Chuyên đề Hoàn thiện Kiểm toán chu trình hàng tồn kho trong Kiểm toán báo cáo tài chính tại Công ty cổ phần Kiểm toán - Tư vấn thuế

è tån trªn thÎ vµ chuyÓn chøng tõ cho phßng kÕ to¸n (®· ®­îc s¾p xÕp theo tõng kho¶n vËt t­, hµng hãa). T¹i phßng kÕ to¸n tïy theo tÝnh chÊt cña tõng kho, tõng lo¹i mÆt hµng, ®Þnh kú tõ 3 ®Õn 5 ngµy, kÕ to¸n hµng tån kho nhËn chøng tõ do thñ kho chuyÓn giao, kiÓm tra l¹i viÖc ph©n lo¹i chøng tõ, tÝnh hîp lý, hîp lÖ cña chøng tõ. Sau ®ã kÕ to¸n x¸c nhËn ngay vµo thÎ kho chø kh«ng lËp phiÕu giao nhËn chøng tõ. KÕ to¸n tiÕn hµnh ®Þnh kho¶n chøng tõ nhËp, xuÊt, ph©n lo¹i riªng råi tÝnh gi¸ trÞ vµo c¸c phiÕu. Cuèi th¸ng, kÕ to¸n kiÓm tra lÇn n÷a thÎ kho vµ c¸c chøng tõ kÕ to¸n sau ®ã trùc tiÕp ghi vµo sæ sè d­ c¶ cét khèi l­îng vµ thµnh tiÒn. §Ó phôc vô cho c«ng t¸c kÕ to¸n cã hiÖu qu¶, t¹i xÝ nghiÖp ®· x©y dùng mét hÖ thèng danh ®iÓm hµng tån kho kh¸ ®Çy ®ñ theo tõng lo¹i, nhãm, kho vµ cã sæ tæng hîp nhËp, xuÊt vËt t­, hµng hãa. * H¹ch to¸n tæng hîp. Song song víi c«ng t¸c h¹ch to¸n chi tiÕt hµng tån kho, kÕ to¸n tæng hîp ghi chÐp, ph¶n ¸nh c¸c chØ tiªu gi¸ trÞ trªn c¸c tµi kho¶n, sæ kÕ to¸n tæng hîp. C¸c tµi kho¶n sö dông t¹i c«ngty theo quyÕt ®Þnh cña Bé Tµi chÝnh vµ xÝ nghiÖp kh«ng më thªm tµi kho¶n nµo kh¸c C¸c thñ tôc kiÓm so¸t KiÓm to¸n viªn quan s¸t viÖc t¸ch ly tr¸ch nhiÖm trong viÖc thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng cña chu tr×nh vµ ai lµ ng­êi thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng ®ã trong n¨m tµi chÝnh. KiÓm tra sù tån t¹i cña phßng thu mua ®éc lËp chuyªn thùc hiÖn tr¸ch nhiÖm mua tÊt c¶ nguyªn vËt liÖu c«ng cô dông cô. KiÓm tra sù tèn t¹i cña phßng nhËn hµng chuyªn thùc hiÖn tr¸ch nhiÖm nhËn hµng. KiÓm tra xem c¸c vËt t­ hµng ho¸ cã ®­îc kiÓm so¸t vµ cÊt tr÷ bëi mét bé phËn kho ®éc lËp kh«ng. KiÓm tra sù kiÓm so¸t trong viÖc xuÊt dïng vËt t­ hµng ho¸. 2. thùc hiÖn KiÓm to¸n 2.1. Thùc hiÖn c¸c thö nghiÖm kiÓm so¸t KiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh kiÓm tra c¸c chøng tõ gèc nh­ c¸c phiÕu yªu cÇu mua hµng, phiÕu nhËp kho, phiÕu xuÊt kho, phiÕu yªu cÇu sö dông vËt t­… xem c¸c chøng tõ nµy cã liªn tôc, cã ®Çy ®ñ ch÷ ký phª duyÖt vµ c¸c yÕu tè cÇn thiÕt hay kh«ng. TiÕn hµnh pháng vÊn c¸c nh©n viªn trong C«ng ty vÒ viÖc qu¶n lý vËt liÖu vÒ quy tr×nh tiÕp nhËn hµng vµ ®­îc tr¶ lêi r»ng khi tiÕp nhËn hµng ph¶i cã biªn b¶n kiÓm nghiÖm nh­ng trªn thùc tÕ khi KiÓm to¸n viªn kiÓm tra mét sè chøng tõ gèc th× ph¸t hiÖn mét sè chøng tõ kh«ng cã biªn b¶n kiÓm nghiÖm ®i kÌm. Qua ®iÒu tra pháng vÊn KiÓm to¸n viªn thÊy t»ng bé phËn kiÓm kª hµng tån kho do ®¬n vÞ lËp ®¶m b¶o tÝnh ®éc lËp, cã sù tån t¹i cña biªn b¶n kiÓn kª vµ cã sù ®èi chiÕu víi kÕ to¸n ®¬n vÞ. Nghiªn cøu hÖ thèng kÕ to¸n cña ®¬n vÞ KiÓm to¸n viªn thÊy cã sù ph©n ly tr¸ch nhiÖm cao gi÷a thñ kho nh©n viªn kÕ to¸n vµ ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm ký duyÖt. 2.2. Thùc hiÖn c¸c thñ tôc ph©n tÝch ViÖc ph©n tÝch nµy nh»m ph¸t hiÖn ra sù biÕn ®éng cña c¸c kho¶n môc trªn b¸o c¸o tµi chÝnh cña n¨m nay so víi n¨m tr­íc. Gióp KiÓm to¸n viªn ph¸t hiÖn ra nh÷ng nghi vÊn vÒ kh¶ n¨ng ho¹t ®éng liªn tôc cña kh¸ch hµng vµ kh¶ n¨ng sai sãt trªn b¸o c¸o tµi chÝnh. B¶ng sè 1: B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n Néi dung 31/12/2003 31/12/2004 Chªnh lÖch VN§ Chªnh lÖch (% ) I/ Tµi s¶n 796.527.846 1. 571. 540. 936 775. 013. 090 97,3 A/ TSL§ vµ §TNH 167. 119. 626 907. 416. 202 740. 296. 576 442,97 1/ TiÒn 138.238.948 209.868.802 71.539.854 51,75 2/ C¸c kho¶n ph¶i thu 20.538.778 370.844.002 350.305.224 1705,58 3/ Hµng tån kho 8.521.900 309. 202. 398 300. 680. 498 3528,33 Nguyªn vËt liÖu chÝnh 7. 294. 300 82. 573. 516 75. 279. 216 1032,03 C«ng cô dông cô - 3. 441. 282 3. 441. 282 Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang - 221. 960. 000 221. 960. 000 Hµng ho¸ tån kho 1. 240. 000 1. 240. 000 0 Dù phßng ( 12. 400 ) ( 12. 400 ) 0 4/ Tµi s¶n l­u ®éng kh¸c 700.000 700.000 B/ TSC§ vµ §TDH 629.138.220 680.925.734 51.787.514 8,23 II/ NV 796.527.846 1. 571. 540. 936 775. 013. 090 97,3 1/ Nî ng¾n h¹n 145.726.062 363.116.047 217.389.985 149,18 2/ VCSH 650.801.784 1.208.424.889 557.623.105 85,68 B¶ng sè2: B¶ng kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ChØ tiªu 2003 2004 Doanh thu 951. 366.624 1.443.997.068 Gi¸ vèn hµng b¸n 129.756.243 356.425.875 Lîi nhuËn gép 821.610.381 1.087.571.193 Chi phÝ b¸n hµng 356.812.354 384.635.112 Chi phÝ qu¶n lý Doanh nghiÖp 300.214.658 324.125.834 B¶ng 3: B¶ng ph©n tÝch mét sè chØ tiªu ChØ tiªu N¨m 2003 (%) N¨m 2004 (%) Chªnh lÖch (%) 1. (S HTK/S TS). 100 1,07 34,07 33 2. (S HTK/S DT). 100 1,44 21,41 19,97 3. (S HTK/S GVHB). 100 6,58 86,75 80,17 Tû lÖ vßng quay hµng tån kho = Tæng gi¸ vèn HTK/TrÞ gi¸ b×nh qu©n HTK TrÞ gi¸ b×nh qu©n HTK = SDHTK §Çu kú + SDHTK Cuèi kú/ 2 NX: HÖ sè vßng quay HTK cña kú nµy 1/86,75 qu¸ chªnh lÖch, nhá h¬n nhiÒu víi kú tr­íc 1/6,58. §iÒu nµy cã thÓ cã thÓ cã sù bÊt th­êng, KiÓm to¸n viªn ph¶i t×m hiÓu lµm râ. Trong tr­êng hîp hÖ sè vßng quay HTK kú nµy sÊp xØ kú tr­íc còng ch­a ch¾c ®· tèt, mµ cÇn so s¸nh víi hÖ sè vßng quay HTK BQ ngµnh ®Ó cã kÕt luËn ®óng ®¾n.Qua so s¸nh hÖ sè b×nh qu©n ngµnh thÊy kh«ng cã sù chªnh lÖch qu¸ lín, KiÓm to¸n viªn thÊy r»ng nguyªn nh©n lµ do sù thay ®æi vÒ kiÓu d¸ng hµng tói cÆp vµ nhu cÇu thÞ hiÕu cña giíi trÎ t¨ng m¹nh trong n¨m v× ®ang cã mèt tói cÆp ë c¸c thÞ tr­êng lín. KiÓm to¸n viªn cã thÓ sö dông sù kÕt hîp tû lÖ vßng quay hµng tån kho víi tû lÖ l·i gép khi ph©n tÝch. Khi kÕt hîp nh­ vËy cho phÐp KTV ®¸nh gi¸ tÝnh hîp lý cña gi¸ vèn hµng b¸n. Tû lÖ l·i gép = Tæng l·i gép/ Doanh thu NÕu tû lÖ lîi nhuËn qu¸ thÊp hoÆc tû lÖ vång quay HTK qu¸ cao so víi dù kiÕn cña KTV th× cã thÓ do ®¬n vÞ kh¸ch hµng ®· khai t¨ng gi¸ vèn hµng b¸n hoÆc khai gi¶m hµng tån kho. KiÓm to¸n viªn cã thÓ so s¸nh gi÷a sè l­îng HTK dù tr÷ trong kho víi diÖn tÝch cã thÓ chøa kho ®ã. Sè liÖu HTK vÒ mÆt gi¸ trÞ cã thÓ ®em so s¸nh víi chØ tiªu sè l­îng vµ so s¸nh víi c¸c con sè thèng kª trong nghµnh. Tõ sù ph©n tÝch trªn KiÓm to¸n viªn thu ®­îc nh÷ng b»ng chøng cÇn thiÕt vµ gióp KiÓm to¸n viªn ®Þnh h­íng ®­îc c¸c thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt ®èi víi HTK cÇn thùc hiÖn. 2.3. KiÓm tra chi tiÕt Sau khi kÕ ho¹ch KiÓm to¸n ®­îc hoµn thµnh, tr­ëng ®oµn KiÓm to¸n sÏ triÖu tËp nhãm KiÓm to¸n ®Ó c«ng bè KÕ ho¹ch triÓn khai, ph©n c«ng c«ng viÖc cho tõng thµnh viªn, thêi gian tiÕn hµnh vµ kÕt thóc c«ng viÖc. Tïy thuéc vµo møc ®é rñi ro cña tõng kho¶n môc mµ tõ ®ã tiÕn hµnh kiÓm tra chi tiÕt ë