Chuyên đề Hoàn thiện công tác kế toán tiêu thụ thành phẩm, hàng hóa trong doanh nghiệp sản xuất kinh doanh

Lêi më ®Çu Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng kÕ to¸n lµ c«ng cô quan träng ®Ó qu¶n lý vèn, tµi s¶n vµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña b¶n th©n c¸c doanh nghiÖp ®ång thêi lµ nguån th«ng tin sè liÖu tin cËy ®Ó nhµ n­íc ®iÒu hµnh vÜ m« nÒn kinh tÕ vµ kiÓm tra, kiÓm so¸t c¸c ho¹t ®éng cña ngµnh, c¸c lÜnh vùc. Tuy nhiªn do nÒn kinh tÕ ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi, c¸c chÝnh s¸ch c¬ chÕ tµi chÝnh ®ang trong qu¸ tr×nh hoµn thiÖn vµ ®ång bé hãa tÊt yÕu ®ßi hái ph¶i tiÕp tôc ®æi míi vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n ®Ó thÝch øng vµ ph¸t huy ®Çy ®ñ t¸c dông trong c¬ chÕ míi. §èi víi mçi doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, môc tiªu lín nhÊt lµ lîi nhuËn, do ®ã ®Ó cã thÓ ®¹t ®­îc môc tiªu cña m×nh ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i tæ chøc tèt c«ng t¸c tiªu thô, t¨ng nh¸nh vßng quay cña hµng b¸n nh»m bï ®¾p chi phÝ vµ cã l·i ®Ó tiÕp tôc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.KÕ to¸n nghiÖp vô tiªu thô gi÷ mét vai trß quan träng trong ho¹t ®éng tiªu thô, kÕ to¸n cung cÊp nguån th«ng tin, sè liÖu vÒ qu¸ tr×nh tiªu thô thµnh phÈm, hµng hãa gióp c¸c nhµ qu¶n lý cña c«ng ty n¾m ®­îc t×nh h×nh tiªu thô trªn c¬ së ®ã nh»m ®Ò ra quyÕt ®Þnh nh»m xóc tiÕn viÖc b¸n hµng cña C«ng ty. ViÖc tæ chøc tèt c«ng t¸c kÕ to¸n nghiÖp vô tiªu thô sÏ mang l¹i hiÖu qu¶ kinh doanh cao cho doanh nghiÖp. §Ó gãp phÇn hoµn thiÖn h¬n n÷a c«ng t¸c kÕ to¸n trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng em ®· m¹nh d¹n nghiªn cøu ®Ò tµi " Hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm, hµng hãa trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh"(Doanh nghiÖp h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn vµ tÝnh thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ). Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu ®Ò tµi dùa trªn c¬ së lý luËn vÒ qu¸ tr×nh h¹ch to¸n nghiÖp vô tiªu thô thµnh phÈm, hµng hãa vµ t×nh h×nh thùc tÕ vÒ h¹ch to¸n nghiÖp vô tiªu thô t¹i C«ng ty chÕ biÕn vµ kinh doanh c¸c s¶n phÈm dÇu (PVPDC ) tõ ®ã rót ra gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn h¬n n÷a qu¸ tr×nh h¹ch to¸n nghiÖp vô tiªu thô thµnh phÈm hµng hãa. KÕt cÊu cña Cuyªn ®Ò gåm hai ch­¬ng: Ch­¬ng I: Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm hµng ho¸ trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh. Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm, hµng ho¸ vµ mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt. Víi chuyªn ®Ò nµy, t«i hy väng sÏ cã c¸i nh×n râ rµng, chi tiÕt vÒ nghiÖp vô kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm t¹i c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh.§©y lµ mét ®Ò tµi kh¸ réng vµ cã kh«ng Ýt c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu cña c¸c t¸c gi¶. Song víi em, ®©y lµ mét ®Ò tµi cã tÝnh hÊp dÉn vµ cÊp thiÕt cao. Tuy nhiªn, do cßn h¹n hÑp vÒ tr×nh ®é còng nh­ kiÕn thøc thùc tiÔn nªn ®Ò ¸n nµy kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng sai sãt, h¹n chÕ. T«i rÊt mong nhËn ®­îc sù chØ b¶o, gãp ý cña c¸c thÇy c« gi¸o. Hµ Néi, th¸ng 6 n¨m 2002. Ng­êi thùc hiÖn: TrÇn ThÞ LiªnCh­¬ng I Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm hµng hãa trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh". Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®iÒu quan träng vµ sù quan t©m hµng ®Çu cña c¸c doanh nghiÖp lµ lµm thÕ nµo ®Ó hµng hãa dÞch vô cña m×nh tiªu thô ®­îc trªn thÞ tr­êng. Hoµn thiÖn qu¸ tr×nh h¹ch to¸n nghiÖp vô tiªu thô sÏ gióp ®¬n vÞ qu¶n lý chÆt chÏ h¬n ho¹t ®éng tiªu thô thµnh phÈm hµng hãa, viÖc thanh to¸n tiÒn hµng cña kh¸ch hµng, theo dâi chi tiÕt tõng kho¶n nî cã biÖn ph¸p thu håi t¨ng nhanh vßng quay vèn cho doanh nghiÖp. Hoµn thiÖn qu¸ tr×nh h¹ch to¸n tiªu thô thµnh phÈm, hµng hãa sÏ gióp qu¶n lý hµng hãa vµ tiÒn hµng tèt h¬n, tr¸nh thÊt tho¸t vµ thiÕu hôt tiÒn hµng, tõ ®ã gi¶m ®­îc chi phÝ cho doanh nghiÖp, x¸c ®Þnh ®óng ®¾n kÕt qu¶ kinh doanh, ph©n phèi thu nhËp mét c¸ch chÝnh x¸c, kÝch thÝch ®­îc ng­êi lao ®éng vµ thùc hiÖn ®óng nghÜa vô víi ng©n s¸ch nhµ n­íc. I. C¸c kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm c¬ b¶n vµ c¸c chØ tiªu liªn quan ®Õn tiªu thô thµnh phÈm, hµng ho¸. 