Chuyên đề Hạch toán tiền lương và các khoản trích theo lương với việc tăng năng suất lao động tại Nhà máy thuốc lá Thăng Long

inh x· héi ®· ra nhiÒu quyÕt ®Þnh liªn quan ®Õn viÖc tr¶ l­¬ng vµ c¸c chÕ ®é kh¸c khi tÝnh l­¬ng cho ng­êi lao ®éng ®ång thêi Bé Tµi chÝnh còng ban hµnh nhiÒu v¨n b¶n qui ®Þnh c¸ch thøc h¹ch to¸n l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng t¹i c¸c doanh nghiÖp. Trong thùc tÕ, mçi doanh nghiÖp cã ®Æc thï s¶n xuÊt vµ lao ®éng riªng. Do vËy, c¸ch thøc h¹ch to¸n l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng kh«ng ph¶i hoµn toµn gièng nhau mµ sÏ cã sù kh¸c nhau t¹i c¸c doanh nghiÖp kh¸c nhau XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm ®ã, t×m hiÓu vÒ ®Ò tµi “Tæ chøc h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng t¹i c¸c doanh nghiÖp” lu«n lµ ®Ò tµi míi ®ßi hái ph¶i cã sù nghiªn cøu vµ t×m tßi thùc tÕ cña ng­êi viÕt. Sau kho¸ häc kÕ to¸n tr­ëng vµ mét thêi gian t×m hiÓu thùc tÕ t¹i nhµ m¸y thuèc l¸ Th¨ng Long t«i xin chän ®Ò tµi: “H¹ch to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng víi viÖc t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng t¹i Nhµ m¸y thuèc l¸ Th¨ng Long” cho chuyªn ®Ò kÕ to¸n tr­ëng cña m×nh. Trong khu«n khæ mét chuyªn ®Ò 25 trang t«i ®· tr×nh bµy nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn còng nh­ thùc tr¹ng c«ng t¸c h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng t¹i Nhµ m¸y thuèc l¸ Th¨ng Long. Ch¾c ch¾n trong luËn v¨n cßn tån t¹i nhiÒu sai sãt, do vËy t«i rÊt mong ®­îc sù th«ng c¶m vµ ®ãng gãp ý kiÕn cña ng­êi ®äc.  phÇn i: lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt. I/. B¶n chÊt tiÒn l­¬ng trong doanh nghiÖp. 1/. Kh¸i niÖm vµ b¶n chÊt kinh tÕ cña tiÒn l­¬ng. TiÒn l­¬ng (tiÒn c«ng) lµ phÇn thï lao lao ®éng ®­îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn mµ doanh nghiÖp tr¶ cho ng­êi lao ®éng c¨n cø vµo thêi gian, khèi l­îng vµ chÊt l­îng c«ng viÖc cña hä. VÒ b¶n chÊt tiÒn l­¬ng lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña gi¸ trÞ søc lao ®éng, lµ gi¸ cña yÕu tè søc lao ®éng mµ ng­êi sö dông ph¶i tr¶ cho ng­êi cung øng søc lao ®éng. TiÒn l­¬ng tu©n theo c¸c nguyªn t¾c cung, cÇu, gi¸ c¶ cña thÞ tr­êng vµ ph¸p luËt hiÖn hµnh cña Nhµ n­íc. §èi víi c¸c chñ doanh nghiÖp, tiÒn l­¬ng lµ mét yÕu tè cña chi phÝ ®Çu vµo s¶n xuÊt. Cßn ®èi víi ng­êi cung øng søc lao ®éng, tiÒn l­¬ng lµ nguån thu nhËp chñ yÕu. Môc ®Ých cña c¸c nhµ s¶n xuÊt lµ lîi nhuËn, cßn môc ®Ých lîi Ých cña ng­êi cung øng søc lao ®éng lµ tiÒn l­¬ng. Do vËy, tiÒn l­¬ng kh«ng chØ mang b¶n chÊt lµ chi phÝ, mµ nã ®· trë thµnh ph­¬ng tiÖn t¹o ra gi¸ trÞ míi hay nãi c¸c kh¸c, lµ nguån cung øng sù s¸ng t¹o søc s¶n xuÊt, n¨ng lùc cña ng­êi lao ®éng trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt. Mét vÊn ®Ò mµ c¸c doanh nghiÖp kh«ng thÓ kh«ng quan t©m ®ã lµ møc l­¬ng tèi thiÓu. Møc l­¬ng tèi thiÓu ®o l­êng gi¸ trÞ søc lao ®éng th«ng th­êng trong ®iÒu kiÖn lµm viÖc b×nh th­êng, yªu cÇu mét kü n¨ng ®¬n gi¶n, víi mét khung gi¸ c¸c t­ liÖu sinh ho¹t hîp lý. §©y lµ c¸i “ng­ìng” cuèi cïng cho sù tr¶ l­¬ng cña tÊt c¶ c¸c ngµnh, c¸c doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp muèn cã søc lao ®éng ®Ó ho¹t ®éng kinh doanh, Ýt nhÊt ph¶i tr¶ møc l­¬ng kh«ng thÊp h¬n møc l­¬ng tèi thiÓu mµ Nhµ n­íc quy ®Þnh. §ång thêi doanh nghiÖp ph¶i tÝnh to¸n gi÷a chi phÝ vµ doanh thu trong ®ã tiÒn l­¬ng lµ mét chi phÝ rÊt quan träng ¶nh h­ëng tíi møc lao ®éng sÏ thuª lµm sao ®ã t¹o ra ®­îc lîi nhuËn cao nhÊt. 2/. Nguyªn t¾c tÝnh tr¶ l­¬ng. Theo ®iÒu 55 Bé luËt lao ®éng, tiÒn l­¬ng cña ng­êi lao ®éng do ng­êi sö dông lao ®éng vµ ng­êi lao ®éng tháa thuËn trong hîp ®ång lao ®éng vµ ®­îc tr¶ theo n¨ng suÊt lao ®éng, chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ c«ng viÖc. Møc l­¬ng trong hîp ®ång lao ®éng ph¶i lín h¬n møc l­¬ng tèi thiÓu do nhµ n­íc quy ®Þnh (180.000 ® /th¸ng). §Ó ®iÒu tiÕt thu nhËp gi¶m hè ng¨n c¸ch gi÷a ng­êi giµu vµ ng­êi nghÌo Nhµ n­íc ®· ®Ò ra thuÕ thu nhËp dµnh cho nh÷ng ng­êi cã tæng thu nhËp trªn 2.000.000®. Ii/. c¸c h×nh thøc tiÒn l­¬ng, néi dung quü l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng. 1/. C¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng. ViÖc tÝnh vµ tr¶ chi phÝ lao ®éng cã thÓ thùc hiÖn theo nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau, tuú theo ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh, tÝnh chÊt c«ng viÖc vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp. Trªn thùc tÕ, th­êng ¸p dông c¸c h×nh thøc tiÒn l­¬ng theo thêi gian, tiÒn l­¬ng theo s¶n phÈm vµ tiÒn l­¬ng kho¸n. * TiÒn l­¬ng theo thêi gian. Th­êng ¸p dông cho lao ®éng lµm c«ng t¸c v¨n phßng nh­ hµnh chÝnh qu¶n trÞ, tæ chøc lao ®éng, thèng kª, tµi vô-kÕ to¸n... Tr¶ l­¬ng treo thêi gian lµ h×nh thøc tr¶ l­¬ng cho ng­êi lao ®éng c¨n cø vµo thêi gian lµm viÖc thùc tÕ, theo ngµnh nghÒ vµ tr×nh ®é thµnh th¹o nghiÖp vô kü thuËt chuyªn m«n cña ng­êi lao ®éng. Tuú theo tÝnh chÊt lao ®éng kh¸c nhau mµ mçi ngµnh nghÒ, nghiÖp vô cô thÓ cã mét thang l­¬ng riªng. Trong mçi thang l­¬ng l¹i tuú theo tr×nh ®é thµnh th¹o nghiÖp vô, kü thuËt, chuyªn m«n mµ chia thµnh nhiÒu bËc l­¬ng, mçi bËc l­¬ng cã mét møc tiÒn l­¬ng nhÊt ®Þnh. TiÒn l­¬ng theo thêi gian cã thÓ chia thµnh tiÒn l­¬ng th¸ng, tiÒn l­¬ng tuÇn, tiÒn l­¬ng giê... Do nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh cña h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian (mang tÝnh b×nh qu©n, ch­a thùc sù g¾n víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt) nªn ®Ó kh¾c phôc phÇn nµo h¹n chÕ ®ã, tr¶ l­¬ng treo thêi gian cã thÓ ®­îc kÕt hîp víi chÕ ®é tiÒn th­ëng ®Ó khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng h¨ng h¸i lµm viÖc. * TiÒn l­¬ng theo s¶n phÈm. TiÒn l­¬ng theo s¶n phÈm lµ h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo sè l­îng vµ chÊt l­îng c«ng viÖc ®· hoµn thµnh. TiÒn l­¬ng theo s¶n phÈm phô thuéc vµo ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng cña mét s¶n phÈm, c«ng ®o¹n chÕ biÕn s¶n phÈm vµ sè l­îng s¶n phÈm c«ng viÖc mµ ng­êi lao ®éng hoµn thµnh ®ñ tiªu chuÈn qui ®Þnh. ViÖc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm cã thÓ tiÕn hµnh theo nh÷ng h×nh thøc nh­ tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm trùc tiÕp kh«ng h¹n chÕ, tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm gi¸n tiÕp, tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm luü tiÕn, tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm cã th­ëng, ph¹t. * TiÒn l­¬ng kho¸n TiÒn l­¬ng kho¸n lµ h×nh thøc tr¶ l­¬ng cho ng­êi lao ®éng theo khèi l­îng vµ chÊt l­îng c«ng viÖc mµ hä hoµn