Chuyên đề Hạch toán tiền lương và bảo hiểm xã hội trong các doanh nghiệp

Lêi nãi ®Çu Nh©n tè quan träng nhÊt trong c¸c nh©n tè quyÕt ®Þnh ®Õn sù sèng cßn cña doanh nghiÖp lµ viÖc sö dông c¸c biÖn ph¸p, h×nh thøc tr¶ l­¬ng cho ng­êi lao ®éng nh»m ph¸t huy s¸ng kiÕn cña con ng­êi n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Mét trong nh÷ng biÖn ph¸p ®­îc c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay ®Æc biÖt chó ý lµ c«ng t¸c tiÒn l­¬ng. Thùc hiÖn c¸c h×nh thøc ph©n phèi tiÒn l­¬ng hîp lý nh»m ®¶m b¶o sù c«ng b»ng t¹o ra ®éng lùc khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng, ph¶i lµm cho n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng thªm gi¶m chi phÝ vÒ chÕ ®é t¹o s¶n phÈm, h¹ gi¸ thµnh t¨ng søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng gãp phÇn t¹o nªn lîi nhuËn cho doanh nghiÖp, t¨ng thu nhËp cho ng­êi lao ®éng. Víi vai trß quan träng nh­ vËy, viÖc h¹ch to¸n chi phÝ vÒ lao ®éng lµ mét bé phËn c«ng viÖc hÕt søc phøc t¹p trong h¹ch to¸n chi phÝ kinh doanh. H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng cã vÞ trÝ kh«ng chØ lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ thµnh s¶n phÈm mµ cßn lµ c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh c¸c kho¶n ph¶i nép Ng©n s¸ch, ph¶i nép cho c¸c tæ chøc phóc lîi x· héi vµ nã cßn b¶o ®¶m tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ tiÒn l­¬ng cho ng­êi lao ®éng vµ c«ng b»ng vÒ quyÒn lîi cho hä. Tuy nhiªn trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ hiÖn nay, tuú theo ®Æc ®iÓm cña mçi doanh nghiÖp mµ viÖc h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng cho chÝnh x¸c khoa häc kh«ng chØ ®¶m b¶o tÝnh ®óng tÝnh ®ñ tiÒn l­¬ng tr¶ cho ng­êi lao ®éng mµ cßn ph¶i ®¶m b¶o c«ng t¸c kÕ to¸n, thanh tra kiÓm tra ®­îc dÔ dµng thuËn tiÖn. ChÝnh v× c«ng t¸c h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng cã vai trß ®Æc biÖt quan träng cho nªn t«i ®· chän ®Ò tµi: “H¹ch to¸n tiÒn l­¬ng vµ b¶o hiÓm x· héi trong c¸c doanh nghiÖp ” lµm chuyªn ®Ò thu ho¹ch trong khãa häc kÕ to¸n nµy. Trong chuyªn ®Ò nµy ngoµi phÇn më ®Çu vµ phÇn kÕt luËn em xin ®­îc tr×nh bµy kÕt cÊu víi hai phÇn nh­ sau: Lêi nãi ®Çu PhÇn I: Nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ tiÒn l­¬ng PhÇn II: Tæ chøc h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng Lêi kÕt: PhÇn I Nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ tiÒn l­¬ng I.Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm vÒ tiÒn l­¬ng: 1.Kh¸i niÖm: Trong s¶n xuÊt kinh doanh, tiÒn l­¬ng lµ mét yÕu tè quan träng cña chi phÝ s¶n xuÊt, nã cã quan hÖ trùc tiÕp vµ cã t¸c ®éng nh©n qu¶ ®Õn lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. V× vËy quan niÖm vÒ tiÒn l­¬ng trong c¬ chÕ thÞ tr­êng ph¶i ®­îc ®æi míi vÒ c¬ b¶n. §Ó cã nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ tiÒn l­¬ng phï hîp víi c¬ chÕ qu¶n lý míi, kh¸i niÖm tiÒn l­¬ng ph¶i ®¸p øng mét sè yªu cÇu sau: - Ph¶i quan niÖm søc lao ®éng lµ mét lo¹i hµng ho¸ cña thÞ tr­êng yÕu tè s¶n xuÊt. TÝnh chÊt hµng ho¸ cña søc lao ®éng cã thÓ bao gåm kh«ng chØ lùc l­îng lao ®éng lµm viÖc trong khu vùc kinh tÕ t­ nh©n, lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh thuéc së h÷u cña Nhµ n­íc mµ c¶ ®èi víi c«ng chøc, viªn chøc trong lÜnh vùc qu¶n lý Nhµ n­íc, qu¶n lý x· héi. Tuy nhiªn do nh÷ng ®Æc thï riªng trong viÖc sö dông lao ®éng cña tõng khu vùc kinh tÕ vµ qu¶n lý mµ c¸c quan hÖ thuª m­ín mua b¸n hîp ®ång lao ®éng còng kh¸c nhau c¸c tho¶ thuËn vÒ tiÒn l­¬ng vµ c¬ chÕ tiÒn l­¬ng còng ®­îc thùc hiÖn theo nh÷ng h×nh thøc kh¸c nhau. - TiÒn l­¬ng lµ tiÒn ph¶i tr¶ cho søc lao ®éng tøc lµ gi¸ c¶ cña hµng ho¸ søc lao ®éng mµ ng­êi sö dông vµ ng­êi cung øng tho¶ thuËn víi nhau theo luËt cung cÇu gi¸ c¶ trªn thÞ tr­êng lao ®éng. -TiÒn l­¬ng lµ bé phËn c¬ b¶n trong thu nhËp cña ng­êi lao ®éng ®ång thêi lµ mét trong nh÷ng yÕu tè chi phÝ ®Çu vµo cña s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. Nh­ vËy, tiÒn l­¬ng lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña gi¸ trÞ søc lao ®éng, lµ gi¸ cña c¸c yÕu tè søc lao ®éng mµ ng­êi sö dông ph¶i tr¶ cho ng­êi cung øng søc lao ®éng, tu©n theo c¸c nguyªn t¾c cung cÇu gi¸ c¶ cña thÞ tr­êng vµ ph¸p luËt hiÖn hµnh cña Nhµ n­íc. NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cµng ph¸t triÓn vµ ®­îc x· héi ho¸ cao th× quan hÖ cung øng vµ sö dông søc lao ®éng trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc cµng trë lªn linh ho¹t h¬n, tÝnh chÊt x· héi ho¸ cña lao ®éng ngµy cµng cao h¬n, tiÒn l­¬ng trë thµnh nguån thu nhËp chñ yÕu lµ mèi quan t©m vµ ®éng lùc lín nhÊt víi mäi ®èi t­îng cung øng søc lao ®éng. Ngoµi ra hä cßn ®­îc h­ëng trî cÊp b¶o hiÓm x· héi khi gÆp tai n¹n b¶o hiÓm x· héi nh­: èm ®au, thai s¶n, tai n¹n lao ®éng, nghØ h­u... vµ kho¶n tiÒn th­ëng thi ®ua, th­ëng n¨ng suÊt lao ®éng 2. §Æc ®iÓm cña tiÒn l­¬ng: TiÒn l­¬ng lµ mét ph¹m trï kinh tÕ g¾n liÒn víi lao ®éng tiÒn tÖ vµ nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸. Trong ®iÒu kiÖn cßn tån t¹i nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ tiÒn tÖ th× tiÒn l­¬ng lµ mét yÕu tè cña chi phÝ s¶n xuÊt. TiÒn l­¬ng lµ mét ®ßn bÈy kinh tÕ quan träng ®Ó kÝch thÝch lao ®éng viªn tÝch cùc vµ s¸ng t¹o cña ng­êi lao ®éng, n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c. II. Chøc n¨ng cña tiÒn l­¬ng vµ nguyªn t¾c tr¶ l­¬ng: 1.Chøc n¨ng cña tiÒn l­¬ng: + TiÒn l­¬ng ph¶i ®¶m b¶o t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng: Qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt ®­îc thùc hiÖn bëi viÖc tr¶ c«ng cho ng­êi lao ®éng th«ng qua tiÒn l­¬ng. B¶n chÊt cña t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng lµ duy tr× vµ ph¸t triÓn søc lao ®éng, nghÜa lµ sè tiÒn l­¬ng nhËn ®­îc ng­êi lao ®éng kh«ng chØ ®Ó ®ñ sèng mµ cßn ®ñ ®Ó n©ng cao tr×nh ®é vÒ mäi mÆt cho b¶n th©n vµ cã mét phÇn ®Ó tÝch luü. + Chøc n¨ng kÝch thÝch ng­êi lao ®éng: TiÒn l­¬ng ®¶m b¶o vµ gãp phÇn t¸c ®éng ®Ó t¹o c¬ cÊu lao ®éng hîp lý trong toµn bé nÒn kinh tÕ, khuyÕn khÝch ph¸t triÓn ngµnh vµ l·nh thæ. Khi ng­êi lao ®éng ®­îc tr¶ c«ng xøng ®¸ng sÏ t¹o niÒm say mª høng thó tÝch cùc lµm viÖc, ph¸t huy tinh thÇn lµm viÖc s¸ng t¹o, tù häc hái ®Ó n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô, g¾n tr¸ch nhiÖm c¸ nh©n víi lîi Ých tËp thÓ vµ c«ng viÖc. TiÒn l­¬ng lµ ®ßn b¶y kinh tÕ, lµ c«ng cô khuyÕn khÝch vËt chÊt vµ lµ ®éng lùc thóc ®Èy kinh tÕ ph¸t triÓn. Nh­ vËy, tiÒn l­¬ng ph¶i ®­îc tr¶ theo kÕt qu¶ cña ng­êi lao ®éng, míi khuyÕn khÝch ®­îc ng­êi lao ®éng lµm viÖc cã hiÖu qu¶ vµ n¨ng suÊt. + Chøc n¨ng gi¸m s¸t lao ®éng: Ng­êi sö dông lao ®éng th«ng qua viÖc tr¶ c«ng cho ng­êi lao ®éng cã thÓ tiÕn hµnh kiÓm tra, theo dâi ng­êi lao ®éng lµm viÖc theo kÕ ho¹ch tæ chøc cña m×nh ®Ó ®¶m b¶o tiÒn l­¬ng bá ra ph¶i ®em l¹i kÕt qña vµ hiÖu qu¶ cao. Nhµ n­íc gi¸m s¸t lao ®éng b»ng chÕ ®é tiÒn l­¬ng ®¶m b¶o quyÒn lîi tèi thiÕu cho ng­êi lao ®éng, khi hä hoµn thµnh c«ng viÖc. §Æc biÖt trong tr­êng hîp ng­êi sö dông lao ®éng v× søc Ðp, v× lîi nhuËn mµ t×m mäi c¸ch gi¶m chi phÝ trong ®ã cã chi phÝ tiÒn l­¬ng tr¶ cho ng­êi lao ®éng cÇn ph¶i ®­îc kh¾c phôc ngay. Ngoµi c¸c chøc n¨ng võa nªu, tiÒn l­¬ng cßn cã mét sè chøc n¨ng kh¸c nh­ chøc n¨ng thanh to¸n, chøc n¨ng th­íc ®o gi¸ trÞ søc lao ®éng, chøc n¨ng ®iÒu hoµ lao ®éng. 2. C¸c nguyªn t¾c tr¶ l­¬ng: §Ó ph¸t huy tèt t¸c dông cña tiÒn l­¬ng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ hiÖu qu¶ cña doanh nghiÖp, khi c¸c tæ chøc tiÒn l­¬ng cho ng­êi lao ®éng cÇn ®¹t ®­îc c¸c yªu cÇu sau: - B¶o ®¶m t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng, kh«ng ngõng n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt tinh thÇn cho ng­êi lao ®éng. - Lµm cho n¨ng suÊt lao ®éng kh«ng ngõng n©ng cao. - §¶m b¶o tÝnh ®¬n gi¶n dÔ tÝnh, dÔ hiÓu. XuÊt ph¸t tõ c¸c yªu cÇu trªn, c«ng t¸c tæ chøc tiÒn l­¬ng ph¶i b¶o ®¶m ®­îc c¸c nguyªn t¾c sau: Nguyªn t¾c1: §¶m b¶o nguyªn t¾c ph©n phèi lao ®éng vµ g¾n víi hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Nguyªn t¾c 2: Tæ chøc tiÒn l­¬ng ph¶i ®¶m b¶o ®­îc tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng lín h¬n tèc ®é t¨ng tr­ëng cña tiÒn l­¬ng b×nh qu©n. Nguyªn t¾c 3: §¶m b¶o mèi quan hÖ vÒ tiÒn l­¬ng gi÷a c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n. Nguyªn t¾c 4: §¶m b¶o t¸i s¶n xuÊt më réng søc lao ®éng C¸c nguyªn t¾c trªn dï thùc hiÖn tèt mµ kh«ng ®¶m b¶o nh÷ng ®iÒu sau ®©y th× kh«ng cã ý nghÜa. ViÖc tr¶ l­¬ng ph¶i: + Theo ®iÒu luËt 55 - BLL§ th× tiÒn l­¬ng cña ng­êi lao ®éng do hai bªn tho¶ thuËn trong hîp ®ång lao ®éng vµ ®­îc tr¶ theo n¨ng suÊt lao ®éng, chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ c«ng viÖc. Møc l­¬ng cho ng­êi lao ®éng kh«ng thÊp h¬n møc l­¬ng tèi thiÓu do Nhµ n­íc tuyªn bè cô thÓ ë tõng vïng, tõng khu vùc (144.000 ® - ®­îc thùc hiÖn tõ 1/1/1997) Nhµ n­íc kh«ng khèng chÕ møc l­¬ng tèi thiÓu, møc l­¬ng tèi ®a mµ ®iÒu tiÕt b»ng thuÕ thu nhËp. ViÖc khèng chÕ møc l­¬ng tèi thiÓu cã nghÜa lµ Nhµ n­íc buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i ®¶m b¶o lîi Ých tèi thiÓu cña ng­êi lao ®éng. NÕu doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh thua lç ®Õn mèi ng­êi lao ®éng cã thu nhËp d­íi møc tèi thiÓu th× Nhµ n­íc ph¶i can thiÖp, kiÓm tra, xem xÐt thay ®æi c¸n bé l·nh ®¹o, gióp doanh nghiÖp chuyÓn h­íng s¶n xuÊt hoÆc thËm chÝ cho x¸t nhËp víi xÝ nghiÖp kh¸c hoÆc ph¸ s¶n. khi ®¬n vÞ ph¸ s¶n, gi¶i thÓ thanh lý, th× tiÒn l­¬ng ph¶i ®­îc ­u tiªn thanh to¸n cho ng­êi lao ®éng. §èi víi ng­êi lao ®éng cã thu nhËp qu¸ cao sÏ ®­îc ®iÒu tiÕt theo luËt thuÕ thu nhËp. ViÖc thùc hiÖn chÕ ®é tiÒn l­¬ng ph¶i ®­îc ®¶m b¶o ®óng nh­ trong nghÞ ®Þnh sè 26/CP ra ngµy 23/5/1993 cña ChÝnh phñ. + §¬n vÞ tr¶ l­¬ng cho ng­êi lao ®éng vµ c¸c kho¶n phô cÊp ph¶i tr¶ ®Èy ®ñ, trùc tiÕp ®óng hÑn, t¹i n¬i lµm viÖc vµ b»ng tiÒn mÆt + Ng­êi lao ®éng lµm c«ng viÖc g× , ®¶m nhiÖm chøc vô g× th× h­ëng theo c«ng viÖc ®ã, chøc vô ®ã th«ng qua hîp ®ång vµ tho¶ ­íc tËp thÓ. + ViÖc tr¶ l­¬ng ph¶i theo kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, doanh nghiÖp ph¶i ®¶m b¶o nghÜa vô ®èi víi Nhµ n­íc, kh«ng ®­îc thÊp h¬n møc quy ®Þnh hiÖn hµnh. + Khi ®¬n vÞ bè trÝ ng­êi lao ®éng t¹m thêi chuyÓn sang n¬i lµm viÖc hoÆc c«ng viÖc kh¸c th× ph¶i tr¶ l­¬ng cho ng­êi lao ®éng kh«ng thÊp h¬n c«ng viÖc tr­íc. + Ng­êi lao ®éng ®i lµm ®ªm, lµm thªm giê th× doanh nghiÖp ph¶i tr¶ thªm l­¬ng dùa trªn c¬ së ®iÒu 61 – Bé LuËt lao ®éng. *§èi víi ng­êi lao ®éng lµm viÖc vµo ban ®ªm th× ®­îc tr¶ thªm Ýt nhÊt b»ng 30% tiÒn l­¬ng lµm viÖc vµo ban ®ªm. * §èi víi ng­êi lao ®éng lµm thªm giê: - Vµo ngµy th­êng ®­îc tr¶ Ýt nhÊt b»ng 150% tiÒn l­¬ng giê cña c¶ ngµy lµm viÖc b×nh th­êng. - Vµo ngµy nghØ hµng tuÇn hoÆc ngµy lÔ ®­îc tr¶ l­¬ng Ýt nhÊt b»ng 200% tiÒn l­¬ng giê cña c¶ ngµy lµm viÖc b×nh th­êng. NÕu ng­êi lao ®éng ®­îc nghØ bï vµo nh÷ng giê lµm thªm th× ng­êi sö dông lao ®éng chØ ph¶i tr¶ phÇn tiÒn l­¬ng chªnh lÖch so víi tiÒn l­¬ng giê cña ngµy lµm viÖc b×nh th­êng. III. C¸c h×nh thøc tiÒn l­¬ng: ViÖc tÝnh tr¶ l­¬ng cho ng­êi lao ®éng t¹i doanh nghiÖp ngµnh th­¬ng m¹i ®­îc thùc hiÖn theo hai h×nh thøc chñ yªó: H×nh thøc tiÒn l­¬ng theo thêi gian vµ h×nh thøc theo tiÒn l­¬ng s¶n phÈm 1. H×nh thøc tiÒn l­¬ng theo thêi gian: Theo h×nh thøc nµy tiÒn l­¬ng tr¶ cho ng­êi lao ®éng c¨n cø vµo thêi gian lµm viÖc thùc tÕ cña hä, tr¶ l­¬ng cho hä theo ®óng thang l­¬ng, bËc l­¬ng. H×nh thøc tiÒn l­¬ng theo thêi gian cã thÓ ¸p dông theo c¸ch tr¶ l­¬ng theo thêi gian ®¬n gi¶n hay tr¶ l­¬ng theo thêi gian cã th­ëng. a. Tr¶ l­¬ng theo thêi gian gi¶n ®¬n cã thÓ lµ l­¬ng th¸ng, l­¬ng ngµy, hoÆc l­¬ng giê, l­¬ng c«ng nhËt. + L­¬ng th¸ng lµ tiÒn l­¬ng tr¶ cho c«ng nh©n viªn theo thang bËc l­¬ng. Møc l­¬ng ®­îc lÜnh theo thêi gian th­êng lµ 1 th¸ng, kh«ng ph©n biÖt sè ngµy lµm viÖc trong th¸ng. Ng­êi h­ëng l­¬ng theo h×nh thøc nµy nhËn ®­îc tiÒn l­¬ng theo cÊp bËc l­¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp nÕu cã . + L­¬ng ngµy lµ tiÒn l­¬ng tr¶ cho ng­êi lao ®éng theo møc l­¬ng sè ngµy vµ sè ngµy lµm viÖc thùc tÕ trong th¸ng. Møc l­¬ng 1 ngµy = Møc l­¬ng th¸ng theo cÊp bËc kÓ c¶ phô cÊp l­¬ng (nÕu cã) Sè ngµy lµm viÖc b×nh qu©n th¸ng (26 ngµy) TiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn trong th¸ng = Møc l­¬ng 1 giê ´ Sè giê lµm viÖc thùc tÕ trong th¸ng + TiÒn l­¬ng c«ng nhËt lµ h×nh thøc tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ cho ng­êi lµm viÖc ch­a s¾p xÕp vµo thang b¶ng l­¬ng. Ng­êi lao ®éng lµm viÖc ngµy nµo, h­ëng l­¬ng ngµy ®ã theo møc l­¬ng c«ng nhËt vµ sè ngµy lµm viÖc thùc tÕ. b. Tr¶ l­¬ng theo thêi gian cã th­ëng: Tr¶ l­¬ng theo thêi gian cã th­ëng lµ h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian cã kÕt hîp víi tr¶ l­¬ng th­ëng tõ quü l­¬ng. Møc tiÒn th­ëng ®­îc quy ®Þnh b»ng tû lÖ % theo tiÒn l­¬ng thùc tÕ vµ møc ®é hoµn thµnh c«ng viÖc hoÆc chÊt l­îng c«ng t¸c. Tr¶ l­¬ng theo thêi gian cã th­ëng lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p kÝch thÝch kinh tÕ ®èi víi ng­êi lao ®éng quan t©m ®Õn thùc hiÖn nhiÖm vô ®­îc giao vµ chÊt l­îng c«ng t¸c cña hä. 2. H×nh thøc tiÒn l­¬ng theo s¶n phÈm: Theo h×nh thøc tiÒn l­¬ng theo s¶n phÈm, tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ cho ng­êi lao ®éng ®­îc tÝnh theo sè l­îng vµ chÊt l­îng c«ng viÖc ®· hoµn thµnh. §©y lµ h×nh thøc tr¶ l­¬ng tiªn tiÕn v× tiÒn l­¬ng g¾n liÒn víi sè l­îng vµ chÊt l­îng lao ®éng, khuyÕn khÝch c¶i tiÕn kü thuËt, t¨ng nhanh hiÖu qu¶ c«ng t¸c, t¨ng thu nhËp cho ng­êi lao ®éng. §Ó thùc hiÖn tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm th× ph¶i x©y dùng ®­îc c¸c ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt ®Ó lµm c¬ së cho viÖc x¸c ®Þnh ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng ®èi víi tõng lo¹i c«ng viÖc, tõng s¶n phÈm, tõng dÞch vô... trong tõng ®iÒu kiÖn cô thÓ hîp lý. TiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ theo s¶n phÈm = ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng ´ Khèi l­îng s¶n phÈm hoÆc c«ng viÖc ®· hoµn thµnh Trong kinh doanh mua b¸n hµng ho¸, dÞch vô, l­¬ng s¶n phÈm th­êng ®­îc tÝnh theo doanh sè b¸n hµng b»ng c¸c quy ®Þnh ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng trªn 1000 ® doanh thu b¸n hµng cña tõng mÆt hµng, tõng ho¹t ®éng. §Ó ¸p dông h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm, ®ßi hái hµng ho¸ cung cÊp ph¶i ®Çy ®ñ vµ viÖc x¸c ®Þnh ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng cho tõng mÆt hµng, tõng ho¹t ®éng dÞch vô ph¶i chÝnh x¸c. TiÒn l­¬ng tr¶ theo s¶n phÈm cã thÓ tÝnh riªng cho tõng c¸ nh©n hoÆc tÝnh chung cho c¶ tæ, ®éi, tËp thÓ ng­êi lao ®éng. ¸p dông h×nh thøc tiÒn l­¬ng theo s¶n phÈm ®¶m b¶o thùc hiÖn ®ñ nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng, g¾n chÆt sè l­îng lao ®éng víi chÊt l­îng lao ®éng, ®éng viªn ng­êi lao ®éng s¸ng t¹o vµ tÝnh cùc h¨ng say lao ®éng. IV. Quü tiÒn l­¬ng - quü b¶o hiÓm x· héi - quü B¶o hiÓm y tÕ: 1.Quü tiÒn l­¬ng cña doanh nghiÖp: lµ toµn bé sè tiÒn l­¬ng tÝnh theo sè c«ng nh©n viªn cña doanh nghiÖp do doanh nghiÖp trùc tiÕp qu¶n lý vµ chØ tr¶ l­¬ng, bao gåm c¶ tiÒn l­¬ng cÊp bËc vµ c¸c kho¶n phô cÊp... 2. Quü b¶o hiÓm x· héi: Tæng sè tiÒn tr¶ cho ng­êi lao ®éng trong thêi gian èm ®au, thai s¶n, tai n¹n lao ®éng ... * Néi dung c¸c kho¶n trî cÊp thuéc quü b¶o hiÓm x· héi - Trî cÊp cho c«ng nh©n viªn khi èm ®au - trî cÊp cho c«ng nh©n viªn n÷ khi thai s¶n - Trî cÊp cho c«ng nh©n viªn khi bÞ tai n¹n lao ®éng hoÆc bÖnh nghÒ nghiÖp - Trî cÊp cho c«ng nh©n viªn mÊt søc lao ®éng - Trî cÊp tiÒn tuÊt - Chi vÒ c«ng t¸c qu¶n lý quü b¶o hiÓm x· héi vµ c¸c sù nghiÖp b¶o hiÓm x· héi kh¸c. * Theo ®iÒu 149 Bé LuËt lao ®éng quü b¶o hiÓm x· héi ®­îc h×nh thµnh tõ c¸c nguån sau: + Ng­êi sö dông lao ®éng ®ãng = 15% so víi tæng quü tiÒn l­¬ng + Ng­êi lao ®éng ®ãng = 5% tiÒn l­¬ng + Nhµ n­íc ®ãng vµ hç trî thªm ®Ó b¶o ®¶m thùc hiÖn c¸c chÕ ®é BHXH ®èi víi ng­êi lao ®éng + C¸c nguån kh¸c Khi tÝnh ®­îc møc trÝch BHXH, c¸c doanh nghiÖp ph¶i nép hÕt cho c¬ quan BHXH sau khi nép, ®­îc c¬ quan BHXH øng l¹i tèi ®a 3% nhê doanh nghiÖp tr¶ hé khi ng­êi lao ®éng èm ®au, thai s¶n, tai n¹n lao ®éng. 3. Quü B¶o hiÓm y tÕ Quü b¶o hiÓm y tÕ lµ quü sö dông ®Ó ®µi thä ng­êi lao ®éng cã tham gi¸ ®ãng gãp quü trong c¸c ho¹t ®éng kh¸m ch÷a bÖnh. Nã ®­îc h×nh thµnh b»ng c¸ch trÝch 3% trªn sè thu nhËp ph¶i tr¶ cho ng­êi lao ®éng trong ®ã ng­êi sö dông lao ®éng ph¶i chÞu 2% tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh, ng­êi lao ®éng trùc tiÕp nép 1%(trõ vµo thu nhËp cña ng­êi lao ®éng ) Quü BHYT do c¬ quan BHYT thèng nhÊt qu¶n lý vµ trî cÊp cho ng­êi lao ®éng th«ng qua m¹ng l­íi y tÕ. Khi tÝnh ®­îc më trÝch BHYT, c¸c doanh nghiÖp ph¶i nép hÕt 3% cho c¬ quan BHYT. 4. Kinh phÝ c«ng ®oµn: Kinh phÝ c«ng ®oµn lµ quü tµi trî cho ho¹t ®éng c«ng ®oµn ë c¸c cÊp theo chÕ ®é hiÖn hµnh, chi phÝ c«ng ®oµn ®­îc tÝnh theo tû lÖ 2% trªn tæng sè l­¬ng ph¶i tr¶ cho ng­êi lao ®éng vµ ng­êi sö dông lao ®éng ph¶i chÞu (tÝnh cho chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ) khi tÝnh ®­îc møc kinh phÝ c«ng ®oµn trong kú th× mét nöa, doanh nghiÖp ph¶i nép cho c«ng ®oµn cÊp trªn, 1 nöa ®­îc sö dông ®Ó chi tiªu cho c¸c c«ng ®oµn t¹i c¸c ®¬n vÞ. V. NhiÖm vô cña kÕ to¸n tiÒn l­¬ng – b¶o hiÓm x· héi - Ghi chÐp ph¶n ¸nh vµ gi¸m s¸t chÆt chÏ t×nh h×nh sö dông quü tiÒn l­¬ng ®óng theo nguyªn t¾c chÕ ®é hiÖn hµnh, kiÓm tra t×nh h×nh sö dông lao ®éng, chÊp hµnh kû luËt lao ®éng cña c«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp. - TÝnh to¸n ®óng ®¾n tiÒn l­¬ng, tiÒn th­ëng vµ c¸c kho¶n phô cÊp ph¶i tr¶ cho tõng ng­êi lao ®éng theo sè l­îng vµ chÊt l­îng lao ®éng theo ®óng thang bËc l­¬ng cña tõng ng­êi. Ph©n bæ chÝnh x¸c chi phÝ tiÒn l­¬ng, BHXH vµo c¸c ®èi t­îng chÞu sù chi phÝ. H­íng dÉn vµ kiÓm tra c¸c bé phËn trong doanh nghiÖp thùc hiÖn ®óng chÕ ®é ghi chÐp ban ®Çu vÒ sè lao ®éng tiÒn l­¬ng vµ BHXH, viÖc më sæ, thÎ h¹ch to¸n vÒ lao ®éng, tiÒn l­¬ng, b¶o hiÓm x· héi ph¶i ®óng theo mÉu quy ®Þnh. - §«n ®èc viÖc thanh to¸n kÞp thêi tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n thanh to¸n cho c«ng nh©n viªn, thùc hiÖn ®óng chÕ ®é tiÒn l­¬ng, ®¶m b¶o tÝnh ®óng tØnh ®ñ vµ chi tr¶ kÞp thêi tiÒn l­¬ng cho ng­êi lao ®éng. - LËp b¸o c¸o vÒ lao ®éng tiÒn l­¬ng vµ b¶o hiÓm x· héi, ph©n tÝch t×nh h×nh sö dông lao ®éng, quü tiÒn l­¬ng, quü b¶o hiÓm x· héi, ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p ®Ó khai th¸c cã hiÖu qu¶ tiÒm n¨ng lao ®éng, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, ng¨n ngõa kÞp thêi nh÷ng vi ph¹m lao ®éng kû luËt lao ®éng, vi ph¹m chÝnh s¸ch chÕ ®é vÒ lao ®éng, tiÒn l­¬ng, b¶o hiÓm x· héi. PhÇn II Tæ chøc h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng trong doanh nghiÖp I. Thñ tôc chøng tõ thanh to¸n tiÒn l­¬ng C¬ së chøng tõ ®Ó tÝnh tr¶ l­¬ng theo thêi gian lµ “B¶ng chÊm c«ng” mÊy sè 01 - L§LT , cßn c¬ së ®Ó tÝnh tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm lµ “PhiÕu x¸c nhËn s¶n phÈm hoÆc c«ng viÖc hoµn thµnh”- mÉu sè 06 - L§L§, ngoµi ra kÕ to¸n cßn sö dông mét sè chøng tõ sau: - PhiÕu b¸o lµm thªm giê - mÉu sè 07 - L§TL - Hîp ®ång giao kho¸n - mÉu sè 08 - L§TL - Biªn b¶n ®iÒu tra tai n¹n lao ®éng - MÉu sè 09 - L§TL §¬n vÞ...... MÉu sè: 06 - L§TL Bé phËn..... PhiÕu x¸c nhËn s¶n phÈm hoÆc c«ng viÖc hoµn chØnh Ngµy..... th¸ng ....... n¨m 199... Tªn ®¬n vÞ (hoÆc c¸ nh©n).... Theo hîp ®ång sè ......ngµy .... th¸ng...... n¨m199... STT Tªn s¶n phÈm (c«ng viÖc) §¬n vÞ tÝnh Sè l­îng §¬n gi¸ Thµnh tiÒn Ghi chó A B C 1 2 3 D S X X X Tæng sè tiÒn (viÕt b»ng ch÷)... Ng­êi giao viÖc (Ký, hä tªn) Ng­êi nhËn viÖc (Ký, hä tªn) Ng­êi kiÓm tra chÊt l­îng (Ký, hä tªn) Ng­êi duyÖt (Ký, hä tªn) II. Tµi kho¶n sö dông: 1. Tµi kho¶n 334: Dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c kho¶n ph¶i tr¶ vµ t×nh h×nh thanh to¸n c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn cña doanh nghiÖp vÒ tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng, tiÒn th­ëng, BHXH vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ kh¸c thuéc vÒ thu nhËp cña c«ng nh©n viªn. KÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh cña tµi kho¶n 334 - ph¶i tr¶ CNV. Bªn nî: c¸c kho¶n tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng tiÒn th­ëng BHXH vµ c¸c kho¶n kh¸c ®· tr¶, ®· øng cho c«ng nh©n viªn. - C¸c kho¶n khÊu trõ vµo tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng cña c«ng nh©n viªn Bªn cã: - C¸c kho¶n tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng, tiÒn th­ëng, BHXH vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn. Sè d­ bªn cã: c¸c kho¶n tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng, tiÒn th­ëng c¸c c¸c kho¶n khc¸ ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn. Tµi kho¶n 334 cã thÓ cã sè d­ bªn nî trong tr­êng hîp rÊt c¸ biÖt sè d­ nî TK334 (nÕu cã) ph¶n ¸nh sè tiÒn ®· tr¶ qu¸ sè ph¶i tr¶ vµ tiÒn l­¬ng , tiÒn c«ng, tiÒn th­ëng vµ c¸c kho¶n kh¸c cho c«ng nh©n viªn. Tµi kho¶n 334 ph¶i h¹ch to¸n chi tiÕt theo 2 néi dung thanh to¸n l­¬ng vµ thanh to¸n c¸c kho¶n kh¸c. §Ó h¹ch to¸n hai kho¶n nµy kÕ to¸n ph¶i sö dông 2 tµi kho¶n cÊp 2: TK3341: tiÒn l­¬ng: Dïng ®Ó h¹ch to¸n c¸c kho¶n trî cÊp tiÒn th­ëng vµ c¸c kho¶n phô cÊp, trî cÊp cã tÝnh chÊt l­¬ng. TL3342: c¸c kho¶n kh¸c: dïng ®Ó h¹ch to¸n c¸c kho¶n trî cÊp tiÒn th­ëng cã nguån bï ®¾p riªng tõ c¸c quü kh¸c ngoµi l­¬ng ngoµi ra kÕ to¸n cßn sö dông c¸c tµi kho¶n liªn quan. TK662: chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Dïng ®Ó tËp hîp vµ kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm bao gåm chi phÝ tiÒn l­¬ng tr¶ cho c«ng nh©n s¶n xuÊt vµ nh÷ng kho¶n trÝch theo chÕ ®é. Tµi kho¶n nµy ®­îc më chi tiÕt theo ®èi t­îng h¹ch to¸n chi phÝ. TK627(6271) chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý ph©n x­ëng dïng ®Ó tËp hîp chi phÝ tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng cu¶ nh©n viªn qu¶n lý ph©n x­ëng. TK641(6411) chi phÝ nh©n viªn b¸n hµng: Dïng ®Ó tËp hîp chi phÝ tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng cña nh©n viªn b¸n hµng. TK642 (6421) chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý doanh nghiÖp dïng ®Ó tËp hîp chi phÝ tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng cña nh©n viªn qu¶n lý vµ sö dông mét sè tµi kho¶n kh¸c nh­: TK111, TK141; TK335; TK333; 338... 2. Tµi kho¶n 338 - ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c. Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh t×nh h×nh thanh to¸n vÒ c¸c kho¶n ph¶i tr¶, ph¶i nép ngoµi néi dung ®· ph¶n ¸nh ë c¸c tµi kho¶n kh¸c (tõ TK331 ®Õn TK336). Tµi kho¶ng nµy cßn ph¶n ¸nh c¸c kho¶n doanh thu nhËp tr­íc vµ cung cÊp lao vô, dÞch vô cho kh¸ch hµng. a. Néi dung ph¶n ¸nh tµi kho¶n 338 - ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c - Gi¸ trÞ tµi s¶n thõa ph¶i tr¶ cho c¸ nh©n, tËp thÓ (trong vµ ngoµi ®¬n vÞ) theo quyÕt ®Þnh cña cÊp cã thÈm quyÒn ghi trong bu«n b¸n xö lý, nÕu ®· x¸c ®Þnh ®­îc nguyªn nh©n. - Gi¸ trÞ tµi s¶n thõa ch­a x¸c ®Þnh râ nguyªn nh©n,cßn chê quyÕt ®Þnh xö lý cña cÊp cã thÈm quyÒn. - T×nh h×nh trÝch vµ thanh to¸n BHXH, BHYT vµ kinh phÝ c«ng ®oµn. - C¸c kho¶n khÊu trõ vµo tiÒn l­¬ng cña c«ng nh©n viªn theo quyÕt ®Þnh cña toµ ¸n (tiÒn nu«i con khi li dÞ, con ngoµi gi¸ thó...) - C¸c kho¶n ph¶i tr¶ cho c¸c ®¬n vÞ bªn ngoµi do nhËn ký quü, ký c­îc ng¾n h¹n. - C¸c kho¶n l·i ph¶i tr¶ cho c¸c bªn tham gia liªn doanh. - Sè tiÒn doanh thu nhËn tr­íc vÒ lao vô, dÞch vô ®· cung cÊp cho kh¸ch hµng c¸c kho¶n ®i vay, ®i m­în vËt t­, tiÒn vèn cã tÝnh chÊt t¹m thêi. - C¸c kho¶n nhËn tõ ®¬n vÞ uû th¸c hoÆc c¸c ®¹i lý cña ®¬n vÞ nhË uû th¸c hµng xuÊt nhËp khÈu hoÆc ®¹i lý b¸n hµng ®Ó hîp c¸c lo¹i thuÕ xuÊt, nhËp khÈu, doanh thu... - C¸c kho¶n ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c. b. KÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh cña TK338 - ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c: Bªn nî: - KÕt chuyÓn gi¸ trÞ tµi s¶n thõa vµo c¸c tµi kho¶n liªn quan theo quyÕt ®Þnh ghi trong biªn b¶n xö lý. - BHXH ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn - Kinh phÝ c«ng ®oµn chi t¹i ®¬n vÞ - Sè BHXH, BHYT vµ chi phÝ c«ng ®oµn ®· nép cho c¬ quan qu¶n lý quü BHXH, BHYT vµ kinh phÝ c«ng ®oµn. - Sè kÕt chuyÓn doanh thu nhËn tr­íc sang TK511 - doanh thu b¸n hµng phÇn doanh thu cña kú kÕ to¸n. - ThuÕ doanh thu ph¶i nép tÝnh trªn doanh thu nhËn tr­íc - C¸c kho¶n ®· tr¶, ®· nép kh¸c Bªn cã: - Gi¸ trÞ tµi s¶n thõa chê gi¶i quyÕt (ch­a x¸c ®Þnh râ nguyªn nh©n) - Gi¸ trÞ tµi kho¶n thõa ph¶i tr¶ cho c¸ nh©n, tËp thÓ (trong vµ ngoµi ®¬n vÞ) theo quyÕt ®Þnh ghi trong biªn b¶n xö lý ch­a x¸c ®Þnh ngay ®­îc nguyªn nh©n. - TrÝch BHXH, BHYT vµ kinh phÝ c«ng ®oµn vµo chi phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh. - C¸c kho¶n thanh to¸n víi c«ng nh©n viªn vÒ tiÒn nhµ, ®iÖn n­íc ë tËp thÓ. - TrÝch BHYT trõ vµo l­¬ng cña c«ng nh©n viªn - BHXH vµ kinh phÝ c«ng ®oµn v­ît chi ®­îc cÊp bï. - Sè tiÒn doanh thu nhËn tr­íc vÒ lao vô, dÞch vô ®· cung cÊp cho kh¸ch hµng. - C¸c kho¶n ph¶i tr¶ kh¸c. Sè d­ bªn cã: - Sè tiÒn cÇn ph¶i tr¶, cÇn ph¶i nép - BHXH, BHYT vµ kinh phÝ c«ng ®oµn ®· trÝch ch­a nép ®ñ cho c¬ quan qu¶n lý hoÆc sè quü ®Ó bï cho ®¬n vÞ ch­a chi hÕt. - Gi¸ trÞ tµi s¶n ph¸t hiÖn thõa cßn chê gi¶i quyÕt. Tµi kho¶n nµy cã thÓ cã sè d­ bªn nî ph¶n ¸nh sè ®· tr¶, ®· nép nhiÒu h¬n sè ph¶i tr¶, ph¶i nép hoÆc sè BHXH vµ kinh phÝ c«ng ®oµn v­ît chi ch­a ®­îc cÊp bï. TK338 cã 6 tµi kho¶n cÊp 2: TK3381: tµi s¶n thõa chê gi¶i quyÕt: Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ tµi s¶n thõa ch­a x¸c ®Þnh râ nguyªn nh©n, cßn chê quyÕt ®Þnh xö lý cña cÊp cã thÈm quyÒn. Tr­êng hîp tµi s¶n thõa x¸c ®Þnh ®­îc nguyªn nh©n vµ cã biÖn ph¸p xö lý th× ®­îc ghi ngay vµo c¸c tµi kho¶n cã liªn quan, kh«ng h¹ch to¸n vµo TK 338 (3381). - TK 3382 - kinh phÝ c«ng ®oµn: Ph¶n ¸nh t×nh h×nh trÝch vµ thanh to¸n kinh phÝ c«ng ®oµn t¹i ®¬n vÞ. - TK 3383 - BHXH: ph¶n ¸nh t×nh h×nh trÝch vµ thanh to¸n BHXH cña ®¬n vÞ. - TK 3384 - B¶o hiÓm y tÕ: Ph¶n ¸nh t×nh h×nh trÝch vµ thanh to¸n BHYT theo quyÕt ®Þnh. - TK 3387 - Doanh thu nhËn tr­íc: Ph¶n ¸nh sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh t¨ng, gi¶m doanh thu nhËn tr­íc. ChØ h¹ch to¸n vµo TK nµy sè tiÒn kh¸ch hµng tr¶ tr­íc hoÆc niªn ®é kÕ to¸n vÒ lao vô, dÞch vô... ®¬n vÞ ®· cung cÊp cho kh¸ch hµng. Tõng kú kÕ to¸n trÝch, kÕt chuyÓn doanh thu nhËn tr­íc sang TK511. Kh«ng h¹ch to¸n vµo TK3387 sè tiÒn ng­êi mau øng tr­íc mµ ®¬n vÞ ch­a cung cÊp s¶n phÈm, hµng ho¸, lao vô, dÞch vô cho kh¸ch hµng. - TK3388 - ph¶i tr¶ ph¶i nép kh¸c : ph¶n ¸nh c¸c kho¶n ph¶i tr¶ kh¸c cña ®¬n vÞ ngoµi néi dung c¸c kho¶n ph¶i tr¶ ®· ph¶n ¸nh trong c¸c tµi kho¶n tõ TK331 ®Õn TK336 vµ tõ TK3381 ®Õn TK3387 III. Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n: 1. H¹ch to¸n tiÒn l­¬ng: a. H¹ch to¸n chi tiÕt tiÒn l­¬ng: 1a h¹ch to¸n sè l­¬ng lao ®éng - Sè l­îng lao ®éng cña doanh nghiÖp ®­îc ph¶n ¸nh trªn sæ s¸ch th­êng do phßng tæ chøc lao ®éng qu¶n lý dùa vµo sè lao ®éng hiÖn cã cña doanh nghiÖp bao gåm c¶ sè lao ®éng dµi h¹n vµ sè lao ®éng t¹m thêi c¶ lùc l­îng lao ®éng trùc tiÕp, gi¸n tiÕp vµ lao ®éng thuéc c¸c lÜnh vùc kh¸c ngoµi s¶n xuÊt. - Sæ s¸ch lao ®éng kh«ng chØ tËp trung cho toµn doanh nghiÖp mµ cßn ®­îc lËp riªng cho tõng bé phËn s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp nh»m th­êng xuyªn n¾m ch¾c sè l­îng lao ®éng hiÖn cã cña tõng ®¬n vÞ. - H¹ch to¸n sè l­îng lao ®éng lµ viÖc theo dâi kÞp thêi, chÝnh x¸c, t×nh h×nh biÕn ®éng t¨ng gi¶m sè l­îng lao ®éng theo tõng lo¹i lao ®éng trªn c¬ së ®ã lµm c¨n cø cho viÖc tÝnh l­¬ng ph¶i tr¶ vµ c¸c chÕ ®é kh¸c cho ng­êi lao ®éng kÞp thêi. - Sè lao ®éng t¨ng thªm khi doanh nghiÖp tuyÓn dông thªm lao ®éng chøng tõ lµ c¸c hîp ®ång lao ®éng. - Sè lao ®éng gi¶m khi lao ®éng trong doanh nghiÖp thuyªn chuyÓn c«ng t¸c, thö viÖc, nghØ h­u, mÊt søc. - C¸c chøng tõ h¹ch to¸n sè l­îng lao ®éng do phßng tæ chøc lao ®éng lËp 2a. H¹ch to¸n thêi gian lao ®éng: H¹ch to¸n thêi gian lao ®éng lµ viÖc ghi chÐp kÞp thêi chÝnh x¸c thêi gian lao ®éng cña tõng ng­êi trªn c¬ së ®ã tÝnh tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ cho mét lao ®éng ®­îc chÝnh x¸c. H¹ch to¸n thêi gian lao ®éng ph¶n ¸nh sè ngµy c«ng, sè giê lµm viÖc thùc tÕ hoÆc ngõng s¶n xuÊt nghØ viÖc cña tõng ng­êi lao ®éng tõng bé phËn s¶n xuÊt, tõng phßng ban trong doanh nghiÖp Chøng tõ h¹ch to¸n thêi gian lao ®éng: + B¶ng chÊm c«ng dïng ®Ó theo dâi thêi gian lµm viÖc cña tõng ng­êi trong th¸ng cho c¸c tæ ®éi. Phßng ban ghi hµng ngµy. Tæ tr­ëng s¶n xuÊt hoÆc tr­ëng c¸c phßng ban trùc tiÕp ghi b¶ng chÊm c«ng c¨n cø vµo sè lao ®éng cã mÆt, v¾ng mÆt cña bé phËn m×nh phô tr¸ch. Cuèi th¸ng dùa trªn sè liÖu trªn b¶ng chÊm c«ng tÝnh ra tæng sè giê lµm viÖc, nghØ viÖc ®Ó c¨n cø tÝnh l­¬ng th­ëng vµ tæng hîp thêi gian lao ®éng sö dông trong doanh nghiÖp ë mçi bé phËn. + PhiÕu lµm thõa giê (hay phiÕu lµm thªm) ®­îc h¹ch to¸n chi tiÕt cho tõng ng­êi theo sè giê lµm viÖc. + “PhiÕu nghØ h­ëng BHXH” dïng cho tr­êng hîp èm ®au, con èm, nghØ thai s¶n, nghØ tai n¹n lao ®éng: chøng tõ nµy do y tÕ c¬ quan (nÕu ®­îc phÐp) hoÆc do bÖnh viÖn cÊp vµ ®­îc ghi vµo b¶ng chÊm c«ng theo nh÷ng ký hiÖu nhÊt ®Þnh. 3a. H¹ch to¸n kÕt qu¶ lao ®éng : H¹ch to¸n kÕt qu¶ lao ®éng lµ viÖc ghi chÐp kÞp thêi chÝnh x¸c sè l­îng chÊt l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh cña tïng c«ng nh©n hoÆc cña tËp thÓ c«ng nh©n ®Ó tõ ®ã tÝnh l­¬ng, tÝnh th­ëng vµ kiÓm tra sù phï hîp cña tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ víi kÕt qu¶ lao ®éng thùc tÕ, tÝnh to¸n x¸c ®Þnh n¨ng xuÊt lao ®éng kiÓm tra t×nh h×nh ®Þnh møc lao ®éng cña tõng ng­êi, cña tõng bé phËn vµ c¶ doanh nghiÖp. §Ó h¹ch to¸n kÕt qu¶ lao ®éng, ng­êi ta sö dông c¸c chøng tõ ban ®Çu kh¸c nhau tuú thuéc vµo lo¹i h×nh vµ ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña tõng doanh nghiÖp. Mçi mét bé phËn s¶n xuÊt ph¶i më sæ tæng hîp theo dâi kÕt qu¶ lao ®éng dùa vµo chøng tõ h¹ch to¸n kÕt qu¶ lao ®éng hµng ngµy. Phßng kÕ to¸n cã nhiÖm vô tËp hîp kÕt qu¶ cña toµn doanh nghiÖp. Dùa trªn c¸c chøng tõ ®· lËp vÒ sè l­îng lao ®éng, thêi gian lao ®éng, kÕt qu¶ lao ®éng, kÕ to¸n lËp “B¶ng thanh to¸n tiÒn l­¬ng ” cho tõng tæ, tõng ®éi, tõng ph©n x­ëng vµ c¸c phßng ban dùa trªn kÕt qu¶ tÝnh l­¬ng cho tõng ng­êi lao ®éng. b. H¹ch to¸n tæng hîp tiÒn l­¬ng: * Khi tÝnh tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng vµ nh÷ng kho¶n phô cÊp theo quy ®Þnh ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn ghi : Nî TK 241 - XDCB dë dang Nî TK 641 - CPSXC (6411) Nî TK 642 - CPQLDN (6421) Cã TK334 - Ph¶i tr¶ cho nh©n viªn. * TÝnh sè tiÒn l­¬ng nghØ phÐp thùc tÕ ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn + Tr­êng hîp kh«ng trÝch tr­íc tiÒn l­¬ng nghØ phÐp cña c«ng nh©n viªn ghi: Nî TK 641 - Chi phÝ b¸n hµng Nî TK 642 - Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp Cã TK 334 - Ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn + Tr­êng hîp trÝch tr­íc tiÒn l­¬ng nghØ phÐp cña c«ng nh©n viªn ghi: Nî TK335 - chi phÝ ph¶i tr¶ CãTK334- ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn §èi víi nh÷ng doanh nghiÖp s¶n xuÊt thùc hiÖn trÝch tr­íc tiÒn l­¬ng nghØ phÐp th× ph¶i tiÕn hµnh trÝch tr­íc vµo chi phÝ cña tõng thêi kú h¹ch to¸n theo sè dù to¸n ®Ó kh«ng lµm gi¸ thµnh bÞ biÕn ®æi ®ét ngét. C¸ch tÝnh : Møc trÝch tr­íc tiÒn l­¬ng nghØ phÐp cña CNSX theo KH = TiÒn l­¬ng thùc tÕ ph¶i tr¶ cho CNSX trong th¸ng ´ Tû lÖ trÝch tr­íc Tû lÖ trÝch tr­íc = Tæng sè tiÒn l­¬ng nghØ phÐp KH n¨m cña CNSX Tæng sè tiÒn l­¬ng chÝnh KH n¨m cña CNSX ´100% * TrÝch sè BHXH (èm ®au, tai n¹n, thai s¶n ....) ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn ghi: Nî TK338 - ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c. CãTK334 - ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn * TrÝch tiÒn th­ëng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn ghi: Nî TK431 - Quü khen th­ëng phóc lîi Cã TK334 - Ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn * C¸c kho¶n ph¶i khÊu trõ vµo l­¬ng vµ thu nhËp cña c«ng nh©n viªn nh­ tiÒn t¹m øng, BHYT, tiÒn båi th­êng... ghi: Nî TK 334 - Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn. Cã TK 338 - Ph¶i tr¶ ph¶i nép kh¸c. * TÝnh thuÕ thu nhËp cña c«ng nh©n viªn, ng­êi lao ®éng ph¶i nép Nhµ n­íc, ghi: Nî TK 334 - Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn. Cã TK 333 - ThuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép Nhµ n­íc (3338) * Thanh to¸n c¸c kho¶n ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn ghi: Nî TK 334 - Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn. Cã TK 111 - TiÒn mÆt hoÆc. Cã TK 112 - TiÒn göi ng©n hµng. S¬ ®å h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng 111, 112 334 622 Tr¶ l­¬ng cho CNV TiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ cho CNSX Trùc tiÕp 333 627 ThuÕ thu nhËp ph¶i nép TiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ TÝnh trõ vµo l­¬ng c«ng nh©n Nh©n viªn ph©n x­ëng 138(8) 641 KhÊu trõ vµo l­¬ng TiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ nh©n viªn b¸n hµng 336 642 KhÊu trõ vµo l­¬ng chuyÓn sang TiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ nh©n viªn Kho¶n ph¶i tr¶ néi bé QLSN 511 241 Tr¶ l­¬ng b»ng s¶n phÈm TiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ nh©n viªn hµng ho¸ Thùc hiÖn c«ng viÖc XDCB 338 338(3) KhÊu trõ vµo l­¬ng hoÆc tiÒn th­ëng CNV ch­a lÜnh nî 2. Tæ chøc H¹ch to¸n BHXH, BHYT vµ KPC§: KÕ to¸n c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng cÇn ph¶i thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô sau: * TÝnh chÝnh x¸c sè BHXH, BHYT vµ kinh phÝ c«ng ®oµn ®­îc trÝch theo tû lÖ quy ®Þnh. * KiÓm tra vµ gi¸m s¸t chÆt chÏ t×nh h×nh chi tiªu c¸c kho¶n nµy. * Thanh to¸n kÞp thêi BHXH, BHYT vµ kinh phÝ c«ng ®oµn. Cho ng­êi lao ®éng còng nh­ víi c¸c c¬ quan qu¶n lý cÊp trªn. a. H¹ch to¸n chi tiÕt. C¨n cø vµo chÕ ®é tÝnh c¸c kho¶n trÝch theo tiÒn l­¬ng BHXH, BHYT, KPC§ trÝch 19% vµo chi phÝ vµ tõ 6% vµo l­¬ng Møc trÝch c¸c kho¶n tiÒn l­¬ng = Tæng sè tiÒn l­¬ng thùc tÕ ph¶i tr¶ hµng th¸ng ´ Tû lÖ trÝch c¸c kho¶n Tû lÖ trÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo chÕ ®é BHXH trÝch 15% vµo chi phÝ vµ trõ 5% vµo l­¬ng BHYT trÝch 2% vµo chi phÝ vµ trõ 1% vµo l­¬ng. Kinh phÝ c«ng ®oµn trÝch 2% vµo chi phÝ. Theo nguyªn t¾c ph©n bæ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng, ta lËp b¶ng ph©n bæ kinh phÝ c«ng ®oµn, BHXH, BHYT - B¶nh ph©n bæ nµy dïng chung cho b¶ng ph©n bæ tiÒn l­¬ng. Sau khi tÝnh xong, trÝch BHXH ph¶i tr¶ cho ng­êi lao ®éng cã chøng tõ “phiÕu nghØ h­ëng BHXH” cho c¬ quan y tÕ cÊp. b. H¹ch to¸n tæng hîp BHXH, BHYT, KPC§: * Hµng th¸ng trÝch BHXH, BHYT, CPC§, ghi: Nî TK 241 - XDCB dë dang Nî TK 641 - chi phÝ b¸n hµng (6411) Nî TK 642 - Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp (6421) Cã TK 338 - Ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c * Nép BHXH, BHYT, kinh phÝ c«ng ®oµn cho c¬ quan qu¶n lý quü, ghi: Nî TK 338 - ph¶i tr¶ ph¶i nép kh¸c (3383, 3384, 3382) Cã TK 111 - tiÒn mÆt Cã TK112 - tiÒn göi ng©n hµng * Chi tiªu quü BHXH, kinh phÝ c«ng ®oµn t¹i ®¬n vÞ, ghi: Nî TK 338 - ph¶i tr¶ ph¶i nép kh¸c(3382, 3383) Cã TK 111 - tiÒn mÆt Cã TK 112 - tiÒn göi ng©n hµng * BHXH vµ kinh phÝ c«ng ®oµn v­ît chi ®­îc cÊp bï, ghi Nî TK 111 - tiÒn mÆt Nî TK 112 - tiÒn göi ng©n hµng Cã TK 338 - ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c (3382, 