1. C¸c kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm c¬ b¶n: Tiªu thô s¶n phÈm(b¸n hµng) lµ sù chuyÓn ho¸ h×nh th¸i gi¸ trÞ hµng ho¸,lµ biÓu hiÖn cña mèi quan hÖ x· héi gi÷a ng­êi b¸n vµ ng­êi mua,lµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn quan hÖ trao ®æi th«ng qua c¸c ph­¬ng tiÖn thanh to¸n ®Ó thùc hiÖn gi¸ trÞ cña s¶n phÈm.Trong ®ã, doanh nghiÖp chuyÓn giao s¶n phÈm cho kh¸ch hµng, cßn kh¸ch hµng ph¶i tr¶ cho doanh nghiÖp mét kho¶n tiÒn t­¬ng øng theo gi¸ b¸n hoÆc gi¸ tho¶ thuËn cña s¶n phÈm. Tiªu thô thµnh phÈm,hµng ho¸ th­êng ph¶i thùc hiÖn b»ng hai qu¸ tr×nh:doanh nghiÖp giao hµng ho¸,thµnh phÈm cho ng­êi mua,®ång thêi ng­êi mua ph¶i thanh to¸n tiÒn hµng cho doanh nghiÖp theo gi¸ b¸n.§èi víi s¶n phÈm,hµng ho¸ ®· tiªu thô vµ khi ®· thùc hiÖn ®­îc qu¸ tr×nh ®ã th× kÕ to¸n míi x¸c ®Þnh ®­îc thêi ®iÓm tiªu thô,míi ®­îc ghi nhËn doanh thu. Doanh thu thùc hiÖn lµ khi doanh nghiÖp giao quyÒn së h÷u s¶n phÈm,hµng ho¸ cho ng­êi mua vµ ®­îc ng­êi mua thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n.NÕu doanh nghiÖp tÝnh thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ th× chi phÝ,doanh thu b¸n hµng lµ sè ch­a cã thuÕ GTGT, ®èi vãi nh÷ng ®èi t­îng kh«ng chÞu thuÕ GTGT th× chi phÝ vµ doanh thu b¸n hµng bao gæm c¶ thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt,thuÕ xuÊt khÈu. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ vèn hµng b¸n:§èi víi thµnh phÈm,hµng ho¸,viÖc nhËp xuÊt vµ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ tån kho ph¶i tÝnh theo gi¸ thùc tÕ.Tuú thuéc vµo yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý vµ c¸ch ®¸nh gi¸ hµng ho¸ ph¶n ¸nh trong tµi kho¶n vµ sæ s¸ch kÕ to¸n mµ vËn dông c¸ch tÝnh trÞ gi¸ mua cña hµng ho¸ xuÊt kho cho thÝch hîp nh»m tÝnh ®óng trÞ gi¸ vèn cña hµng ho¸ xuÊt kho.Khi cã hµng hãa xuÊt kho kÕ to¸n c¨n cø phiÕu xuÊt vµ sö dông mét trong c¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ sau ®©y ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ vèn cña hµng ho¸ tiªu thô,nh­ng ph¶i nhÊt qu¸n víi ph­¬ng ph¸p ®· chän (trong Ýt nhÊt mét kú). - Ph­¬ng ph¸p nhËp tr­íc xuÊt tr­íc: Gi¸ thùc tÕ xuÊt cña hµng hãa xuÊt mçi lÇn b»ng gi¸ thùc tÕ nhËp cña hµng hãa tån kho ®Çu tiªn tÝnh ®Õn thêi ®iÓm xuÊt ®ã. TrÞ gi¸ thùc tÕ cña hµng ho¸ xuÊt kho trong kú = Gi¸ mua thùc tÕ ®¬n vÞ hµng ho¸ nhËp kho theo tõng lÇn nhËp kho tr­íc x Sè l­îng hµng ho¸ xuÊt kho trong kú thuéc sè l­îng tõng lÇn nhËp kho +¦u ®iÓm: KÕt qu¶ tÝnh chÝnh x¸c, kÞp thêi cho tõng lÇn xuÊt tiªu thô hµng ho¸. +Nh­îc ®iÓm: C«ng viÖc cña kÕ to¸n nhiÒu, ghi chÐp phøc t¹p. - Ph­¬ng ph¸p nhËp sau xuÊt tr­íc: Gi¸ thùc tÕ xuÊt cña hµng hãa xuÊt mçi lÇn b»ng gi¸ trÞ thùc tÕ nhËp cña hµng hãa tån kho cuèi cïng tÝnh ®Õn thêi ®iÓm xuÊt ®ã. TrÞ gi¸ thùc tÕ cña hµng ho¸ xuÊt kho trong kú = Gi¸ mua thùc tÕ ®¬n vÞ hµng ho¸ nhËp kho theo tõng lÇn nhËp kho sau x Sè l­îng hµng ho¸ xuÊt kho trong kú thuéc sè l­îng tõng lÇn nhËp kho + ¦u ®iÓm: C«ng viÖc kÕ to¸n Ýt h¬n, ®¬n gi¶n h¬n.Ph­¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp cã kho hµng nhá. + Nh­îc ®iÓm: KÕt qu¶ kÐm chÝnh x¸c h¬n ph­¬ng ph¸p nhËp tr­íc xuÊt tr­íc. - Ph­¬ng ph¸p gi¸ b×nh qu©n. Gi¸ thùc tÕ cña hµng ho¸ xuÊt mçi lÇn = Sè l­îng hµng ho¸ xuÊt mçi lÇn x Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n Trong ®ã: Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n = Gi¸ thùc tÕ nhËp cña hµng ho¸ (tån ®Çu kú + nhËp trong kú) Sè l­îng hµng ho¸ (tån ®Çu kú + nhËp trong kú) +¦u ®iÓm: ViÖc tÝnh to¸n ®¬n gi¶n,Ýt phøc t¹p. +Nh­îc ®iÓm: KÕt qu¶ kh«ng chÝnh x¸c vµ cã xu h­íng che dÊu sù biÕn ®éng cña gi¸. - Ph­¬ng ph¸p gi¸ h¹ch to¸n:chØ dïng trong tr­êng hîp h¹ch to¸n chi tiÕt thµnh phÈm,hµng ho¸. Gi¸ thùc tÕ cña hµng ho¸ xuÊt mçi lÇn = Sè l­îng hµng ho¸ xuÊt lÇn ®ã x Gi¸ h¹ch to¸n ®¬n vÞ Gi¸ h¹ch to¸n ®¬n vÞ ®­îc kÕ to¸n chän lµ gi¸ kÕ ho¹ch hoÆc lµ gi¸ thùc tÕ cña hµng hãa ®ã tån ®©ï kú ®Ó h¹ch to¸n trong suèt kú. §Õn cuèi kú kÕ to¸n cÇn x¸c ®Þnh gi¸ thùc tÕ xuÊt cho hµng hãa xuÊt trong kú. HÖ sè gi¸ = Tæng gi¸ thùc tÕ cña hµng ho¸ (tån ®Çu kú+nhËp trong kú) Tæng gi¸ h¹ch to¸n cña hµng ho¸( tån ®Çu kú +nhËp trong kú) Gi¸ thùc tÕ cña hµng ho¸ xuÊt trong kú = GÝa h¹ch to¸n cña hµng ho¸ xuÊt trong kú x HÖ sè gi¸ - Ph­¬ng ph¸p ®Ýnh danh: TÝnh gi¸ xuÊt kho cho tõng hµng hãa theo tõng lÇn nhËp kho. §Ó ¸p dông ph­¬ng ph¸p nµy,yªu cÇu kho hµng ph¶i t­¬ng ®èi réng r·i,c«ng viÖc kÕ to¸n kh«ng qu¸ bËn. 2. C¸c chØ tiªu liªn quan ®Õn tiªu thô thµnh phÈm, hµng ho¸: - Doanh thu b¸n hµng:lµ tæng gi¸ trÞ ®­îc thùc hiÖn do viÖc b¸n hµng ho¸, s¶n phÈm, cung cÊp lao vô, dÞch vô cho kh¸ch hµng. - Tæng sè doang thu: lµ sè tiÒn ghi trªn ho¸ ®¬n b¸n hµng,trªn hîp ®ång cung cÊp lao vô,dÞch vô(kÓ c¶ sè doanh thu bÞ chiÕt khÊu,doanh thu cña hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i vµ phÇn gi¶m gi¸ cho ng­êi mua ®· chÊp thuËn trªn ho¸ ®¬n). - Doanh thu thuÇn: lµ sè chªnh lÖch gi÷a tæng sè doanh thu víi c¸c kho¶n gi¶m gi¸,chiÕt khÊu b¸n hµng,doanh thu cña sè hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i,thuÕ tiªu thô ®¨c biÖt,thuÕ xuÊt khÈu. - ChiÕt khÊu hµng b¸n: lµ sè tiÒn th­ëng tÝnh trªn tæng sè doanh thu tr¶ cho kh¸ch hµng do ®· thanh to¸n tiÒn hµng tr­íc thêi h¹n quy ®Þnh(chiÕt khÊu thanh to¸n). - Gi¶m gi¸ hµng b¸n: lµ sè tiÒn gi¶m trõ cho kh¸ch hµng ngoµi ho¸ ®¬n hay hîp ®ång cung cÊp dÞch vô do c¸c nguyªn nh©n ®Æc biÖt nh­ hµng kÐm phÈm chÊt,kh«ng ®óng quy c¸ch, giao hµng kh«ng ®óng thêi gian,®Þa ®iÓm trong hîp ®ång...