®éng cho vay gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ NhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ, phÇn lín nguån vèn ®i vay tõ Ng©n hµng ®Ó b¾t tay vµo ngµnh th­¬ng m¹i dÞch vô chiÕm tû träng lín (VÝ dô kinh tÕ ngoµi quèc doanh chiÕm tíi trªn 70%). Do vËy b»ng c¸c chÝnh s¸ch cho vay, ®Þnh h­íng chung cña nhµ n­íc gãp phÇn t¹o cho nÒn kinh tÕ mét c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, c©n ®èi. B»ng nh÷ng c«ng cô tÝn dông Ng©n hµng, Ng©n hµng cã thÓ cho vay ­u ®·i nh÷ng nghµnh nghÒ cÇn thiÕt ®Ó phï hîp víi chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ cña §¶ng vµ nhµ n­íc trong tõng giai ®o¹n cô thÓ. *Ho¹t ®éng cho vay gãp phÇn gióp c¸c thµnh phÇn kinh tÕ më réng øng dông c«ng nghÖ míi Víi nh÷ng doanh nghiÖp tr×nh ®é trang bÞ kÜ thuËt cßn thÊp kÐm, c«ng nghÖ thÊp kÐm, ch¾p v¸, thiÕu ®ång bé lµm gi¶m ­u thÕ cña c¸c doanh nghiÖp , lµm cho c¸c doanh nghiÖp ®ã kÐm ph¸t triÓn. Th«ng qua vèn vay cña Ng©n hµng, doanh nghiÖp dïng ®ång vèn nµy ®Ó ®Çu t­, t×m kiÕm nh÷ng c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, ®æi míi d©y truyÒn s¶n xuÊt, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm tho¶ m·n nhu cÇu trong vµ ngoµi n­íc. Nh­ vËy ho¹t ®éng cho vay më réng øng dông c«ng nghÖ míi vµo c¸c doanh nghiÖp, th«ng qua ®ã gióp doanh nghiÖp s¶n xuÊt ngµy cµng cã hiÖu qu¶, më réng s¶n xuÊt kinh doanh. III. C¸c h×nh thøc cho vay cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i Dùa theo môc ®Ých sö dông tiÒn vay cã 2 h×nh thøc cho vay: *Cho vay tiªu dïng: Môc ®Ých cña lo¹i cho vay nµy lµ ng­êi ®i vay ph¶i sö dông tiÒn vay vµo viÖc tiªu dïng, mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh…nh»m môc ®Ých phôc vô lîi Ých c¸ nh©n. Khi thùc hiÖn h×nh thøc cho vay nµy, c¸n bé tÝn dông ®· ph¶i tÝnh ®Õn nguån tiÒn ®­îc dïng tr¶ nî Ng©n hµng chÝnh lµ thu nhËp c¸ nh©n cña ng­êi vay tiÒn. H×nh thøc cho vay nµy chØ míi xuÊt hiÖn vµo ®Çu thÕ kû XX, khi nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ph¸t triÓn vµ nh÷ng cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ x¶y ra, khiÕn giíi t­ b¶n s¶n xuÊt ®· ph¶i bá ®i bao nhiªu hµng ho¸ khi mµ nhu cÇu tiªu dïng cã nh­ng kh«ng cã cÇu thùc sù. H×nh thøc phæ biÕn nhÊt cña lo¹i h×nh nµy lµ cho vay tr¶ gãp, mét lo¹i h×nh ®· ®­îc ¸p dông rÊt thµnh c«ng ë c¸c n­íc ph¸t triÓn. Ng©n hµng cã thÓ cho c¸c c«ng chøc vay ®Ó hä mua s¾m « t«, xe m¸y, tr¶ gãp nhµ. ë c¸c n­íc ph­¬ng T©y vµ Mü th× mét ng­êi cã thÓ mua « t« ®Ó ®i l¹i trë lªn rÊt dÔ dµng trong khi tµi kho¶n cña anh ta kh«ng cÇn ph¶i cã 100% hay 50% gi¸ trÞ cña chiÕc xe ®ã. §iÒu