Chuyên đề Giải pháp tạo việc làm cho người lao động bị thu hồi đất trên địa bàn thành phố Hà Nội

iúp người bị thu hồi đất đỡ thua thiệt hơn trước. Một sào đất trước đây tiền bồi thường hỗ trợ chỉ vài chục triệu đồng nay lên tới hàng trăm triệu đồng.Ví dụ, với mức giá bồi thường cũ, khu vực Đông Anh, Sóc Sơn chỉ được bồi thường khoảng 70 triệu đồng/sào, áp dụng theo Nghị định 69 mức bồi thường có thể lên tới 360 triệu đồng/sào. Ngoài ra còn phải kể tới các khoản hỗ trợ chỗ ở, hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp, hỗ trợ sản xuất và đời sống,… đều được nâng lên gấp vài lần. Tại huyện Hoài Đức, nơi tập trung hàng loạt dự án đô thị thuộc loại “hot” thời gian gần đây, chưa kể khoản bồi thường, chỉ tính riêng tiền hỗ trợ các loại đối với đất nông nghiệp đã tăng từ 162.000 đồng/m2 trước đây lên 810.000 đồng/m2. Người bị thu hồi đất được lợi nhiều hơn vì cả thành phố và huyện đều áp dụng tối đa khoản hỗ trợ cho phép. Bên cạnh những khu vực ít đô thị hóa, giá đất thấp, người dân có lợi rõ rệt khi được bồi thường hỗ trợ bằng tiền, nhưng tại các khu vực đang đô thị hóa mạnh, giá đất ngày một leo thang thì người dân lại chịu thiệt thòi hơn khi nhận tiền bồi thường, hỗ trợ. Ví như một lô đất dịch vụ tại khu đô thị mới Dương Nội hiện có giá thị trường cả tỷ đồng. Trước đây, người bị thu hồi đất thực hiện dự án được hưởng một suất đất dịch vụ để ổn định đời sống. Tuy nhiên, tại Hà Nội do quỹ đất hạn hẹp và do quy hoạch phát triển Thủ đô nên thành phố quyết định không hỗ trợ bằng đất. Quy định này vô tình khiến người bị thu hồi đất nếu nhận tiền sẽ thua thiệt hơn là nhận đất dịch vụ. Hơn nữa, về góc độ nào đó đất dịch vụ còn cung cấp tư liệu sản xuất cho những người lao động bị thu hồi đất. Điều này có ý nghĩa và quý hơn nhiều việc đưa cho người dân mất đất một khoảng tiền lớn, nhưng không quản lý xem họ dùng số tiền này để làm gì. Nhiều khu vực, dự án phải áp dụng hai chính sách khác nhau.Như khu Dương Nội mới giải phóng mặt bằng xong khoảng 40% áp dụng theo cơ chế cũ, phần còn lại phải thực hiện theo Nghị định 69 vì chưa phê duyệt phương án đền bù, hỗ trợ, cũng có nghĩa là không còn đất dịch vụ nữa. Ngoài ra còn một số các chính sách, nghị quyết được Nhà nước và chính quyền thành phố đề ra để tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người lao động bị thu hồi đất trong việc ổn định đời sống và giải quyết việc làm như quyết định số 80/2005/QĐ-UB của UBND thành phố Hà Nội, Nghị định 84/2007/NĐ-CP,… Đánh giá chung về việc giải quyết việc làm cho người lao động bị thu hồi đất trên địa bàn Hà Nội. Kết quả đạt được Hà Nội là một trong những thành phố có tốc độ phát triển cao trên cả nước. Nhờ những lợi thế là trung tâm kinh tế, chính trị, là nơi trao đổi, giao lưu, buôn bán với các địa phương và nước ngoài nên đời sống của người lao động nhờ đó cũng được nâng cao. Do đó, tuy hiện nay, Hà Nội vẫn đang trong quá trình quy hoạch lại thủ đô mới, lượng lao động bị thu hồi đất không có việc làm tăng, nhưng với sự kết hợp giữa chính quyền và người lao động, nhiều người đã có công ăn, việc làm ổn định. Có thể nói quá trình giải quyết việc làm cho người lao động bị thu hồi đất đã có nhiều bước chuyển biến tích cực. Ta có thể thấy rõ được qua một số kết quả mà Hà Nội đã đạt được. Đầu tiên, tạo việc làm cho người lao động bị thu hồi đất đã giúp tạo điều kiện cho người lao động tăng thu nhập. Thực tế, phần lớn những người lao động bị thu hồi đất là những người nông dân, công việc của họ chủ yếu là làm nghề nông. Thu nhập nghề nông giúp cuộc sống họ đủ sống, chứ không thể nói là dư dả. Thu nhập của một người chỉ khoảng 40 nghìn đồng / tháng. Sau khi bị thu hồi đất, tuy nhìn nhận rằng người lao động đã bị mất đất, mất nơi sản xuất cũng đồng nghĩa với việc mất việc làm, nhưng bù lại họ lại được đền bù một khoảng tiền lớn. Bên cạnh đó, họ còn được hỗ trợ tham gia các lớp dạy nghề 3 triệu đồng/ người và hỗ trợ tìm việc mới. Với cơ cấu chuyển đổi ngành kinh tế của nước ta, hầu như những người lao động bị thu hồi đất sau khi được đào tạo nghề chuyển sang hoạt động trong ngành công nghiệp – xây dựng hoặc dịch vụ. Khi đó, thu nhập của họ được tăng lên đáng kể. Với những người công nhân, thu nhập của họ dao động từ 1,2 – 2 triệu đồng/ người/tháng. Với những người đứng ra tự kinh doanh, buôn bán, thu nhập của họ có thể tăng lên đến 2,5 – 3 triệu đồng/ người/tháng. Ngoài ra, với những lao động vẫn tham gia hoạt động sản xuất trong ngành nông nghiệp, nhờ sự hỗ trợ của nhà nước cùng với những tiến bộ về công nghệ mà thu nhập của họ cũng tăng lên nhiều. Nhờ các chính sách hỗ trợ đẩy mạnh công tác đào tạo nghề, nâng cao tri thức, giúp người lao động có được tay nghề cao, chất lượng người lao động bị thu hồi đất ngày càng tăng. Nhờ được tham gia vào các lớp đào tạo, dạy nghề, những người lao động được nâng cao tri thức, từ đó tự tìm cho mình được những công việc phù hợp, không còn rơi vào tình trạng ngồi một chỗ hưởng thụ số tiền đền bù đất như trước. Đồng thời, người lao động dần dần chuyển từ lao động chân tay sang lao động trí óc, tránh được tình trạng lao động nặng nhọc nhưng thu nhập vẫn thấp. Ngoài ra, quá trình nâng cao tri thức còn giúp cho người lao động cải thiện được đời sống, nâng cao thu nhập, giảm dần khoảng cách giàu nghèo, không còn phân biệt đối xử nam nữ như trước. Cơ cấu lao động có nhiều chuyển biến tích cực theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa; giúp nâng cao chất lượng phát triển, hiệu quả, khả năng cạnh tranh của từng ngành và toàn bộ nền kinh tế. Quá trình tạo việc làm cho người lao động bị thu hồi đất đã giúp xóa đói, giảm nghèo và các tệ nạn xã hội cũng ngày càng giảm. Tỷ lệ hộ nghèo ngày càng giảm. năm 2009, tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 7%. Những người lao động khi có việc làm sẽ chăm chỉ lao động, không bị rơi vào tình trạng ăn không ngồi rồi, khi không biết làm gì thì có những suy nghĩ, hành động tiêu cực, gây ảnh hưởng đến xã hội. Quan trọng nhất, tạo việc làm cho người lao động bị thu hồi đất chính là biện pháp góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa, giúp tăng tỷ trọng trong ngành công nghiệp – xây dựng, dịch vụ, giảm tỷ trọng trong ngành nông nghiệp. Trong đó, năm 2009, tổng sản phẩm nội địa (GDP) ước tăng 6,7% so với năm trước, trong đó khu vực dịch vụ đạt 7,4%, công nghiệp - xây dựng: 6,9%, nông – lâm – thuỷ sản: 0,1%. Có