Chuyên đề Hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tài sản cố định tại Công ty Xăng dầu Tỉnh Hưng Yên

Lêi nãi ®Çu Hoµ cïng tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®ang diÔn ra m¹nh mÏ, tµi s¶n cè ®Þnh ®· vµ ®ang ngµy cµng kh¼ng ®Þnh vai trß ®Æc biÖt quan träng cña m×nh. Nã chÝnh lµ ®iÒu kiÖn vËt chÊt kü thuËt cã liªn quan mËt thiÕt tíi viÖc ph¸n xÐt, lùa chän mét ph­¬ng thøc kinh doanh tèi ­u nhÊt cho doanh nghiÖp. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ ph¶i cã c¸i nh×n khoa häc vµ ®óng ®¾n vÒ vÞ trÝ cña tµi s¶n cè ®Þnh ®Ó tõ ®ã tæ chøc tèt c«ng t¸c h¹ch to¸n còng nh­ qu¶n lý sö dông tµi s¶n cè ®Þnh mét c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt nh»m t¹o ®éng lùc trî gióp tèi ­u cho chiÕn l­îc kinh doanh cña doanh nghiÖp. C«ng ty X¨ng dÇu TØnh H­ng Yªn lµ mét doanh nghiÖp th­¬ng m¹i quèc doanh, víi nhiÖm vô kinh doanh lµ: Tæ chøc tiÕp nhËn cung øng tõ Tæng C«ng ty X¨ng dÇu ViÖt Nam vµ b¸n, tho¶ m·n nhu cÇu tiªu dïng x¨ng dÇu trªn ®Þa bµn TØnh H­ng Yªn vµ mét sè vïng l©n cËn cña c¸c tØnh b¹n nh­ Th¸i B×nh, Nam §Þnh, Hµ Nam vµ H¶i D­¬ng... Do ®Æc thï kinh doanh cña C«ng ty mµ tµi s¶n cè ®Þnh chiÕm gi÷ mét khèi l­îng vèn lín vµ cã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty. ChÝnh v× thÕ kÕ to¸n tµi s¶n cè ®Þnh cã mét vÞ thÕ hÕt søc quan träng trong c«ng t¸c qu¶n lý cña C«ng ty. Víi lý do ®ã t«i ®· ®i s©u t×m hiÓu vµ hoµn thµnh chuyªn ®Ò kÕ to¸n tr­ëng cña m×nh víi ®Ò tµi: "Hoµn thiÖn tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n to¸n tµi s¶n cè ®Þnh t¹i C«ng ty X¨ng dÇu TØnh H­ng Yªn" Ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn,chuyªn ®Ò ®­îc chia thµnh 3 phÇn nh­ sau: PhÇn I: Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tµi s¶n cè ®Þnh. PhÇn II: Thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n tµi s¶n cè ®Þnh t¹i C«ng ty X¨ng dÇu TØnh H­ng Yªn. PhÇn III: Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt gãp ý nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n tµi s¶n cè ®Þnh t¹i C«ng ty x¨ng dÇu TØnh H­ng Yªn. PhÇn I lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tµi s¶n cè ®Þnh I. Sù cÇn thiÕt ph¶i tæ chøc h¹ch to¸n tµi s¶n cè ®Þnh 1. Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm, vai trß cña tµi s¶n cè ®Þnh (TSC§) Víi t­ c¸ch lµ mét t­ liÖu s¶n xuÊt hiÖn ®¹i, mét bé phËn cÊu thµnh chi phÝ (d­íi h×nh thøc trÝch khÊu hao), "TSC§ ®­îc xem lµ mét nh©n tè ®Æc biÖt" kh«ng thÓ thiÕu ®Ó c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn ®­îc môc tiªu lîi nhuËn, vÞ thÕ vµ c¹nh tranh. Nã chÝnh lµ mét trong 3 yÕu tè c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt - kinh doanh (T­ liÖu lao ®éng; ®èi t­îng lao ®éng ; søc lao ®éng). §ã lµ nh÷ng t­ liÖu lao ®éng tho¶ m·n ®ång thêi 2 tiªu chuÈn: Cã gi¸ trÞ lín vµ thêi gian sö dông dµi. HiÖn nay tiªu chuÈn nµy ®­îc quy ®Þnh lµ: -VÒ mÆt gi¸ trÞ : Tõ 5 triÖu ®ång trë lªn - VÒ thêi gian sö dông : Tõ 1 n¨m trë lªn Tµi s¶n cè ®Þnh ë doanh nghiÖp cã nhiÒu lo¹i, cã lo¹i cã h×nh th¸i vËt chÊt cô thÓ nh­ nhµ cöa, m¸y mãc thiÕt bÞ, cã nh÷ng lo¹i kh«ng cã h×nh th¸i vËt chÊt, thÓ hiÖn mét l­îng gi¸ trÞ ®· ®­îc ®Çu t­ chi tr¶, mét lo¹i cã ®Æc ®iÓm vµ yªu cÇu qu¶n lý kh¸c nhau nh­ng chóng ®Òu gièng nhau ë gi¸ trÞ ban ®Çu lín vµ thêi gian thu håi vèn (th­êng lµ trªn 1n¨m). Còng tuú ®Æc thï kinh doanh cña mçi doanh nghiÖp cô thÓ mµ TSC§ cã sù kh¸c nhau vÒ c¬ cÊu, sè l­îng, còng nh­ c«ng dông ®Ó ®¸p øng cho mçi môc ®Ých kinh doanh cô thÓ. Do ®ã ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp cÇn linh ®éng t×m ra ph­¬ng tøc qu¶n lý TSC§ h÷u hiÖu, thiÕt thùc nhÊt cho ®¬n vÞ m×nh Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp tµi s¶n cè ®Þnh tham gia vµo nhiÒu chu kú kinh doanh trong qu¸ tr×nh ®ã tµi s¶n cè ®Þnh bÞ hao mßn dÇn vµ gi¸ trÞ cña nã ®­îc chuyÓn dÞch tõng phÇn vµo chi phÝ kinh doanh trong khi h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu cña nã kh«ng bÞ thay ®æi. MÆt kh¸c, c¬ cÊu vµ sè l­îng, chÊt l­îng cña TSC§ sÏ cho chóng ta biÕt nguån vèn cè ®Þnh cña doanh nghiÖp ®­îc h×nh thµnh ra sao? CÇn lµm g× ®Ó nã cã thÓ ®¸p øng tèt h¬n n÷a yªu cÇu kinh doanh ®Ò ra? XÐt vÒ mÆt gi¸ trÞ, tµi s¶n cè ®Þnh lµ nh÷ng tµi s¶n cã gi¸ trÞ lín. XÐt vÒ mÆt tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt - kinh doanh chóng lµ c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña qu¸ tr×nh kinh doanh, lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng x· héi - nhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn khoa häc - kü thuËt ngµy cµng ph¸t triÓn nh­ ngµy nay. 2. Yªu cÇu qu¶n lý vµ nhiÖm vô cña kÕ to¸n tµi s¶n cè ®Þnh Tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm cña tµi s¶n cè ®Þnh ®ßi hái ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ tµi s¶n cè ®Þnh c¶ vÒ mÆt hiÖn vËt lÉn gi¸ trÞ; ph¶i ph¶n ¶nh ®­îc t×nh h×nh biÕn ®éng cña tµi s¶n cè ®Þnh theo tõng lo¹i, tõng nhãm vµ tõng ®èi t­îng ghi tµi s¶n, ph¶i qu¶n lý ®­îc nguyªn gi¸ vµ gi¸ trÞ hiÖn cßn cña tµi s¶n cè ®Þnh nh»m h¹n chÕ mét c¸ch tèi ®a sù mÊt m¸t còng nh­ l·ng phÝ tµi s¶n cè ®Þnh. Víi chøc n¨ng th«ng tin vµ kiÓm tra vµ lµ mét c«ng cô h÷u hiÖu cña c«ng t¸c qu¶n lý, xuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm vµ vai trß cña tµi s¶n cè ®Þnh, h¹ch to¸n tµi s¶n cè ®Þnh trong c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i ph¶i ®¶m b¶o c¸c nhiÖm vô chñ yÕu sau: - Ghi chÐp, ph¶n ¸nh tæng hîp, chÝnh x¸c, kÞp thêi t×nh h×nh hiÖn cã cña tµi s¶n cè ®Þnh, t×nh h×nh t¨ng, gi¶m cña tµi s¶n cè ®Þnh vµ hiÖn tr¹ng tµi s¶n cè ®Þnh trong ph¹m vi toµn ®¬n vÞ, còng nh­ t¹i tõng bé phËn sö dông tµi s¶n cè ®Þnh - TÝnh to¸n, ph©n bæ mét c¸ch chÝnh x¸c møc khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh vµo chi phÝ kinh doanh - Tham gia lËp kÕ ho¹ch söa ch÷a vµ dù to¸n chi phÝ söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh - TÝnh to¸n vµ ph¶n ¶nh kÞp thêi, chÝnh x¸c t×nh h×nh x©y dùng trang bÞ thªm, ®æi míi, n©ng cÊp hoÆc th¸o dì bít lµm t¨ng gi¶m nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh còng nh­ t×nh h×nh thanh lý, nh­îng b¸n tµi s¶n cè ®Þnh . - H­íng dÉn, kiÓm tra c¸c ®¬n vÞ, c¸c bé phËn phô thuéc trong doanh nghiÖp thùc hiÖn mét c¸ch ®Çy ®ñ chÕ ®é ghi chÐp ban ®Çu vÒ tµi s¶n cè ®Þnh, më c¸c sæ, thÎ kÕ to¸n cÇn thiÕt vµ h¹ch to¸n theo quy ®Þnh tµi s¶n cè ®Þnh . -Tham gia kiÓm tra, ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh theo quy ®Þnh cña Nhµ n­íc vµ yªu cÇu b¶o toµn vèn vµ tiÕn hµnh ph©n tÝch t×nh h×nh trang bÞ, huy ®éng b¶o qu¶n, sö dông tµi s¶n cè ®Þnh t¹i ®¬n vÞ. II. Ph©n lo¹i vµ ®¸nh gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh 1. Ph©n lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh Trong c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i tµi s¶n cè ®Þnh cã nhiÒu lo¹i, nhiÒu thø víi ®Æc ®iÓm vµ yªu cÇu qu¶n lý rÊt kh¸c nhau, ®­îc sö dông trong nhiÒu lÜnh vùc ho¹t ®éng kh¸c nhau. Do ®ã ®Ó thuËn lîi cho c«ng t¸c qu¶n lý còng nh­ h¹ch to¸n tµi s¶n cè ®Þnh, ta cÇn ph¶i tiÕn hµnh ph©n lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh. Ph©n lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh lµ viÖc hÖ thèng, s¾p xÕp nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh cña doanh nghiÖp theo nh÷ng tiªu thøc, nh÷ng ®Æc tr­ng nhÊt ®Þnh nh»m t¹o thuËn lîi cho c«ng t¸c qu¶n lý. Mçi doanh nghiÖp c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm kinh doanh vµ ®Æc tÝnh kü thuËt cña m×nh cã thÓ lùa chän mét trong c¸c c¸ch ph©n loaÞ sau ®©y øng víi mçi gi¸c ®é, yªu cÇu qu¶n lý nhÊt ®Þnh: 1.1. Ph©n lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh theo h×nh th¸i biÓu hiÖn Theo c¸ch nµy, ng­êi ta c¨n cø vµo sù biÓu hiÖn cô thÓ cña tµi s¶n cè ®Þnh ®Ó ®­a chóng vµo hai nhãm chÝnh lµ: - Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh: §ã lµ nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh cã h×nh th¸i vËt chÊt cô thÓ. Nã cã thÓ ®­îc ph©n lo¹i theo kÕt cÊu bao gåm: §Êt, nhµ cöa vËt kiÕn tróc, m¸y mãc thiÕt bÞ, thiÕt bÞ ph­¬ng tiÖn vËn t¶i truyÒn dÉn, thiÕt bÞ dông cô dïng cho qu¶n lý, c©y l©u n¨m sóc vËt lµm viÖc vµ cho s¶n phÈm vµ nh÷ng lo¹i kh¸c. - Tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh: Lµ nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh kh«ng cã h×nh th¸i vËt chÊt nh­ng cã gi¸ trÞ kinh tÕ lín. Thuéc lo¹i nµy gåm: QuyÒn sö dông ®Êt; chi phÝ thµnh lËp, chuÈn bÞ kinh doanh; b»ng s¸ng chÕ ph¸t minh; chi phÝ nghiªn cøu, ph¸t triÓn; lîi thÕ th­¬ng m¹i vµ nh÷ng lo¹i kh¸c (quyÒn ®Æc nh­îng, quyÒn thuª nhµ, b¶n quyÒn t¸c gi¶, quyÒn sö dông hîp ®ång, ®éc quyÒn nh·n hiÖu...) Ph©n lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh theo h×nh th¸i biÓu hiÖn cña chóng gióp cho doanh nghiÖp n¾m b¾t ®­îc tµi s¶n cè ®Þnh mét c¸ch tæng thÓ nhÊt, tõ ®ã cã biÖn ph¸p qu¶n lý phï hîp. 1.2. Ph©n lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh theo quyÒn së h÷u Theo c¸ch nµy, tµi s¶n cè ®Þnh ®­îc ph©n thµnh tµi s¶n cè ®Þnh tù cã vµ tµi s¶n cè ®Þnh thuª ngoµi: - Tµi s¶n cè ®Þnh tù cã : Lµ nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp, do doanh nghiÖp x©y dùng , mua s¾m hoÆc chÕ t¹o b»ng nguån vèn cña doanh nghiÖp . Nh­ vËy, ®èi víi TSC§ tù cã doanh nghiÖp võa cã quyÒn së h÷u võa cã quyÒn sö dông cho nªn nã ®­îc theo dâi mét c¸ch chÆt chÏ trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n. - Tµi s¶n cè ®Þnh ®i thuª : §èi víi nh÷ng TSC§ nµy doanh nghiÖp chØ cã quyÒn sö dông (theo hîp ®ång thuª) chø kh«ng cã quyÒn së h÷u. C¨n cø theo tÝnh chÊt thuª mµ TSC§ thuª ngoµi l¹i ®­îc chia thµnh TSC§ thuª ho¹t ®éng; TSC§ thuª tµi