Chuyên đề Hoàn thiện công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Viện Nghiên cứu Cơ khí

g ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. X¸c ®Þnh ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ c«ng viÖc ®Çu tiªn cã ý nghÜa quÕt ®Þnh ®Õn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. T¹i ViÖn Nghiªn cøu C¬ khÝ, ®Ó phï hîp víi quy tr×nh c«ng nghÖ vµ yªu cÇu qu¶n lý, ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ ®· x¸c ®Þnh ®èi t­îng t¹p hîp chi phÝ vµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ toµn doanh nghiÖp. ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng (hîp ®ång). Tuy nhiªn, ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ ®· cã mét hÖ thèng ®Þnh møc vÒ gi¸ sµn râ rµng cho tõng lo¹i s¶n phÈm cña m×nh nªn khi ký kÕt hîp ®ång víi kh¸ch hµng lthif ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ c¨n cø vµo biÓu ®Þnh møc cã s¾n nµy ®Ó lªn gi¸ c¶ cho hîp ®ång (theo nguyªn t¾c gi¸ b¸n ph¶i lín h¬n hoÆc b»ng gi¸ sµn). vµ ®Ó thÝch øng víi ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®· chän th× ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i lµ ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ theo toµn doanh nghiÖp. MÆt kh¸c, xuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ, ®èi t­îng vµ ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ ®· lùa chän ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh lµ ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp (gi¶n ®¬n): åZ=CF dë dang ®Çu kú + CF ph¸t sinh trong kú – CF dë dang cuèi kú Theo ph­¬ng nµy kÕ to¸n c¨n cø vµo c¸c chøng tõ gèc, c¸c b¶ng ph©n bæ tËp hîp toµn bé chi phÝ ph¸t sinh theo tõng kho¶n môc chi phÝ. C¸c kho¶n môc chi phÝ ë ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ lµ: chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung. C¸c kho¶n môc chi phÝ nµy còng chÝnh lµ bé phËn cÊu thµnh nªn gi¸ thµnh s¶n phÈm. Néi dung cña ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ ®· x¸c ®Þnh ë ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ lµ kÕ to¸n më c¸c sæ chi tiÕt ®Ó h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, cuèi th¸ng tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. §Ó phôc vô cho viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, kÕ to¸n sö dông c¸c sæ s¸ch kÕ to¸n sau: NhËt ký chøng tõ sè 7: TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh toµn doanh nghiÖp. B¶ng ph©n bæ sè 1: B¶ng ph©n bæ tiÒn l­¬ng vµ b¶o hiÓm x· héi. B¶ng ph©n bæ sè 3: B¶ng tÝnh vµ ph©n bæ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh. B¶ng kª nhËp xuÊt tån vËt liÖu (phÇn II- kª khai phÇn xuÊt vËt liÖu theo tõng kho¶n môc chi phÝ). Sæ c¸i c¸c tµi kho¶n chi phÝ vµ TK 154. Cïng víi c¸c lo¹i chøng tõ nh­: B¶ng thanh to¸n l­¬ng, b¶ng ®Ò nghÞ thanh to¸n (cña c¸c ph©n x­áng)... Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cña ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ ®­îc kh¸i qu¸t nh­ sau: S¬ ®å 4: S¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ViÖn Nghiªn cøu C¬ khÝ - C¸c b¶ng ph©n bæ. - NKCT sè 1, 2, 5, 10 - B¶ng kª 1,2,11 - C¸c chøng tõ chi phÝ Sæ, thÎ kÕ to¸n chi tiÕt NhËt ký chøng tõ sè 7 Sæ C¸i vµ TK chi phÝ vµ TK 154 B¸o c¸o Ghi hµng ngµy Ghi cuèi ngµy 2. Tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i ViÖn Nghiªn cøu C¬ khÝ. 2.1. H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp bao gåm toµn bé nguyªn vËt liÖu chÝnh, nguyªn vËt liÖu phô, nhiªn liÖu ®éng lùc... ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ dïng trùc tiÕp cho s¶n xuÊt s¶n phÈm , kho¶n môc chi phÝ nµy chiÕm tû träng 34% trong tæng chi phÝ s¶n xuÊt cña ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ. ViÖc h¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp cã tÇm quan träng ®Æc biÖt, lµ c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh l­îng tiªu hao vËt chÊt trong s¶n xuÊt vµ tÝnh to¸n chÝnh x¸c gi¸ thµnh s¶n phÈm. Nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp cña ViÖn bao gåm nhiÒu lo¹i, cô thÓ: - Nguyªn vËt liÖu chÝnh: VËt t­ dïng cho s¶n xuÊt nh­ c¸c lo¹i thÐp, t«n... - Nguyªn vËt liÖu phô: Mì, kh¨n lau, que hµn, s¬n. - Nhiªn liÖu: X¨ng, dÇu c¸c lo¹i... - Phô tïng thay thÕ: chñ yÕu lµ phô tïng thay thÕ cho « t« c¸c lo¹i hép sè, sÐc m¨ng, trôc cam... mét sè phô tïng cña m¸y mãc thiÕt bÞ s¶n xuÊt. §Ó h¹ch to¸n chi tiÕt vËt liÖu ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ ®· ¸p dông ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt vËt liÖu lµ ph­¬ng ph¸p sè d­. Nguyªn vËt liÖu cña ViÖn mÆc dï còng ®­îc nhËp xuÊt kho liªn tôc nh­ng chñ yÕu lµ ViÖn th­êng x¸c ®Þnh nhu cÇu cña s¶n xuÊt ®Ó mua nguyªn vËt liÖu ®­a trùc tiÕp vµo s¶n xuÊt, do ®ã ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ sö dông gi¸ thùc tÕ ®Ó h¹ch to¸n vËt liÖu nhËp xuÊt kho. Gi¸ thùc tÕ vËt liÖu bao gåm gi¸ mua céng chi phÝ thu mua (chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì, c«ng t¸c phÝ...). Trong kú, khi cã c¸c nghiÖp vô vÒ vËt liÖu ph¸t sinh, c¨n cø vµo c¸c chøng tõ, kÕ to¸n tiÕn hµnh ghi sæ chi tiÕt vËt liÖu, cuèi th¸ng tæng hîp vµ ph©n lo¹i chøng tõ theo tõng lo¹i vËt liÖu vµ theo kho¶n môc chi phÝ. KÕt qu¶ tÝnh to¸n, ph©n bæ thÓ hiÖn trªn B¶ng kª nhËp xuÊt vËt liÖu. (BiÓu sè 1). B¶ng kª nhËp xuÊt vËt liÖu cña ViÖn lËp ra cho ta thÊy râ chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh, phô, nhiªn liÖu, phô tïng thay thÕ vµ c«ng cô dông cô ph©n bæ cho c¸c kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña ViÖn. B¶ng kª nhËp xuÊt vËt liÖu, cô thÓ lµ phÇn II- phÇn xuÊt lµ c¨n cø ®Ó kÕ to¸n ghi vµo NhËt ký chøng tõ sè 7 phÇn Nî c¸c tµi kho¶n chi phÝ nh­ TK 621, TK 627, TK 642, TK 632...ghi Cã TK 1512, TK 1522, TK 1523, TK 1524, TK 1525 vµ TK 153. Qua phÇn II cña “B¶ng kª nhËp xuÊt vËt liÖu” ta thÊy chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp cña ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ - Nguyªn vËt liÖu chÝnh: 46.155.000 ®ång. - Nguyªn vËt liÖu phô: 2.626.000 ®ång. - C«ng cô dông cô: 1.105.000 ®ång. BiÓu sè 1 ViÖn Nghiªn cøu C¬ khÝ B¶ng kª nhËp –xuÊt vËt liÖu Sè TT Néi dung 1521 1522 1523 Céng 152 153 Tæng céng I NhËp ....... Céng nhËp 51.605.000 16.800.000 1.202.500 69.607.500 II XuÊt 1 ThÐp 34, 45 765.000 765.000 2 ThÐp 9*C 10.000.000 10.000..000 3 D©y ®iÖn VVF, bét nh«m 6.000.000 6.000.000 4 DÇu m¸y 90 500.000 500.000 5 Nh«m 82.750.000 82.750.000 6 ThÐp trßn 11.245.000 11.245.000 7 S¬n nhò 2.626.000 2.626.000 8 §ång 9.870.000 . 