thể nói, chính quyền thành phố giúp người lao động bị thu hồi đất có việc làm chính là góp phần giúp cho tăng trưởng kinh tế ngày càng cao, đất nước có thể phát triển nhanh chóng để sánh ngang tầm với các nước trong khu vực và trên toàn thế giới. Những hạn chế, bất cập còn tồn tại. Bên cạnh những thành tựu đã đạt được, việc thu hồi đất của người lao động vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế, bất cập cần được quan tâm và sửa đổi, nhằm tạo thuận lợi nhất cho việc ổn định việc làm và cuộc sống cho người lao động. Các dự án thu hồi đất để xây dựng các khu công nghiệp thường thu hút được rất nhiều dự án đầu tư của các nhà đầu tư ở trong và ngoài nước với số vốn vài chục tỷ USD và hàng trăm ngàn tỷ đồng. Hàng triệu lao động lẽ ra được giả quyết việc làm với thu nhập cao hơn, ổn định hơn. Việc thu hồi đất chính là điều kiện và thời cơ tốt nhất để chuyển một bộ phận quan trọng lực lượng lao động nông nghiệp, là khu vực có năng suất lao động thấp, sang công nghiệp và dịch vụ. Tuy nhiên, hiện nay vẫn còn nhiều lao động bị thiếu việc làm là do sự thất hứa của các chủ lao động trước và sau khi đầu tư tại địa phương khiến tỷ lệ sử dụng lao động rất thấp. Đồng thời, một bộ phận lớn người lao động không đáp ứng được yêu cầu tay nghề. Nhiều nơi có tới hàng ngàn lao động mất việc nhưng chỉ có 10 – 20 người đã qua đào tạo tay nghề. Bên cạnh đó, nhiều lao động cũng quá độ tuổi tuyển dụng (thường trên 35 tuổi – độ tuổi khó thích nghi với môi trường lao động mới) chiếm tỷ lệ cao. Một trong những nguyên nhân thường gặp cũng là bởi người lao động sau khi bị thu hồi đất còn ỷ lại các chính sách của nhà nước, chỉ biết sống ỷ lại vào tiền đền bù đất mà chưa tự mình đi kiếm việc làm. Ngoài ra, việc tổ chức, chỉ đạo, tuyên truyền hướng dẫn cho người lao động ở các địa phương còn hạn chế. Những năm qua, Chính phủ đã dành nhiều ưu tiên giải quyết việc làm cho người dân có đất bị thu hồi, nhưng chưa đáp ứng nhu cầu (ước tính tạo việc làm cho khoảng 55.000 người/năm). Quỹ hỗ trợ việc làm cho người lao động được lập ra với ngân sách ban đầu là 50 tỷ cũng không đủ để đáp ứng như cầu hỗ trợ cho lao động cần việc làm. Đồng thời, tuy nhiều biện pháp hỗ trợ được đề ra, nhưng hiệu quả thực tế vẫn còn cách xa nhu cầu. Một trong những nguyên nhân chủ yếu của hạn chế đó là khu quy hoạch đất nông nghiệp thu hồi ở nhiều địa phương chưa gắn với quy hoạch tái định cư, thiếu kế hoạch cụ thể về hỗ trợ dạy nghề và việc làm cho người lao động. Hầu hết nông dân trong hoàn cảnh này đều bị động khi phải chuyển đổi mục đích đất sản xuất. Trong khi đó khả năng thu hút lao động vào các khu công nghiệp còn thấp, chưa đến 35% tổng số lao động đang làm việc. Đó là chưa kể một lượng lớn lao động không đáp ứng yêu cầu về tay nghề (chỉ có 27,23% lao động bị thu hồi đất tốt nghiệp trung học phổ thông và 14% lao động được đào tạo chuyên môn kỹ thuật từ sơ cấp hoặc học nghề trở lên). Nhiều địa phương có tới hàng nghìn lao động bị mất việc làm nhưng chỉ có 12 đến 20 người đã qua đào tạo. Công tác đào tạo nghề cũng còn nhiều bất cập. Các ngành nghề đào tạo vẫn chưa đủ đa dạng để có thể đáp ứng được hết nhu cầu học nghề của người lao động cũng như nhu cầu cần lao động có khả năng tham gia vào quá trình sản xuất của các doanh nghiệp. Các ngành nghề hầu như phù hợp với nam giới nhiều hơn nữ giới. Điều này khiến tỷ lệ lao động nữ giới được đào tạo nghề và có việc làm chỉ bằng một nửa so với số lượng lao động nam giới hiện này. Nhiều trung tâm đào tạo nghề không chịu thường xuyên thay đổi nội dung đào tạo. Với thời đại công nghiệp hóa, hiện đại hóa như hiện nay, các xưởng sản xuất liên tục đổi mới áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào quá trình sản xuất. Chính vì vậy, người lao động cần được đào tạo theo các trang thiết bị hiện đại mới có đủ trình độ để đáp ứng được nhu cầu của nhà tuyển dụng. Điều này cũng một phần do các doanh nghiệp chưa thật sự để tâm đến việc đào tạo cho người lao động bị thu hồi đất. Nhiều doanh nghiệp không chịu thực hiện đúng cam kết trước khi nhận đất sản xuất kinh doanh và xây dựng. Người lao động còn thiếu nhiều thông tin về việc làm, những tiêu chí cần thiết của các nhà tuyển dụng. Đồng thời, tâm lý tốn thời gian, ngại xa nhà vẫn còn tồn tại trong người lao động. Phần lớn họ chỉ biết nhìn đến mục đích trước mắt mà không thấy được ích lợi từ việc tham gia vào quá trình đào tạo nghề ở các trường học, trung tâm dạy nghề thường xuyên,… Ngoài ra, việc sử dụng tiền đền bù cho người dân vẫn chưa hợp lý, gây ra bức xúc đối với người lao động. Theo quy định của Hà Nội về mức đền bù và hỗ trợ cho người lao động sau khi bị thu hồi đất bao gồm các khoản sau: Đơn giá đền bù:108 nghìn đồng/m2. Mức hỗ tợ chuyển đổi nghề nghiệp: 30 nghìn đồng/m2. Mức hỗ trợ ổn định đời sống và ổn định sản xuất: 35 nghìn đồng/m2. Mức bồi thường đất so với giá đất hiện nay trên thị trường là quá thấp. Bên cạnh đó, sau khi nhận liền một lúc một khoản tiền lớn hỗ trợ, phần lớn người lao động dùng số tiền đó vào việc sửa sang lại nhà cửa, mua sắm các vận dụng trong gia đình. Một số người dùng tiền đó để gửi tiết kiệm với mục đích sinh lời. Mặc dù biết hình thức này kém hiệu quả hơn rất nhiều so với hình thức đầu tư vào kinh doanh nhưng họ vẫn lựa chọn bởi tâm lý lo sợ rủi ro, thất bại, đồng thời không có trình độ để tiến hành công việc kinh doanh. Thực tế, chỉ có một số ít người dùng số tiền đó đầu tư cho việc học hành, giúp tăng thu nhập cho tương lai. Chính vì nguyên do phần lớn người lao động chỉ biết sống ỷ lại vào số tiền được hỗ trợ đó, mà chỉ sau một thời gian, sau khi sử dụng hết số tiền được hỗ trợ mà không biết tự đi kiếm việc làm mới, họ trở thành những hộ gia đình nghèo, đời sống thu nhập trở nên khó khăn. Điều này ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển của xã hội. Ngoài ra, chất lượng của người lao động bị thu hồi đất tuy đã được cải thiện đáng kể, nhưng vẫn còn thấp. Tỷ lệ lao động bị thu hồi đất chỉ tốt nghiệp cấp 1 vẫn còn nhiều, lao động có trình độ cao đẳng, đại học vẫn còn rất ít. Việc trình độ học vấn không cao khiến các doanh nghiệp dù muốn cũng không thể sử dụng những lao động này, bởi với tiến bộ khoa học, việc vận hành sử dụng các loại máy móc trang thiết bị tiên tiến sẽ gây khó khăn đối với những lao động không có tay nghề, không có trình độ. Cuối cùng, việc chuyển dịch cơ cấu tuy đã có khởi sắc đáng