Chuyên đề Hoàn thiện quy trình kiểm toán tài sản cố định trong kiểm toán báo cáo tài chính do công ty kiểm toán và tư vấn tài chính kế toán Sài Gòn (AFC Sài Gòn) thực hiện

bæ xung) (**) Nî TK 632 500.000.000 Cã TK 642 500.000.000 (Ph©n lo¹i l¹i chi phÝ trªn b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh) Ghi chó: §Õn ngµy 31/12/2004, kh«ng cßn thµnh phÈm tån kho, kh«ng cßn chi phÝ s¶n xuÊt dë dang nªn c¸c kho¶n ®iÒu chØnh liªn quan ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt chung trong n¨m 2004 ®Òu ¶nh h­ëng ®Õn gi¸ vèn hµng b¸n. Tæng hîp kÕt qu¶ sau kiÓm to¸n. Sau khi thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c thñ tôc kiÓm to¸n, gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò tån ®äng vµ hoµn thiÖn giÊy tê lµm viÖc, kiÓm to¸n viªn c¨n cø vµo c¸c b»ng chøng thu thËp ®­îc ®­a ra nh÷ng nhËn xÐt vµ kiÕn nghÞ vÒ phÇn hµnh TSC§ ®ång thêi thùc hiÖn c¸c bót to¸n ®iÒu chØnh. C«ng viÖc cuèi cïng cña c¸c kiÓm to¸n viªn phÇn hµnh lµ ®¸nh gi¸ c¸c ký hiÖu tham chiÕu cho giÊy lµm viÖc ®Ó tr­ëng nhãm xem xÐt vµ ®¸nh gi¸ lµm c¬ së cho viÖc ph¸t hµnh b¸o c¸o kiÓm to¸n vµ th­ qu¶n lý sau nµy. BiÓu 2.8 TrÝch giÊy lµm viÖc cña kiÓm to¸n viªn. AFC Sµi Gßn Kh¸ch hµng: C«ng ty ABC Néi dung: TSC§ Niªn §é: 31/12/2004 Ng­êi TH: VAT Ng­êi KT M· sè: Trang Sè TK DiÔn gi¶i Tham chiÕu B¸o c¸o KQH§ KD B¶ng C§KT Nî Cã Nî Cã 133 ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ 60 60 211 TSC§ h÷u h×nh ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ nh­ng ®· ghi t¨ng nguyªn gi¸ TSC§ - m¸y in 4 mµu 333 ThuÕ GTGT ph¶i nép 60 60 133 ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ KÕt chuyÓn thuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ 632 Gi¸ vèn hµng b¸n 1.350 1.350 2141 Hao mßn TSC§ trÝch khÊu hao bæ xung 632 Gi¸ vèn hµng b¸n 500 500 642 CPQLDN Ph©n lo¹i l¹i chi phÝ trªn b¸o c¸o KQKD 212 TSC§ thuª TC 1.900 95 133 ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ 342 Nî dµi h¹n 1.580 135 315 Nî dµi h¹n ®Õn h¹n tr¶ 2142 Hao mßn TSC§ thuª TC 90 190 632 Gi¸ vèn hµng b¸n Ghi nhËn ®èi víi TSC§ thuª mua “m¸y in Cameron t1000” H§ 100/H§TM 333 ThuÕ GTGT ph¶i nép 133 ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ k/c thuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ – thuÕ GTGT cña tiÒn thuª kú 1 Céng 1.850 590 2.115 3.375 2.2.1.3 KÕt thóc kiÓm to¸n §©y lµ giai ®o¹n cuèi cïng cña mäi cuéc kiÓm to¸n, nã chiÕm vÞ trÝ t­¬ng ®èi quan träng vµ gãp phÇn kh«ng nhá vµo sù thµnh c«ng cña toµn cuéc kiÓm to¸n. T¹i AFC Sµi Gßn, trong giai ®o¹n nµy th­êng thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc sau: So¸t xÐt giÊy lµm viÖc cña kiÓm to¸n viªn. So¸t xÐt c¸c sù kiÖn ph¸t sinh sau ngµy lËp BCTC. Häp ®¸nh gi¸ sau kiÓm to¸n. LËp vµ ph¸t hµnh b¸o c¸o kiÓm to¸n. So¸t xÐt giÊy lµm viÖc cña kiÓm to¸n viªn. Sau khi c¸c kiÓm to¸n viªn kÕt thóc c«ng viÖc kiÓm to¸n tõng phÇn hµnh ®­îc giao, tr­ëng nhãm kiÓm to¸n tiÕn hµnh tËp hîp l¹i vµ thùc hiÖn kiÓm tra, so¸t xÐt c¸c giÊy tê lµm viÖc nh»m môc ®Ých: B¶o ®¶m c¸c b»ng chøng ®· thu thËp, ®¸nh gi¸ cã kh¶ n¨ng m« t¶ mét c¸ch ®Çy ®ñ th«ng tin cña kh¸ch hµng. KiÓm tra tÝnh phï hîp trong viÖc ¸p dông c¸c chuÈn mùc kÕ to¸n, kiÓm to¸n vµ c¸c tiªu chuÈn nghÒ nghiÖp ®­îc chÊp nhËn réng r·i. §¶m b¶o c¸c môc tiªu kiÓm to¸n x¸c ®Þnh ®· ®­îc tho¶ m·n Kh¼ng ®Þnh giÊy lµm viÖc ®· chøa ®ùng ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin cÇn thiÕt ®Ó chøng minh cho kÕt luËn trªn BCKT sau nµy. Víi phÇn hµnh TSC§ kiÓm to¸n t¹i c«ng ty ABC, sau khi so¸t xÐt tr­ëng nhãm ®¸nh gi¸ lµ kh¸ ®Çy ®ñ vµ ®· nªu ®­îc tÊt c¶ nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt vÒ ®èi t­îng, môc tiªu kiÓm to¸n phÇn hµnh TSC§. So¸t xÐt c¸c sù kiÖn ph¸t sinh sau ngµy lËp b¸o c¸o tµi chÝnh. Trong kho¶ng thêi gian tõ khi lËp b¸o c¸o tµi chÝnh ®Õn khi ph¸t hµnh b¸o c¸o kiÓm to¸n cã rÊt nhiÒu sù kiÖn míi ph¸t sinh, cã thÓ cã ¶nh h­ëng träng yÕu hoÆc kh«ng träng yÕu tíi b¸o c¸o tµi chÝnh. Do vËy, viÖc xem xÐt nµy lµ cÇn thiÕt, phï hîp víi nguyªn t¾c thËn träng nghÒ nghiÖp. §Ó ph¸t hiÖn ra nh÷ng sù kiÖn g©y ¶nh h­ëng nghiªm träng tíi kÕt qu¶ kiÓm to¸n, kiÓm to¸n viªn th­êng thùc hiÖn c¸c thñ tôc pháng vÊn ban gi¸m ®èc kÕt hîp víi kinh nghiÖm cña kiÓm to¸n viªn. §èi víi c«ng ty ABC, c¸c sù kiÖn sau ngµy lËp b¸o c¸o liªn quan ®Õn kho¶n môc TSC§ kh«ng ¶nh h­ëng träng yÕu ®Õn b¸o c¸o tµi chÝnh. Häp ®¸nh gi¸. §©y lµ cuéc häp ®­îc tæ chøc gi÷a kiÓm to¸n viªn vµ ban gi¸m ®èc ®¬n vÞ kh¸ch hµng sau khi kÕt thóc c«ng viÖc kiÓm to¸n. Trong cuéc häp nµy, kiÓm to¸n viªn ph¶i gi¶i tr×nh ®­îc nh÷ng sai ph¹m ®· ph¸t hiÖn vµ ®­a ra c¸c b»ng chøng phï hîp (®· thu thËp ®­îc) ®Ó chøng minh cho c¸c sai ph¹m ®ã, ®ång thêi kh¼ng ®Þnh viÖc lËp b¸o c¸o kiÓm to¸n cho b¸o c¸o tµi chÝnh cña ®¬n vÞ hoµn toµn trung thùc vµ hîp lý xÐt trªn mäi khÝa c¹nh träng yÕu. Sau khi häp bµn, gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò cßn tån t¹i, khóc m¾c, hai bªn ®i ®Õn thèng nhÊt ®Ó tiÕn hµnh lËp vµ ph¸t hµnh b¸o c¸o kiÓm to¸n. LËp vµ ph¸t hµnh b¸o c¸o kiÓm to¸n. Sau tÊt c¶ c¸c c«ng viÖc trªn, kiÓm to¸n viªn tæng hîp b»ng chøng kiÓm to¸n ®· thu thËp ®ång thêi tæng hîp c¸c bót to¸n ®iÒu chØnh lµm c¬ së cho viÖc lËp b¸o c¸o kiÓm to¸n. Sau ®ã, b¸o c¸o kiÓm to¸n lËp sÏ ®­îc göi cho kh¸ch hµng xem xÐt ®i ®Õn thèng nhÊt sè liÖu vµ c¸c bót to¸n ®iÒu chØnh ®Ó ph¸t hµnh b¸o c¸o kiÓm to¸n chÝnh thøc. Khi cã yªu cÇu cña c«ng ty kh¸ch hµng, AFC Sµi Gßn sÏ lËp th­ qu¶n lý cho kh¸ch hµng. Trong th­ qu¶n lý nªu lªn nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp cña kiÓm to¸n viªn nh»m hoµn thiÖn hÖ thèng kÕ to¸n vµ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé cña kh¸ch hµng. 2.2.2 KiÓm to¸n tµi s¶n cè ®Þnh trong kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh n¨m 2004 cña c«ng ty H. C«ng ty H lµ doanh nghiÖp ®­îc thµnh lËp d­íi h×nh thøc chuyÓn tõ DNNN sang C«ng ty cæ phÇn theo QuyÕt ®Þnh 256/1998/Q§-TTg ngµy 31/12/1998. C«ng ty H lµ doanh nghiÖp cã t­ c¸ch ph¸p nh©n ®Çy ®ñ, cã con dÊu riªng, ®­îc më tµi kho¶n vµ tæ chøc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh theo giÊy phÐp ®¨ng ký kinh doanh sè 055595 ngµy 5/3/1999 cña Së KÕ ho¹ch §Çu t­ H¶i Phßng. Thêi h¹n ho¹t ®éng cña C«ng ty lµ 30 n¨m kÓ tõ khi cã quyÕt ®Þnh chuyÓn h×nh thøc së h÷u vµ chÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng tõ 1/4/1999. Vèn ®iÒu lÖ t¹i thêi ®iÓm thµnh lËp cña C«ng ty lµ: 27.500.000.000®. Trong ®ã: Tû lÖ cæ phÇn Nhµ n­íc: 40,8% Tû lÖ cæ phÇn trong n­íc: 32,9% Tû lÖ cæ phÇn n­íc ngoµi : 26,3% C«ng ty cã trô së t¹i 43 Lª Lai- Ng« QuyÒn- H¶i Phßng C«ng ty ho¹t ®éng theo LuËt C«ng ty vµ c¸c qui ®Þnh hiÖn hµnh kh¸c cña Nhµ n­íc. Theo ®ã, B¸o c¸o tµi chÝnh cña C«ng ty ph¶i ®­îc c¸c c«ng ty kiÓm to¸n mµ Uû ban Chøng kho¸n Nhµ n­íc chÊp nhËn kiÓm to¸n tr­íc khi niªm yÕt trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n vµ cung cÊp cho c¸c nhµ ®Çu t­. §©y còng ¶nh h­ëng ®Õn viÖc x¸c ®Þnh tÝnh träng yÕu vµ rñi ro kiÓm to¸n mong muèn mµ kiÓm to¸n viªn ph¶i quan t©m khi thiÕt kÕ ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n. C«ng ty H lµ kh¸ch hµng th­êng xuyªn nªn viÖc thu thËp c¸c th«ng tin ®Òu ®· ®­îc l­u tr÷ trªn hå s¬ kiÓm to¸n tõ n¨m b¾t ®Çu cung cÊp dÞch vô kiÓm to¸n. C¸c th«ng tin sÏ ®­îc kiÓm to¸n viªn cËp nhËt bæ sung trong cuéc häp víi Ban gi¸m ®èc kh¸ch hµng vµ trong qóa tr×nh kiÓm to¸n. Ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty H gåm: S¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm thùc phÈm ®ãng hép vµ thùc phÈm tõ thuû s¶n, n«ng s¶n thùc phÈm; - XuÊt nhËp thuû s¶n vµ thùc phÈm kh¸c; - NhËp khÈu vËt t­, nguyªn liÖu, hµng ho¸ phôc vô nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty. Ph¹m vi ho¹t ®éng cña C«ng ty cã thÓ më réng hoÆc thu hÑp, thay ®æi do ®¹i h«i cæ ®«ng quyÕt ®Þnh. Qua 2 n¨m võa qua, trong bèi c¶nh nÒn kinh tÕ nãi chung cã xu h­íng gi¶m vµ ch÷ng l¹i, do t¸c ®éng xÊu cña thêi tiÕt ®Æc biÖt lµ mÊt mïa c¸ nghiªm träng ë miÒn B¾c, vô tranh chÊp th­ong m¹i s¶n phÈm tõ thñy s¶n víi Mü nh­ng s¶n xuÊt vµ tiªu thô cña C«ng ty vÉn t¨ng tr­ëng, ®ång thêi ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ (lîi nhuËn) æn ®Þnh. Trong n¨m 2005 tíi, C«ng ty sÏ t¨ng c­êng c«ng t¸c thÞ tr­êng, ®Æc biÖt víi khu vùc phÝa Nam. Héi ®ång qu¶n trÞ C«ng ty còng thèng nhÊt quan ®iÓm cÇn ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ ®Ó n©ng cao tû lÖ trÝ thøc ho¸ trong kÕt cÊu gi¸ b¸n, nh»m t¹o cho s¶n phÈm cña C«ng ty cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh tèt trªn thÞ tr­êng. Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý vµ hÖ thèng kÕ to¸n vµ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé: Sau khi kh¸ch hµng cung cÊp, c¸c th«ng tin vÒ tæ chøc qu¶n lý vµ c¸c qui chÕ kiÓm so¸t ®­îc kiÓm to¸n viªn thu thËp vµ l­u tr÷ vµo hå s¬ kiÓm to¸n. Theo nhËn xÐt cña kiÓm to¸n viªn th×: tæ chøc qu¶n lý cña C«ng ty ®­îc ph©n cÊp phï hîp víi yªu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh mang tÝnh chÊt gän nhÑ, thèng nhÊt, chi phÝ qu¶n lý ®­îc khuyÕn khÝch tiÕt kiÖm nh­ng vÉn ®¸p øng ®Çy ®ñ yªu cÇu triÓn khai ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh; TSC§ ®­îc qu¶n lý vµ theo dâi t¹i c¸c bé phËn sö dông nh­ng viÖc duy tr× mét ban kiÓm so¸t ®éc lËp vµ sù hiÖn diÖn cña c¸c quy chÕ kÕ to¸n-tµi chÝnh thiÕt kÕ cho c¸c phßng ban trong ®¬n vÞ ®· t¹o nªn mét hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé kh¸ m¹nh ®èi víi qu¶n lý TSC§ t¹i ®¬n vÞ. ViÖc t×m hiÓu hÖ thèng kÕ to¸n vµ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé t¹i ®¬n vÞ ®­îc thùc hiÖn qua thu thËp c¸c tµi liÖu do kh¸ch hµng cung cÊp vµ c¸c cuéc pháng vÊn Ban gi¸m ®èc vµ Ban kiÓm so¸t ®¬n vÞ. Theo th«ng tin cËp nhËt th× c¸c chÝnh s¸ch kÕ to¸n cña C«ng ty H liªn quan ®Õn TSC§ nh­ sau: - B¸o c¸o tµi chÝnh cña C«ng ty ®­îc lËp b»ng VN§, theo nguyªn t¾c gi¸ gèc. C¸c nghiÖp vô ph¸t sinh b»ng ngo¹i tÖ trong n¨m ®­îc chuyÓn sang ®ång ViÖt Nam theo tû gi¸ thùc tÕ t¹i thêi ®iÓm ph¸t sinh. - Niªn ®é kÕ to¸n: 1/1 ®Õn 31/12 n¨m d­¬ng lÞch. - H×nh thøc sæ: NhËt ký chøng tõ . - Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n TSC§ vµ khÊu hao TSC§: + TSC§ ®­îc ®Çu t­ tr­íc khi chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn ®· ®­îc ®¸nh gi¸ l¹i khi x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp ®Ó cæ phÇn ho¸. + TSC§ ®­îc ®Çu t­ ®æi míi sau khi C«ng ty ®· chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn ph¶n ¸nh theo gi¸ gèc. + KhÊu hao TSC§ ®­îc tÝnh theo ph­¬ng ph¸p ®­êng th¼ng dùa trªn thêi gian sö dông ­íc tÝnh cña tµi s¶n phï hîp víi QuyÕt ®Þnh 206/2003/Q§-BTC ngµy 31/12/2003. Quy tr×nh kiÓm to¸n kho¶n môc TSC§ trong kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh t¹i c«ng ty H còng ®­îc tiÕn hµnh t­¬ng tù nh­ ®èi víi c«ng ty ABC nªn trong khu«n khæ bµi viÕt nµy em chØ ®Ò cËp ®Õn nh÷ng c«ng viÖc kiÓm tra chi tiÕt trong giai ®o¹n thùc hiÖn kiÓm to¸n bao gåm: kiÓm to¸n nghiÖp vô t¨ng, gi¶m TSC§ vµ kiÓm to¸n khÊu hao TSC§. Còng t­¬ng tù nh­ kiÓm to¸n phÇn hµnh TSC§ ®­îc thùc hiÖn t¹i c«ng ty ABC, kiÓm to¸n viªn lËp b¶ng tæng hîp vÒ kho¶n môc TSC§ nh»m thu thËp ®­îc nh÷ng th«ng tin tæng hîp cho viÖc ®¸nh gi¸ toµn bé t×nh h×nh biÕn ®éng vÒ tµi s¶n. BiÓu 2.9: B¶ng tæng hîp t¨ng, gi¶m TSC§ cña C«ng ty H DiÔn gi¶i Sè ®Çu kú T¨ng trong kú Gi¶m trong kú Sè cuèi kú TSC§ h÷u h×nh 40.251.276.416 3.364.502.866 _ 43.615.779.281 TSC§ v« h×nh _ 27.500.000 _ 27.500.000 TSC§ thuª tµi chÝnh _ _ _ _ Hao mßn TSC§ 20.630.513.253 364.516.246 _ 20.995.029.499 Gi¸ trÞ cßn l¹i 19.620.763.163 _ _ 22.648.249.782 Qua kiÓm tra, xem xÐt t×nh h×nh t¨ng, gi¶m TSC§, kiÓm to¸n viªn thÊy r»ng C«ng ty H cã sè l­îng nghiÖp vô kh«ng qu¸ nhiÒu ®èi víi tõng bé phËn sö dông nªn thùc hiÖn kiÓm tra 100% nghiÖp vô t¨ng, gi¶m TSC§. Trong n¨m, TSC§ h÷u h×nh t¨ng 3.364.502.866 lµ do mua s¾m míi, TSC§ v« h×nh t¨ng 27.500.000 lµ do c«ng ty mua phÇn mÒm qu¶n trÞ t¸c nghiÖp trªn m¹ng. B¶ng 2.10: T×nh h×nh t¨ng, gi¶m TSC§ vµ hao mßn TSC§ §¬n vÞ :VN§ ChØ tiªu Nhµ cöa, vËt kiÕn tróc M¸y mãc thiÕt bÞ Ph­¬ng tiÖn t¶i TSC§ kh¸c Tæng céng I. Nguyªn gi¸ Sè ®Çu kú 14.908.322.202 22.721.937.541 2.007.823.918 613.192.755 40.251.276.416 T¨ng trong kú - Do mua s¾m 2.376.643.865 987.859.000 3.364.502.865 Gi¶m trong kú 0 0 0 0 0 Sè cuèi kú 17.284.966.067 22.721.937.541 2.995.682.918 613.192.755 43.615.779.281 II. Hao mßn TSC§ Sè ®Çu kú 8.376.720.096 11.355.202.933 713.048.960 185.541.264 20.630.513.253 T¨ng trong kú - Do trÝch khÊu hao 118.832.194 112.706.305 98.785.900 34.191.847 364.516.246 Sè cuèi kú 8.495.552.290 11.467.909.238 811.834.860 219.733.111 20.995.029.499 III. Gi¸ trÞ cßn l¹i Sè d­ ®Çu kú 6.531.602.106 11.366.734.608 1.294.774.958 427.651.491 19.620.763.163 Sè d­ cuèi kú 8.789.413.777 11.254.028.303 2.183.848.158 393.459.644 22.620.749.782 Sè liÖu ®­îc c¨n cø trªn danh môc TSC§ Phï hîp víi sæ c¸i. Phï hîp víi b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n Phï hîp víi sè liÖu kiÓm to¸n n¨m tr­íc KiÓm to¸n kho¶n môc t¨ng tµi s¶n cè ®Þnh. Khi thùc hiÖn kiÓm tra chi tiÕt, kiÓm to¸n viªn ph¶i xem xÐt tõng nghiÖp vô t¨ng trªn sæ chi tiÕt ®èi chiÕu l¹i víi c¸c chøng tõ t­¬ng øng víi c¸c c«ng viÖc gåm: kiÓm tra bé hå s¬ ph¸p lý liªn quan ®Õn tµi s¶n ®ã; kiÓm tra ®Þnh kho¶n cña kÕ to¸n, tÝnh to¸n l¹i gi¸ trÞ tµi s¶n trªn c¸c chøng tõ; kiÓm tra tÝnh hîp lý vÒ thêi gian t¨ng, gi¶m vµ ®èi chiÕu lo¹i tµi s¶n ®ã víi qui ®Þnh hiÖn hµnh nh»m xem xem doanh nghiÖp ®· ®­a ra thêi gian sö dông ­íc tÝnh cña