Chuyên đề Hoàn thiện hạch toán tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả tiêu thụ thành phẩm tại cty tuyển than Cửa Ông

tõng tÇu. KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm lµ GiÊy chøng nhËn phÈm chÊt than. C¨n cø vµo biªn b¶n nµy ph©n x­ëng gi¸m ®Þnh viÕt PhiÕu tiªu thô than. PhiÕu tiªu thô than ®­îc ph©n x­ëng gi¸m ®Þnh chuyÓn vÒ tæ thèng kª phßng kÕ to¸n ®Ó theo dâi tæng hîp. Cuèi th¸ng bé phËn thèng kª vµ CTy c¶ng kinh doanh than ®èi chiÕu tæng hîp tiªu thô trong th¸ng theo sè l­îng, chÊt l­îng, chñng lo¹i than. Tæ tµi chÝnh c¨n cø vµo b¸o c¸o tiªu thô viÕt ho¸ ®¬n tiªu thô(ho¸ ®¬n GTGT) cho CTy c¶ng vµ kinh doanh than. MÆc dï gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n khi chuyÓn ®æi c¬ chÕ nh­ng tõ khi chuyÓn sang h¹ch to¸n ®éc lËp, s¶n phÈm than s¹ch cña CTy tuyÓn than Cöa ¤ng vÉn ®­îc kh¸ch hµng ­a chuéng v× cã s¶n l­îng lín, chÊt l­îng tèt, ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña kh¸ch hµng. Trong qu¸ tr×nh tiªu thô than ®Ó ®¸p øng mét c¸ch tèt nhÊt nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng,gi¶m thiÓu thêi gian, t¹o ®iÒu kiÖn cho kh¸ch hµng CTy chñ yÕu tiªu thô than theo ph­¬ng thøc tiªu thô trùc tiÕp. Theo ph­¬ng thøc nµy khi CTy giao hµng cho ng­êi mua trùc tiÕp t¹i kho, than thµnh phÈm khi bµn giao chÝnh thøc cho ng­êi mua,ng­êi mua ký vµo ho¸ ®¬n, than ®­îc coi lµ tiªu thô vµ CTy mÊt quyÒn së h÷u sè than nµy. ViÖc sö dông chñ yÕu ph­¬ng thøc tiªu thô trùc tiÕp cã ¶nh h­ëng v« cïng to lín tíi h¹ch to¸n tiªu thô vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô. Ph­¬ng ph¸p nµy gióp kÕ to¸n theo dâi, ghi chÐp, ph¶n ¸nh s¸t víi sù biÕn ®éng cña than. Sè liÖu kÕ to¸n tiªu thô ®­a lªn m¸y lµ sím nhÊt (cã thÓ lµ ngay lËp tøc ) cho nªn sÏ chÝnh x¸c vµ kÕ to¸n tæng hîp vÒ tiªu thô tËp hîp ®óng vµ cã biÖn ph¸p xö lý kÞp thêi khi cã nh÷ng ph¸t hiÖn ®ång thêi viÖc t×m tµi liÖu ®èi chiÕu còng dÔ dµng h¬n. Nh­ vËy viÖc vËn dông ph­¬ng thøc tiªu thô trùc tiÕp ¶nh h­ëng lín tíi c¸c chØ tiªu liªn quan ®Õn tiÒn, chuyÓn kho¶n, doanh thu, chi phÝ cho nªn mét mÆt nã t¸c ®éng kh«ng chØ tíi quy tr×nh thanh to¸n nh­ng mÆt kh¸c nã t¸c ®éng tíi h¹ch to¸n tiªu thô (t¸c ®éng tíi ghi chÐp SCT c¸c TK 111,112,113, BK sè 1,2, NKCT 1,2,3, t¸c ®éng tíi ghi chÐp SCT c¸c TK 155,511,512,641,642, BK 5,8,9, NKCT 8. T¸c ®éng tíi ghi chÐp SCT TK 131, BK 11 vµ c¸c sæ c¸i c¸c TK dÉn ®Õn kÕt qu¶ tiªu thô còng bÞ ¶nh h­ëng). Do vËy hiÖn nay CTy rÊt chó träng ®Õn c«ng t¸c tiªu thô vµ kÕ to¸n còng rÊt coi träng viÖc h¹ch to¸n tiªu thô. 2)Tæ chøc h¹ch to¸n a)Tµi kho¶n sö dông C«ng ty tuyÓn than Cöa ¤ng h¹ch to¸n tiªu thô s¶n phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn, tÝnh thuÕ GTGT b»ng ph­¬ng ph¸p khÊu trõ víi ph­¬ng ph¸p tiªu thô trùc tiÕp. Khi ph¸t sinh c¸c nghiÖp vô tiªu thô,kÕ to¸n sö dông nhiÒu TK ®Ó theo dâi nh­ng chñ yÕu lµ nh÷ng TK sau: TK 155 – Thµnh phÈm TK nµy ®­îc sö dông ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hiÖn cã vµ t×nh h×nh biÕn ®éng cña c¸c lo¹i s¶n phÈm t¹i kho cña CTY theo gi¸ thµnh thùc tÕ. TK nµy ®­îc më chi tiÕt theo tõng s¶n phÈm. TK511 – Doanh thu b¸n hµng TK511 ®­îc dïng ®Ó ph¶n ¸nh tæng sè doanh thu b¸n hµng cña doanh nghiÖp vµ c¸c kho¶n gi¶m doanh thu tõ ®ã tÝnh ra doanh thu thuÇn vÒ tiªu thô trong kú. TK 511 cuèi kú kh«ng cã sè d­ vµ ®­îc chi tiÕt thµnh 4 tiÓu kho¶n cÊp hai, mçi mét TK cÊp 2 l¹i ®­îc chi tiÕt cho tõng lo¹i s¶n phÈm kh¸c nhau TK 5111 Doanh thu b¸n hµng ho¸ TK 5112 Doanh thu b¸n c¸c thµnh phÈm TK 5112 01: Doanh thu b¸n than Côc TK 5112 013A: Doanh thu b¸n than Côc 3A TK 5112 014A: Doanh thu b¸n than Côc 4A TK 5112 015A: Doanh thu b¸n than Côc 5A TK 5112 016A: Doanh thu b¸n than Côc X« TK 5112 02: Doanh thu b¸n than C¸m TK 5112 021: Doanh thu b¸n than C¸m 1-1,5 TK 5112 022: Doanh thu b¸n than C¸m 2 TK 5112 023: Doanh thu b¸n than C¸m 3 TK 5112 024: Doanh thu b¸n than C¸m 4 TK 5112 03: Doanh thu b¸n than Bïn TK 5112 031: Doanh thu b¸n than Bïn Ðp V©n ®ån TK 5113 Doanh thu cung cÊp dÞch vô TK 5114 Doanh thu trî cÊp, trî gi¸ TK 512 – Doanh thu b¸n hµng néi bé Tk nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh doanh thu cña sè hµng ho¸, lao vô, s¶n phÈm tiªu thô néi bé Tk nµy ®­îc chi tiÕt nh­ sau(BiÓu 8) Sè hiÖu TK Tªn tµi kho¶n Lo¹i TK BËc TK CTõ Lo¹i D­ Chi tiÕt nhãm d­ Ng-tÖ 512 Doanh thu b¸n hµng néi bé A 1 C C 5121 Doanh thu néi bé –Hµng ho¸ A 2 C 5122 Doanh thu néi bé-B¸n s¶n phÈm B 2 C C 5122 01 DT néi bé-TuyÓn 1 C 3 C C 5122 02 DT néi bé-TuyÓn 2 C 3 C C 5122 03 DT néi bé-VËn t¶I C 3 C C 5122 04 DT néi bé-§èng 1 C 3 C C 5122 05 DT néi bé-§èng 2 C 3 C C 5122 06 DT néi bé-§æ xÝt C 3 C C 5122 11 DT néi bé-PX c¬ khÝ C 3 C C 5122 12 DT néi bé-PX kiÕn tróc C 3 C C 5122 13 DT néi bé-PX ®iÖn n­íc C 3 C C 5122 14 DT néi bé-PX « t« C 3 C C 5122 15 DT néi bé-PX toa xe C 3 C C 5122 16 DT néi bé-PX cÇu ®­êng C 3 C C 5122 17 DT néi bé-PXSX kh¸c C 3 C C 5122 18 DT néi bé-PX hµng gia c«ng C 3 C C 5122 20 DT néi bé-DÞch vô kh¸c C 3 C C 5123 DT néi bé- Cung cÊp dÞch vô B 2 C C TK 131- Ph¶i thu cña kh¸ch hµng TK nµy theo dâi c¸c kho¶n thanh to¸n cña kh¸ch hµng vÒ tiÒn b¸n than, hµng ho¸, dÞch vô, tµi s¶n. TK nµy ®­îc theo dâi chi tiÕt theo tõng kh¸ch hµng, bé phËn: CTY C¶ng biÓn kinh doanh than Qu¶ng Ninh, kh¸ch hµng lÎ(trong TCTY , ngoµi TCTY ), c¸n bé c«ng nh©n viªn, néi bé VD: TK 131 01- Ph¶i thu cña kh¸ch hµng trong TCTY TK 131 02- Ph¶i thu cña kh¸ch hµng ngoµi TCTY TK 632 “Gi¸ vèn hµng b¸n” ®­îc chi tiÕt theo tõng lo¹i than TK 3331“ThuÕ GTGT ph¶i nép ” TK 3333 “ThuÕ xuÊt khÈu” CTy kh«ng sö dông c¸c TK 521,531,532 b) Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n _H¹ch to¸n gi¸ vèn Tõ chøng tõ nhËp than do thñ kho göi lªn kÕ to¸n vµo Sæ chi tiÕt thµnh phÈm theo tr×nh tù thêi gian (BiÓu 9). §©y lµ sæ theo dâi tõng lo¹i thµnh phÈm trªn c¸c chØ tiªu NhËp, XuÊt, Tån vÒ c¶ hai mÆt sè l­îng vµ gi¸ trÞ. Mçi lo¹i than ®­îc më mét trang. Sæ chi tiÕt thµnh phÈm Th¸ng 12 n¨m 2003 Tªn thµnh phÈm: Than côc 3A Chøng tõ Néi dung TK §¦ §¬n gi¸ NhËp XuÊt Tån SH NT SL TT SL TT SL TT 01 02/12 02/12 … Tån ®Çu th¸ng NhËp tõ PX tuyÓn 2 XuÊt CTY CBKD than QN . . . . . 154 632 . . . 750. 000 750. 000 750. 000 . . . . 100. 000 . . . 75. 000 . . . . 110. 000 . . . 82. 500 ... 50. 000 . . . 37. 500 Céng 170. 000 127. 500 220. 000 165. 