3383) * BHXH, BHYT, chi phÝ c«ng ®oµn ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn ghi: Nî 338 - ph¶i tr¶ ph¶i nép kh¸c (3382, 3383, 3384) Cã TK 334 - ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn * BHYT, BHXH trõ vµo l­¬ng Nî TK 334 - ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn Cã TK338 - ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c (3382, 3383, 3384) S¬ ®å h¹ch to¸n BHXH, BHYT - kinh phÝ c«ng ®oµn 334 338 (2,3,4) 622, 627, 641, 642, 241 BHXH ph¶i tr¶ CNV TrÝch BHXH, BHYT KPC§ 111, 112 Nép BHXH, BHYT, KPC§ 334 BHXH, BHYT Trõ vµo l­¬ng Chi BHXH, BHYT 111, 112 t¹i DN BHXH, KPC§ ®­îc cÊp bï IV. Tæ chøc hÖ thèng sæ s¸ch ®Ó h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng trong doanh nghiÖp Tuú vµo ®Æc ®iÓm, quy m« cña mçi doanh nghiÖp mµ kÕ to¸n thùchiÖn ghi sæ theo 1 trong 4 h×nh thøc sau: 1. H×nh thøc nhËt ký chung: C¨n cø vµo chøng tõ gèc lµ b¶ng thanh to¸n tiÒn l­¬ng, tiÒn th­ëng vµ BHXH vµ c¸c chøng tõ kh¸c cã liªn quan, kÕ to¸n ghi vµo sæ nhËt ký chung theo tr×nh tù thêi gian ph¸t sinh vµ ®Þnh kho¶n kÕ to¸n cña nghiÖp vô ®ã, sau ®ã lÊy sè liÖu trªn c¸c sæ nhËt ký ®Ó ghi sæ c¸c tµi kho¶n liªn quan (TK334, TK338) Tr×nh tù ghi sæ Chøng tõ gèc: - c¸c chøng tõ thanh to¸n - B¶ng thanh to¸n tiÒn l­¬ng, tiÒn th­ëng, BHXH NhËt ký chung Sæ c¸i TK334, TK338 H×nh thøc nµy ®¬n gi¶n, dÔ lµm, c«ng viÖc ph©n bæ ®Òu trong th¸ng do cã thÓ ¸p dông cho mäi lo¹i h×nh doanh nghiÖp 2. H×nh thøc nhËt ký sæ c¸i: C¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh vÒ tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng ®­îc ghi chÐp theo tr×nh tù thêi gian vµ theo néi dung kinh tÕ trªn cïng mét quyÓn sæ kÕ to¸n tæng hîp duy nhÊt lµ sæ nhËt ký, sæ c¸i. H×nh thøc nµy ®¬n gi¶n, dÔ kiÓm tra ®èi chiÕu song kh«ng thÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp lín v× kÕt cÊu sæ lín vµ kh«ng cïng mét lóc, hÖ thèng sæ chi tiÕt t¸ch rêi sæ tæng hîp. H×nh thøc nµy, thÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp cã quy m« nhá, Ýt nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh, néi dung ®¬n gi¶n, sö dông Ýt tµi kho¶n kÕ to¸n, sè ng­êi lµ kÕ to¸n Ýt. S¬ ®å ghi sæ: Chøng tõ gèc NhËt ký sæ c¸i 3. H×nh thøc chøng tõ ghi sæ: C¨n cø vµo chøng tõ gèc vÒ tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng ®Ó lËp chøng tõ ghi sæ tr­íc khi ghi sæ kÕ to¸n. Chøng tõ gèc Chøng tõ ghi sæ Sæ c¸i TK334, TK338 Sæ ®¨ng ký chøng tõ H×nh thøc ghi sæ nµy phï hîp víi mäi lo¹i h×nh doanh nghiÖp cã qui m« vµ ®Æc ®iÓm kh¸c nhau. Nã dÔ lµm, dÔ kiÓm tra, ®èi chiÕu, c«ng viÖc dÔ ph©n chia nhá, song víi h×nh thøc nµy kÕ to¸n dÔ nhÇm lÉn, ghi chÐp trïng lÆp, khèi l­îng c«ng viÖc dån nhiÒu vµo cuèi th¸ng. 4. H×nh thøc nhËt ký chøng tõ: §Æc ®iÓm: Tæ chøc sæ s¸ch theo nguyªn t¾c tËp hîp vµ hÖ thèng ho¸ c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh theo mét vÕ cña tµi s¶n kÕt hîp víi viÖc ph©n tÝch c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ®ã theo c¸c tµi kho¶n ®èi øng. KÕ to¸n tiÒn l­¬ng lËp b¶ng ph©n bæ sè 1 (b¶ng ph©n bè tiÒn l­¬ng vµ BHXH) c¨n cø trªn c¸c chøng tõ gèc vÒ tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng C¨n cø vµo c¸c chøng tõ gèc vµ sè liÖu cña b¶ng ph©n bè sè 1 ®Ó ghi vµo nhËt ký chøng tõ sè 7 (ghi cã c¸c TK 334, TK 338) nhËt ký chøng tõ sè 10 (ghi cã c¸c TK138, 141, 333...) ghi nhËt ký chøng tõ sè 1, 2 (ghi cã c¸c TK111, 112) ghi nî TK334, TK338 dùa trªn c¸c chøng tõ thanh to¸n cuèi cïng, tæng hîp c¸c tõ b¶ng kª vµ nhËt ký - chøng tõ ®Ó ghi sæ c¸i tµi kho¶n 334, 338. Chøng tõ gèc B¶ng ph©n bæ sè 1 NhËt ký chøng tõ sè 1, 10 Sæ c¸i TK334, 338 Chøng tõ thanh to¸n NhËt ký chøng tõ sè 1, 2 S¬ ®å ghi sæ: H×nh thøc nµy thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp cã quy m« lín nh­ng sö dông kÕ to¸n thñ c«ng. H×nh thøc nµy gi¶m bít ®¸ng kÓ khèi l­îng c«ng viÖc ghi chÐp hµng ngµy do ®ã cã thÓ n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng cña ng­êi lµm kÕ to¸n. KÕt luËn C«ng t¸c tiÒn l­¬ng hiÖn nay ®ang lµ mét vÊn ®Ò lín ®èi víi x· héi, ®èi víi doanh nghiÖp vµ víi mçi ng­êi lao ®éng §èi víi doanh nghiÖp, ®· biÕt lµ c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i, dÞch vô th× chi phÝ tiÒn l­¬ng chiÕm tû träng lín trong tæng chi phÝ kinh doanh. Mét sù biÕn ®éng nhá trong tiÒn l­¬ng cã thÓ lµm ¶nh h­ëng ®Õn t×nh h×nh kinh doanh trong doanh nghiÖp. Bëi vËy viÖc h¹ch to¸n chi phÝ vÒ lao ®éng lµ 1 bé phËn c«ng viÖc phøc t¹p trong viÖc h¹ch to¸n chi phÝ kinh doanh. TiÒn l­¬ng lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña hao phÝ lao ®éng sèng do ®ã tæ chøc h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng lµ mét phÇn kÕ to¸n quan träng, gióp cho c¸c nhµ qu¶n lý sè l­îng, vµ chÊt l­îng lao ®éng gãp phÇn n©ng cao n¨ng suÊt, hiÖu qu¶ lao ®éng Qua thêi gian häc tËp vµ nghiªn cøu lý luËn lµm c¬ së ®Ó x©y dùng chuyªn ®Ò nµy. T«i nhËn thÊy cßn thiÕu nhiÒu kinh nghiÖm vµ kiÕn thøc nªn kh«ng tr¸nh khái nhiÒu sai sãt. ChÝnh v× vËy t«i rÊt mong sù quan t©m ®ãng gãp cña thÇy ®Ó chuyªn ®Ò ®­îc hoµn chØnh cã chÊt l­îng h¬n.