TSC§ hîp lý ch­a. B­íc c«ng viÖc nµy tho¶ m·n ®­îc c¸c môc tiªu ®¶m b¶o c¸c TSC§ t¨ng trong kú ®Òu cã c¨n cø hîp lý, ®­îc tÝnh to¸n vµ céng dån ®óng ®¾n, kh¼ng ®Þnh ®­îc quyÒn vµ nghÜa vô cña doanh nghiÖp ®èi víi TSC§ t¨ng trong kú. Bªn c¹nh ®ã, qua kiÓm tra chi tiÕt vµ c¸c nghiÖp vô TSC§, kiÓm to¸n viªn sÏ tÝnh to¸n ®­îc møc khÊu hao tµi s¶n t¨ng trong kú ®­îc ph©n bæ trong kú kiÓm to¸n phôc vô cho kiÓm to¸n kho¶n môc khÊu hao. Qua qu¸ tr×nh kiÓm to¸n c¸c nghiÖp vô t¨ng TSC§, kiÓm to¸n viªn nhËn thÊy trong n¨m ®¬n vÞ cã nghiÖp vô t¨ng TSC§ lµ do mua s¾m míi, cßn TSC§ v« h×nh t¨ng lµ do nguyªn nh©n c«ng ty mua phÇn mÒm qu¶n trÞ t¸c nghiÖp trªn m¹ng. BiÓu 2.11 TrÝch giÊy lµm viÖc cña kiÓm to¸n viªn. AFC Sµi Gßn Kh¸ch hµng: C«ng ty H Néi dung: TSC§ Niªn §é: 31/12/2004 Ng­êi TH: VAT Ng­êi KT M· sè: Trang Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh t¨ng trong n¨m 2004 ®¬n vÞ: VND Tªn TSC§ Ngµy mua KH Trªn sæ s¸ch Nguyªn gi¸ trªn chøng tõ Chªnh lÖch Nguyªn gi¸ t¨ng bq tÝnh kh Nhµ x­ëng s¶n xuÊt X 11/01/04 5% 2.376.643.866 2.376.643.866 0 2.376.643.866 Mua xe Toyota (8 chç) 09/01/04 10% 987.859.000 987.859.000 0 987.859.000 Tæng céng 3.364.502.866 3.364.502.866 0 3.364.502.866 KiÓm tra chøng tõ t¨ng tµi s¶n cè ®Þnh “xe « t« toyota 8 chç ngåi”,”nhµ x­ëng X” Chøng tõ DiÔn gi¶i TK ®èi øng Sè tiÒn Ghi chó SH NT Nî Cã PC35 1/1 ¤ng H mua xe biÓn kiÓm so¸t 11K-1456 211 111 987.300.000 ThiÕu ho¸ ®¬n GTGT PC45 7/1 A. Q nép thuÕ tr­íc b¹ ®¨ng ký xe 11K-1456 (2%) 211 111 19.746.000 §Çy ®ñ biªn lai, vµ giÊy tê xe PC89 9/1 A.Q thanh to¸n tiÒn lÖ phÝ ®¨ng ký xe 211 111 559.000 Tæng gi¸ trÞ ®· h¹ch to¸n t¨ng TSC§: 987.859.000 PC99 11/1 A.T mua l¹i nhµ x­ëngX 211 112 2.376.643.866 §· ®Çy ®ñ c¸c chøng tõ cÇn thiÕt: ho¸ ®¬n thanh lý TSC§ ®èi víi nhµ m¸y X, phª duyÖt cña héi ®ång qu¶n trÞ, biªn b¶n bµn giao nghiÖm thu ®­a vµo sö dông. NhËn xÐt: Trong gi¸ trÞ tµi nhµ x­ëng mµ c«ng ty ABC mua l¹i cña c«ng ty HY cã phÇn tµi s¶n l­u ®éng (vËt t­, phô tïng thay thÕ, dông cô ®· qua sö dông) lµ 112.930.500, ®¬n vÞ nªn ph¶n ¸nh vµo tµi kho¶n hµng tån kho Nî TK 152: 112.930.500 Cã TK 211: 112.930.500 §èi víi nghiÖp vô t¨ng TSC§ v« h×nh ®¬n vÞ ®Çu t­ vµo phÇn mÒm qu¶n trÞ m¹ng kiÓm to¸n viªn ®· xem xÐt vµ nhËn thÊy ®¬n vÞ ®· cã ®Çy ®ñ c¸c chøng tõ cÇn thiÕt liªn quan: cã quyÕt ®Þnh ®­îc phª duyÖt cña héi ®ång qu¶n trÞ, biªn b¶n nghiÖm thu tr­íc khi bµn giao ®­a vµo sö dông kÌm theo b¸o gi¸ ®Ó ®¬n vÞ tham kh¶o, ho¸ ®¬n GTGT c¸c thiÕt bÞ l¾p ®Æt m¹ng… KiÓm to¸n ho¹t ®éng gi¶m tµi s¶n cè ®Þnh. §èi víi nghiÖp vô gi¶m TSC§, theo b¶ng tæng hîp t×nh h×nh t¨ng, gi¶m th× trong kú kiÓm to¸n ®¬n vÞ kh«ng ph¸t sinh nghiÖp vô gi¶m TSC§ nµo. Tuy nhiªn, qua kiÓm tra sæ c¸i vµ sæ chi tiÕt th× kiÓm to¸n viªn thÊy r»ng, cã mét sè TSC§ ®¬n vÞ nhËn ®Þnh sai vÒ mÆt gi¸ trÞ. §¬n vÞ t¨ng 20 m¸y ®iÒu hoµ. Gi¸ trÞ 20 x 4.952.380 ®/chiÕc = 99.047.600 §· khÊu hao 19.809.520 (mua vµo 31/12/2003). Theo ý kiÕn cña kiÓm to¸n viªn, ®¬n vÞ cÇn ®­îc h¹ch to¸n tµi s¶n nµy vµo c«ng cô lao ®éng v× kh«ng ®ñ tiªu chuÈn lµ TSC§. Bót to¸n ®iÒu chØnh mµ kiÓm to¸n viªn ®­a ra: a. Nî TK 153 99.047.600 Cã TK 211 99.047.600 b. Nî TK 214 19.809.520 Cã TK 642 19.809.520 KiÓm to¸n khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh. Sau khi kiÓm tra chi tiÕt sè d­ tµi kho¶n TSC§ , kiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh kiÓm tra chi phÝ khÊu hao. Tr­íc hÕt, kiÓm to¸n viªn thu thËp b¶ng tæng hîp khÊu hao t¨ng vµ b¶ng tæng hîp khÊu hao gi¶m vµ b¶ng ph©n bæ khÊu hao theo ®èi t­îng sö dông. C¸c vÊn ®Ò mµ kiÓm to¸n viªn cÇn quan t©m khi kiÓm to¸n khÊu hao TSC§ lµ: møc trÝch khÊu hao cña ®¬n vÞ cã phï hîp víi QuyÕt ®Þnh 206/BTC 31/12/2004. hay c¸c v¨n b¶n ®­îc chÊp thuËn kh¸c hay kh«ng; c¸c tµi s¶n sù nghiÖp, tµi s¶n phóc lîi cã trÝch khÊu hao vµ chi phÝ trong kú kh«ng; TSC§ kh«ng dïng, TSC§ chê thanh lý, TSC§ hÕt khÊu hao... ®¬n vÞ cã trÝch khÊu hao kh«ng?... Trong b­íc c«ng viÖc nµy, tr­íc hÕt, kiÓm to¸n viªn xÐt duyÖt l¹i c¸c chÝnh s¸ch khÊu hao do Ban gi¸m ®èc v¹ch ra. §iÒu nµy ®­îc thÓ hiÖn trong c¸c sæ, thÎ chi tiÕt tµi s¶n. Khi t¨ng TSC§ ®· cã quyÕt ®Þnh vÒ thêi gian ph©n bæ khÊu hao cho tõng tµi s¶n. Qua kiÓm tra, kiÓm to¸n viªn thÊy r»ng qui ®Þnh vÒ thêi gian khÊu hao TSC§ rÊt râ rµng khi b¾t ®Çu ®­a tµi s¶n vµo sö dông. KiÓm tra chi tiÕt møc khÊu hao lµ b­íc c«ng viÖc quan träng trong kiÓm to¸n khÊu hao. Trong b­íc c«ng viÖc nµy, kiÓm to¸n viªn kiÓm tra tû lÖ khÊu hao cña n¨m hiÖn hµnh vµ ®iÒu tra c¸c chªch lÖch. §ång thêi, kiÓm to¸n viªn tÝnh to¸n l¹i møc khÊu hao cho mçi tµi s¶n vµ lÇn theo sè liÖu cña nã trªn sæ c¸i. KiÓm to¸n viªn ®Æc biÖt chó ý nh÷ng tr­êng hîp tµi s¶n ®· khÊu hao hÕt nh­ng vÉn cßn tiÕp tôc tÝnh khÊu hao, tµi s¶n kh«ng dïng cho môc ®Ých kinh doanh hay nh÷ng tµi s¶n ®¬n vÞ kh«ng trÝch khÊu hao. Cô thÓ ®èi víi tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh: hÖ thèng m¹ng qu¶n trÞ ®· ®­îc ®­a vµo sö dông vµo ngµy 18/11/2004 nh­ng ®¬n vÞ vÉn kh«ng kh«ng trÝch khÊu hao vµo th¸ng 12, ®Ò nghÞ c«ng ty xem xÐt ®Ó tiÕn hµnh trÝch khÊu hao bæ xung. Cuèi cuéc kiÓm to¸n, kiÓm to¸n viªn phÇn hµnh TSC§ hoµn thiÖn giÊy tê lµm viÖc vµ gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò tån t¹i theo h­íng xem xÐt l¹i toµn bé c«ng viÖc m×nh ®· thùc hÞÖn vµ ®¸nh gi¸ b»ng chøng kiÓm to¸n thu thËp. Sau ®ã, kiÓm to¸n viªn ®­a ra c¸c bót to¸n ®iÒu chØnh. Nh÷ng nhËn xÐt, kiÕn nghÞ trong ph¹m vi phÇn hµnh cña m×nh ®­îc ®­a ra trªn b¶ng tæng hîp nhËn xÐt cho c¸c kho¶n môc thùc hiÖn lµm c¬ së cho tr­ëng nhãm kiÓm to¸n kiÕm tra vµ lËp th­ qu¶n lý. NhËn xÐt, kiÕn nghÞ cña kiÓm to¸n viªn ®èi víi C«ng ty H nh­ sau: Sæ tµi s¶n ghi ®Çy ®ñ chi tiÕt c¸c tµi s¶n ViÖc l­u gi÷ chøng tõ ho¸ ®¬n t¹i ®¬n vÞ cßn cã nhiÒu h¹n chÕ cô thÓ viÖc thiÕu ho¸ ®¬n GTGT ®èi víi “¤ t« Toyota 8 chç ngåi” KÕt thóc kiÓm to¸n T­¬ng tù nh­ quy tr×nh kiÓm to¸n t¹i c«ng ty ABC, viÖc kÕt thóc kiÓm to¸n t¹i ®¬n vÞ H còng ®­îc thùc hiÖn t¹i theo tr×nh tù nh­ sau: So¸t xÐt giÊy tê lµm viÖc cña kiÓm to¸n viªn Xem xÐt c¸c sù kiÖn sau ngµy lËp B¸o c¸o tµi chÝnh LËp b¸o c¸o kiÓm to¸n vµ th­ qu¶n lý §ã lµ toµn bé c¸c b­íc trong quy tr×nh kiÓm to¸n chung ®­îc AFC thùc hiÖn t¹i ®¬n vÞ kh¸ch hµng. Tuy nhiªn, trong mçi cuéc kiÓm to¸n quy tr×nh nµy l¹i cã nh÷ng c¸ch tiÕp cËn kh¸c nhau tuú thuéc vµo tõng kh¸ch hµng kiÓm to¸n vµ tõng kiÓm to¸n viªn thùc hiÖn. Trong xu h­íng ph¸t triÓn nh­ vò b·o cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn nay, c«ng t¸c qu¶n lý nãi chung vµ c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n nãi riªng còng trë nªn tinh vi víi tr×nh ®é chuyªn nghiÖp, nªn viÖc hoµn thiÖn h¬n n÷a quy tr×nh kiÓm to¸n vµ c¸c ph­¬ng ph¸p kiÓm to¸n ngay tõ c¸c phÇn hµnh lµ yªu cÇu v« cïng cÊp thiÕt nh»m