kể, nhưng vẫn diễn ra chậm chạm, mang tính tự phát cao. Nhiều người lao động bị thu hồi đất chỉ biết trông đợi vào sự hỗ trợ của nhà nước mà không chủ động kiếm việc làm, nghiên cứu thị trường lao động. Nhiều lao động trẻ sợ vất vả,vẫn mang tâm lý thích ham chơi, hưởng thụ, còn những lao động có tuổi lại không đủ tình trạng sức khỏe để đáp ứng tốt được yêu cầu của các doanh nghiệp. Chính vì còn tồn tại nhiều mặt tiêu cực nên chính quyền địa phương cần phải đề ra các chính sách nhằm hỗ trợ tốt hơn nữa trong việc tạo việc làm cho những người lao động bị thu hồi đất, tránh tình trạng thừa lao động trên địa bàn thành phố trong khi các doanh nghiệp vẫn khát lao động lành nghề. CHƯƠNG 3 CÁC GIẢI PHÁP TẠO VIỆC LÀM CHO NGƯỜI LAO ĐỘNG BỊ THU HỒI ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN HÀ NỘI Cơ sở để đưa ra các giải pháp tạo việc làm cho lao động bị thu hồi đất Định hướng phát triển kinh tế xã hội Hà Nội đến năm 2020. Phát triển Hà Nội thành trung tâm dịch vụ chất lượng cao của vùng, cả nước và khu vực, từ đó giúp cải thiện đời sống của người lao động, đồng thời tạo thêm nhiều cơ hội việc làm cho người lao động trên địa bàn thành phố. Xây dựng trung tâm tài chính – ngân hàng. Giữ vững vai trò là trung tâm du lịch, trung tâm phân phối khách du lịch lớn nhất khu vực phía Bắc. Phát triển các dịch vụ chất lượng cao trong các kĩnh vực giáo dục – đào tạo, y tế, văn hóa, khoa học – công nghệ … Xây dựng Thủ đô trở thành một trung tâm giao dịch thương mại quốc tế. Thiết lập các chính sách khuyến khích, ưu đãi về vốn, thuế, mặt bằng,… giúp các doanh nghiệp thu hút được nguồn lao động thất nghiệp, hoặc giúp người lao động có khả năng tự tạo việc làm. Đề ra cơ cấu phát triển kinh tế phù hợp, tránh tình trạng đất trống nằm không chờ ngân sách, nhưng lao động lại rơi vào tình trạng thất nghiệp, không có việc làm. Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và tiềm lực khoa học công nghệ giúp người lao động dễ dàng tạo và tự tìm kiếm được việc làm. Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao (cả lực lượng ra quyết định, lực lượng tham mưu, lực lượng thực hiện quyết định), đạt tiêu chuẩn khu vực và tương thích với điều kiện phát triển; khai thác tiềm lực khoa học – công nghệ để khoa học – công nghệ trở thành công cụ của lao động, giúp cho tăng trưởng và phát triển kinh tế. Dự báo nhu cầu việc làm của người lao động bị thu hồi đất trên địa bàn Hà Nội. Theo quy hoạch phát triển không gian Hà nội được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định 108/1998/QĐ-TTG ngày 20/6/1998 thì Thủ đô sẽ phát triển theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa, là một thành phố vừa dân tộc, vừa hiện đại, mang đậm đà bản sắc dân tộc và truyền thống ngàn năm văn hiến. Với yêu cầu này thì thành phố Hà Nội là thành phố có tốc độ đô thị cao nhất nước và theo đó nhu cầu thu hồi đất để phát triển đô thị là rất lớn. Điều này đồng nghĩa với nhu cầu việc làm đối với người lao động bị thu hồi đất tăng lên. Vấn đề việc làm, đào tạo và chuyển đổi nghề nghiệp cho người nông dân sau khi bị thu hồi đất canh tác đang ngày càng nóng bỏng, tác động sâu sắc đến sự phát triển bền vững của đất nước. Giai đoạn 2000 – 2005 sử dụng 5677 ha đất nông nghiệp để phát triển công nghiệp; từ 2000 đến năm 2010, sẽ thu hồi khoảng 9000 ha đất có nàh ở và công trình xây dựng để phục vụ phát triển đô thị theo quy hoạch; từ 2005 – 2010, diện tích đất nông nghiệp tiếp tục giảm khoảng 5123 ha, đến năm 2020 đất nông nghiệp còn chiếm khoảng 25 – 30% đất tự nhiên. Đến hết năm 2010, Hà Nội cần phải có tổng cộng 9.468 lô đất mới cơ bản để đáp ứng cho 38 công trình trọng điểm (trong đó, 25 công trình do Thành phố quản lý; 4 công trình do các bộ, ngành Trung ương quản lý và 9 công trình đầu tư bằng nguồn vốn xã hội). Theo đó, lượng đất bị thu hồi sẽ ảnh hưởng đến nhu cầu việc làm cho người lao động. Ước tính đến năm 2010, Hà Nội sẽ có khoảng 180.000 lao động có nhu cầu chuyển đổi do thu hồi đất, chủ yếu là lao động trên đất nông nghiệp. Đây là một vấn đề xã hội lớn không dễ gì giải quyết bởi nó có những nguyên nhân sâu xa của nó. Biểu 3.1. Dự báo cơ cấu sử dụng lao động bị thu hồi đất. Đơn vị : % Chỉ tiêu Năm 2010 Năm 2015 Năm 2020 Năm 2030 Tổng số 100,0 100,0 100,0 100,0 1.Công nghiệp – xây dựng 52,5 53,2 53,3 53,4 2.Dịch vụ 41,4 42,3 43,3 44,6 3.Nông nghiệp 6,1 4,5 3,4 2,0 Theo Sở Kế hoạch và đầu tư Hà Nội Trong tương lai, nhà nước hướng lao động bị thu hồi đất chuyển từ lao động trong ngành nông nghiệp sang lao động trong các ngành công nghiệp – xây dựng, dịch vụ là chủ yếu, nhằm tiến hành chuyển đổi cơ cấu kinh tế hợp lý. Chính vì vậy, tỷ trọng lao động sử dụng trong ngành nông nghiệp sẽ giảm, đến năm 2030 chỉ còn khoảng 2,0%. Các quan điểm, mục tiêu giải quyết việc làm cho người lao động bị thu hồi đất. Quan điểm giải quyết việc làm cho người lao động bị thu hồi đất. Nghị quyết Trung ương Đảng IX đã đề ra và chỉ rõ quan điểm, chủ trương: “Giải quyết việc làm là yếu tố quyết định để phát huy nhân tố con người, ổn định và phát triển kinh tế, lành mạnh xã hội, đáp ứng nguyện vọng chính đáng và yêu cầu bức xúc của người dân. Để giải quyết về cơ bản người lao động được làm việc phải tạo môi trường và điều kiện thuận lợi để mợi thành phần kinh tế đầu tư phát triển rộng rãi các cơ sở sản xuất kinh doanh, tạo nhiều việc làm và phát triển thị trường lao đông.” Quan điểm, chủ trường đúng đắn của Đảng và nhà nước rất phù hợp với tình hình và xu hướng điều kiện phát triển kinh tế của nước ta. Việt Nam hiện vẫn đang là một nước đang phát triển, vì vậy để có thể phát triển nền kinh tế sánh ngang được với các nước trong khu vực và trên toàn thế giới, nước ta nói chung và Hà Nội nói riêng cần thực hiện tốt được các mục tiêu đề ra. Chúng ta có lợi thế lớn là có nguồn lực lao động trẻ dồi dào, có thể phục vụ cho công cuộc công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước. Nhưng để làm được điều đó, ta cần đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu xã hội theo hướng tăng tỷ trọng lao động ở các ngành công nghiệp, dịch vụ và giảm tỷ trọng lao động ở ngành nông nghiệp. Bên cạnh đó, ta cần giải quyết các vấn đề bức xúc trong xã hội, tạo việc làm,nâng cao chất lượng lao động, giảm tỷ lệ thất nghiệp ở thành thị và thiếu việc làm ở nông thôn, nhất là đối với đối lượng lao động bị thu hồi đất. Đây là quan điểm chiến lược lâu dài về