chÝnh - Tµi s¶n cè ®Þnh b¶o qu¶n hé, gi÷ hé, cÊt gi÷ hé Nhµ n­íc Ph©n lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh theo quyÒn së h÷u gióp cho doanh nghiÖp n¾m b¾t ®­îc tµi s¶n cè ®Þnh nµo míi thùc chÊt lµ tµi s¶n, lµ nguån vèn cè ®Þnh cña doanh nghiÖp, tõ ®ã gióp cho viÖc tæ chøc h¹ch to¸n vµ qu¶n lý chÆt chÏ tµi s¶n cè ®Þnh nh»m thóc ®Èy viÖc sö dông tµi s¶n cè ®Þnh cã hiÖu qu¶ h¬n. 1.3. Ph©n lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh theo nguån h×nh thµnh C¨n cø vµo nguån gèc h×nh thµnh nªn TSC§, ta chia thµnh: - TSC§ mua s¾m, x©y dùng b»ng vèn ®­îc cÊp; b»ng vèn vay; b»ng vèn tù bæ sung hay do nhËn vèn liªn doanh b»ng TSC§. C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho doanh nghiÖp cã ®­îc sù chñ ®éng tõ ®ã qu¶n lý chÆt chÏ h¬n viÖc ®Çu t­ mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh. H¬n n÷a, nã gióp cho viÖc ®iÒu tiÕt c©n ®èi nguån tµi chÝnh h×nh thµnh TSC§. 1.4. Ph©n lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh theo c«ng dông vµ t×nh h×nh sö dông Theo c¸ch nµy, TSC§ ®­îc chia thµnh: TSC§ dïng cho ho¹t ®éng kinh doanh; TSC§ hµnh chÝnh sù nghiÖp; TSC§ phóc lîi; TSC§ chê xö lý. C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho doanh nghiÖp cã c¸i nh×n tæng quan vÒ ®ãng gãp cña tµi s¶n cè ®Þnh vµo ho¹t ®éng kinh doanh chung cña ®¬n vÞ. Tõ ®ã cã kÕ ho¹ch còng nh­ chiÕn l­îc ®æi míi tµi s¶n cè ®Þnh . 2. §¸nh gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh Dï ®­îc h×nh thµnh tõ bÊt kú nguån nµo th× ®Ó cã ®­îc tµi s¶n cè ®Þnh c¸c doanh nghiÖp ®Òu ph¶i bá ra c¸c kho¶n phÝ nhÊt ®Þnh. TËp hîp c¸c chi phÝ nµy cÊu thµnh nªn trÞ gi¸ thùc tÕ cña tµi s¶n. §¸nh gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh chÝnh lµ biÓu hiÖn gi¸ trÞ thùc tÕ tµi s¶n cè ®Þnh b»ng tiÒn theo nh÷ng nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh, lµ viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ ghi sæ cña tµi s¶n cè ®Þnh . §¸nh gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó kÕ to¸n tµi s¶n cè ®Þnh tÝnh khÊu hao vµ ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông tµi s¶n cè ®Þnh trong doanh nghiÖp, nã ®¶m b¶o cho viÖc tÝnh ®óng, ®ñ vèn chÝnh x¸c gi¸ trÞ thùc tÕ cña tµi s¶n cè ®Þnh. XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu còng nh­ ®Æc ®iÓm cña qu¶n lý TSC§ trong ho¹t ®éng kinh doanh, TSC§ trong doanh nghiÖp ®­îc ®¸nh gi¸ theo nguyªn gi¸, gi¸ trÞ hao mßn vµ gi¸ trÞ cßn l¹i. 2.1. Nguyªn gi¸ cña tµi s¶n cè ®Þnh Nguyªn gi¸ TSC§ lµ toµn bé c¸c chi phÝ liªn quan tíi viÖc x©y dùng hoÆc mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh, kÓ c¶ c¸c chi phÝ vËn chuyÓn l¾p ®Æt, ch¹y thö tr­íc khi sö dông. Tuy nhiªn trong tõng tr­êng hîp cô thÓ nguyªn gi¸ TSC§ ®­îc quy ®Þnh riªng cho TSC§ h÷u h×nh vµ v« h×nh. §¸nh gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh theo nguyªn gi¸ cã t¸c dông lµ biÕt ®­îc tæng sè vèn ®Çu t­ mua s¾m, x©y dùng , biÕt ®­îc t×nh h×nh trang bÞ kü thuËt cña doanh nghiÖp lµm c¨n cø ®Ó tÝnh khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh 2.2. Gi¸ trÞ hao mßn cña tµi s¶n cè ®Þnh §©y lµ phÇn gi¸ trÞ cña tµi s¶n cè ®Þnh mµ trong qu¸ tr×nh kinh doanh ®· chuyÓn dÇn vµo chi phÝ kinh doanh. Khi gi¸ trÞ hao mßn cµng lín th× còng cã nghÜa lµ thêi gian sö dông h÷u Ých cña tµi s¶n cè ®Þnh bÞ rót ng¾n l¹i vµ ®iÒu mµ doanh nghiÖp nghÜ ®Õn lµ ph¶i cã kÕ ho¹ch ®Çu t­ c¶i t¹o, n©ng cÊp, hiÖn ®¹i ho¸ hay ®æi míi hoµn toµn trang thiÕt bÞ. §iÒu nµy dÉn ®Õn viÖc ph¶i trÝch lËp khÊu hao vµ h×nh thµnh nªn c¸c nguån vèn h×nh thµnh tµi s¶n cè ®Þnh; quü phóc lîi dµnh cho tµi s¶n cè ®Þnh ... 