gi¶m thiÓu rñi ro kiÓm to¸n ngay tõ c¸c phÇn hµnh lµ yªu cÇu v« cïng cÊp thiÕt nh»m gi¶m thiÓu rñi ro kiÓm to¸n, nhÊt lµ trong mét x· héi cã m«i tr­êng ph¸p lý cao. PhÇn III: Bµi häc kinh nghiÖm vµ ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn qui tr×nh kiÓm to¸n Tµi s¶n cè ®Þnh trong kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh t¹i AFC Sµi Gßn 3.1 Nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm tõ thùc tiÔn kiÓm to¸n Tµi s¶n cè ®Þnh t¹i AFC Sµi Gßn: Qua thùc tiÔn kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh t¹i hai kh¸ch hµng cña AFC Sµi Gßn lµ C«ng ty ABC vµ C«ng ty H cho thÊy: Thùc tÕ kiÓm to¸n TSC§ trong qui tr×nh kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh ®­îc thùc hiÖn thèng nhÊt trªn c¬ së qui tr×nh kiÓm to¸n do AFC Sµi Gßn x©y dùng. Tuy nhiªn, do nÐt ®Æc thï riªng cña tõng kh¸ch hµng nªn néi dung cña tõng b­íc c«ng viÖc ®· ®­îc kiÓm to¸n viªn vËn dông linh ho¹t cho phï hîp víi nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ. §­îc t×m hiÓu thùc tÕ vµ ®­îc sù gióp ®ì cña ban gi¸m ®èc, c¸c anh, chÞ phßng nghiÖp vô 1 cña AFC Sµi Gßn, em cã mét vµi nhËn xÐt chung vÒ kiÓm to¸n TSC§ trong qui tr×nh kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh nh­ sau: Giai ®o¹n chuÈn bÞ kiÓm to¸n Trong giai ®o¹n chuÈn bÞ kiÓm to¸n, c¸c b­íc c«ng viÖc kiÓm to¸n viªn cÇn thùc hiÖn gåm cã: tiÕp cËn víi kh¸ch hµng, x©y dùng chiÕn l­îc kiÓm to¸n vµ lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n. AFC Sµi Gßn chñ tr­¬ng thùc hiÖn tèt ngay tõ c«ng t¸c tiÕp cËn víi kh¸ch hµng nh»m ®¶m b¶o cho c«ng t¸c x©y dùng chiÕn l­îc vµ lËp kÕ ho¹ch ®¹t hiÖu qu¶ cao t¹o nÒn t¶ng v÷ng ch¾c cho thµnh c«ng cña toµn bé cuéc kiÓm to¸n. C«ng t¸c tiÕp cËn kh¸ch hµng ®­îc AFC Sµi Gßn thùc hiÖn nhanh, gän th«ng qua quan s¸t, pháng vÊn vµ thu thËp tµi liÖu vÒ kh¸ch hµng. Khi tiÕn hµnh lËp chiÕn l­îc kiÓm to¸n, tÝnh thËn träng nghÒ nghiÖp ®ßi hái kiÓm to¸n viªn thùc hiÖn ®Çy ®ñ b­íc c«ng viÖc trong giai ®o¹n nµy, lÊy ®ã lµm c¬ së ®Ó lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n cô thÓ, ®¶m b¶o tÝnh khoa häc vµ hiÖu qu¶. Trong b­íc nµy, AFC Sµi Gßn kÕt hîp viÖc thu thËp th«ng tin vÒ HTKSNB vµ t×nh h×nh kinh doanh cña kh¸ch hµng víi c¸c biÕn ®éng nÒn kinh tÕ nãi chung vµ c¸c ®èi t­îng liªn quan ®Õn kh¸ch hµng tõ ®ã x¸c ®Þnh ph­¬ng ph¸p tiÕp cËn vµ lùa chän thñ tôc kiÓm to¸n thÝch hîp. Nhê chiÕn l­îc kiÓm to¸n vµ c¸ch tiÕp cËn phï hîp nªn AFC lu«n duy tr× ®­îc sù ®¸nh gi¸ cao tõ phÝa kh¸ch hµng. §èi víi kh¸ch hµng th­êng xuyªn nh­ C«ng ty H,vµ c«ng ty ABC kiÓm to¸n viªn cã thÓ bá qua nh÷ng b­íc c«ng viÖc phô trî cho c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch v× ®Þnh h­íng ®· ®­îc thùc hiÖn tõ lÇn kiÓm to¸n tr­íc. Tuy nhiªn, kiÓm to¸n viªn vÉn thu thËp ®Çy ®ñ nh÷ng th«ng tin ph¶n ¸nh vµ kh¼ng ®Þnh sù tån t¹i, tÝnh hiÖu qu¶ cña HTKSNB, nh÷ng thay ®æi trong ho¹t ®éng kinh doanh vµ chiÕn l­îc kinh doanh cña C«ng ty H, vµ c«ng ty ABC cã thÓ ¶nh h­ëng ®Õn B¸o c¸o tµi chÝnh trong n¨m kiÓm to¸n. §iÒu nµy thÓ hiÖn sù linh ho¹t, s¸ng t¹o trong ho¹t ®éng kiÓm to¸n cña AFC Sµi Gßn phï hîp víi ®èi t­îng kiÓm to¸n nh­ng vÉn b¸m s¸t vµ thùc hiÖn tèt c¸c qui ®Þnh cña ChuÈn mùc KiÓm to¸n ViÖt Nam sè 310. Trong kÕ ho¹ch kiÓm to¸n, nhãm kiÓm to¸n ®· tiÕp cËn víi cuéc kiÓm to¸n qua c¸c kho¶n môc cô thÓ vµ ph©n chia nhiÖm vô, thêi gian cho c¸c kiÓm to¸n viªn vµ trî lý kiÓm to¸n thùc hiÖn. Trong c«ng t¸c ph©n c«ng c«ng viÖc, AFC Sµi Gßn lu«n cè g¾ng duy tr× cïng kiÓm to¸n viªn cho mét kh¸ch hµng qua c¸c n¨m . Giai ®o¹n thùc hiÖn kiÓm to¸n Trªn c¬ së lËp kÕ ho¹ch ®Çy ®ñ vÒ thêi gian, môc tiªu, ph¹m vi tiÕn hµnh kiÓm to¸n vµ dùa trªn ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n chuÈn cña m×nh, AFC Sµi Gßn tiÕn hµnh kiÓm to¸n chi tiÕt mét c¸ch toµn diÖn. Tr­ëng nhãm kiÓm to¸n lu«n b¸m s¸t c«ng viÖc cña c¸c trî lý vµ kiÓm tra c«ng viÖc cô thÓ cña c¸c trî lý. C¸c vÊn ®Ò ph¸t hiÖn lu«n ®­îc th¶o luËn kü cµng cïng thèng nhÊt c¸ch gi¶i quyÕt. C¸c tµi liÖu thu thËp ®­îc, ®­îc ®¸nh sè tham chiÕu mét c¸ch hÖ thèng gióp cho kiÓm to¸n viªn vµ ng­êi so¸t xÐt lu«n cã b»ng chøng khi tra cøu. KiÓm to¸n c¸c kho¶n môc träng yÕu nh­ TSC§ lu«n ®­îc kiÓm to¸n viªn trùc tiÕp thùc hiÖn. Tuy vËy, c¸c thñ tôc kiÓm tra HTKSNB , kiÓm tra ph©n tÝch vµ kiÓm tra chi tiÕt ®­îc thùc hiÖn ë møc ®é kh¸c nhau ë mçi c«ng ty kh¸ch hµng. §èi víi hai c«ng ty ABC vµ H c¸c nghiÖp vô liªn quan ®Õn tµi s¶n cè ®Þnh diÔn ra t­¬ng ®èi nhiÒu nªn kiÓm to¸n viªn cã thÓ kiÓm tra 100% chøng tõ ho¸ ®¬n liªn quan ®Õn c¸c gi¸ trÞ t­ong ®èi lín dÔ s¶y ra sai ph¹m trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n. MÆc dï tiÕp cËn c¸c phÇn hµnh kiÓm to¸n theo kho¶n môc nh­ng kiÓm to¸n viªn ®· kÕt hîp chÆt chÏ c¸c kho¶n môc cã liªn quan lµm gi¶m bít thêi gian kiÓm to¸n cho tõng kho¶n môc vµ g¾n kÕt c¸c mèi quan hÖ. Khi kiÓm to¸n c¸c nghiÖp vô t¨ng TSC§, kiÓm to¸n viªn kÕt hîp kiÓm tra møc tÝnh khÊu hao nªn khi kiÓm tra kho¶n môc khÊu hao, c«ng viÖc sÏ gi¶m ®i rÊt nhiÒu mµ chØ tËp trung vµo c¸c TSC§ tõ n¨m tr­íc chuyÓn sang. Giai ®o¹n kÕt thóc kiÓm to¸n Sau mçi cuéc kiÓm to¸n, kiÓm to¸n viªn chÝnh ®Òu thùc hiÖn tæng hîp vµ so¸t xÐt c«ng viÖc cña tõng trî lý kiÓm to¸n viªn vµ so s¸nh víi ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n nh»m ®¶m b¶o kh«ng cßn kho¶n môc nµo trªn B¸o c¸o tµi chÝnh mµ ch­a ®­îc kiÓm to¸n. §¸nh gi¸ vÒ tÝnh ®Çy ®ñ vµ hîp lý cña b»ng chøng kiÓm to¸n thu thËp lu«n ®­îc tr­ëng nhãm kiÓm to¸n chó ý. VÝ dô nh­ c¸c b¶ng kª chi phÝ h×nh thµnh TSC§, sæ chi tiÕt TSC§ trÝch khÊu hao lÖch so víi sè liÖu kiÓm to¸n... ®Òu ®­îc kiÓm to¸n viªn thu thËp vµ l­u vµo hå s¬ kiÓm to¸n. Tuy nhiªn, cho dï kiÓm to¸n viªn cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao vµ cã kinh nghiÖm th× trong bÊt cø cuéc kiÓm to¸n nµo vÉn cã thÓ x¶y ra nh÷ng sai sãt mµ kiÓm to¸n viªn kh«ng thÓ ph¸t hiÖn ®­îc hoÆc nÕu cã xö lý nh­ng còng kh«ng ®¹t ®­îc møc hoµn h¶o. Bªn c¹nh ®ã, c¸c yÕu tè kh¸ch quan còng cã thÓ t¸c ®éng theo chiÒu h­íng tÝch cùc hoÆc tiªu cùc ®Õn chÊt l­îng cuéc kiÓm to¸n. NhËn thøc ®­îc ®iÒu nµy, ®éi ngò kiÓm to¸n viªn cña AFC Sµi Gßn bao giê còng thùc hiÖn ®¸nh gi¸, nhËn xÐt tr­íc khi kÕt thóc mét cuéc kiÓm to¸n nh»m t×m ra sai sãt cßn tån t¹i ®Ó cã h­íng kh¾c phôc, hoµn thiÖn. Ho¹t ®éng nµy ®ãng vai trß quan träng trong viÖc n©ng cao kh«ng ngõng hiÖu qu¶ kiÓm to¸n, ®ång thêi qua ®ã tr×nh ®é chuyªn m«n, kh¶ n¨ng ph¸n ®o¸n nghÒ nghiÖp cña kiÓm to¸n viªn ®­îc dÇn n©ng cao. Qui tr×nh kiÓm to¸n cña bÊt cø cuéc kiÓm to¸n nµo còng bao gåm ba giai ®o¹n chÝnh lµ chuÈn bÞ, thùc hiÖn vµ kÕt thóc kiÓm to¸n. Tuy nhiªn, yÕu tè nµo ®· gióp cho C«ng ty cã mét qui tr×nh kiÓm to¸n phï hîp vµ mang l¹i thµnh c«ng cho mçi cuéc kiÓm to¸n ? Thø nhÊt, sù