lao động và việc làm. Bởi tạo việc làm chính là yếu tố phát huy được tiềm lực của con ngời, từ đó giúp đất nước có thể phát triển nền kinh tế, văn hóa, và ổn định chính trị. Ta cần phải kết hợp giữa tăng trưởng và việc làm, tạo nhiều ngành nghề mới thu hút lao động. Đồng thời tăng cường các hoạt động hỗ trợ, giải quyết việc làm thông qua các chương trình, tổ chức mang tính quốc gia, toàn cầu, các chương trình xóa đói giảm nghèo, các hoạt động tín dụng ưu đãi để tạo và hỗ trợ người lao động có việc làm, tăng cường các thông tin tư vấn và hỗ trợ việc làm. Mục tiêu giải quyết việc làm cho người lao động bị thu hồi đất. Mục tiêu tổng quát Xây dựng, phát triển Thủ đô giàu đẹp, văn minh, hiện đại, tiêu biểu cho cả nước, đảm bảo thực hiện chức năng là trung tâm chính trị, văn hóa, giao thường và kinh tế lớn của cả nước. Bảo tồn và phát huy tinh hoa văn hóa truyền thống của Thủ đô ngàn năm văn hiến, xây dựng con người Thủ đô văn minh, thanh lịch, tiêu biểu cho trí tuệ và truyền thống tốt đẹp của dân tốc Việt Nam; thiết lập các cơ sở hàng đầu của đất nước về nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ, văn hóa, giáo dục, y tế, thể dục thể thao. Có hệ thống kết cấu hạ tầng kỹ thuật đô thị đồng bộ, hiện đại, môi trường bền vững . Bảo đảm vững chắc an ninh chính trị, quốc phòng, trật tự an toàn xã hội; quan hệ đối ngoại được mở rộng, vị thế của Thủ đô trong khu vực và quốc tế được nâng cao. Mục tiêu cụ thể. Giảm dần sự bất hợp lý và lãng phí trong sử dụng nguồn lực lao động, mất cân đối giữa cung – cầu lao động. Tăng cơ hội tuyển dụng được nhân lực chất lượng tốt cho các chủ lao động và tạo cơ hội việc làm tốt cho người lao động bị thu hồi đất. Từ đó, giảm tỷ lệ thất nghiệp đồng thời tăng thời gian sử dụng lao động bị thu hồi đất. Nâng cao chất lượng nguồn lao động như tăng mức đầu tư dạy nghề. Tiếp tục đẩy mạnh xã hội hóa đào tạo. Từng bước nâng cấp, phát triển cơ sở dạy nghề. Chú trọng đào tạo nhân lực chuyên môn cao cho những ngành kinh tế mũi nhọn. Phát triển thông tin thị trường lao động, hoàn thiện hệ thống giao dịch chính thức trên thị trường lao động: nâng cao chất lượng hoạt động của sàn giao dịch việc làm thành phố; thiết lập hệ thống thông tin, thống kê thị trường lao động thống nhất từ thành phố đến quận, huyện, xã phường. Phấn đấu trung bình mỗi năm giải quyết việc làm cho 155.000 – 160.000 người. Số lượt người được đào tạo nghề trung bình mỗi năm 150.000 lượt người. Đến năm 2015 lao động bị thu hồi đất qua đào tạo đạt 60%, năm 2020 đạt 75%, trong đó lao động qua đào tạo nghề đạt 55%. Tiến hành chuyển dịch cơ cấu lao động phù hợp với chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Có chính sách ưu đãi và tạo mọi điều kiện thuận lợi để phát huy năng lực, sử dụng có hiệu quả đội ngũ cán bộ khoa học – kỹ thuật. Tổ chức tốt công tác mạng lưới dịch vụ cung ứng lao động, giao dịch, tìm hiểu và giới thiệu việc làm. Ngoài ra đối với khu vực nông thôn cần cải thiện và làm tốt công tác dịch vụ kỹ thuật, cung ứng vật tư và khai thông thị trường cho các sản phẩm và dịch vụ. Thành phố xây dựng ngân hàng dữ liệu về cung và cầu sức lao động và cung cấp những thông tin cần thiết, kịp thời cho các quận, huyện, xã, phường và nhân dân về vấn đề này. Phối hợp với các ngành trung ương, các khu công nghiệp, từng bước hình thành và phát triển thị trường sức lao động, tổ chức, quản lý tốt và có hiệu quả thị trường đặc biệt này. Đẩy mạnh xuất khẩu lao động đến các thị trường đòi hỏi lao động có tay nghề cao và thu nhập khá, ổn định. Các giải pháp tạo việc làm cho người lao động bị thu hồi đất trên địa bàn Hà Nội. Mặc dù Ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội đã có những chính sách hỗ trợ về đào tạo nghề và việc làm cho người lao động bị thu hồi đất, nhưng các chính sách đó vẫn còn một số mặt bất cập cần nghiên cứu và tháo gỡ. Do đó, chúng ta cần phải có các giải pháp phù hợp, để từ đó giúp người lao động bị thu hồi đất có thể tìm được việc làm một cách dễ dàng hơn, tránh rơi vào tình trạng thất nghiệp quá nhiều như hiện nay. Từ đó, ta mới có thể giúp cho nền kinh tế được phát triển đi lên sánh ngang tầm với các nước trong khu vực. Nghiên cứu và hoàn thiện các chính sách hỗ trợ người lao động bị thu hồi đất. Hiện nay, Hà Nội đã có một số chính sách liên quan đến bồi thường thiệt hại, hỗ trợ cho người lao động bị thu đất, như chính sách quy định về thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư và làm nhà ở nông thôn tại điểm dân cư nông thôn trên địa bàn thành phố Hà Nội được ban hành ngày 28/1/2010, nhằm hạn chế tình trạng nhiều dự án kinh tế “núp bóng” chính quyền thu hồi đất tràn lan sai quy định, hạn chế được tình trạng mất việc làm của lao động bị thu hồi đất. Các chính sách được ban ra tuy bảo đảm về mặt kinh tế, nhưng phần lớn chưa thực sự đảm bảo được các chế độ phúc lợi trong xã hội, chưa bảo đảm được sự ổn định về đời sống cho người lao động. Do vậy, ta cần phải nghiên cứu và tìm ra các phương án tối ưu nhất để cải thiện được các chính sách được đề ra. Ta có thể hoạch định chính sách theo các giai đoạn sau: Giai đoạn 1: Thiết kế chính sách Nhận diện các vấn đề của các hộ gia đình sau TĐC: kinh tế, văn hoá, xã hội, giáo dục, y tế, vệ sinh môi trường Xác định nhu cầu: họ có những nhu cầu gì về các vấn đề đó Xác định mục tiêu chung và mục tiêu cụ thể Đánh giá nguồn lực và cản trở Hoạch định các hoạt động Giai đoạn 2: Thực hiện Giai đoạn 3: Đánh giá. Địa điểm Nhận diện nhu cầu của người dân sau TĐC Xác định nhu cầu của họ Xác định mục tiêu tổng quát và cụ thể Xác định nguồn lực và trở ngại Hoạch định các hoạt động Thời gian Trách nhiệm Các bảo đảm hậu cần Kế hoạch hoạt động Giám sát Quản lý Đánh giá Phối hợp Quy định mới ban hành kèm Quyết định 136/2007/QĐ-UBND nêu rõ các trường hợp Nhà nước ra quyết định thu hồi đất để giao đất, cho thuê đất thực hiện các dự án đầu tư, các dự án khu dân cư, trung tâm thương mại, khách sạn cao cấp, các khu kinh doanh tập thể có cùng chế độ sử dụng đất và cả các trường hợp Nhà nước sẽ không ban hành quyết định thu hồi đất. Các đối tượng chịu ảnh hưởng của quy định mới này gồm tất cả các tổ chức trong nước; hộ gia đình, cá nhân trong nước; cộng đồng dân cư; cơ sở tôn giáo; tổ chức nước ngoài có chức năng ngoại giao và cả các tổ chức, cá nhân nước ngoài đầu tư vào Việt Nam theo pháp luật về đầu tư được Nhà nước Việt Nam cho thuê đất... Theo