000 0 0 C¨n cø vµo Sæ chi tiÕt thµnh phÈm kÕ to¸n lËp b¶ng kª sè 8 (BiÓu 10). Trªn mçi dßng cña b¶ng kª ph¶n ¸nh t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån kho tõng lo¹i thµnh phÈm trong CTy theo c¶ hai chØ tiªu sè l­îng vµ gi¸ trÞ. BiÓu 10 b¶ng kª sè 8: nhËp - xuÊt - tån thµnh phÈm Th¸ng 12 n¨m 2003 STT Tªn s¶n phÈm SD§K NHËP TRONG Kú XUÊT TRONG Kú SDCK SL TT SL TT SL TT SL TT Than bïn Than côc . . . . . 100. 000 50. 000 . . . 11. 000. 37. 500 . . . . 100. 000 170. 000 . . . 12. 000 127. 500 . . . . 60. 000 220. 000 . . . 7. 000 165. 000 . . . . 100. 0000 16. 000 0 Céng 250. 000 91. 000 700. 00 486. 000 800. 000 511. 000 150. 000 66. 000 C¨n cø vµo sè liÖu xuÊt thµnh phÈm trªn B¶ng kª sè 8 kÕ to¸n vµo NKCT sè 8 cho cét ghi Cã TK 155( TriÖu ®ång) Nî TK632: 511. 000 Cã TK155: 511. 000 Sau ®ã lªn sæ c¸i TK632 BiÓu 11 sæ c¸i TK 632- Gi¸ vèn hµng b¸n Th¸ng 12 N¨m 2003 Sè d­ ®Çu n¨m Nî Cã Ghi cã c¸cTK ®èi øng víi Nî TK nµy Th¸ng 1 Th¸ng 2 . . . . Th¸ng 12 155 511. 000 Tæng ph¸t sinh Nî 511. 000 Tæng ph¸t sinh Cã 511. 000 D­ Nî D­ Cã _H¹ch to¸n doanh thu T¹i phßng kÕ to¸n, C¨n cø vµo ho¸ ®¬n GTGT gi÷ l¹i, hµng ngµy kÕ to¸n tiªu thô tiÕn hµnh ghi vµo Sæ theo dâi ho¹t ®éng tiªu thô(BiÓu 12). Sæ ®­îc lËp theo thø tù sè ho¸ ®¬n vµ ®­îc ghi chi tiÕt tªn kh¸ch hµng mua,tªn hµng,sè l­îng, ®¬n gi¸, thuÕ xuÊt, thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng vµ sè tiÒn mµ kh¸ch hµng ph¶i thanh to¸n BiÓu 12 sæ theo dâi ho¹t ®éng tiªu thô Th¸ng 12 n¨m 2003 STT Ho¸ ®¬n Ng­êi nhËn tiÒn Tªn kh¸ch hµng mua S¶n phÈm ThuÕ suÊt GTGT (%) ThuÕ GTGT Tæng céng Ghi chó Sè Ngµy Tªn Sè l­îng §¬n gi¸ Thµnh tiÒn 1. 01 02/12 TrÇn V¨n C«ng NguyÔn Trung S¬n Than Côc 3A 110. 000 800. 000 88. 000. 5 4. 400 92. 400 2. Than Bïn 5 3. Than C¸m 5 4. Than C¸m 5 5. Than Côc 3A 5 6 Than Côc 5A 5 7 … … … … … … … … …. … … … Céng 800. 000 537. 000 5 26. 850 563. 850 Sau ®ã c¨n cø vµo sæ trªn ®ång thêi ®èi chiÕu víi ho¸ ®¬n b¸n than trong th¸ng, kÕ to¸n tiªu thô tæng hîp l¹i theo tõng chñng lo¹i than ®Ó lªn sæ theo dâi chi tiÕt tiªu thô theo tõng s¶n phÈm(BiÓu 13) BiÓu 13 sæ theo dâi chi tiÕt tiªu thô than Chñng lo¹i: than côc 3A Th¸ng 12 n¨m 2003 STT Ho¸ ®¬n Ng­êi nhËn tiÒn Tªn kh¸ch hµng mua Hµng ho¸ ThuÕ suÊt GTGT (%) ThuÕ GTGT Tæng céng Ghi chó Sè Ngµy Sè l­îng §¬n gi¸ Thµnh tiÒn tiÒn 1. 01 02/12 TrÇn V¨n C«ng NguyÔn Trung S¬n 110. 000 800. 000 88. 000 5 4. 400 92. 400 2. 5 3. 5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Céng 220. 000 800. 000 176. 000 5 8. 800 184. 800 C¨n cø vµo Sæ theo dâi nµy kÕ to¸n lªn Sæ chi tiÕt doanh thu b¸n hµng(BiÓu 14) BiÓu 14 sæ chi tiÕt doanh thu b¸n hµng Chñng lo¹i than: Than côc 3A Th¸ng 12 n¨m 2003 Chøng tõ DiÔn gi¶i TK ®èi øng Doanh thu 511 Ghi chó SH NT Sè l­îng §¬n gi¸ Thµnh tiÒn ThuÕ 01 02/12 B¸n cho CTY CBKD than QN 111 110. 000 800. 000 88. 000 4. 400 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Céng ph¸t sinh 200. 000 800. 000 160. 000 8. 000 Doanh thu thuÇn 160. 000 Cuèi th¸ng ,sau khi lªn NKCT sè 8 cho cét ghi cã TK 511(TriÖu ®ång) Nî TK111:150. 000 Nî TK112:166. 000 Nî TK131:Ghi sau Cã TK511: Céng sau Cuèi cïng kÕ to¸n tæng hîp sè liÖu lªn sæ c¸i TK 511 BiÓu 15 sæ c¸i Tµi kho¶n 511- Doanh thu b¸n hµng Th¸ng 12 n¨m 2003 Sè d­ ®Çu n¨m Nî Cã §¬n vÞ: TriÖu ®ång Ghi cã c¸c TK ®èi øng nî víi 511 Th¸ng 1 Th¸ng 2 …. Th¸ng 12 111 112 131 150. 000 166. 000 221. 000 Céng ph¸t sinh nî 537. 000 Céng ph¸t sinh cã 537. 000 Nî S« d­ cuèi th¸ng Cã Ngµy … th¸ng … n¨m … KÕ to¸n ghi sæ (Ký, hä tªn) KÕ to¸n tr­ëng (Ký, hä tªn) _H¹ch to¸n thanh to¸n víi kh¸ch hµng Trong qu¸ t×nh tiªu thô kÕ to¸n CTy lu«n th­êng xuyªn theo dâi viÖc thanh to¸n cña kh¸ch hµng,t¹i CTy viÖc thanh to¸n ®­îc thèng nhÊt tuú theo tõng hîp ®ång mµ CTy ®· ký tr­íc vµ sau khi kh¸ch hµng mua hµng. C¸c chøng tõ ph¶n ¸nh viÖc thanh to¸n cña kh¸ch hµng lµ c¸c chøng tõ nh­ phiÕu thu, b¶ng kª nép sÐc, uû nhiÖm chi. . . . Thùc tÕ c«ng t¸c thanh to¸n gi÷a CTy víi kh¸ch hµng ®­îc h¹ch to¸n nh­ sau: A)H¹ch to¸n víi kh¸ch hµng thu tiÒn ngay. + Thanh to¸n ngay b»ng tiÒn mÆt, sÐc hay qua ng©n hµng khi mua hµng Ph­¬ng thøc thanh to¸n nµy th­êng ®­îc ¸p dông ®èi víi nh÷ng kh¸ch hµng kh«ng th­êng xuyªn, mua hµng víi sè l­îng nhá vµ ch­a cã tÝn nhiÖm víi c«ng ty. §«i khi trong tr­êng hîp CTy cÇn tiÒn th× kh¸ch hµng th­êng ®­îc yªu cÇu thanh to¸n ngay khi mua hµng. Ngoµi tiÒn mÆt thu trùc tiÕp t¹i quü, CTy còng chÊp nhËn thanh to¸n víi kh¸ch th«ng qua ng©n hµng ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho kh¸ch trong viÖc thanh to¸n khi mua hµng víi gi¸ trÞ lín. H×nh thøc thanh to¸n ngay ®¶m b¶o cho CTy thu håi ®­îc vèn nhanh ®Ó tiÕp tôc t¸i ®Çu t­ cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt. _NÕu kh¸ch hµng thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt khi ®Õn nép tiÒn mÆt t¹i quü kÕ to¸n lËp phiÕu thu tiÒn,phiÕu thu ®­îc lËp lµm 2 liªn: 1 liªn giao kh¸ch hµng 1 liªn l­u CTy BiÓu 16 Tæng CTy than ViÖt Nam CTy tuyÓn than Cöa ¤ng PhiÕu thu tiÒn sè: 1212 Ngµy 02/ 12/2003 Sè bót to¸n: Tµi kho¶n ghi cã: 131 01 Thu cña : NguyÔn Trung S¬n Bé phËn c«ng t¸c : CTY CBKD than Qu¶ng Ninh VÒ kho¶n : Mua than côc Sè tiÒn :92.400.000.000 VND B»ng ch÷:ChÝn m­¬i hai triÖu bèn tr¨m tû ®ång ch½n KÌm theo 1 chøng tõ gèc NhËn ngµy 02 th¸ng 12 n¨m 2003 Thñ tr­ëng ®¬n vÞ KT tr­ëng KT thanh to¸n Thñ quü Ký tªn, ®ãng dÊu Ký tªn, ®ãng dÊu Ký tªn Ký tªn C¨n cø vµo phiÕu thu, kÕ to¸n ghi sæ chi tiÕt tiÒn mÆt, cuèi ngµy lªn B¶ng kª sè 1 cho cét ghi Cã TK 511, TK 3331. _NÕu kh¸ch hµng thanh to¸n b»ng sÐc th× chøng tõ ban ®Çu lµ b¶ng kª nép sÐc (BiÓu 17). Khi CTy thu ®­îc sÐc kÕ to¸n nép vµo ng©n hµng ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam n¬i CTy më tµi kho¶n chËm nhÊt lµ 10 ngµy sau khi nhËn sÐc. Khi nhËn sÐc, kÕ to¸n ph¶i ghi b¶ng kª nép sÐc. B¶ng kª nép sÐc ®­îc lËp lµm hai liªn: 1 liªn l­u t¹i c«ng ty, 1 liªn do ng©n hµng gi÷. BiÓu 17 b¶ng kª nép sÐc Ngµy 7 th¸ng 12 n¨m 2003 PhÇn do ng©n hµng ghi §¬n vÞ nép sÐc: CTy tuyÓn than Cöa ¤ng TK Nî T¹i: Ng©n hµng c«ng th­¬ng CÈm Ph¶ - Qu¶ng Ninh TK Cã Sè hiÖu tµi kho¶n: 710A-00009 STT Sè sÐc TK ghi Nî trªn sÐc §¬n vÞ ph¸t hµnh sÐc Sè tiÒn 1 23712 Nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn Ph¶ L¹i 7. 500. 000 Céng 7. 500. 