9.870.000 9 Tïng carton, ba li, bao b× 1.105.000 1.105.000 Céng xuÊt 46.155.000 2.626.000 1.105.000 BiÓu sè 1 ViÖn Nghiªn cøu C¬ khÝ B¶ng kª nhËp –xuÊt vËt liÖu Sè TT Néi dung 1521 1522 1523 Céng 152 153 Tæng céng I NhËp 1 ThÐp 34, 45 9.000.000 9.000.000 9.000.000 2 ThÐp 9*C 12.000.000 12.000.000 12.000.000 3 DÇu m¸y 90 625.000 625.000 625.000 4 D©y ®iÖn VVF, bét nh«m 8.500.000 8.500.000 8.500.000 5 ThÐp trßn 11.050.000 1.105.000 1.105.000 6 Nh«m 8.850.000 8.850.000 8.850.000 7 §ång 9.950.000 9.950.000 9.950.000 8 S¬n nhò 3.675.000 3.675.000 3.675.000 ThÐp tÊm 13.000.000 130.000.000 X¨ng 12.500.000 12.500.000 9 Tïng carton, ba li, bao b× 1.202.500 1.202.500 Céng nhËp 51.605.000 16.800.000 1.202.500 69.607.500 2.2. H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp TiÒn l­¬ng lµ mét bé phËn cÊu thµnh chi phÝ s¶n xuÊt, cho nªn viÖc tÝnh to¸n vµ ph©n bæ chÝnh x¸c tiÒn l­¬ng vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm sÏ gãp phÇn h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng tÝch luü, c¶i thiÖn ®êi sèng cña c¸n bé c«ng nh©n viªn trong ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ. Kho¶n môc chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cña ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ ®­îc x¸c ®Þnh ®óng theo quy ®Þnh cña chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh, tøc l¸ bao gåm tiÒn l­¬ng, c¸c kho¶n phô cÊp vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. §èi víi c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n xuÊt,ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ ¸p dông h×nh thøc l­¬ng kho¸n. Trong ®ã bao gåm 3 h×nh thøc: - L­¬ng thêi gian (c«ng nhËt): h×nh thøc l­¬ng nµy ¸p dông ®èi víi nh÷ng c«ng nh©n s¶n xuÊt mµ c«ng viÖc cña hä kh«ng ®Þnh møc ®­îc, ch¼ng h¹n nh÷ng c«ng nh©n phô. Theo h×nh thøc nµy, c¨n cø vµo b¶ng chÊm c«ng do nh©n viªn thèng kª ph©n x­ëng lËp, bé phËn lao ®éng tiÒn l­¬ng sÏ tÝnh l­¬ng cho c«ng nh©n viªn. - L­¬ng s¶n phÈm c¸ nh©n: h×nh thøc l­¬ng nµy ¸p dông ®èi víi nh÷ng tr­êng hîp c«ng viÖc cña c«ng nh©n s¶n xuÊt cã thÓ ®Þnh møc ®­îc cho tõng c¸ nh©n (sæ chi tiÕt, s¶n phÈm mµ mét c«ng nh©n thùc s¶n xuÊt ®­îc). Theo h×nh thøc tr¶ l­¬ng nµy, tiÒn l­¬ng cña c«ng nh©n ®­îc lÜnh ®­îc tÝnh to¸n qua ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng vµ sè l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh. L­¬ng s¶n phÈm = sè l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh x ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng. Trong ®ã, ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng s¶n phÈm ®­îc tÝnh trªn c¬ së ®Þnh møc lao ®éng kÕt hîp víi møc ngµy c«ng cÊp bËc cña c«ng nh©n s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ ®­îc lËp riªng cho tõng s¶n phÈm, c«ng viÖc. Sè l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh ®­îc x¸c ®Þnh c¨n cø vµo phiÕu nhËp kho thµnh phÈm hay biªn b¶n bµn giao s¶n phÈm hoÆc ho¸ ®¬n thanh to¸n víi kh¸ch hµng. Nh­ vËy s¶n phÈm hoµn thµnh chØ ®­îc tÝnh khi ®· qua kiÓm nghiÖm, nghiÖm thu ®¶m b¶o chÊt l­îng. - L­¬ng s¶n phÈm tËp thÓ: h×nh thøc l­¬ng nµy còng t­¬ng tù nh­ h×nh thøc l­¬ng s¶n phÈm c¸ nh©n. nã còng ¸p dông trong tr­êng hîp c«ng viÖc cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt lµ ®Þnh møc ®­îc, tuy nhiªn, c«ng viÖc do mét nhãm c«ng nh©n thùc hiÖn vµ kh«ng thÓ ®Þnh møc cho tõng c¸ nh©n ®­îc mµ ph¶i tÝnh c«ng chung cho c¶ nhãm. Theo h×nh thøc tr¶ l­¬ng nµy, tiÒn l­¬ng còng ®­îc tÝnh t­¬ng tù nh­ h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm c¸ nh©n. vÝ dô, ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ quy ®Þnh mét c«ng viÖc trung tu s¬n víi gi¸ 800.000 ®ång, v¸ s¬n nhá hÕt 100.000 ®ång vµ quy ®Þnh c«ng viÖc nµy do 3 lao ®éng lµm nh­ vËy sè l­îng mçi lao ®éng ®­îc nhËn lµ 300.000 ®ång. Ngoµi ra, c«ng nh©n s¶n xuÊt cßn ®­îc nhËn c¸c kho¶n cã tÝnh chÊt l­¬ng nh­ c¸c kho¶n phô cÊp vµ c¸c kho¶n kh¸c. L­¬ng thùc tÕ = L­¬ng s¶n phÈm + C¸c kho¶n phô cÊp vµ c¸c kho¶n kh¸c. ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ còng tiÕn hµnh trÝch BHXH, BHYT vµ KPC§ theo quy ®Þnh chÕ ®é kÕ to¸n tµi chÝnh. Cô thÓ nh­ sau: TrÝch KPC§ vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh = L­¬ng thùc tÕ x 2% TrÝch BHYT vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh = L­¬ng thùc tÕ x 2% TrÝch BHXH vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh = L­¬ng thùc tÕ x 15% Hµng th¸ng, bé phËn tæ chøc lao ®éng tiÒn l­¬ng c¨n cø vµo phiÕu x¸c nhËn s¶n phÈm hay c«ng viÖc hoµn thµnh, giÊy b¸o nghiÖm thu s¶n phÈm vµ b¶ng chÊm c«ng do ph©n x­ëng b¸o c¸o lªn ®Ó tÝnh tiÒn l­¬ng cho c«ng nh©n s¶n xuÊt trùc tiÕp. Trªn c¬ së ®ã, kÕ to¸n lËp b¶ng thanh to¸n tiÒn l­¬ng cho c¸c ph©n x­ëng, bé phËn vµ tiÕn hµnh trÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo tû lÖ quy ®Þnh. Sau ®ã c¨n cø vµo c¸c b¶ng thanh to¸n tiÒn l­¬ng cho c¸c ph©n x­ëng, bé phËn ®Ó vµo b¶ng ph©n bæ tiÒn l­¬ng vµ b¶o hiÓm x· héi (biÓu sè 2). Qua b¶ng ph©n bæ tiÒn l­¬ng vµ b¶o hiÓm x· héi ta thÊy: L­¬ng thùc tÕ ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt lµ 24.490.000. C¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng lµ: 1.469.400 ®ång, trong ®ã: TrÝch KPCDD vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh: 489.800 TrÝch BHYT vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh: 734.700 TrÝch BHXH vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh:4.898.000 BiÓu sè 2: Doanh nghiÖp: ViÖn Nghiªn cøu C¬ khÝ B¶ng ph©n bæ tiÒn l­¬ng vµ b¶o hiÓm x· héi Th¸ng 11 n¨m 2003 Stt Ghi Cã TK §èi t­îng sö dông (ghi nî TK) TK 334- ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn TK 338 – ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c Tång céng L­¬ng C¸c kho¶n phô cÊp C¸c kho¶n kh¸c Céng Cã TK 334 TrÝch KPC§ (TK 3382) BHXH (TK 3383) BHYT (TK 3384) Céng Cã TK 338 (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) (11) 1 TK 622 244.490.000 489.800 4.898.000 734.700 6.122.500 30.612.500 2 TK 627 2.200.000 44.000 440.000 66.000 550.000 2.750.000 3 TK 641 1.520.000 30.400 304.000 45.600 380.000 1.900.000 4 TK 642 5 TK 811 6 TK 3383 7 TK 334 Tæng céng 28.210.000 564.200 5.642.000 846.300 7.052.500 35.262.500 2.3. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung Chi phÝ s¶n xuÊt chung cña ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ ph¸t sinh trong ph¹m vi ph©n x­ëng s¶n xuÊt nh­ng cã tÝnh chÊt phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm (trõ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp vµ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp) nh­: chi phÝ vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu dïng chung cho c¶ ph©n x­ëng, chi phÝ vÒ c«ng cô dông cô, chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ nh©n viªn ph©n x­ëng, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ c¸c chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn... ViÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung ®­îc tiÕn hµnh nh­ sau: 2.3.1. Chi phÝ vËt liÖu, c«ng cô dông cô Chi phÝ vËt liÖu, c«ng cô dông cô ®­îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng chi phÝ vÒ vËt liÖu, c«ng cô dông cô xuÊt dïng chung cho c¸c ph©n x­ëng, bao gåm c¸c lo¹i vËt liÖu chÝnh nh­ thÐp; vËt liÖu phô nh­ que hµn, giÎ lau, dÇu ma rót, èng ®ång; nhiªn liÖu, c¸c lo¹i vËt liÖu sö dông cho qu¶n lý ph©n x­ëng, (giÊy, bót, v¨n phßng phÈm) Gi¸ vËt liÖu xuÊt dïng cho c¶ ph©n x­ëng còng ®­îc tÝnh b»ng gi¸ thùc tÕ. C«ng cô dông cô xuÊt dïng ®­îc ph©n bæ theo ph­¬ng ph¸p ph©n bæ mét lÇn, tøc lµ c«ng cô dông cô xuÊt dïng vµo kú nµo sÏ ®­îc tÝnh vµo chi phÝ cña kú Êy theo gi¸ thùc tÕ cña c«ng cô dông cô ®ã. C¨n cø vµo c¸c chøng tõ gèc vµ c¸c sæ s¸ch cã liªn quan, kÕ to¸n ghi chÐp, ph¶n ¸nh trªn c¸c sæ chi tiÕt vËt liÖu chi phÝ vËt liÖu