đó, Nhà nước sẽ ra quyết định thu hồi đất để giao đất, cho thuê đất thực hiện các dự án đầu tư như: xây dựng công trình quốc phòng, an ninh; xây dựng trụ sở cơ quan Nhà nước, công trình sự nghiệp của các tổ chức được Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất; xây dựng trụ sở các của tổ chức nước ngoài có chức năng ngoại giao; xây dựng các công trình công cộng không nhằm mục đích kinh doanh; phát triển rừng phòng hộ, rừng đặc dụng; các cơ sở tôn giáo; nghĩa trang, nghĩa địa tập trung. Bên cạnh đó, Nhà nước cũng sẽ thu hồi đất để sử dụng vào mục đích phát triển kinh tế, gồm: xây dựng các khu công nghiệp, khu công nghệ cao, khu kinh tế; thực hiện các dự án kinh tế quan trọng quốc gia do Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư được thể hiện trong Nghị quyết của Quốc hội, các dự án kinh tế quan trọng do Thủ tướng chấp thuận chủ trương đầu tư; thực hiện các dự án có nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA); dự án sử dụng 100% vốn đầu tư nước ngoài đã được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền duyệt hoặc cấp Giấy chứng nhận đầu tư mà dự án đó không thể đầu tư trong khu công nghiệp, khu công nghệ cao, khu kinh tế. Các dự án sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư thăm dò, khai thác khoáng sản theo quy định của pháp luật; sử dụng đất làm mặt bằng di dời các cơ sở sản xuất, kinh doanh dịch vụ theo yêu cầu bảo vệ môi trường hoặc theo quy hoạch mà không thể bố trí vào khu công nghiệp, khu công nghệ cao, khu kinh tế; sử dụng đất để đầu tư kết cấu hạ tầng phục vụ công cộng gồm các công trình giao thông, điện lực, thủy lợi, cấp thoát nước, vệ sinh môi trường, thông tin liên lạc, đường ống dẫn dầu, dẫn khí, giáo dục, đào tạo, văn hóa, khoa học kỹ thuật, y tế, thể thao, chợ... cũng sẽ do Nhà nước ra quyết định thu hồi đất. Ngoài ra, Nhà nước sẽ thu hồi đất để giao đất, cho thuê đất thực hiện các dự án đấu giá quyền sử dụng đất hoặc đấu thầu lựa chọn chủ đầu tư thực hiện dự án có sử dụng đất theo quy hoạch... Quyết định thu hồi đất để thực hiện các dự án phát triển kinh tế trong khu đô thị hiện có gồm: xây nhà ở để bán hoặc cho thuê, nhà ở xã hội, nhà tái định cư, nhà ở công vụ; xây dựng trung tâm thương mại, trung tâm hội chợ triển lãm, khách sạn cao cấp 3 sao trở lên... sẽ được ban hành với điều kiện các dự án này phải được thể hiện trong quy hoạch sử dụng đất hoặc quy hoạch chi tiết xây dựng đô thị đã được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt và Chủ tịch UBND thành phố phê duyệt chủ trương đầu tư. Một số trường hợp khác, như: các dự án phát triển kinh tế trong khu vực mở rộng khu đô thị hiện có hoặc khu đô thị mới gồm toàn bộ các dự án kinh tế (không phân biệt qui mô, loại hình); các dự án phát triển kinh tế trong khu dân cư nông thôn hiện có, khu dân cư nông thôn mở rộng hoặc khu dân cư nông thôn xây dựng mới... khi cần cũng được quyết định thu hồi đất. Tương tự, việc thu hồi đất cũng được thực hiện nhằm xây các khu kinh doanh tập thể (nhiều chủ thể cùng kinh doanh) có cùng chế độ sử dụng đất như: khu thương mại - dịch vụ tổng hợp với nhiều loại hình mua bán, dịch vụ; khu du lịch có mối liên kết về kết cấu hạ tầng, về loại hình kinh doanh (không bao gồm du lịch sinh thái); khu vui chơi ngoài trời phục vụ rộng rãi các đối tượng thuộc mọi lứa tuổi; khu chăn nuôi gia súc, gia cầm tập trung... Tuy nhiên, các khu kinh doanh tập thể này không được phép bố trí xen lẫn với đất ở, nhà ở; phải thể hiện trong quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt; đã có chủ trương đầu tư của Thủ tướng hoặc quyết định đầu tư của Chủ tịch UBND thành phố, hoặc đã thể hiện trong quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội Thủ đô... Tạo sự phát triển toàn diện các mặt kinh tế, xã hội . Tiến hành chuyển đổi cơ cấu kinh tế hợp lý Kinh tế là tiền đề để giúp cho một xã hội phát triển và ổn định. Kinh tế phát triển giúp người lao động có nhiều cơ hội việc làm, tăng nguồn thu nhập, cải thiện đời sống sinh hoạt. Vì vậy, ta cần chủ động hội nhập kinh tế quốc tế, nâng cao năng lực cạnh tranh, đẩy mạnh phát triển kinh tế với mức tăng trưởng cao và ổn định trên cơ sở chuyển dịch cơ cấu kinh tế dịch vụ - công nghiệp – nông nghiệp. Ta cần thực hiện chuyển đổi cơ cấu kinh tế theo hướng tiến bộ tích cực bằng cách tăng nhanh tỷ trọng trong các khu công nghiệp, xây dựng, dịch vụ, giảm tỷ trọng khu vực nông nghiệp, nhằm tạo cơ cấu một nền kinh tế có khả năng tạo thêm nhiều việc làm mới, nhất là cho một lực lượng lớn người lao động bị thu hồi đất đang không có việc làm trong nước nói chung và Hà nội nói riêng. Bên cạnh đó, các nhà quy hoạch cần chú trọng đến việc quy hoạch, sử dụng hiệu quả đất đai và các nguồn tài nguyên thiên nhiên khác ở từng vùng sao cho có hiệu quả. Thông qua việc công khai minh bạch quy hoạch sử dụng đất, quỹ đất; xây dựng hoặc hỗ trợ xây dựng khu, cụm công nghiệp cùng với hạ tầng kỹ thuật trong hàng rào và ngoài hàng rào. Kiên quyết thu hồi các diện tích mặt đất, mặt nước để không hoặc sử dụng không hiệu quả đã giiao cho các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp trước đây để cho các nhà đầu từ khác thuê để tham gia quá trình hoạt động sản xuất. Từ đó góp phần tăng việc làm cho người lao động bị thu hồi đất đang trong tình trạng thất nghiệp. Khôi phục và phát triển các làng nghề truyền thống. Chính quyền địa phương cần chú trọng đến việc mở rộng cơ cấu các ngành nghề, phát triển dịch vụ kinh doanh vừa và nhỏ, mô hình kinh tế hộ gia đinh. Việc khuyến khích người lao động bị thu hồi đất tham gia hoạt động kinh tế chủ yếu để người dân lao động tại chỗ, khai thác và huy động nguồn nhân lực một cách tối đa, tránh tình trạng người lao động sau khi bị thu hồi đất không có việc làm, phải di cư qua các vùng khác để sinh sống, gây mất cân bằng cung – cầu giữa khu vực nội thành và ngoại thành. Tuy nhiên, ngoài việc khuyến khích người lao động kinh doanh, sản xuất ngay tại địa phương, chính quyền cũng cần phải có sự kiểm tra, giám sát nghiêm ngặt, nhằm tránh tình trạng vi phạm pháp luật, cạnh tranh không công bằng giữa các cơ sở sản xuất, dễ tạo sự rối loạn trong việc quản lý và sản xuất kinh tế. Nhất là đối với nhóm dân cư làm nghề thủ công truyền thống, cần giúp họ thấy được ý nghĩa của việc nâng cao kiến thức, tay nghề, khả năng sáng tạo trong công việc. Từ đó, họ có thể có mở rộng quy mô sản xuất, phát triển thị