thµnh. H×nh thøc nµy ¸p dông ®èi víi nh÷ng c«ng viÖc nÕu giao cho tõng chi tiÕt, tõng bé phËn sÏ kh«ng cã lîi mµ ph¶i giao toµn bé khèi l­îng c«ng viÖc cho c¶ nhãm hoµn thµnh trong thêi gian nhÊt ®Þnh. TiÒn l­¬ng kho¸n gän bao gåm nhiÒu h×nh thøc: Tr¶ l­¬ng kho¸n quü l­¬ng, tr¶ l­¬ng kho¸n thu nhËp, tr¶ l­¬ng kho¸n gän theo s¶n phÈm cuèi cïng. 2/. Mét sè chÕ ®é kh¸c khi tÝnh l­¬ng. * ChÕ ®é th­ëng. Ngoµi chÕ ®é tiÒn l­¬ng, c¸c doanh nghiÖp cßn tiÕn hµnh x©y dùng chÕ ®é tiÒn th­ëng cho c¸c c¸ nh©n, tËp thÓ cã thµnh tÝch trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. TiÒn th­ëng thùc chÊt lµ kho¶n tiÒn l­¬ng bæ sung nh»m qu¸n triÖt ®Çy ®ñ h¬n nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng. Trong c¬ cÊu thu nhËp cña ng­êi lao ®éng th× tiÒn l­¬ng cã tÝnh æn ®Þnh, th­êng xuyªn, cßn tiÒn th­ëng chØ lµ phÇn thªm vµ phô thuéc vµo c¸c chØ tiªu th­ëng, phô thuéc vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. TiÒn th­ëng bao gåm tiÒn th­ëng thi ®ua (lÊy tõ quÜ khen th­ëng) vµ tiÒn th­ëng trong s¶n xuÊt kinh doanh (th­ëng n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, th­ëng tiÕt kiÖm vËt t­, th­ëng ph¸t minh, s¸ng kiÕn...). §Ó tiÒn th­ëng trë thµnh c«ng cô khuyÕn khÝch vËt chÊt, ph¶i kÕt hîp chÆt chÏ c¸c h×nh thøc vµ chÕ ®é th­ëng. §ång thêi tr­íc khi chi tr¶ cÇn x¸c ®Þnh râ quü tiÒn th­ëng hiÖn cã cña doanh nghiÖp. *ChÕ ®é phô cÊp. Theo ®iÒu 4 Th«ng t­ liªn bé sè 20/LB - TT ngµy 2/6/1993 cña liªn bé Lao ®éng - Th­¬ng binh x· héi - Tµi chÝnh cã 7 lo¹i phô cÊp: + Phô cÊp lµm ®ªm NÕu ng­êi lao ®éng lµm thªm giê vµo ban ®ªm (tõ 22h ®Õn 6h s¸ng) th× ngoµi sè tiÒn tr¶ cho nh÷ng giê lµm thªm ng­êi lao ®éng cßn ®­îc h­ëng phô cÊp lµm ®ªm. + Phô cÊp l­u ®éng. Phô cÊp l­u ®éng nh»m bï ®¾p cho nh÷ng ng­êi lµm mét hoÆc mét sè nghÒ hoÆc c«ng viÖc ph¶i th­êng xuyªn thay ®æi n¬i ë vµ n¬i lµm viÖc, ®iÒu kiÖn sinh ho¹t kh«ng æn ®Þnh vµ nhiÒu khã kh¨n. + Phô cÊp tr¸ch nhiÖm Nh»m bï ®¾p cho nh÷ng ng­êi võa trùc tiÕp s¶n xuÊt hoÆc lµm c«ng t¸c chuyªn m«n, nghiÖp vô võa kiªm nhiÖm c«ng t¸c qu¶n lý kh«ng thuéc chøc vô l·nh ®¹o bæ nhiÖm hoÆc nh÷ng ng­êi lµm c«ng viÖc ®ßi hái tr¸ch nhiÖm cao ch­a ®­îc x¸c ®Þnh trong møc l­¬ng + Phô cÊp thu hót. ¸p dông ®èi víi c«ng nh©n viªn chøc ®Õn lµm viÖc ë nh÷ng vïng kinh tÕ míi, c¬ së kinh tÕ vµ c¸c ®¶o xa ®Êt liÒn cã ®iÒu kiÖn sinh ho¹t ®Æc biÖt khã kh¨n do ch­a cã c¬ së h¹ tÇng ¶nh h­ëng ®Õn ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña ng­êi lao ®éng. + Phô cÊp ®¾t ®á. ¸p dông víi nh÷ng n¬i cã chØ sè gi¸ sinh ho¹t (l­¬ng thùc, thùc phÈm, dÞch vô) cao h¬n chØ sè gi¸ sinh ho¹t b×nh qu©n chung cña c¶ n­íc tõ 19% trë lªn. + Phô cÊp khu vùc ¸p dông víi nh÷ng n¬i xa x«i, hÎo l¸ng, cã nhiÒu ®iÒu kiÖn khã kh¨n vµ ®iÒu kiÖn khÝ hËu kh¾c nghiÖt. + Phô cÊp ®éc h¹i. ¸p dông cho c¸c doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn ®éc h¹i hoÆc nguy hiÓm ch­a x¸c ®Þnh trong møc l­¬ng. * ChÕ ®é tr¶ l­¬ng khi ngõng viÖc. Theo th«ng t­ sè 11/L§ - TT ngµy 14/4/1962 cña Bé L§, chÕ ®é nµy ®­îc ¸p dông cho ng­êi lao ®éng lµm viÖc th­êng xuyªn, buéc ph¶i ngõng lµm viÖc do nguyªn nh©n kh¸ch quan (nh­ b·o lôt, m­a to, mÊt ®iÖn, m¸y háng, thiÕu nguyªn liÖu, do bè trÝ kÕ ho¹ch...), do ng­êi kh¸c g©y ra hoÆc khi chÕ thö, s¶n xuÊt thö s¶n phÈm míi. C¸ch tÝnh ®­îc thèng nhÊt cho tÊt c¶ mäi ng­êi lao ®éng theo phÇm tr¨m trªn møc l­¬ng cÊp bËc c«ng viÖc kÓ c¶ phô cÊp. * Tr¶ l­¬ng khi lµm ra s¶n phÈm háng. Theo th«ng t­ sè 97/TT ngµy 29/9/1962 cña Thñ t­íng ChÝnh phñ, chÕ ®é nµy ®­îc ¸p dông trong tr­êng hîp ng­êi lao ®éng lµm ra s¶n phÈm háng, xÊu qu¸ quy ®Þnh. Trong mçi tr­êng hîp cô thÓ, tiÒn l­¬ng mµ ng­êi lao ®éng sÏ nhËn ®­îc tuú theo møc ®é háng cña s¶n phÈm. * ChÕ ®é tr¶ l­¬ng lµm thªm giê. Theo nghÞ ®Þnh 26/CP ngµy 23/3/1993 nh÷ng ng­êi lµm viÖc trong thêi gian ngoµi giê lµm viÖc theo quy ®Þnh trong hîp ®ång lao ®éng ®­îc h­ëng tiÒn l­¬ng lµm thªm giê. - Lµm thªm giê vµo ngµy th­êng ®­îc tr¶ 150% tiÒn l­¬ng cña giê lµm viÖc tiªu chuÈn. - Lµm thªm giê vµo ngµy nghØ hµng tuÇn, nghØ lÔ, ngµy TÕt ®­îc tr¶ b»ng 200% tiÒn l­¬ng cña giê lµm viÖc trong tiªu chuÈn. Tr­êng hîp lµm thªm giê vµo ngµy lÔ kh«ng trïng víi ngµy nghØ hµng tuÇn th× ngoµi sè tiÒn tr¶ cho nh÷ng giê lµm thªm cßn h­ëng cña ngµy nghØ lÔ theo quy ®Þnh chung. 3/. Néi dung quü tiÒn l­¬ng. Quü tiÒn l­¬ng cña doanh nghiÖp lµ toµn bé tiÒn l­¬ng mµ doanh nghiÖp tr¶ cho toµn bé lao ®éng thuéc doanh nghiÖp qu¶n lý. Nãi c¸ch kh¸c ®ã lµ toµn bé c¸c kho¶n tiÒn l­¬ng vµ th­ëng th­êng xuyªn mµ doanh nghiÖp ph¶i tr¶ cho ng­êi lao ®éng trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh (th¸ng, quý, n¨m). VÒ h¹ch to¸n, quü l­¬ng cña doanh nghiÖp ®­îc chia thµnh: - TiÒn l­¬ng chÝnh: Lµ c¸c kho¶n tiÒn l­¬ng vµ cã tÝnh chÊt l­¬ng mµ doanh nghiÖp ph¶i tr¶ cho ng­êi lao ®éng trong thêi gian hä thùc tÕ tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh theo nhiÖm vô ®­îc ph©n c«ng. - TiÒn l­¬ng phô: Lµ tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n cã tÝnh chÊt l­¬ng mµ doanh nghiÖp ph¶i tr¶ cho ng­êi lao ®éng theo thêi gian lµm viÖc kh¸c nh­: ®i häc, häp, nghØ phÐp, thêi gian tËp qu©n sù, thêi gian ngõng s¶n xuÊt. 4/. Néi dung c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng trong doanh nghiÖp. 4.1/. B¶o hiÓm x· héi. Trong c¸c doanh nghiÖp ®i ®«i víi quü tiÒn l­¬ng lµ quü BHXH. Quü BHXH dïng ®Ó ®µi thä c¸n bé CNV cã ®ãng gãp vµo quü trong tr­êng hîp: + Ng­êi lao ®éng mÊt kh¶ n¨ng lao ®éng: h­u trÝ, trî cÊp th«i viÖc, tiÒn tuÊt. + Nh÷ng ng­êi lao ®éng mÊt kh¶ n¨ng lao ®éng t¹m thêi: èm ®au, thai s¶n, tai n¹n lao ®éng, bÖnh nghÒ nghiÖp. Quü BHXH ®­îc h×nh thµnh b»ng c¸ch trÝch theo tiÒn l­¬ng cña ng­êi lao ®éng mét tû lÖ nhÊt ®Þnh. Theo chÕ ®é hiÖn hµnh lµ 20%. Trong ®ã: - Doanh nghiÖp ph¶i chÞu 15%. (TÝnh vµo chi phÝ). - Ng­êi lao ®éng ph¶i chÞu 5% (Trõ vµo l­¬ng). Quü BHXH do c¬ quan BHXH thèng nhÊt qu¶n lý. Khi c¸c doanh nghiÖp trÝch ®­îc BHXH theo quy ®Þnh ph¶i nép hÕt cho c¬ quan BHXH. Sau khi nép, ®­îc c¬ quan BHXH øng tr­íc 3% ®Ó chi tiªu BHXH trong doanh nghiÖp. Cuèi kú tæng hîp chi tiªu BHXH lËp b¸o c¸o göi c¬ quan b¶o hiÓm cÊp trªn duyÖt. 