2.3. Gi¸ trÞ cßn l¹i cña tµi s¶n cè ®Þnh §©y lµ phÇn gi¸ trÞ ch­a thu håi cña tµi s¶n cè ®Þnh, nã ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: Gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ = Nguyªn gi¸ TSC§ - Gi¸ trÞ hao mßn TSC§ (khÊu hao luü kÕ ) ViÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ cã t¸c dông gióp cho doanh nghiÖp biÕt ®­îc sè vèn cè ®Þnh thùc cã cña doanh nghiÖp vµ biÕt ®­îc hiÖn tr¹ng cña tµi s¶n cè ®Þnh cò hay míi ®Ó cã ph­¬ng thøc ®Çu t­, bæ sung, hiÖn ®¹i ho¸ TSC§. III. Néi dung tæ chøc h¹ch to¸n tµi s¶n cè ®Þnh trong doanh nghiÖp Trong qu¸ tr×nh kinh doanh cña c«ng ty, nh©n viªn kÕ to¸n tµi s¶n cè ®Þnh víi t­ c¸ch lµ ng­êi qu¶n lý cã tr¸ch nhiÖm lín lao trong viÖc thu thËp vµ sö lý sè liÖu vÒ TSC§, biÓu diÔn chóng d­íi h×nh thøc cã ý nghÜa, gi¶i thÝch nh÷ng sè liÖu nµy vµ nhanh chãng truyÒn th«ng tin cho c¸c cÊp qu¶n lý cña C«ng ty ®Ó phôc vô viÖc ra quyÕt ®Þnh. VËy lµm thÕ nµo ®Ó kÕ to¸n TSC§ ph¸t huy hiÖu qu¶ cao nhÊt? Tr­íc hÕt viÖc tæ chøc h¹ch to¸n TSC§ ph¶i tu©n thñ c¸c ®iÒu ®· quy ®Þnh theo quyÕt ®Þnh sè 1062/TC/Q§/CSTC ngµy 14/11/1996 cña Bé tr­ëng Bé Tµi chÝnh ®ång thêi vËn dông mét c¸ch linh ho¹t phï hîp víi ®Æc thï kinh doanh cña ®¬n vÞ ®Ó ®¸p øng tèt nhÊt yªu cÇu ®Æt ra. Theo ®ã c«ng viÖc h¹ch to¸n TSC§ trong doanh nghiÖp ®­îc tiÕn hµnh theo c¸c néi dung sau: - Thñ tôc chøng tõ vµ kÕ to¸n ban ®Çu TSC§. - KÕ to¸n tæng hîp t¨ng gi¶m TSC§ - KÕ to¸n chi tiÕt t¨ng gi¶m TSC§. - KÕ to¸n khÊu hao TSC§. - KÕ to¸n söa ch÷a TSC§. 1 . Thñ tôc chøng tõ vµ h¹ch to¸n ban ®Çu TSC§ H¹ch to¸n ban ®Çu lµ nh»m t¹o ra ®­îc mét bé hå s¬ hoµn chØnh nhÊt víi ®Çy ®ñ c¸c giÊy tê, chøng tõ liªn quan tíi biÕn ®éng TSC§ vµ ®¶m b¶o ®­îc c¸c yªu cÇu phï hîp víi chÕ ®é, thÓ lÖ quy ®Þnh; chÝnh x¸c; kÞp thêi; ng¾n gän nh­ng dÔ hiÓu, trung thùc vµ phï hîp víi ®Æc ®iÓm riªng cña C«ng ty. §èi víi tr­êng hîp t¨ng TSC§: ®Ó t¹o c¬ së ban ®Çu cho viÖc t¨ng mét TSC§ th× ®¬n vÞ ph¶i c¨n cø vµo nhu cÇu kinh doanh, xem xÐt thùc tÕ doanh nghiÖp, c©n ®èi víi nguån vèn råi lËp kÕ ho¹ch tr×nh lªn c¬ quan chñ qu¶n cÊp trªn ®Ò nghÞ xin bæ sung ®Ó mua s¾m, x©y dùng... khi TSC§ ®­îc ®­a vÒ doanh nghiÖp th× doanh nghiÖp ph¶i lËp ban nghiÖm thu tiÕn hµnh kiÓm tra TSC§. Ban nµy cã nhiÖm vô nghiÖm thu vµ cïng víi ®¹i diÖn bªn giao TSC§ lËp "Biªn b¶n giao nhËn TSC§". Biªn b¶n giao nhËn TSC§ ®­îc lËp ra ®Ó x¸c nhËn viÖc giao nhËn mét hoÆc mét vµi TSC§ (®èi víi nh÷ng TSC§ cïng lo¹i). Sau khi ®· hoµn thµnh tõ mua s¾m, x©y dùng, biÕu tÆng... vµ ®­îc ®­a vµo danh môc TSC§ cña ®¬n vÞ. Nã ®­îc lËp cho mäi ®èi t­îng ghi TSC§, phßng kÕ to¸n sÏ sao cho mçi ®¬n vÞ, mçi ®èi t­îng liªn quan mét b¶n ®Ó l­u vµo hå s¬ riªng. Hå s¬ nµy bao gåm biªn b¶n giao nhËn TSC§, b¶n sao sè liÖu kü thuËt (c«ng suÊt thiÕt kÕ, thêi gian sö