c¸c møc ®é kh¸c nhau. Do møc ®é ph¸t sinh lín vµ tÝnh phøc t¹p vÒ nghiÖp vô ¶nh h­ëng nhiÒu ®Õn c¸c chØ tiªu quan träng trong B¸o c¸o tµi chÝnh vµ c¸c tiªu thøc ®¸nh gi¸ t×nh h×nh tµi chÝnh cña Doanh nghiÖp nh­ c¬ cÊu tµi s¶n, tèc ®é quay vßng cña hµng tån kho, t×nh h×nh sö dông vèn… nªn KiÓm to¸n chu tr×nh Hµng tån kho lµ mét kh©u b¾t buéc trong mäi cuéc KiÓm to¸n. B¸o c¸o tµi chÝnh cña mäi kh¸ch thÓ KiÓm to¸n. §Ó hiÓu râ c«ng viÖc KiÓm to¸n t¹i C«ng ty cæ phÇn kiÓm to¸n - T­ vÊn thuÕ d­íi ®©y lµ minh häa thùc tÕ cuéc kiÓm tra chi tiÕt chu tr×nh hµng tån kho t¹i C«ng ty K. 2.3.1. KiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô Sæ c¸i TK152 Sæ c¸i TK153 B¶ng tæng hîp NXT Sæ chi tiÕt vËt liÖu B¶ng ph©n bæ CCDC Sæ nhËt ký chung Sæ c¸i TK154 Sæ c¸i TK155 Sæ c¸i TK156 Sæ c¸i TK kh¸c Chøng tõ gèc Chøng tõ gèc Chøng tõ gèc Sæ c¸I TK 621,622,627 Sæ c¸iTK632 B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n B¶ng THCP vµ tÝnh GTSP Chøng tõ gèc Sæ chi tiÕt hµng ho¸ B¶ng tæng hîp NXT Trong ®ã: : §èi chiÕu, kiÓm tra tÝnh hîp lý vµ ®é chÝnh x¸c cña phÐp tÝnh vµ chuyÓn sæ Trong KiÓm to¸n chi tiÕt nghiÖp vô hµng tån kho, KiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh chän mÉu ®Ó kiÓm tra. Sè l­îng nghiÖp vô ®­îc kiÓm tra tïy thuéc vµo møc ®é rñi ro cña c¸c tµi kho¶n ®­îc ®¸nh gi¸ trong b¶n KÕ ho¹ch KiÓm to¸n tæng qu¸t. KiÓm to¸n Hµng tån kho t¹i C«ng ty K, KiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh kiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô víi s« l­îng lín theo KÕ ho¹ch ®Ò ra. C¸c nghiÖp vô ®­îc chän sÏ tiÕn hµnh ®èi chiÕu víi c¸c sæ s¸ch chøng tõ liªn quan, pháng vÊn ng­êi thùc hiÖn c«ng viÖc kÕ to¸n ®ã vµ kÕ to¸n tr­ëng. Quy tr×nh ®èi chiÕu, kiÓm tra ®­îc m« t¶ qua s¬ ®å trªn. Nh÷ng néi dung cô thÓ thùc hiÖn kiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô ®­îc thÓ hiÖn qua c¸c giÊy tê lµm viÖc qua c¸c b­íc sau: 2.3.1.1. KiÓm tra sè d­ trªn c¸c tµi kho¶n hµng tån kho Trong c«ng viÖc nµy KiÓm to¸n viªn lÊy sè liÖu sæ C¸i lµm träng t©m ®Ó ®èi chiÕu víi B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n, b¶ng tæng hîp vËt liÖu, sæ chi tiÕt vËt liÖu, NhËt ký chung. Hay nãi mét c¸ch kh¸c, môc tiªu cña c«ng viÖc nµy lµ kiÓm tra sù khíp ®óng gi÷a c¸c sæ s¸ch: sæ tæng hîp, sæ chi tiÕt. B¶ng4: C«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n - T­ vÊn thuÕ Kh¸ch hµng: K Tham chiÕu: Niªn ®é kÕ to¸n: 31/12/2004 Ng­êi thùc hiÖn: Kho¶n môc thùc hiÖn: Hµng tån kho Ngµy thùc hiÖn: C«ng viÖc: KiÓm tra sè d­ Kho¶n môc 01/01/2004 PS Nî PS Cã 31/12/2004 1/ NVL 2/ CC-DC 3/CPSXKDDD 4/ HH 5/ DP GGHTK 7.294.300 - - 1.240.000 12.400 889.326.444 34.412.817 2.040.673.335 - - 814.083.228 30.971.535 1.818.713.335 - - 82.537.516 3.441.282 221.960.000 1.240.000 12.400 Tæng 8.521.900 2.964.412.595 2.663.768.098 309.202.398 u o ¡ Ghi chó: o §èi chiÕu khíp víi sè d­ ®Çu kú ¡ §èi chiÕu khíp víi b¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh u §· kiÓm tra céng dån ®óng KL: Sè liÖu trªn c¸c tµi kho¶n ®Çu kú vµ cuèi kú khíp víi c¸c sæ s¸ch b¸o c¸o liªn quan t­¬ng øng. B¶ng 5: C«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n - T­ vÊn thuÕ Tªn kh¸ch hµng: C«ng ty K Tham chiÕu: Kho¶n môc kiÓm tra Ng­êi thùc hiÖn Thang Sæ c¸i TK 152 Ghi chó Nî Cã 1 1.868.453 ü 2 260.000 ü 3 9.097.680 49.462.000 ü 4 22.780.816 ü 5 92.997.549 508.747.506 ü 6 75.010.054 ü 7 113.000.000 ü 8 95.892.661 ü 9 49.669.700 ü 10 64.286.000 ü 11 70.152.250 ü 12 294.000.000 255.873.722 ü Tæng 889.362.444 814.083.228 ü ü §· tÝnh céng dån,kiÓm tra vµ ®èi chiÕu víi sè liÖu ph¸t sinh cña Tk621, Tk627, Tk641, Tk642 khíp ®óng. KÕt luËn: ViÖc tÝnh to¸n trªn c¸c sæ c¸i TK 152, TK 621, TK 627 (6272), TK 641 (6412), TK 642 (6422) vµ sæ tæng hîp chi tiÕt vËt liÖu ®­îc tÝnh céng dån chÝnh x¸c. Sè liÖu trªn TK 152 khíp ®óng víi c¸c sæ s¸ch liªn quan. T­¬ng tù nh­ vËy KiÓm to¸n viªn còng thùc hiÖn ®èi víi TK154. Tæng sè ph¸t sinh Nî vµ ph¸t sinh Cã cña TK154 ®­îc ®èi chiÕu víi tæng qu¸t ph¸t sinh cña TK 621, 627, 622. §èi víi TK155, ®­îc ®¸nh dÊu ®· kiÓm tra vµ ph­¬ng ph¸p kiÓm tra ®­îc tiÕn hµnh nh­ trªn, song KiÓm to¸n viªn kh«ng ghi chÐp trªn giÊy tê lµm viÖc. KÕt qu¶ thu ®­îc tõ viÖc kiÓm tra sæ C¸i TK154, TK155 cuèi kú khíp ®óng víi c¸c sæ s¸ch liªn quan. L­u ý cña KiÓm to¸n viªn, qua KiÓm to¸n viªn ë trªn cho thÊy tæng ph¸t sinh Nî vµ tæng ph¸t sinh Cã trªn TK 152, TK621, TK627 trong th¸ng 7, 8, 12 ®· t¨ng ®ét biÕn so víi c¸c th¸ng kh¸c trong n¨m. vÊn ®Ò nµy ®­îc KÕ to¸n tr­ëng vµ Gi¸m ®èc gi¶i thÝch cô thÓ lµ do trong c¸c th¸ng nµy ®· cã nhiÒu hîp ®ång ®Æt hµng v× ®©y lµ thêi gian ®iÓm nãng vÒ hµng trong n¨m. Tuy vËy ®Ó cã ®­îc c¸c b»ng chøng x¸c ®¸ng KiÓm to¸n viªn quyÕt ®Þnh t¨ng sè nghiÖp vô ®­îc kiÓm tra ph¸t sinh trong th¸ng 7 vµ th¸ng 12. 2.3.1.2. KiÓm tra tÝnh cã thùc cña nghiÖp vô ph¸t sinh trªn sæ s¸ch Thùc chÊt lµ kiÓm tra c¸c chøng tõ gèc liªn quan ®Õn nghiÖp vô ®ã. Tr­íc tiªn KiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh chän mÊu, sè nghiÖp ®­îc chän dùa vµo sè hiÖu chøng tõ hoÆc néi dung kinh tÕ ph¸t sinh hoÆc dùa vµo quy m« cña nghiÖp vô ®­îc ghi trªn sæ C¸i. C«ng viÖc nµy ®­îc thùc hiÖn ®èi chiÕu ng­îc tõ sæ C¸i xuèng NhËt ký chung vµ xuèng Chøng tõ gèc. KiÓm to¸n chu tr×nh Hµng tån kho t¹i C«ng ty K KiÓm to¸n viªn chän mÉu theo sè hiÖu chøng tõ trªn sæ C¸i, víi nh÷ng ph¸t hiÖn ë trªn KiÓm to¸n viªn quyÕt ®Þnh t¨ng sè nghiÖp vô ®­îc kiÓm tra th¸ng 7, 8, 12. §Ó kiÓm tra sè ph¸t sinh trªn TK154 ®Òu cã thËt, KiÓm to¸n viªn dùa trªn viÖc kiÓm tra sè ph¸t sinh TK621, TK 622 vµ TK 627. KiÓm tra ph¸t sinh Cã trªn tµi kho¶n 152 ®· ®ång thêi tháa m·n phÇn lín môc tiªu cho ph¸t sinh Nî trªn tµi kho¶n 621 vµ tµi kho¶n 627 (6272). Trªn tµi kho¶n 627 bao gåm nhiÒu lo¹i chi phÝ kh¸c nhau nh­ chi phÝ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ nh©n c«ng ph©n x­ëng, chi phÝ kh©u hao tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ mua ngoµi vµ chi phÝ kh¸c. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp TK 622 vµ chi phÝ nh©n c«ng ph©n x­ëng TK 627 (6271) ®­îc kÕ thõa kÕt qu¶ tõ KiÓm to¸n chu tr×nh TiÒn l­¬ng vµ Nh©n viªn. §èi víi chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh kÕt qu¶ ®­îc lÊy tõ KiÓm to¸n chu tr×nh Tµi s¶n cè ®Þnh cßn chi phÝ mua ngoµi vµ chi phÝ kh¸c ®­îc KiÓm to¸n thùc hiÖn t­¬ng tù nh­ trªn. B¶ng6: C«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n - T­ vÊn thuÕ Tªn kh¸ch hµng: C«ng ty K Tham chiÕu: Kho¶n môc kiÓm tra: Chi phÝ s¶n xuÊt chung Ng­êi thùc hiÖn Chøng tõ Néi dung kinh tÕ Tµi kho¶n ®èi øng Sè tiÒn Ghi chó SH NT Nî Cã 05 5/7 Chi phÝ ®iÖn mua ngoµi 6277 112 10. 