(do chñ quan cña doanh nghiÖp). Ngoµi ra,tÝnh vµo kho¶n gi¶m gi¸ hµng b¸n cßn bao gåm kho¶n th­ëng kh¸ch hµng do trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh ®· tiÕn hµnh mua mét khèi l­îng lín hµng ho¸(håi khÊu) vµ kho¶n gi¶m trõ trªn gi¸ b¸n th«ng th­êng v× mua khèi l­îng lín hµng ho¸ tron g mét ®ît(bít gi¸). Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i: lµ sè hµng ®· ®­îc coi lµ tiªu thô(®· chuyÓn giao quyÒn së h÷u,®· thu tiÒn hay ®­îc ng­êi mua chÊp nhËn) nh­ng bÞ ng­êi mua tõ chèi tr¶ l¹i do ng­êi b¸n kh«ng t«n träng hîp ®ång kinh tÕ ®· ký kÕt nh­:hµng kÐm phÈm chÊt,kh«ng ®óng chñng lo¹i, kh«ng phï hîp yªu cÇu,tiªu chuÈn,quy c¸ch kü thuËt... - Gi¸ vèn hµng b¸n:lµ trÞ gi¸ vèn(gi¸ thùc tÕ)cña hµng ho¸,thµnh phÈm,lao vô,dÞch vô b¸n ra.(§èi víi hµng ho¸,gi¸ vèn lµ gi¸ mua céng chi phÝ mua; ®èi víi thµnh phÈm,dich vô,lao vô,gi¸ vèn lµ toµn bé chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh ®Ó t¹o ra s¶n phÈm,dÞch vô,lao vô). II. KÕ to¸n nghiÖp vô tiªu thô thµnh phÈm ë doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh 1. Chøng tõ. H¹ch to¸n tiªu thô thµnh phÈm,hµng ho¸ trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh sö dông c¸c chøng tõ sau: - ThÎ kho. - PhiÕu xuÊt kho kiªm ho¸ ®¬n. - Ho¸ ®¬n GTGT. - B¶ng kª nhËn hµng vµ thanh to¸n tiÒn hµng. - PhiÕu thu, phiÕu chi,giÊy b¸o Cã cña ng©n hµng. - GiÊy chÊp nhËn thanh to¸n cña bªn mua... 2. C¸c tµi kho¶n sö dông trong h¹ch to¸n tiªu thô thµnh phÈm,hµng ho¸: Theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn,khi h¹ch to¸n tiªu thô,kÕ to¸n sö dông c¸c tµi kho¶n sau: - TK155"Thµnh phÈm": ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hiÖn cã,t×nh h×nh biÕn ®éng cña c¸c lo¹i thµnh phÈm nhËp kho cña doanh nghiÖp theo gi¸ thµnh thùc tÕ(gi¸ thµnh c«ng x­ëng thùc tÕ). - TK156"Hµng ho¸": ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hiÖn cã,t×nh h×nh biÕn ®éng cña c¸c lo¹i hµng ho¸ nhËp kho cña doanh nghiÖp theo gi¸ mua thùc tÕ. - TK157"Hµng göi b¸n": theo dâi gi¸ trÞ s¶n phÈm,hµng ho¸ tiªu thô theo ph­¬ng thøc chuyÓn hµng,nhê b¸n ®¹i lý,ký göi hay gi¸ trÞ lao vô,dÞch vô ®· hoµn thµnh bµn giao cho ng­êi ®Æt hµng,ng­êi mua nh­ng ch­a ®­îc chÊp nhËn thanh to¸n. - TK511"Doanh thu b¸n hµng": ph¶n ¸nh tæng sè doanh thu b¸n hµng thùc tÕ cña doanh nghiÖp vµ c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu. - TK512"Doanh thu b¸n hµng néi bé": ph¶n ¸nh doanh thu cña sè hµng ho¸,lao vô,dÞch vô,s¶n phÈm tiªu thô néi bé gi÷a c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc trong cïng mét C«ng ty,Tæng c«ng ty,TËp ®oµn,Liªn hiÖp XN...h¹ch to¸n toµn ngµnh. - TK521"ChiÕt khÊu b¸n hµng": ph¶n ¸nh toµn bé doanh thu b¸n hµng bÞ chiÕt khÊu trong kú cña ®¬n vÞ. - TK531"Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i": theo dâi doanh thu cña sè hµng ho¸,thµnh phÈm,lao vô,dÞch vô ®· tiªu thô nh­ng bÞ kh¸ch hµng tr¶ l¹i. - TK532"Gi¶m gi¸ hµng b¸n": theo dâi toµn bé c¸c kho¶n gi¶m gi¸ hµng b¸n cho kh¸ch hµng trªn gi¸ b¸n ®· tho¶ thuËn. - TK632"Gi¸ vèn hµng b¸n": theo dâi trÞ gi¸ vèn cña hµng ho¸,s¶n phÈm,lao vô,dÞch vô xuÊt b¸n trong kú. - TK641"Chi phÝ b¸n hµng": dïng ®Ó tËp hîp vµ ph©n bæ c¸c chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh tiªu thô thµnh phÈm,hµng ho¸,lao vô,dÞch vô.Bao gåm c¸c chi phÝ b¶o qu¶n,®ãng gãi,vËn chuyÓn,giíi thiÖu,b¶o h¸nh s¶n phÈm hµng ho¸,hoa hång ®¹i lý... 3. Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n. 3.1 KÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm theo h×nh thøc giao hµng trùc tiÕp Theo h×nh thøc nµy, bªn mua cö ®¹i diÖn ®Õn doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®Ó nhËn hµng. Sau khi giao hµng t¹i kho hoÆc t¹i x­ëng s¶n xuÊt, ®¹i diÖn bªn mua ký nhËn ®ñ hµng vµ ®· tr¶ tiÒn hoÆc chÊp nhËn nî th× thµnh phÈm ®­îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô. * Ph¶n ¸nh doanh thu: + §èi víi s¶n phÈm chÞu thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ Nî 111, 112, 131: Tæng sè tiÒn theo gi¸ thanh to¸n ( gåm c¶ thuÕ VAT) Cã 5112: Doanh thu theo gi¸ ch­a cã thuÕ VAT Cã 33311: ThuÕ VAT ®Çu ra + §èi víi s¶n phÈm kh«ng chÞu thuÕ VAT hoÆc chÞu thuÕ VAT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp. Nî 111, 112, 113: Doanh thu theo gi¸ hµng b¸n Cã 511 Doanh thu theo gi¸ hµng b¸n * KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng b¸n Nî 632: Gi¸ thµnh s¶n phÈm ®· tiªu thô Cã 154, 155: Gi¸ thµnh s¶n phÈm ®· tiªu thô 3.2 KÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm theo h×nh thøc chuyÓn hµng. Theo h×nh thøc nµy, doanh nghiÖp s¶n xuÊt b»ng ph­¬ng tiÖn vËn t¶i cña m×nh hoÆc thuª ngoµi chë hµng ®Õn cho bªn mua, giao ë ®Þa ®iÓm ®· tho¶ thuËn trong hîp ®ång. Thµnh phÈm ®· x¸c ®Þnh lµ tiªu thô khi nhËn ®­îc tiÒn cña bªn mua thanh to¸n hoÆc giÊy b¸o cña bªn mua ®· nhËn ®­îc hµng vµ chÊp nhËn thanh to¸n. - ChuyÓn thµnh phÈm cho bªn mua. Nî 157:Gi¸ thµnh phÈm chuyÓn b¸n Cã 154, 155 : Gi¸ thµnh phÈm chuyÓn b¸n. - Khi thµnh phÈm ®­îc x¸c ®Þnh tiªu thô + Ph¶n ¸nh doanh thu( T­¬ng tù nh­ trªn ) + KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng b¸n. Nî 632: Gi¸ thµnh s¶n phÈm ®· tiªu thô Cã 157: Gi¸ thµnh s¶n phÈm ®· tiªu thô. 3.3 Tr­êng hîp tiªu thô thµnh phÈm ch­a thu ®­îc tiÒn sau ®ã thu ®­îc tiÒn, bªn mua tr¨ tiÒn sím tr­íc thêi h¹n ghi trong hîp ®ång, doanh nghiÖp cho bªn mua ®­îc h­ëng chiÕt khÊu b¸n hµng ( chiÕt khÊu thanh to¸n) Nî 811: ChiÕt khÊu b¸n hµng Cã 111, 112, 131: ChiÕt khÊu b¸n hµng Tr­íc ®©y, khi nãi vÒ chiÕt khÊu, ng­êi ta sö dông tµi kho¶n 521 vµ ghi gi¶m trõ doanh thu. Nh­ng hiÖn nay tÝnh vµo chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh, v× vËy tµi kho¶n 531 kh«ng cßn n÷a. 3.4 Tr­êng hîp tiªu thô thµnh phÈm cã gi¶m gi¸, bít gi¸ vµ hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i Gi¶m gi¸ lµ gi¶m trõ cho bªn mua v× hµng b¸n sai quy c¸ch phÈm chÊt, kh«ng ®óng hîp ®ång, bªn mua yªu cÇu gi¶m gi¸, bªn b¸n chÊp nhËn. Bít gi¸ lµ sè tiÒn gi¶m trõ cho bªn mua v× mua nhiÒu trong mét lÇn. HiÖn nay, c¶ hai hiÖn t­îng nµy ®Òu gäi chung lµ gi¶m gi¸ vµ h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n 532. - Khi ph¸t sinh gi¶m gi¸ hµng b¸n: + §èi víi thµnh phÈm chÞu thuÕ VAT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ Nî 532: Sè tiÒn gi¶m gi¸ ch­a cã thuÕ VAT. Nî 33311: ThuÕ VAT tÝnh theo sè tiÒn gi¶m gÝa Cã 111, 112,131:Tæng sè tiÒn gi¶m trõ cho bªn mua. + §èi víi s¶n phÈm kh«ng thuéc ®èi t­îng chÞu thuÕ VAT hoÆc chÞu thuÕ VAT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp. Nî 532:Sè tiÒn gi¶m gi¸ cho bªn mua Cã 111, 112: Sè tiÒn gi¶m gi¸ cho bªn mua - Hµng bÞ tr¶ l¹i lµ hµng sai quy c¸ch phÈm chÊt kh«ng ®óng hîp ®ång bÞ bªn mua tõ chèi, doanh nghiÖp ®· chÊp nhËn. Doanh thu hµng bÞ tr¶ l¹i ®­îc ph¶n ¸nh trªn tµi kho¶n531. + §èi víi thµnh phÈm chÞu thuÕ VAT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ. Nî 531: Doanh thu hµng bÞ tr¶ l¹i ch­a cã VAT. Nî 33311ThuÕ VAT ®Çu ra cña hµng bÞ tr¶ l¹i Cã 131,111,112: Tæng sè tiÒn tr¶ l¹i bªn mua + §èi víi s¶n phÈm kh«ng thuéc ®èi t­îng chÞu thuÕ VAT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp Nî 531: Doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i theo gi¸ thanh to¸n Cã 111, 112,131:Doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i theo gi¸ thanh to¸n - Khi ®­a hµng bÞ tr¨ l¹i vÒ nhËp kho Nî 155: Gi¸ thµnh s¶n phÈm bÞ tr¶ l¹i Cã 632: Gi¸ thµnh s¶n phÈm bÞ tr¶ l¹i - Cuèi kú( cuèi th¸ng) kÕt chuyÓn c¸c kho¶n gi¶m gi¸ vµ doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i sang tµi kho¶n 111. Nî 511: Doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i vµ gi¶m gi¸ hµng b¸n. Cã 531,532: Doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i vµ gi¶m gi¸ hµng b¸n 3.5 §èi víi s¶n phÈm thuéc ®èi t­îng chÞu thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt( r­îu, bia, thuèc l¸, hµng m·...) nh­ng chØ doanh nghiÖp s¶n xuÊt b¸n míi chÞu, cßn cöa hµng th­¬ng m¹i b¸n th× l¹i chÞu thuÕ VAT. Nî 511: ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt ph¶i nép Cã 3332: ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt ph¶i nép Khi chuyÓn tiÒn nép thuÕ tiªu thu ®Æc biÖt: Nî 3332: Sè tiÒn ®· nép thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt Cã 111,112: Sè tiÒn ®· nép thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt tÝnh theo tû lÖ % cña do©nh thu vµ bÞ trõ vµo doanh thu. 3.6 TÝnh vµ kÕt chuyÓn doanh thu thuÇn cña s¶n phÈm ®· tiªu thô. Doanh thu thuÇn lµ phÇn doanh thu cßn l¹i sau khi trõ c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu nh­: gi¶m gi¸ hµng b¸n, doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ xuÊt nhËp khÈu ph¶i nép (nÕu cã) Doanh thu thuÇn = Doanh thu theo gi¸ b¸n ghi theo ho¸ ®¬n - Gi¶m gi¸ hµng b¸n - Doanh thu hµng bÞ tr¶ l¹i - ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt vµ thuÕ xuÊt khÈu (nÕu cã) Nî 511: Doanh thu thuÇn. Cã 911:Doanh thu thuÇn 3.7 KÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm theo h×nh thøc göi ®¹i lý. Theo h×nh thøc nµy, doanh nghiÖp s¶n xuÊt giao thµnh phÈm cho bªn nhËn ®¹i lý, bªn nhËn ®¹i lý trùc tiÕp b¸n hµng vµ ®­îc h­ëng hoa hång. Hµng göi ®¹i lý ®­îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô khi nhËn ®­îc tiÒn cña bªn ®¹i lý hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n. * Khi giao hµng cho bªn nhËn ®¹i lý. Nî 157: Gi¸ thµnh phÈm göi ®¹i lý Cã 911: Gi¸ thµnh phÈm göi ®¹i lý * Khi hµng göi ®¹i lý ®ùoc x¸c nhËn lµ tiªu thô - Ph¶n ¸nh doanh thu: + §èi víi s¶n phÈm chÞu thuÕ VAT theo ph­¬ng ph¸p khÊó trõ thuÕ Nî 111,112: Sè tiÒn ®· trõ hoa hång Nî 641: Hoa hång göi ®¹i lý Cã 511(5112): Doanh thu theo gi¸ b¸n ch­a cã thuÕ Cã 33311: Th­Õ VAT ®Çu ra + §èi víi s¶n phÈm kh«ng thuéc ®èi t­îng chÞu thuÕ VAT hoÆc chÞu thuÕ VAT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp; Nî 111,112: Sè tiÒn ®· trõ hoa hång Nî 641: Hoa hång göi ®¹i lý Cã 512: Doanh thu theo gi¸ b¸n - KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng b¸n Nî 632: Gi¸ thµnh s¶n phÈm ®· tiªu thô Cã 157: Gi¸ thµnh s¶n phÈm ®· tiªu thô Hoa hång göi ®¹i lý tÝnh theo tû lÖ % trªn doanh thu b¸n hµng( kh«ng tÝnh trªn tæng sè tiÒn b¸n hµng c¶ thuÕ) 3.8 KÕ to¸n c¸c tr­êng hîp xuÊt kh¸c coi lµ tiªu thô * Tr­êng hîp xuÊt thµnh phÈm sö dông phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. - Ph¶n ¸nh doanh thu cña thµnh phÈm xuÊt dïng Nî 627,641,642: Doanh thu theo gi¸ b¸n Cã 511(5112) : Doanh thu theo gi¸ b¸n - Ph¶n ¸nh thuÕ VAT ®èi víi s¶n phÈm chÞu thuÕ VAT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ Nî 133: ThuÕ VAT ®­îc khÊu trõ ph¶i nép Cã 33311: ThuÕ VAT ®­îc khÊu trõ ph¶i nép - KÕt chuyÓn gi¸ thµnh s¶n phÈm xuÊt dïng Nî 632: Gi¸ thµnh s¶n phÈm xuÊt dïng Cã 155,154: Gi¸ thµnh s¶n phÈm xuÊt dïng * Tr­êng hîp xuÊt s¶n phÈm thanh to¸n tiÒn l­¬ng, tiÒn th­ëng cho c«ng nh©n. - Ph¶n ¸nh doanh thu s¶n phÈm xuÊt thanh to¸n. + §èi v¬i s¶n phÈm chÞu thuÕ VAT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ Nî 334: Tæng sè tiÒn theo gi¸ thanh to¸n Cã 511: Doanh thu theo gi¸ b¸n ch­a cã thuÕ VAT Cã 33311: ThuÕ VAT ®Çu ra + §èi víi s¶n phÈm kh«ng thuéc ®èi t­îng chÞu thuÕ VAT hoÆc chÞu VAT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp. Nî 334: Doanh thu theo gi¸ thanh to¸n Cã 511: Doanh thu theo gi¸ thanh to¸n - KÕt chuyÓn gi¸ thµnh s¶n phÈm xuÊt thanh to¸n Nî 632: Gi¸ thµnh s¶n phÈm xuÊt thanh to¸n Cã 155, 154: Gi¸ thµnh s¶n phÈm xuÊt thanh to¸n * Tr­êng hîp xuÊt s¶n phÈm lµ quµ biÕu tÆng, th­ëng ®­îc trang tr¶i b»ng quü khen th­ëng, quü phóc lîi. - Ph¶n ¸nh doanh thu s¶n phÈm xuÊt sö dông +§èi víi s¶n phÈm chÞu thuÕ VAT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ Nî 4311,4312: Sè tiÒn theo gi¸ thanh to¸n gåm c¶ VAT. Cã 511: Doanh thu theo gi¸ b¸n ch­a cã thuÕ VAT Cã 33311: ThuÕ VAT ®Çu ra + §èi víi s¶n phÈm kh«ng thuéc ®èi t­îng chÞu thuÕ VAT hoÆc chÞu thuÕ VAT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp Nî 4311,4312: Doanh thu theo gi¸ thanh to¸n Cã 511: Doanh thu theo gi¸ thanh to¸n. - KÕt chuyÓn gi¸ thµnh s¶n phÈm xuÊt sö dông Nî 632: Gi¸ thµnh s¶n phÈm xuÊt sñ dông Cã 155,154: Gi¸ thµnh s¶n phÈm xuÊt sö dông 4. Sæ s¸ch kÕ to¸n: NghiÖp vô tiªu thô hµng ho¸,thµnh phÈm sö dông c¸c sæ s¸ch nh­: - NhËt ký b¸n hµng. - NhËt ký sæ c¸i. - Sæ chi tiÕt tµi kho¶n 154,155,157... - Sæ kho. - Sæ chi tiÕt doanh thu. - Sæ quü tiÒn mÆt... Ch­¬ng II Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm t¹i doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt. I. Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm t¹i doanh nghiÖp s¶n xuÊt. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn nay, tån t¹i mét sè l­îng rÊt lín c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn s¶n phÈm víi quy m« võa vµ nhá. T¹i c¸c doanh nghiÖp nµy, c«ng t¸c tiªu thô thµnh phÈm lµ mét kh©u cùc kú quan träng v× cã tiªu thô ®­îc thµnh phÈm doanh nghiÖp míi thu håi ®­îc vèn ®Ó tiÕp tôc quay vßng s¶n xuÊt. §iÒu nµy ®ßi hái nghiÖp vô kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm ph¶i ®­îc ph¶n ¸nh mét c¸ch chÝnh x¸c, kÞp thêi vµ khoa häc, gióp cho c«ng t¸c qu¶n lý, s¶n xuÊt ®­îc hiÖu qu¶ h¬n. Nh­ng thùc tÕ, kh«ng ph¶i doanh nghiÖp nµo còng tæ chøc ®­îc c«ng t¸c kÕ to¸n hîp lý do tÝnh chÊt vµ ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng cña tõng doanh nghiÖp. Trong ph¹m vi chuyªn ®Ò nµy, em xin ®i s©u, t×m