dông h÷u Ých..) cïng c¸c ho¸ ®¬n giÊy tê kh¸c liªn quan. §èi víi tr­êng hîp gi¶m TSC§: Do thanh lý, nh­îng b¸n, gãp vèn, mÊt m¸t... Khi tiÕn hµnh chuyÓn giao TSC§, ®¬n vÞ còng ph¶i lËp biªn b¶n giao nhËn TSC§ (theo mÉu sè 01 - TSC§). Tr­êng hîp TSC§ ®· h­ háng, hÕt n¨ng lùc sö dông hoÆc kh«ng cÇn dïng c«ng ty muèn thanh lý, nh­îng b¸n ®Ó thu håi vèn th× ®¬n vÞ cÇn cã kÕ ho¹ch cô thÓ ®Ö tr×nh b»ng v¨n b¶n lªn cÊp trªn ®Ó xin thanh lý. Khi ®· ®­îc c¬ quan chñ qu¶n duyÖt cho thanh lý, ®¬n vÞ lËp nªn héi ®ång gi¸ tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ l¹i TSC§ ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ thu håi cña tµi s¶n thanh lý - diÔn biÕt vµ kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ TSC§ ®­îc thÓ hiÖn trªn biªn b¶n ®¸nh gi¸ l¹i TSC§ (mÉu sè 05 - TSC§). Sau ®ã Gi¸m ®èc doanh nghiÖp sÏ chØ ®Þnh lËp ban thanh lý. Ban nµy tiÕn hµnh thanh lý TSC§ theo quy ®Þnh vµ lËp nªn biªn b¶n thanh lý (mÉu sè 03 - TSC§, lËp lóc thanh lý) ®Ó x¸c nhËn viÖc thanh lý TSC§ vµ lµm c¨n cø ®Ó ghi gi¶m TSC§ trªn sæ s¸ch kÕ to¸n. - NÕu ®¬n vÞ cã tiÕn hµnh söa ch÷a lín TSC§ th× khi c«ng viÖc söa ch÷a hoµn thµnh. TSC§ ®­îc bµn giao vÒ doanh nghiÖp th× néi dung chuyÓn giao ph¶i ®­îc thÓ hiÖn trªn biªn b¶n giao nhËn TSC§ söa ch÷a lín hoµn thµnh (mÉu sè 04 - TSC§, do ban nghiÖm thu TSC§ ®em söa ch÷a lËp). 2. KÕ to¸n tæng hîp t¨ng gi¶m tµi s¶n cè ®Þnh NÕu nh­ kÕ to¸n ban ®Çu TSC§ lµ c«ng viÖc ghi chÐp, ph¶n ¸nh c¸c sè liÖu ban ®Çu lªn c¸c chøng tõ liªn quan th× kÕ to¸n tæng hîp lµ c«ng viÖc c¨n cø vµo c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ®· ®­îc ph¶n ¸nh ®Ó tiÕn hµnh ghi chÐp, tÝnh to¸n, thu nhËp nh»m ®­a ra mét bøc tranh tæng hîp nhÊt vÒ TSC§ phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý TSC§ cña c«ng ty nhÊt lµ trong viÖc kiÓm tra, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh sö dông TSC§. Nh»m t¹o sù thuËn lîi nhÊt cho c«ng t¸c qu¶n lý TSC§ viÖc tæ chøc h¹ch to¸n tæng hîp TSC§ ®­îc tiÕn hµnh cho tõng lo¹i TSC§ (TSC§ h÷u h×nh, TSC§ v« h×nh, TSC§ thuª tµi chÝnh) vµ cho mçi tr­êng hîp biÕn ®éng cô thÓ. 2.1. Tµi kho¶n sö dông Theo chÕ ®é hiÖn hµnh viÖc h¹ch to¸n TSC§ ®­îc theo dâi trªn c¸c tµi kho¶n chñ yÕu sau. TK 211 - TSC§ h÷u h×nh; TK 212 - TSC§ thuª tµi chÝnh; TK 213 - TSC§ v« h×nh; TK 214 - Hao mßn TSC§; TK 411 - Nguån vèn kinh doanh. C¸c TK nµy ®Òu ®­îc më chi tiÕt theo c¸c TK cÊp II cho tõng tr­ëng hîp biÕn ®éng cô thÓ. 2.2. Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n a. H¹ch to¸n tæng hîp biÕn ®éng TSC§ h÷u h×nh * Tr­êng hîp TSC§ t¨ng: Mäi tr­êng hîp t¨ng TSC§ ®Òu ph¶i ®­îc lËp biªn b¶n vµ thùc hiÖn ®ñ thñ tôc quy ®Þnh. C¨n cø vµo nguyªn gi¸ cña TSC§ h×nh thµnh t¨ng trong tõng tr­êng hîp cô thÓ kÕ to¸n tiÕn hµnh ghi sæ kÕ to¸n. C«ng viÖc ghi chÐp nµy cã thÓ kh¸i qu¸t b»ng s¬ ®å sau: S¬ ®å h¹ch to¸n t¨ng TSC§ h÷u h×nh TK 411 TK 211 - TSC§ h÷u h×nh NhËn gãp vèn, ®­îc cÊp Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh t¨ng theo nguyªn gi¸ hay ®­îc biÕu b»ng TSC§ TK 111, 112, 331, 341 (1) Mua s¾m TSC§ TK 222, 228 (2) (Bót to¸n kÕt chuyÓn nguån) NhËn l¹i TSC§ gãp liªn doanh cho thuª tµi chÝnh TK 241 (3) XDCB hoµn thµnh bµn giao (Bót to¸n kÕt