000 Tæng sè tiÒn (viÕt b»ng ch÷): B¶y triÖu n¨m tr¨m ngh×n ®ång ch½n. §¬n vÞ nép sÐc Ng©n hµng bªn b¸n nhËn Ng©n hµng bªn mua nhËn Khi ng©n hµng c«ng th­¬ng CÈm Ph¶ nhËn tiÒn chuyÓn vµo tµi kho¶n cña c«ng ty, ng©n hµng sÏ göi giÊy b¸o Cã vÒ c«ng ty. Sau khi nhËn giÊy b¸o Cã kÕ to¸n ph¶n ¸nh vµo sæ chi tiÕt tiÒn göi, cuèi ngµy lªn B¶ng kª sè 2 cho cét ghi Cã TK 511, Cã TK 3331. _NÕu kh¸ch hµng thanh to¸n tiÒn hµng b»ng uû nhiÖm chi. Ng©n hµng c«ng th­¬ng CÈm Ph¶ sau khi nhËn ®­îc tiÒn cña ng©n hµng bªn mua chuyÓn ®Õn sÏ göi 1 liªn uû nhiÖm chi (giÊy b¸o cã vÒ CTy ) BiÓu 18 Uû nhiÖm chi sè 15/12 Tµikho¶nnî(do ng©n hµng ghi) Tµi kho¶n cã ChuyÓn kho¶n,chuyÓn tiÒn th­ ®iÖn lËp ngµy 15 th¸ng12n¨m 2003 Tªn ®¬n vÞ tr¶ tiÒn:CTy c¶ng vµ kinh doanh than Sè tµi kho¶n 710A-00010 T¹i ng©n hµng: C«ng th­¬ng CÈm Ph¶ tØnh Qu¶ng Ninh Tªn ®¬n vÞ nhËn tiÒn: CTy tuyÓn than Cöa ¤ng Sè tµi kho¶n: 710A-00009 T¹i ng©n hµng: C«ng th­¬ng CÈm Ph¶ tØnh Qu¶ng Ninh 500.000.000 Sè tiÒn b»ng ch÷: N¨m tr¨m triÖu ®ång ch½n Néi dung thanh to¸n: Tr¶ tiÒn mua than c¸m §¬n vÞ tr¶ tiÒn Ng©n hµng Ng©n hµng KÕ to¸n Chñ tµi kho¶n ghi sæ ngµy… ghi sæ ngµy… KÕ to¸n TpkÕ to¸n KÕ to¸n TpkÕ to¸n §©y lµ chøng tõ x¸c nhËn ng©n hµng phôc vô bªn b¸n ®· nhËn tiÒn vµ sè liÖu tµi kho¶n ®­îc chuyÓn vµo. Khi ®ã, c¨n cø vµo phiÕu thu tiÒn mÆt hoÆc giÊy b¸o Cã cña Ng©n hµng, kÕ to¸n sÏ ®ãng dÊu "§· thanh to¸n" lªn ho¸ ®¬n. Sè tiÒn nµy ®­îc ghi vµo "Sæ chi tiÕt thanh to¸n víi ng­êi mua". Sau khi nhËn ®­îc uû nhiÖm chi, kÕ to¸n ph¶n ¸nh vµo sæ chi tiÕt TK 112, cuèi ngµy lªn B¶ng kª sè 2 cho cét ghi Cã TK 511, Cã TK 3331. _NÕu kh¸ch hµng øng tr­íc tiÒn hµng, khi nhËn tiÒn øng (th­êng lµ tiÒn mÆt) kÕ to¸n lËp phiÕu thu ghi sè tiÒn kh¸ch hµng øng tr­íc, c¨n cø vµo phiÕu thu kÕ to¸n ph¶n ¸nh vµo sæ chi tiÕt thanh to¸n víi ng­êi mua vµ sæ chi tiÕt tiÒn mÆt, cuèi ngµy lªn B¶ng kª sè 1 cho cét ghi Cã TK 131. B)H¹ch to¸n víi kh¸ch hµng thanh to¸n tr¶ chËm Ph­¬ng thøc thanh to¸n nµy chØ ®­îc ¸p dông ®èi víi nh÷ng kh¸ch hµng cã tÝn nhiÖm hoÆc b¸n hµng theo nh÷ng hîp ®ång kinh tÕ. Thêi h¹n thanh to¸n ®­îc xÐt cô thÓ theo tõng tr­êng hîp hoÆc ®­îc x¸c ®Þnh trªn hîp ®ång. Th«ng th­êng, thêi h¹n thanh to¸n th­êng kh«ng qu¸ mét th¸ng ®èi víi tiªu thô theo hîp ®ång hoÆc 15 ngµy nÕu kh¸ch ®Õn mua lÎ t¹i c«ng ty. Thêi h¹n vµ ®èi t­îng ¸p dông ph­¬ng thøc tr¶ chËm do Gi¸m ®èc hoÆc Phã gi¸m ®èc CTy quyÕt ®Þnh. ë c«ng ty, nh÷ng kh¸ch hµng ®­îc tr¶ chËm lµ KH th­êng mua than theo hîp ®ång kÝ kÕt l©u dµi. §Ó theo dâi t×nh h×nh thanh to¸n theo ph­¬ng thøc tr¶ chËm kÕ to¸n më sæ chi tiÕt thanh to¸n víi ng­êi mua (BiÓu 19). Mçi kh¸ch hµng më mét trang sæ. Sæ chi tiÕt thanh to¸n víi ng­êi mua Th¸ng 12 n¨m 2003 Kh¸ch hµng: CTy c¶ng biÓn kinh doanh than Qu¶ng Ninh Chøng tõ DiÔn gi¶i TK ®èi øng Sè tiÒn SH NT Nî Cã 132 897 18/12 26/12 . . . Sè d­ ®Çu k× B¸n than côc 3A ThuÕ GTGT Tr¶ tiÒn hµng . . . 511 3331 111 112 10. 000 800 40 . . . 500 500 . . . Tæng ph¸t sinh 75. 600 70. 000 Sè d­ cuèi kú 15. 600 C¨n cø vµo sæ chi tiÕt thanh to¸n víi ng­êi mua,sæ chi tiÕt doanh thu b¸n hµng. Cuèi th¸ng, kÕ to¸n lªn B¶ng kª sè 11 - Ph¶i thu cña kh¸ch hµng (BiÓu 20). B¶ng kª ®­îc lËp ®Ó tæng hîp t×nh h×nh thanh to¸n víi kh¸ch hµng trong mét th¸ng. Mçi kh¸ch hµng ®­îc ghi mét dßng. b¶ng kª sè 11 Th¸ng 12 n¨m 2003 S T T Tªn ng­êi mua Sd®k Ghi nî tk 131, ghi cã c¸c tk Ghi cã tk 131, ghi nî c¸c tk Sdck Nî cã 511 3331 Céng nî 131 111 112 Céng cã 131 nî cã 1 2 CTy CBKD than QN … 10. 000. … … 72. 000 … 3. 600 … 75. 600 … 30. 000 … 40. 000 … 70. 000 … 15. 600 … Céng 30. 000 200. 000 10. 000 210. 000 80. 000 141. 000 221. 000 19. 000 C¨n cø vµo sè liÖu trªn B¶ng kª sè 11, kÕ to¸n tËp hîp vµo NhËt ký- Chøng tõ sè 8 cho bªn Cã TK 131 (TriÖu ®ång): Nî TK 111: 80. 000 Nî TK 112: 141. 000 Cã TK131: 221. 000 C¨n cø vµo sè liÖu TK 511 trªn NKCT sè 8 ë cét ghi Cã TK 511( TriÖu ®ång) Nî TK111:§· ghi ë trªn Nî TK112:§· ghi ë trªn Nî TK131:221. 000 Cã TK511: 537. 000 Cuèi cïng còng lªn sæ c¸i TK 511 nh­ ®· tr×nh bµy ë trªn. _H¹ch to¸n thuÕ GTGT,xuÊt khÈu S¶n phÈm tiªu thô t¹i CTy lµ than c¸c lo¹i, lµ ®èi t­îng chÞu thuÕ GTGT, v× vËy, cuèi mçi th¸ng CTy ph¶i lËp tê khai thuÕ GTGT, thuÕ XuÊt khÈu. §ång thêi còng nh­ c¸c doanh nghiÖp kh¸c, CTy còng ph¶i nép mét sè lo¹i thuÕ nh­ : thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp vµ mét sè lo¹i thuÕ kh¸c: thuÕ tµi nguyªn, thuÕ nhËp khÈu… KÕ to¸n thuÕ GTGT ®­îc CTy thùc hiÖn nh­ sau: Tõ c¸c ho¸ ®¬n b¸n hµng, ho¸ ®¬n mua NVL, mua TSC§ vµ c¸c lo¹i ho¸ ®¬n GTGT kh¸c, cuèi th¸ng kÕ to¸n thuÕ lËp tê khai thuÕ GTGT. TÊt c¶ thuÕ GTGT ®Çu vµo ®­îc khÊu trõ ®Òu ®­îc theo dâi trªn TK 133- ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ. TK 3331 ®­îc sö dông ®Ó theo dâi thuÕ GTGT ph¶i nép trong k×. MÆc dï tµi kho¶n nµy cã 2 TK cÊp 3 TK 33311: ThuÕ GTGT ph¶i nép - HH&SPDV TK 33312:ThuÕ GTGT ph¶i nép –Hµng nhËp khÈu nh­ng trong h¹ch to¸n tiªu thô chØ sö dông TK 33311 CTy x¸c ®Þnh sè thuÕ GTGT ph¶i nép nh­ sau: Sè thuÕ GTGT ph¶i nép = ThuÕ GTGT ®Çu ra - ThuÕ GTGT ®Çu vµo ®­îc khÊu trõ Trong ®ã ThuÕ GTGT ®Çu ra = Gi¸ b¸n ch­a thuÕ * 5% Khi lËp ho¸ ®¬n b¸n hµng CTy ph¶i ghi râ gi¸ b¸n ch­a thuÕ, thuÕ GTGT vµ tæng sè tiÒn ng­êi mua ph¶i tr¶. ThuÕ GTGT ®Çu vµo ®­îc khÊu trõ lµ tæng sè thuÕ GTGT ghi trªn ho¸ ®¬n khi doanh nghiÖp mua hµng. Cuèi th¸ng, kÕ to¸n x¸c ®Þnh sè thuÕ GTGT ®Çu vµo ®­îc khÊu trõ vµ sè thuÕ GTGT ph¶i nép trong k×, vµo NKCT sè 10 ®ång thêi kÕ to¸n ghi ®Þnh kho¶n: Nî TK 33311 Cã TK 133 Khi nép Nî TK 33311 Cã TK 111, 112 _H¹ch to¸n ho¹t ®éng ®­îc coi nh­ lµ tiªu thô CTy h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn vµ tÝnh thuÕ theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ nªn khi ph¸t sinh c¸c nghiÖp vô xuÊt s¶n phÈm hµng ho¸ dÞch vô cho c¸c môc ®Ých kh¸c nhau nh­ trao ®æi, biÕu tÆng… th× kÕ to¸n ph¶i lËp ho¸ ®¬n GTGT,trªn ho¸ ®¬n ghi ®Çy ®ñ c¸c chØ tiªu vµ tÝnh thuÕ GTGT nh­ ho¸ ®¬n xuÊt b¸n hµng cho kh¸ch hµng, ngoµi bót to¸n ph¶n ¸nh gi¸ vèn ph¶i ph¶n ¸nh chung: Nî TK155,156 Cã TK 632 cßn nh÷ng bót to¸n ®Æc biÖt sau: +§èi víi s¶n phÈm,hµng ho¸, dÞch vô dïng ®Ó trao ®æi kÕ to¸n ph¶n ¸nh c¸c bót to¸n Nî TK 131 Cã TK 511: Gi¸ trÞ ®­îc X§ theo gi¸ b¸n cña SP, hµng ho¸ cïng lo¹i hoÆc t­¬ng t¹i thêi ®iÓm ph¸t sinh ho¹t ®éng nµy Cã TK 33311 ®ång thêi ghi b ) Nî TK 152,153,156,211 Nî Tk 133 Cã TK 131 Ph¶n ¸nh sè tiÒn thu thªm :Nî TK 111,112 Cã TK 131 Ph¶n ¸nh sè tiÒn tr¶ thªm: Nî TK 131 Cã TK 111,112 §èi víi Sp, hµng ho¸ tiªu dïng néi bé kÕ to¸n ph¶n ¸nh bót to¸n: Nî TK 627,641,642 Cã Tk 512 Cã Tk 33311 §èi víi Sp, hµng ho¸ ®Ó biÕu tÆng kÕ to¸n ph¶n ¸nh bót to¸n : Nî TK 431 Cã TK 512 Cã TK 33311 §èi víi Sp ®Ó th­ëng hoÆc tr¶ thay l­¬ng cho ng­êi lao ®éng kÕ to¸n ph¶n ¸nh bót to¸n Nî TK 334: CãTK 512 Cã TK 