l·nh ®¹o cña Ban gi¸m ®èc C«ng ty Ban gi¸m ®èc cña AFC Sµi Gßn cã kinh nghiÖm l©u n¨m vµ tr×nh ®é chuyªn m«n cao trong lÜnh vùc kiÓm to¸n vµ t­ vÊn tµi chÝnh kÕ to¸n, lu«n gi¸m s¸t chÆt chÏ qu¸ tr×nh cung cÊp dÞch vô kiÓm to¸n. Môc ®Ých ë ®©y nh»m ®¶m b¶o cho cuéc kiÓm to¸n diÔn ra ®óng tiÕn ®é vµ theo hîp ®ång ®· ký kÕt gi÷a C«ng ty víi kh¸ch hµng. §Þnh kú, Ban gi¸m ®èc thùc hiÖn häp, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ho¹t ®éng vµ gi¶i quyÕt nh÷ng v­íng m¾c trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn cung cÊp dÞch vô t¹i c¸c phßng nghiÖp vô. Thø hai, kiÕn thøc kü n¨ng cña kiÓm to¸n viªn Thµnh c«ng cña AFC Sµi Gßn kh«ng thÓ kh«ng nãi tíi ®éi ngò nh©n viªn. §éi ngò nh©n viªn cña C«ng ty lµ mét ®éi ngò nh©n viªn trÎ, n¨ng ®éng, cã kiÕn thøc vµ kü n¨ng chuyªn m«n, s¸ng t¹o trong c«ng viÖc vµ say mª t×m tßi, häc hái. Tham gia vµo c¸c cuéc kiÓm to¸n ®Òu lµ nh÷ng kiÓm to¸n viªn cã tr×nh ®é chuyªn m«n v÷ng vµng cã kh¶ n¨ng xÐt ®o¸n nghÒ nghiÖp. Ngoµi nh÷ng kiÕn thøc cËp nhËt th­êng xuyªn do ®ßi hái cña c«ng viÖc, hµng n¨m nh©n viªn C«ng ty ®Òu ®­îc ®µo t¹o, båi d­ìng vµ n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n qua c¸c kho¸ tËp huÊn do C«ng ty tæ chøc. Mçi ng­êi trong AFC Sµi Gßn ®Òu tù ý thøc ®­îc tr¸ch nhiÖm vµ nhiÖm vô cña m×nh trong viÖc n©ng cao chÊt l­îng dÞch vô cung cÊp vµ t¹o uy tÝn cho C«ng ty. Thø ba, ph­¬ng ph¸p kiÓm to¸n chÊt l­îng, hiÖu qu¶ Víi tr×nh ®é chuyªn m«n cao, sù vËn dông s¸ng t¹o cña kiÓm to¸n viªn trong ho¹t ®éng thùc tÕ vµ viÖc ¸p dông c¸c ph­¬ng ph¸p kiÓm to¸n tiªn tiÕn ®· mang l¹i hiÖu qu¶ cao cña dÞch vô kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh t¹i AFC Sµi Gßn. KÕt hîp hµi hoµ gi÷a viÖc vËn dông c¸c chuÈn mùc kiÓm to¸n ®­îc thõa nhËn, c¸c qui ®Þnh hiÖn hµnh cña Nhµ n­íc víi qu¸ tr×nh ho¹t ®éng thùc tiÔn t¹i AFC Sµi Gßn, C«ng ty ®· x©y dùng cho m×nh mét qui tr×nh kiÓm to¸n chuÈn, lÊy ®ã lµm nÒn t¶ng cho kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh. Nh­ng do yªu cÇu thùc tÕ vµ kinh nghiÖm cña kiÓm to¸n viªn, qui tr×nh kiÓm to¸n trong thùc tÕ cña AFC Sµi Gßn linh ho¹t h¬n nhiÒu nh»m tèi thiÓu ho¸ thêi gian vµ chi phÝ cho cuéc kiÓm to¸n. Nhê ®ã mµ AFC Sµi Gßn ®· t¨ng ®­îc søc c¹nh tranh vµ t¹o ®­îc mét vÞ thÕ quan träng trªn thÞ tr­êng kiÓm to¸n ViÖt Nam ®ång thêi më ra mét h­íng ®i xa h¬n trªn thÞ tr­êng kiÓm to¸n khu vùc vµ quèc tÕ. 3.2 Nh÷ng khã kh¨n vµ th¸ch thøc ®èi víi AFC Sai Gon: Tr¶i qua h¬n 10 n¨m ho¹t ®éng, dï ®· kh¼ng ®Þnh ®­îc vÞ thÕ cña m×nh trªn thÞ tr­êng kiÓm to¸n ViÖt Nam song AFC Sµi Gßn cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n th¸ch thøc trong qua tr×nh ph¸t triÓn vµ héi nhËp. M«i tr­êng ph¸p lý kh«ng æn ®Þnh Trong ®iÒu kiÖn ViÖt Nam hiÖn nay, khung ph¸p lý vÒ kÕ to¸n vµ kiÓm to¸n ®ang trong qu¸ tr×nh hoµn thiÖn. §©y sÏ lµ mét th¸ch thøc lín ®èi víi chiÕn l­îc ®µo t¹o nh©n viªn cña C«ng ty. Bëi nÕu kh«ng cËp nhËt sù thay ®æi nµy kÞp thêi, C«ng ty sÏ gÆp ph¶i rñi ro trong nghÒ nghiÖp vµ gi¶m bít uy tÝn cña C«ng ty ®ång thêi ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn viÖc thay ®æi trong qui tr×nh kiÓm to¸n cña C«ng ty. VÒ phÝa kh¸ch hµng Qua thùc tÕ kiÓm to¸n cho thÊy tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n t¹i nhiÒu ®¬n vÞ kh¸ch hµng cßn kÐm. HTKSNB cña kh¸ch hµng chØ x©y dùng mét c¸ch ®¬n gi¶n, ch­a thÓ bao trïm hÕt c¸c ho¹t ®éng ph¸t sinh t¹i ®¬n vÞ kh¸ch hµng. §Æc biÖt, mét sè ®¬n vÞ cßn sö dông kÕ to¸n thñ c«ng hoÆc chØ ¸p dông kÕ to¸n m¸y ®èi víi mét sè phÇn hµnh kÕ to¸n. §iÒu nµy còng ®ang g©y ra nh÷ng khã kh¨n kh«ng nhá ®èi víi kiÓm to¸n viªn C«ng ty trong qóa tr×nh thùc hiÖn. Bªn c¹nh ®ã, ý thøc vÒ ho¹t ®éng kiÓm to¸n cña kh¸ch hµng ch­a ®Çy ®ñ. Trong nhiÒu tr­êng hîp, c¸c bót to¸n ®iÒu chØnh vµ c¸c kiÕn nghÞ cña kiÓm to¸n viªn ch­a ®­îc kh¸ch hµng thùc hiÖn kÞp thêi mÆc dï ®· cã sù thèng nhÊt gi÷a hai bªn. §iÒu nµy g©y nh÷ng c¶n trë nhÊt ®Þnh cho tiÕn ®é ph¸t hµnh b¸o c¸o kiÓm to¸n vµ khã kh¨n cho kú kiÓm to¸n sau cña kiÓm to¸n viªn . VÒ b¶n th©n néi bé C«ng ty §iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt, nguån nh©n lùc cho cuéc kiÓm to¸n cña C«ng ty vÉn cßn thiÕu. HÖ thèng trang thiÕt bÞ kü thuËt cßn ch­a ®¸p øng ®­îc ®ßi há c«ng viÖc cña kiÓm to¸n viªn. C¬ së h¹ tÇng ch­a thùc sù ®Çy ®ñ ®Æc biÖt khi C«ng ty më réng qui m« vµ lo¹i h×nh dÞch vô cung cÊp. Sè l­îng kiÓm to¸n viªn hiªn nay còng cßn ch­a ®¸p øng ®uîc nhu cÇu kiÓm to¸n, c¸c kiÓm to¸n viªn ®­îc cÊp chøng chØ kiÓm to¸n viªn ch­a nhiÒu vµ tû lÖ c¸n bé tr×nh ®é trªn ®¹i häc cßn thÊp. Do ®ã, viÖc huy ®éng kiÓm to¸n viªn vµo c¸c cuéc kiÓm to¸n ®ét xuÊt, bÊt th­êng cßn gÆp khã kh¨n nhÊt lµ vµo thêi ®iÓm mïa kiÓm to¸n. MÆt kh¸c, khi héi nhËp lo¹i h×nh dÞch vô kiÓm to¸n th× vÊn ®Ò ®µo t¹o nh©n viªn cã ®ñ n¨ng lùc, tr×nh ®é thùc hiÖn cung cÊp dÞch vô cho c¸c lo¹i h×nh kinh doanh kh¸c nhau vµ cã kh¶ n¨ng hîp t¸c víi c¸c kiÓm to¸n viªn n­íc ngoµi lµ c«ng viÖc mang tÝnh chÊt chiÕn l­îc. §©y cßn ®ang lµ th¸ch thøc lín ®èi víi C«ng ty trong qu¸ tr×nh héi nhËp. 3.3 Hoµn thiÖn qui tr×nh kiÓm to¸n Tµi s¶n cè ®Þnh trong qui tr×nh kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh t¹i AFC Sµi Gßn. 3.3.1.Sù cÇn thiÕt ph¶i hoµn thiÖn qui tr×nh kiÓm to¸n Tµi s¶n cè ®Þnh t¹i AFC Sµi Gßn. Mét qui tr×nh kiÓm to¸n cã hiÖu qu¶ lu«n lµ mét lîi thÕ ®èi víi bÊt cø mét C«ng ty kiÓm to¸n nµo. Nã kh«ng nh÷ng cho phÐp c«ng ty kiÓm to¸n gi¶m bít chi phÝ mµ cßn gi¶m thiÓu rñi ro kiÓm to¸n ®ång thêi t¹o ®­îc uy tÝn cña C«ng ty ®èi víi dÞch vô cung cÊp. MÆt kh¸c, khi c¸c vÊn ®Ò héi nhËp kinh tÕ nh­ hîp ®ång cña ph¸p nh©n , hîp ®ång cña thÓ nh©n, chÊp nhËn dÞch vô qua biªn giíi, chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc ra n­íc ngoµi.. lµm cho nhu cÇu héi nhËp kinh tÕ trë thµnh xu thÕ tÊt yÕu cña thêi ®¹i ®· vµ ®ang ®Æt ra c¬ héi vµ th¸ch thøc lín ®èi víi lo¹i h×nh dÞch vô kiÓm to¸n. Lµm thÕ nµo ®Ó c¸c C«ng ty kiÓm to¸n ViÖt Nam cã thÓ c¹nh tranh ®­îc víi c¸c C«ng ty kiÓm to¸n n­íc ngoµi khi c¸c hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i quèc tÕ cã hiÖu lùc t¹i ViÖt Nam. §ã chØ cã thÓ lµ néi lùc cña chÝnh b¶n th©n c¸c c«ng ty. XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu ®ã, nhu cÇu hoµn thiÖn qui tr×nh kiÓm to¸n sao cho khoa häc h¬n, phï hîp h¬n lu«n ®­îc AFC Sµi Gßn quan t©m. Muèn hoµn thiÖn ®­îc qui tr×nh kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh nãi chung th× ph¶i hoµn thiÖn ngay tõ qui tr×nh kiÓm to¸n c¸c chu tr×nh, kho¶n môc. KiÓm to¸n TSC§ vµ khÊu hao TSC§ lµ mét phÇn quan träng trong qui tr×nh kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh, cã vai trß quan träng vµ ¶nh h­ëng lín ®Õn kÕt qu¶ toµn bé cuéc kiÓm to¸n. MÆt kh¸c, víi mçi cuéc kiÓm to¸n cho dï kh¶ n¨ng ph¸n xÐt