chuyÓn nguån) §¸nh gi¸ t¨ng TSC§ TK 412 (4) (5) TK 214, 338 Thõa ch­a râ nguyªn nh©n (6)  * Tr­êng hîp TSC§ gi¶m, c«ng viÖc kÕ to¸n ®­îc m« t¶ nh­ sau: S¬ ®å h¹ch to¸n gi¶m tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh TK 211 - TSC§ h÷u h×nh TK 214 Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh gi¶m theo nguyªn gi¸ Gi¶m TSC§ ®· khÊu hao hÕt (1) TK 222, 228 Gãp vèn liªn doanh cho thuª tµi chÝnh (2) TK 214 TK 721, 821 (Bªn cã) Nh­îng b¸n thanh lý TSC§ (3) TK 214 TK 411 Tr¶ l¹i TSC§ cho c¸c liªn doanh cæ ®«ng (4) TK 214 b. H¹ch to¸n tæng hîp biÕn ®éng TSC§ v« h×nh * Tr­êng hîp TSC§ v« h×nh t¨ng: TSC§ v« h×nh t¨ng lªn do nh÷ng nguyªn nh©n: Mua, nhËn vèn gãp liªn doanh, tù x©y dùng nghiªn cøu, lîi thÕ th­¬ng m¹i. HiÖn nay trong c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i th× TSC§ v« h×nh th­êng chiÕm tû träng nhá. øng víi mçi tr­êng hîp cô thÓ kÕ to¸n TSC§ cÇn tiÕn hµnh xö lý vµ ph¶n ¸nh lªn sæ s¸ch kÕ to¸n cho phï hîp - c«ng viÖc nµy ®­îc m« t¶ b»ng s¬ ®å sau: S¬ ®å h¹ch to¸n t¨ng TSC§ v« h×nh TK 111, 112, 113... TK 213 - TSC§ v« h×nh TSC§ v« h×nh t¨ng theo nguyªn gi¸ Mua s¾m TSC§ v« h×nh TK 411 NhËn vèn gãp, ®­îc cÊp tÆng biÕu b»ng TSC§ v« h×nh TK 111, 112... TK 241 TSC§ v« h×nh lµ c¸c chi phÝ h×nh thµnh trong mét qu¸ tr×nh TËp hîp chi phÝ S¬ ®å h¹ch to¸n gi¶m TSC§ v« h×nh TK 213 - TSC§ v« h×nh TK 214 (2143) Tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh gi¶m theo nguyªn gi¸ Gi¶m TSC§ v« h×nh vµ ®· khÊu hao hÕt TK 222, 228 Gãp vèn liªn doanh, cho thuª tµi chÝnh TK 214 TK 821 Nh­îng b¸n, TSC§ v« h×nh TK 214 TK 411 Tr¶ l¹i TSC§ v« h×nh cho c¸c bªn liªn doanh TK 214 C. KÕ to¸n tæng hîp biÕn ®éng cña tµi s¶n cè ®Þnh ®i thuª * §èi víi thuª ho¹t ®éng: TSC§ thuª kh«ng tho¶ m·n mét trong 4 tiªu chuÈn vÒ thuª tµi chÝnh. Khi thuª ho¹t ®éng, gi÷a ®¬n vÞ ®i thuª vµ cho thuª ph¶i ký hîp ®ång, trong ®ã nªu râ lo¹i TSC§ thuª, thêi gian sö dông, h×nh thøc thanh to¸n vµ c¸c cam kÕt kh¸cthÞ tr­êng , ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n ë ®¬n vÞ ®i thuª vµ cho thuª lµ kh¸c nhau. * T¹i ®¬n vÞ ®i thuª: c¨n cø vµo hîp ®ång thuª TSC§ vµ c¸c chi phÝ kh¸c cã liªn quan ®Õn viÖc thuª ngoµi (vËn chuyÓn, bèc dì, l¾p ®Æt...) kÕ to¸n ghi: Nî TK 627, 641, 642 Cã TK 111, 112 Khi tr¶ tiÒn cho ®¬n vÞ cho thuª ghi: Nî TK 331 Cã TK 111, 112 - Ngoµi ra khi thuª TSC§ ho¹t ®éng ®¬n vÞ theo dâi trªn tµi kho¶n ngoµi b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n: TK 001 - TSC§ thuª ngoµi. Khi tiÕn hµnh thuª ho¹t ®éng, ta ghi ®¬n bªn nî TK 001. Khi tr¶ TSC§ cho bªn thuª ta ghi ®¬n bªn cã TK 001. * T¹i ®¬n vÞ cho thuª: TSC§ cho thuª vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp nªn hµng th¸ng vÉn ph¶i trÝch khÊu hao, c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc cho thuª nh­ khÊu hao TSC§ cho thuª, chi phÝ m«i giíi, giao dÞch, vËn chuyÓn, kÕ to¸n ghi: Nî TK 811 - TËp hîp chi phÝ cho thuª Cã TK 214 (2141, 2143) - KhÊu hao TSC§ cho thuª Cã TK 111, 112 - C¸c chi phÝ kh¸c §èi víi kho¶n thu vÒ cho thuª: Nî TK 111, 112, 131, 138... Cã TK 711 Víi sè thuÕ doanh thu ph¶i nép (nÕu cã) ghi: Nî TK 711 Cã TK 333 (3331) * §èi víi TSC§ thuª tµi chÝnh * TaÞ ®¬n vÞ ®i thuª: - Khi thuª