nµy ®· gióp cho viÖc tiªu thô hµng ho¸ trë lªn thuËn lîi h¬n, do vËy nã thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn. * Cho vay ®Ó cho vay ®Ó kinh doanh: Môc ®Ých cña lo¹i cho vay nµy lµ Ng©n hµng cho c¸c doanh nghiÖp vay ®Ó phôc vô ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh, nh»m má réng s¶n xuÊt hay ®¸p øng mét nhu cÇu nµo ®ã vÒ tiÒn cña doanh nghiÖp. Dùa vµo ®Æc ®iÓm cña tõng ngµnh mµ sÏ thiÕt lËp c¸c ®iÒu kiÖn cho vay, ph­¬ng thøc cho vay, c¸ch thøc tr¶ nî dùa trªn nguån thu tiÒn b¸n hµng cña doanh nghiÖp. Cã thÓ ph©n chia lo¹i h×nh nµy theo tiªu thøc cho vay doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ cho vay th­¬ng m¹i hay cã thÓ cho vay theo c¸c ngµnh nghÒ kinh tÕ: Cho vay ngµnh c«ng nghiÖp, ngµnh n«ng nghiÖp, cho vay ngµnh dÞch vô. 2.Dùa theo thêi h¹n cho vay cã 2 h×nh thøc: Cho vay ng¾n h¹n vµ cho vay dµi h¹n. *Cho vay ng¾n h¹n: H×nh thøc cho vay nµy nh»m tµi trî cho tµi s¶n l­u ®éng hoÆc nhu cÇu sö dông vèn ng¾n h¹n cña nhµ n­íc, doanh nghiÖp, hé s¶n xuÊt. Cho vay ng¾n h¹n trong nh÷ng tr­êng hîp sau: Ng©n hµng cho nhµ n­íc vay ®Ó tµi trî cho nhu cÇu chi tiªu cña nhµ n­íc. H×nh thøc phæ biÕn hiÖn nay lµ Ng©n hµng mua tr¸i phiÕu do kho b¹c ph¸t hµnh. Kh¶ n¨ng hoµn tr¶ cña nhµ n­íc rÊt cao, song còng kh«ng lo¹i trõ cã nh÷ng tr­êng hîp Nhµ n­íc mÊt kh¶ n¨ng chi tr¶ khi ®Õn h¹n. Ng©n hµng cho vay ®èi víi c¸c tæ chøc tµi chÝnh nh­ c¸c Ng©n hµng, c¸c c«ng ty tµi chÝnh, quü tÝn dông…nh»m ®¸p øng nhu cÇu thanh kho¶n. Mét sè c«ng ty chøng kho¸n vay vèn ng¾n h¹n cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i trong qu¸ tr×nh b¶o l·nh vµ ph©n phèi chøng kho¸n cho c«ng ty ph¸t hµnh. PhÇn lín c¸c kho¶n cho vay nµy ®Òu dùa trªn uy tÝn cña ng­êi vay. Ng©n hµng cho vay ®èi víi doanh nghiÖp nh»m tµi trî nhu cÇu vèn t¨ng thªm cho s¶n xuÊt kinh doanh. Doanh nghiÖp lµ kh¸ch hµng chiÕm sè l­îng ®«ng nhÊt cña c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i. PhÇn lín c¸c kho¶n cho vay nµy cã thÕ chÊp hoÆc cÇm cè tµi s¶n. C¸c doanh nghiÖp b¸n lÎ, chÕ biÕn thùc phÈm, s¶n xuÊt hµng theo thêi vô lµ kh¸ch hµng chñ yÕu cña Ng©n hµng. C¸c doanh nghiÖp cÇn vay Ng©n hµng ®Ó x©y dùng, më réng c¶i tiÕn söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh. C¸c kho¶n vay nµy cã thêi h¹n d­íi mét n¨m. Ng©n hµng tµi trî cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu. Ng©n hµng cho vay ®Ó ph¸t triÓn ®Êt ®èi víi c¸c c«ng tr×nh x©y dùng vµ ph¸t triÓn ®« thÞ. Ng©n hµng cho vay ®èi víi ng­êi tiªu dïng *Cho vay trung vµ dµi h¹n: Doanh nghiÖp cã nhu cÇu vay trung vµ dµi h¹n ®Ó mua trang thiÕt bÞ, x©y dùng, c¶i