566. 320 ü 06 7/7 Chi phÝ tiÒn n­íc cho SX 6277 112 207. 500 ü 41 20/12 Chi phÝ söa ch÷a m¸y 6278 111 1. 450. 000 üx 42 28/12 Chi phÝ thuª m¸y 6277 112 3. 200. 000 ü 67 30/12 Chi phÝ tiÒn ®iÖn mua ngoµi 6277 331 18. 345. 200 ü ü §· ®èi chiÕu trªn sæ c¸i TK 627 víi chøng tõ gèc vµ TK thanh to¸n nh­: TK 112, 111, 331 x: kh«ng cã chøng tõ gèc. KÕt luËn: Ngoµi nghiÖp vô söa ch÷a m¸y lµ kh«ng cã chøng tõ gèc, cßn l¹i ®Òu hîp lý. NghiÖp vô nµy ®­îc gi¶i thÝch do thuª thî c¬ khÝ bªn ngoµi kh«ng ph¶n ¸nh ho¸ ®¬n.Tuy nhiªn qua t×m hiÓu th× cho thÊy nghiÖp vô nµy vÉn tån t¹i vµ sè liÖu ph¸t sinh lµ chÝnh x¸c. 2.3.1.3. C«ng viÖc tiÕp theo ®­îc KiÓm to¸n viªn thùc hiÖn ®Ó kiÓm tra tÝnh ®Çy ®ñ, tÝnh chÝnh x¸c, tÝnh ph©n lo¹i vµ tÝnh tr×nh bµy. B»ng c¸ch chän mÉu nghiÖp vô dùa trªn sè liÖu chøng tõ ( nhËp vµ xuÊt) hoÆc dùa trªn quy m« nghiÖp vô ®Ó ®èi chiÕu víi c¸c chøng tõ, sæ s¸ch liªn quan nh»m t×m ra c¸c sai ph¹m trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n nh­ chi phÝ s¶n xuÊt l¹i ®­îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ b¸n hµng hay chi phÝ qu¶n lý Doanh nghiÖp. §èi víi nghiÖp vô nhËp mua vËt t­ ®èi chiÕu víi phiÕu ®Ò nghÞ mua vËt t­ ®­îc phª chuÈn, sæ chi tiÕt vËt liÖu, sæ NhËt ký chung, sè C¸i TK 152 vµ ®èi chiÕu víi c¸c tµi kho¶n thanh to¸n ( sæ chi tiÕt TK111, TK112… ). NghiÖp vô xuÊt vËt t­ ®­îc kiÓm tra, ®èi chiÕu chøng tõ víi phiÕu yªu cÇu lÜnh vËt t­ cña c¸c bé phËn, sæ chi tiÕt vËt liÖu, sæ NhËt ký chung, sæ C¸i TK152 vµ c¸c sæ chi tiÕt tµi kho¶n chÞu phÝ ( sæ c¸i TK 621, TK 627, TK 641, TK 642 ). §èi víi nghiÖp vô xuÊt b¸n thµnh phÈm b¸n ®­îc kiÓm tra, ®èi chiÕu víi vËn ®¬n, hîp ®ång ®Æt hµng vµ c¸c sæ s¸ch liªn quan ( NhËt ký chung, sæ c¸i TK 155 ). Trong c«ng viÖc nµy KiÓm to¸n viªn rÊt chó träng chän nh÷ng nghiÖp s¸t ngµy kÕt thóc niªn ®é vµ mét sè nghiÖp vô x¶y ra ë ®Çu niªn ®é sau ®Ó kiÓm tra víi viÖc ghi chÐp trªn sæ nh»m t×m hiÓu tÝnh ®óng kú cña c¸c nghiÖp vô ®ã. KÕt qu¶ cña viÖc kiÓm tra, ®èi chiÕu trong kiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô t¹i C«ng ty K ®­îc thÓ hiÖn d­íi ®©y. - §Ó kiÓm tra c«ng t¸c h¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô nhËp mua nguyªn vËt liÖu ®· ph¸t sinh cã ®­îc ghi chÐp ®Çy ®ñ vµo c¸c sæ liªn quan, ®óng ®¾n vÒ sè liÖu kh«ng vµ ®óng kú kh«ng. B¶ng7: C«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n - T­ vÊn thuÕ Tªn kh¸ch hµng: C«ng ty K Tham chiÕu: Kho¶n môc kiÓm tra: NghiÖp vô xuÊt nguyªn phô liÖu Ng­êi thùc hiÖn Chøng tõ Néi dung kinh tÕ TK ®èi øng Sè tiÒn Ghi chó SH NT SS TT Sæ s¸ch Thùc tÕ NT 01 8/3/2003 XuÊt nguyªn phô liÖu ®Ó s¶n xuÊt ®¬n 621 621 36.031.000 36.031.000 NT 02 04/04/2003 XuÊt kho nguyªn phô liÖu ®Ó s¶n xuÊt hµng 621 621 13.431.000 13.431.000 NT 03 30/5/2003 XuÊt kho nguyªn phô liÖu ®Ó s¶n xuÊt hµng 621 621 60.425.000 60.425.000 NT 04 01/06/2003 XuÊt kho nguyªn phô liÖu ®Ó s¶n xuÊt hµng 621 621 125.342.112 125.342.112 NT 05 12/06/2003 XuÊt kho nguyªn phô liÖu ®Ó s¶n xuÊt hµng 621 621 134.258.000 134.258.000 NT 06 15/062003 XuÊt kho nguyªn phô liÖu ®Ó s¶n xuÊt hµng 627 627 56.538.191 56.538.191 NT 07 04/07/2003 XuÊt kho nguyªn phô liÖu ®Ó s¶n xuÊt hµng 621 621 44.161.908 44.161.908 NT 08 12/08/2003 XuÊt kho nguyªn phô liÖu ®Ó s¶n xuÊt hµng 621 621 41.835.381 41.835.381 NT 09 24/08/2003 XuÊt kho nguyªn phô liÖu ®Ó s¶n xuÊt hµng 621 621 46.186.914 46.186.914 NT 011 31/12/2003 XuÊt kho nguyªn phô liÖu ®Ó s¶n xuÊt hµng 621 621 175.236.541 175.236.541 & NT 012 31/12/2003 XuÊt kho nguyªn phô liÖu ®Ó s¶n xuÊt hµng 621 621 80.637.181 80.637.181 DÊu &: NghiÖp vô nµy x¶y ra trong n¨m 2004 nh­ng l¹i ph¶n ¸nh vµo 31/12/2003. Qua ®iÒu tra cho th¸y nguyªn nh©n lµ do sù nhÇm lÉn trong chÐp vµ chÊp nhËn ®iÒu chØnh l¹i cho phï hîp víi kú kÕ to¸n cña ®¬n vÞ. Bót to¸n ®iÒu chØnh: Nî TK152:175.236.541 Cã TK 621: 175.236.541 KÕt luËn: C«ng viÖc ghi chÐp nghiÖp vô xuÊt dïng nguyªn vËt liÖu lµ chÝnh x¸c vÒ sè ph¸t sinh - §Ó ®¶m b¶o r»ng c¸c nghiÖp vô xuÊt kho nguyªn vËt liÖu ®· ph¸t sinh ®Òu ®­îc ghi sæ vµ ®óng theo tµi kho¶n chÞu phÝ trªn cét tµi kho¶n ®èi øng cña NhËt ký chung vµ ®óng theo sæ c¸i tµi kho¶n ®ã. §èi nghiÖp vô xuÊt kho thµnh phÈm ®Ó b¸n ®­îc h¹ch to¸n vµo sæ NhËt ký chung, sæ C¸i TK 155 (hay ®¶m b¶o r»ng tæng sè ph¸t sinh cã cña TK 155 ®· bao gåm tÊt c¶ c¸c nghiÖp vô xuÊt thµnh phÈm trong kú). Vµ tÝnh ®óng kú ®­îc tu©n thñ. GiÊy tê lµm viÖc sau lµ thÓ hiÖn kÕt qu¶ ®¹t ®­îc sau khi thùc hiÖn kiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô xuÊt nguyªn vËt liÖu, thµnh phÈm. -T­¬ng tù nh­ viÖc kiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô xuÊt nguyªn vËt liÖu ë phÇn trªn kiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô xuÊt b¸n thµnh phÈm còng ®­îc kiÓm tra t­¬ng tù. Chän mét sè nghiÖp vô (chó ý c¸c nghiÖp vô x¶y ra s¸t ngµy kÕt thóc niªn ®é vµ chän mét sè nghiÖp vô ph¸t sinh ë niªn ®é sau) ®Ó kiÓm tra ®èi chiÕu víi hîp ®ång kinh tÕ, vËn ®¬n vµ c¸c sæ s¸ch liªn quan. KÕt qu¶ ®­îc thùc hiÖn qua b¶ng d­íi ®©y. B¶ng 8 C«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n - T­ vÊn thuÕ Tªn kh¸ch hµng: C«ng ty K Tham chiÕu: Kho¶n môc kiÓm tra: NghiÖp vô xuÊt b¸n thµnh phÈm Ng­êi thùc hiÖn Chøng tõ Néi dung kinh tÕ TK ®èi øng Sè tiÒn Ghi chó SH NT SS TT Sæ s¸ch Thùc tÕ BP 001 05/01/2003 XuÊt kho b¸n quÇn bß 632 632 100. 235. 640 100. 235. 640 ü BP 002 09/01/2003 XuÊt b¸n quÇn bß 632 632 78. 562. 000 78. 562. 000 ü BP 003 10/06/2003 XuÊt kho b¸n quÇn bß 632 632 120. 783. 000 120. 783. 000 ü BP 004 27/08/2003 XuÊt kho b¸n tói cÆp 632 632 112. 679. 500 112. 679. 500 ü BP 005 30/12/2003 XuÊt b¸n B¸nh tói cÆp 632 632 111. 165. 800 111. 165. 800 ü BP 006 14/02/2004 XuÊt b¸n B¸nh tói cÆp 632 632 97. 532. 000 97. 532. 000 ­ BP 007 31/3/2004 XuÊt b¸n B¸nh tói cÆp 632 632 45. 621. 700 45. 621. 700 ü DÊu ü: ®· kiÓm tra víi c¸c chøng tõ gèc, sæ s¸ch vµ khíp ®óng KÕt luËn: Sau khi kiÓm tra 10 nghiÖp vô xuÊt b¸n B¸nh g¹o vµ 14 nghiÖp vô xuÊt b¸n B¸nh bét mú th× c¸c nghiÖp vô ®· ®­îc hoµn toµn ®óng ®¾n, chÝnh x¸c vÒ sè ph¸t sinh, tµi kho¶n ®èi øng vµ ®óng kú. (Sù t¨ng ®ét biÕn cña gi¸ vèn hµng b¸n lµ hîp lý víi sù t¨ng lªn cña chi phÝ nguyªn vËt liÖu) ­Ho¸ ®¬n BP 009 ph¸t sinh ngµy 31/12/2003 nh­ng trªn sæ s¸ch kÕ to¸n l¹i ghi vµo ngµy 14/02/2004, nh­ vËy vi ph¹m tÝnh ®óng kú cña kÕ to¸n Bót to¸n ®iÒu chØnh: Nî TK155: 97. 532. 000 Cã TK632: 97. 532. 