4.2/. B¶o hiÓm y tÕ. BHYT thùc chÊt lµ sù b¶o trî vÒ y tÕ cho ng­êi tham gia b¶o hiÓm, gióp hä phÇn nµo ®ã trang tr¶i tiÒn kh¸m, ch÷a bÖnh, tiÒn viÖn phÝ, thuèc thang... Quü BHYT ®­îc h×nh thµnh b»ng c¸ch trÝch 3% trªn sè thu nhËp ph¶i tr¶ cho ng­êi lao ®éng trong ®ã ng­êi sö dông lao ®éng ph¶i chÞu 2% tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh, ng­êi lao ®éng nép 1% (Trõ vµo thu nhËp cña ng­êi lao ®éng). Quü BHYT do c¬ quan BHYT thèng nhÊt qu¶n lý vµ trî cÊp cho ng­êi lao ®éng th«ng qua m¹ng l­íi y tÕ. Khi tÝnh ®­îc møc trÝch BHYT c¸c doanh nghiÖp ph¶i nép hÕt 3% cho c¬ quan BHYT. 4.3/. Kinh phÝ c«ng ®oµn. Kinh phÝ c«ng ®oµn lµ quü tµi trî cho ho¹t ®éng c«ng ®oµn ë c¸c cÊp. §©y lµ nguån ®¸p øng cho nhu cÇu chi tiªu cña C«ng ®oµn (nh­ tr¶ l­¬ng cho C«ng ®oµn chuyªn tr¸ch, chi tiªu cho héi häp). Kinh phÝ c«ng ®oµn ®­îc h×nh thµnh b»ng c¸ch trÝch 3% theo l­¬ng cña ng­êi lao ®éng trong ®ã: - Doanh nghiÖp chÞu 2% (TÝnh vµo chi phÝ). - Ng­êi lao ®éng chÞu 1%. Khi trÝch ®­îc kinh phÝ c«ng ®oµn trong kú, mét nöa doanh nghiÖp nép cho C«ng ®oµn cÊp trªn, mét nöa ®­îc sö dông ®Ó chi tiªu cho c«ng t¸c c«ng ®oµn. III/. Tæ chøc h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng. 1/. H¹ch to¸n tiÒn l­¬ng 1.1/. H¹ch to¸n chi tiÕt tiÒn l­¬ng. 1.1.1/. H¹ch to¸n sè l­îng lao ®éng ViÖc h¹ch to¸n sè l­îng lao ®éng ®­îc ph¶n ¸nh trªn sæ “Danh s¸ch lao ®éng” cña Doanh nghiÖp vµ sæ “Danh s¸ch lao ®éng” ë tõng bé phËn. Sæ nµy do phßng tæ chøc lao ®éng lËp theo mÉu quy ®Þnh vµ ®­îc chia thµnh 2 b¶n: + 1 b¶n do phßng lao ®éng doanh nghiÖp qu¶n lý ghi chÐp. + 1 b¶n do phßng kÕ to¸n qu¶n lý. C¨n cø ®Ó ghi vµo sæ danh s¸ch nµy lµ c¸c hîp ®ång lao ®éng (Khi doanh nghiÖp tuyÓn thªm lao ®éng) vµ c¸c quyÕt ®Þnh cña c¸c cÊp cã thÈm quyÒn duyÖt theo quy ®Þnh cña doanh nghiÖp (Khi chuyÓn c«ng t¸c th«i viÖc...). Khi nhËn ®­îc chøng tõ trªn phßng lao ®éng, phßng kÕ to¸n ph¶i ghi chÐp kÞp thêi ®Çy ®ñ vµo sæ danh s¸ch lao ®éng cña doanh nghiÖp ®Õn tõng bé phËn phßng ban, tæ s¶n xuÊt trong ®¬n vÞ. ViÖc ghi chÐp nµy lµ c¬ së ®Çu tiªn ®Ó lËp b¸o c¸o lao ®éng vµ ph©n tÝch t×nh h×nh biÕn ®éng vÒ lao ®éng trong doanh nghiÖp vµo cuèi th¸ng, cuèi quý tuú theo yªu cÇu qu¶n lý cÊp trªn. 1.1.2/. H¹ch to¸n thêi gian lao ®éng: H¹ch to¸n thêi gian lao ®éng ph¶n ¸nh sè ngµy c«ng, sè giê lµm viÖc thùc tÕ ngõng s¶n xuÊt, nghØ viÖc cña tõng ng­êi lao ®éng, tõng bé phËn s¶n xuÊt, tõng phßng ban trong doanh nghiÖp. Chøng tõ h¹ch to¸n thêi gian lao ®éng bao gåm "B¶ng chÊm c«ng", "PhiÕu lµm thªm giê", "PhiÕu nghØ h­ëng BHXH". B¶ng chÊm c«ng ®­îc lËp hµng th¸ng, theo dâi tõng ngµy trong th¸ng cña tõng c¸ nh©n, tõng tæ s¶n xuÊt, tõng bé phËn. Tæ tr­ëng s¶n xuÊt, tæ c«ng t¸c hoÆc nh÷ng ng­êi ®­îc uû quyÒn ghi hµng ngµy theo quy ®Þnh. Cuèi th¸ng c¨n cø theo thêi gian lao ®éng thùc tÕ (Sè ngµy c«ng), sè ngµy nghØ ®Ó tÝnh l­¬ng, th­ëng vµ tæng hîp thêi gian lao ®éng cña tõng ng­êi lao ®éng trong tõng bé phËn. B¶ng chÊm c«ng cÇn ph¶i ®­îc treo c«ng khai ®Ó mäi ng­êi kiÓm tra vµ gi¸m s¸t. PhiÕu lµm thªm giê (hoÆc phiÕu lµm thªm) ®­îc h¹ch to¸n to¸n chi tiÕt cho tõng ng­êi theo sè giê lµm viÖc. "PhiÕu nghØ h­ëng BHXH" dïng cho tr­êng hîp èm ®au, con èm, nghØ thai s¶n, nghØ tai n¹n lao ®éng. Chøng tõ nµy do y tÕ c¬ quan (nÕu ®­îc phÐp) hoÆc do bÖnh viÖn vµ ®­îc ghi vµo b¶ng chÊm c«ng. 1.1.3/. H¹ch to¸n kÕt qu¶ lao ®éng. H¹ch to¸n kÕt qu¶ lao ®éng lµ viÖc ghi chÐp kÞp thêi, chÝnh x¸c sè l­îng, chÊt l­îng s¶n phÈm cña tõng c«ng nh©n hoÆc tõng tËp thÓ c«ng nh©n ®Ó tõ ®ã tÝnh l­¬ng, tÝnh th­ëng vµ kiÓm tra sù phï hîp cña tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ víi kÕt qu¶ lao ®éng thùc tÕ, tÝnh to¸n x¸c ®Þnh n¨ng suÊt lao ®éng, kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn ®Þnh møc lao ®éng cña tõng ng­êi, tõng bé phËn vµ c¶ doanh nghiÖp. Tïy thuéc vµo lo¹i h×nh vµ ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña tõng doanh nghiÖp mµ sö dông c¸c chøng tõ ban ®Çu kh¸c nhau. C¸c chøng tõ cã thÓ sö dông lµ: "B¶ng kª khèi l­îng c«ng viÖc hoµn thµnh", "B¶ng giao nhËn s¶n phÈm", "GiÊy giao ca"... Chøng tõ kÕt qu¶ lao ®éng ph¶i do ng­êi lËp ký, c¸n bé kÕ to¸n kiÓm tra x¸c nhËn, l·nh ®¹o duyÖt y. Sau ®ã chøng tõ ®­îc chuyÓn phßng kÕ to¸n cho kÕ to¸n tiÒn l­¬ng ph©n x­ëng tæng hîp kÕt qu¶ lao ®éng cña toµn ®¬n vÞ. Sau ®ã chuyÓn lªn phßng lao ®éng tiÒn l­¬ng x¸c nhËn. Cuèi cïng chuyÓn vÒ phßng kÕ to¸n cña doanh nghiÖp lµm c¨n cø tÝnh l­¬ng, tÝnh th­ëng. §Ó tæng hîp kÕt qu¶ lao ®éng trong mçi ph©n x­ëng, bé phËn s¶n xuÊt, nh©n viªn h¹ch to¸n ph©n x­ëng ph¶i më sæ tæng hîp kÕt qu¶ lao ®éng trªn c¬ së c¸c chøng tõ do c¸c tæ göi ®Õn tõng ngµy hoÆc ®Þnh kú. Khi ®ã nh©n viªn ph©n x­ëng ghi kÕt qu¶ cña tõng ng­êi, tõng bé phËn vµo sæ, céng sæ lËp b¸o c¸o kÕt qu¶ lao ®éng cña c¸c bé phËn liªn quan. Phßng kÕ to¸n cã nhiÖm vô më sæ tæng hîp ®Ó theo dâi kÕt qu¶ lao ®éng chung cña doanh nghiÖp. 1.1.4/. H¹ch to¸n tiÒn l­¬ng cho ng­êi lao ®éng. §Ó thanh to¸n tiÒn l­¬ng, tiÒn th­ëng cho c¸n bé CNV, hµng th¸ng kÕ to¸n lËp "B¶ng thanh to¸n tiÒn l­¬ng" cho tõng ®éi, tõng tæ s¶n xuÊt, tõng bé phËn s¶n xuÊt dùa trªn kÕt qu¶ tÝnh l­¬ng. "B¶ng thanh to¸n tiÒn l­¬ng" ®­îc lËp dùa vµo c¸c chøng tõ h¹ch to¸n vÒ thêi gian lao ®éng, kÕt qu¶ lao ®éng. +Víi l­¬ng tr¶ theo thêi gian: Ph¶i cã "B¶ng chÊm c«ng". + Víi bé phËn lao ®éng h­ëng l­¬ng theo s¶n phÈm ®ã lµ: "B¶ng kª khèi l­îng c«ng viÖc hoµn thµnh", "B¶ng giao nhËn s¶n phÈm". Sau khi KÕ to¸n tr­ëng kiÓm tra x¸c nhËn, Gi¸m ®èc duyÖt, "B¶ng thanh to¸n l­¬ng" sÏ lµm c¨n cø ®Ó tr¶ l­¬ng cho ng­êi lao ®éng. C¸c b¶ng thanh to¸n l­¬ng, b¶ng kª, danh s¸ch nh÷ng ng­êi ch­a lÜnh l­¬ng cïng c¸c chøng tõ kh¸c vÒ thu, chi tiÒn mÆt ph¶i chuyÓn kÞp thêi cho phßng kÕ to¸n ®Ó kÕ to¸n ghi sæ. T¹i c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt mang tÝnh thêi vô ®Ó tr¸nh cã sù biÕn ®éng trong c¬ cÊu chi phÝ tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm trong qu¸ tr×nh kinh doanh. KÕ to¸n ¸p dông ph­¬ng ph¸p trÝch tr­íc chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp s¶n xuÊt ®Òu ®Æn vµo lo¹i s¶n phÈm coi nh­ mét lo¹i chi phÝ ph¶i tr¶. Møc trÝch ®­îc trÝch b»ng c¸ch lÊy tiÒn l­¬ng chÝnh ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn trùc tiÕp trong th¸ng nh©n víi tû lÖ trÝch. 