tiÕn kÜ thuËt, mua c«ng nghÖ…víi sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña khoa häc c«ng nghÖ, ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn, nhu cÇu vèn trung vµ dµi h¹n ngµy cµng cao. Nhµ n­íc vay trung vµ dµi h¹n ®Ó ®Çu t­ ph¸t triÓn. Ng©n hµng mua c¸c tr¸i phiÕu trung vµ dµi h¹n doanh nghiÖp nh»m tµi trî cho c¸c qu¸ tr×nh h×nh thµnh tµi s¶n cè ®Þnh. K× h¹n vµ kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi cña tr¸i phiÕu, l·i suÊt tr¸i phiÕu, t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp , c¸c kÕ ho¹ch t­¬ng lai… ®Òu ®­îc Ng©n hµng tÝnh to¸n khi mua tr¸i phiÕu. Khi kh¸ch hµng cã kÕ ho¹ch mua s¾m, x©y dùng tµi s¶n cè ®Þnh,… nh»m thùc hiÖn dù ¸n nhÊt ®Þnh, cã thÓ xin vay Ng©n hµng. Mét trong nh÷ng yªu cÇu cho vay cña Ng©n hµng lµ ng­êi vay ph¶i x©y dùng dù ¸n, thÓ hiÖn môc ®Ých, kÕ ho¹ch ®Çu t­, còng nh­ qu¸ tr×nh thùc hiÖn dù ¸n (s¶n xuÊt kinh doanh). ThÈm ®Þnh dù ¸n lµ ®iÒu kiÖn ®Ó Ng©n hµng quyÕt ®Þnh phÇn vèn cho vay vµ x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng hoµ tr¶ cña doanh nghiÖp 3. Dùa theo h×nh thøc ®¶m b¶o cña c¸c kho¶n vay cã 2 h×nh thøc cho vay lµ cho vay cã ®¶m b¶o vµ cho vay kh«ng cã ®¶m b¶o. *Cho vay cã ®¶m b¶o : §©y lµ nh÷ng kho¶n cho vay mµ bªn c¹nh viÖc cho kh¸ch hµng vay vèn, Ng©n hµng cßn n¾m gi÷ tµi s¶n cña ng­êi vay víi môc ®Ých xö lý tµi s¶n ®ã ®Ó thu håi vèn vay khi ng­êi ®i vay vi ph¹m hîp ®ång tÝn dông. Qu¸ tr×nh cung øng vèn cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i, kh«ng kÓ d­íi h×nh thøc nµo ®Òu lµm t¨ng khèi l­îng tiÒn vµo nÒn kinh tÕ, lµm t¨ng khèi l­îng hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng. Ngoµi ra khi thùc hiÖn viÖc cho vay Ng©n hµng kh«ng trùc tiÕp qu¶n lý nguån vèn cña m×nh v× thÕ cã rÊt nhiÒu rñi ro x¶y ra, nguy c¬ kh«ng thu håi ®ñ vèn vay lµ rÊt cao v× thÕ c¸c Ng©n hµng khi cho vay th­êng yªu cÇu ng­êi vay ph¶i cã tµi s¶n b¶o ®¶m cho kho¶n vay. Trong cho vay kinh doanh nguån thu lîi thø nhÊt lµ doanh thu ®èi víi vay vèn l­u ®éng, hoÆc lµ khÊu hao, lîi nhuËn ®èi víi nh÷ng kho¶n vay trung vµ dµi h¹n. Cho vay tiªu dïng nguån thu nî thø nhÊt cña Ng©n hµng lµ thu nhËp c¸ nh©n nh­ tiÒn l­¬ng, c¸c kho¶n thu nhËp tµi chÝnh vµ c¸c kho¶n thu nhËp kh¸c. Khi ®¸nh gi¸ c¸c ho¹t ®éng cña kh¸ch hµng, nÕu Ng©n hµng nhËn thÊy lµ nguån thu nhËp thø nhÊt kh«ng cã c¬ së ch¾c ch¾n th× Ng©n hµng ph¶i yªu cÇu thiÕt lËp thªm chÝnh s¸ch ph¸p lý ®Ó cã thªm nguån thu nî thø hai, chÝnh lµ tµi s¶n ®¶m b¶o cho kho¶n vay ®ã. *C¸c kho¶n vay kh«ng cã ®¶m b¶o : Lµ kho¶n cho vay mµ Ng©n hµng kh«ng n¾m gi÷ tµi s¶n cña ng­êi ®i vay ®Ó xö