trường tiêu thụ ra nhiều nơi từ đó tăng thu nhập cho bản thân, gia đình và xã hội. Triển khai và phát triển theo hướng ứng dụng công nghệ kỹ thuật cao ở các làng nghề truyền thống như Gốm sứ Bát Tràng, may Cổ Nhuế, chế biến thực phẩm Xuân Đỉnh, sản xuất đồ gỗ mỹ nghệ Vân Hà – Liên Hà, dệt ở Triểu Khúc, dệt lụa Vạn Phúc, lụa Cổ Đô (Ba Vì), nghề dệt xô màn ở Hòa Xá, nghề dệt kim La Phù (Hoài Đức), các làng nghề chế biến nông sản. Cần phát triển các làng nghề này theo hướng kết hợp với du lịch. Khuyến khích người lao động tự tạo việc làm. Sau khi bị thu hồi đất, người lao động thường gặp khó khăn trong công việc tìm kiếm việc làm. Do đặc thù của thành phố Hà Nội, sau khi bị thu hồi đất, các hộ gia đình thường được bố trí ở các khu chung cư cao tầng. Tuy nhiên, phần lớn hộ dân trước khi bị di dời thường ở mặt đường, bám mặt đường làm nơi kinh doanh làm ăn buôn bán. Vì vậy, khi bị di dời họ hầu như không có khả năng có công việc làm và thu nhập như cũ được, trừ một số ít hộ có điều kiện quay về nơi cũ thuê lại cửa hàng hoặc mặt bằng tầng trệt của những hộ gia đình mới chuyển ra mặt đường do quá trình đền bù, giải phóng mặt bằng. Hơn nữa, độ tuổi của những lao động dưới hình thức này thường không còn trẻ nên việc đào tạo, bố trí công việc mới trở nên rất khó khăn. Do đó, chính quyền địa phương cần kết hợp với các chủ đầu tư và doanh nghiệp khuyến khích sử dụng lao động địa phương thông qua những hình thức ứu đãi về mặt bằng sản xuất, cơ chế quản lý,… Đề ra các giải pháp giúp sử dụng được chính nguồn lực lao động đông đảo có sẵn ở mỗi địa phương, tránh tình trạng lao động đổ dồn về một số nơi khiến xảy ra tình trạng mất công bằng cung – cầu. Đồng thời giải pháp giúp địa phương thu hút được nguồn lao động có tay nghề và trình độ tri thức cao, đáp ứng được yêu cầu của các chủ lao động. Với những người lao động trẻ bị thu hồi đất, họ có sức khỏe và trình độ khá, có thể hướng họ chuyển đổi nghề từ lao động nông nghiệp sang lao động trong các ngành công nghiệp – xây dựng, dịch vụ. Để chuyển đổi nghề, họ cần được chính quyền các địa phương và các cơ sở dạy nghề giúp đỡ để đào tạo chuyên môn, nâng cao tay nghề, có thể đáp ứng tốt được yêu cầu của các chủ lao động. Ngoài ra, một số lao động trẻ vẫn muốn tiếp tục lao động kiếm sống bằng nghề nông, họ thường sang những địa phương khác chưa bị thu hồi đất để thuê và tiến hành hoạt động sản xuất. Địa phương có thể kết hợp với phối hợp với các lớp học khuyến nông để phổ biến các kiến thức về kỹ thuật nuôi trồng, sản xuất cho người lao động, giúp mở ra nhiều hướng sản xuất cho người lao động được lựa chọn. Bên cạnh các vụ chính, người lao động có thể tập trung vào trồng cây luân canh theo vụ, tránh để đất bỏ trống, nhưng cũng không để đất rơi vào tình trạng bạc màu, không có dinh dưỡng. Bên cạnh việc trồng trọt, các cơ quan cũng nên hướng người lao động tập trung vào phát triển chăn nuôi và nuôi trồng thủy sản. Bởi đây là ngành sản xuất chính làm giàu cho người dân. Việc phát triển chăn nuôi theo hướng sản xuất hàng hóa lớn, ứng dụng kỹ thuật chăn nuôi tiên tiến, giữ vệ sinh môi trường, tạo khôi lượng sản phẩm lớn, chất lượng cao phục vụ thị trường tiêu thụ trong nước và xuất khẩu. Tập trung phát triển chăn nuôi bò sữa, bò thịt chất lượng cao, lượn nạc, gia cầm chất lượng cao, chăn nuôi lợn, gia cầm quy mô lớn ở vùng đồi gò, bán sơn địa. Tận dụng toàn bộ các loại mặt nước, cải tạo một phần diện dích đất mặt nước chưa sử dụng, chuyển đổi một phần đất lúa vùng úng trũng để chuyên nuôi trồng thủy sản theo hình thức bán thâm canh và thâm canh bằng thức ăn công nghiệp. Chuyển đổi đất lúa vùng úng trũng, sản xuất vụ mùa không ăn chắc sang canh tác lúa và cá. Từ đó giúp người lao động có việc làm, tăng thêm thu nhập và tiết kiệm chi phí sản xuất. Tuy nhiên, vẫn còn những người lao động có tâm lý kén chọn nghề nghiệp hoặc ngại lao động nặng nhọc, hoặc không muốn làm những công việc có thu nhập thất, chính quyền địa phương cần giáo dục tư tưởng, vận động khả năng lao động tự tìm và tạo việc làm. Với những người lao động bị thu hồi đất nhưng đã lớn tuổi, họ thường không có trình độ và sức khỏe để đáp ứng được những yêu cầu các doanh nghiệp đề ra, vì vậy họ khó có cơ hội để chuyển đổi nghề nghiệp. Tuy vậy, họ cũng không có kiên nhẫn để tham gia vào quá trình đào tạo mà có tâm lý muốn kiếm được việc làm ngay, bởi phần lớn họ là trụ cột trong gia đình, cần có thu nhập để không chỉ nuôi sống bản thân mà còn cả gia đình con cái. Vì vậy, đây là nhóm đối tượng lao động bị thu hồi đất chính quyền cần dành nhiều sự quan tâm và tích cực áp dụng các biện pháp hỗ trợ. Thực tế, có một số người lao động có vốn, có cơ sở vật chất và khả năng lao động, nhưng họ lại không có kiến thức để biết bắt đầu một công việc như thế nào, phải thực hiện công việc đó ra sao, làm thế nào để thu được lợi nhuận từ công việc đó. Do tay nghề thấp, trình độ chuyên môn không có, họ không phát huy được thế mạnh đang có, thậm chí còn không thể tự tạo việc làm được cho bản thân. Vì vậy, thành phố cũng cần kết hợp với các trường, lớp, trung tâm đào tạo nghề để tổ chức các lớp học nghề ngắn hạn để hỗ trợ và đáp ứng được nhu cầu của người lao động. Chính quyền địa phương cần tổ chức các buổi giao lưu, sinh hoạt tập thể theo định kì giữa những người lao động để họ có thể trao đổi kinh nghiệm và học hỏi thêm những kinh nghiệm trong quá trình sản xuất,… Đề ra những chính sách đãi ngộ, khen thưởng, thể hiện sự coi trọng những lao động giỏi, có trình độ tay nghề cao, có ý thức phấn đấu cũng là một cách để thúc đẩy người lao động bị thu hồi đất học hỏi nhiều hơn, đồng thời cải thiện được suy nghĩ của người lao động về lợi ích của quá trình tham gia đào tạo và dạy nghề, từ đó giúp họ nhanh chóng có được việc làm và tăng được thu nhập cho bản thân cũng như cho gia đình và xã hội. Đẩy mạnh xuất khẩu lao động Xuất khẩu lao động giúp lao động có nhiều cơ hội việc làm hơn, góp phần trực tiếp tạo thu nhập cao hơn so với lao động trong nước. Ngoài ra, những lao động bị thu hồi đất, sau khi làm việc tại nước ngoài trở về nước, tay nghề sẽ được nâng cao, có thể tạo thuận lợi hơn trong việc tìm kiếm việc làm tốt trong nước hơn. Những lao động này sau khi về đã có tay nghề vững, có thể nhận vào làm trong các khu công nghiệp xây dựng dự án của nước ngoài theo đúng nghề nghiệp đã theo làm ở nước ngoài. Vì vậy, ta cần phải xây dựng, khuyến khích