vµ tr×nh ®é nghiÖp vô cña kiÓm to¸n viªn cao th× vÉn cã kh¶ n¨ng cßn nh÷ng khiÕm khuyÕt. ViÖc tù nh×n nhËn l¹i c«ng viÖc m×nh thùc hiÖn, rót ra bµi häc kinh nghiÖm lµ mét ®iÒu v« cïng cÇn thiÕt ®Ó tù hoµn thiÖn m×nh. H¬n thÕ n÷a, qua thùc tÕ kiÓm to¸n kho¶n môc TSC§ vµ khÊu hao TSC§ trong qui tr×nh kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh t¹i AFC Sµi Gßn nãi riªng vµ c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ViÖt Nam nãi riªng ta thÊy c¸c c«ng ty míi chØ tËp trung vµo viÖc kiÓm tra tÝnh chÝnh x¸c, trung thùc, hîp lý, hîp lÖ cña sè d­ vµ c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh trong kú kiÓm to¸n mµ ch­a h×nh thµnh râ qui tr×nh kiÓm to¸n cô thÓ cho tõng ®¬n vÞ kh¸ch hµng. Qu¸ tr×nh kiÓm to¸n chñ yÕu dùa trªn xÐt ®o¸n nghÒ nghiÖp cña kiÓm to¸n viªn chø ch­a ®­a ra c¬ së vµ ghi chÐp trªn giÊy tê lµm viÖc. H¬n n÷a, qui tr×nh kiÓm to¸n cña C«ng ty ®­îc thiÕt kÕ chung cho mäi kh¸ch hµng nªn kh«ng thÓ bao qu¸t hÕt c¸c lo¹i h×nh kh¸ch hµng cã tÝnh chÊt ®Æc thï vµ qui tr×nh nµy ®ang cßn nh÷ng ®iÓm ch­a hoµn thiÖn kÞp víi nh÷ng thay ®æi c¸c qui ®Þnh cña Nhµ n­íc. ChÝnh v× vËy, hoµn thiÖn qui tr×nh kiÓm to¸n phÇn hµnh TSC§ còng nh­ toµn bé c¸c phÇn hµnh trªn B¸o c¸o tµi chÝnh lµ mét vÊn ®Ò kh«ng thÓ thiÕu ®èi víi AFC Sµi Gßn còng nh­ bÊt cø c«ng ty kiÓm to¸n nµo trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña m×nh. Trªn c¬ së ®ã, qua thêi gian häc tËp t¹i tr­êng vµ thêi gian tiÕp xóc víi thùc tÕ ho¹t ®éng kiÓm to¸n t¹i AFC Sµi Gßn , em xin m¹nh d¹n ®­a ra mét sè ®Ò xuÊt gãp phÇn nhá bÐ cña m×nh vµo qu¸ tr×nh hoµn thiÖn kiÓm to¸n kho¶n môc TSC§ vµ khÊu hao TSC§ t¹i ®¬n vÞ. 3.3.2.Mét sè ph­¬ng h­íng nh»m hoµn thiÖn qui tr×nh kiÓm to¸n Tµi s¶n cè ®Þnh t¹i AFC Sµi Gßn. 3.3.2.1. §¸nh gi¸ HTKSNB vÒ TSC§. C¬ së ®­a ra kiÕn nghÞ: Khi ®¸nh gi¸ HTKS néi bé kiÓm to¸n viªn ghi nhËn trªn giÊy tê lµm viÖc nh­ng kh«ng ®Çy ®ñ. Trong mét cuéc kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh, kh¶o s¸t HTKSNB cña kh¸ch hµng ®Ó tõ ®ã ®¸nh gi¸ rñi ro kiÓm so¸t lµ b­íc c«ng viÖc cÇn thiÕt. C¸c vÊn ®Ò mµ AFC Sµi Gßn quan t©m khi thùc hiÖn kh¶o s¸t nµy gåm: - M«i tr­êng kiÓm so¸t - HÖ thèng kÕ to¸n - C¸c thñ tôc kiÓm so¸t §èi víi kh¸ch hµng, HTKSNB ph¶i cã lîi vÒ mÆt chi phÝ, tøc lµ chi phÝ ®Ó thiÕt kÕ vµ duy tr× HTKSNB ph¶i t­¬ng xøng víi hiÖu qu¶ mµ nã mang l¹i. Cßn ®èi víi kiÓm to¸n viªn viÖc ®¸nh gi¸ HTKSNB nh»m xem xÐt xem hÖ thèng nµy cã hiÖu qu¶ ®Ó cã thÓ dùa vµo vµ gi¶m bít c¸c thö nghiÖm c¬ b¶n kh«ng. T¹i AFC Sµi Gßn, c«ng viÖc ®¸nh gi¸ HTKSNB ®­îc thiÕt kÕ trªn ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n nh­ng thùc tÕ c«ng viÖc nµy chØ ®­îc thùc hiÖn ®èi víi nh÷ng kh¸ch hµng lín vµ cã bªn thø ba so¸t xÐt chÊt l­îng thùc hiÖn kiÓm to¸n. C«ng viÖc nµy ®­îc thùc hiÖn tõ kh©u lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n. Trong nhiÒu cuéc kiÓm to¸n, c¸c kh¶o s¸t ®¸nh gi¸ HTKSNB kh«ng ®­îc ghi chÐp trªn giÊy tê lµm viÖc mµ chØ l­u c¸c b»ng chøng thu thËp. Qua kiÓm to¸n t¹i C«ng ty H vµ C«ng ty ABC, hå s¬ kiÓm to¸n chØ l­u l¹i c¸c giÊy tê liªn quan nh­ c¸c biªn b¶n häp Héi ®ång qu¶n trÞ, b¸o c¸o cña Ban kiÓm so¸t, qui chÕ qu¶n lý tµi chÝnh...mµ kiÓm to¸n viªn ch­a tæng hîp c¸c th«ng tin thu thËp ®­îc d­íi d¹ng ch¾t läc c¸c th«ng tin quan träng nhÊt ®Ó lµm b»ng chøng ®¸nh gi¸ HTKSNB vµ còng lµm tµi liÖu cho kú kiÓm to¸n sau. NÕu c¸c ®¸nh gi¸ HTKSNB ®­îc ghi chÐp l¹i sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c kiÓm to¸n viªn phÇn hµnh theo dâi HTKSNB liªn quan ®Õn phÇn hµnh c«ng viÖc cña m×nh vµ thùc hiÖn c«ng viÖc cã hiÖu qu¶ h¬n ®ång thêi gi¶m bít thêi gian cho c«ng viÖc t×m hiÓu HTKSNB cho kú kiÓm to¸n sau ®Æc biÖt khi c«ng viÖc ®­îc giao cho kiÓm to¸n viªn kh¸c. b. Gi¶i ph¸p: §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy nªn ch¨ng trong kh©u lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n kiÓm to¸n viªn thiÕt kÕ nhanh hÖ thèng c©u hái vÒ HTKSNB dùa trªn nh÷ng thñ tôc ®¸nh gi¸ HTKSNB trong qui tr×nh chuÈn cña C«ng ty. Nh÷ng c©u tr¶ lêi kh«ng lµ thÓ hiÖn ®­îc yÕu ®iÓm cña HTKSNB. ViÖc ¸p dông b¶ng c©u hái nµy gióp kiÓm to¸n viªn thÊy ®­îc râ nhÊt yÕu ®iÓm HTKSNB vµ ®Þnh h­íng cho c«ng viÖc kiÓm to¸n viªn phÇn hµnh. B¶ng tãm t¾t c¸c tµi liÖu kiÓm to¸n viªn ®· thu thËp liªn quan ®Õn tÝnh h÷u hiÖu HTKSNB còng nªn chØ ra nh÷ng tµi liÖu quan träng mµ c¸c kiÓm to¸n viªn phÇn hµnh cÇn l­u t©m. §èi víi HTKSNB cña kho¶n môc TSC§ vµ khÊu hao TSC§, b¶ng c©u hái cã thÓ ®­îc thiÕt kÕ trong b¶ng 3.1. B¶ng 3.1: B¶ng c©u hái vÒ HTKSNB C¸c c©u hái Tr¶ lêi Ghi chó Cã Kh«ng HTKSNB ®èi víi kho¶n môc TSC§ §¬n vÞ cã thiÕt lËp kÕ ho¹ch vµ dù to¸n ng©n s¸ch cho viÖc t¨ng, gi¶m tµi s¶n trong n¨m hay kh«ng? §¬n vÞ cã ®èi chiÕu th­êng xuyªn gi÷a sæ c¸i vµ sæ chi tiÕt kh«ng? C¸c chªch lÖch gi÷a dù to¸n vµ thùc tÕ cã ®­îc xÐt duyÖt vµ phª chuÈn hay kh«ng? §¬n vÞ cã thùc hiÖn kiÓm kª tµi s¶n cuèi niªn ®é kh«ng vµ ®èi chiÕu víi sæ kÕ to¸n hay kh«ng? C¸c chªch lÖch gi÷a kiÓm kª vµ sæ s¸ch cã ®­îc xö lý vµ phª duyÖt bëi ng­êi cã thÈm quyÒn kh«ng? Chøng tõ t¨ng, gi¶m TSC§ cã ®Çy ®ñ ch÷ ký cña ng­êi cã thÈm quyÒn hîp lý kh«ng ? Cã chÝnh s¸ch ph©n biÖt gi÷a chi phÝ t¨ng nguyªn gi¸ TSC§ vµ chi phÝ cña niªn ®é hay kh«ng? HTKSNB ®èi víi kho¶n môc khÊu hao TSC§ §¬n vÞ cã thiÕt lËp c¬ së cho ­íc tÝnh khÊu hao kh«ng?..... Bªn c¹nh ®ã, kiÓm to¸n viªn cã thÓ lËp b¶ng t­êng thuËt ®èi víi nh÷ng ®¬n vÞ kh¸ch hµng cã HTKSNB ®¬n gi¶n hay lËp nh÷ng l­u ®å ®èi víi nh÷ng kh¸ch hµng cã HTKSNB phøc t¹p. c. §iÒu kiÖn øng dông: ViÖc thiÕt lËp b¶ng c©u hái vÒ HTKSNB cho mçi ®¬n vÞ kh¸ch hµng cã thÓ ®­îc thùc hiÖn ngay trong kh©u lËp kÕ ho¹ch. B­íc c«ng viÖc nµy sÏ thùc sù hiÖu qu¶ khi kiÓm to¸n viªn thùc hiÖn ®Çy ®ñ c«ng t¸c tiÕp cËn kh¸ch hµng. Tuy nhiªn, c«ng viÖc nµy cÇn thiÕt ®èi víi kh¸ch hµng míi h¬n lµ kh¸ch hµng cò. §èi víi kh¸ch hµng cò, kiÓm to¸n viªn cã thÓ dùa trªn b¶ng c©u hái HTKSNB n¨m tr­íc vµ bæ sung thªm nh÷ng c©u hái cho nh÷ng vÊn ®Ò míi ph¸t sinh mµ kiÓm to¸n viªn cho r»ng cã thÓ ¶nh h­ëng ®Õn kÕt qu¶ kiÓm to¸n n¨m hiÖn hµnh. 3.3.2.2. Hoµn thiÖn ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n chuÈn kho¶n môc TSC§ C¬ së ®­a ra kiÕn nghÞ: Theo m« h×nh khung ph¸p lý cho ho¹t ®éng kÕ to¸n dù kiÕn vµ ®· ®­îc thùc thi th× chuÈn mùc kÕ to¸n sÏ trë thµnh trung t©m cho ho¹t ®éng kÕ to¸n t¹i c¸c doanh nghiÖp ë ViÖt Nam. Theo chuÈn mùc kÕ to¸n vÒ TSC§, ®· cã hai trong sè ba chuÈn mùc ®· ®­îc Bé Tµi chÝnh ban hµnh: chuÈn mùc TSC§ h÷u h×nh (VAS03), chuÈn mùc TSC§ v« h×nh (VAS04) vµ chuÈn mùc TSC§ thuª tµi chÝnh. HiÖn nay, ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n TSC§ cña AFC Sai Gon hiÖn nay ®· ®­îc thiÕt kÕ kh¸ hoµn chØnh bao qu¸t ®­îc c¸c loaÞ TSC§ trong c¸c kh¸ch thÓ kiÓm to¸n nh­ng ®øng