33311 III. 3. H¹ch to¸n x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô t¹i CTy tuyÓn than Cöa ¤ng 1)Tµi kho¶n sö dông Liªn quan tíi viÖc x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô cuèi kú nh»m ph¶n ¸nh chÝnh x¸c trung thùc kÕt qu¶ kÕ to¸n ®· kÕt hîp sö dông c¸c tµi kho¶n sau: TK 641 -Chi phÝ b¸n hµng TK nµy ®­îc theo dâi cô thÓ t¹i 3 bÕn cña c«ng ty,cã tíi 8 tµi kho¶n cÊp 2 vµ chi tiÕt thµnh 26 tiÓu kho¶n cÊp 3 Cô thÓ nh­ sau(BiÓu 21) Sè hiÖu TK Tªn tµi kho¶n Lo¹i TK BËc TK CTõ Lo¹i D­ Chi tiÕt nhãm d­ Ng-tÖ 641 Chi phÝ b¸n hµng A 1 N 6411 Chi phÝ b¸n hµng – VËt liÖu A 2 N 6411 23 Chi phÝ b¸n hµng –VËt liÖu-BÕn 1 C 3 C N 6411 24 Chi phÝ b¸n hµng – VËt liÖu-BÕn 2 C 3 C N 6411 25 Chi phÝ b¸n hµng – VËt liÖu-BÕn 3 C 3 C N 6412 Chi phÝ b¸n hµng –Nhiªn liÖu A 2 N 6412 23 Chi phÝ b¸n hµng – Nhiªn liÖu-BÕn 1 C 3 C N 6412 24 Chi phÝ b¸n hµng – Nhiªn liÖu-BÕn 2 C 3 C N 6412 25 Chi phÝ b¸n hµng – Nhiªn liÖu-BÕn 3 C 3 C N 6413 Chi phÝ b¸n hµng –§éng lùc A 2 N 6413 23 Chi phÝ b¸n hµng –§éng lùc-BÕn 1 C 3 C N 6413 24 Chi phÝ b¸n hµng –§éng -BÕn 2 C 3 C N 6413 25 Chi phÝ b¸n hµng –§éng lùc-BÕn 3 C 3 C N 6414 Chi phÝ b¸n hµng –TiÒn l­¬ng A 2 N 6414 23 Chi phÝ b¸n hµng – TiÒn l­¬ng-BÕn 1 C 3 C N 6414 24 Chi phÝ b¸n hµng – TiÒn l­¬ng-BÕn 2 C 3 C N 6414 25 Chi phÝ b¸n hµng – TiÒn l­¬ng-BÕn 3 C 3 C N 6415 Chi phÝ b¸n hµng –BHXH A 2 6415 23 Chi phÝ b¸n hµng – BHXH-BÕn 1 C 3 C N 6415 24 Chi phÝ b¸n hµng – BHXH-BÕn 2 C 3 C N 6415 25 Chi phÝ b¸n hµng – BHXH-BÕn 3 C 3 C N 6416 Chi phÝ b¸n hµng –KhÊu hao A 2 N 6416 23 Chi phÝ b¸n hµng – KhÊu hao-BÕn 1 C 3 C N 6416 24 Chi phÝ b¸n hµng – KhÊu hao-BÕn 2 C 3 C N 6416 25 Chi phÝ b¸n hµng – KhÊu hao-BÕn 3 C 3 C N 6417 Chi phÝ b¸n hµng –KHDV mua ngoµi A 2 N 6417 22 Chi phÝ b¸n hµng –KHDVMN- Vp G§ C 3 C N 6417 23 Chi phÝ b¸n hµng – KHDVMN-BÕn 1 C 3 C N 6417 24 Chi phÝ b¸n hµng – KHDVMN-BÕn 2 C 3 C N 6417 25 Chi phÝ b¸n hµng – KHDVMN-BÕn 3 C 3 C N 6418 Chi phÝ b¸n hµng – CP kh¸c A 2 N 6418 22 Chi phÝ b¸n hµng – CP kh¸c-Vp G§ C 3 C N 6418 23 Chi phÝ b¸n hµng – CP kh¸c-BÕn 1 C 3 C N 6418 24 Chi phÝ b¸n hµng – CP kh¸c-BÕn 2 C 3 C N 6418 25 Chi phÝ b¸n hµng – CP kh¸c-BÕn 3 C 3 c N TK 642-Chi phÝ qu¶n lý;TK nµy ®­îc chi tiÕt thµnh 8 tiÓu kho¶n cÊp 2 ®Ó dÔ qu¶n lý. TiÓu kho¶n 6421: Chi phÝ vËt liÖu. TiÓu kho¶n 6422: Chi phÝ nhiªn liÖu TiÓu kho¶n 6423: Chi phÝ ®éng lùc. TiÓu kho¶n 6424: Chi phÝ tiÒn l­¬ng TiÓu kho¶n 6425: Chi phÝ BHXH TiÓu kho¶n 6426: Chi phÝ khÊu hao TiÓu kho¶n 6427: Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi TiÓu kho¶n 6428: Chi phÝ kh¸c Mçi mét tµi kho¶n trªn còng ®­îc chi tiÕt thµnh c¸c TK cÊp 3 nh­ TK 641 trªn theo kho bÕn TK 515- Doanh thu ho¹t ®éng TC TK 635- Chi phÝ ho¹t ®éng TC TK 711- Thu nhËp ho¹t ®éng kh¸c TK 811- Chi phÝ ho¹t ®éng kh¸c TK 911- X¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh 2)Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n §Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng tiªu thô than c¸c lo¹i, CTy ph¶i bá ra nh÷ng chi phÝ nhÊt ®Þnh. Nh÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn khèi l­îng than tiªu thô trong kú gåm cã chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. §©y lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ cÇn thiÕt ®Ó qu¶n lý vµ thóc ®Èy qu¸ tr×nh tiªu thô than. a) H¹ch to¸n chi phÝ b¸n hµng Chi phÝ b¸n hµng ë CTy gåm c¸c kho¶n: Chi phÝ bèc rãt, chi phÝ kho b·i b¶o qu¶n s¶n phÈm, chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh cña ph­¬ng tiÖn bèc rãt s¶n phÈm than, chi phÝ tiÒn l­¬ng cho c«ng nh©n viªn thuéc bé phËn b¸n hµng. . . vµ c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn. §iÒu ®Æc biÖt ë ®©y lµ c¸c chi phÝ qu¶ng c¸o, chµo hµng, ký kÕt hîp ®ång mua b¸n than xuÊt khÈu do Tæng CTy ®¶m nhËn. Vµ viÖc ph©n chi phÝ b¸n hµng chi tiÕt thµnh 26 tiÓu kho¶n mÆc dï g©y khã kh¨n cho kÕ to¸n b¸n hµng trong viÖc ®Þnh kho¶n c¸c nghiÖp vô kinh tÕ, song l¹i rÊt cã t¸c dông trong viÖc qu¶n lý c¸c kho¶n chi cho tiªu thô. C¸c chi phÝ nµy chñ yÕu ®­îc chi b»ng tiÒn mÆt vµ chuyÓn kho¶n. V× vËy, sè liÖu vÒ chi phÝ b¸n hµng th­êng n»m gi¶i r¸c ë sæ l­¬ng, Sæ quü. . . . Cuèi th¸ng khi cËp nhËt sè liÖu tõ c¸c sæ nµy sÏ cho ta th«ng tin chi tiÕt ®Ó lªn b¶ng kª sè 5 biÓu 22 B¶ng kª sè 5 TËp hîp: Chi phÝ b¸n hµng (TK 641) Th¸ng 12 n¨m 2003 Sè tt c¸c tµi kho¶n bhi nî Ghi Cã c¸c tµi kho¶n C¸c tk ë môc kh¸c 152 153 214 3382 3383 3384 334 3337 3338 Nk1 Nk2 Céng CPtt 1 CP nh©n viªn b¸n hµng 200 800 200 6. 800 8. 000 3 CP vËt liÖu bao b× 2. 000 2. 000 4 CP ®å dïng dông cô 1. 000 1. 000 5 CP KH TSC§ 1. 500 1. 500 6 ThuÕ, phÝ, lÖ phÝ 200 300 500 7 CP dÞch vô mua ngoµi 1. 000 1. 000 8 CP b»ng tiÒn kh¸c 1. 000 3. 000 4. 000 Céng 2000 1000 1500 200 800 200 6. 800 200 300 2000 3000 18. 000 Tõ ®ã vµo sè liÖu trªn NKCT sè 8 cho cét ghi Cã TK 641 (TriÖu ®ång) Nî TK 911: 18. 000 Cã TK 641: 18. 000 tõ sè liÖu trªn NKCT sè 8 kÕ to¸n vµo sæ c¸i TK 641 BiÓu 23 sæ c¸i TK 641- Chi phÝ b¸n hµng Th¸ng 12 N¨m 2003 Sè d­ ®Çu n¨m Nî Cã Ghi Cã c¸c TK ®èi øng víi Nî TK nµy Th¸ng 1 Th¸ng 2 . . Th¸ng 12 Céng 111 2. 000 112 3. 000 152 2. 000 153 1. 000 214 1. 500 3337 200 3338 300 334 6. 800 338 1200 Tæng ph¸t sinh Nî 18. . 000 Tæng ph¸t sinh Cã 18. 000 b)H¹ch to¸n chi phÝ qu¶n lý CTy Chi phÝ qu¶n lý bao gåm toµn bé nh÷ng kho¶n chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc tæ chøc, qu¶n lý, ®iÒu hµnh ho¹t ®éng SXKD cña toµn bé c«ng ty. C¸c kho¶n chi phÝ nµy ph©n bæ cho gi¸ thµnh b»ng c¸ch ph©n bæ trùc tiÕp v× CTy chØ s¶n xuÊt ra mét mÆt hµng lµ than c¸c lo¹i. Chi phÝ qu¶n lý ë CTy lµ chi phÝ chiÕm tû träng kh¸ lín nªn ®­îc theo dâi rÊt chi tiÕt vµ chÆt chÏ. Chi phÝ qu¶n lý CTy bao gåm toµn bé chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc qu¶n lý, ®iÒu hµnh CTy nh­: TiÒn l­¬ng, b¶o hiÓm, chi phÝ ®µo t¹o, khÊu hao TSC§… Khi c¸c chi phÝ ph¸t sinh, tuú theo tõng néi dung chi phÝ, nÕu lµ chi phÝ tiÒn l­¬ng, BHXH cña bé phËn qu¶n lý th× chøng tõ gèc sÏ lµ: B¶ng chÊm c«ng, B¶ng thanh to¸n l­¬ng vµ BHXH; nÕu lµ chi phÝ khÊu hao TSC§ th× chøng tõ gèc lµ B¶ng tÝnh khÊu hao TSC§, nÕu lµ c¸c kho¶n chi phÝ cho dÞch vô mua ngoµi nh­ tiÒn ®iÖn, n­íc. . . th× chøng tõ gèc lµ c¸c ho¸ ®¬n do ng­êi cung cÊp göi tíi. Cuèi kú, kÕ to¸n lËp B¶ng kª sè 5 (BiÓu 24) B¶ng kª sè 5 TËp hîp: Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp (TK 642) Th¸ng 12 n¨m 2003 Sè tt c¸c tµi kho¶n bhi nî Ghi Cã c¸c tµi kho¶n C¸c tk ë môc kh¸c 152 153 214 3382 3383 3384 334 3337 3338 Nk1 Nk2 Céng CPtt 1 CP nh©n viªn qu¶n lý 100 1. 