000 ü §· ®èi chiÕu khíp ®óng gi÷a ho¸ ®¬n b¸n hµng, hîp ®ång mua hµng, phiÕu xuÊt kho vµ sæ s¸ch kÕ to¸n cã liªn quan. 2.3.2. KiÓm tra chi tiÕt sè d­ KiÓm tra chi tiÕt sè d­ lµ c«ng viÖc chiÕm rÊt nhiÒu thêi gian trong KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho. §ång thêi ®©y lµ giai ®o¹n quan träng nhÊt, ®em l¹i nh÷ng b»ng chøng cã ®é tin cËy cao. Nh÷ng c«ng viÖc KiÓm to¸n viªn thùc hiÖn trong giai ®o¹n nµy th­êng bao gåm: KiÓm kª hµng tån kho, kiÓm tra tÝnh hîp lý cña chøng tõ, kiÓm tra quy tr×nh tÝnh gi¸ hµng tån kho vµ cuèi cïng kiÓm tra c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh cã ®­îc ghi sæ kh«ng. Môc tiªu cña giai ®o¹n nµy lµ nh»m ®¶m b¶o tÝnh cã thËt, tÝnh trän vÑn, tÝnh chÝnh x¸c, tÝnh ®¸nh gi¸, quyÒn vµ nghÜa vô vµ tÝnh tr×nh bµy, cô thÓ: - Sè d­ hµng tån kho ®­îc ph¶n ¸nh trªn sæ s¸ch lµ ®­îc biÓu hiÖn b»ng hµng tån kho thùc tÕ trong kho (Qua kiÓm kª ®Ó x¸c ®Þnh) - C¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh ®Òu ®­îc ph¶n ¸nh trªn sæ s¸ch - ViÖc tÝnh to¸n sè d­ nãi chung vµ quy m« cña c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh nãi riªng ®­îc tÝnh to¸n ®óng ®¾n. - S« d­ hµng tån kho trong kho lµ thuéc quyÒn së h÷u cña Doanh nghiÖp, nã ®­îc ph¶n ¸nh trªn sæ s¸ch vµ ®­îc chøng minh b»ng c¸c chøng tõ gèc hîp lÖ. - C¸c kho¶n môc hµng tån kho ®­îc tr×nh bµy trung thùc hîp lý theo quy ®Þnh cña chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh. §Ó cã ®­îc nh÷ng b»ng chøng ®ñ tin cËy ®¶m b¶o cho viÖc ®­a ra ý kiÕn cña m×nh dùa trªn c¸c môc tiªu nµy, trong cuéc KiÓm to¸n hµng tån kho C«ng ty K KiÓm to¸n viªn thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc sau: 2.3.2.1. KiÓm kª hµng tån kho cña C«ng ty K C«ng viÖc nµy th­êng ®­îc tiÕn hµnh vµo lóc kh¸ch hµng thùc hiÖn kiÓm kª thùc tÕ hµng tån kho vµo cuèi n¨m hoÆc cuèi kú kÕ to¸n. Trong cuéc KiÓm to¸n Hµng tån kho, th«ng th­êng KiÓm to¸n viªn thu nhËp b»ng chøng vÒ tÝnh hiÖn h÷u vµ t×nh tr¹ng cña hµng tån b»ng c¸ch tham dù vµo cuéc kiÓm kª kho t¹i Doanh nghiÖp. Trõ khi c«ng viÖc tham dù vµo cuéc kiÓm kª lµ kh«ng thÓ. Tr­êng hîp nµy, C«ng ty C«ng ty cæ phÇn kiÓm to¸n - T­ vÊn thuÕ tiÕn hµnh kiÓm kª mÉu mét sè mÆt hµng nÕu ®­îc sù ®ång ý cña kh¸ch hµng, ®Ó tháa m·n tÝnh hiÖn h÷u cña hµng tån kho. Ng­îc l¹i nÕu kh¸ch hµng kh«ng cho phÐp kiÓm kª chän mÉu th× KiÓm to¸n viªn sÏ tiÕn hµnh 1 sè thñ tôc kh¸c hoÆc quyÕt ®Þnh ®­a ra ý kiÕn chÊp nhËn toµn phÇn vÒ tÝnh hiÖn h÷u cña hµng tån kho. Tham dù vµo cuéc kiÓm kª kh«ng chØ cho phÐp KiÓm to¸n viªn kiÓm tra thùc tÕ hµng tån kho mµ cßn gióp KiÓm to¸n viªn quan s¸t ho¹t ®éng cña nh÷ng thñ tôc kiÓm so¸t trong qu¸ tr×nh kiÓm kª. Tõ ®ã KiÓm to¸n viªn thu nhËp ®­îc nh÷ng b»ng chøng vÒ tÝnh hiÖu lùc cña sù thiÕt kÕ vµ ho¹t ®éng cña hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé. Sö dông ph­¬ng ph¸p kiÓm kª th× KiÓm to¸n viªn sÏ thu nhËp ®­îc nh÷ng b»ng chøng cã ®é tin cËy cao. §ång thêi kÕt hîp víi c¸c b»ng chøng kh¸c thu nhËp ®­îc khi kiÓm tra chi tiÕt sæ s¸ch chøng tõ cho phÐp KiÓm to¸n viªn ®­a ra kÕt luËn cña m×nh vÒ sè d­ c¸c kho¶n môc hµng tån kho ®­îc ph¶n ¸nh trªn B¸o c¸o tµi chÝnh. Cuéc kiÓm kª hµng tån kho ®­îc th«ng b¸o tõ tr­íc. C«ng t¸c tham dù cuéc kiÓm kª ®­îc ATC chuÈn bÞ vµ c¸c kh©u c«ng viÖc ®­îc tiÕn hµnh theo c¸c b­íc. 2.3.2.1.1. Tæng hîp sè liÖu vÒ hµng tån kho cña C«ng ty A C«ng viÖc nµy ®­îc tiÕn hµnh tr­íc khi kiÓm kª, c¸c sè liÖu ®­îc KiÓm to¸n viªn thu thËp tõ c¸c sæ s¸ch cña C«ng ty K . §©y lµ c¬ së ®Ó kiÕm to¸n viªn ®èi chiÕu víi sè hµng tån trong kho. B¶ng9: B¶ng tæng hîp NPL tån kho ngµy 31/12/2001 cña C«ng ty A Sè TT Tªn NPL KÝch th­íc ( cm ) §¬n vÞ tÝnh Sè l­îng Thµnh tiÒn Ghi chó 1 B¨ng nh¸m ghi 2.5 Cuén 116 3.306.000 2 B¨ng nh¸m ghi 5 Cuén 86 5.504.000 3 B¨ng nh¸m vµng 2 Cuén 157 5.495.000 4 B¨ng nh¸m vµng 2.5 Cuén 117 3.334.500 5 B¨ng nh¸m cam 2 Cuén 123 5.535.000 6 B¨ng nh¸m cam 2.5 Cuén 110 5.500.000 7 B¨ng nh¸m xanh 2 Cuén 126 5.512.500 8 B¨ng nh¸m xanh 2.5 Cuén 137 6.504.516 9 B¨ng nh¸m ®en 2 Cuén 101 3.535.000 10 B¨ng nh¸m ®en 2.5 Cuén 123 3.444.000 11 ChØ ghi Cuén 650 7.150.000 12 ChØ cam Cuén 1003 11.033.000 13 ChØ vµng Cuén 1148 12.628.000 14 ChØ n©u Cuén 127 1.397.000 15 ChØ navy Cuén 245 2.695.000 Tæng céng sè tån kho cuèi kú 82.573.516 2.3.2.1.2. Tham gia quan s¸t kiÓm kª: Tr­íc khi tham kiÓm kª KiÓm to¸n viªn lËp kÕ ho¹ch kiÓm kª nh»m x¸c ®Þnh c¸c c«ng viÖc sÏ ph¶i lµm vµ ®­a ra nh÷ng l­u ý cho qu¸ tr×nh quan s¸t cuéc kiÓm kª t¹i C«ng ty K. Mét KiÓm to¸n viªn cïng hai trî lý KiÓm to¸n viªn cña C«ng ty C«ng ty cæ phÇn kiÓm to¸n - T­ vÊn thuÕ ®­îc cö ®Õn ®Ó cïng tham dù kiÓm kª vµo ngµy 31/12/2004 cïng víi §¹i diªn cña ban gi¸m ®èc, thñ kho, kÕ to¸n hµng tån kho, nh©n viªn kiÓm kª. C¸c KiÓm to¸n viªn cã tr¸ch nhiÖm quan s¸t, ®¸nh gi¸ thñ tôc kiÓm kª, vµ ph¶n ¸nh c¸c nhËn ®Þnh cña kiÓm to¸n viªn trªn c¸c giÊy tê lµm viÖc. 2.3.2.1.3. §èi chiÕu kÕt qu¶ kiÓm kª víi B¶ng tæng hîp hµng tån kho. Sau khi cã kÕt qu¶ kiÓm kª KiÓm to¸n viªn ®èi chiÕu víi sè d­ hµng tån kho ®­îc tæng hîp tõ sæ s¸ch cña C«ng ty vÒ khèi l­îng, phÈm chÊt vµ ®¬n gi¸ ®Ó thÊy ®­îc sù chªnh lÖch gi÷a thùc tÕ vµ sæ s¸ch. KiÓm to¸n viªn ®­a ra nhËn ®Þnh vÒ viÖc kiÓm kª t¹i C«ng ty K nh­ sau: " C«ng ty K tiÕn hµnh kiÓm kª mét c¸ch nghiªm tóc, cÈn thËn, cã ®¹i diÖn cña Ban gi¸m ®èc tham gia, b¶o ®¶m môc tiªu lµ hµng tån kho cña C«ng ty ®Òu ®­îc kiÓm kª t¹i chç, ®Òu ®­îc c©n, ®o, ®Õm vµ ghi chÐp l¹i trong biªn b¶n kiÓm kª" KÕt qu¶ ®èi chiÕu ®­îc ghi nhËn nh­ sau - Sè l­îng b¨ng nh¸m ghi kÝch th­íc 5 thùc tÕ kiÓm kª lµ 66 nh­ng trªn sæ s¸ch l¹i ghi lµ 76 - Sè l­îng chØ cam thùc tÕ lµ 988 nh­ng trªn sæ s¸ch l¹i ghi lµ 1003 - Sè l­îng chØ n©u thùc tÕ lµ 100 nh­ng sæ s¸ch ghi lµ 127 Bót to¸n ®iÒu chØnh Nî TK 138:1.102.000 B¨ng nh¸m ghi:640.000 ChØ cam :165.000 ChØ n©u :297.000 Cã TK152:1.102.000 2.3.2.2. KiÓm tra chi tiÕt viÖc tÝnh gi¸ xuÊt nguyªn vËt liÖu Trong khu©n nµy KiÓm to¸n viÖc ph¶i thùc hiÖn kiÓm tra kü thuËt tÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng th«ng qua pháng vÊn vµ kiÓm tra trªn sæ chi tiÕt vËt liÖu. Sau khi pháng vÊn kÕ to¸n viªn vÒ viÖc tÝnh gi¸ xuÊt cña c¸c nghiÖp vô xÈy ra trong kú, KiÓm to¸n viªn quan s¸t thùc hiÖn ghi chÐp nghiÖp vô xuÊt dïng nguyªn vËt liÖu vµ chän mét sè trang sæ trong sæ chi tiÕt vËt liÖu ®Ó kiÓm tra. KÕt qu¶ ®¹t ®­îc sau pháng vÊn vµ quan s¸t kÕ to¸n viªn thùc hiÖn lµ c¸ch thøc tÝnh gi¸ cña kÕ to¸n viªn lµ tu©n theo nguyªn t¾c quy ®Þnh cña C«ng ty vµ cña chÕ ®é ViÖt Nam. §èi víi viÖc kiÓm tra trªn sæ chi tiÕt vËt liÖu ®­îc thÓ hiÖn trong b¶ng d­íi ®©y. V× C«ng ty K sö dông ph­¬ng ph¸p nhËp tr­íc xuÊt tr­íc nªn KiÓm to¸n viªn ®èi chiÕu xuÊt cña tõng nghiÖp vô trªn cét ®¬n gi¸ trªn cét tån vËt t­ cuèi ngµy tr­íc ®ã. MÉu sæ chi tiÕt vËt liÖu: B¶ng10: Sæ chi tiÕt vËt liÖu M N¨m 2004 Chøng tõ Néi dung NhËp XuÊt Tån SH NT KL §G TT KL §G TT KL §G TT … … … … … … … … KiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh thñ tôc tÝnh to¸n l¹i gi¸ víi mét sè lo¹i hµng tån kho ®­îc chän ®èi chiÕu víi kÕt qu¶ tÝnh to¸n cña Doanh nghiÖp trªn b¶ng tæng hîp X-N-T cho thÊy viÖc tÝnh gi¸ cña C«ng ty K lµ chÝnh x¸c hoÆc KiÓm to¸n viªn cã thÓ lÊy kÕt qu¶ tõ c¸c phÇn hµnh kh¸c cã liªn quan tíi viÖc tÝnh gi¸. 