1.2/. H¹ch to¸n tæng hîp. §Ó h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng kÕ to¸n sö dông c¸c tµi kho¶n sau: TK334: "Ph¶i tr¶ CNV" Dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c kho¶n thanh to¸n víi CNV cña doanh nghiÖp vÒ tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng, phô cÊp, BHXH, tiÒn th­ëng vµ c¸c kho¶n kh¸c thuéc vÒ thu nhËp cña hä. C¸ch thøc h¹ch to¸n tæng hîp ®­îc thÓ hiÖn trong s¬ ®å 1 S¬ ®å 1: S¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp l­¬ng TK 141, 138, 333... TK334 TK622 Tr¶ l­¬ng, BHXH vµ c¸c TiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ Kho¶n kh¸c (T¹m øng, båi th­êng VC, thuÕ TN cho CNTT s¶n xuÊt TK627 Nh©n viªn PX TK 3383, 3384 TK641, 642 NV b¸n hµng PhÇn ®ãng gãp cho quü BHXH, BHYT vµ qu¶n lý DN TK 111, 512... TK4311 Thanh to¸n l­¬ng, th­ëng, BHXH TiÒn th­ëng TK3383 vµ c¸c kho¶n kh¸c cho CNV BHXH Ph¶i tr¶ trùc tiÕp 2/. Tæ chøc h¹ch to¸n c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng. 2.1/. H¹ch to¸n chi tiÕt. C¨n cø vµo chÕ ®é ®· nªu, kÕ to¸n tÝnh c¸c kho¶n trÝch theo tiÒn l­¬ng. (19% tÝnh vµo chi phÝ, 6% trõ vµo l­¬ng). Sau khi tÝnh c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng kÕ to¸n lËp b¶ng ph©n bæ KPC§, BHXH, BHYT. B¶ng ph©n bæ nµy dïng chung cho ph©n bæ tiÒn l­ong. C¨n cø vµo c¸c chøng tõ "NghØ h­ëng BHXH" do c¬ quan y tÕ cÊp c¸c phiÕu chi liªn quan ®Õn chi cho BHYT, chi cho ho¹t ®éng C«ng ®oµn. KÕ to¸n tæng hîp lËp b¸o c¸o KPC§, BHXH, BHYT, göi lªn cÊp trªn. 2.2/. H¹ch to¸n tæng hîp c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng. §Ó ph¶n ¸nh tÝnh h×nh thanh to¸n, trÝch lËp, sö dông c¸c quü BHXH, BHYT, KPC§ kÕ to¸n sö dông TK 338 - Ph¶i tr¶ ph¶i nép kh¸c víi 3 TK cÊp 2 sau: TK 3382 - Kinh phÝ C«ng ®oµn. Ph¶n ¸nh t×nh h×nh trÝch vµ chi KPC§ TK 3383 - B¶o hiÓm x· héi. Ph¶n ¸nh t×nh h×nh trÝch vµ chi BHXH TK 3384 - B¶o hiÓm y tÕ. Ph¶n ¸nh t×nh h×nh trÝch vµ chi BHYT H¹ch to¸n tæng hîp c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng ®­îc thÓ hiÖn nh­ sau: S¬ ®å 2: S¬ ®å h¹ch to¸n c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng. TK 334 TK 3382, 3383, 3384 TK 622, 627, 644, 642 BHXH ph¶i tr¶ trùc tiÕp TrÝch BHXH, BHYT, KPC§ cho CNV theo tû lÖ quy ®Þnh TK 334 BHXH, BHYT trõ vµo l­¬ng cña CNV TK111, 112 TK111, 112 Nép BHXH, KPC§, BHYT KPC§ chi v­ît ®­îc cÊp bï 3/. Tæ chøc hÖ thèng sæ s¸ch. Tïy vµo quy m« doanh nghiÖp, ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña mçi doanh nghiÖp mµ kÕ to¸n thùc hiÖn ghi sæ theo 1 trong 4 h×nh thøc sau: 3.1/. §èi víi doanh nghiÖp ¸p dông h×nh thøc NhËt ký chung. S¬ ®å ghi sæ ®­îc thÓ hiÖn trªn s¬ ®å sau: Chøng tõ gèc: - B¶ng thanh to¸n tiÒn l­¬ng, tiÒn th­ëng, BHXH. - C¸c chøng tõ thanh to¸n. NhËt ký chung. Sæ c¸i TK 334, TK338. Sæ(thÎ) chi tiÕt TK 334,338 B¶ng tæng hîp chi tiÕt TK 334,338 B¸o c¸o tµi chÝnh vµ b¸o c¸o vÒ lao ®éng tiÒn l­¬ng : Ghi hµng ngµy : Ghi cuèi th¸ng : §èi chiÕu, kiÓm tra H×nh thøc nµy ®¬n gi¶n, dÔ lµm, c«ng viÖc ph©n bæ ®Òu trong th¸ng do cã thÓ ¸p dông cho mäi lo¹i h×nh doanh nghiÖp ®Æc biÖt víi c¸c doanh nghiÖp cã sö dông m¸y tÝnh. 3.2/. §èi víi doanh nghiÖp ¸p dông h×nh thøc NhËt ký - Sæ c¸i S¬ ®å ghi sæ kÕ to¸n theo h×nh thøc NhËt ký - sæ c¸i nh­ sau: Chøng tõ gèc Sæ,thÎ kÕ to¸n chi tiÕt TK 334,338 B¶ng tæng hîp chi tiÕt TK334, 338 NhËt ký - Sæ c¸i B¸o c¸o tµi chÝnh vµ c¸c b¸o c¸o vÒ lao ®éng, tiÒn l­¬ng 3.3/. §èi víi doanh nghiÖp ¸p dông h×nh thøc chøng tõ ghi sæ: C¨n cø vµo chøng tõ gèc vÒ tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng ®Ó lËp chøng tõ ghi sæ tr­íc khi ghi sæ kÕ to¸n. S¬ ®å ghi sæ nh­ sau: Chøng tõ gèc Sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ Sæ,thÎ kÕ to¸n chi tiÕt TK 334,338 Chøng tõ ghi sæ Sæ c¸i TK 334,TK 338 B¶ng tæng hîp chi tiÕt TK 334,338 B¶ng c©n ®èi ph¸t sinh B¸o c¸o tµi chÝnh vµ c¸c b¸o c¸o vÒ lao ®éng tiÒn l­¬ng 3.4/. §èi víi doanh nghiÖp ¸p dông h×nh thøc NhËt ký - Chøng tõ. Tr×nh tù ghi sæ theo h×nh thøc nhËt ký-chøng tõ Chøng tõ gèc, B¶ng ph©n bæ sè 1 NKCT sè 1, NKCT sè 7 NKCT sè 10 Sæ thÎ kÕ to¸n chi tiÕt TK334,338 B¶ng kª sè 1, 2, 4 Sæ c¸i TK 334 TK 338 B¶ng tæng hîp chi tiÕt B¸o c¸o tµi chÝnh vµ b¸o c¸o vÒ lao ®éng tiÒn l­¬ng IV/. h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng víi viÖc t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp. §Ó ph¸t triÓn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ ®¶m b¶o lîi Ých kinh tÕ cña ng­êi lao ®éng, th× chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng nãi chung vµ c¸c chñ tr­¬ng biÖn ph¸p qu¶n lý tiÒn l­¬ng cÇn ®­îc chó träng theo h­íng: - Møc chi phÝ lao ®éng vµ chi phÝ tiÒn l­¬ng ph¶i ®¶m b¶o kh¶ n¨ng tèi thiÓu ho¸ chi phÝ, ®Ó doanh nghiÖp thu ®­îc lîi nhuËn lín nhÊt. - TiÒn l­¬ng vµ c¸c møc thu nhËp ph¶i ®­îc t¨ng lªn, ®Ó thùc sù trë thµnh ®éng lùc vµ mèi quan t©m lín nhÊt cña ng­êi lao ®éng. - Trong tæ chøc lao ®éng - tiÒn l­¬ng th× nguyªn t¾c c¬ b¶n lµ: "Ph¶i ®¶m b¶o tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng lín h¬n tèc ®é t¨ng tiÒn l­¬ng b×nh qu©n". Mèi quan hÖ gi÷a tiÒn l­¬ng, n¨ng suÊt lao ®éng vµ kh¶ n¨ng h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc thÓ qua c«ng thøc sau: Trong ®ã: Z : Kh¶ n¨ng gi¶m gi¸ thµnh nhê gi¶m chi phÝ tiÒn l­¬ng cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm (%). `Itl : ChØ sè tiÒn l­¬ng b×nh qu©n. Iw : ChØ sè n¨ng suÊt lao ®éng. dtl : Tû träng tiÒn l­¬ng trong gi¸ thµnh s¶n phÈm. §Ó ph©n tÝch t×nh h×nh sö dông quü l­¬ng ng­êi ta ¸p dông c«ng thøc sau: Qtl = ST ´ `L Khi quü tiÒn l­¬ng gi¶m cã nghÜa lµ doanh nghiÖp ®· tiÕt kiÖm quü tiÒn l­¬ng ®iÒu nµy ®­îc coi lµ tèt. Khi quü tiÒn l­¬ng t¨ng, nÕu tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng lín h¬n tèc ®é t¨ng tiÒn l­¬ng th× doanh nghiÖp sö dông lao ®éng cã hiÖu qu¶. Doanh nghiÖp ph¶i ®¶m b¶o: Tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng b»ng tèc ®é t¨ng s¶n l­îng. PhÇn II. Thùc tr¹ng c«ng t¸c h¹ch to¸n l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng t¹i nhµ m¸y thuèc l¸ th¨ng long. I/. kh¸i qu¸t chung vÒ ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh t¹i Nhµ m¸y thuèc l¸ Th¨ng Long. 1/. Giíi thiÖu qu¸ tr×nh h×nh thµnh ph¸t triÓn vµ tæ chøc bé m¸y qu¶n lý Nhµ m¸y thuèc l¸ Th¨ng Long ®­îc thµnh lËp n¨m 1957 lµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt thuèc l¸ thuéc Bé C«ng NghiÖp nhÑ. §©y lµ doanh nghiÖp nhµ n­íc chÞu sù qu¶n lý cña tæng c«ng ty thuèc l¸ ViÖt Nam. Trô së chÝnh ®Æt t¹i 235 Thanh Xu©n-Hµ Néi. * §Æc ®iÓm ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. NhiÖm vô chÝnh cña nhµ m¸y lµ s¶n xuÊt thuèc l¸ cung cÊp cho thÞ tr­êng do vËy s¶n phÈm chÝnh cña nhµ m¸y lµ nh÷ng bao thuèc l¸. §Ó s¶n xuÊt ra thuèc l¸ bèn ph©n x­ëng chÝnh ph¶i phèi hîp nhÞp nhµng víi nhau tõ kh©u nguyªn liÖu ®Õn kh©u ®ãng gãi. Nguyªn liÖu chÝnh lµ l¸ thuèc l¸ ®­îc ®­a vµo ph©n x­ëng sîi. T¹i ®©y c«ng nh©n tiÕn hµnh s¬ chÕ l¸ vµ t¸ch cuéng. L¸ vµ cuéng sau khi t¸ch riªng ®­îc ®­a vµo hai d©y chuyÒn kh¸c nhau. T¹i mçi d©y chuyÒn l¸ vµ cuéng ®­îc hÊp, Ðp, th¸i vµ sÊy sau ®ã sîi l¸ vµ sîi cuéng ®­îc trén víi nhau, phun h­¬ng. KÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh nµy t¹o ra sîi thuèc l¸. Sîi thuèc l¸ ®­îc chuyÓn sang c¸c ph©n x­ëng bao mÒm, bao cøng ®Ó cuèn ®iÕu, ®ãng bao, ®ãng tót. * Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý chung Nhµ m¸y ®­îc ph©n cÊp qu¶n lý theo kiÓu trùc tuyÕn tham m­u gåm cã 10 phßng chøc n¨ng chÞu sù qu¶n lý cña hai phã gi¸m ®èc. Phã gi¸m ®èc phô tr¸ch kü thuËt d­íi quyÒn cña Gi¸m §èc vµ ®iÒu hµnh c¸c phßng ban phô tr¸ch vÒ mÆt kü thuËt. Phã Gi¸m §èc phô tr¸ch kinh doanh d­íi quyÒn Gi¸m §èc vµ ®iÒu hµnh c¸c phßng ban phô tr¸ch vÒ mÆt kinh doanh. Mçi phßng chøc n¨ng l¹i ®­îc ph©n thµnh nhiÒu phßng ban kh¸c nhau. C¸c phßng nµy chÞu sù ®iÒu hµnh trùc tiÕp cña c¸c phßng chøc n¨ng. Nhµ m¸y cã 6 ph©n x­ëng s¶n xuÊt vµ 3 ®éi phôc vô trùc tiÕp cho s¶n xuÊt vµ chÞu sù qu¶n lý trùc tiÕp cña gi¸m ®èc. * Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n . Phßng kÕ to¸n tµi vô cã nhiÖm vô cung cÊp sè liÖu gióp cho viÖc ra quyÕt ®Þnh cña ban l·nh ®¹o. Bé m¸y kÕ to¸n ®­îc tæ chøc tËp trung thùc hiÖn chøc n¨ng tham m­u gióp viÖc Gi¸m ®èc vÒ mÆt tµi chÝnh-kÕ to¸n nhµ m¸y. Nh÷ng sè liÖu thèng kª vÒ chi phÝ, doanh thu tõ nhµ ¨n, nhµ trÎ... ®­îc ®­a lªn phßng tµi vô ®Ó h¹ch to¸n . §øng ®Çu lµ tr­ëng phßng ®iÒu hµnh mäi ho¹t ®éng cña phßng gióp viÖc cho tr­ëng phßng lµ phã phßng, chÞu sù ®iÒu hµnh trùc tiÕp cña tr­ëng phßng vµ phã phßng lµ 10 kÕ to¸n ph©n hµnh. * §Æc ®iÓm lao ®éng vµ ph©n lo¹i lao ®éng. Nhµ m¸y thuèc l¸ Th¨ng Long lµ mét nhµ m¸y cã qui m« lín víi tæng sè c«ng nh©n h¬n 1000 ng­êi. N¨m 2000 tæng sè lao ®éng 1563 trong sè nµy khèi trùc tiÕp s¶n xuÊt chiÕm 1186 ng­êi, khèi gi¸n tiÕp chiÕm 377 ng­êi. Do nhµ m¸y kh«ng cã ho¹t ®éng s¶n xuÊt phô nªn toµn bé c«ng nh©n s¶n xuÊt cña nhµ m¸y chØ ho¹t ®éng trong lÜnh vùc s¶n xuÊt thuèc l¸. Lao ®éng trong nhµ m¸y cã thÓ ph©n thµnh c¸c lo¹i sau: - C«ng nh©n s¶n xuÊt: §©y lµ bé phËn ng­êi lao ®éng trùc tiÕp lµm ra s¶n phÈm thuèc l¸. TiÒn l­¬ng cña hä lµ mét bé phËn cña gi¸ thµnh. - Nh©n viªn b¸n hµng: Lµ bé phËn c¸n bé c«ng nh©n viªn ho¹t ®éng trong lÜnh vùc tiªu thô nh­ nh©n viªn lµm viÖc t¹i phßng tiªu thô, phßng thÞ tr­êng, ®éi xe. - Nh©n viªn qu¶n lý doanh nghiÖp: Bao gåm toµn bé c¸n bé c«ng nh©n viªn lµm viÖc trong c¸c phßng ban qu¶n lý cña doanh nghiÖp vµ bé phËn phóc lîi cña doanh nghiÖp nh­ nhµ trÎ, nhµ ¨n, nhµ nghØ. 2/. C¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng vµ chÕ ®é tiÒn l­¬ng t¹i Nhµ m¸y thuèc l¸ Th¨ng Long. 2.1/. C¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng. HiÖn nay nhµ m¸y ®ang ¸p dông 2 h×nh thøc tr¶ l­¬ng: Tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm vµ tr¶ l­¬ng theo thêi gian. hTr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm. H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm ¸p dông t¹i c¸c ph©n x­ëng s¶n xuÊt. L­¬ng sÏ ®­îc tÝnh cho tõng m¸y dùa vµo sè l­îng s¶n phÈm ®­îc s¶n xuÊt ra hµng th¸ng sau ®ã c¨n cø vµo cÊp bËc vµ sè ngµy lµm viÖc thùc tÕ cña tõng c«ng nh©n tÝnh ra sè tiÒn l­¬ng tr¶ cho tõng c«ng nh©n. hTr¶ l­¬ng theo thêi gian. H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian ®­îc nhµ m¸y ¸p dông cho c¸c phßng ban, bé phËn qu¶n lý ph©n x­ëng, ph©n x­ëng 4, ph©n x­ëng Dunhill. L­¬ng theo thêi gian ®­îc tÝnh d­¹ theo thêi gian lao ®éng thùc tÕ vµ cÊp bËc chøc vô cña c«ng nh©n. 2.2/. ChÕ ®é tiÒn l­¬ng vµ mét sè chÕ ®é kh¸c khi tÝnh l­¬ng. Bªn c¹nh tiÒn l­¬ng tÝnh theo s¶n phÈm, theo thêi gian ng­êi lao ®éng cßn ®­îc h­ëng mét sè kho¶n kh¸c nh­ phô cÊp tr¸ch nhiÖm, phô cÊp ®éc h¹i, th­ëng, phô cÊp ca ®ªm. Ngoµi phô cÊp c«ng nh©n cßn ®­îc h­ëng mét kho¶n tiÒn th­ëng. - Th­ëng: Th­ëng ®­îc chia lµm 2 lo¹i: Th­ëng th­êng xuyªn vµ th­ëng kh«ng th­êng xuyªn. Th­ëng th­êng xuyªn lµ th­ëng do ph©n x­ëng th­ëng, th­ëng kh«ng th­êng xuyªn bao gåm th­ëng nh©n dÞp lÔ tÕt, th­ëng thi ®ua... C¸ch tÝnh th­ëng ®­îc dùa vµo ®¬n gi¸ tiÒn th­ëng vµ ®iÓm th­ëng cña tõng ng­êi. Trong ®ã ®iÓm th­ëng cña tõng ng­êi ®­îc dùa vµo h¹ng th­ëng vµ sè c«ng ®i lµm, ®¬n gi¸ th­ëng ®­îc dùa vµo tæng sè ®iÓm th­ëng vµ tiÒn th­ëng toµn nhµ m¸y. - Ph¹t. C¸n bé c«ng nh©n vi ph¹m qui tr×nh c«ng nghÖ, qui tr×nh vËn hµnh m¸y, néi qui an toµn c«ng nh©n g©y ra tai n¹n lao ®éng, vi ph¹m néi quy cña nhµ m¸y th× bÞ ph¹t. §Ó b¶o ®¶m cho viÖc tr¶ l­¬ng trªn nhµ m¸y h×nh thµnh quü tiÒn l­¬ng. Quü l­¬ng cña nhµ m¸y ®­îc x¸c ®Þnh theo sè l­îng s¶n phÈm tiªu thô thùc tÕ trong th¸ng vµ tÝnh b»ng sè l­îng s¶n phÈm tiªu thô nh©n víi hÖ sè quy ®æi vµ ®¬n gi¸ s¶n phÈm quy ®æi §Ó trÝch BHYT, BHXH ngoµi quü l­¬ng thùc hiÖn trong nhµ m¸y cßn tån t¹i quü l­¬ng c¬ b¶n. Quü l­¬ng c¬ b¶n lµ tæng sè tiÒn l­¬ng cÊp bËc, chøc vô cña toµn bé c¸n bé c«ng nh©n viªn cña nhµ m¸y. Ii/. Thùc tr¹ng tæ chøc h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng t¹i Nhµ m¸y thuèc l¸ Th¨ng Long. 1/. H¹ch to¸n chi tiÕt. T¹i c¸c phßng ban, ph©n x­ëng c¸c tæ tr­ëng, ®éi tr­ëng s¶n xuÊt, c¸n bé cã tr¸ch nhiÖm theo dâi ghi chÐp sè l­îng lao ®éng cã mÆt, v¾ng mÆt, nghØ phÐp, nghØ èm vµo b¶ng chÊm c«ng. B¶ng chÊm c«ng ®­îc lËp theo mÉu do Bé Tµi ChÝnh quy ®Þnh vµ ®­îc treo t¹i chç dÔ nh×n ®Ó mäi ng­êi cã thÓ theo dâi ngµy c«ng cña m×nh. Cuèi th¸ng, t¹i ph©n x­ëng, thèng kª tiÕn hµnh tæng hîp tÝnh ra sè c«ng ®i lµm, c«ng nghØ phÐp, c«ng lµm ca ba... cña tõng ng­êi trong ph©n x­ëng. T¹i phßng kÕ to¸n, kÕ to¸n tiÕn hµnh tæng hîp tÝnh ra sè c«ng ®i lµm, c«ng nghØ phÐp cña tõng ng­êi trong c¸c phßng ban. Dùa vµo sè c«ng tæng hîp ®­îc tõ b¶ng chÊm c«ng kÕ to¸n vµ thèng kª ph©n x­ëng tÝnh l­¬ng cho tõng ng­êi tõ ®ã lËp b¶ng thanh to¸n l­¬ng. · §èi víi h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm. Ngoµi viÖc dùa vµo b¶ng chÊm c«ng ®Ó tÝnh l­¬ng, thèng kª cßn ph¶i dùa vµo sæ s¶n l­îng. Sæ s¶n l­îng ph¶n ¸nh sè s¶n phÈm lµm ®­îc cña tõng tæ ®­îc lËp riªng cho tõng tæ vµ cã ch÷ ký nhËn cña KCS. Tõ sè liÖu trong sæ s¶n l­îng thèng kª tÝnh tiÒn l­¬ng s¶n phÈm tõng tæ. Tõ b¶ng chÊm c«ng thèng kª tÝnh ®iÓm l­¬ng tõng tæ. Víi 2 sè liÖu võa tÝnh ®­îc thèng kª tÝnh ®¬n gi¸ ®iÓm l­¬ng cña tõng tæ vµ tiÕn hµnh chia l­¬ng cho tõng lao ®éng. Do viÖc thanh to¸n l­¬ng ®­îc chia lµm 2 kú nªn gi÷a th¸ng th­êng tiÕn hµnh thanh to¸n l­¬ng kú I. Sau khi lËp b¶ng l­¬ng kú I c¸c ph©n x­ëng göi lªn phßng kÕ to¸n ®Ó thanh to¸n. Cuèi th¸ng dùa vµo b¶ng thanh to¸n l­¬ng kú I vµ b¶ng chia l­¬ng theo s¶n phÈm thèng kª tÝnh ra sè l­¬ng kú II råi lËp b¶ng thanh to¸n l­¬ng cho tõng tæ sau ®ã göi lªn phßng kÕ to¸n ®Ó thanh to¸n. (BiÓu 1). · §èi víi h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian. Tõ sè c«ng ghi nhËn ®­îc trong b¶ng chÊm c«ng kÕ to¸n tÝnh ra sè l­¬ng mµ ng­êi lao ®éng nhËn ®­îc trong th¸ng sau ®ã c¨n cø vµo b¶ng thanh to¸n l­¬ng kú I kÕ to¸n lËp b¶ng thanh to¸n l­¬ng cho tõng phßng ban. NÕu trong th¸ng cã th­ëng, c¨n cø vµo ®iÓm th­ëng vµ ®¬n gi¸ 1 ®iÓm th­ëng kÕ to¸n lËp b¶ng thanh to¸n tiÒn th­ëng cho tõng phßng ban ph©n x­ëng. C¨n cø vµo cÊp bËc c«ng nh©n cña tõng ng­êi lao ®éng, kÕ to¸n lËp b¶ng tÝnh quü l­¬ng c¬ b¶n. 2/. H¹ch to¸n tæng hîp B¶ng thanh to¸n l­¬ng lµ chøng tõ ®Ó kÕ to¸n