người lao động bị thu hồi đất tham gia vào quá trình xuất khẩu lao động. Thành phố cần khuyến khích thành lập các trung tâm đào tạo, các công ty tư nhân thiên về việc đào tạo và xuất khẩu lao động; coi trọng công tác quản lý, giám sát hoạt động đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài; đẩy mạnh các hoạt động ngoại giao đối với các thị trường lao động truyền thống của nước ta từ trước đến nay như Trung Quốc, Đài Loan, Malayxia,… Đồng thời, thành phố cũng cần thường xuyên theo dõi, phát hiện và xử lý nghiệm các hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực này, gây ảnh hưởng đến quyền lợi đến quyền lợi người lao động. Bên cạnh đó, chính quyền thành phố cũng cần giúp cho những người lao động bị thu hồi đất có đủ năng lực, kiến thức, tay nghề và ngoại ngữ cần thiết cũng như hiểu biết về các phong tục, tập quán để giúp người lao động có thể hòa nhập được với môi trường làm việc, đồng thời có thể tự bảo vệ quyền lợi của mình khi làm việc ở nước ngoài. Chú trọng đến đào tạo nghề cho người lao động. Một trong những nguyên nhân khiến người lao động bị thu hồi đất không có việc làm là do đa số lao động bị thu hồi đất đều là những người không có tay nghề, trình độ còn thấp. (87%). Nhiều lao động thất nghiệp khi thử đi tìm kiếm việc làm đều không được là do họ không có trình độ chuyên môn kỹ thuật. Chính vậy vậy, việc cải thiện và nâng cao trình độ và chất lượng tay nghề cho người lao động là một việc làm vô cùng bức thiết. Đây là một vấn đề có tính chiến lược lâu dài đối với Việt nam nói chung và Hà Nội nói riêng. Do đó, cần phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà nưới, cộng đồng và người lao động bị thu hồi đất nhằm nâng cao trình độ dân trí, đào tạo nhân lực có chất lượng cao cho người lao động. Cải thiện và nâng cao chất lượng các cơ sở đào tạo. Ta cần chú trọng giáo dục hướng nghiệp; tập trung phát triển đào tạo nghề, nhất là đào tạo công nhân kỹ thuật cao phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế Thủ đô và phục vụ xuất khẩu lao động. Triển khai các quy định của Ủy ban nhân dân Thanh phố về việc hỗ trợ đào tạo và giáo dục đối với người lao động bị thu hồi đất. Đồng thời kiểm tra, giám sát chặt chẽ tình hình hỗ trợ đào tạo của các chủ dự án sử dụng đất thu hồi, trong đó, số lao động được chủ dự án hỗ trợ tỷ lệ với phần trăm đất bị thu hồi. Xây dựng các trường đào tạo nghề mới ở nhiều nơi trong thành phố. Nâng cấp, mở rộng quy mô đào tạo của các cơ sở dạy nghề. Xây dựng và triển khai dự án phát triển từ 01 – 03 trường trung cấp chuyên nghiệp ngang tầm khu vực về quy mô, trang thiết bị và chất lượng đào tạo, mở rộng ngành nghề đào tạo; xây dựng một số trung tâm đào tạo nghề kỹ thuật cao. Xây dựng trung tâm ngoại ngữ, tin học đạt tiêu chuẩn quốc tế. Rà soát lại đội ngũ giáo viên nhằm tạo ra đội ngũ giáo viên có chất lượng tốt, có khả năng truyền đạt kiến thức sâu rộng đến cho người lao động. Tiếp tục đẩy mạnh công tác đào tạo nghề. Việc cải thiện hệ thống trường lớp cơ sở vật chất thôi chưa đủ, các địa phương còn cần phải cải thiện được suy nghĩ của người lao động. Chính quyền địa phương cần tuyên truyền lợi ích sau khi được đào tạo và dạy nghề, người lao động sẽ có nhiều cơ hội tìm kiếm việc làm hoặc tự tạo việc làm với thu nhập cao hơn. Nhất là đối với nhóm dân cư làm nghề thủ công truyền thống, cần giúp họ thấy được ý nghĩa của việc nâng cao kiến thức, tay nghề, khả năng sáng tạo trong công việc. Từ đó, họ có thể có mở rộng quy mô sản xuất, phát triển thị trường tiêu thụ ra nhiều nơi từ đó tăng thu nhập cho bản thân, gia đình và xã hội. Khuyến khích người lao động bị thu hồi đất tham gia các khóa học đào tạo bằng cách hỗ trợ chi phí đào tạo nghề với mức tối đa là 3 triệu đồng/người/khóa học. Người học nghề sau khi học làm việc ổn định được Ngân sách Nhà nước hỗ trợ 100% lãi xuất vay tín dụng để tự tạo nghề mới cho bản thân. Giám sát chặt chẽ quá trình đào tạo và hỗ trợ việc làm cho lao động bị thu hồi đất của các doanh nghiệp. Trên địa bàn Hà Nội hiện nay có rất nhiều dự án công nghiệp xây dựng được tiến hành. Đây là nơi có tiềm lực giúp giải quyết số lượng lao động bị thu hồi đất không có việc làm.Tuy nhiên, lực lượng lao động này thường không đáp ứng được yêu cầu của các chủ đầu tư. Vì vậy, ta cần đề ra các chính sách , buộc các chủ dự án phải tiến hành đào tạo số lượng lao động này, đồng thời phải tiến hành tuyển dụng và ký hợp đồng dài hạn với họ. Các cơ quan chức năng ngoài việc hỗ trợ đào tạo nghề công nghiệp cho người lao động như điện, điện tử, cơ khí, động lực,..tại các trung tâm đào tạo nghề ở các quận, huyện, giới thiệu việc làm cho người lao động còn cần phải tiến hành kiểm tra sát sao, tránh tình trạng doanh nghiệp nhận lao động theo hình thức đối phó, chỉ nhận làm một thời gian rồi kiếm lý do để sa thải họ. Tạo mối quan hệ giữa các doanh nghiệp, chủ đầu tư với các trường lớp đào tạo nghề và hướng tới đào tạo nghề theo nhu cầu của các doanh nghiệp. Từ đó, đẩy mạnh công tác xã hội hóa dạy nghề, quy hoạch và phát triển mạng lưới cơ sở dạy nghề, đa dạng hóa các ngành nghề đào tạo đáp ứng được nhu cầu học nghề của người lao động cũng như nhu cầu của các nhà tuyển dụng. Tạo điều kiện để những người lao động bị thu hồi đất trở thành cổ đông của doanh nghiệp lấy đất. Phần đất bị thu hồi là phần góp vốn của lao động bị thu hồi đất. Doanh nghiệp phải trả cổ tức theo tỷ lệ thỏa thuận với người lao động. Trong trường hợp doanh nghiệp bị phá sản hay ngừng hoạt động, đất đai sẽ được trả lại cho người lao động. Đồng thời, từng địa phương còn cần phải phối hợp với Sở lao động Hà Nội hoặc các ban ngành, tổ chức có thẩm quyền, cùng các trung tâm hỗ trợ, xúc tiến việc làm cho người lao động để thực hiện tuyên truyền, phổ biến ích lợi của việc có tri thức, có tay nghề đối với người lao động; nhất là những học sinh ngay từ khi con ngồi trên ghế nhà trường hoặc đối với tầng lớp thanh niên trong địa phương.Công tác hướng nghiệp giúp ta có thể phân phối lao động ở các ngành nghề một cách hợp lý, giúp cho những người lao động nếu bị thu hồi đất trong tương lai cũng không trở lên thất nghiệp. Những biện pháp trên không chỉ giúp người lao động có thể nâng cao được trình độ dân trí, tránh khỏi tình trạng thất nghiệp mà còn giúp xã hội ngày càng phát triển, các tệ nạn xã hội ngày càng giảm, nền kinh tế ngày càng đi lên mạnh mẽ. Tăng cường hoạt động hệ thống thông tin