3. Hoµn tÊt KiÓm to¸n vµ lËp b¸o c¸o KiÓm to¸n §©y lµ giai ®o¹n cuèi cña cuéc KiÓm to¸n tæng hîp kÕt qu¶ mµ KiÓm to¸n viªn thu thËp ®­îc.Chñ nhiÖm KiÓm to¸n so¸t xÐt l¹i toµn bé vÊn ®Ò nh­ sè l­îng b»ng chøng KiÓm to¸n vµ chÊt l­îng cña nh÷ng b»ng chøng thu thËp ®­îc ®ã, quy tr×nh KiÓm to¸n cã tu©n thñ theo kÕ ho¹ch KiÓm to¸n®· lËp hay kh«ng, c¸c sù kiÖn ph¸t sinh sau KiÓm to¸n, thiÕt kÕ c¸c thñ tôc KiÓm to¸n bæ sung cÇn thiÕt tr­íc khi kÕt thóc KiÓm to¸n, th¶o luËn víi ban gi¸m ®èc C«ng ty kh¸ch hµng ®Ó thèng nhÊt vÒ c¸c bót to¸n ®iÒu chØnh. Cuèi cïng sau khi xem xÐt th¸y c¸c b»ng chøng thu ®­îc b¶o ®¶m c¶ vÒ tÝnh ®Çy ®ñ vµ hiÖu lùc ®ång thêi phï hîp víi nhËn ®Þnh ®­a ra vÒ b¸o c¸o tµi chÝnh vµ hµng tånkho th× chñ nhiÖm KiÓm to¸n ®­a ra kÕt luËn KiÓm to¸n. B¶ng 11: C«ng ty cæ phÇn kiÓm to¸n - T­ vÊn thuÕ Kh¸ch hµng: C«ng ty K Tham chiÕu Niªn ®é kÕ to¸n: 31/12/2004 Ng­êi thùc hiÖn B­íc c«ng viÖc Ngµythùc hiÖn C¸c bót to¸n ®iÒu chØnh -Bót to¸n ®iÒu chØnh thiªó hôt trong kiÓm kª Nî TK 138:1.102.000 B¨ng nh¸m ghi:640.000 ChØ cam :165.000 ChØ n©u :297.000 Cã TK152:1.102.000 - Bót to¸n ®iÒu chØnhh¹ch to¸n sai niªn ®é kÕ to¸n Nî TK155: 97. 532. 000 Cã TK632: 97. 532. 000 - Bót to¸n ®iÒu chØnh: Nî TK152:175.236.541 Cã TK 621: 175.236.541 B¶ng12 C«ng ty cæ phÇn kiÓm to¸n - T­ vÊn thuÕ Kh¸ch hµng: Tham chiÕu: Niªn ®é kÕ to¸n: Ng­êi thùc hiÖn: B­íc c«ng viÖc: Ngµy thùc hiÖn: KÕt luËn KiÓm to¸n C«ng viÖc ®· tiÕn hµnh C«ng viÖc thùc hiÖn ®èi víi hµng tån kho ®· tiÕn hµnh theo ®óng quy ®Þnh C¸c vÊn ®Ò ph¸t sinh Sè d­ tµi kho¶n hµng tån kho chñ yÕu lµ nguyªn vËt liÖu vµ hµng ho¸. C¸c ph¸t hiÖn trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n ®· ®­îc t×m hiÓu vµ trao ®æi víi c¸c bªn liªn quan. C¸c chøng tõ h¹ch to¸n nhÇm niªn ®é cßn tån t¹i vµ víi quy m« lín. C«ng t¸c qu¶n lý vÒ mÆt vËt chÊt hµng tån kho vµ vÒ mÆt sæ s¸ch cßn ch­a chÆt chÏ nªn hµng tån kho bÞ thiÕu hôt trong kiÓm kª. KÕt luËn Dùa vµo kÕt qu¶ c«ng viÖc ®· thùc hiÖn, theo ý kiÕn chóng t«i: …………. …………. 4. C«ng viÖc sau KiÓm to¸n ATC ®¸nh gi¸ l¹i toµn bé c«ng viÖc KiÓm to¸n . Sù ®¸nh gi¸ ®­îc nh×n nhËn tõ hai phÝa c¶ kh¸ch hµng vµ b¶n th©n C«ng ty KiÓm to¸n. §©y lµ b­íc cuèi cïng cña cuéc KiÓm to¸n nh»m rót kinh nghiÖm, n©ng cao chÊt l­îng KiÓm to¸n trong nh÷ng lÇn KiÓm to¸n sau. - §¸nh gi¸ tõ phÝa kh¸ch hµng: Sau khi ph¸t hµnh B¸o c¸o KiÓm to¸n vµ Th­ qu¶n lý, C«ng ty ®Òu chó ý tiÕp nhËn c¸c ý kiÕn, ®¸nh gi¸ nhËn xÐt cña kh¸ch hµng ®èi víi dÞch vô mµ C«ng ty cung cÊp trªn c¶ hai mÆt ­u ®iÓm vµ nh­îc ®iÓm. Kh¸ch hµng sÏ cho ý kiÕn xem dÞch vô KiÓm to¸n mµ C«ng ty cung cÊp cã hîp lý vÒ thêi gian, ph­¬ng ph¸p lµm viÖc, th¸i ®é lµm viÖc cña KiÓm to¸n viªn, cuéc KiÓm to¸n cã g©y trë ng¹i cho kh¸ch hµng hay kh«ng, c¸c dÞch vô mµ C«ng ty t­ vÊn ®· tho¶ m·n nhu cÇu cña kh¸ch hµng hay ch­a...§èi víi C«ng ty K, sau khi hoµn thµnh cuéc KiÓm to¸n, ph¶n håi tõ phÝa Ban Gi¸m ®èc C«ng ty cho thÊy, Ban Gi¸m ®èc C«ng ty ®¸nh gi¸ cao kÕt qu¶ lµm viÖc vµ tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cña c¸c KiÓm to¸n viªn vµ hoµn toµn t¸n thµnh víi c¸c nhËn xÐt, kiÕn nghÞ cña KiÓm to¸n viªn vµ ®¸nh gi¸ cuéc KiÓm to¸n ®· mang l¹i hiÖu qu¶ thiÕt thùc cho C«ng ty trong c«ng t¸c qu¶n lý tµi chÝnh kÕ to¸n. - §¸nh gi¸ trong néi bé C«ng ty: Sau mçi cuéc KiÓm to¸n, C«ng ty tæ chøc mét cuéc häp víi sù tham gia cña nhãm KiÓm to¸n vµ Ban gi¸m ®èc C«ng ty nh»m ®¸nh gi¸ toµn bé cuéc KiÓm to¸n trªn c¸c mÆt: §¸nh gi¸ viÖc lËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n, ®¸nh gi¸ viÖc thùc hiÖn KiÓm to¸n, nh÷ng vÊn ®Ò cßn tån ®äng, nh÷ng vÊn ®Ò cÇn l­u ý, ®¸nh gi¸ sù hµi lßng cña kh¸ch hµng, ®¸nh gi¸ chÊt l­îng lµm viÖc cña c¸c KiÓm to¸n viªn. Ngoµi ra, C«ng ty cßn ®¸nh gi¸ phÝ KiÓm to¸n vµ c¸c vÊn ®Ò liªn quan kh¸c ®Ó kÕt luËn cã nªn tiÕp tôc KiÓm to¸n cho kh¸ch hµng lÇn sau n÷a kh«ng. §èi víi C«ng ty K, tr­ëng nhãm KiÓm to¸n nh¾c nhë c¸c KiÓm to¸n viªn cÇn kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ kh¸ch quan vµ chñ quan cña kh¸ch hµng ®Ó hoµn thµnh cuéc KiÓm to¸n ®óng thêi h¹n, tr¸nh t×nh tr¹ng v­ît qu¸ ngµy tho¶ thuËn trong Hîp ®ång KiÓm to¸n. B­íc nµy kh«ng ®­îc thÓ hiÖn trªn giÊy tê lµm viÖc cña KiÓm to¸n viªn. - Gi÷ mèi quan hÖ th­êng xuyªn víi kh¸ch hµng: Sau KiÓm to¸n, c«ng viÖc gi÷ mèi quan hÖ th­êng xuyªn víi kh¸ch hµng còng ®­îc C«ng ty tiÕn hµnh th­êng xuyªn nh»m môc ®Ých duy tr× vµ gi÷ uy tÝn víi nh÷ng kh¸ch hµng truyÒn thèng. C«ng viÖc nµy ®­îc thùc hiÖn d­íi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau nh­ ®iÖn tho¹i, th­, fax...C«ng ty còng th­êng xuyªn thu thËp nh÷ng th«ng tin vÒ kh¸ch hµng vµ cung cÊp miÔn phÝ tíi c¸c kh¸ch hµng c¸c quy ®Þnh míi vÒ kÕ to¸n, KiÓm to¸n, thuÕ. ChÝnh nhê biÕt coi träng viÖc gi÷ quan hÖ th­êng xuyªn víi kh¸ch hµng nªn ®· gióp C«ng ty cã ®­îc mét sè l­îng kh¸ch hµng t­¬ng ®èi lín chØ sau h¬n 2 n¨m ho¹t ®éng. PHÇN 3: PH¦¥NG H¦íNG Vµ GI¶I PH¸P HOµN THIÖN QUY TR×NH KIÓM TO¸N CHU TR×NH hµng tån kho 1. Nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm rót ra tõ c«ng viÖc thùc hiÖn KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho do ATC thùc hiÖn Qua qu¸ tr×nh t×m hiÓu thùc hiÖn KiÓm to¸n t¹i ATC cho thÊy sù l·nh ®¹o ®óng ®¾n vµ khoa häc cña l·nh ®¹o C«ng ty ®· rÊt n¨ng ®éng trong khai th¸c më réng thÞ tr­êng chñ ®éng trùc tiÕp trong qu¸ tr×nh KiÓm to¸n. L·nh ®¹o trong C«ng ty cã n¨ng lùc vµ tr×nh ®é vµ ®Æc biÖt lµ kinh nghiÖm trong lÜng vùc thÞ tr­êng KiÓm to¸n viÖt nam. Ngoµi ra ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn trÎ trung n¨ng ®éng cã tr×nh ®é kü n¨ng chuyªn m«n tèt, s¸ng t¹o trong c«ng viÖc ®­¬c ®µo t¹o 100% tõ c¸c tr­êng ®¹i häc chuyªn ngµnh kÕ to¸n vµ KiÓm to¸n vµ c¸c tr­êng kinh tÕ ngo¹i ng÷ kh¸c. Ch­¬ng tr×nh KiÓm to¸n cña C«ng ty ®­îc x©y dùng dùa trªn sù kÕt hîp lý luËn vµ thùc tiÔn tuyÖt ®èi tu©n thñ c¸c chuÈn mùc KiÓm to¸n, kÕ to¸n viÖt nam. HiÖn nay C«ng ty ATC gÆp ph¶i sù c¹nh tranh m¹nh tõ c¸c C«ng ty KiÓm to¸n cã bÕ dµy truyÕn thèng kh¸c, nh­ng