lý nh»m thu håi nî mµ thay vµo ®ã lµ ®iÒu kiÖn rµng buéc kh¸c khi ký hîp ®ång tÝn dông. Nh÷ng ®iÒu kiÖn nµy cã thÓ lµ: ng­êi ®i vay kh«ng ®­îc giao dÞch víi Ng©n hµng nµo kh¸c, ho¹t ®éng kinh doanh cña ng­êi ®i vay ph¶i ®­îc Ng©n hµng qu¶n lý. Cã nh­ vËy Ng©n hµng míi qu¶n lý ®­îc t×nh h×nh tµi chÝnh cña ng­êi ®i vay. Th«ng th­êng chØ cã nh÷ng kh¸ch hµng cã quan hÖ l©u n¨m víi Ng©n hµng hoÆc nh÷ng kh¸ch hµng cã uy tÝn, hay nh÷ng kh¸ch hµng mµ Ng©n hµng cã tham gia gãp vèn vµo th× míi ®­îc cho vay kh«ng cã ®¶m b¶o. 4. Dùa theo h×nh thøc h×nh thµnh kho¶n vay cã hai h×nh thøc cho vay lµ cho vay trùc tiÕp vµ cho vay gi¸n tiÕp. *Cho vay trùc tiÕp: PhÇn lín cho vay cña Ng©n hµng lµ cho vay trùc tiÕp. §©y lµ c¸c kho¶n cho vay khi kh¸ch hµng trùc tiÕp ®Õn Ng©n hµng vµ xin vay vèn. Ng©n hµng trùc tiÕp chuyÓn giao tiÒn cho kh¸ch hµng sö dông trªn c¬ së nh÷ng ®iÒu kiÖn mµ hai bªn tho¶ thuËn. Khi kh¸ch hµng cã tµi s¶n thÕ chÊp, cã uy tÝn cao mµ kh«ng cÇn ph¶i th«ng qua trung gian nµo th× hä th­êng vay trùc tiÕp Ng©n hµng. * Cho vay gi¸n tiÕp §©y lµ h×nh thøc cho vay th«ng qua c¸c tæ chøc trung gian. Ng©n hµng cho vay qua c¸c tæ, ®éi, héi, nhãm, nh­ nhãm s¶n xuÊt héi n«ng d©n, héi cùu chiÕn binh, héi phô n÷ ...C¸c tæ chøc nµy th­êng xuyªn liªn kÕt c¸c thµnh viªn theo mét môc ®Ých riªng, song chñ yÕu ®Òu hç trî lÉn nhau, b¶o vÖ quyÒn lîi cho mçi thµnh viªn. V× vËy viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ, lµm giÇu, xo¸ ®ãi gi¶n nghÌo lu«n ®­îc c¸c trung gian rÊt quan t©m. Ng©n hµng còng cã thÓ cho vay th«ng qua ng­êi b¸n lÎ c¸c s¶n phÈm ®Çu vµo cña qu¸ tr×mh s¶n xuÊt. ViÖc cho vay theo c¸ch nµy sÏ h¹n chÕ ng­êi vay sö dông tiÒn sai môc ®Ých. Cho vay gi¸n tiÕp th­êng ®­îc ¸p dông ®èi víi thÞ tr­êng cã nhiÒu mãn vay nhá, ng­êi vay ph©n t¸n, c¸ch xa Ng©n hµng. Trong tr­êng hîp nh­ vËy cho vay trung gian cã thÓ tiÕt kiÖm chi phÝ cho vay ( ph©n tÝch, gi¸m s¸t, thu nî ...) Cho vay trung gian ®Òu nh»m gi¶m bít rñi ro chi phÝ cña Ng©n hµng. Tuy nhiªn nã còng béc lé c¸c khiÕm khuyÕt. NhiÒu trung gian ®· lîi dông vÞ thÕ cña m×nh vµ nÕu Ng©n hµng kh«ng kiÓm so¸t tèt sÏ t¨ng l·i suÊt ®Ó cho vay l¹i hoÆc gi÷ lÊy sè tiÒn cña c¸c thµnh viªn kh¸c cho riªng m×nh. C¸c nhµ b¸n lÎ cã thÓ lîi dông ®Ó b¸n hµng kÐm chÊt l­îng hoÆc víi gi¸ cho ng­êi vay vèn. IV. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng cho vay cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i. 1. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng thuéc vÒ b¶n th©n Ng©n hµng. Ho¹t ®éng cho vay Ng©n hµng ngµy cµng t¨ng c­êng phô thuéc phÇn lín vµo c¸c nh©n tè t¹o nªn søc m¹nh cña Ng©n hµng. * Nguån vèn cña Ng©n hµng: Mét Ng©n hµng còng nh­ mét doanh nghiÖp, muèn tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh th× ph¶i cã vèn. Hai nguån vèn chñ yÕu cña Ng©n hµng lµ vèn tù cã vµ vèn huy ®éng. Ng©n hµng th­¬ng m¹i n»m trong hÖ thèng Ng©n hµng chÞu sù t¸c ®éng cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, chÞu sù qu¶n lý cña Ng©n hµng trung ­¬ng vµ tu©n thñ c¸c qui ®Þnh cña luËt Ng©n hµng. Mét Ng©n hµng chØ ®­îc huy ®éng mét sè vèn gÊp 20 lÇn sè vèn tù cã. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ nÕu vèn tù cã cµng lín, kh¶ n¨ng ®­îc phÐp huy ®éng vèn cµng cao, vµ Ng©n hµng cµng dÔ dµng h¬n trong viÖc thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh. §Æc ®iÓm kh¸c nhau c¬ b¶n trong nguån vèn cña th­¬ng m¹i vµ c¸c doanh nghiÖp phi tµi chÝnh lµ c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i kinh doanh chñ yÕu b»ng nguån vèn huy ®éng tõ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cßn c¸c doanh nghiÖp kh¸c ho¹t ®éng b»ng nguån vèn tù cã lµ chÝnh. Ta biÕt Ng©n hµng cho vay b»ng nguån vèn huy ®éng cña m×nh. Mµ ho¹t ®éng cho vay cña Ng©n hµng ngµy cµng ®­îc t¨ng c­êng, sè l­îng vµ chÊt l­îng cho vay cµng lín khi mµ nguån vèn cña Ng©n hµng ph¶i lín m¹nh. khi nguån vèn cña Ng©n hµng t¨ng tr­ëng ®Òu ®Æn, hîp lý th× Ng©n hµng cã thªm nhiÒu tiÒn cho kh¸ch hµng vay, ®iÒu ®ã còng cã nghÜa lµ ho¹t ®éng cho vay cña Ng©n hµng ®­îc t¨ng c­êng vµ më réng. Cßn nÕu l­îng vèn Ýt th× kh«ng ®ñ tiÒn cho kh¸ch hµng vay, Ng©n hµng sÏ bá lì nhiÒu c¬ héi ®Çu t­, lîi nhuËn cña Ng©n hµng sÏ kh«ng cao vµ viÖc t¨ng c­êng ho¹t ®éng cho vay sÏ bÞ h¹n chÕ. Nh­ng nÕu vèn qu¸ nhiÒu, Ng©n hµng cho vay Ýt so víi l­îng vèn huy ®éng (hÖ sè sö dông vèn thÊp) th× sÏ g©y ra hiÖn t­îng tån ®äng vèn. L­îng vèn tån ®äng nµy kh«ng sinh lêi vµ l·i suÊt ph¶i tr¶ cho nã sÏ lµm gi¶m lîi nhuËn cña Ng©n hµng. V× vËy viÖc nghiªn cøu t×nh h×nh huy ®éng vèn cña Ng©n hµng lµ quan träng khi muèn t¨ng c­êng ho¹t ®éng cho vay. * ChÝnh s¸ch tÝn dông: chÝnh s¸ch tÝn dông bao gåm c¸c yÕu tè giíi h¹n møc cho vay ®èi víi mét kh¸ch hµng, kú h¹n cña kho¶n vay, l·i suÊt cho vay vµ møc lÖ phÝ, ph­¬ng thøc cho vay, h­íng gi¶i quyÕt phÇn kh¸ch hµng vay v­ît giíi h¹n, xö lý c¸c kho¶n vay cã vÊn ®Ò...tÊt c¶ c¸c yÕu tè ®ã cã t¸c dông trùc tiÕp vµ m¹nh mÏ ®Õn viÖc më réng cho vay cña Ng©n hµng. NÕu nh­ tÊt c¶ nh÷ng yÕu tè thuéc chÝnh s¸ch tÝn dông ®óng ®¾n, hîp lý, linh ho¹t, ®¸p øng ®­îc c¸c nhu cÇu ®a d¹ng cña kh¸ch hµng vÒ vèn th× Ng©n hµng ®ã sÏ thµnh c«ng trong viÖc t¨ng c­êng ho¹t ®éng cho vay, nh­ng vÉn ®¶m b¶o ®­îc