hiÓu c«ng t¸c kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm t¹i C«ng ty chÕ biÕn vµ kinh doanh c¸c s¶n phÈm d©ï. C«ng ty chÕ biÕn vµ kinh doanh c¸c s¶n phÈm dÇu ®­îc thµnh lËp vµ cã tªn giao dÞch quèc tÕ lµ Pªtro ViÖt Nam Oil Processing and Distribution Company viÕt t¾t lµ PVPDC. C«ng ty lµ mét ®¬n vÞ trùc thuéc Tæng c«ng ty dÇu khÝ ViÖt Nam (PetroViÖt Nam)vµ cã t­ c¸ch ph¸p nh©n, h¹ch to¸n ®éc lËp. Trong c«ng t¸c kÕ to¸n, C«ng ty sö dông c¸c tµi kho¶n chñ yÕu sau: TK111,TK112, TK131, TK136, TK 138, TK 152, TK 153, TK154, TK 155, TK156, TK141, TK142, TK144, TK211, TK214, TK222, TK241, TK311, TK315, TK331, TK333, TK133, TK334, TK336, TK138, TK338, TK411, TK412, TK413, TK414, TK421, TK431, TK441, TK511, TK531, TK632, TK711, TK721, TK811, TK821, TK911. HÖ thèng sæ s¸ch kÕ to¸n bao gåm. - C¸c b¶ng kª:B¶ng kª doanh thu, b¶ng kª thu, chi tiÒn mÆt, TGNH, b¶ng kª xuÊt kho thµnh phÈm hµng hãa, b¶ng kª chi tiÕt vËt liÖu. - C¸c sæ h¹ch to¸n chi tiÕt: sæ quü, sæ chi tiÕt TGNH, sæ chi tiÕt thµnh phÈm hµng hãa, sæ chi tiÕt TSC§, sæ chi tiÕt c«ng nî, sæ chi tiÕt chi phÝ. .... - Sæ c¸i: Sæ c¸i ®­îc më theo tõng tµi kho¶n vµ ®­îc ph¶n ¸nh theo dâi theo tõng quý. - Sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ: Sæ nµy ®­îc lËp vµo quü c¨n cø trªn chøng tõ ghi sæ. Cuèi qóy kÕ to¸n tæng hîp lËp b¶ng c©n ®èi tµi kho¶n vµ b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh trong quý. §Õn cuèi n¨m kÕ to¸n tæng hîp lËp bèn b¸o c¸o tµi chÝnh: gåm b¶ng cÇn ®èi tµi s¶n, b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh, b¸o c¸ol­u chuyÓn tiÒn tÖ, b¶n thuyÕt minh, bæ sung b¸o c¸o tµi chÝnh. 1. KÕ to¸n nghiÖp vô tiªu thô thµnh phÈm, hµng ho¸ t¹i c«ng ty chÕ biÕn vµ kinh doanh c¸c s¶n phÈm dÇu (PVPDC). 1.1 Tµi kho¶n sö dông trong h¹ch to¸n nghiÖp vô tiªu thô thµnh phÈm hµng ho¸ t¹i c«ng ty PVPDC - Tµi kho¶n 511 "doanh thu b¸n hµng" tµi kho¶n 511 ®­îc chia thµnh hai tµi kho¶n cÊp 2. + TK 5111"doanh thu tiªu thô m¸y mãc thiÕt bÞ" ph¶n ¸nh doanh thu cña thiÕt bÞ mµ c«ng ty nhËp khÈu ®Ó tiªu thô trong n­íc. + TK 5112 "doanh thu thµnh phÈm" ph¶n ¸nh doanh thu thµnh phÈm do c«ng ty s¶n xuÊt vµ nhËn gia c«ng. Doanh thu thµnh phÈm bao gåm: Doanh thu thµnh phÈm PDC, doanh thu thµnh phÈm TOTAL, doanh thu thµnh phÈm Mobil . - TK 131 "ph¶i thu cña kh¸ch hµng". - TK 133 "thuÕ VAT ®Çu vµo" doanh nghiÖp chÞu thuÕ mÊt 10%. - Tk 632 " gi¸ vèn thµnh phÈm hµng hãa ®· tiªu thô" - TK 156 "hµng hãa" - TK 155 " thµnh phÈm" - TK 333 " thuÕ VAT ®Çu ra" doanh nghiÖp chÞu thuÕ mÊt 10% - TK 531 " hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i" - TK 111, 112,641,642, 141,331, 413, 911. * Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ vèn cña thµnh phÈm hµng hãa tiªu thô trong kú cña c«ng ty: C«ng ty sö dông ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn. 1.2. Quy tr×nh h¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh chñ yÕu trong ho¹t ®éng tiªu thô thµnh phÈm hµng ho¸ t¹i c«ng ty PVPDC. a. §Þnh kho¶n c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh chñ yÕu. * XuÊt kho thµnh phÈm giao cho bªn mua theo hîp ®ång ®· ký kÕt. - C¨n cø vµo hãa ®¬n kiªm phiÕu xuÊt kho sè 8704 ngµy 8/1/2000 xuÊt kho thµnh phÈm tiªu thô kÕ to¸n ®Þnh kho¶n. Nî TK 131 : 55.601. 155,5. Cã TK 3331: 50.54.650,5. Cã TK 511: 50.546.505. - Chi phÝ vËn chuyÓn hµng hãa ®i tiªu thô ph¸t sinh theo phiÕu chi sè 160 ngµy 8/1/2000. Nî TK 641: 300.000 Cã TK 111: 3000.000 - Kh¸ch chuyÓn tr¶ tiÒn qua tµi kho¶n TGNH theogiÊy b¸o cã nhËn ®­îc ngµy 20/2/2000. Nî TK 112: 55.601.155,5 Cã TK 131: 55.601.155,5 - Tr­êng hîp ph¸t sinh hµng tr¶ l¹i. C¨n cø biªn b¶n kiªm nhËn hµng vµ phiÕu nhËp kho sè 105 ngµy 28/2/2000 vÒ l« hµng tr¶ l¹i kÕ to¸n ghi: Nî TK 531: 8914.268. Nî TK 3331: 891.426,8 Cã TK 131: 9.805.694,8 * Cuèi kú c¨n cø vµo tõng hãa ®¬n b¸n hµng kÕ to¸n tÝnh gi¸ vèn cho mçi l« hµng xuÊt b¸n. Gi¸ vèn cña l« hµng xuÊt b¸n theo hãa ®¬n kiÓm phiÕu xuÊt kho sè 8704 ngµy 8/1/2000. Nî TK 632: 46.387.000 Cã TK 155: 46.387.000 * Cuèi kú kÕ to¸n x¸c ®Þnh l­¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn b¸n hµng trong quý mét. Nî TK641: 605.156.085 Cã TK 334: 605.156.085 * C¸c bót to¸n kÕt chuyÓn ®­îc thùc hiÖn vµo cuèi kú. - KÕt chuyÓn doanh thu hµng tr¶ l¹i quý I . Nî TK 511: 8.997.868. Cã TK 531: 8.997.868. - KÕt chuyÓn doanh thu quýI Nî TK 511: 28.795.716.890 Cã TK 911: 28.795.716.890 - KÕt chuyÓn gi¸ vèn cña thµnh phÈm, hµng hãa tiªu thô. Nî TK 911: 15.585.984.544 Cã TK 632: 15.585.984.544 - KÕt chuyÓn chi phÝ b¸n hµng. Nî TK 911: 1.587.534.294 Cã TK641: 1.587.534.294 - KÕt chuyÓn chi phÝ qu¶n lý. Nî TK 911: 1.705.419.685 Cã TK 641: 1.705.419.685 - Cuèi quý kÕ tãan x¸c ®Þnh l·i gép tõ ho¹t ®éng kinh doanh vµ ph¶n ¸nh trªn b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh. Nî TK 911: 9.916.778.367 Cã TK: 4212: 9.916.778.367 b.HÖ thèng sæ kÕ to¸n. - C¸c b¶ng kª: b¶ng kª doanh thu, b¶ng kª xuÊt kho tiªu thô - Sæ chi tiÕt tµi kho¶nTK131, TK 641. - C¸c b¶ng tæng hîp : doanh thu, suÊt tiªu thô. - Chøng tõ ghi sæ - Sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ - Sæ c¸i tµi kho¶n: TK 131, TK 511. - B¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh 2. ¦u ®iÓm trong c«ng t¸c kÕ to¸n nghiÖp vô tiªu thô thµnh phÈm hµng hãa ë c«ng ty PVPDC. - Víi h×nh thøc tæ chøc kÕ to¸n võa tËp trung, võa ph©n t¸n h×nh thøc nµy cã ­u ®iÓm gióp kÕ to¸n ®Çy ®ñ th«ng tin vÒ ho¹t ®éng tiªu thô cña toµn ®¬n vÞ còng nh­ mçi chi nh¸nh. ViÖc ph¶n ¸nh doanh thu thµnh phÈm, hµng hãa tiªu thô trªn b¶ng kª theo tõng chøng tõ, tõng lo¹i hµng thuËn tiÖn cho viÖc theo dâi chi tiÕt t×nh h×nh tiªu thô trong th¸ng, b¶ng kª doanh thu lËp theo tõng chi nh¸nh gióp c«ng ty qu¶n lý tèt ®­îc hµng hãa xuÊt b¸n vµ thu håi c«ng nî kÞp thêi. - Trong qu¸ tr×nh tiªu thô thµnh phÈm hµng hãa lu«n ph¸t huy c¸c kho¶n chi phÝ nh­ vÒ vËn chuyÓn hµng hãa, l­¬ng nh©n viªn b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý... kÕ to¸n lËp c¸c sæ chi tiÕt TK 641, TK642 trªn sæ chi tiÕt, chi phÝ ®­îc theo dâi vµ ph¶n ¸nh theo tõng kho¶n môc. ViÖc theo dâi chi tiÕt tõng lo¹i chi phÝ ®Æc biÖt lµ chi phÝ b¸n hµng cã ý nghÜa quan träng c«ng t¸c tiªu thô v× nÕu h¹ thÊp ®­îc chi phÝ th× gi¸ thµnh s¶n phÈm hµng hãa sÏ cã søc c¹nh tranh h¬n so víi c¸c s¶n phÈm cïng lo¹i. - Cuèi mçi n¨m c«ng ty ®Òu lËp b¸o c¸o tæng hîp vÒ chi phÝ, doanh thu vµ gi¸ vèn hµng b¸n ®Ó cung cÊp c¸c sè liÖu tæng qu¸t nhÊt vÒ ho¹t ®éng tiªu thô phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý. 3. Mét sè nh­îc ®iÓm trong c«ng t¸c kÕ tãan tiªu thô thµnh phÈm, hµng ho¸ t¹i c«ng ty PVPDC. - KÕ to¸n theo h×nh chøng tõ ghi sæ cã mét nh­îc ®iÓm chung lµ sè l­îng c«ng viÖc ghi chÐp nhiÒu vµ dÔ bÞ trïng lÆp. §Æc biÖt trong kÕ to¸n tiªu thô, c¸c nghiÖp vô kinh tÕ th­êng ph¸t sinh nhiÒu nªn khi ¸p dông h×nh thøc chøng tõ ghi sæ lµm khèi l­îng c«ng viÖc kÕ to¸n trong c«ng ty PVPDC rÊt lín,do ®ã,viÖc m¾c ph¶i nh÷ng sai sãt, nhÇm lÉn trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n cña c«ng ty lµ kh«ng tr¸nh khái. - HiÖn t¹i gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm, hµng xuÊt b¸n trong quý cña c«ng ty ®­îc tÝnh theo ph­¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn theo gi¸ vµ l­îng hµng tån ®Çu kú vµ nhËp trong kú. Ph­¬ng ph¸p nµy ch­a ph¶n ¸nh s¸t víi gi¸ thùc tÕ cña thµnh phÈm hµng hãa trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ tr­êng nh­ hiÖn nay gi¸ c¶ lu«n biÕn ®éng. ViÖc tÝnh gi¸ xuÊt nh­ vËy lµm cho c«ng viÖc sÏ dån vµo cuèi quý. Cã thÓ dÉn tíi viÖc lËp c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh chËm. - HiÖn nay t×nh h×nh thu håi c«ng nî ë c«ng ty lµ mét vÊn ®Ò bøc xóc. Do cã sù c¹nh tranh cña c¸c c«ng ty dÇu nhên n­íc ngoµi nªn ®Ó tiªu thô ®­îc s¶n phÈm cña m×nh c«ng ty th­êng ph¶i b¸n chÞu cho kh¸ch hµng. DÉn ®Õn mét phÇn vèn cña c«ng ty bÞ kh¸ch hµng chiÕm dông, khi ®ã kÕ to¸n ph¶i theo dâi vµ ®«n ®èc viÖc thanh to¸n nh­ vËy ph¶i bá ra mét kho¶n chi phÝ dÉn ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh ch­a cao. II. Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n nghiÖp vô tiªu thô thµnh phÈm, hµng hãa t¹i c«ng ty chÕ biÕn vµ kinh doanh c¸c s¶n phÈm dÇu. - Thø nhÊt: vÒ thêi gian lËp chøng tõ ghi sæ vµ vµo sæ c¸i tµi kho¶n do nghiÖp vô tiªu thô ë c«ng ty PVPDC ph¸t sinh nhiÒu vµ th­êng xuyªn nªn ®Ó theo dâi vµ qu¶n lý qu¸ tr×nh tiªu thô tèt h¬n kÕ to¸n cã thÓ lËp chøng tõ ghi sæ vµo mçi cuèi th¸ng. ViÖc nµy lµm cho th«ng tin ®­îc ph¶n ¸nh s¸t h¬n t×nh h×nh thùc tÕ. Nã gióp c«ng viÖc tæng hîp sÏ ®­îc dµn ®Òu trong c¶ quý, gióp cho viÖc theo dâi c¸c nghiÖp vô kinh tÕ tµi chÝnh ph¸t sinh theo mçi tµi kho¶n ®­îc chi tiÕt h¬n, chÆt chÏ h¬n.