ghi sæ. Sau khi thanh to¸n xong kÕ to¸n tËp hîp c¸c b¶ng thanh to¸n l­¬ng cña tõng tæ trong mét ph©n x­ëng råi tÝnh tæng c¸c sè liÖu tæng céng trong c¸c b¶ng thanh to¸n l­¬ng ®ã. Ngoµi ra kÕ to¸n cßn tÝnh ra tæng sè tiÒn l­¬ng, tæng sè tiÒn phô cÊp cña nh©n viªn thèng kª vµ qu¶n ®èc ph©n x­ëng, sè cßn l¹i lµ phÇn l­¬ng cña c«ng nh©n. C¨n cø vµo sè liÖu ®ã kÕ to¸n lËp b¶ng quyÕt to¸n l­¬ng cho tõng ph©n x­ëng (BiÓu 2). C¨n cø vµo b¶ng thanh to¸n tiÒn th­ëng kÕ to¸n lËp b¶ng tæng hîp tiÒn th­ëng. Dùa vµo sè liÖu b¶ng quyÕt to¸n l­¬ng tõng ph©n x­ëng, b¶ng thanh to¸n l­¬ng tõng phßng ban , b¶ng tæng hîp tiÒn th­ëng kÕ to¸n ghi sæ chi l­¬ng (BiÓu 3). Sæ chi l­¬ng ®­îc më tõng th¸ng trªn mét tê sæ nh»m theo dâi sè tiÒn l­¬ng, th­ëng, phô cÊp cña c¸c ph©n x­ëng phßng ban trong toµn nhµ m¸y vµ lµ c¨n cø ®Ó ghi vµo “ B¶ng tæng hîp phÇn chi l­¬ng”. Dùa vµo sè liÖu tõ sæ chi l­¬ng kÕ to¸n lËp “B¶ng tæng hîp phÇn chi l­¬ng”. (BiÓu 4). BiÓu 4 ph¶n ¸nh toµn bé sè tiÒn mµ nhµ m¸y ®· tr¶ cho ng­êi lao ®éng. Sè liÖu tæng céng cét 5 ®­îc kÕ to¸n ph¶n ¸nh: Nî TK334 Cã TK3383 vµo sæ c¸i TK334, TK3383 Sè liÖu tæng céng cét 6 ®­îc h¹ch to¸n: Nî TK334 Cã TK3384 vµ ®­a vµo sæ c¸i TK 334, TK3384 Dùa vµo b¶ng kª sè 8, kÕ to¸n lËp b¶ng trÝch l­¬ng theo s¶n phÈm tiªu thô nh»m tÝnh quü l­¬ng thùc hiÖn (BiÓu 5). C¸ch tÝnh ®· ®­îc tr×nh bµy trong phÇn II môc 4.2. Sau ®ã dùa theo ph­¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn, quü l­¬ng thùc hiÖn ®­îc ph©n bæ cho tõng ®èi t­îng sö dông lao ®éng vµ ®­îc kÕ to¸n h¹ch to¸n vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. C¨n cø vµo sè liÖu cét 8 trong b¶ng "Tæng hîp phÇn chi l­¬ng", tiÒn l­¬ng ®­îc ph©n bæ tõ quü l­¬ng thùc hiÖn cho tõng ®èi t­îng sö dông lao ®éng vµ quü l­¬ng c¬ b¶n kÕ to¸n lËp b¶ng "Ph©n bæ tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng" nh»m tËp hîp chi phÝ l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng vµo gi¸ thµnh (BiÓu 6). §èi víi tiÒn ¨n tr­a cña ng­êi lao ®éng. Cuèi th¸ng nhµ ¨n göi b¶ng tæng hîp tiÒn c¬m lªn phßng kÕ to¸n, c¨n vµo sè liÖu b¶ng nµy kÕ to¸n ghi vµo “B¶ng ph©n bæ tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng”. Sè liÖu tæng céng b¶ng nµy kÕ to¸n ph¶n ¸nh: Nî TK334 Cã TK141 vµo sæ c¸i TK334 C¨n cø vµo sè liÖu cét 5, 6, 7, 8 trong “B¶ng ph©n bæ tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng” kÕ to¸n tËp hîp chi chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh tËp hîp vµo NhËt ký chøng tõ sè 7. (BiÓu 7) C¨n cø vµo b¶ng thanh to¸n l­¬ng, th­ëng kÕ to¸n tiÒn mÆt viÕt phiÕu chi tiÒn. PhiÕu chi sÏ lµ chøng tõ ®Ó kÕ to¸n tiÒn mÆt tËp hîp vµo NhËt ký chøng tõ sè 1. Sè liÖu tæng céng cña TK334 trong nhËt ký chøng tõ sè 1 ph¶i khíp ®óng víi sè liÖu cét 7 trong “Sæ chi l­¬ng”. Nhµ m¸y thuèc l¸ NhËt ký chøng tõ sè 1 Th¨ng Long Ghi cã tµi kho¶n 1111 – TiÒn mÆt Th¸ng 03 n¨m 2000 STT Ngµy Ghi cã TK1111, ghi nî c¸c tµi kho¶n Céng cã TK1111 141 334 338 3382 3383 3384 1 2 ... 6 7 9 10 11 ... 20 ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 03 03/03/2000 128.240.000 360.000 360.808.000 14 14/03/200 3.300.000 20.700.000 29 29/03/2000 5.865.300 105.216.000 31 31/03/2000 7.700 80.324.000 Céng 128.240.000 2.673.909.030 80.294.716 7.678.500 0 10.806.963.341 §· ghi sæ c¸i ngµy 31/12/2000 Dùa vµo sè liÖu tæng céng trong NKCT sè 1, NKCT sè 7, sè liÖu tæng céng cét 5, cét 6 trong “B¶ng tæng hîp phÇn chi l­¬ng” kÕ to¸n ghi sæ c¸i tµi kho¶n 334. Sæ c¸i tµi kho¶n 334 ®­îc më d­íi h×nh thøc sau: tµi kho¶n 334 Th¸ng 3 n¨m 2000 D­ ®Çu kú: 6.549.557.319 1.410.943.961 (622) 285.300.166 (627) 172.165.288 (641) 571.734.633 (642) 2.440.144.078 D­ cuèi kú: 6.156.219.767 (1111) 2.673.909.030 (141) 128.240.000 (3383) 27.753.600 (3384) 3.579.000 Céng PS: 2.833.481.630 III. Thùc tr¹ng tæ chøc h¹ch to¸n c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng t¹i nhµ m¸y thuèc l¸ th¨ng long 1/. H¹ch to¸n chi tiÕt 1.1/. B¶o hiÓm x· héi B¶o hiÓm x· héi do c¬ quan b¶o hiÓm x· héi quËn Thanh Xu©n qu¶n lý. B¶o hiÓm x· héi ®­îc qu¶n lý theo chÕ ®é thùc chi thùc thanh, sau khi trÝch 20% BHXH nhµ m¸y nép cho c¬ quan b¶o hiÓm, trong quý nhµ m¸y chØ lµm nhiÖm vô chi hé. Cuèi quý, tæng hîp phÇn chi BHXH nhµ m¸y quyÕt to¸n víi c¬ quan BHXH. Chøng tõ ®Ó thanh to¸n b¶o hiÓm lµ giÊy chøng nhËn ®Ó thanh to¸n b¶o hiÓm Chøng tõ ph¶i cã x¸c nhËn cña phô tr¸ch ®¬n vÞ, ch÷ ký cña y b¸c sÜ kh¸m ch÷a sau ®ã ®­îc ®­a lªn phßng kÕ to¸n ®Ó thanh to¸n. Dùa vµo chøng tõ thanh to¸n BHXH kÕ to¸n tiÒn mÆt viÕt phiÕu chi. Ng­êi ®­îc h­ëng BHXH cÇm phiÕu chi ®Õn thñ quü nhËn tiÒn. Tõ phiÕu chi kÕ to¸n vµo sæ chi tiÕt BHXH. sæ chi tiÕt BHXH Th¸ng 03 n¨m 2000 Sè phiÕu chi Ngµy ph¸t sinh Sè tiÒn Tªn ng­êi nhËn Néi dung .. ... ... ... ... 60 26/3/2000 7.700 DiÖp-bao cøng Thanh to¸n BHXH 85 27/3/2000 102.000 Thuû-bao mÒm Thanh to¸n BHXH 86 27/3/2000 200.000 Loan-bao mÒm Thanh to¸n BHXH ... ... ... ... ... Tæng 7.678.500 C¸c chøng tõ thanh to¸n BHXH cña tõng ng­êi ®­îc kÕ to¸n tËp hîp riªng. Cuèi quý kÕ to¸n dùa vµo sè chøng tõ ®ã lËp b¶ng tæng hîp b¶o hiÓm x· héi vµ b¸o b¸o chi chÕ ®é trî cÊp èm ®au. 1.2/. Kinh phÝ c«ng ®oµn. Kinh phÝ c«ng ®oµn ®­îc trÝch theo 2% l­¬ng thùc chi cho ng­êi lao ®éng. Víi sè kinh phÝ c«ng ®oµn ®· trÝch ®ã nhµ m¸y ®Ó l¹i 0,7% ®Ó chi tiªu cßn l¹i nép cho c¬ quan cÊp trªn Sau mçi quý, thèng kª cña tõng ph©n x­ëng thu ®oµn phÝ (1% trªn tæng sè l­¬ng thùc lÜnh) trong ®ã nép ®oµn phÝ 0,35% cßn l¹i ®Ó ph©n x­ëng chi tiªu (th¨m hái èm ®au...). Phô tr¸ch ph©n x­ëng ®em b¶ng thu ®oµn phÝ ph©n x­ëng cïng sè tiÒn thu ®­îc nép lªn phßng kÕ to¸n. PhiÕu thu vµ phiÕu chi KPC§ ®­îc tËp hîp riªng lµm c¨n cø ®Ó vµo sæ chi tiÕt KPC§ (Sæ chi tiÕt kinh phÝ c«ng ®oµn ®­îc më t­¬ng tù sæ chi tiÕt b¶o hiÓm x· héi) 1.3/. B¶o hiÓm y tÕ. B¶o hiÓm y tÕ thuéc quyÒn qu¶n lý cña c¬ quan BHYT. ViÖc trî cÊp BHYT th«ng qua hÖ thèng y tÕ. Sè tiÒn trÝch BHYT sau khi ®Ó l¹i mét phÇn ®Ó mua thuèc, dông cô y tÕ nhµ m¸y nép cho c¬ quan BHYT. Chøng tõ dïng ®Ó thanh to¸n lµ c¸c ho¸ ®¬n, thÎ BHYT. §èi víi BHYT c¨n cø vµo phiÕu chi liªn quan ®Õn c«ng t¸c BHYT kÕ to¸n më sæ chi tiÕt (t­¬ng tù sæ chi tiÕt KPC§ vµ BHXH ®Ó theo dâi t×nh h×nh chi b¶o hiÓm y tÕ). 2/. H¹ch to¸n tæng hîp. Hµng th¸ng kÕ to¸n tiÕn hµnh trÝch 2% BHYT, 15% BHXH, 2% KPC§ vµo chi phÝ ®­îc thÓ hiÖn trªn cét 5, 6, 7 trong b¶ng "Ph©n bæ tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng". TrÝch 1% BHYT, 5% BHXH trªn l­¬ng cña ng­êi lao ®éng ®­îc thÓ hiÖn trong b¶ng "Tæng hîp phÇn chi l­¬ng". C¸c phiÕu chi liªn quan ®Õn chi KPC§, thanh to¸n BHXH, mua BHYT... ®­îc kÕ to¸n tiÒn mÆt ph¶n ¸nh vµo NhËt ký chøng tõ sè 1 (Trang 23). C¸c phiÕu thu liªn quan ®Õn thu ®oµn phÝ, c¬ quan BHXH thanh to¸n tiÒn chi BHXH cho nhµ m¸y ®­îc kÕ to¸n tiÒn mÆt ph¶n ¸nh vµo b¶ng kª sè 1. Nhµ m¸y thuèc l¸ B¶ng kª sè 1 Th¨ng Long Ghi nî TK 1111: TiÒn mÆt Th¸ng 03 n¨m 2000 Sè d­ ®Çu th¸ng: 1.347.750.929 STT Ngµy Ghi nî TK1111, Ghi cã c¸c tµi kho¶n Sè d­ cuèi ngµy ... 