chÊt l­îng tÝn dông. Ng­îc l¹i, nh÷ng yÕu tè nµy bÊt hîp lý, cøng nh¾c, kh«ng theo s¸t t×nh h×nh thùc tÕ sÏ dÉn ®Õn khã kh¨n trong viÖc t¨ng c­êng ho¹t ®éng cho vay cña m×nh. Ng©n hµng cµng ®a d¹ng ho¸ c¸c møc l·i suÊt phï hîp víi tõng lo¹i kh¸ch hµng, tõng kú h¹n cho vay vµ chÝnh s¸ch kh¸ch hµng hÊp dÉn th× cµng thu hót ®­îc kh¸ch hµng, thùc hiÖn thµnh c«ng môc tiªu më réng ho¹t ®éng cho vay. *Th«ng tin tÝn dông khã cã thÓ t­ëng t­îng næi mét doanh trong m«i tr­êng lu«n biÕn ®éng vµ c¹nh tranh gay g¾t nh­ ngµy nay mµ kh«ng cÇn ®Õn th«ng tin. Th«ng tin trë thµnh vÊn ®Ò thiÕt yÕu, kh«ng thÓ thiÕu ®­îc víi mäi doanh nghiÖp nãi chung, Ng©n hµng th­¬ng m¹i nãi riªng. Trong ho¹t ®éng cho vay,Ng©n hµng cho vay chñ yÕu dùa trªn sù tin t­ëng ®èi víi kh¸ch hµng. Møc ®é chÝnh x¸c cña sù tin t­ëng nµy l¹i phô thuéc vµo chÊt l­îng th«ng tin mµ Ng©n hµng cã ®­îc. §Ó ngµy cµng c­êng ho¹t ®éng cho vay ®¹t hiÖu qu¶, chÊt l­îng cao, Ng©n hµng th­¬ng m¹i ph¶i n¾m b¾t nh÷ng th«ng tin c¶ bªn trong vµ bªn ngoµi cña Ng©n hµng (nh÷ng th«ng tin bªn ngoµi gåm cã: kh¸ch hµng, nh÷ng biÕn ®æi cña m«i tr­êng kinh tÕ, d©n sè, v¨n ho¸, x· héi, chÝnh trÞ, luËt ph¸p, tù nhiªn c«ng nghÖ,®èi thñ c¹nh tr¹nh nhu cÇu kh¸ch hµng,... ). Luång th«ng tin bªn trong cung cÊp cho biÕt râ nh÷ng ®iÓm m¹nh, yÕu cña c¸c nguån lùc kh¸c nhau trong Ng©n hµng m×nh. Yªu cÇu th«ng tin : ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c, kÞp thêi. NÕu mét Ng©n hµng n¾m b¾t k×p thêi nh÷ng th«ng tin vÒ kinh tÕ, x· héi, thÞ tr­êng th× Ng©n hµng ®ã sÏ ®­a ra nh÷ng ph­¬ng h­íng ho¹t ®ång kinh doanh nãi chung vµ ho¹t ®éng cho vay nãi riªng phï hîp. Nh÷ng th«ng tin vÒ kh¸ch hµng chÝnh x¸c th× ho¹t ®éng cho vay cña Ng©n hµng ®èi víi tõng kh¸ch hµng sÏ hîp lÝ h¬n vµ chñ ®éng h¬n. §iÒu ®ã sÏ gióp cho Ng©n hµng kh«ng bá lì nhiÒu c¬ héi cho vay tèt, ®ång thêi h¹n chÕ ®­îc nh÷ng rñi ro cho nh÷ng kho¶n cho vay cña m×nh. Ng­îc l¹i nÕu th«ng kh«ng kÞp thêi, chÝnh x¸c th× Ng©n hµng sÏ cho vay kh«ng hîp lÝ. Cho vay qóa thÊp sÏ h¹n chÕ kh¶ n¨ng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp do l­îng vèn ®i vay ch­a ®ñ ®Ó doanh nghiÖp ®Çu t­ toµn diÖn. Nh­ng nÕu cho vay qu¸ cao so víi nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña kh¸ch hµng do th«ng tin vÒ kh¸ch hµng nµy lµ tèt trong khi thùc tÕ th× kh«ng ph¶i nh­ vËy, cho nªn khi kh¸ch hµng lµm ¨n thua lç sÏ kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ hÕt nî. Thùc tÕ ë ViÖt Nam, tiÕp cËn th«ng tin chÝnh x¸c, kÞp thêi, ®Çy ®ñ lµ khã kh¨n. Vµ kh¶ n¨ng cho vay cßn nhiÒu h¹n chÕ. *N¨ng lùc ®iÒu hµnh cña ban l·nh ®¹o YÕu tè nµy cã