200 200 6. 000 7. 500 3 CP vËt liÖu qu¶n lý 900 900 4 CP ®å dïng v¨n phßng 39 39 5 CP KH TSC§ 142 142 6 ThuÕ, phÝ, lÖ phÝ 258 400 658 7 CP dÞch vô mua ngoµi 333,5 333,5 8 CP b»ng tiÒn kh¸c 1. 000 3. 427,5 4. 427,5 Céng 900 39 142 100 1. 200 200 6000 258 400 1333,5 3. 427,5 14. 000 Cuèi kú, sè liÖu trªn B¶ng kª sè 5 ®­îc tËp hîp ghi vµo NhËt ký- Chøng tõ sè 8 cho cét ghi Cã TK 642( TriÖu ®ång) Nî TK 911: 14. 000 Cã TK 642: 14. 000 Tõ NhËt ký- Chøng tõ sè 8 kÕ to¸n vµo sæ c¸i TK 642 BiÓu 25 sæ c¸i TK 642- Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp Th¸ng 12 N¨m 2003 Sè d­ ®Çu n¨m Nî Cã Ghi Cã c¸c TK ®èi øng víi Nî TK nµy Th¸ng 1 Th¸ng 2 . . Th¸ng 12 Céng 111 1. 333,5 112 3. 427,5 152 900 153 39 214 142 3337 258 3338 400 334 6000 338 1500 Tæng ph¸t sinh Nî 14. 000 Tæng ph¸t sinh Cã 14. 000 c)H¹ch to¸n kÕt qu¶ tiªu thô thµnh phÈm. T¹i c«ng ty, kÕ to¸n thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm ®ång thêi lµ ng­êi h¹ch to¸n qu¸ tr×nh x¸c ®Þnh kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Tõ NKCT sè 8 (BiÓu 26)lµ sæ theo dâi vµ ph¶n ¸nh toµn bé qu¸ tr×nh tiªu thô thµnh phÈm tõ kh©u x¸c ®Þnh gi¸ vèn hµng b¸n ®Õn doanh thu b¸n hµng ®ång thêi x¸c ®Þnh kÕt qu¶ SXKD trong th¸ng. BiÕu 26 NhËt ký chøng tõ sè 8 Th¸ng 12 n¨m 2003 SHTK ghi nî Tk ghi cã Tk ghi nî 155 131 511 632 641 642 635 811 911 Céng 111 TiÒn mÆt 80. 000 150. 000 230. 000 112 TGNH 141. 000 166. 000 307. 000 131 Ph¶i thu kh¸ch hµng 221. 000 221. 000 511 Doanh thu b¸n hµng 537. 000 537. 000 632 GVHB 511. 000 511. 000 515 Thu nhËp H§TC 1. 800 1. 800 711 Thu nhËp H§BT 1. 600 1. 600 421 5. 500 5. 500 911 X¸c ®Þnh kÕt qu¶ 511. 000 18. 000 14. 000 1. 400 1. 100 545. 900 Céng 511. 000 221. 000 537. 000 511. 000 18. 000 14. 000 1. 400 1. 100 545. 900 2. 360. 800 Sau khi cã chØ tiªu doanh thu thuÇn vÒ tiªu thô kÕ to¸n ph¶n ¸nh lªn sæ chi tiÕt kÕt qu¶ tiªu thô s¶n phÈm (BiÓu 32) cho cét ghi Nî TK 511. §©y lµ sæ ®­îc më nh»m theo dâi kÕt qu¶ cña ho¹t ®éng tiªu thô trong tõng th¸ng,C¸c sè liÖu kh¸c lÊy tõ NhËt ký- chøng tõ sè 8, trªn dßng “ x¸c ®Þnh kÕt qu¶” cña cét ghi Cã TK 632, ghi Cã TK 641, TK 642 kÕ to¸n ghi vµo sæ chi tiÕt kÕt qu¶ tiªu thô s¶n phÈm cho cét ghi Cã TK 632, Cã TK 641, TK642. Sau ®ã, trªn sæ chi tiÕt x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô kÕ to¸n tiÕn hµnh céng sæ vµ tÝnh ra kÕt qu¶ thùc tÕ trong kú dùa vµo c«ng thøc: KÕt qu¶ tiªu thô thµnh phÈm = Doanh thu b¸n hµng thuÇn - Gi¸ vèn hµng b¸n - Chi phÝ b¸n hµng - Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp KÕt qu¶ t×m ®­îc kÕ to¸n ghi vµo cét kÕt chuyÓn l·i cho dßng “kÕt chuyÓn l·i, lç”. BiÓu 27 Sæ chi tiÕt x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô s¶n phÈm Th¸ng 12 n¨m 2003 DiÔn gi¶i Ghi Nî TK 911- ghi Cã c¸c TK Ghi Cã TK 911- ghi Nî c¸c TK 632 641 642 KÕt chuyÓn l·i 511 Lç kÕt chuyÓn KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng b¸n 511. 000 KÕt chuyÓn chi phÝ b¸n hµng 18. 000 KÕt chuyÓn chi phÝ qu¶n lý 14. 000 KÕt chuyÓn doanh thu thuÇn 537. 000 KÕt chuyÓn l·i, lç ho¹t ®éng tiªu thô 6. 000 Céng sæ 511. 000 18. 000 14. 000 537. 000 6. 000 Cuèi th¸ng, c¨n cø vµo NKCT sè 8, NKCT 10 kÕ to¸n tæng hîp ghi sæ C¸i TK 911- X¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh (BiÓu 27). ®©y lµ sæ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô cña c¶ 3 ho¹t ®éng: ho¹t ®éng SXKD, ho¹t ®éng tµi chÝnh, ho¹t ®éng bÊt th­êng. BiÓu 27 sæ c¸i TK 911- X¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng tiªu thô Th¸ng 12 N¨m 2003 Sè d­ ®Çu n¨m Nî Cã Ghi Cã c¸c TK ®èi øng víi Nî TK nµy Th¸ng 1 Th¸ng 2 . . Th¸ng 12 TK 632 511. 000 TK 641 18. 000 TK 642 14. 000 TK 635 1. 800 TK 811 1. 100 Tæng ph¸t sinh Nî 545. 900 Tæng ph¸t sinh Cã Nî Sè d­ cuèi th¸ng Cã PhÇn II: hoµn thiÖn h¹ch to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô t¹i CTy tuyÓn than cöa «ng II. 1. §¸nh gi¸ kh¸i qu¸t t×nh h×nh h¹ch to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô t¹i CTy tuyÓn than Cöa ¤ng Qua thêi gian t×m hiÓu t×nh h×nh t¹i c«ng ty, nh×n chung c«ng t¸c kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm còng nh­ c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung cã nh÷ng ­u ®iÓm næi bËt sau: ¦u ®iÓm: Lµ kh©u cuèi cïng trong d©y chuyÒn khai th¸c than cña vïng than CÈm Ph¶ nhiÖm vô cña CTy lµ dïng ph­¬ng tiÖn vËn t¶i ®Ó chuyªn chë than tõ c¸c má vÒ sµng tuyÓn ph©n lo¹i thµnh c¸c chñng lo¹i than theo tiªu chuÈn ®Ó xuÊt khÈu vµ tiªu thô néi ®Þa. T¹i CTy s¶n phÈm than tiªu thô võa ph¶i ®¶m b¶o chØ tiªu do tæng CTy than giao võa tù t×m kiÕm thÞ tr­êng nh­ng CTy lu«n cã ý thøc n©ng cao chÊt l­îng, gi¶m gi¸ thµnh s¶n xuÊt,t×m kiÕm thÞ tr­êng n­íc ngoµi, b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn mµ CTy ®· ®­îc giao. CTy lu«n th­êng xuyªn v­ît c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch nhiÖm vô ®­îc giao hµng n¨m. Trong n¨m 2003 ®· xuÊt 5. 766. 335 tÊn than víi doanh thu kho¶ng 1783 tû ®ång. Ngoµi ra, CTy kh«ng nh÷ng t¹o viÖc lµm ®Çy ®ñ cho gÇn 5000 c¸n bé c«ng nh©n viªn mµ cßn ®¶m b¶o møc thu nhËp b×nh qu©n trªn 1,7 triÖu ®ång/ng­êi/th¸ng (sè liÖu n¨m 2003). Nh÷ng n¨m gÇn ®©y c«ng nghÖ s¶n xuÊt ®· ®­îc CTy söa ch÷a c¶i t¹o, nhËp thªm c«ng nghÖ s¶n xuÊt hiÖn ®¹i, do ®ã n¨ng xuÊt than s¶n xuÊt cña CTy n¨m sau cao h¬n n¨m tr­íc chÊt l­îng s¶n phÈm ngµy mét tèt h¬n. S¶n phÈm than s¹ch ®­îc b¸n ra trªn toµn quèc vµ xuÊt khÈu cho ngµy cµng nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi. 1.Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n Nhê viÖc ph©n lo¹i cô thÓ c¸c s¶n phÈm tiªu thô mµ kÕ to¸n dÔ dµng h¬n, thuËn lîi h¬n trong c«ng t¸c ghi chÐp, lªn sæ, lªn b¸o c¸o. Tuy nhiªn do h¹ch to¸n chi tiÕt cho tõng kh¸ch hµng trong tæng CTy vµ ngoµi TCTy , tõng kh¸ch hµng lÎ cho nªn nghiÖp vô ghi chÐp nhiÒu vµ ®èi chiÕu sè liÖu t­¬ng ®èi phøc t¹p, c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕt qu¶ tiªu thô cuèi kú v× vËy mµ ¶nh h­ëng kh«ng nhá. §Ó ngay tõ ®Çu viÖc ghi chÐp, ®èi chiÕu sè liÖu cho chÝnh x¸c th× th× ngoµi viÖc ph©n lo¹i than s¹ch tiªu thô bé phËn tiªu thô cßn rÊt chó träng ®Õn hÖ thèng sæ s¸ch, c¸c b¶ng kª, sæ chi tiÕt, sæ tæng hîp ®· ®­îc lËp mét c¸ch t­¬ng ®èi ®Çy ®ñ nh»m ph¶n ¸nh trung thùc, kh¸ch quan, kÞp thêi mäi ho¹t ®éng diÔn ra trong kh©u tiªu thô. ViÖc nµy ®· ®¶m b¶o tiÕt kiÖm thêi gian lao ®éng cña nh©n viªn kÕ to¸n, gi¶m bít thêi gian lao ®éng cho c«ng t¸c h¹ch to¸n chi tiÕt, h¹ch to¸n tæng hîp, qua ®ã l·nh ®¹o c«ng ty(gi¸m ®èc, kÕ to¸n tr­ëng, tr­ëng phßng kinh doanh, tr­ëng phßng thÞ tr­êng) sÏ biÕt ®­îc chÝnh x¸c t×nh h×nh tiªu thô cña c«ng ty. Víi môc tiªu ph¶n ¸nh trung thùc kh¸ch quan kÞp thêi mäi ho¹t ®éng diÔn ra trong kh©u quan träng nµy c¸c b¶ng biÓu(b¶ng kª, sæ chi tiÕt, NKCT ), b¸o c¸o, sæ c¸i. . . ®· ®­îc lËp mét c¸ch kh¸ ®Çy ®ñ nh­ sæ chi tiÕt doanh thu b¸n hµng, sæ chi tiÕt c«ng nî ph¶i thu, b¶ng tæng hîp xuÊt than, b¸o c¸o doanh thu. Kh«ng nh÷ng thÕ kÕ to¸n tiªu thô ®· theo dâi chÆt chÏ doanh thu cho tõng chñng lo¹i than,lu«n n¾m b¾t chÆt chÏ t×nh h×nh thanh to¸n cña kh¸ch hµng b»ng c¸ch theo dâi trªn sæ chi tiÕt TK 131 vµ TK 136, b¶ng ph©n tÝch tØ lÖ thanh to¸n cña kh¸ch hµng. Qua ®ã cã ph­¬ng h­íng, biÖn ph¸p xö lý h¹n chÕ thiÖt h¹i kÞp thêi phôc vô ®¾c lùc cho c«ng t¸c qu¶n lý. 2.Tæ chøc h¹ch to¸n tù ®éng C«ng t¸c kÕ to¸n cña CTy ®· ®­îc m¸y tÝnh ho¸, tiÕt kiÖm thêi gian lao ®éng cña nh©n viªn kÕ to¸n, gi¶m bít thêi gian lao ®éng cho c«ng t¸c h¹ch to¸n. Mçi tæ kÕ to¸n t¹i CTy th­êng cã tíi 6 m¸y vi tÝnh c¸ nh©n tèc ®é lµm viÖc t­¬ng ®èi tèt(Theo em t×m hiÓu th× ®ã lµ c¸c m¸y tÝnh Pen III,tèc ®é kho¶ng 700);Ngoµi ra cßn cã 2 m¸y in (mét m¸y in Kim,mét m¸y in Lade) dµnh riªng cho c¸c nh©n viªn kÕ to¸n. Mçi khi cã trôc trÆc hay vÊn ®Ò g× x¶y ra kÕ to¸n chØ viÖc gäi ®iÖn cho phßng vi tÝnh cña CTy lµ sÏ ®­îc phßng nµy cö ng­êi xuèng gi¶i quyÕt nhanh chãng. Víi hÖ thèng m¸y vi tÝnh tèc ®é tèt nh­ vËy, toµn bé sè liÖu kÕ to¸n sÏ ®­îc l­u tr÷ mét c¸ch khoa häc, cÈn thËn, an toµn, Ýt cã kh¶ n¨ng x¶y ra sai sãt, mÊt m¸t vµ còng cÇn Ýt h¬n kh«ng gian ®Ó l­u tr÷ sè liÖu vµ sæ s¸ch kÕ to¸n, hÖ thèng m¸y vi tÝnh cßn cho phÐp tra cøu sè liÖu còng nh­ viÖc lËp c¸c lo¹i b¸o c¸o mét c¸ch nhanh chãng, chÝnh x¸c, tiÕt kiÖm ®­îc thêi gian vµ c«ng søc lao ®éng. C¸c chøng tõ tiªu thô sau khi nhËp vµo m¸y tÝnh, qua hÖ thèng ch­¬ng tr×nh xö lý sÏ tù ®éng cËp nhËt th«ng tin vµo sæ chi tiÕt, b¶ng kª, b¶ng ph©n bæ, NKCT vµ sæ c¸i c¸cTK. §iÒu nµy sÏ gi¶m ®­îc rÊt nhiÒu c«ng søc cña ng­êi lµm kÕ to¸n còng nh­ sù sai sãt m¾c ph¶i khi chuyÓn sè liÖu tõ sæ nµy sang sæ kh¸c nh­ trong kÕ to¸n thñ c«ng. 3.Tæ chøc sæ s¸ch, chøng tõ HÖ thèng chøng tõ tiªu thô s¶n phÈm, dÞch vô cña CTy ®­îc tæ chøc hîp lý. C¸c yÕu tè ®­îc x©y dùng trªn c¸c chøng tõ nh­: LÖnh s¶n xuÊt, PhiÕu kho¸n, PhiÕu nhËp kho, Ho¸ ®¬n GTGT cã quan hÖ chÆt chÏ víi nhau, kÕ to¸n viªn còng nh­ nh÷ng ng­êi qu¶n trÞ CTy cã thÓ theo ®ã ®Ó ®èi chiÕu kiÓm tra. ViÖc ghi chÐp lªn sæ chi tiÕt c¸c TK155,511,512,632,641,642 ;lªn c¸c b¶ng kª sè 5,8, 9,11 ; lªn c¸c NKCT 1,2,8 ®Òu hîp lý, ®óng tr×nh tù. §iÒu nµy cho thÊy KÕ to¸n ®· vËn dông h×nh thøc sæ NKCT trong c«ng t¸c h¹ch to¸n tiªu thô vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô mét c¸ch phï hîp linh ho¹t. TÊt c¶ ®· lµm cho c«ng t¸c h¹ch to¸n tiªu thô than t¹i CTy Ýt nghiÖp vô h¬n, tèn Ýt thêi gian ghi chÐp, tÝnh to¸n, ®èi chiÕu h¬n nh÷ng CTy kh¸c cã sö dông c¸c TK ®· nãi trªn, cuèi th¸ng,cuèi quý, cuèi n¨m viÖc x¸c ®Þnh doanh thu thuÇn còng Ýt phøc t¹p tõ ®ã lµm cho viÖc x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô dÔ dµng h¬n. ViÖc ¸p dông ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn ®Ó h¹ch to¸n hµng tån kho, than thµnh phÈm cña CTy t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc ph¶n ¸nh, ghi chÐp vµ theo dâi th­êng xuyªn sù biÕn ®éng cña than. Do sù c¹nh tranh gay g¾t trªn thÞ tr­êng nªn ph­¬ng ph¸p nµy gióp CTy qu¶n lý chÆt chÏ s¶n phÈm cña m×nh vµ cã biÖn ph¸p xö lý kÞp thêi khi cã biÕn ®éng trªn thÞ tr­êng, t¹o thuËn lîi cho c«ng t¸c tiªu thô vµ n©ng cao hiÖu qu¶ tiªu thô. Tæ chøc tiÕp cËn giao dÞch kh¸ch hµng, c¬ quan thuÕ vô Phßng thÞ tr­êng ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, th­êng xuyªn cö c¸n bé ®i cïng tæng CTy than ®Ó chµo hµng giao dÞch, lu«n s¸ng t¹o nh÷ng ph­¬ng thøc chµo b¸n than. Do ®Æc ®iÓm ®Æc tr­ng cña CTy lµ cã khèi l­îng than s¶n xuÊt, tiªu thô lín, cã gi¸ trÞ cao nªn viÖc tiªu thô mét c¸ch linh ho¹t võa ®¬n gi¶n, võa hîp lý lµ mét yªu cÇu cÊp thiÕt bëi vËy CTy rÊt quan t©m vµ chó träng ®Õn c«ng t¸c tiÕp cËn kh¸ch hµng, thñ tôc mua hµng vµ thanh to¸n tiÒn hµng ®­îc kÕ to¸n tiªu thô, kÕ to¸n thanh to¸n thùc hiÖn mét c¸ch hîp lý, thuËn tiÖn vµ ®óng nguyªn t¾c, ®¶m b¶o mäi yªu cÇu cña kh¸ch hµng. Sù phèi hîp gi÷a Phßng kÕ to¸n, c¸c phßng ban vµ kho bÕn,c¶ng biÓn lu«n ®­îc thùc hiÖn ¨n khíp, nhÞp nhµng, ®¶m b¶o viÖc tiªu thô th«ng suèt. Cuèi kú, KÕ to¸n tæng hîp ®· kÞp thêi theo dâi t×nh h×nh biÕn ®éng thµnh phÈm, tÝnh to¸n chÝnh x¸c c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh tiªu thô còng nh­ thùc hiÖn nghiªm tóc viÖc thanh to¸n víi ng©n s¸ch vÒ c¸c kho¶n thuÕ ph¶i nép ®Ó x¸c ®Þnh ®­îc chÝnh x¸c kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Bªn c¹nh nh÷ng ­u ®iÓm nh­ trªn, viÖc tæ chøc h¹ch to¸n tiªu thô vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô cña CTy còng cßn mét sè nh­îc ®iÓm nhÊt ®Þnh. Nh­îc ®iÓm: Trong c«ng t¸c kÕ to¸n, +CTy ch­a ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p thóc ®Èy tiªu thô nh­ chiÕt khÊu th­¬ng m¹i, chiÕt khÊu thanh to¸n. . . V× thÕ, hiÖu qu¶ tiªu thô ch­a cao. +Khi nhËn c¸c chøng tõ gèc, kÕ to¸n nhiÒu lóc ch­a tiÕn hµnh kiÓm tra vµ ghi chÐp c¸c chøng tõ ®ã vµo sæ ngay mµ th­êng ®Ó mét thêi gian sau míi ghi sæ kÕ to¸n. §iÒu nµy sÏ g©y khã kh¨n trong viÖc theo dâi t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån kho thµnh phÈm vµ lËp kÕ ho¹ch trong tiªu thô, thªm vµo ®ã cã thÓ ph¸t sinh nh÷ng nhÇm lÉn, sai sãt hoÆc chøng tõ bÞ mÊt sÏ ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn c«ng t¸c kÕ to¸n. +ViÖc kh«ng sö dông c¸c TK 521, 531,532 trªn thuËn lîi rÊt nhiÒu cho c«ng t¸c kÕ to¸n nh­ng l¹i lµ mét trë ng¹i cho c«ng t¸c tiªu thô bëi v× kh«ng cã chiÕt khÊu b¸n hµng, kh«ng cã gi¶m gi¸ hµng b¸n sÏ Ýt khuyÕn khÝch tiªu thô. H¬n n÷a trong thêi buæi kinh tÕ thÞ tr­êng viÖc lµm ¨n cÇn n¨ng ®éng vµ cã nh÷ng chiÕn l­îc hîp lý míi mong tiªu thô ®­îc nhiÒu than cho nªn vÊn ®Ò kh«ng sö dông chiÕt khÊu b¸n hµng, gi¶m gi¸ hµng b¸n cÇn xem xÐt l¹i. + HÖ thèng phÇn mÒm kÕ to¸n trªn m¸y vi tÝnh t¹i CTy ®ßi hái ng­êi lµm c«ng t¸c kÕ to¸n ph¶i vµo sè liÖu mét c¸ch chÝnh x¸c, viÖc söa ch÷a sè liÖu lµ rÊt khã kh¨n, nhÊt lµ khi ®· cËp nhËt lªn sæ c¸i vµ c¸c b¸o c¸o cuèi kú. Khi vµo ho¸ ®¬n (GTGT), phiÕu xuÊt kho hay NKCT kÕ to¸n tiªu thô kh«ng ®­îc phÐp sai lÇm chñ quan dï lµ nhá nhÊt. Trong kh©u tiªu thô CTy chñ yÕu tiªu thô qua CTy c¶ng biÓn vµ kinh doanh than nªn viÖc tiªu thô cßn rÊt thô ®éng. II. 2. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn h¹ch to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô t¹i CTy tuyÓn than Cöa ¤ng NhËn thÊy mét thùc tÕ lµ mÆc dï tæ chøc h¹ch to¸n qu¸ tr×nh tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô ë CTy tuyÓn than Cöa ¤ng cã nhiÒu ­u ®iÓm, phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña khoa hîc c«ng nghÖ, hiÖn ®¹i ho¸ trong c«ng t¸c qu¶n lý, kh«ng ngõng ®æi míi. Tuy nhiªn ®Ó ho¹t ®éng tiªu thô ngµy cµng ph¸t triÓn, lîi nhuËn thu ®­îc ngµy cµng nhiÒu,®Ó c«ng t¸c tæ chøc h¹ch to¸n tiªu thô ngµy cµng hoµn thiÖn h¬n, phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ ë CTy, ®¶m b¶o ®óng chÕ ®é kÕ to¸n ViÖt Nam míi quy ®Þnh, ph¸t huy ­u ®iÓm gi¶m bít vµ lo¹i bá dÇn nh÷ng nh­îc ®iÓm th× ®ßi hái CTy ph¶i t×m tßi ¸p dông c¸c biÖn ph¸p c¶i tiÕn ho¹t ®éng nµy. T×nh h×nh tiªu thô n¨m 2003 cho thÊy doanh thu t¨ng ®ét biÕn,qu¸ tr×nh tiªu thô cã t¨ng tr­ëng, cã hiÖu qu¶. §Ó duy tr× tèc ®é t¨ng tr­ëng vµ tiÕp tôc ph¸t triÓn, em xin tr×nh bµy mét sè biÖn ph¸p cô thÓ n©ng cao hiÖu qu¶ qu¸ tr×nh tiªu thô cña c«ng ty: BiÖn ph¸p 1: Hoµn thiÖn h×nh thøc sæ kÕ to¸n. Ngµy nay khi tin häc x©m nhËp vµo tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc th× viÖc sö dông m¸y vi tÝnh trong c«ng t¸c kÕ to¸n kh«ng nh÷ng gióp cho viÖc ®­a ra nh÷ng con sè nhanh vµ chÝnh x¸c mµ cßn gi¶m ®­îc c¸c lao ®éng kÕ to¸n, tiÕt kiÖm ®­îc mét kho¶n chi phÝ, tr¸nh ®­îc nhÇm lÉn, ghi chÐp trïng lÆp cña kÕ to¸n thñ c«ng, tiÕt kiÖm thêi gian vµ viÖc l­u gi÷ th«ng tin trë nªn nhÑ nhµng vµ tiÖn h¬n. Theo c¸c chuyªn gia kÕ to¸n, c¸c nhµ t­ vÊn m¸y tÝnh am hiÓu kÕ to¸n th× t¹i mét CTy h×nh thøc NKCT ®ßi hái tr×nh ®é qu¶n lý vµ tr×nh ®é kÕ to¸n ë møc cao kh«ng thÝch hîp hoµn toµn trªn m¸y ;nÕu ®· sö dông kÕ to¸n m¸y th× h×nh thøc sæ hîp lý nhÊt ®èi víi nã cã thÓ lµ NhËt ký chung. ViÖc mét sè CTy hiÖn nay cßn sö dông h×nh thøc NKCT víi kÕ to¸n m¸y sÏ kh«ng ph¸t huy tèi ®a nh÷ng øng dông cña kÕ to¸n m¸y. CTy lu«n thÊy râ tÇm quan träng cña vÊn ®Ò nµy nh­ng t¹i CTy tõ tr­íc ®Õn nay kÕ to¸n vÉn quen h¹ch to¸n theo h×nh thøc NKCT . Thùc tÕ viÖc ¸p dông h×nh thøc sæ kÕ to¸n NhËt ký- Chøng tõ t¹i CTy ®· ph¸t huy ®­îc tr×nh ®é cña c¸c kÕ to¸n viªn, cã sù chuyªn m«n ho¸, ®é chÝnh x¸c cao do cã viÖc ®èi øng gi÷a c¸c m¶ng kÕ to¸n nªn dÔ ph¸t hiÖn ®­îc c¸c sai sãt. Song H×nh thøc NKCT ë CTy dï thuËn tiÖn cho viÖc ph©n c«ng lao ®éng kÕ to¸n vµ kÕ to¸n vÉn ph¶i h¹ch to¸n mét sè nghiÖp vô b»ng thñ c«ng ;viÖc ®­a vµo h¹ch to¸n trªn m¸y vi tÝnh cßn mét sè phÇn ph¶i lµm b»ng tay sau ®ã míi cËp nhËt vµo m¸y. Râ rµng ®©y lµ mét h¹n chÕ lín kh«ng chØ cña CTy mµ cßn lµ tån t¹i cña nhiÒu CTy kh¸c. §iÒu nµy ®ßi hái CTy cÇn thiÕt ph¶i kÕt hîp mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt c¶ kÕ to¸n m¸y vµ kÕ to¸n thñ c«ng,ph¶i lµm cho kÕ to¸n m¸y thùc sù ®i vµo qu¸ tr×nh h¹ch to¸n t¹i CTy trong giai ®o¹n hiÖn nay, theo em CTy nªn nghiªn cøu l¹i vµ lùa chän h×nh thøc sæ s¸ch kÕ to¸n cho phï hîp víi viÖc ¸p dông kÕ to¸n m¸y. CTy nªn lùa chän h×nh thøc sæ NhËt ký chung ®Ó qu¶n lý, h¹ch to¸n tiªu thô vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô cho phï hîp. Thùc tÕ cho thÊy h×nh thøc nµy dÔ lµm, dÔ ¸p dông, cã nhiÒu ­u viÖt vµ phï hîp víi viÖc lµm kÕ to¸n trªn m¸y vi tÝnh, ®Æc biÖt lµ rÊt thÝch hîp víi nghiÖp vô b¸n hµng. Ngoµi ra em cßn thÊy tÊt c¶ c¸c tµi kho¶n dïng ®Ó kÕt chuyÓn x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô ®Òu ®­îc chi tiÕt cho tõng chñng lo¹i than nh­ng tµi kho¶n 911 vÉn dïng chung cho c¶ ba lo¹i than(côc, c¸m, bïn). §Ó tiÖn cho viÖc theo dâi vµ qu¶n vÒ chi phÝ, doanh thu còng nh­ lîi nhuËn cña tõng lo¹i than, theo em CTy nªn më sæ chi tiÕt TK911 cho tõng lo¹i than khi ®ã mçi lo¹i than sÏ cã mét sæ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ chi tiÕt ViÖc më thªm sæ chi tiÕt nµy sÏ lµm cho kÕ to¸n tæng hîp mÊt thêi gian ®Ó tÝnh to¸n sè liÖu nh­ng bï l¹i nh÷ng th«ng tin chi tiÕt nµy rÊt cã Ých cho qu¶n trÞ CTy trong viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ tiªu thô tõng lo¹i than BiÖn ph¸p 2: Hoµn thiÖn h¹ch to¸n kho¶n chiÕt khÊu thanh to¸n cho kh¸ch hµng. HiÖn t¹i, CTy ch­a ¸p dông viÖc chiÕt khÊu cho nh÷ng kh¸ch hµng thanh to¸n sím, v× thÕ ch­a thóc ®Èy viÖc thu håi vèn nhanh, dÉn tíi hiÖu qu¶ kinh doanh ch­a cao. Theo em, CTy nªn ¸p dông viÖc chiÕt khÊu cho nh÷ng kh¸ch hµng thanh to¸n sím, khuyÕn khÝch hä thanh to¸n nh»m thu håi vèn nhanh ®Ó quay vßng, tr¸nh t×nh tr¹ng bÞ chiÕm dông vèn. TK 635 sÏ gåm thªm kho¶n chiÕt khÊu thanh to¸n cho kh¸ch hµng. Vµ viÖc chiÕt khÊu cho kh¸ch hµng nªn ®­îc h¹ch to¸n nh­ sau: Khi chÊp nhËn chiÕt khÊu cho kh¸ch hµng, kÕ to¸n ph¶n ¸nh: Nî TK 635: Tæng sè chiÕt khÊu cho kh¸ch hµng Cã TK 111, 112: Tr¶ cho kh¸ch hµng b»ng tiÒn. Cã TK 131: Trõ vµo sè tiÒn ph¶i thu kh¸ch hµng Cã TK 3388: Sè chiÕt khÊu chÊp nhËn nh­ng ch­a thanh to¸n víi kh¸ch hµng Cuèi kú, kÕt chuyÓn sang tµi kho¶n x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô: Nî TK 911 Cã TK 635 Tuú thuéc vµo nhiÒu yÕu tè, CTy cã thÓ c¨n cø vµo thêi gian thanh to¸n, tæng sè tiÒn thanh to¸n vµ h×nh thøc thanh to¸n mµ ®­a ra mét tØ lÖ chiÕt khÊu phï hîp. TØ lÖ nµy kh«ng nªn thÊp qu¸ ®Ó thóc ®Èy kh¸ch hµng tÝch cùc thanh to¸n nh­ng còng kh«ng ®­îc qu¸ cao nh»m ®¶m b¶o môc tiªu lîi nhuËn. BiÖn ph¸p 3. Hoµn thiÖn h¹ch to¸n theo c¸c ph­¬ng thøc tiªu thô. HiÖn nay, CTy ®ang ¸p dông ph­¬ng thøc b¸n hµng chñ yÕu ®ã lµ ph­¬ng thøc trùc tiÕp., §Ó hÊp dÉn kh¸ch hµng, ph¸t triÓn thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm, më réng quy m« s¶n xuÊt s¶n phÈm trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ më c¹nh tranh khèc liÖt hiÖn nay CTy nªn níi láng c¸c chÝnh s¸ch thanh to¸n, më réng h¬n n÷a c¸c h×nh thøc tiªu thô. Bëi s¶n phÈm cña CTy ®Òu lµ nh÷ng s¶n phÈm cã gi¸ trÞ lín vµ th­êng cã c¸c s¶n phÈm tån ®äng nhiÒu hoÆc tiªu thô chËm, c«ng t¸c b¶o qu¶n khã kh¨n trong mïa m­a lò (nh­ than bïn), do ®ã ®èi víi nh÷ng kh¸ch hµng cã nhu cÇu mua s¶n phÈm cña CTy nh­ng l¹i bÞ h¹n chÕ vÒ vèn, CTy ngoµi viÖc cã thÓ cho mua chÞu dµi h¹n th× cã thÓ cho kh¸ch hµng mua tr¶ gãp. Theo em CTy nªn ¸p dông ph­¬ng thøc b¸n hµng tr¶ gãp ®Ó kÝch thÝch tiªu thô, ®Èy nhanh qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn vèn, thóc ®Èy b¸n ®­îc nhiÒu hµng. LÇn ®Çu t¹i thêi ®iÓm mua, ng­êi mua tr¶ mét phÇn. Sè tiÒn cßn l¹i ng­êi b¸n sÏ chÊp nhËn cho ng­êi mua tr¶ dÇn lµm nhiÒu lÇn qua c¸c k× thanh to¸n. Vµ ®æi l¹i ng­êi mua ph¶i chÞu mét tû lÖ l·i suÊt nhÊt ®Þnh trªn sè tiÒn ®­îc tr¶ chËm. Th«ng th­êng, ë c¸c kú thanh to¸n sau lÇn ®Çu ®Òu ®­îc tr¶ víi mét sè tiÒn nh­ nhau,trong ®ã gåm mét phÇn doanh thu gèc vµ mét phÇn l·i tr¶ chËm. Ph­¬ng thøc nµy vÒ mÆt h¹ch to¸n, khi hµng ®­îc giao cho ng­êi mua th× coi nh­ ®­îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô. Tøc lµ ng­êi mua ®­îc së h÷u mét phÇn t­¬ng øng víi gi¸ trÞ ®· thanh to¸n cña hµng ®· mua vµ khi ng­êi mua tr¶ hÕt sè nî, hä ®­îc quyÒn së h÷u hoµn toµn vµ CTy ®· chuyÓn toµn bé sè hµng cho ng­êi mua. KÕt qu¶ cña h×nh thøc nµy lµ võa cã t¸c dông thu hót kh¸ch hµng l¹i võa gi¶i quyÕt ®­îc t×nh tr¹ng tån ®äng vèn cho CTy nh­ng khi tiªu thô theo kiÓu tr¶ gãp nµy kÕ to¸n tiªu thô h¹ch to¸n quy tr×nh thanh to¸n phøc t¹p h¬n rÊt nhiÒu. §ã lµ h¹ch to¸n theo kiÓu thu tiÒn nhiÒu lÇn cã nhËn l·i vµ l·i mçi lÇn rÊt cã thÓ sÏ chªnh lÖch gi¸ trÞ rÊt nhiÒu ¶nh h­ëng tíi tÝnh to¸n chÝnh x¸c sè liÖu. KÕ to¸n ph¶n ¸nh tiÒn l·i vµo doanh thu ho¹t ®éng tµi chÝnh theo tr×nh tù ghi chÐp sau: + Khi xuÊt thµnh phÈm giao cho ng­êi mua. BT1: Ph¶n ¸nh gi¸ vèn hµng ®· x¸c ®Þnh tiªu thô. Nî TK632: Gi¸ vèn hµng b¸n. Cã TK 154: Hµng xuÊt tõ x­ëng. Cã TK 155: Hµng xuÊt tõ kho. BT2: Ph¶n ¸nh doanh thu b¸n hµng tr¶ gãp. Nî TK111,112: Sè ®· thu b»ng tiÒn. Nî TK131: Kh¸ch hµng chÊp nhËn nî. Cã TK511:Gi¸ b¸n tr¶ ngay ch­a cã thuÕ GTGT. Cã TK3387:chªnh lÖch gi÷a gi¸ b¸n tr¶ gãp vµ gi¸ b¸n tr¶ ngay ch­a thuÕ GTGT. Cã TK 333(3331): ThuÕ GTGT ph¶i nép. + Hµng kú, tÝnh, x¸c ®Þnh vµ kÕt chuyÓn doanh thu tiÒn l·i b¸n hµng tr¶ chËm tr¶ gãp trong kú. Nî TK 3387: Doanh thu ch­a thùc hiÖn. Cã TK 515: Doanh thu ho¹t ®éng tµi chÝnh. + Khi thùc thu tiÒn b¸n hµng tr¶ chËm tr¶ gãp trong ®ã bao gåm c¶ phÇn chªnh lÖch gi÷a gi¸ b¸n tr¶ chËm tr¶ gãp vµ gi¸ b¸n tr¶ ngay. Nî TK 111,112: Sè ®· thu b»ng tiÒn. Cã TK131: Ph¶i thu cña kh¸ch hµng. + Cuèi kú kÕt chuyÓn tiÒn l·i vµo thu nhËp ho¹t ®éng tµi chÝnh. Nî TK515 Cã TK911 KÕt luËn Qua t×nh h×nh thùc tÕ t¹i CTy cho thÊy tuy lµ mét CTy ®a d¹ng vÒ ngµnh nghÒ ho¹t ®éng vµ mang tÝnh chÊt phøc t¹p cao. Song CTy ®· tæ chøc tèt c«ng t¸c kÕ to¸n, c¸c bé phËn kÕ to¸n ®· phèi hîp víi nhau mét c¸ch nhÞp nhµng, s¸ng t¹o võa ®¸p øng ®­îc nhu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh võa ®¶m b¶o lËp b¸o c¸o tµi chÝnh b¸o c¸o c¬ quan nhµ n­íc vµ c¸c ®¬n vÞ h÷u quan, nh÷ng ng­êi n¾m gi÷ c¸c träng tr¸ch cña CTy mét c¸ch chÝnh x¸c ®óng thêi h¹n. Sè liÖu h¹ch to¸n kÕ to¸n chÝnh x¸c, râ rµng, ®óng chÝnh s¸ch, ®óng chÕ ®é cña nhµ n­íc vµ c¬ quan qu¶n lý cÊp trªn quy ®Þnh. CTy theo dâi chÆt chÏ c«ng nî, b¶o ®¶m kh¶ n¨ng thanh to¸n cho c¸c ®èi t¸c. ViÖc h¹ch to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô cña CTy lµ phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh víi ph¹m vi ho¹t ®éng réng lín. Víi ®Ò tµi nµy em ®· xem xÐt mét c¸ch tæng quan vÒ lÞch sö h×nh thµnh, ph¸t triÓn cña CTy qua c¸c giai ®o¹n kh¸c nhau, nghiªn cøu lµm râ tæ chøc c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n nãi chung, tæ chøc ho¹t ®éng tiªu thô nãi riªng, ®i s©u vµo viÖc xem xÐt quy tr×nh h¹ch to¸n x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô tõ ®ã ®­a ra mét sè biÖn ph¸p nh»m kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ, tån t¹i ®ång thêi hoµn thiÖn h¬n n÷a viÖc ghi chÐp, tÝnh to¸n sè liÖu, hÖ thèng sæ s¸ch, chøng tõ. H¬n n÷a viÖc lùa chän ®Ò tµi nµy mét lÇn n÷a ®· gióp em rÊt nhiÒu trong viÖc cñng cè nh÷ng kiÕn thøc ®· ®­îc häc vµ viÖc ¸p dông kiÕn thøc ®ã vµo thùc tÕ. Tuy nhiªn do thêi gian, kiÕn thøc cã h¹n nªn ®Ò tµi cßn nhiÒu khuyÕt ®iÓm nh­ viÖc t×m hiÓu ch­a thËt cô thÓ, c¸c biÖn ph¸p ®­a ra ch­a thùc sù ®i s©u vµo gi¶i quyÕt toµn diÖn vÊn ®Ò. MÆc dï vËy em sÏ quyÕt t©m hoµn thiÖn h¬n n÷a ®Ò tµi nµy cho nªn kÝnh mong sù quan t©m, chØ b¶o cña thÇy. Xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Cöa ¤ng ngµy 02 th¸ng 06 n¨m 2004 Danh môc tµi liÖu tham kh¶o - ChuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ sè 2 (IAS 2) vÒ hµng tån kho. - ChuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ sè 18 (IAS 18) vÒ doanh thu. -H¹ch to¸n kÕ to¸n trong c¸c doanh nghiÖp- NguyÔn ThÞ §«ng- NXB Thèng kª 2001 - 207 S¬ ®å kÕ to¸n doanh nghiÖp - Hµ ThÞ Ngäc Hµ - NXB Tµi chÝnh 01/2004 - HÖ thèng Tµi kho¶n kÕ to¸n doanh nghiÖp - NXB Tµi chÝnh 2000 - H­íng dÉn thùc hµng ghi chÐp chøng tõ vµ sæ kÕ to¸n-NguyÔn V¨n NhiÖm-NXB Thèng kª. - KiÓm to¸n tµi chÝnh - NguyÔn Quang Quynh-NXB Tµi chÝnh 07/2001 Môc lôc Lêi giíi thiÖu 1 PhÇn I: Thùc tr¹ng vÒ h¹ch to¸n c«ng t¸c kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm t¹i CTy tuyÓn than Cöa «ng 2 I. §Æc ®iÓm kinh tÕ kü thuËt vµ tæ chøc bé m¸y qu¶n lý ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña CTy tuyÓn than Cöa «ng 2 I.1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña C«ng ty 2 I.2. §Æc ®iÓm ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty 2 I.3. Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý cña C«ng ty 4 I.4. T×nh h×nh tµi chÝnh cña CTy tuyÓn than Cöa «ng 6 II. §Æc ®iÓm bé m¸y kÕ to¸n vµ bé sæ kÕ to¸n t¹i CTy tuyÓn than Cöa «ng 7 II.1. §Æc ®iÓm tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n cña C«ng ty 7 II.2. §Æc ®iÓm h¹ch to¸n kÕ to¸n t¹i C«ng ty 8 III. Thùc tr¹ng h¹ch to¸n tiªu thô vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô thµnh phÈm t¹i CTy tuyÓn than Cöa «ng 12 III.1. §Æc ®iÓm vÒ ho¹t ®éng tiªu thô thµnh phÈm cña CTy ¶nh h­ëng tíi h¹ch to¸n tiªu thô vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô 12 III.2. H¹ch to¸n tiªu thô thµnh phÈm t¹i CTy tuyÓn than Cöa «ng 13 1) Chøng tõ vµ lu©n chuyÓn chøng tõ 13 2) Tæ chøc h¹ch to¸n 16 III.3. H¹ch to¸n x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô t¹i CTy tuyÓn than Cöa «ng 23 1) Tµi kho¶n sö dông 23 2) Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n 24 PhÇn II: Hoµn thiÖn h¹ch to¸n tiªu thô vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô thµnh phÈm t¹i CTy tuyÓn than Cöa «ng 26 II.1. §¸nh gi¸ kh¸i qu¸t t×nh h×nh h¹ch to¸n tiªu thô thµnh phÈm t¹i CTy tuyÓn than Cöa «ng 26 II.2. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô t¹i CTy tuyÓn than Cöa «ng 28 KÕt luËn 31 Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 32