ban l·nh ®¹o kh«ng coi ®©y lµ mét khã kh¨n ®¬n thuÇn mµ cßn coi ®©y lµ ®éng lùc ®Ó C«ng ty n©ng cao chÊt l­¬ng cña m×nh ®Ó kh¼ng ®Þnh vÞ thÕ trªn thÞ tr­êng KiÓm to¸n viÖt nam. Mét khã kh¨n chung ®ã lµ sù non trÎ cña ngµnh KiÓm to¸n viÖt nam nªn ch­a cã tiÕng nãi cao nhÊt trong lÜnh vùc cña m×nh. Trong KiÓm to¸n do C«ng ty thùc hiªn d­íi gãc ®é mét bµi viÕt c¸ nh©n, bµi viÕt xin ®­a ra mét sè nhËn xÐt vµ ý kiÕn chñ quan ®Ó tõ ®ã ®Ò xuÊt nh÷ng gi¶i ph¸p mang tÝnh chñ quan. Trong giai ®o¹n tiÕp cËn vµ lËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n tæng qu¸t ATC th­êng cö tr­ëng phßng hay KiÓm to¸n viªn cao cÊp tiÕp cËn víi kh¸ch hµng. C«ng viÖc nµy ®­îc thùc hiÖn nhanh chãng kh«ng g©y khã kh¨n cho kh¸ch hµng, ®­a ra c¸c yªu cÇu phï hîp do ®ã viÖc kÝ kÕt hîp ®ång ®ùoc thùc hiÖn mét c¸ch nhanh chãng. Thñ tôc ký kÕt hîp ®ång ®­îc thùc hiÖn ®Çy ®ñ nghiªm tóc phï hîp víi c¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh cña ph¸p luËt vÒ hîp ®ång kinh tÕ vµ chuÈn mùc KiÓm to¸n viÖt nam. Trong giai ®o¹n lËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n C¸c KiÓm to¸n viªn lu«n chó träng thu thËp t×m hiÓu c¸c th«ng tin chi tiÕt vÒ kh¸ch hµng tham gia viÖc quan s¸t, pháng vÊn, gÆp gì trùc tiÕp víi ban gi¸m ®èc kh¸ch hµng. ViÖc ®¸nh gi¸ HTKSNB cña ®¬n vÞ kh¸ch hµng trong giai ®o¹n nµy ®­îc C«ng ty thùc hiÖn rÊt tèt. KiÓm to¸n viªn ®¸nh gi¸ ®­îc ®iÓm yÕu ®iÓm m¹nh cña kh¸ch hµng ngay tõ giai ®o¹n nµy cho phÐp KiÓm to¸n viªn x¸c ®Þnh ®­îc ph­¬ng ph¸p tiÕp cËn phï hîp. Trong giai ®o¹n thùc hiÖn KiÓm to¸n Trªn c¬ së lËp kÕ ho¹ch ®Çy ®ñ vÒ thêi gian, môc tiªu, ph¹m vi tiÕn hµnh KiÓm to¸n vµ dùa trªn phÇntr×nh KiÓm to¸n chuÈn cña m×nh, C«ng ty cæ phÇn kiÓm to¸n - T­ vÊn thuÕ tiÕn hµnh KiÓm to¸n chi tiÕt mét c¸ch toµn diÖn. Tr­ëng nhãm KiÓm to¸n lu«n b¸m s¸t c«ng viÖc cña trî lý vµ kiÓm tra c«ng viÖc cña trî lý. C¸c vÊn ®Ò ph¸t hiÖn lu«n ®­îc th¶o luËn kü cïng víi thèng nhÊt c¸ch gi¶i quyÕt. C¸c tµi liÖu thu thËp ®­îc ®¸nh sè tham chiÕu mét c¸ch hÖ thèng gióp cho KiÓm to¸n viªn vµ ng­êi so¸t lu«n cã b»ng chøng khi tra cøu. KiÓm to¸n c¸c kho¶n môc träng yÕu nh­ hµng tån kho lu«n ®­îc KiÓm to¸n viªn trùc tiÕp thùc hiÖn. Trong qu¸ tr×nh KiÓm to¸n, mÆcdï tiÕp cËn c¸c phÇn hµnh KiÓm to¸n theo kho¶n môc nh­ng KiÓm to¸n viªn ®· kÕt h¬p chÆt chÏ c¸c kho¶n môc cã liªn quan lµm gi¶m bít thêi gian KiÓm to¸n cho tõng kho¶n môc vµ g¾n kÕt c¸c mèi quan hÖ. Tuy nhiªn trong qu¸ tr×nh KiÓm to¸n hµng tæn kho vÉn cßn nh÷ng tån t¹i sau: - Do h¹n chÕ vÒ thêi gian nªn phÇn lín KiÓm to¸n viªn cña C«ng ty ®· kh«ng thÓ trùc tiÕp tham dù c¸c cuéc kiÓm kÓ t¹i ®¬n vÞ vµo ngµy kÕt thóc niªn ®é. V× vËy KiÓm to¸n viªn th­êng dùa vµo kÕt qu¶ kiÓm kª cña ®¬n vÞ ®­a cho ®Ó lµm kÕt qu¶ ®¸nh gi¸. - Trong nhiÒu cuéc KiÓm to¸n mµ hµng tån kho cã tiªu chuÈn kü thuËt phøc t¹p nªn cÇn cã c¸c chuyªn gia ®i cïng ®Ó ®¸nh gi¸ hµng tån kho hîp lý h¬n. - Trong qu¸ tr×nh chän mÉu, KiÓm to¸n viªn vÉn chñ yÕu dùa vµo kinh nghiÖm b¶n th©n vµ th­êng lùa chän nh÷ng mÉu cã quy m« lín. §iÒu nµy ®· lµm h¹n chÕ tÝnh ®¹i diÖn cña mÉu chän. Trong giai ®o¹n kÕt thóc KiÓm to¸n ATC lu«n thùc hiªn rµ so¸t lo¹i toµn bé c«ng viÖc KiÓm to¸n cña giai ®o¹n tr­íc ®ã. ViÖc thùc hiÖn nµy ®­îc thùc hiÖn bëi tr­ëng nhãm KiÓm to¸n vµ sau ®ã lµ ban gi¸m ®èc C«ng ty tr­íc khi ph¸t hµnh b¸o c¸o KiÓm to¸n chÝnh thøc. KÕt luËn KiÓm to¸n trong b¸o c¸o kiÓm to¸n chÝnh thøc ®­îc ®­a ra mét c¸ch ®éc lËp kh¸ch quan, chÝnh x¸c víi thùc tÕ t¹o ®­îc sù tin cËy cña ng­êi quan t©m. Trong qu¸ tr×nh KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho KiÓm to¸n viªn lu«n liªn hÖ víi kÕt qu¶ cña KiÓm to¸n chi tr×nh kh¸c ®Ó kh¼ng ®Þnh tÝnh cã thËt cña c¸c nghiÖp vô vÒ hµng tån kho. C¸c thñ tôc KiÓm to¸n lu«n b¶m s¸t môc tiªu ®Ó tr¸nh thñ tôc kh«ng cã hiÖu qu¶ tèt. KiÓm to¸n viªn lu«n thËn träng xem xÐt b»ng chøng ®èi víi mét sai sãt ph¸t hiÖn ®Ó t×m ra nguyªn nh©n cña sai sãt ®ã. 2. Ph­¬ng h­íng vµ gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn quy tr×nh KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho VÊn ®Ò vÒ t×m hiÓu hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé Khi t×m hiÓu hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé cña kh¸ch hµng ATC hay dïng b¶ng t­êng thuËt vµ b¶ng ph©n tÝch so¸t xÐt hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé C«ng ty kh¸ch hµng. §iÒu nµy ®«i khi g©y khã kh¨n cho ng­êi ®äc h¬n lµ sù thuËn tiÖn trong khi h×nh dung c¸c c«ng ®o¹n vµ c¸c thñ tôc kiÓm so¸t thùc hiÖn.Theo ý kiÕn c¸ nh©n ng­êi viÕt ATC nªn dïng l­u ®å trong viÖc m« t¶ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé ®Ó cã thÓ gióp ng­êi ®äc nhanh chãng thÊy ®­îc.ViÖc sö dông nµy gióp KTV nhanh chãng tiÕn hµnh c«ng viÖc mµ kh«ng bá sãt c¸c vÊn ®Ò quan träng. C«ng ty nªn vËn dông c¶ m« t¶ b¶ng t­êng thuËt, b¶ng ph©n tÝch so¸t xÐt, l­u ®å vµ c¸c biÖn ph¸p kh¸c sÏ ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt. VÊn ®Ò hå s¬ KiÓm to¸n Hå s¬ KiÓm to¸n lµ ph­¬ng tiÖn l­u gi÷ mäi th«ng tin vÒ kh¸ch hµng còng nh­ giÊy tê lµm viÖc KiÓm to¸n viªn trong qu¸ tr×nh KiÓm to¸n. Hå s¬ KiÓm to¸n l­u gi÷ tÊt c¶ b¾ng chøng thu thËp ®­îc trong qu¸ tr×nh KiÓm to¸n, c¸c ý kiÕn KiÓm to¸n viªn, c¸c chøng minh vÒ chuyªn m«n vµ ph¸p lý cho c«ng viÖc KiÓm to¸n ®Ó lµm c¬ së cho cuéc KiÓm to¸n. Trªn c¬ së lý thuyÕt ®­¬c trang bÞ khi xem xÐt hå s¬ KiÓm to¸n cña ATC em xin ®­a ra ý kiÕn ATC nªn chó träng h¬n trong phÇn nµy ®Ó hå s¬ KiÓm to¸n ®­îc ®Çy ®ñ vµ khoa häc, c¸c thñ tôc KiÓm to¸n cÇn ®­îc l­u l¹i cô thÓ khi KiÓm to¸n víi mçi C«ng ty kh¸ch hµng, c¸c th«ng tin vÒ sè liÖu vµ c¸c th«ng tin vÒ C«ng ty kh¸ch hµng cÇn ®­îc ®Çy ®ñ h¬n ®Ó lµm t­ liÖu cÇn thiÕt víi c«ng t¸c ®µo t¹o cña ATC còng nh­ gióp kh¸ch hµng tho¶ m·n khi tiÕp cËn víi hå s¬ KiÓm to¸n. 3. Nh÷ng kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn quy tr×nh KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn nay th× KiÓm to¸n ®éc lËp trë thµnh mét c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ h÷u hiÖu ®ßi hái sù nç lùc cña nhµ n­íc vµ c¸c C«ng ty KiÓm to¸n. §Ó n©ng cao chÊt l­îng KiÓm to¸n hµng tån kho cÇn sù hç trî tõ phÝa Nhµ n­íc, Quèc héi, Bé tµi chÝnh...Do vËy ®Ó tiÕp tôc sù nghiÖp ®æi míi kinh tÕ, ®Èy m¹nh c«ng nghÖ hãa, hiÖn ®¹i hãa v× môc tiªu d©n giµu n­íc m¹nh, nhiÖm vô ph¸t triÓn kinh tÕ trong nh÷ng n¨m tr­íc m¾t lµ ph¶i ph¸t huy cao nhÊt c¸c nguån lùc, c¸c tiÒm n¨ng, c¸c lîi thÕ, kh¾c phôc khã kh¨n vµ nh÷ng vÊn ®Ò n¶y sinh, t¹o sù ph¸t triÓn nhanh, bÒn v÷ng. Víi t­ c¸ch lµ bé phËn cÊu thµnh quan träng cña hÖ thèng c«ng cô