vai trß kh¸ quan träng. Thùc tÕ chøng minh, nhiÒu Ng©n hµng th­¬ng m¹i tuy cã ®­îc nh÷ng nguån lùc khan hiÕm vµ gi¸ trÞ mµ ®èi thñ c¹nh tranh kh«ng cã nh­ trô së khang trang ®Æt ë vïng tËp trung nhiÒu kh¸ch hµng, vèn tù cã lín, thu nhËn ®­îc nhiÒu c¸n bé giái. Song do c¸n bé ®iÒu hµnh l·nh ®¹o kh«ng s¾c s¶o, nh¹y bÐn, kh«ng n¾m b¾t, ®iÒu chØnh ho¹t ®éng Ng©n hµng theo kÞp c¸c tÝn hiÖu th«ng tin, kh«ng sö dông nh©n viªn ®óng së tr­êng,... dÉn ®Õn l·ng phÝ c¸c nguån lùc Ng©n hµng m×nh cã, gi¶m hiÖu qu¶ chi phÝ, tÊt nhiªn h¹ thÊp ®i ho¹t ®éng cho vay cña Ng©n hµng . N¨ng lùc l·nh ®¹o cña nh÷ng ng­êi ®iÒu hµnh ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng. Nã thÓ ë c¸c mÆt sau: -Kh¶ n¨ng chuyªn m«n: cã ®­îc kh¶ n¨ng nµy, ng­êi l·nh ®¹o sÏ dÔ dµng h¬n trong c«ng t¸c qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh, v× kiÕn thøc vµ kinh nghiÖn cña nhµ l·nh ®¹o lu«n t¹o ®­îc uy tÝn tuyÖt ®èi kh«ng chØ víi cÊp d­íi mµ nhiÒu khi ®èi víi c¶ ®èi thñ c¹nh tranh. -Kh¶ n¨ng ph©n tÝch vµ ph¸n ®o¸n: dù ®o¸n chÝnh x¸c nh÷ng thay ®æi trong m«i tr­êng kinh doanh t­¬ng lai tõ ®ã ho¹ch ®Þnh chÝnh x¸c c¸c chiÕn l­îc, x¸c ®Þnh c¸c chÝnh s¸ch, kÕ ho¹ch kinh doanh phï hîp. -Kh¶ n¨ng, nghÖ thuËt ®èi nh©n xö thÕ: lµ kh¶ n¨ng giao tiÕp còng nh­ kh¶ n¨ng tæ chøc nh©n sù trong mèi quan hÖ kh«ng chØ ®èi víi nh©n viªn, ®ång nghiÖp, cÊp trªn, kh¸ch hµng. Nã cßn gåm nh÷ng khÜ n¨ng kh¸c vÒ l·nh ®¹o, tæ chøc pháng ®o¸n, quyÕt to¸n c«ng viÖc. *ChÊt l­îng nh©n sù vµ c¬ së vËt chÊt thiÕt bÞ trong qu¸ tr×nh giao dÞch trùc tiÕp víi kh¸ch hµng, nh©n viªn Ng©n hµng chÝnh lµ h×nh ¶nh cña Ng©n hµng. Cho nªn nh÷ng kiÕn thøc, kinh nghiÖm, chuyªn m«n cña m×nh, nh©n viªn Ng©n hµng cã thÓ lµm t¨ng thªm gi¸ trÞ dÞch vô. §a sè c¸c ý t­ëng c¶i tiÕn ho¹t ®éng kinh doanh ®­îc ®Ò xuÊt bëi nh©n viªn Ng©n hµng. Nh©n viªn Ng©n hµng lµ lùc l­îng chñ yÕu truyÓn th«ng tin tõ kh¸ch hµng, tõ ®èi thñ c¹nh tranh ®Õn c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch Ng©n hµng .l C¬ së vËt chÊt thiÕt bÞ còng ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng cho vay cña Ng©n hµng . * ChiÕn l­îc kinh doanh cña Ng©n hµng Ng©n hµng muèn tån t¹i, ph¸t triÓn th× ph¶i cã ph­¬ng h­íng, chiÕn l­îc kinh doanh. ChiÕn l­îc kinh doanh cµng phï hîp th× ho¹t ®éng cho vay ngµy cµng ®­îc më réng. 2. §èi thñ c¹nh tranh C¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i ho¹t ®éng trong m«i tr­êng cã nhiÒu ®èi thñ c¹nh tranh. C¹nh tranh lµ mét ®éng lùc tèt ®Ó Ng©n hµng ngµy cµng hoµn thiÖn, v× ®Ó ngµy cµng ph¸t triÓn th× Ng©n hµng lu«n ph¶i cè g¾ng kh«ng ®Ó m×nh tôt hËu so víi ®èi thñ c¹nh tranh vµ ph¶i n©ng cao, t¨ng c­êng c¸c ho¹t ®éng cña m×nh v­ît ®èi thñ c¹nh tranh. Tuy nhiªn, kh¸ch hµng cã sù lùa chän cña m×nh khi göi tiÒn, sö dông dÞch vô vµ vay tiÒn cña Ng©n hµng nµo cã lîi cho hä. Do ®ã ®Ó më réng ho¹t ®éng cho vay th× viÖc nghiªn cøu t×m hiÓu ®èi thñ c¹nh tranh ®Ó ngµy cµng chiÕm ­u thÕ h¬n lµ v« cïng quan träng. Qu¸ tr×nh ph©n tÝch ®èi thñ c¹nh tranh gåm cã: x¸c ®Þnh c¸c nguån th«ng tin vÒ ®èi thñ c¹nh tranh, ph©n tÝch c¸c th«ng tin ®ã, dù ®o¸n chiÕn l­îc cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh vµ ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña Ng©n hµng trong viÖc më réng ho¹t ®éng cho vay. 3.Sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ Sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng nãi chung vµ ho¹t ®éng cho vay nãi riªng. Nã t¹o m«i tr­êng rÊt thuËn lîi ®Ó më réng ho¹t ®éng cho vay. BÊt cø mét Ng©n hµng nµo còng chÞu sù chi phèi cña c¸c chu k× kinh tÕ. Trong giai ®o¹n nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn æn ®Þnh, doanh nghiÖp lµm ¨n tèt th× x· th× x· héi cã nhiÒu nhu cÇu më réng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nªn nhu cÇu vay vèn t¨ng. Ng­îc l¹i nÒn kinh tÕ suy tho¸i, dÉn ®Õn nÒn kinh tÕ gi¶m kh¶ n¨ng hÊp thô vèn cho nÒn kinh tÕ gi¶m do ®ã d­ thõa ø ®äng vèn, kh«ng nh÷ng ho¹t ®éng cho vay kh«ng ®­îc më réng mµ cßn bÞ thu hÑp. 4. HÖ thèng ph¸p luËt Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®Òu cã quyÒn tù chñ vÒ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nh­ng ph¶i ®¶m b¶o trong khu«n khæ cña ph¸p luËt. NÕu nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt kh«ng râ rµng, kh«ng ®ång bé, cã nhiÒu kÏ hë th× sÏ rÊt khã kh¨n cho Ng©n hµng trong c¸c ho¹t ®éng nãi chung vµ ho¹t ®éng cho vay nãi riªng. Víi nh÷ng v¨n b¶n ph¸p luËt ®Çy ®ñ râ rµng, ®ång bé sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho Ng©n hµng yªn t©m ho¹t ®éng kinh doanh, c¹nh tranh trong lÜnh vùc cho vay. §©y lµ c¬ së ph¸p lý ®Ó Ng©n hµng khiÕu l¹i, tè c¸o khi cã tranh chÊp x¶y ra. §iÒu ®ã gióp Ng©n hµng t¨ng c­êng ho¹t ®éng cho vay . Sù thay ®æi nh÷ng chñ ch­¬ng chÝnh s¸ch vÒ Ng©n hµng còng g©y ¶nh h­ëng ®Õn kh¶ n¨ng tr¶ nî cña doanh nghiÖp. Sù thay ®æi vÒ c¬ cÊu kinh tÕ, chÝnh s¸ch xuÊt nhËp khÈu mét c¸ch ®ét ngét g©y s¸o chén ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp kh«ng tiªu thô hÕt ®­îc s¶n phÈm hay ch­a cã ph­¬ng ¸n kinh doanh míi dÉn ®Õn nî qu¸ h¹n, nî khã ®ßi. Do ®ã hÖ thèng ph¸p luËt còng ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng cho vay cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i