338 ... Céng nî TK1111 3382 3383 3384 ... ... ... ... ... ... ... ... ... 30 30/03/2000 2.074.000 17.213.000 998.213.000 ... ... ... ... ... ... ... ... ... Céng 59.986.216 0 0 11.028.898.804 Sè d­ cuèi th¸ng: 1.569.686.392 C¨n cø vµo UNC, sÐc chuyÓn kho¶n liªn quan ®Õn viÖc nép BHXH cho c¬ quan BHXH, mua BHYT... kÕ to¸n tiÒn göi ng©n hµng ph¶n ¸nh vµo nhËt ký chøng tõ sè 2. C¨n cø vµo giÊy b¸o cã cña ng©n hµng liªn quan ®Õn t×nh h×nh thanh to¸n cña c¬ quan BHXH, BHYT víi nhµ m¸y kÕ to¸n tiÒn göi ng©n hµng tËp hîp vµo b¶ng kÕ sè 2. NhËt ký chøng tõ sè 2 vµ b¶ng kª sè 2 ®­îc më t­¬ng tù NKCT sè 1 vµ BK 1. Sè liÖu tæng céng cña TK3382,3383, 3384 trong NKCT sè 1, NKCT sè 2 ph¶i khíp ®óng víi sè liÖu tæng céng trong sæ chi tiÕt KPC§, BHXH, BHYT. Dùa vµo sè liÖu tæng céng cña TK 3382, 3383, 3384 trong b¶ng kª sè 1, NKCT sè 1, b¶ng kª sè 2, NKCT sè 2, cét 10, 11, 12 NKCT sè 7, cét 5, 6 trong “B¶ng tæng hîp phÇn chi l­¬ng” kÕ to¸n tiÒn l­¬ng ghi vµo sæ c¸i tµi kho¶n 3382, 3383, 3384. Sæ c¸i c¸c tµi kho¶n 3382, 3383, 3384 ®­îc më t­¬ng tù sæ c¸i TK334. phÇn III: mét sè kiÕn nghÞ nh»m t¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý vµ hoµn thiÖn h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng, c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng t¹i nhµ m¸y thuèc l¸ Th¨ng Long. I/. §¸nh gi¸ vÒ c«ng t¸c h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng. Qua mét thêi gian t×m hiÓu thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng t¹i nhµ m¸y thuèc l¸ Th¨ng Long, dùa trªn nh÷ng kiÕn thøc, nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ h¹ch to¸n kÕ to¸n ®· ®­îc trang bÞ t¹i tr­êng t«i xin nªu mét sè nhËn xÐt sau: * VÒ c«ng t¸c h¹ch to¸n chi tiÕt. C¸ch tÝnh tiÒn l­¬ng cho ng­êi lao ®éng cña nhµ m¸y rÊt hîp lý ®· kÕt hîp ®­îc sè l­îng s¶n phÈm lµm ra cña ng­êi lao ®éng vµ thêi gian lao ®éng. C«ng viÖc thanh to¸n l­¬ng ®­îc lµm t­¬ng ®èi tèt. HÖ thèng chøng tõ ban ®Çu ph¶n ¸nh sè l­îng, chÊt l­îng lao ®éng, c¸c b¶ng chÊm c«ng vµ sæ s¶n l­îng ®­îc theo dâi chÆt chÏ, ghi chÐp chÝnh x¸c, râ rµng. Tr×nh tù l­u chuyÓn chøng tõ ®óng theo qui ®Þnh. ViÖc thanh to¸n l­¬ng lu«n ®óng kú h¹n. C¸c nghiÖp vô vÒ tiÒn l­¬ng ®­îc kÕ to¸n ph¶n ¸nh vµo sæ s¸ch chi tiÕt t­¬ng ®èi râ rµng vµ ®Çy ®ñ. Tuy nhiªn hiÖn nay vÉn cßn tån t¹i sau: Theo chÕ ®é, ng­êi lao ®éng nép 5% BHXH, 1% BHYT b»ng c¸ch khÊu trõ vµo l­¬ng nh­ng trong b¶ng thanh to¸n l­¬ng l¹i kh«ng cã kho¶n trõ BHXH, BHYT. Nh­ vËy, sè tiÒn l­¬ng mµ ng­êi lao ®éng nhËn ®­îc ®· kh«ng bÞ trõ ®i sè tiÒn BHXH, BHYT mµ ®¸ng lÏ ra hä ph¶i ®ãng. Thùc chÊt sè tiÒn nµy ®· ®­îc nhµ m¸y ®ãng hé vµ ®­îc coi lµ mét kho¶n l­¬ng ®· tr¶ cho c«ng nh©n viªn. * VÒ c«ng t¸c h¹ch to¸n tæng hîp. Trong th¸ng 3 nhµ m¸y cã ho¹t ®éng th­ëng thi ®ua nh©n dÞp 30/4, 1/5 ®©y lµ kho¶n tiÒn th­ëng kh«ng th­êng xuyªn kho¶n tiÒn th­ëng nµy ph¶i lÊy tõ quü khen th­ëng nh­ng nhµ m¸y l¹i lÊy tõ quü l­¬ng ®iÒu nµy lµ kh«ng ®óng. Sæ s¸ch kÕ to¸n tæng hîp nh­ c¸c nhËt ký chøng tõ ®­îc nhµ m¸y thiÕt kÕ ®óng víi chÕ ®é kÕ to¸n quy ®Þnh, riªng NKCT sè 7 kÕ to¸n ®· kÕt hîp biÓu mÉu cña NKCT sè 7 vµ b¶ng kª sè 4. Do BHXH, BHYT ®­îc tÝnh tæng hîp cho tõng phßng ban, ph©n x­ëng nªn trong nhµ m¸y cßn tån t¹i “B¶ng tæng hîp phÇn chi l­¬ng” “B¶ng tÝnh quü l­¬ng c¬ b¶n” b¶ng nµy t¹o ra sù cång kÒnh trong sæ s¸ch cña kÕ to¸n l­¬ng. MÆc dï nhµ m¸y ¸p dông h×nh thøc sæ nhËt ký chøng tõ nh­ng sæ c¸i c¸c tµi kho¶n 334, tµi kho¶n 338 kh«ng ®­îc kÕ to¸n ph¶n ¸nh ®óng mÉu sæ c¸i më theo h×nh thøc nhËt ký chøng tõ do chÕ ®é kÕ to¸n quy ®Þnh. H×nh thøc biÓu hiÖn sæ c¸i nµy cña nhµ m¸y kh«ng ®óng quy ®Þnh vµ kh«ng ®­îc hîp thøc ho¸. HiÖn nay nhµ m¸y ch­a cã hÖ thèng b¸o c¸o qu¶n trÞ vÒ lao ®éng tiÒn l­¬ng do vËy ch­a phôc vô c¸c nhµ qu¶n trÞ trong viÖc ph©n tÝch t×nh h×nh biÕn ®éng lao ®éng còng nh­ chi phÝ tiÒn l­¬ng trong chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. MÆc dï qui m« nhµ m¸y lín, nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh nhiÒu nh­ng cã sù trang bÞ m¸y vi tÝnh nªn m¸y vi tÝnh ®· hç trî ®­îc rÊt nhiÒu trong c«ng t¸c kÕ to¸n, tuy nhiªn h×nh thøc nhËt ký chøng tõ mµ nhµ m¸y ®ang ¸p dông l¹i kh«ng phï hîp víi viÖc lµm kÕ to¸n trªn m¸y vi tÝnh. Do kh«ng tËn dông ®­îc tèi ®a sù tù ®éng ho¸ cña m¸y vi tÝnh nªn kÕ to¸n viªn vÉn ph¶i kÕt hîp gi÷a kÕ to¸n thñ c«ng vµ kÕ to¸n m¸y, víi c«ng t¸c h¹ch to¸n chi tiÕt phÇn lín ph¶i lµm kÕ to¸n thñ c«ng. M¸y vi tÝnh chØ hç trî trong viÖc lµm kÕ to¸n tæng hîp. Ngoµi nh÷ng tån t¹i trªn c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n t¹i Nhµ m¸y thuèc l¸ Th¨ng Long rÊt tèt, c«ng t¸c kÕ to¸n l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng t¹i nhµ m¸y ®· thùc sù lµ mét c«ng cô trî gióp ®¾c lùc cho viÖc qu¶n trÞ nh©n lùc cña l·nh ®¹o ®ång thêi còng lµ chç dùa ®¸ng tin cËy cña ng­êi lao ®éng. II/. Ph©n tÝch t×nh h×nh qu¶n lý vµ sö dông quÜ tiÒn l­¬ng t¹i nhµ m¸y thuèc l¸ th¨ng long. Nh»m ®¸nh gi¸ viÖc sö dông quü tiÒn l­¬ng t¹i nhµ m¸y thuèc l¸ Th¨ng Long ta sö dông mét sè chØ tiªu sau: (BiÓu 8) Do trong th¸ng 3 nhµ m¸y cã th­ëng cuèi quý vµ th¸ng 2 nhµ m¸y kh«ng cã th­ëng v× vËy phÇn l­¬ng thùc chi th¸ng 3 t¨ng vät so víi th¸ng 2. §Ó xem xÐt møc biÕn ®éng thùc tÕ cña chi phÝ lao ®éng gi÷a th¸ng 2 vµ th¸ng 3 khi ph©n tÝch ta ph¶i lo¹i trõ tiÒn th­ëng ra khái l­¬ng thùc chi. Nh×n vµo biÓu 8 ta thÊy quü tiÒn l­¬ng toµn nhµ m¸y t¨ng 115.029.174® trong ®ã l­¬ng khèi lao ®éng gi¸n tiÕp t¨ng 124.813.492®, tiÒn l­¬ng khèi lao ®éng gi¸n tiÕp gi¶m 9.784.318®. Sè l­îng lao ®éng còng nh­ c¬ cÊu lao ®éng tõng bé phËn kh«ng ®æi do vËy quü tiÒn l­¬ng t¨ng lµ do tiÒn l­¬ng b×nh qu©n t¨ng. Së dÜ tiÒn l­¬ng b×nh qu©n khèi lao ®éng trùc tiÕp t¨ng lµ do nhµ m¸y tr¶ l­¬ng cho c«ng nh©n theo s¶n phÈm do vËy khi s¶n l­îng t¨ng tiÒn l­¬ng b×nh qu©n còng t¨ng theo. TiÒn l­¬ng b×nh qu©n khèi gi¸n tiÕp gi¶m lµ do viÖc tr¶ l­¬ng cho khèi lao ®éng gi¸n tiÕp ®­îc dùa theo thêi gian do vËy trong th¸ng sè ngµy nghØ cña khèi gi¸n tiÕp t¨ng lµm cho tiÒn l­¬ng b×nh qu©n khèi lao ®éng gi¸n tiÕp gi¶m. §Ó ®¸nh gi¸ ®­îc t×nh h×nh sö dông quü l­¬ng víi viÖc biÕn ®éng n¨ng suÊt lao ®éng ta xÐt quü l­¬ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt trùc tiÕp. (BiÓu 9) ë ®©y biÕn ®éng tuyÖt ®èi cña quü l­¬ng c«ng nh©n lµ 124.813.492®, biÕn ®éng t­¬ng ®èi lµ 17,3%. Sè l­îng c«ng nh©n kh«ng thay ®æi