qu¶n lý tµi chÝnh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng më cöa vµ héi nhËp, kÕ to¸n, KiÓm to¸n, c¸c chÝnh s¸ch vÒ thuÕ cÇn tiÕp tôc hoµn thiÖn, ph¸t triÓn trªn c¬ së nh÷ng gi¶i ph¸p sau: §èi víi nhµ n­íc: t¹o lËp vµ hoµn thiÖn c¬ së ph¸p lý chung cho ho¹t ®éng KiÓm to¸n. HiÖn nay nghµnh KiÓm to¸n ®· ®­îc t¸ch khái sù qu¶n lý cña Bé tµi chÝnh vµ chÝnh thøc trùc thuéc sù qu¶n lý chÝnh phñ, ®©y lµ mét thuËn lîi ngµnh KiÓm to¸n ph¸t huy ®­îc lîi thÕ cña m×nh, n©ng cao chÊt l­îng KiÓm to¸n còng nh­ kh¼ng ®Þnh vµi trß cña m×nh. CÊn ph¶i tiÕp tôc so¹n th¶o vµ ban hµnh nh÷ng chuÈn mùc KiÓm to¸n kh¸c trªn c¬ së vËn dông cã chän läc c¸c chuÈn mùc KiÓm to¸n quèc tÕ, ph¸t triÓn c¸c tiÒn lÖ ®­îc phæ biÕn réng r·i phï hîp nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. Ngoµi ra cÇn ph¶i cã luËt KiÓm to¸n cô thÓ ®­îc ban hµnh cã c¸c th«ng t­ h­íng dÉn thùc hiÖn. KÕt qña KiÓm to¸n ph¶i ®­îc c¸c c¬ quan thuÕ c«ng nhËn. §èi víi c¸c C«ng ty KiÓm to¸n: Ph¶i th­êng xuyªn båi d­ìng nghiÖp vô cho c¸c nh©n viªn, t¨ng c­êng giao l­u víi c¸c C«ng ty kh¸c ®Ó cïng nhau häc hái trao ®æi kinh nghiÖm nghÒ nghiÖp. T¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c nh©n viªn trong C«ng ty ®­îc tiÕp cËn nhanh víi cac chÝnh s¸ch, quyÕt ®Þnh míi cña nhµ n­íc vÒ lÜnh vùc tµi chÝnh. Më réng quan hÖ víi c¸c C«ng ty KiÓm to¸n n­íc ngoµi lµ ®iÒu cÇn thiÕt trong xu thÕ héi nhËp khi mµ cã sè Ýt c¸c C«ng ty KiÓm to¸n ViÖt nam ®­îc quèc tÕ c«ng nhËn vÒ chÊt l­îng KiÓm to¸n vµ c¸c C«ng ty KiÓm to¸n n­íc ngoµi chiÕm ­u thÕ h¬n lµ c¸c C«ng ty trong n­íc. §Ó qu¸ tr×nh KiÓm to¸n ®­îc thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ tai chÝnh C«ng ty ATC, th× C«ng ty cÇn thùc hiÖn mét sè viÖc sau: Mét lµ: CÇn tuyÓn dông thªm ®éi ngò nh©n viªn ®Ó gi¶m nhÑ c«ng viÖc cña c¸c KiÓm to¸n viªn, vµ cÇn cã chÕ ®é båi d­ìng tháa ®¸ng cho c¸c KiÓm to¸n viªn ®Ó mét mÆt t¹o thuËn lîi cho hä cã cuéc sèng æn ®Þnh mét mÆt khuyÕn khÝch hä lµm viÖc víi hiÖu qu¶ cao. Hai lµ: ngoµi ph­¬ng ph¸p chän mÉu theo xÐt ®o¸n, c¸c KiÓm to¸n viªn cÇn ¸p dông c¸c ph­¬ng ph¸p chän mÉu kh¸c ®Ó ®¶m b¶o mÉu ®­îc chän cã tÝnh ®¹i diÖn cao. KÕt luËn Qua qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i C«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n - T­ vÊn thuÕ víi môc ®Ých t×m hiÓu vÒ c«ng t¸c KiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh nãi chung vµ KiÓm to¸n chu tr×nh Hµng tån kho nãi riªng ®· gióp em hiÓu râ h¬n nh÷ng kiÕn thøc ®· häc t¹i tr­êng, ®ång thêi ®­îc tiÕp thu kinh nghiÖm thùc tÕ trong viÖc triÓn khai mét cuéc KiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh t¹i 1 ®¬n vÞ cung cÊp dÞch vô KiÓm to¸n. V× thêi gian t×m hiÓu thùc tÕ vµ tr×nh ®é cßn h¹n chÕ nªn kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt, em mong nhËn ®­îc nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp quý b¸u cña c¸c thÇy c« gi¸o trong Khoa KÕ to¸n, c¸c c« chó, anh chÞ t¹i C«ng ty cæ phÇn kiÓm to¸n - T­ vÊn thuÕ. Cuèi cïng em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c c« chó, c¸c anh c¸c chÞ trong C«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n - T­ vÊn thuÕ vµ ®Æc biÖt TS. CHU thµnh ®· t¹o ®iÒu kiÖn vµ gióp ®ì ®Ó em hoµn thµnh chuyªn ®Ò nµy. Danh môc c¸c tõ viÕt t¾t BCKT : B¸o c¸o KiÓm to¸n BCTC : B¸o c¸o tµi chÝnh CTKT : Ch­¬ng tr×nh KiÓm to¸n SXC : S¶n xuÊt chung ATC : C«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n - T­ vÊn thuÕ VAT   : ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng HTKSNB  : HÖ thèng kiÓm so¸t néi bé HTKS : HÖ thèng kiÓm so¸t HTKT  : HÖ thèng kÕ to¸n NCTT : Nh©n c«ng trùc tiÕp KHKTTT : KÕ ho¹ch KiÓm to¸n tæng thÓ KTV : KiÓm to¸n viªn THCP : TËp hîp chi phÝ TK : Tµi kho¶n HGB : Hµng göi b¸n KCCP   : KÕt chuyÓn chi phÝ GTGT : Gi¸ trÞ gia t¨ng Môc lôc  danh môc tµi kiÖu tham kh¶o 1. " Auditing - KiÓm to¸n ''. Alvin A.Arens, James K. Loebbecke. Nhµ xuÊt b¶n thèng kª 1995. Biªn dÞch: §Æng Kim C­¬ng, Ph¹m V¨n §­îc 2. HÖ thèng chuÈn mùc KiÓm to¸n viÖt nam. Nhµ xuÊt b¶n tµi chÝnh 3. KiÓm to¸n. PTS V­¬ng §×nh HuÖ, PTS §oµn Xu©n Tiªn. Nhµ xuÊt b¶n Tµi ChÝnh, Hµ Néi 1996. 4. LÝ thuyÕt KiÓm to¸n. Gs.Ts NguyÔn Quang Quynh. Nhµ xuÊt b¶n Tµi chÝnh 2001. 6. T¹p chÝ kÕ to¸n, KiÓm to¸n. 7. KiÓm to¸n tµi chÝnh. Gs.Ts NguyÔn Quang Quynh. Nhµ xuÊt b¶n tµi chÝnh 2001. 8. C¸c tµi liÖu lµm viÖc cña KiÓm to¸n viªn. 9. Mét sè LuËn v¨n vµ B¸o c¸o thùc tËp tham kh¶o vÒ chu tr×nh Hµng tån kho. Bảng phụ lục chương trình kiểm toán hàng tồn kho T×m hiÓu hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé TT C¸c vÊn ®Ò cÇn t×m hiÓu Tr¶ lêi Tham chiÕu 1 §Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña ®¬n vÞ liªn quan ®Õn hµng tån kho §Æc ®iÓm vÒ tÝnh chÊt ho¸ lý cña c¸c lo¹i hµng tån kho 2 Sè l­îng kho hµng ®Þa chØ tõng kho 3 T×m hiÓu vÒ qu¸ tr×nh nhËp hµng: cã tê tr×nh cña bé phËn mua hµng kh«ng, tê tr×nh cã ®­îc l·nh ®¹o phª duyÖt kh«ng, cã ®­îc c¸c c¸n bé am hiÓu vÒ hµng ho¸ ®¸nh gi¸ khi mua vµ khi nhËp kho kh«ng, yªu cÇu tham kh¶o thÞ tr­êng lµ gi¸ mua hîp lý… 4 VÕ quy tr×nh xuÊt hµng: cã tê tr×nh, lÖnh xuÊt hµng kh«ng, lÖnh xuÊt cã ®­îc l·nh ®¹o phª duyÖt kh«ng, ®èi víi vËt t­ ®¬n vÞ thùc hiÖn xuÊt theo nhu cÇu thùc tÕ hay theo ®Þnh møc tiªu hao vËt t­. 5 T×m hiÓu quy tr×nh lu©n chuyÓn chøng tõ theo dâi hµng tån kho cã tu©n theo c¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh cña nhµ n­íc kh«ng. 6 Kh¶o s¸t t¹i x­ëng s¶n xuÊt vµ chi phÝ s¶n xuÊt: Cã bé phËn theo dâi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹i ph©n x­ëng, xem xÐt c¸c biªn b¶n cña bé phËn kiÓm so¸t chÊt l­îng, xem xÐt qui tr×nh vµ thñ tôc kiÓm kª s¶m phÈmvµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang. 7 KiÓm so¸t qu¸ tr×nh b¶o qu¶n hµng tån kho: Xem xÐt c¸c qui ®Þnh cña ®¬n vÞ vÒ b¶o qu¶n vµ b¶o vÖ hµng ho¸, vËt t­ t¹i c¸c kho tµng, bÕn b·i, x­ëng s¶n xuÊt… §èi víi c¸c vËt t­ cã gi¸ trÞ lín, cã tÝnh chÊt lý ho¸ riªng, ®¬n vÞ cã biÖn ph¸p b¶o vÖ vµ b¶o qu¶n kh«ng, cã sù kiÓm so¸t cña c¸c c¬ quan chøc n¨ng tõ bªn ngoµi kh«ng. 8 KiÓm so¸t qu¸ tr×nh hµng göi b¸n: §¬n vÞ cã c¸c qui ®Þnh néi bé ®Ó kiÕm so¸t gi¸ trÞ vµ sè l­îng hµng göi b¸n kh«ng, cã ®­îc theo dâi chi tiÕt theo tõng cöa hµng kh«ng, ®¹i lý kh«ng? 9 Kh¶o s¸t hÖ thèng sæ s¸ch vµ chøng tõ kÕ to¸n: cã ®­îc më vµ l­u tr÷ ®óng qui ®Þnh kh«ng, cã ®­îc ®èi chiÕu th­êng xuyªn gi÷a kÕ to¸n vËt t­ vµ thñ kho kh«ng? 10 Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ nhËp kho, xuÊt kho. ChÝnh s¸ch lËp dù phßng. Thñ tôc ph©n tÝch. Néi dung KTV Tham chiÕu Ph©n tÝch, so s¸nh sè d­ hµng