liÖu chÝnh, phô, nhiªn liÖu, c«ng cô dông cô xuÊt dïng chung cho c¶ ph©n x­ëng. Cuèi kú, chi phÝ nµy ®­îc tæng hîp vµ ph¶n ¸nh trªn “B¶ng kª nhËp xuÊt vËt liÖu” (BiÓu sè 1, PhÇn II-xuÊt, 2-TK 627”). Sau ®ã, kÕ to¸n sÏ ph¶n ¸nh tcp nµy lªn NhËt ký Chøng tõ sè 7 c¨n cø vµo “B¶ng kª nhËp xuÊt vËt liÖu”. Theo B¶ng kª nhËp xuÊt vËt liÖu th¸ng 11/2003 (BiÓu sè 1) ta thÊy: - Gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu chÝnh tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ 1.813.357 ®ång. - Gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu phô tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ: 879.300 ®ång. - Gi¸ nhiªn liÖu tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ: 571.500 ®ång. - Gi¸ trÞ vËt liÖu cho XDCB tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ 3.595.771 ®ång. - Gi¸ trÞ c«ng cô dông cô tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt chông lµ: 10.903.351 ®ång. Ngoµi ra, cßn cã kho¶n chi phÝ ®éng lùc thuª ngoµi tÝnh vµo yÕu tè chi phÝ nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô trong chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ 11.727.810 ®ång. Nh­ vËy toµn bé chi phÝ vËt liÖu, c«ng cô dông cô cho s¶n xuÊt chung lµ: 29.489.608 ®ång. 2.3.2. Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh Tµi s¶n cè ®Þnh lµ nh÷ng t­ liÖu lao ®äng cã gi¸ trÞ lín, thêi gian sö dông dµi vµ cã ®Æc ®iÎm lµ tham gia vµo nhiÒu chu kú s¶n xuÊt kinh doanh. Theo quy ®Þnh cña Bé tµi chÝnh TSC§ lµ nh÷ng tµi s¶n cã gi¸ trÞ trªn 5.000.000 ®ång vµ cã thêi gian sö dông trªn 1 n¨m. Do ®ã, khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh tµi s¶n cè ®Þnh bÞ hao mßn dÇn vÒ mÆt gi¸ trÞ vµ hiÖn vËt, phÇn gi¸ trÞ hao mßn ®­îc chuyÓn dÞch vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm d­íi h×nh thøc khÊu hao. Nh»m thu håi vèn ®Çu t­ ®Ó thùc hiÖn söa ch÷a, ®Çu t­, mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh ®Ó duy tr× vµ ph¸t triÓn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ tiÕn hµnh trÝch khÊu hao cho tµi s¶n cè ®Þnh phôc vô cho s¶n xuÊt vµ tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung. Tû lÖ khÊu hao c¸c lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh cña ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ nh­ sau: Tû lÖ khÊu hao nhµ x­ëng lµ: 4% Tû lÖ khÊu hao m¸y mãc thiÕt bÞ lµ: 10% T¹i ViÖn Nghiªn cøu C¬ khÝ, kÕ to¸n dïng B¶ng tÝnh vµ ph©n bæ khÊu hao vµo cuèi mçi th¸ng ®Ó tÝnh to¸n cô thÓ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh cho tõng th¸ng mµ chØ tÝnh to¸n vµ trÝch khÊu hao ë mét sè gÇn ®óng. Sau ®ã, vµo cuèi n¨m, kÕ to¸n míi lËp B¶ng tÝnh vµ ph©n bæ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh ®Ó tÝnh to¸n cô thÓ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh ph¶i trÝch trong n¨m vµ trõ ®i khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh ®· trÝch vµo c¸c th¸ng trong n¨m ®Ó tÝnh khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh ®· trÝch vµo c¸c th¸ng trong n¨m ®Ó tÝnh ra khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh cßn ph¶i trÝch cuèi n¨m. Theo tÝnh to¸n t¹i ViÖn, chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung th¸ng 11/2003 lµ: 5.194.515 ®ång 2.3.3. Chi phÝ nh©n viªn ph©n x­ëng Chi phÝ nh©n viªn ph©n x­ëng lµ nh÷ng chi phÝ tiÒn l­¬ng, trÝch theo l­¬ng vµ nh÷ng kho¶n cã tÝnh chÊt l­¬ng cña nh©n viªn ph©n x­ëng. Nh©n viªn ph©n x­ëng ë ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ gåm cã qu¶n ®èc, ph©n x­ëng, phã qu¶n ®èc ph©n x­ëng, nh©n viªn thèng kª ph©n x­ëng, thñ kho... §èi víi nh©n viªn ph©n x­ëng (c«ng nh©n gi¸n tiÕp), ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ tr¶ l­¬ng theo thêi gian. C¨n cø vµo b¶ng chÊm c«ng do nh©n viªn thèng kª ph©n x­ëng lËp t¹i ph©n x­ëng vµ bËc l­¬ng cña tõng ng­êi, bé phËn lao ®éng tiÒn l­¬ng tÝnh l­¬ng chÝnh cña c¸c nh©n viªn ph©n x­ëng theo chÕ ®é quy ®Þnh cña Nhµ n­íc. Ngoµi l­¬ng chÝnh, nh©n viªn ph©n x­ëng cßn ®­îc h­ëng c¸c kho¶n phô cÊp, th­ëng... L­¬ng thùc tÕ cña nh©n viªn ph©n x­ëng = L­¬ng chÝnh + C¸c kho¶n phô cÊp PHÇn trÝch theo l­¬ng cña c«ng nh©n gi¸n tiÕp (BHXH, BHYT, KPC§) còng ®­îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung vµ tÝnh theo c«ng thøc: TrÝch KPC§ vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh = L­¬ng thùc tÕ x 2% TrÝch BHYT vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh = L­¬ng chÝnh x 2% TrÝch BHY vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh = L­¬ng chÝnh x 15% Theo B¶ng ph©n bæ l­¬ng vµ b¶o hiÓm x· héi (BiÓu sè 2): TiÒn l­¬ng thùc tÕ cña nh©n viªn ph©n x­ëng lµ 2.900.000 ®ång. C¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng cña nh©n viªn ph©n x­ëng ®­îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ: Kinh phÝ c«ng ®oµn": 44.000 ®ång B¶o hiÓm x· héi: 440.000 ®ång B¶o hiÓm y tÕ: 66.000 ®ång 2.4. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang, tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 2.4.1. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang Do nguyªn vËt liÖu chÝnh ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm chiÕm tû träng lín trong tæng chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®­îc xuÊt dïng mét lÇn ngay tõ b­íc c«ng nghÖ ®Çu tiªn (khi nh©n ®­îc ®¬n ®Æt hµng th× mua nguyªn vËt liÖu chuyÓn th¼ng vµo s¶n xuÊt hoÆc xuÊt kho ngay mét lÇn) nªn ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ ¸p dông ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ nguyªn vËt liÖu. Theo ph­¬ng ph¸p nµy, gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang chØ bao gåm chi phÝ nguyªn vËt liÖu, cßn nh÷ng chi phÝ kh¸c ph¸t sinh ®Òu tÝnh trùc tiÕp vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh. ViÖc x¸c ®Þnh sè l­îng vµ gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang phôc vô tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm kh«ng chØ dùa vµo sè liÖu h¹ch to¸n trªn sæ s¸ch mµ ph¶i kÕt hîp víi viÖc kiÓm kª, ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang thùc tÕ t¹i ph©n x­ëng. V× vËy, kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh ph¶i c¨n cø vµo sè liÖu trong sæ s¸ch kÕ to¸n víi biªn b¶n kiÓm kª cuèi th¸ng do nh©n viªn thèng kª ph©n x­ëng b¸o c¸o lªn vµ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi th¸ng c¶ vÒ mÆt sè l­îng vµ gi¸ trÞ. T¹i ViÖn Nghiªn cøu C¬ khÝ, s¶n phÈm dë dang bao gåm c¸c ®¬n ®Æt hµng hay hîp ®ång söa ch÷a ch­a hoµn thµnh ®ang n»m trªn day chuyÒn s¶n xuÊt. Gi¸ trÞ cña sè s¶n phÈm dë dang nµy ®­îc tÝnh theo chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh. Cô thÓ gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi th¸ng 11/2003 cña ViÖn lµ: Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Çu th¸ng: 34.231.850 ®ång. Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi th¸ng: 41.416.942 ®ång. 2.4.2. Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Cuèi th¸ng, kÕ to¸n tiÕn hµnh kÕt chuyÓn toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt (chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung) vµo bªn Nî TK 154. §ång thêi, c¨n cø vµo c¸c chøng tõ liªn quan kÕ to¸n tËp hîp nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh lµm gi¶m chi phÝ ph¸t sinh trong kú. Ch¼ng h¹n trong th¸ng 11/2003, t¹i ViÖn cã mét kho¶n lµm ph¸t sinh gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt ®· ®­îc kÕ to¸n ph¶n ¸nh: Nî TK 111: 7.378.357 Cã TK 627: 7.378.357 §©y lµ tr­êng hîp ViÖn ®· tr¶ tæng sè tiÒn ®iÖn, n­íc theo c«ng t¬ cña ViÖn vµ kÕ to¸n ®· h¹ch to¸n vµo bªn Nî TK 627. tuy nhiªn, do ViÖn cã thuª mét sè cöa hµng nªn trong tæng sè tiÒn ®iÖn n­íc mµ ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ ®· tr¶ cã bao gåm tiÒn ®iÖn n­íc cña c¸c cöa hµng – kho¶n nµy theo “Hîp ®ång cho thuª cöa hµng” lµ bªn ®i thuª ph¶i tr¶. V× vËy, theo c«ng t¬ ®iÖn n­íc ë c¸c cöa hµng thifkto tÝnh ra sè tiÒn ®iÖn n­íc mµ ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ ph¶i thu cña bªn thuª cöa hµng (vµ ®· thu b»ng tiÒn mÆt) lµ 7.378.357 ®ång. Thùc chÊt, kho¶n tiÒn nµy kh«ng thuéc chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña ViÖn nªn kÕ to¸n lo¹i nã ra khái chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. Trªn c¬ së b¶ng ph©n bæ, c¸c B¶ng kª sè 1,2,11 B¶ng kª nhËp xuÊt vËt liÖu vµ c¸c NhËt ký Chøng tõ sè 1,2,5,10 vµ c¸c chøng tõ kh¸c cã liªn quan kÕ to¸n tiÕn hµnh tæng hîp sè liÖu vµo NhËt ký Chøng tõ sè 7, gåm 2 phÇn: PhÇn 1: TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh toµn doanh nghiÖp (BiÓu sè 3) PhÇn 2: Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo yÕu tè (BiÓu sè 4) BiÓu sè 3 NhËt ký Chøng tõ sè 7 PhÇn I. Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh toµn doanh nghiÖp Ghi Cã c¸c Tµi kho¶n: 142, 152, 153, 154, 214, 241, 334, 335, 338, 611, 621, 622, 627, 631 TT C¸c TK ghi Cã C¸c TK ghi Nî 152 153 154 214 334 338 1 TK 621 40.095.500 1.105.000 2 TK 622 24.490.000 4.653.100 3 TK 155 64.417.615 4 TK 627 5.194.515 2.200.000 418.000 5 TK 641 936.250 6 TK 642 1.054.327 7 TK 334 1.601.400 Céng A 40.095.500 1.105.000 64.417.615 7.176.092 26.690.000 6.672.500 Céng B Tæng céng (A+B) 40.095.500 1.105.000 64.417.615 7.176.092 26.690.000 6.672.500 BiÓu sè 4 NhËt ký Chøng tõ sè 7 PhÇn II. Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo yÕu tè Th¸ng 11 n¨m 2003 Stt Tªn c¸c TK chi phÝ s¶n xuÊt kinh doah YÕu tè chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh Lu©n chuyÓn néi bé kh«ng tÝnh vµo CPSXKD Tæng céng chi phÝ Nguyªn vËt liÖu Nhiªn liÖu ®éng lùc TiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp BHXH, BHYT KhÊu hao TSC§ Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi Chi phÝ b»ng tiÒn kh¾c Céng (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) (11) 1 TK 631 2 TK 142 3 TK 335 4 TK 621 40.095.500 5 TK 622 24.490.000 4.633.100 6 TK 627 2.200.000 418.000 5.194.515 7 TK 641 936.250 8 TK 642 1.054.327 Céng trong th¸ng 40.095.500 7.176.092 Luü kÕ ®Çu n¨m 26.690.000 6.672.500 VÒ viÖc tÝnh gi¸ thµnh t¹i ViÖn, do ViÖn lu«n s¶n xuÊt theo c¸c ®¬n ®Æt hµng nªn thùc chÊt khi nhËn ®­îc hîp ®ång phßng kü thuËt chÞu tr¸ch nhiÖm lËp ra ®¬n gi¸ söa ch÷a, l¾p r¸p hoÆc s¶n xuÊt s¶n phÈm theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng. Thùc chÊt lµ dùa vµo ®Þnh møc vÒ nguyªn vËt liÖu, vÒ tiÒn c«ng, giê c«ng... ®Ó ­íc tÝnh chi phÝ vµ lªn gi¸ thanh to¸n cho mçi hîp ®ång cÇn söa ch÷a. Sau ®ã,kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh cho toµn bé hîp ®ång ®ã dùa trªn c¸c ®Þnh møc cã s½n mµ kh«ng dïng bÊt kú mét b¶ng tÝnh gi¸ thµnh kÕ ho¹ch hay thùc tÕ nµo. Sau khi ViÖn vµ KH tho¶ thuËn xong vÒ gi¸ c¶, thêi h¹n thêi ®iÓm giao nhËn s¶n phÈm ... vµ ký kÕt hîp ®ång th× ViÖn b¾t ®Çu tiÕn hµnh s¶n xuÊt theo hîp ®ång ®· ký kÕt ®ã. Theo yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n trÞ doanh nghiÖp, sau khi ®· tËp hîp ®­îc toµn bé chi phÝ, kÕ to¸n còng kh«ng sö dông b¶ng tÝnh gi¸ thµnh nµo ®Ó tÝnh gi¸ thµnh cña s¶n phÈm s¶n xuÊt trong ViÖn mµ c¨n cø vµo ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh cña ViÖn lµ ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña toµn bé s¶n phÈm cña C«ng ty trong th¸ng 11 ®­îc hiÓu lµ: Gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh = Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú + Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú - Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú = 64417615 Trong c«ng t¸c h¹ch to¸n, sau khi ®· tæng hîp ®­îc chi phÝ s¶n xuÊt trªn NhËt ký Chøng tõ sè 7, tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm kÕ to¸n tiÕn hµnh ghi Sæ C¸i c¸c tµi kho¶n chi phÝ vµ TK 154. Sè ph¸t sinh Cã cña mçi tµi kho¶n ®­îc ph¶n ¸nh trªn Sæ C¸i theo tæng sè lÊy tõ NhËt ký Chøng tõ sè 7, sè ph¸t sinh Nî ®­îc ph¶n ¸nh chi tiÕt theo tõng tµi kho¶n ®èi øng cã lÊy tõ c¸c NhËt ký Chøng tõ sè 1, 2, 5, 7, 10. C¸c sæ C¸i c¸c tµi kho¶n chi phÝ vµ TK 154 cña ViÖn nh­ sau: BiÓu sè 5- Sæ C¸i tµi kho¶n 621 Sè d­ ®Çu n¨m Sæ c¸i tµi kho¶n 621 – chi phÝ NVLTT Nî Cã Stt Ghi cã c¸c TK ®.øng víi Nî c¸c TK nµy Th¸ng 1 Th¸ng 2 Th¸ng 11 ... Céng TK 1521 46155000 TK 1522 2626000 TK 153 1105000 1 Céng sè ph¸t sinh Nî 49886000 2 Céng sè ph¸t sinh Cã 49886000 3 Sè d­ cuèi th¸ng Nî: Cã: BiÓu sè 6- Sæ C¸i tµi kho¶n 622 Sè d­ ®Çu n¨m Sæ c¸i tµi kho¶n 622 – chi phÝ ncTT Nî Cã Stt Ghi cã c¸c TK ®.øng víi Nî c¸c TK nµy Th¸ng 1 Th¸ng 2 Th¸ng 11 ... Céng TK 334 24.490.000 TK 3382 533.800 TK 3383 5.338.000 TK 3384 800.700 1 Céng sè ph¸t sinh Nä 29.143.100 2 Céng sè ph¸t sinh Cã 29.143.100 3 Sè d­ cuèi th¸ng Nî: Cã: BiÓu sè 6 BiÓu sè 7 BiÓu sè 8 BiÓu sè 7- Sæ C¸i tµi kho¶n 627 Sè d­ ®Çu n¨m Sæ c¸i tµi kho¶n 627 – chi phÝ sxc Nî Cã Stt Ghi cã c¸c TK ®.øng víi Nî c¸c TK nµy Th¸ng 1 Th¸ng 2 Th¸ng 11 ... Céng TK 334 2.200.000 TK 3382 8.360 TK 3388 83.600 TK 3384 12.540 1 Céng sè ph¸t sinh Nî 2.304.500 2 Céng sè ph¸t sinh Cã 0 3 Sè d­ cuèi th¸ng Nî: Cã: 2.304.500 BiÓu sè 8- Sæ C¸i tµi kho¶n 154 Sè d­ ®Çu n¨m Sæ c¸i tµi kho¶n 154 – chi phÝ sxkd Nî Cã Stt Ghi cã c¸c TK ®.øng víi Nî c¸c TK nµy Th¸ng 1 Th¸ng 2 Th¸ng 11 ... Céng TK 621 4.9886000 TK 622 29.143.100 TK 627 2.304.500 1 Céng sè ph¸t sinh Nä 2 Céng sè ph¸t sinh Cã 3 Sè d­ cuèi th¸ng Nî: Cã: Trªn ®©y em ®· tr×nh bµy nh÷ng néi dung ph©n tÝch chi phÝ vµ gi¸ thµnh chñ yÕu cña ViÖn Nghiªn cøu C¬ khÝ. Tuy ch­a ®Çy ®ñ nh­ng ®· ph¶n ¸nh ®­îc ®Æc ®iÓm cña c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña C«ng ty. Qua ®ã, em nhËn thÊy c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña ViÖn cã nh÷ng ­u ®iÓm nhÊt ®Þnh vµ em còng xin m¹nh d¹n ®Ò xuÊt mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i ViÖn Nghiªn cøu C¬ khÝ ®­îc tr×nh bµy tiÕp trong ch­¬ng sau cña chuyªn ®Ò. Ch­¬ng III Mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thµnh c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i ViÖn Nghiªn cøu C¬ khÝ I. §¸nh gi¸ chung vÒ c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i ViÖn Nghiªn cøu C¬ khÝ. 1. Nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®­îc. Qua chÆng ®­êng dµi x©y dùng vµ ph¸t triÓn, ViÖn Nghiªn cøu C¬ khÝ ®· kh«ng ngõng lín m¹nh vµ tr­ëng thµnh c¶ vÒ quy m«, n¨ng lùc còng nh­ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ, bé m¸y kÕ to¸n nãi chung còng nh­ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh nãi riªng ®· kh«ng ngõng ®­îc c¶i tiÕn ®Ó ®¸p øng kÞp thêi yªu cÇu qu¶n lý vµ h¹ch to¸n cña ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ, næi bËt ë c¸c ®iÓm: * VÒ tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n: NhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña viÖc tiÕt kiÖm chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, nhÊt lµ trong c¬ chÕ thÞ tr­êng. ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ ®· t¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ vµ kÕ to¸n thùc sù ®­îc coi lµ mét trong nh÷ng c«ng cô quan träng cña qu¶n lý. Bé m¸y kÕ to¸n cña ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ gän nhÑ ®­îc tæ chøc t­¬ng ®èi hoµn chØnh víi ®éi ngò nh©n viªn kÕ to¸n cã tr×nh ®é nghiÖp vô chuyªn m«n v÷ng vµng vµ ®­îc ph©n c«ng ph©n nhiÖm râ rµng theo tõng phÇn hµnh kÕ to¸n phï hîp víi n¨ng lùc vµ kinh nghiÖm lµm viÖc. Do sù ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm râ rµng trong c«ng t¸c kÕ to¸n nªn ®· t¹o ra sù chuyªn m«n ho¸ trong c«ng t¸c kÕ to¸n . V× vËy, c¸c nghiÖp vô kÕ to¸n tõ ®¬n gi¶n nh­ ph¶n ¸nh nh÷ng nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh hµng ngµy ®Õn viÖc lËp b¸o c¸o, quyÕt to¸n ®Òu ®­îc tiÕn hµnh mét c¸ch nhanh chãng, chÝnh x¸c. §iÒu ®ã chøng tá tæ chøc kÕ to¸n t¹i ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ ®¶m b¶o tèt chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh phï hîp víi ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh cña ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ. Lµ mét doanh nghiÖp cã quy m« võa, tÝnh chÊt kinh doanh ®a d¹ng, cã nhiÒu quan hÖ víi KH víi nhµ cung cÊp vµ c¸c ®¬n vÞ khac, c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh nhiÒu ®ßi hái yªu cÇu vµ tr×nh ®é cña qu¶n lý vµ nh©n viªn kÕ to¸n cao nªn ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ ®· lùa chän ¸p dông h×nh thøc sæ kÕ to¸n NhËt ký Chøng tõ ®Ó h¹ch to¸n, ghi chÐp c¸c th«ng tin kÕ to¸n cña m×nh. H×nh thøc sæ nµy phï hîp víi ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng vµ yªu cÇu qu¶n lý cña ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ. H×nh thøc NhËt ký Chøng tõ kÕt hîp chÆt chÏ viÖc ghi chÐp c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh theo tr×nh tù thêi gian víi viÖc hÖ thèng ho¸ c¸c nghiÖp vô theo néi dung kinh tÕ, bªn c¹nh ®ã, nã kÕt hîp réng r·i viÖc h¹ch to¸n tæng hîp víi h¹ch to¸n chi tiÕt trªn cïng mét sæ kÕ to¸n vµ cïng mét qu¸ tr×nh ghi chÐp. Do ®ã, viÖc ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ ¸p dông h×nh thøc sæ kÕ to¸n nµy ®· cã t¸c dông gi¶m bít ®­îc khèi l­îng ghi chÐp hµng ngµy, thuËn tiÖn cho viÖc lµm b¸o c¸o tµi chÝnh, cung cÊp sè liÖu kÞp thêi cho qu¶n lý, gãp phÇn n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng cña nh©n viªn kÕ to¸n vµ thuËn lîi cho viÖc chuyªn m«n ho¸ nh©n viªn kÕ to¸n. Bªn c¹nh ®ã, ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ ®· sö dông hÖ thèng chøng tõ kÕ to¸n ®Çy ®ñ, chÆt chÏ theo quy ®Þnh cña chÕ ®é kÕ to¸n, ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c khi ph¶n ¸nh mçi bót to¸n. hÖ thèng chøng tõ vµ sæ s¸ch kÕ to¸n ®­îc lu©n chuyÓn gi÷a c¸c phÇn hµnh kÕ to¸n mét c¸ch tr×nh tù t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n cña ®¬n vÞ. * VÒ c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh cña ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ ®­îc tiÕn hµnh ®Òu ®Æn vµ kÞp thêi vµo cuèi mçi th¸ng, ®iÒu nµy gióp cho c«ng t¸c kÕ to¸n cña ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ ®­îc tiÕn hµnh th­êng xuyªn, liªn tôc h¬n vµ gãp phÇn ®Èy m¹nh s¶n xuÊt. Ë ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ cã sù phèi hîp nhÞp nhµng gi÷a c¸c nh©n viªn thèng kª ph©n x­ëng víi c¸c nh©n viªn trong phßng kÕ to¸n vµ gi÷a c¸c nh©n viªn trong phßng kÕ to¸n víi nhau ®· gióp cho viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc tiÕn hµnh thuËn tiÖn, nhanh chãng, kÞp thêi vµ chÝnh x¸c h¬n. Cô thÓ ta cã thÓ thÊy viÖc ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ lËp “B¶ng kª nhËp xuÊt vËt liÖu” theo tõng th¸ng lµ rÊt hîp lý vµ khoa häc. B¶ng kª nhËp xuÊt vËt liÖu th¸ng 10-2003 Sè TT Néi dung 1521 1522 1523 1524 1525 Céng 152 153 Tæng céng I NhËp ....... Céng nhËp II XuÊt 1 TK 621 Trong ®ã: L¾p r¸p xe m¸y D¶i ph©n c¸ch Phô tïng xe m¸y .... 2 TK 627 3 TK 642 4 TK 632 Céng xuÊt Thùc chÊt, B¶ng kª nhËp xuÊt vËt liÖu lµ do kÕ to¸n vËt t­ lËp ®Ó tæng hîp t×nh h×nh nhËp xuÊt vËt t­ trong th¸ng cña ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ. Nh­ng phÇn 2 cña nã l¹i ®ång thêi cã thÓ ®ãng vai trß nh­ B¶ng ph©n bæ sè 2 – B¶ng ph©n bæ nguyªn vËt liÖu, c«ng cô, dông cô. H¬n n÷a, nã l¹i chi tiÕt râ h¬n vÒ tõng lo¹i nguyªn vËt liÖu ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý cña ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ. Nh­ vËy, viÖc lËp B¶ng kª nhËp xuÊt vËt liÖu ®· gióp cho kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm bít ®­îc mét b­íc c«ng viÖc lµ lËp B¶ng ph©n bæ sè 2 mµ kÕt qu¶ c«ng viÖc vÉn chÝnh x¸c, mÆt kh¸c l¹i nhanh chãng, thuËn lîi h¬n. VÒ viÖc h¹ch to¸n c¸c chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung còng nh­ viÖc tÝnh to¸n c¸c kho¶n trÝch theo l­îng t¹i ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ ®Òu ®­îc thùc hiÖn ®óng chÕ ®é quy ®Þnh cña Nhµ n­íc. Tuy nhiªn bªn c¹nh nh÷ng thµnh tÝch ®· ®¹t ®­îc, c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh ë ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ vÉn cßn béc lé mét sè h¹n chÕ nhÊt ®Þnh. 2. Nh÷ng h¹n chÕ cßn tån t¹i * Thø nhÊt lµ ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm T¹i ViÖn Nghiªn cøu C¬ khÝ, ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ toµn doanh nghiÖp, kh«ng phï hîp víi ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt vµ kh«ng phôc vô tÝch cùc cho qu¶n trÞ doanh nghiÖp. Theo ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ nµy, toµn bé c¸c chi phÝ ph¸t sinh sÏ ®­îc kÕ to¸n tËp hîp toµn bé cho c¶ ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ vµ gi¸ thµnh cuèi cïng lµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña tÊt c¶ c¸c s¶n phÈm, dÞch vô mµ ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ ®· thùc hiÖn trong kú. ViÖc lùa chän ®èi t­îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh nh­ vËy lµ ch­a hîp lý, nã kh«ng cho biÕt chi phÝ vµ gi¸ thµnh cña tõng lo¹i s¶n phÈm, tõng ®¬n ®Æt hµng lµ bao nhiªu. Do vËy ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh hiÖn nay ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ ®ang ¸p dông kh«ng ph¶n ¸nh chÝnh x¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, kh«ng phôc vô tèt môc ®Ých cña qu¶n trÞ doanh nghiÖp. * Thø hai lµ ph­¬ng ph¸p tÝnh vµ ph©n bæ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh Thùc tÕ hiÖn nay t¹i ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ, kÕ to¸n kh«ng tiÕn hµnh lËp b¶ng tÝnh vµ ph©n bæ khÊu hao cho tõng th¸ng mµ c«ng viÖc nµy chØ ®­îc lµm mét lÇn vµo cuèi n¨m. hµng th¸ng, kÕ to¸n chØ ­íc tÝnh khÊu hao cho th¸ng ®ã ®Ó h¹ch to¸n vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong th¸ng. §Õn cuèi n¨m, khi lËp b¶ng tÝnh vµ ph©n bæ khÊu hao kÕ to¸n míi tÝnh to¸n cô thÓ chi phÝ khÊu hao cho n¨m ®ã, sau ®ã trõ ®i c¸c chi phÝ khÊu hao ®· tÝnh cho c¸c th¸ng tr­íc ®Ó ra chi phÝ khÊu hao cho th¸ng cuèi n¨m. øng dông nguyªn t¾c thËn träng, kÕ to¸n th­êng tÝnh khÊu hao c¸c th¸ng trong n¨m cao h¬n mét chót so víi chi phÝ khÊu hao ®óng. Do ®ã, cã tr­êng hîp sau khi tÝnh to¸n cô thÓ th× chi phÝ khÊu hao cña th¸ng cuèi n¨m lµ con sè ©m. Chi phÝ ©m lµ ®iÒu bÊt hîp lý.C¾ch tÝnh khÊu hao ë ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ hiÖn nay lµm cho chi phÝ cña ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ trong th¸ng lµ kh«ng hoµn toµn chÝnh x¸c do chi phÝ khÊu hao kh«ng chÝnh x¸c,dÉn ®Õn tæng gi¸ thµnh kh«ng chÝnh x¸c. * Thø ba lµ ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang HiÖn nay, ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ ®ang ¸p dông ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh. Theo ph­¬ng ph¸p nµy, toµn bé chi phÝ chÕ biÕn ®­îc tÝnh hÕt cho s¶n phÈm hoµn thµnh,trong s¶n phÈm dë dang chØ bao gåm gi¸ trÞ vËt liÖu chÝnh hoÆc gi¸ trÞ phô tïng thay thÕ ®èi víi c¸c s¶n phÈm söa ch÷a, thay thÕ. Theo sè liÖu ®· tr×nh bµy ë phÇn thùc tr¹ng, tæng chi phÝ s¶n xuÊt th¸ng 10/2003 cña ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ lµ : 523.298.692 ®ång, tæng chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh vµ phô tïng thay thÕ chØ chiÕm 32.84% tæng chi phÝ s¶n xuÊt. Xem xÐt mét c¸ch tæng qu¸t th× ®©y kh«ng ph¶i lµ tû lÖ lín. Do ®ã, ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp mµ ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ ®ang ¸p dông lµ ch­a hîp lý, nã kh«ng ph¶n ¸nh ®óng gi¸ trÞ cña s¶n phÈm dë dang vµ dÉn ®Õn gi¸ thµnh ®­îc tÝnh kh«ng chÝnh x¸c. * Thø t­ lµ viÖc lËp thÎ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm Cuèi th¸ng, sau khi tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, tÝnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ trong kú nh­ng ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ kh«ng ph¶n ¸nh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña m×nh vµo bÊt kú mét h×nh thøc sæ s¸ch hay thÎ tÝnh gi¸ thµnh nµo. viÖc nµy kh«ng thuËn tiÖn cho c«ng t¸c qu¶n trÞ doanh nghiÖp, bëi c¸c tµi liÖu vÒ gi¸ thµnh s¶n phÈm kh«ng s½n sµng khi c¸c nhµ qu¶n trÞ cÇn tíi chóng. * Thø n¨m lµ viÖc hoµn toµn sö dông kÕ to¸n thñ c«ng HiÖn nay, trong ®iÒu kiÖn khoa häc kü thuËt vµ th«ng tin ngµy cµng ph¸t triÓn, nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp cÇn thu thËp vµ xö lý th«ng tÝn nhanh nh¹y, kÞp thêi, trªn c¬ së ®ã ®Ò ra c¸c quyÕt ®Þnh cÇn thiÕt. Nh­ng hiÖn nay ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ hoµn toµn sö dông kÕ to¸n thñ c«ng. KÕ to¸n thñ c«ng cã rÊt nhiÒu h¹n chÕ. Mét doanh nghiÖp ¸p dông kÕ to¸n thñ c«ng sÏ ®ßi hái khèi l­îng sæ s¸ch lín, viÖc ghi chÐp hµng ngµy lµ nh÷ng thao t¸c ®¬n gi¶n nh­ng l¹i tèn nhiÒu thêi gian vµ c«ng søc cña c¸c nh©n viªn kÕ to¸n. khèi l­îng sæ s¸ch lín cßn g©y khã kh¨n cho c«ng t¸c b¶o qu¶n sæ s¸ch, dÔ mÊt m¸t, h­ háng. Mét h¹n chÕ kh¸c cña viÖc ¸p dông kÕ to¸n thñ c«ng lµ viÖc lËp b¸o c¸o, quyÕt to¸n th­êng chËm, ®Æc biÖt lµ b¸o c¸o qu¶n trÞ vµ dÔ cã nh÷ng nhÇm lÉn sai sãt. TRªn ®©y lµ nh÷ng h¹n chÕ trong c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh cña ViÖn Nghiªn cøu C¬ khÝ. §Ó ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®¹t hiÖu qu¶ cao h¬n th× ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ cÇn tiÕn hµnh kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ trªn. Víi t­ c¸ch lµ sinh viªn thùc tËp em xin m¹nh dan ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p ®Ó kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ trªn. II. Ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë ViÖn Nghiªn cøu C¬ khÝ. 1. Sù cÇn thiÕt vµ c¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n cña viÖc hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. C¸c doanh nghiÖp tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trªn thÞ tr­êng ®Ó cè g¾ng mäi c¸ch ®Ó ®¹t môc ®Ých cuèi cïng lµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn. §Ó ®¹t ®­îc ®iÒu ®ã, c¸c doanh nghiÖp ph¶i gi¸m s¸t chÆt chÏ qu¸ tr×nh tiªu hao vËt t­ lao ®éng vµ c¸c tµi s¶n kh¸c mét c¸ch chÆt chÏ vµ cã hiÖu qu¶. Ngoµi c¸c biÖn ph¸p kü thuËt nh­ gi¶m ®Þnh møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu, bè trÝ d©y chuyÒn s¶n xuÊt sao cho hîp lý ®Ó tiÕt kiÖm tèi ®a lao ®éng... hay c¸c biÖn ph¸p vÒ tæ chøc nh­ qu¶n lý chÆt chÏ vËt t­, tµi s¶n, giêi c«ng lao ®éng... th× hoµn thiÖn céng t¸c kÕ to¸n ®ãng vai trß lµ mét biÖn ph¸p tÝch cùc. Tæ chøc tèt c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm sÏ gióp cho c¸c nhµ qu¶n lý cã ®­îc nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt ®Ó kÞp thêi ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý tèi ­u nh»m phÊn ®Êu tiÕt kiÖm chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. viÖc h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã thÓ ®­îc thùc hiÖn trªn c¬ së tiÕt kiÖm chi phÝ theo kho¶n môc chi phÝ trong gi¸ thµnh, v× gi¸ thµnh kh«ng bao gåm toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh trong kú. Thùc hiÖn tiÕt kiÖm chi phÝ trong s¶n xuÊt cã ý nghÜa quan träng kh«ng chØ víi doanh nghiÖp nãi riªng mµ cßn cã ý nghÜa ®èi víi c¶ quèc gia, v× tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt lµ tiÕt kiÖm c¸c nguån lùc cho s¶n xuÊt, bao gåm tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ nguån nh©n lùc cña ®Êt n­íc. XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu trªn, vÊn ®Ò ®Æt ra cho viÖc hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ ViÖn Nghiªn cøu C¬ khÝ nãi riªng lµ ph¶i tËp trung gi¶i quyÕt c¸c nhiÖm vô c¬ b¶n: - X¸c ®Þnh ®óng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, lùa chän ph­¬ng ph¸p tËp hîp vµ tiªu thøc ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ vµ yªu cÇu qu¶n lý cña tõng doanh nghiÖp. Tõ ®ã, tæ chøc thùc hiÖn tèt viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. - X¸c ®Þnh ®óng ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh, lùa chän ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp. - X©y dùng quy t¾c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp. Quy ®Þnh tr×nh tù c«ng viÖc sao cho c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc tiÕn hµnh thuËn lîi, kÞp thêi, phï hîp víi yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp. §Ó thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô ®ã, viÖc hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶i dùa vµo c¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n sau: - Tu©n thñ c¸c chÕ ®é vÒ hÖ thèng c¸c ph­¬ng ph¸p thùc hiÖn h¹ch to¸n kÕ to¸n do Bé tµi chÝnh ban hµnh. - Thùc hiÖn ®óng quy ®Þnh vÒ c¸c biÓu mÉu kÕ to¸n, chøng tõ kÕ to¸n vµ c¸c tµi kho¶n sö dông. - VËn dông c¸c yªu cÇu thùc tÕ cña s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó cã thÓ rót ng¾n, thay ®æi c«ng t¸c kÕ to¸n sao cho phï hîp nh­ng ®ång thêi kh«ng tr¸i víi c¸c quy ®Þnh chung. - §¶m b¶o ®­îc tÝnh kinh tÕ vµ tÝnh hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c kÕ to¸n. Nh­ vËy, viÖc hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung vµ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nãi riªng chÝnh lµ viÖc nghiªn cøu ¸p dông c¸c quy ®Þnh, chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh ®Ó bæ sung, söa ®æi c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i ®¬n vÞ sao cho võa phï hîp víi chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh, võa phô hîp víi ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh vµ yªu cÇu qu¶n lý t¹i ®¬n vÞ. 2. Mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i ViÖn Nghiªn cøu C¬ khÝ. Qua qu¸ tr×nh nghiªn cøu, ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh vµ thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ em nhËn thÊy mét sè ­u nh­îc ®iÓm ®· tr×nh bµy ë trªn. T­¬ng øng víi nh÷ng h¹n chÕ ®· tr×nh bµy em xin ®Ò xuÊt mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i ViÖn Nghiªn cøu C¬ khÝ nh­ sau: * Thø nhÊt vÒ ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét viÖc lµm cÇn thiÕt vµ cã ý nghÜa lín trong c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶i phï hîp víi ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh vµ yªu cÇu qu¶n lý cña ®¬n vÞ. VÒ ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ cã 5 ph©n x­ëng s¶n xuÊt, mçi ph©n x­ëng s¶n xuÊt cã nh÷ng ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng kh¸c nhau, ®Æc biÖt lµ ph©n x­ëng söa ch÷a « t« vµ ph©n x­ëng c¬ ®iÖn dông cô cã ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kh¸c h¼n so víi ph©n x­ëng c¬ khÝ 1,2,3. H¬n n÷a, mçi ph©n x­ëng l¹i s¶n xuÊt nhiÒu mÆt hµng, dÞch vô kh¸c nhau. MÆt kh¸c, ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ s¶n xuÊt theo c¸c ®¬n ®Æt hµng (hay hîp ®ång) cña KH. Do ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt trªn th× ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ cÇn ph¶i tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng ®¬n ®Æt hµng, ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm cña tõng ®¬n. Theo ph­¬ng thøc nµy, c¸c chi phÝ trùc tiÕp (chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp) ph¸t sinh trong thêi kú liªn quan ®Õn ®¬n nµoth× h¹ch to¸n trùc tiÕp cho ®¬n ®ã theo chøng tõ gèc (hay b¶ng ph©n bæ chi phÝ). §èi víi chi phÝ s¶n xuÊt chung, sau khi tËp hîp xong sÏ ph©n bæ cho tõng ®¬n theo tiªu chuÈn phï hîp (giê c«ng s¶n xuÊt hoÆc chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp...). ViÖc tÝnh gi¸ thµnh ®ùoc tiÕn hµnh khi ®¬n hoµn thµnh. Gi¸ thµnh cña ®¬n ®Æt hµng chÝnh lµ chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp cho ®¬n ®ã, gi¸ thµnh ®¬n vÞ b»ng tæng gi¸ thµnh chia cho sè l­îng s¶n phÈm cña ®on. ViÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt theo tõng ®¬n gióp cho c¸c nhµ qu¶n lý biÕt chÝnh x¸c chi phÝ, gi¸ thµnh vµ l·i cña tõng ®¬n ®Ó tõ ®ã cã c¸c quyÕt ®Þnh thÝch hîp cho viÖc qu¶n lý. Khi ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ thùc hiÖn tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh theo tõng ®¬n ®Æt hµng sÏ ®ßi hái c«ng t¸c kÕ to¸n ph¶i tiÕn hµnh th­êng xuyªn, liªn tôc h¬n. do dã ®ßi hái cã sù tæ chøc s¾p xÕp c«ng viÖc mét c¸ch hîp lý. ViÖc thay ®æi nµy sÏ cÇn ph¶i thèng nhÊt gi÷a c¸c bé phËn ph©n x­ëng vµ phßng kÕ to¸n cña ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ ®Ó hoµn thµnh tèt c«ng viÖc. * Thø hai, vÒ viÖc ghi sæ kÕ to¸n §èi víi B¶ng ph©n bæ tiÒn l­¬ng vµ BHXH nãi riªng vµ c¸c sæ kh¸c, kÕ to¸n cÇn ghi ®Çy ®ñ c¸c môc trong b¶ng theo quy ®Þnh cña chÕ ®é hiÖn hµnh ®Ó ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè vµ th«ng tin cÇn thiÕt. §èi víi NhËt ký Chøng tõ sè 7 – phÇn I, ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ cÇn s¾p xÕp l¹i c¸c cét ®Ó phï hîp quy ®Þnh cña chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh vµ ®¶m b¶o thèng nhÊt vÒ néi dung kinh tÕ cña viÖc ghi sæ. Cô thÓ, cét ghi Cã TK 211 thuéc NhËt ký Chøng tõ sè 9; c¸c cét ghi Cã TK 3337, TK 1388, TK 336, TK 211 cÇn ®­îc chuyÓn sang phÇn c¸c tµi kho¶n ph¶n ¸nh ë NhËt ký Chøng tõ kh¸c. C¸c tµi kho¶n 3337, TK 1388, TK 336 thuéc nhËt ký chøng tõ sè 10. * Thø ba, vÒ ph­¬ng ph¸p tÝnh vµ ph©n bæ khÊu hao. ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ cÇn tiÕn hµnh tÝnh vµ ph©n bæ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh cho tõng th¸ng mét c¸ch cô thÓ vµ chÝnh x¸c. §Ó tÝnh khÊu hao vµ ph©n bæ khÊu hao ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ cÇn sö dông b¶ng ph©n bæ sè 3 – b¶ng tÝnh vµ ph©n bæ khÊu hao theo mÉu sè 1. * Thø t­, vÒ ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang. S¶n phÈm cña ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ kh¸ ®a d¹ng, bao gåm c¸c lo¹i nh­ neo c¸p, bu l«ng c¸c lo¹i, thanh t«n sãng, d¶i ph©n c¸ch, l¾p r¸p xe m¸y, söa ch÷a vµ b¶o d­ìng « t«... C¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ th­êng cã chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp chiÕm kho¶ng 50%. §èi víi c¸c lo¹i h×nh s¶n phÈm l¾p r¸p xe m¸y, söa ch÷a vµ b¶o d­ëng « t« th× chi phÝ nguyªn vËt liÖu kh«ng lín, trong khi ®ã chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp kh¸ lín (kho¶ng 70% ®èi víi tr­êng hîp b¶o ®­ìng « t«). Nh­ vËy, do nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ chi phÝ nh­ trªn, ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ nªn kÕt hîp tÝnh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp (hoÆc phô tïng thay thÕ) vµ theo ph­¬ng ph¸p ­íc tÝnh s¶n l­îng t­¬ng ®­¬ng cho c¸c chi phÝ kh¸c ngoµi chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. Tøc lµ, chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh cho s¶n phÈm dë dang ®­îc x¸c ®Þnh theo chi phÝ thùc tÕ. Cßn ®èi víi c¸c chi phÝ kh¸c, dùa vµo møc ®é hoµn thµnh vµ sè l­îng s¶n phÈmdë dang ®Ó quy s¶n phÈm dë dang thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh. Tiªu chuÈn quy ®æi cã thÓ dùa vµo giê c«ng hoÆc tiÒn l­¬ng ®Þnh møc. C«ng thøc quy ®æi nh­ sau: Chi phÝ chÕ biÕn n»m trong SPDD = Sè l­îng s¶n phÈm dë dang cuèi kú quy ®æi ra thµnh phÈm X Tæng chi phÝ chÕ biÕn tõng lo¹i Sè l­îng thµnh phÈm + Sè l­îng SPDD quy ®æi * Thø n¨m, vÒ viÖc lËp thÎ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm Khi tiÕn hµnh mçi ®¬n ®Æt hang, ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ cÇn lËp thÎ tÝnh gi¸ thµnh cho ®¬n ®Æt hµng ®ã theo mÉu sè 2. Do ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh theo ba kho¶n môc chi phÝ lµ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung nªn phÇn “chia ra theo kho¶n muc” ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ còng chia ra theo 3 kho¶n môc ®ã. C¨n cø vµo c¸c sæ chi tiÕt theo dâi chi phÝ cña tõng ®¬n ®Æt hµng, thÎ tÝnh gi¸ thµnh kú tr­íc, NhËt ký Chøng tõ vµ B¶ng kª cã liªu quan, kÕ to¸n tiÕn hµnh ghi sè liÖu vµo thÎ tÝnh gi¸ thµnh nh­ sau: Cét 1: Ghi tªn c¸c chØ tiªu Cét 2: Ghi tæng sè tiÕn. Cét 3,4, 5: ghi sè tiÒn theo tõng kho¶n môc trong gi¸ thµnh (chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung). ChØ tiªu (dßng): chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang ®Çu kú. C¨n