nh­ng s¶n l­îng l¹i t¨ng rÊt cao theo th­íc ®o hiÖn vËt s¶n l­îng t¨ng 12,74%, theo th­íc ®o tiÒn tÖ s¶n l­îng t¨ng 27,13% do vËy n¨ng suÊt lao ®éng còng t¨ng theo.Theo th­íc ®o hiÖn vËt n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng 12,74%, theo th­íc ®o gi¸ trÞ n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng 27,13%. Quü tiÒn l­¬ng t¨ng 17,3% trong khi n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng 27,13% chøng tá tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng cao h¬n tèc ®é t¨ng quü l­¬ng. Nh­ vËy nhµ m¸y ®· sö dông rÊt tèt vµ tiÕt kiÖm ®­îc quü l­¬ng. §Ó ®¸nh gi¸ thªm hiÖu qu¶ sö dông quü l­¬ng ta x¸c ®Þnh søc s¶n xuÊt cña mét ®ång tiÒn l­¬ng vµ biÕn ®éng vÒ tØ lÖ chi phÝ tiÒn l­¬ng trong gi¸ thµnh s¶n phÈm. Nh×n vµo biÓu 9 ta thÊy trong th¸ng 2, khi nhµ m¸y bá ra mét ®ång tiÒn l­¬ng th× t¹o ra ®­îc 28,23 ®ång s¶n l­îng trong khi ®ã th¸ng 3 nhµ m¸y t¹o ra ®­îc 30,6 ®ång s¶n l­îng, t¨ng so víi th¸ng 2 lµ 2,37 ®ång (tøc lµ t¨ng 8,4%). XÐt vÒ tû lÖ chi phÝ tiÒn l­¬ng trong gi¸ thµnh th× chi phÝ tiÒn l­¬ng trong tæng gi¸ thµnh chiÕm 9,36 % trong th¸ng 2 vµ chiÕm 9,33% trong th¸ng 3. Nh­ vËy, trong th¸ng 3 nhµ m¸y ®· gi¶m ®­îc 0,2% chi phÝ nh©n c«ng trong gi¸ thµnh s¶n phÈm, tiÕt kiÖm t­¬ng ®èi ®­îc 51.788.950® (= 0,2% x 25.894.474.769) Tãm l¹i nhµ m¸y ®· tiÕt kiÖm ®­îc quü tiÒn l­¬ng, chi phÝ nh©n c«ng trong gi¸ thµnh s¶n phÈm gi¶m, n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng ®©y lµ ®iÒu thµnh c«ng trong kinh doanh nhµ m¸y nªn ph¸t huy ®iÓm m¹nh nµy. III/. Mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng t¹i nhµ m¸y thuèc l¸ Th¨ng Long. Tõ nh÷ng nhËn xÐt ®­a ra trong thêi gian thùc tËp t¹i nhµ m¸y thuèc l¸ Th¨ng Long. §Ó kÕ to¸n lu«n lµ c«ng cô ®¾c lùc trong qu¶n lý kinh tÕ ®ång thêi ®Ó hoµn thiÖn h¬n c«ng t¸c kÕ to¸n t«i xin ®­a ra mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng t¹i nhµ m¸y thuèc l¸ Th¨ng Long. Trong c«ng t¸c h¹ch to¸n chi tiÕt: - B¶ng thanh to¸n l­¬ng ph¶i ®­îc thiÕt kÕ ®óng mÉu quy ®Þnh - Nhµ m¸y nªn nhanh chãng ¸p dông møc l­¬ng tèi thiÓu lµ 180.000® nh»m phï hîp víi quy ®Þnh cña nhµ n­íc. Trong c«ng t¸c h¹ch to¸n tæng hîp NÕu nhµ m¸y ph¶n ¸nh râ sè BHXH, BHYT khÊu trõ vµo l­¬ng cña c«ng nh©n viªn vµo b¶ng thanh to¸n l­¬ng th× kÕ to¸n sÏ kh«ng cÇn lËp “B¶ng tæng hîp phÇn chi l­¬ng” vµ “B¶ng tÝnh quü l­¬ng c¬ b¶n” khi ®ã nhµ m¸y sÏ thªm 2 cét BHXH, BHYT vµo “B¶ng quyÕt to¸n l­¬ng”. Sè liÖu tæng céng cña cét BHXH, BHYT trong c¸c b¶ng quyÕt to¸n l­¬ng sÏ ®­îc ®­a vµo sæ c¸i TK334. Sè liÖu tõ b¶ng quyÕt to¸n l­¬ng sÏ ®­îc ®­a vµo “Sæ chi l­¬ng”. Sau ®ã dùa vµo sè liÖu cét 7 trong “Sæ chi l­¬ng” kÕ to¸n ®­a vµo “B¶ng ph©n bæ tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng”. C¨n cø ®Ó ghi sæ c¸i TK334, TK338 gièng nh­ kÕ to¸n ®ang lµm t¹i nhµ m¸y. - Nhµ m¸y nªn sö dông sæ c¸i TK 334, TK3382, TK3383, TK3384 theo ®óng mÉu do chÕ ®é kÕ to¸n quy ®Þnh. - §Ó ph©n tÝch t×nh h×nh biÕn ®éng lao ®éng tiÒn l­¬ng trong nhµ m¸y, nhµ m¸y nªn lËp hÖ thèng b¸o c¸o qu¶n trÞ vÒ lao ®éng tiÒn l­¬ng. - Tuy nhiªn do cã sù øng dông m¸y vi tÝnh tèt nhÊt nhµ m¸y nªn thay h×nh thøc sæ nhËt ký chøng tõ b»ng h×nh thøc sæ nhËt ký chung võa ®¬n gi¶n, võa gióp nh©n viªn kÕ to¸n kh«ng nh÷ng trong viÖc h¹ch to¸n tæng hîp mµ cßn trong viÖc h¹ch to¸n chi tiÕt. Trong viÖc t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng HiÖn nay nhµ m¸y chØ th­ëng dùa trªn c¸c chØ tiªu møc ®é hoµn thµnh kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, c¸c ph©n x­ëng kÕt hîp thªm th¸i ®é lµm viÖc. Do vËy, nhµ m¸y nªn ®Ò thªm h×nh thøc th­ëng tiÕt kiÖm vËt t­, th­ëng ph¸t minh s¸ng chÕ. Bªn c¹nh ®ã x©y dùng quy chÕ ph¹t cho nh÷ng c«ng nh©n sö dông l·ng phÝ nguyªn vËt liÖu, ph¹t nh÷ng tæ s¶n xuÊt ch­a ®¹t chÊt l­îng. Th­ëng ph¹t ph¶i nghiªm minh th× ®ã míi lµ c«ng cô h÷u hiÖu gióp nhµ m¸y cã nh÷ng lao ®éng ®Çy tr¸ch nhiÖm, nhiÖt t×nh trong c«ng viÖc. KÕt luËn H¹ch to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng t¹i c¸c doanh nghiÖp lµ c«ng viÖc Ýt nghiÖp vô vµ t­¬ng ®èi ®¬n gi¶n tuy nhiªn ®Ó h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng võa lµ c«ng cô h÷u hiÖu cho c¸c nhµ qu¶n lý võa lµ chç dùa ®¸ng tin cËy cho ng­êi lao ®éng th× kh«ng ph¶i doanh nghiÖp nµo còng lµm ®­îc. §iÒu nµy ®ßi hái ph¶i cã sù kÕt hîp khÐo lÐo gi÷a c¸c chÕ ®é lao ®éng tiÒn l­¬ng hiÖn hµnh vµ ®Æc thï lao ®éng t¹i ®¬n vÞ. KÕ to¸n cÇn ph¶i n¾m v÷ng chøc n¨ng, nhiÖm vô cña kÕ to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng. C«ng t¸c h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng ph¶i c¨n cø vµo m« h×nh chung cña doanh nghiÖp vµ ®Æc tr­ng cña s¶n xuÊt kinh doanh cïng víi nh÷ng quy ®Þnh vÒ ghi chÐp lu©n chuyÓn chøng tõ ®Ó cã h­íng hoµn thiÖn thÝch hîp. MÆt kh¸c, khi h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng còng nh­ h¹ch to¸n kÕ to¸n phÇn hµnh kÕ to¸n ph¶i cung cÊp th«ng tin mét c¸ch kÞp thêi, chÝnh x¸c nhÊt cho c¸c nhµ qu¶n lý qua ®ã gãp phÇn qu¶n trÞ nh©n sù, ®Ò ra biÖn ph¸p t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. Chuyªn ®Ò ®· ph¶n ¸nh nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng trong doanh nghiÖp còng nh­ thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng t¹i nhµ m¸y thuèc l¸ Th¨ng Long. Nh÷ng chÕ ®é vÒ l­¬ng vµ h¹ch to¸n l­¬ng lµ c¬ së ®Ó ®­a ra c¸c nhËn xÐt, kiÕn nghÞ vÒ thùc tr¹ng c«ng t¸c h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng t¹i nhµ m¸y thuèc l¸ Th¨ng Long. Qua ®ã ng­êi viÕt cã dÞp t×m hiÓu s©u h¬n vÒ c«ng t¸c h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng trong doanh nghiÖp c¶ vÒ lý thuyÕt vµ thùc tÕ ®ång thêi m¹nh d¹n ®Ò xuÊt mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn h¬n n÷a c«ng t¸c h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng t¹i nhµ m¸y. Do sù hiÓu biÕt cã h¹n v× vËy ch¾c ch¾n trong luËn v¨n cßn nhiÒu sai sãt, t«i rÊt mong ®­îc sù th«ng c¶m vµ ®ãng gãp ý kiÕn cña ng­êi ®äc. Tµi liÖu tham kh¶o 1 - Lý thuyÕt vµ thùc hµnh kÕ to¸n tµi chÝnh (PTS. Ph¹m v¨n C«ng - NXB Tµi ChÝnh Hµ Néi - 1999) - §æi míi c¬ chÕ chÝnh s¸ch qu¶n lý lao ®éng - tiÒn l­¬ng (NXB ChÝnh trÞ Quèc gia - 1995) - ChÕ ®é tiÒn l­¬ng míi (Hµ Néi - ChÝnh trÞ Quèc Gia - 1993) - Chi phÝ tiÒn l­¬ng cña doanh nghiÖp nhµ n­íc trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng (Bïi TiÕn Quý, Vò Quang Thä - NXB ChÝnh trÞ Quèc Gia - 1997) - HÖ thèng c¸c v¨n b¶n hiÖn hµnh lao ®éng - viÖc lµm - tiÒn l­¬ng - BHXH ( Tæng liªn ®oµn lao ®éng ViÖt Nam - 1997) - C¸c v¨n b¶n quy ®Þnh chÕ ®é tiªn l­¬ng míi (TËp 1, tËp 2 , tËp 3 - Tæng liªn ®oµn lao ®éng ViÖt Nam - 1997) - T¹p chÝ lao ®éng x· héi (Sè 6/1998, sè 11/1999) Môc lôc