tån kho cña n¨m tr­íc víi n¨m nay, c¬ cÊu sè d­ tõng lo¹i hµng tån kho. TÝnh to¸n vµ ph©n tÝch tØ träng hµng tån kho trªn tæng tµi s¶n, trªn doanh thu vµ trªn gi¸ vèn råi so s¸nh biªn ®éng gi÷a c¸c k×. X¸c ®Þnh nguyªn nh©n biÕn ®éng lín nh­: Õ ®äng s¶n phÈm, thay ®æi ®Þnh møc dù tr÷ hµng tån kho… Ph©n tÝch ®¸nh gi¸ cô thÓ kho¶n môc s¶n phÈm dë dang, x¸c ®Þnh tØ träng trong tæng sè hµng tån kho. §¸nh gi¸ tÝnh chÊt phï hîp cña kho¶n môc nµy. KiÓm tra chi tiÕt. Ch­¬ng tr×nh lµm viÖc. Tham chiÕu. Ng­êi thùc hiÖn. Ngµy. 1/ - §èi chiÕu sè liÖu (s« d­ ®Çu k×, cuèi k×, sè ph¸t sinh trong k×). Gi÷a b¶n c©n ®èi kÕ to¸n, b¶n c©n ®èi sè ph¸t sinh víi sæ c¸i tµi kho¶n, b¸o c¸o tµi chÝnh n¨m tr­íc (®· ®­îc KiÓm to¸n hoÆc c¬ quan cã thÈm quyÒn phª duyÖt), biªn b¶n kiÓm kª. Gi÷a sæ c¸i tµi kho¶n víi sæ chi tiÕt, b¶ng tæng hîp nhËp - xuÊt - tån hµng tån kho. 2/ KiÓm tra chi tiÕt: A/ - §èi víi tµi kho¶n 152, 153. A.1/ - LËp b¶n tæng hîp (hoÆc liÖt kª) c¸c quan hÖ ®èi øng tµi kho¶n. A.2/ - LËp mÉu chän ®Ó kiÓm tra chøng tõ Víi c¸c ®èi øng l¹n ph¶i kiÓm tra kÜ néi dung vµ 100% chøng tõ gèc ®i kÌm. Tõ ph©n tÝch sù biÕn ®éng sè d­ cuèi c¸c th¸ng ë trªn, kiÓm tra chøng tõ c¸c th¸ng cã ph¸t sinh lín. C¸c phiÕu nhËp, phiÕu xuÊt cña c¸c lo¹i vËt t­, c«ng cô tån kho. A.3/ - Néi dung kiÓm tra. TÝnh nhÊt qu¸n trong viÖc tÝnh gi¸ vËt t­ nhËp xuÊt. §èi chiÕu víi thÎ kho vµ kiÓm tra xem kÕ to¸n cã ghi chÐp ®Çy ®ñ, kÞp thêi c¸c ngiÖp vô nhËp, xuÊt vËt t­. KiÓm tra tÝnh hîp ph¸p, hîp lÖ vµ ®Çy ®ñ cña chøng tõ nhËp kho. KiÓm tra tÝnh chÝnh x¸c gi÷a sæ kÕ to¸n vµ chøng tõ ph¸t sinh. So s¸nh thùc tÕ tiªu thô víi ®Þnh møc tiªu hao vËt t­ (nÕu cã). Biªn b¶n kiÓm kª: NÕu kh«ng cã ®iÒu kiÖn tham gia kiÓm kª thùc tÕ t¹i ®¬n vÞ, KiÓm to¸n viªn cÇn thu thËp ®­îc c¸c b»ng chøng vÒ tiÕn hµnh kiÓm kª t¹i ®¬n vÞ nh­: quyÕt ®Þnh thµnh lËp ban kiÓm kª, c¸c c¸n bé trong ban ®· tiÕn hµnh kiÓm kª thùc tÕ, c¸n bé kiÓm kª am hiÓu vÒ vËt t­. KiÓm tra tÝnh hîp lý cña mÉu chän, xem xÐt kh¶ n¨ng më réng mÉu chän. B/ - §èi víi TK 155: C¸c b­íc kiÓm tra chi tiÕt ®­îc tiÕn hµnh t­¬ng tù ®èi víi TK 152, 153. Tuy nhiªn cÇn l­u ý: Quy tr×nh xuÊt kho thµnh phÈm t¹i ®¬n vÞ: ®­îc qui ®Þnh vµ thùc hiÖn nh­ thÕ nµo? Gi¸ xuÊt kho: ph­¬ng ph¸p tÝnh, ph­¬ng ph¸p nµy cã phï hîp víi ho¹t ®éng kinh doanh thùc tÕ t¹i ®¬n vÞ kh«ng, cã nhÊt qu¸n kh«ng? §èi chiÕu s¶n l­îng xuÊt kho víi viÖc h¹ch to¸n doanh thu, gi¸ vèn: cã phï hîp, chÝnh x¸c kh«ng? C/ - §èi chiÕu TK156. C¸c b­íc kiÓm tra chi tiÕt ®­îc tiÕn hµnh t­¬ng tù ®èi víi TK 152, 153. Tuy nhiªn cÇn l­u ý: C¸c lÇn xuÊt b¸n cuèi cïng cã phï hîp víi c¸c ho¸ ®¬n ghi nhËn doanh thu kh«ng? D/ - §èi víi TK 157: Tµi kho¶n nµy cÇn ®­îc qu¶n lý nh­ m«t tµi kho¶n c«ng nî ph¶i thu, do ®ã cÇn l­­ ý: KiÓm tra c¸c hîp ®ång ®¹i lý hoÆc nhËn hµng göi b¸n. KiÓm tra viÖc h¹ch to¸n vµ theo dâi chi tiÕt theo tõng ®èi t­îng (®¹i lý, cña hµng hoÆc c¸c c¬ së göi b¸n kh¸c). KiÓm tra vµ ®èi chiÕu sè liÖu víi x¸c nhËn cña c¸c ®èi t­îng nµy vÒ l­îng hµng b¸n göi. E/ - §èi víi TK 154: LËp biÓu quan hÖ ®èi øng tµi kho¶n. NÕu cã ®èi øng bÊt th­íng cÇn kiÓm tra kÜ néi dung chi tiÕt vµ c¸c chøng tõ kÌm theo. LËp b¶ng theo dâi sù biªn ®éng theo tõng th¸ng vµ ph©n tÝch sù biÕn ®éng gi÷a c¸c th¸ng, t×m hiÓu râ nguyªn nh©n cña sù bÊt th­êng (do gi¸ c¶ thÞ tr­êng hay do c¸c nguyªn nh©n kh¸c). T×m hiÓu ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i ®¬n vÞ cã phï hîp víi m« h×nh tæ chøc s¶n xuÊt kh«ng, cã nhÊt qu¸n trong k× kh«ng. T×m hiÓu qui tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ m« h×nh tæ chøc s¶n xuÊt cña ®¬n vÞ, tõ ®ã rót ra kÕt luËn vÒ c¸c vÊn ®Ò: + §èi t­îng tËp hîp chi phÝ vµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh, chÝ phÝ nµo ®­îc tËp hîp trùc tiÕp, chi phÝ nµo ®­îc ph©n bæ. + Ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ vµ ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh. + Nguyªn t¾c ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú, nguyªn t¾c nµy cã hîp lÝ vµ nhÊt qu¸n kh«ng? F/ - §èi víi TK 159: KiÓm tra c¬ së cña viÖc trÝch lËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho t¹i ®¬n vÞ. KiÓm tra viÖc thùc hiÖn trÝch lËp dù phßng vµ xö lý c¸c kho¶n dù phßng cã ®óng c¸c qui ®Þnh hiÖn hµnh kh«ng? 3.2/ - Xem xÐt c¸c Biªn b¶n kiÓm tra cña c¸c ®oµn thanh tra t¹i c¸c ®¬n vÞ, c¸c biªn b¶n kiÓm tra th­êng xuyªn hoÆc bÊt th­êng cña c¸c c¸n bé kÜ thuËt t¹i ®¬n vÞ. 3.3/ - §èi chiÕu víi c¸c phÇn hµnh KiÓm to¸n kh¸c cã liªn quan. 4/ KiÓm tra vµ hoµn thiÖn giÊy lµm viÖc. Bảng phụ lục: KÕ ho¹ch KiÓm to¸n 1.Néi dung vµ thêi gian thùc hiÖn KiÓm to¸n. - Tõ / /-/ /. - Tõ ngµy //-//. - Tõ ngµy //-//. - Tõ ngµy //-//. - Mét ngµy sau khi nhËn. - ý kiÕn cuèi cïng cña kh¸ch hµng vÒ B¸o c¸o KiÓm to¸n. Néi dung. - Thùc hiÖn KiÓm to¸n t¹i v¨n phßng C«ng ty. - KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho. - Hoµn thiÖn file KiÓm to¸n. - TËp hîp sè liÖu vµ lËp dù th¶o b¸o c¸o KiÓm to¸n. - Göi dù th¶o b¸o c¸o KiÓm to¸n. - Th¶o luËn vµ thèng nh©t sè liÖu trªn B¸o c¸o KiÓm to¸n. - Ph¸t hµnh b¸o c¸o KiÓm to¸n chÝnh thøc. 2. Nhãm KiÓm to¸n vµ ph©n c«ng c«ng viÖc. a. Nhãm KiÓm to¸n: - Lª Thµnh C«ng. - §oµn ThÞ K×a. - TrÇn Thu Giang. - NguyÔn ThÞ Thanh Nhµn. b. Ph©n c«ng c«ng viÖc: - KiÓm so¸t chung. + So¸t xÐt hå s¬ Kتm to¸n, kiÓm so¸t chÊt l­îng cuéc KiÓm to¸n. + KiÓm tra th¶o luËn víi nhãm KiÓm to¸n vÒ c¸c vÊn ®Ò sai sãt hay rñi ro ph¸t sinh. + Th¶o luËn vµ thèng nhÊt víi kh¸ch hµng vÒ b¸o c¸o tµi chÝnh ®· ®­îc KiÓm to¸n. + Ph¸t hµnh b¸o c¸o KiÓm to¸n, phô tr¸ch thùc hiÖn viÖc KiÓm to¸n. - Phô tr¸ch viÖc thùc hiÖn KiÓm to¸n. + LËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n. + T×m hiÓu vµ ®¸nh gi¸ t×nh h×nh ho¹t ®éng cña kh¸ch hµng, hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé cña kh¸ch hµng. + KiÓm so¸t qu¸ tr×nh thùc hiÖn KiÓm to¸n tr­íc khi tr×nh gi¸m ®èc. + Tæng hîp kÕt qu¶ KiÓm to¸n. + LËp dù th¶o b¸o c¸o KiÓm to¸n. + Th¶o luËn víi nhãm KiÓm to¸n vÒ c¸c vÊn ®Ò sai sãt hay rñi ro cña kh¸ch hµng. + Th¶o luËn vµ thèng nhÊt víi kh¸ch hµng vÒ c¸c vÊn ®Ò trªn. + Ph¸t hµnh b¸o c¸o KiÓm to¸n. - KiÓm to¸n c¸c phÇn hµnh chi tiÕt. + Chu tr×nh hµng tån kho. Gi¸m ®èc. Chñ nhiÖm KiÓm to¸n. KiÓm to¸n viªn. KiÓm to¸n viªn. Ng­êi thùc hiÖn. Lª Thµnh C«ng. §oµn ThÞ K×a. §oµn ThÞ K×a. Thu Giang, Thanh Nhµn. Thu Giang. §oµn ThÞ K×a. §oµn ThÞ K×a. Thu Giang, Thanh Nhµn. Lª Thµnh C«ng. §oµn ThÞ K×a. Thu Giang, Thanh Nhµn. Thanh Nhµn. Thu Giang. Thu Giang. Phª duyÖt bëi. Gi¸m §èc. Ngµy: //-//. TrÇn Thu Giang. Ngµy: //- //. NhËn xÐt cña gi¸o viªn h­íng dÉn