cø vµo thÎ tÝnh gi¸ thµnh kú tr­íc (dßng chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang cuèi kú ®Ó ghi vµo chØ tiªu “chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang ®Çu kú” ë c¸c cét phï hîp). ChØ tiªu (dßng): chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ph¸t sinh trong kú. C¨n cø vµo sè liÖu ph¶n ¸nh trªn sæ kÕ to¸n chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó ghi chØ tiªu nµy ë c¸c cét phï hîp. ChØ tiªu (dßng): “Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang cuèi kú”: C¨n cø vµo biªn b¶n kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang ®Ó ghi vµo chØ tiªu nµy. ChØ tiªu (dßng): “Gi¸ thµnh s¶n phÈm, dÞch vô trong kú” ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau: Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh = Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú + Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú - Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú * Thø s¸u lµ viÖc øng dông m¸y tÝnh vµo c«ng t¸c kÕ to¸n. §Ó tiÕt kiÖm lao ®éng kÕ to¸n, cung cÊp th«ng tin nhanh chãng, ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c, kÞp thêi, ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý, ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ cÇn ph¶i hiÖn ®¹i ho¸ c«ng t¸c kÕ to¸n b»ng sö dông kÕ to¸n m¸y trong nh÷ng n¨m tãi. ViÖc thay ®æi nµy ®ßi hái nhiÒu ®iÒu kiÖn nh­ ®Çu t­ mua s¾m m¸y tÝnh vµ c¸c phô kiÖn m¸y tÝnh., mua phÇn mÒm kÕ to¸n, ®µo t¹o ®éi ngò nh©n viªn kÕ to¸n cã tr×nh ®é vÒ tin häc. Do ®ã, ngay tõ b©y giê ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ ph¶i x¸c ®Þnh tr­íc vÊn ®Ò nµy ®Ó cã nh÷ng chuÈn bÞ thÝch hîp. Khi ¸p dông m¸y vi tÝnh vµo c«ng t¸c kÕ to¸n, th× dùa trªn nh÷ng ch­¬ng tr×nh phÇn mÒm cã s½n (ch¼ng h¹n phÇn mÒm FAST Accounting, AC Soft, Effect...) mµ c¸c bót to¸n ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh do kÕ to¸n nhËp vµo ®­îc m¸y tÝnh tù ®éng xö lý tõ viÖc ph¶n ¸nh vµo c¸c sæ s¸ch cã liªn quan ®Õn tËn kh©u cuèi cïng lµ ra c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh vµ b¸o c¸o qu¶n trÞ phôc vô yªu cÇu cña qu¶n lý. §èi víi kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, th× tr×nh ®é kÕ to¸n trªn m¸y tÝnh ®­îc tiÕn hµnh nh­ sau: Trong kú, khi cã c¸c nghiÖp vô liªn quan ®Õn chi phÝ ph¸t sinh, kÕ to¸n nhËp c¸c bót to¸n ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô ®ã vµo m¸y theo ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ t­¬ng øng. ViÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt hoµn thµnh do m¸y tù nhËn d÷ liÖu tõ c¸c bé phËn liªn quan vµ tù m¸y tÝnh to¸n, ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt trong kú cho c¸c ®èi t­îng theo tiªu thøc ph©n bæ chi phÝ ®· ngÇm ®Þnh. C¨n cø vµo kÕt qu¶ kiÓm kª, ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú theo tõng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, kÕ to¸n nhËp d÷ liÖu vÒ s¶n phÈm dë dang cuèi kú vµo m¸y. LËp c¸c bót to¸n ®iÒu chØnh, bót to¸n kho¸ sæ, kÕt chuyÓn cuèi kú vµ nhËp vµo m¸y. C¨n cø vµo yªu cÇu cña ng­êi cÇn th«ng tin vÒ chi phÝ, gi¸ thµnh s¶n phÈm (Gi¸m ®èc, kÕ to¸n tr­ëng...), kÕ to¸n khai b¸o víi m¸y vi tÝnh tªn cña ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh hoÆc tªn cña ®èi t­îng ph¸t sinh chi phÝ (®¬n ®Æt hµng, ph©n x­ëng...) vµ lo¹i b¸o c¸o th× m¸y tÝnh sÏ tù tÝnh to¸n vµ cho kÕt qu¶ hiÓn thÞ trªn mµn h×nh hoÆc in ra giÊy theo yªu cÇu. MÆc dï hiÖn nay ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ ®ang ë t×nh tr¹ng eo hÑp vÒ vèn nh­ng do ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ lµ chi phÝ ph¸t sinh nhiÒu, viÖc ký kÕt c¸c hîp ®ång, ®¬n ®Æt hµng víi KH th­êng xuyªn diÔn ra... nªn viÖc ¸p dông kÕ to¸n m¸y tuy cã tiªu hao vÒ vèn nh­ng nã l¹i ®¸p øng tèt nhu cÇu cña qu¶n lý, gióp cho c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh doanh kÞp thêi th× hiÖu qu¶ kinh doanh mang l¹i sÏ cao h¬n. Trªn ®©y lµ nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp cña em nh»m gãp phÇn hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë ViÖn Nghiªn cøu C¬ khÝ. §Ó thùc hiÖn ®­îc c¸c ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn trªn kh«ng chØ ®ßi hái nç lùc cña mçi mét nh©n viªn phßng tµi chÝnh kÕ to¸n mµ cßn lµ nç lùc chung cña tÊt c¶ c¸c nhiªn viªn trong ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ. V× vËy, cÇn cã sù chØ ®¹o, phèi hîp triÓn khai tõ Gi¸m ®èc ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ ®Õn c¸c phßng ban, ph©n x­ëng ®Ó c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc hoµn thiÖn, gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ. KÕT LuËn H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét phÇn hµnh quan träng cña c«ng t¸c kÕ to¸n. §Æc biÖt ®èi víi qu¶n trÞ doanh nghiÖp, h¹ch to¸n chÝnh x¸c chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ c¨n cø cho bé phËn qu¶n trÞ doanh nghiÖp ph©n tÝch t×nh h×nh sö dông c¸c nguån lùc s¶n xuÊt , tõ ®ã v¹ch ra kÕ ho¹ch vµ biÖn ph¸p nh»m tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt,h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm,n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. Qua qu¸ tr×nh häc tËp ë tr­êng vµ thêi gian t×m hiÓu thùc tÕ vÒ c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë ViÖn Nghiªn cøu C¬ khÝ, em ®· hoµn thµnh chuyªn ®Ó tèt nghiÖp víi ®Ò tµi: “Hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i ViÖn Nghiªn cøu C¬ khÝ”. Trong ®ã, chuyªn ®Ó ®· tr×nh bµy mét c¸ch hÖ thèng c¸c vÊn ®Ó chñ yÕu liªn quan ®Õn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trªn c¶ ph­¬ng diÖn lý luËn vµ thùc tÕ. VÒ mÆt lý luËn, chuyªn ®Ò ®· nªu lªn b¶n chÊt vµ néi dung kinh tÕ cña chi phÝ s¶n xuÊt, ý nghÜa vµ nhiÖm vô cña c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. §ång thêi, kh¸i qu¸t néi dung, tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. VÒ mÆt thùc tiÔn, chuyªn ®Ò ®· m« t¶ vµ ®¸nh gi¸ kü l­ìng vÒ thùc tr¹ng, tõ ®ã ®Ò xuÊt mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i ViÖn Nghiªn cøu C¬ khÝ. Do kiÕn thøc vÒ lý luËn còng nh­ n¨ng lùc th­c tÕ cßn h¹n chÕ nªn b¶n chuyªn ®Ò cña em kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt nhÊt ®Þnh. KÝnh mong sù th«ng c¶m vµ chØ b¶o cña thÇy c« gi¸o ®Ó chuyªn ®Ò ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Mét lÇn n÷a em xin tr©n träng c¶m ¬n sù h­íng dÉn tËn t×nh chu ®¸o cña c¸c c« chó Phßng kÕ to¸n ViÖn Nghiªn cøu C¬ khÝ, ®Æc biÖt cña c« gi¸o h­íng dÉn ®· h­ìng dÉn em hoµn thµnh chuyªn ®Ò nµy. Tµi liÖu tham kh¶o 1. Lý thuyÕt h¹ch to¸n kÕ to¸n Chñ biªn: GS-TS NguyÔn Quang Quynh. 2. KÕ to¸n tµi chÝnh trong c¸c doanh nghiÖp Chñ biªn: PTS. §Æng ThÞ Loan – 7/1998 3. Lý thuyÕt vµ thùc hµnh kÕ to¸n tµi chÝnh Chñ biªn: TS NguyÔn V¨n C«ng – 2000 4. Tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n Chñ biªn: PTS NguyÔn ThÞ §«ng 5. HÖ thèng kÕ to¸n doanh nghiÖp. Nhµ xuÊt b¶n tµi chÝnh 1995 6. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. (Tr­êng §¹i häc tµi chÝnh kÕ to¸n) Chñ biªn: PTS NguyÔn Huy CÈn 7. Mét sè luËn v¨n tèt nghiÖp K8, K9. 8. Mét sè tµi liÖu kh¸c cã liªn quan. Môc lôc Trang