tr­íc sù thay ®æi vÒ khung ph¸p lý cho ho¹t ®éng kÕ to¸n TSC§, c¸c qui ®Þnh míi vÒ TSC§ vµ c¸c d¹ng sai ph¹m míi ph¸t sinh trong ho¹t ®éng kÕ to¸n doanh nghiÖp nh­: gian lËn th­¬ng m¹i; kh¶ n¨ng thu håi vèn trong t­¬ng lai ®èi víi TSC§ ®­îc vèn ho¸ ®Æc biÖt ®èi víi TSC§ v« h×nh ®· ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn chiÕn l­îc kiÓm to¸n. Gi¶i ph¸p MÆc dï ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n TSC§ cña AFC Sµi Gßn hiÖn nay ®· t­¬ng ®èi hoµn chØnh vµ ®¸p øng ®­îc nhu cÇu kiÓm to¸n song trong t­¬ng lai tr­íc sù thay ®æi vÒ khung ph¸p lý cho ho¹t ®éng kÕ to¸n ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n cho kho¶n môc TSC§ nªn ®­îc bæ sung cËp nhËt lµm nÒn t¶ng cho ho¹t ®éng kiÓm to¸n cña c¸c kiÓm to¸n viªn. Theo ®ã, ch­¬ng tr×nh cã thÓ bæ sung theo h­íng thiÕt kÕ ch­¬ng tr×nh theo c¸c môc tiªu kiÓm to¸n kÕt hîp víi vµ c¸c qui t¾c trong c¸c chuÈn mùc kÕ to¸n. Trªn c¬ së ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n kho¶n môc TSC§ hiÖn hµnh cña AFC Sµi Gßn, c¸c thñ tôc kiÓm to¸n cã thÓ ®­îc thiÕt kÕ mét c¸ch tæng qu¸t vµ bæ sung cho kiÓm to¸n TSC§ h÷u h×nh vµ TSC§ v« h×nh nh­ b¶ng 3.2. B¶ng 3.2: Qui tr×nh kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh 1. Kh¶o s¸t HTKSNB 2. Thñ tôc ph©n tÝch 3. KiÓm tra chi tiÕt 3.1. TSC§ h÷u h×nh X¸c ®Þnh c¸c sai sãt tiÒm tµng vµ thñ tôc kiÓm to¸n t­¬ng øng KiÓm tra sè d­ TSC§ KiÓm tra ghi nhËn ban ®Çu vµ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ TSC§ (nguyªn gi¸) KiÓm tra c¸c TSC§ h÷u h×nh thuª tµi chÝnh KiÓm tra khÊu hao TSC§ h÷u h×nh KiÓm tra nghiÖp vô gi¶m TSC§ KiÓm tra viÖc tr×nh bµy B¸o c¸o tµi chÝnh 3.2. TSC§ v« h×nh X¸c ®Þnh c¸c sai sãt tiÒm tµng vµ thñ tôc kiÓm to¸n t­¬ng øng KiÓm tra sè d­ TSC§ KiÓm tra ghi nhËn ban ®Çu vµ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ TSC§ (nguyªn gi¸) KiÓm tra c¸c TSC§ v« h×nh thuª tµi chÝnh KiÓm tra khÊu hao TSC§ v« h×nh KiÓm tra nghiÖp vô gi¶m TSC§ KiÓm tra viÖc tr×nh bµy B¸o c¸o tµi chÝnh §iÒu kiÖn ¸p dông Gi¶ thiÕt trªn chØ cã thÓ ¸p dông khi hÖ thèng chuÈn mùc kÕ to¸n ViÖt Nam ®­îc ¸p dông réng r·i vµ bao trïm c¸c chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh. H¬n n÷a, ý kiÕn ®Ò xuÊt chØ ®Ò cËp ®Õn m« h×nh cña ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n, c¸c thñ tôc chi tiÕt cã thÓ ®­îc thiÕt kÕ theo c¸c c¬ së dÉn liÖu ch­a ®­îc ®Æt ra ë ®©y bëi viÖc bæ sung ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n khã cã thÓ thùc hiÖn. ViÖc thiÕt kÕ c¸c thñ tôc kiÓm to¸n chi tiÕt nµy ph¶i do c¸c kiÓm to¸n viªn thiÕt kÕ dùa trªn nh÷ng kinh nghiÖm thùc tÕ sau khi c¸c chuÈn mùc nµy thùc sù cã hiÖu lùc. 3.3.2.3.Thùc hiÖn kiÓm to¸n TSC§ theo qui tr×nh kiÓm to¸n cña c«ng ty a. C¬ së kiÕn nghÞ: HiÖn nay, c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ®Òu x©y dùng mét qui tr×nh kiÓm to¸n riªng cho m×nh nh­ng chØ c¸c c«ng ty kiÓm to¸n n­íc ngoµi b¾t buéc lÊy qui tr×nh lµm c¬ së ®Ó thùc hiÖn cung cÊp dÞch vô kiÓm to¸n. Trong khi ®ã, AFC Sai Gon nãi riªng vµ c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ViÖt Nam nãi chung còng ®· x©y dùng ®­îc nh÷ng qui tr×nh kiÓm to¸n riªng cho c«ng ty m×nh nh­ng viÖc thùc hiÖn kiÓm to¸n theo qui tr×nh cßn ë møc ®é h¹n chÕ. Mét trong nh÷ng lý do cña thùc tr¹ng nµy lµ c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ViÖt Nam hiÖn nay chñ yÕu tËp trung vµo tÝnh tu©n thñ vµ chÝnh x¸c sè liÖu trong kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh trong khi c¸c c«ng ty kiÓm to¸n n­íc ngoµi tËp trung nhiÒu vµo tÝnh hÖ thèng vµ môc ®Ých t­ vÊn. MÆt kh¸c, do gi¸ phÝ kiÓm to¸n ®èi víi c¸c c«ng ty trong n­íc cßn thÊp vµ thêi gian thùc hiÖn mét hîp ®ång kiÓm to¸n do yªu cÇu tõ phÝa nhiÒu kh¸ch hµng rÊt ng¾n nªn viÖc ¸p dông qui tr×nh kiÓm to¸n vµo thùc hiÖn kiÓm to¸n rÊt khã kh¨n. §iÒu nµy ®· ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn viÖc n©ng cao chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ cuéc kiÓm to¸n do kh¶ n¨ng bá sãt c¸c vÊn ®Ò träng yÕu vµ cã thÓ gÆp ph¶i rñi ro kiÓm to¸n vµ gi¶m uy tÝn cña c«ng ty khi thùc hiÖn c¸c cuéc kiÓm so¸t chÊt l­îng gi÷a c¸c c«ng ty kiÓm to¸n. H¬n n÷a, vÊn ®Ò hîp t¸c víi c¸c c«ng ty kiÓm to¸n n­íc ngoµi vµ kh¶ n¨ng cung cÊp dÞch vô cho mäi lo¹i h×nh kh¸ch thÓ kiÓm to¸n còng ®ßi hái c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ViÖt Nam ph¶i thiÕt lËp mét qui tr×nh kiÓm to¸n mang tÝnh héi nhËp, khoa häc vµ hiÖu qu¶ ®ång thêi ph¶i ¸p dông nã vµo thùc tiÔn c«ng viÖc. b.Gi¶i ph¸p: §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy, AFC Sµi Gßn cÇn cã biÖn ph¸p ®Ó c¸c kiÓm to¸n viªn ph¶i ¸p dông qui tr×nh vµo c«ng viÖc kiÓm to¸n ®Æc biÖt víi c¸c c«ng ty kh¸ch hµng lín th× thùc hiÖn kiÓm to¸n theo qui tr×nh ph¶i b¾t buéc. C«ng ty cã thÓ cã nh÷ng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch kiÓm to¸n viªn thùc hiÖn kiÓm to¸n theo qui tr×nh hay cã thÓ hîp t¸c víi c¸c c«ng ty kiÓm to¸n n­íc ngoµi ®Ó häc tËp c¸ch thøc lµm viÖc theo qui tr×nh cña hä. §èi víi kiÓm to¸n TSC§, trong giai ®o¹n lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n, kiÓm to¸n viªn ph¶i lËp ®­îc qui tr×nh kiÓm to¸n chi tiÕt ®èi víi TSC§ vµ khÊu hao TSC§. Ch­¬ng tr×nh nµy ph¶i lËp riªng cho tõng kh¸ch hµng vµ ®­îc l­u vµo hå s¬ kiÓm to¸n cña kh¸ch hµng ®ã. Khi thùc hiÖn kiÓm to¸n, c¸c kiÓm to¸n viªn ph¶i b¸m s¸t theo qui tr×nh vµ tham chiÕu nh÷ng c«ng viÖc ®· lµm, nh÷ng c«ng viÖc bá qua hay kh«ng ¸p dông ph¶i ®­îc ghi chó vµ gi¶i thÝch ®Çy ®ñ. c.§iÒu kiÖn øng dông: Trong t­¬ng lai kh«ng xa, ®Ó n©ng cao chÊt l­îng dÞch vô cung cÊp vµ t¨ng c­êng ®­îc uy tÝn cña C«ng ty trªn thÞ tr­êng kiÓm to¸n ViÖt Nam, AFC Sµi Gßn sÏ dÇn thùc hiÖn kiÓm to¸n theo qui tr×nh ®· x©y dùng. Tuy nhiªn, tr­íc m¾t, viÖc thùc hiÖn kiÓm to¸n theo qui tr×nh cã thÓ sö dông víi c¸c c«ng ty kh¸ch hµng mµ phÝa ®oµn kiÓm to¸n cã ®ñ thêi gian thùc hiÖn vµ gi¶m bít khèi l­îng c«ng viÖc ®èi cho c¸c kiÓm to¸n viªn. KÕt luËn KiÓm to¸n TSC§ ®ãng vai trß quan träng trong qui tr×nh kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh vµ cung cÊp nhiÒu th«ng tin quan träng trªn B¸o c¸o tµi chÝnh. ViÖc lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n mét c¸ch hîp lý, viÖc thùc hiÖn kiÓm to¸n mét c¸ch khoa häc ngay tõ c¸c phÇn hµnh kiÓm to¸n gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ cña c¸c cuéc kiÓm to¸n, gi¶m bít rñi ro kiÓm to¸n tõ ®ã t¨ng søc c¹nh tranh cho C«ng ty. Trªn c¬ së ph­¬ng ph¸p luËn vÒ kiÓm to¸n ®­îc trang bÞ trong thêi gian häc tËp vµ nghiªn cøu t¹i Tr­êng §¹i häc Kinh tÕ quèc d©n vµ qua thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty kiÓm to¸n vµ t­ vÊn tµi chÝnh kÕ to¸n Sµi Gßn, em ®· cã ®­îc c¸ch nh×n toµn diÖn h¬n vÒ qui tr×nh kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh nãi chung vµ kiÓm to¸n TSC§ nãi riªng. Tõ ®ã b¶n th©n ®· rót ra nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm vµ ®­a ra nh÷ng ®Ò xuÊt gãp phÇn nhá bÐ vµo viÖc hoµn thiÖn qui tr×nh kiÓm to¸n TSC§ trong kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh t¹i AFC Sµi Gßn. MÆc dï ®· cã nç lùc cña b¶n th©n, nh­ng do kiÕn thøc còng nh­ thêi gian cßn h¹n chÕ nªn ®Ò tµi sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. V× vËy, em kÝnh mong nhËn ®­îc sù chØ b¶o cña c¸c thÇy c« gi¸o ®Ó em cã thÓ hoµn thiÖn h¬n trong c«ng t¸c häc tËp vµ nghiªn cøu sau nµy. Cuèi cïng, em mét lÇn n÷a xin c¸m ¬n sù chØ b¶o vµ h­íng dÉn tËn t×nh cña c¸c thÇy c«, Ban gi¸m ®èc C«ng ty KiÓm to¸n vµ T­ vÊn Tµi chÝnh KÕ to¸n Sµi Gßn (AFC Sµi Gßn) vµ c¸c anh chÞ phßng nghiÖp vô 1.  Phô lôc sè 1. Ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n tµi s¶n cè ®Þnh t¹i AFC Sµi Gßn. BDO Kh¸ch hµng N¨m tµi chÝnh Ng­êi thùc hiÖn Ng­êi kiÓm tra M· sè Dap Ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n tµi s¶n cè ®Þnh Ngµy Ngµy Tµi s¶n cè ®Þnh Môc tiªu kiÓm to¸n C E A V Ng­êi thùc hiÖn Tham chiÕu ®Õn W/P Y- nÕu tho¶ m·n môc tiªu No- cã tham chiÕu chó gi¶i Thñ tôc ph©n tÝch c¬ b¶n 1.Gi¶i thÝch c¸c thay ®æi vµ kiÓm tra c¸c mèi quan hÖ bÊt th­êng hoÆc kh«ng dù ®o¸n tr­íc trªn c¬ së so s¸nh gi÷a n¨m hiÖn t¹i víi n¨m tr­íc, hoÆc víi sè liÖu dù to¸n vÒ: Mua s¾m TSC§ theo tõng lo¹i; Thanh lý TSC§ theo tõng lo¹i, Chi phÝ khÊu hao. KiÓm tra c¸c cam kÕt vÒ vèn cña n¨m tr­íc. C C 2. So s¸nh chi phÝ khÊu hao víi gi¸ trÞ ghi sæ TSC§ trªn tæng sè hay theo tõng ph©n lo¹i tµi s¶n. C E A V 3. KiÓm tra chi phÝ khÊu hao b»ng c¸ch nh©n nguyªn gi¸ b×nh qu©n cña mçi ph©n lo¹i tµi s¶n víi tû lÖ khÊu hao b×nh qu©n t­¬ng øng. A V 4. So s¸nh nh÷ng thay ®æi vÒ s¶n l­îng víi gi¸ trÞ t¨ng thªm vÒ nhµ x­ëng vµ m¸y mãc thiÕt bÞ. KiÓm tra tû lÖ chi phÝ söa ch÷a vµ b¶o d­ìng víi: Nguyªn gi¸ TSC§. Doanh thu. Tæng chi phÝ. C C C C E E EE A AAA V C¸c thñ tôc c¬ b¶n kh¸c 5. §èi chiÕu khíp ®óng sè d­ ®Çu kú víi sè liÖu trªn hå s¬ kiÓm to¸n n¨m tr­íc. A 6. Thu thËp b¶ng tæng hîp tµi s¶n cè ®Þnh gåm c¸c th«ng tin vÒ: a. Nguyªn gi¸ TSC§, gi¸ trÞ ®¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n vµ khÊu hao luü kÕ tµi s¶n cè ®Þnh mang sang. b. TSC§ t¨ng thªm. c. TSC§ thanh lý. d. Nh÷ng t¨ng gi¶m vÒ chi phÝ khÊu hao vµ ph©n bæ. e. L·i lç do thanh lý TSC§ C C E E A A A A V 7. Chän mÉu nghiÖp vô t¨ng tµi s¶n tõ sæ chi tiÕt tµi s¶n: a. KiÓm tra sù tån t¹i cña tµi s¶n. b. §èi chiÕu khíp chi tiÕt danh s¸ch tµi s¶n víi c¸c chøng tõ gèc vµ nguån ®Çu t­ tµi s¶n. c. KiÓm tra viÖc tÝnh to¸n l·i ph¶i tr¶ ®­îc vèn ho¸. d. KiÓm tra sù chÝnh x¸c sè häc. E E A A A 8. Chän mÉu nghiÖp vô thanh lý tµi s¶n: a. KiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô thanh lý tµi s¶n víi chøng tõ gèc. b. KiÓm tra viÖc tÝnh to¸n l·i/lç vÒ thanh lý tµi s¶n. c. KiÓm tra viÖc kÕt chuyÓn l·i/lç vµo sæ c¸i. C A A 9. Chän mÉu nghiÖp vô khÊu hao tµi s¶n: a. §èi chiÕu nguyªn gi¸ tÝnh khÊu hao víi hå s¬ tµi s¶n. b. KiÓm sù chÝnh x¸c sè häc cña sè khÊu hao. c. KiÓm tra chÝnh s¸ch khÊu hao cña ®¬n vÞ cã nhÊt qu¸n víi n¨m tr­íc vµ sù hîp lý cña sè khÊu hao so víi (i) Gi¸ trÞ ph¶i thu håi; vµ (ii) Thêi gian khÊu hao. A A V 10. LËp b¶ng ®iÒu gi¶i gi÷a sæ ®¨ng ký TSC§ (hoÆc b¶ng kª TSC§) víi sæ c¸i: a. Truy ng­îc tõ sè tiÒn ®Õn c¸c nguån tµi s¶n t­¬ng øng. b. KiÓm tra sù chÝnh x¸c sè häc. c. KiÓm tra nh÷ng kho¶n môc bÊt th­êng hoÆc cã sè ph¸t sinh lín. C C E A A 11. Chän mÉu c¸c kho¶n môc tµi s¶n trong sæ ®¨ng ký TSC§: a. X¸c nhËn sù tån t¹i cña tµi s¶n. b. §èi chiÕu víi kÕt qu¶ tÝnh khÊu hao. c. X¸c ®Þnh quyÒn së h÷u cña tµi s¶n. C E V 12. Chän mÉu tµi s¶n trong qu¸ tr×nh tham gia quan s¸t kiÓm kª TSC§. a. Truy t×m trong sæ ®¨ng ký TSC§. b. §èi víi nh÷ng TSC§ trong kho ch­a sö dông kh«ng hÕt c«ng suÊt, kiÓm to¸n viªn kiÓm tra tÝnh ®Çy ®ñ vÒ c¸c kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ trÞ cña tµi s¶n. C V 13. §èi víi nghiÖp vô ®¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n cè ®Þnh, kiÓm to¸n viªn kiÓm tra c¨n cø vµo tµi liÖu gi¶i tr×nh cho viÖc ®¸nh gi¸ l¹i TSC§. V 14. KiÓm tra nh÷ng tµi s¶n cã kh¶ n¨ng bÞ lçi thêi hoÆc ph¶i ghi gi¶m gi¸ trÞ. Xem xÐt ¶nh h­ëng cña c¸c nh©n tè nh­ thõa c«ng suÊt, nh÷ng thay ®æi vÒ kü thuËt c«ng nghÖ hoÆc kÕ ho¹ch ®æi míi s¶n phÈm. V 15. §èi víi tµi s¶n ®­îc mua d­íi d¹ng thuª mua. a. KiÓm tra viÖc h¹ch to¸n ®Çy ®ñ c¸c chi phÝ (ngo¹i trõ tiÒn l·i) vµ viÖc ghi kho¶n nî ph¶i tr¶ nhµ cung cÊp t­ong øng. b. X¸c minh chi phÝ tiÒn l·i ®­îc tÝnh vµo b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh hµng n¨m dùa trªn c¬ së x¸c ®¸ng. A A 16. §èi víi nghiÖp vô t¨ng tµi s¶n d­íi d¹ng thuª tµi chÝnh: a. KiÓm tra viÖc ghi chÐp nguyªn gi¸ tµi s¶n theo gi¸ trÞ hiÖn t¹i tÝnh trªn kho¶n tiÒn thuª tèi thiÓu ph¶i tr¶. b. KiÓm tra viÖc ph©n bæ hîp lý chi phÝ thuª tµi chÝnh vµo ®óng kú kÕ to¸n. A A V 17. Chän mÉu tµi s¶n thuª ®­îc vèn ho¸ trong kú: a. KiÓm tra chi tiÕt hîp ®ång thuª tµi s¶n ho¹t ®éng. b. X¸c nhËn chi tiÕt víi bªn cho thuª. c. KiÓm tra sù chÝnh x¸c sè häc. d. KiÓm tra viÖc xö lý hîp ®ång thuª. E E E A A A 18. Xem xÐt viÖc ph©n lo¹i hîp lý c¸c tµi s¶n thuª ho¹t ®éng cã gi¸ trÞ lín. C 19. KiÓm tra sù ®Çy ®ñ c¸c kho¶n b¶o hiÓm tµi s¶n. 20. L­u ý viÖc giao nhËn tµi s¶n gi÷a c¸c héi viªn héi ®ång qu¶n trÞ, c¸c bªn h÷u quan vµ c¸c bªn liªn kÕt. 21. L­u ý viÖc c¸c thµnh viªn héi ®ång qu¶n trÞ sö dông c¸c tµi s¶n cña ®¬n vÞ ®Æc biÖt lµ c¸c ph­¬ng tiÖn vËn t¶i. 22. ChÊt vÊn ®Ó x¸c ®Þnh c¸c kho¶n cam kÕt, thÕ chÊp b»ng tµi s¶n cè ®Þnh cña ®¬n vÞ. Tr×nh bµy 23. Xem xÐt viÖc tr×nh bµy ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin cÇn thiÕt trªn b¸o c¸o kÕ to¸n. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o “Auditing – kiÓm to¸n”, Alvin A.Arens, James K.Loebbecke, nhµ xuÊt b¶n thèng kª 1995. HÖ thèng chuÈn mùc kiÓm to¸n ViÖt Nam quyÓn 1. Nhµ xuÊt b¶n tµi chÝnh, Hµ Néi 9/1999, quyÓn 2, quyÓn 3, quyÓn 4. KiÓm to¸n – PTS V­¬ng §×nh HuÖ, PTS §µo Xu©n Tiªn, nhµ xuÊt b¶n tµi chÝnh Hµ Néi. KiÓm to¸n néi bé, Vò H÷u §øc. Tr­êng ®¹i häc kinh tÕ TP Hå ChÝ Minh. Lý thuyÕt kiÓm to¸n, GS. TS NguyÔn Quang Quynh, tr­êng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n, nhµ xuÊt b¶n tµi chÝnh 2003. KiÓm to¸n tµi chÝnh, GS. TS NguyÔn Quang Quynh, tr­êng §H KTQD Hµ Néi, nhµ xuÊt b¶n tµi chÝnh 2003. Ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh, PGS Ph¹m ThÞ G¸i, tr­êng §H KTQD Hµ Néi, nhµ xuÊt b¶n thèng kª. KÕ to¸n tµi chÝnh trong c¸c doanh nghiÖp, TS §Æng ThÞ Loan, tr­êng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n Hµ Néi, nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc. C¸c tµi liÖu lµm viÖc cña kiÓm to¸n viªn t¹i c«ng ty AFC Sµi Gßn.