§iÒu nµy sÏ gióp cho c¸c nhµ qu¶n lý n¾m b¾t kÞp thêi t×nh h×nh cña c«ng ty ®Ó ®­a ra nh÷ng gi¶i ph¸p,quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n. -Thø hai: VÒ ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ vèn cña thµnh phÈm hµng hãa. C«ng ty nªn sö dông ph­¬ng ph¸p nhËp tr­íc xuÊt tr­íc ®Ó tÝnh gi¸ vèn cho thµnh phÈm hµng ho¸ xuÊt b¸n. Khi sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p nµy c¸c ®¬n vÞ thµnh phÈm, hµng hãa tån ®Çu kú sÏ ®­îc xuÊt ®óng theo thø tù chóng ®­îc nhËp vµo. KÕ to¸n x¸c ®Þnh gi¸ vèn cña hµng xuÊt b¸n theo tõng hãa ®¬n nªn c«ng viÖc kh«ng bÞ dån vµo cuèi kú,kÕt qu¶ tÝnh to¸n ®­îc chÝnh x¸c,kÞp thêi.Qua ®ã,t¹o ®iÒu kiÖn cho c«ng ty x¸c ®Þnh ®­îc gi¸ b¸n mét c¸ch hîp lý,®óng ®¾n nhÊt,®¶m b¶o bï ®¾p ®­îc chi phÝ vµ cã l·i. VÝ dô: Doanh nghiÖp cã mét sè tµi liÖu vÒ t×nh h×nh xuÊt,nhËp kho dÇu nhít ®éng c¬ xe m¸y trong th¸ng 3 n¨m 1998 nh­ sau: Ngµy DiÔn gi¶i Sè l­îng ( hép) §¬n gi¸ ( ®ång) 1 Tån kho ®Çu th¸ng 3000 20000 4 Mua vµo 2000 22000 10 B¸n ra 3000 12 B¸n ra 1000 18 Mua vµo 4000 23000 24 Mua vµo 1000 23000 29 B¸n ra 5000 30 Tån kho cuèi th¸ng 1000 VÝ dô: Doanh nghiÖp cã mét sè tµi liÖu vÒ t×nh h×nh xuÊt,nhËp kho dÇu nhít ®éng c¬ xe m¸y trong th¸ng 3 n¨m 1998 nh­ sau: - NÕu tÝnh theo ph­¬ng ph¸p gi¸ b×nh qu©n: §¬n gi¸ mua = 3000*20000 + 2000*22000 + 5000*23000 b×nh qu©n 3000 +2000 + 4000 + 1000 = 21900 TrÞ gi¸ thùc tÕ cña hµng ho¸ tiªu thô = 21900*9000 = 197.100.000 - NÕu tÝnh theo ph­¬ng ph¸p nhËp tr­íc,xuÊt tr­íc: Gi¸ vèn hµng ho¸ tiªu thô = 3000*20000 + 1000*22000 + 1000*22000 + 4000*23000 =196.000.000 NhËn xÐt: Nh­ vËy, khi c«ng ty ¸p dông ph­¬ng ph¸p gi¸ b×nh qu©n th× gi¸ vèn cña hµng b¸n sÏ lín h¬n 1.100.000 ®ång so víi ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ nhËp tr­íc, xuÊt tr­íc.Do ®ã,gi¸ b¸n còng nh­ thuÕ GTGT ®Çu ra cña c«ng ty t¨ng lªn.§iÒu nµy ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn doanh thu vµ lîi nhuËn mµ c«ng ty thu ®­îc, nhÊt lµ trong giai ®o¹n hiÖn nay,khi mµ thÞ tr­êng dÇu má vµ c¸c s¶n phÈm dÇu má ®ang biÕn ®éng m¹nh do lÖnh cÊm vËn cña Mü ®èi víi I-r¾c vµ sù liªn kÕt cña c¸c n­íc xuÊt khÈu dÇu má trong viÖc xuÊt khÈu dÇu.V× gi¸ c¶ c¸c s¶n phÈm dÇu kh«ng æn ®Þnh nªn c«ng ty x¸c ®Þnh mét møc gi¸ c¹nh tranh hîp lý lµ ®iÒu hÕt søc quan träng cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty. - Thø ba: Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù c¹nh tranh gay g¾t ®Ó xóc tiÕn ho¹t ®éng tiªu thô thµnh phÈm. Bªn c¹nh c¸c ho¹t ®éng Marketing, qu¶ng c¸o mµ c«ng ty ®ang thùc hiÖn, c«ng ty nªn sö dông thªm h×nh thøc chiÕt khÊu b¸n hµng vµ gi¶m gi¸ hµng b¸n cho nh÷ng kh¸ch hµng thanh to¸n nhanh vµ mua víi sè l­îng lín,nh÷ng kh¸ch hµng th­êng xuyªn. Khi sö dông hai h×nh thøc nµy,c«ng ty sö dông hai tµi kho¶n TK 521 vµ TK 532. Ngoµi c¸c biÖn ph¸p trªn c«ng ty cÇn tæ chøc ®µo t¹o båi d­ìng thªm tr×nh ®é chuyªn m«n cho ®éi ngò nh©n viªn kÕ to¸n nh»m n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng cña phßng kÕ to¸n, ®¸p øng ngµy cµng cao yªu cÇu c«ng t¸c qu¶n lý trong c«ng ty. KÕt luËn Khi doanh nghiÖp ®· s¶n xuÊt ra s¶n phÈm hoÆc mua hµng ho¸ vÒ ®Ó kinh doanh th× cÇn ph¶i t×m mäi biÖn ph¸p ®Ó tiªu thô s¶n phÈm.Tiªu thô lµ kh©u cuèi cïng cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh,®­îc thùc hiÖn th«ng qua viÖc b¸n hµng,nhê ®ã hµng ho¸ ®­îc chuyÓn thµnh tiÒn.ChØ cã tiªu thô ®­îc s¶n phÈm thÞ doanh nghiÖp míi cã thu nhËp,thu håi l¹i vèn ®Ó trang tr¶i chi phÝ,thùc hiÖn lîi Ých kinh tÕ gi÷a doanh nghiÖp víi nhµ n­íc,víi c¸c bªn tham gia liªn doanh vµ víi ng­êi lao ®éng.Do ®ã,viÖc h¹ch to¸n chÝnh x¸c, kÞp thêi c¸c nghiÖp vô tiªu thô hµng ho¸,thµnh phÈm rÊt quan träng nh»m qu¶n lý vµ cung cÊp nh÷ng sè liÖu ®óng ®¾n, trung thùc vÒ ho¹t ®éng tiªu thô.C¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i nghiªn cøu ®Ó t×m cho m×nh mét h×nh thøc tæ chøc sæ kÕ to¸n,ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho,ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh,ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ vèn...sao cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm tæ chøc qu¶n lý còng nh­ ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®Ó ®em l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt. NÒn kinh tÕ cña n­íc ta ®ang trªn ®µ ®æi míi vµ ph¸t triÓn nªn viÖc hoµn thiÖn c¸c nghiÖp vô kÕ to¸n nãi chung vµ nghiÖp vô tiªu thô nãi riªng lµ mét yªu cÇu chÝnh ®¸ng, ®ßi hái c¸c nhµ kÕ to¸n,c¸c nhµ qu¶n lý ph¶i ®Çu t­ nhiÒu thêi gian,søc lùc cho nghiªn cøu th©m nhËp thùc tÕ ®Ó thÊy ®­îc nh÷ng ­u nh­îc ®iÓm cña tõng nghiÖp vô.Tõ ®ã ®­a ra c¸c ph­¬ng ¸n gi¶i ph¸p kh¾c phôc tån t¹i.Trong ph¹m vi bµi viÕt nµy,em chØ nªu ra ®­îc mét vµi vÊn ®Ò nhá cßn h¹n chÕ trong ho¹t ®éng tiªu thô th«ng qua c¸c sè liÖu cña c«ng ty kinh doanh vµ chÕ biÕn c¸c s¶n phÈm dÇu(PVPDC) còng nh­ mét vµi ý kiÕn ®Ò xuÊt Tuy nhiªn do conf h¹n hÑp vÒ tr×nh ®«j còng nh­ kiÕn thøc thùc tiÔn nªn bµi viÕt sÏ kh«ng tr¸nh khái mét sè sai sãt, rÊt mong ®­îc c¸c thÇy c« cã nh÷ng gãp ý, nhËn xÐt gióp cho chuyªn ®Ò vÒ "Hoµn thiÖn nghiÖp vô tiªu thô hµng ho¸, thµnh phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh" cña t«i ®­îc tèt h¬n. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Hµ Néi, th¸ng 6 n¨m 2002.