thị trường lao động. Phần đông những người lao động bị thu hồi đất đa phần là những người có kiến thức thấp. Sau khi bị thu hồi đất, họ không những bị mất việc làm, mà khả năng tự tìm kiếm việc làm cũng rất kém. Những người lao động này phần đông mang tâm lý ỉ lại, tìm việc dựa vào các mối quan hệ thân quen như bạn bè, họ hàng giới thiệu, mà không biết tự tìm kiếm công việc mới phù hợp với bản thân cho mình. Các thông tin hỗ trợ giải quyết việc làm của các tổ chức tuy được đăng tải nhiều trên các phương tiện truyền thông như báo, đài, tivi, internet … nhưng chưa được người lao động quan tâm chú trọng đến. Chính quyền địa phương cần giúp người lao động thấy được lợi ích từ việc tìm hiểu các thông tin việc làm từ các phương tiện thông tin đại chúng để họ có thể mở rộng cơ hội tìm việc cho bản thân mình, cũng như giúp tăng thu nhập và sớm ổn định đời sống của cá nhân, gia đình, giúp tăng trưởng kinh tế phát triển. Phát triển các kênh giao dịch trên thị trường lao động chính thức chuyên nghiệp có tổ chức như: các trung tâm dịch vụ việc làm, giao dịch lao động thông qua tuyển dụng, các chợ lao động cố định và “ảo”, các cơ quan xuất - nhập khẩu lao động... là những hoạt động đồng bộ cần thiết nhằm nâng cao hiệu quả đào tạo nghề và tạo việc làm cho lao động trong diện bị thu hồi đất trên địa bàn Hà Nội. Có thể nói, việc thiết lập hệ thống thông tin thị trường lao động là một trong các hoạt động cần thiết nhằm cải thiện thông tin hỗ trợ giải quyết việc làm và phát triển kỹ năng nghề nghiệp cho lao động bị thu hồi đất. Từ đó, mở rộng phạm vi và tăng cường chất lượng của thông tin thị trường lao động hiện có, lập kế hoạch và xây dựng được các chính sách phổ biến giúp hỗ trợ việc làm cho người lao động bị thu hồi đất trên địa bàn Hà Nội. Hỗ trợ nguồn vốn cho người lao động bị thu hồi đất. Ngoài ra, để đẩy nhanh quá trình đô thị hóa chuyển đổi cơ cấu kinh tế và phân công lao động ở nông thôn, nhà nước cần chú trọng đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng, đồng thời huy động nguồn vốn đầu tư một cách tích cực. Trong đó, nguồn nội lực là chủ yếu, huy động tối đa nguồn vốn từ quỹ đất, từ tài sản công cuộc sở hữu Nhà nước để phát triển đô thị, kết cấu hạ tầng, chú trọng thu hút vốn từ các thành phần kinh tế ngoài quốc doanh. Tiến hành đẩy nhanh việc giải ngân nguồn vốn từ Quỹ hỗ trợ việc làm, không để vốn phải để nhàn rỗi trong quá trình chờ triển khai dự án hoặc dự án phải chờ vốn mới thực hiện được. Nhà nước cần quan tâm và ưu tiên cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ vay vốn, tiến hành hỗ trợ đối với các dự án, các hộ gia đình người lao động muốn tham gia tiến hành các hoạt động sản xuất kinh doanh. Lãnh đạo có chức năng, thẩm quyền các quận, huyện cần kết hợp với ngân hàng để tạo thuận lợi cho người lao động bị thu hồi đất có thể được thuận tiện trong việc vay vốn sản xuất như các thủ tục xin vay vốn được tiến hành thuận tiện, lãi suất vay thấp, … đồng thời tiến hành sát sao để cho các nguồn vốn tránh bị dồn đọng, các dự án của người lao động đề ra khó thực hiện dễ dẫn đến việc khó có khả năng chi trả các khoản vay. Theo dự kiến, nguồn vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước (bao gồm cả vốn ODA) sẽ đáp ứng được khoảng 16 -18% nhu cầu vốn đầu tư theo từng giai đoạn. Vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) dự kiến đáp ứng khoảng 14 – 16% nhu cầu vốn đầu tư. Tuy nhiên, nguồn vốn này vẫn chưa hỗ trợ được phần nào công tác tạo việc làm cho những người lao động bị thu hồi đất. Chính vì vậy, nhà nước vẫn cần tiếp tục tranh thủ các nguồn tài trợ ODA, NGO và tăng cường huy động vốn đầu tư từ các hình thức đầu tư BOT, BTO, BT để đẩy nhanh phát triển kết cầu hạ tầng. Việc huy động tối đa nguồn vốn đầu tư nước ngoài sẽ giúp tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư, tạo lợi thế trong việc thu hút nguồn đầu tư trực tiếp và gián tiếp từ nước ngoài. Chú trọng công tác xúc tiến đầu tư để thu hút làn sóng đầu tư mới vào Việt Nam, từ đó, giúp người lao động nói chung và người lao động bị thu hồi đất nói riêng có thêm nhiều cơ hội việc làm hơn nữa. KẾT LUẬN Từ xưa đến nay, con người luôn là một thứ tài sản vô giá. Nhân tố con người trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội nói chung và sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa nói riêng là một vấn đề lớn. Sự phát triển của đất nước cũng như sự thành công của mỗi doanh nghiệp không thể thiếu yếu tố con người. Chính vì vậy, quá trình tạo việc làm cho người lao động trở thành một nhiệm vụ quan trọng cần được đặt lên hàng đầu trong các chính sách kinh tế xã hội. Các chính sách được thể hiện trong quá trình hoạt định các chiến lược, đề ra các kế hoạch cụ thể, lấy lao động làm vị trí trung tâm, hướng chủ yếu vào lợi ích và quyền lợi của người lao động. Đặc biệt, Hà Nội là một thành phố lớn của cả nước, là thủ đô của nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, trung tâm văn hóa, chính trị, xã hội giao lưu buôn bán của cả nước. quá trình mở rộng thủ đô nhằm đẩy mạnh việc phát triển kinh tế, xã hội khiến cho một lực lượng lớn lao động bị thu hồi đất trở nên không có việc làm. Chính vì vậy, việc nghiên cứu, đề ra các giải pháp nhằm giải quyết việc làm cho người lao động bị thu hồi đất là một vấn đề thiết yếu, cần được quan tâm, chú trọng; từ đó, góp phần ổn định đời sống và tăng thu nhập cho người lao động bị thu hồi đất. Đồng thời, góp phần đề ra các giải pháp giúp cho Hà Nội có thể chuyển dịch được cơ cấu ngành kinh tế, tăng tỷ trọng ngành công nghiệp – xây dựng, dịch vụ, giảm tỷ trọng ngành nông nghiệp, phát triển kinh tế, sánh ngang tầm được với các nước trong khu vực. Qua đây, tôi xin chân thành cảm ơn sự hướng dẫn tận tình của thầy PGS.TS Nguyễn Ngọc Sơn và tập thể các bác, các chú tại sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Nội đã đóng góp ý kiến và giúp đỡ trong quá trình thực tập để tôi có thể hoàn thành tốt được bản báo cáo chuyên đề. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PSG.TS. Ngô Thắng Lợi, Giáo trình Kế hoạch hóa phát triển KT- XH , NXB Đại học Kinh Tế Quốc Dân Quy hoạch tổng thể thành phố Hà Nội đến năm 2030. Số liệu tổng cục thống kê năm 2008. Kế hoạch phát triển kinh tế 5 năm 2006 – 2010. Tạp chí công nghiệp. Tạp chí kinh tế và phát triển. Các trang Web của Sở kế hoạch và đầu tư Hà Nội; Sở Lao động thương binh xã hội Hà Nội;