TCS§ thuª tµi chÝnh, c¨n cø vµo hîp ®ång thuª, vµo biªn b¶n giao nhËn TCS§ kÕ to¸n ghi: Nî TK 212 - TCS§ - thuª tµi chÝnh (nguyªn gi¸). Nî TK 142 - chi phÝ tr¶ tr­íc (l·i thuª). Cã TK 342 - Nî dµi h¹n (tæng nî thuª TCS§). - TrÝch khÊu hao vµ tÝnh l·i vµo chi phÝ kinh doanh. Nî TK 642 - chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. Nî TK 641 - Chi phÝ nghiÖp vô kinh doanh. Cã TK 2142 - - Hao mßn TSC§ thuª tµi chÝnh. Cã TK 142 - Chi phÝ tr¶ tr­íc. - Khi kÕt thóc hîp ®ång thuª: + NÕu bªn doanh nghiÖp ®­îc chuyÓn giao quyÒn sá h÷u ta ghi chuyÓn nguyªn gi¸: Nî TK 211, 213 - TSC§ h÷u h×nh, v« h×nh. Cã TK 212 - TSC§ thuª tµi chÝnh. §ång thêi ta ghi chuyÓn gi¸ trÞ hao mßn. Nî TK 214 (2142) - Hao mßn TSC§ thuª tµi chÝnh. Cã TK 214 (2141) - Hao mßn TSC§ h÷u h×nh. Cã TK 214 (2143) - Hao mßn TSC§ v« h×nh. + NÕu ph¶i chi thªm tiÒn ®Ó mua l¹i TSC§ th× ®ång thêi víi viÖc ghi chuyÓn TSC§ thuª tµi chÝnh thµnh TSC§ thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp (ghi nh­ trªn) kÕ to¸n ph¶i ph¶n ¸nh viÖc chi tr¶ tiÒn vµ gi¸ trÞ t¨ng thªm cu¶ TSC§ ®ã, ta ghi: Nî TK 211 - TSC§ h÷u h×nh. Cã TK 111, 112. + NÕu doanh nghiÖp tr¶ l¹i TSC§ cho bªn cho thuª th× c¨n cø vµo biªn b¶n giao nhËn TSC§ ®Ó ghi gi¶m TSC§ thuª tµi chÝnh. Nî TK 214 (2142) Cã TK 212. + NÕu khÊu hao ch­a hÕt th× doanh nghiÖp ph¶i tÝnh khÊu hao cho ®ñ vµ tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh. Trong tr­êng hîp ch­a tr¶ hÕt nî th× ph¶i chuyÓn tiÒn thanh to¸n hÕt. * T¹i ®¬n vÞ cho thuª: V× thùc chÊt TSC§ cho thuª vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña bªn cho thuª, bëi vËy, kÕ to¸n ph¶i më sæ chÝ tiÕt theo dâi c¶ vÒ hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ cña TSC§ cho thuª. §ång thêi ph¶i ph¶n ¸nh sè tiÒn ph¶i thu tõng kú vÒ cho thuª: Khi giao TSC§ cho bªn ®i thuª ghi: Nî TK 228 - Gi¸ trÞ TSC§ cho thuª Nî TK 214 (2141, 2143) - Gi¸ trÞ hao mßn (nÕu cã) Cã TK 211, 213 - Nguyªn gi¸ TSC§ cho thuª Cã TK 241 - ChuyÓn gi¸ trÞ XDCB hoµn thµnh sang cho thuª §Þnh kú (th¸ng, quý, n¨m) theo hîp ®ång ph¶n ¸nh sè tiÒn thu vÒ cho thuª tõng kú (c¶ vèn vµ l·i): Nî TK 111, 112, 131 Cã TK 711 §ång thêi x¸c ®Þnhgi¸ trÞ TSC§ cho thuª ph¶i thu håi trong qu¸ tr×nh ®Çu t­: Nî TK 811 Cã TK 228 NÕu chuyÓn quyÒn së h÷u hoÆc b¸n cho bªn ®i thuª tr­íc khi hÕt h¹n hoÆc khi hÕt h¹n cho thuª th× kÕ to¸n ph¶i ph¶n ¸nh phÇn vèn ®Çu t­ cho thuª ch­a thu håi vµ sè thu vÒ nh­îng b¸n: - Víi sè thu vÒ chuyÓn nh­îng tµi s¶n: Nî TK 111, 112, 131 Cã TK 711 - Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ vèn ®Çu t­ cho thuª cßn l¹i ch­a thu håi: Nî TK 811 Cã TK 228 - NÕu nhËn l¹i TSC§ khi hÕt h¹n cho thuª, c¨n cø gi¸ trÞ ®­¬c ®¸nh gi¸ l¹i, ghi t¨ng TSC§. Nî TK 211, 213 - Gi¸ trÞ ®­îc ®¸nh gi¸ l¹i khi nhËn. Nî TK 811 (hoÆc cã TK 711) - PhÇn chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ cßn l¹i ch­a thu håi víi gi¸ trÞ ®­îc ®¸nh gi¸ l¹i Cã TK 228 - Gi¸ trÞ cßn l¹i ch­a thu håi. 3. H¹ch to¸n chi tiÕt t¨ng gi¶m TSC§ TSC§ cña doanh nghiÖp ph¶i ®­îc h¹ch to¸n chi tiÕt theo tõng ®èi t­îng ghi TSC§ nh­ lµ: M¸y mãc thiÕt bÞ; ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn; b»ng ph¸t minh s¸ng chÕ... Mçi ®èi t­îng ghi TSC§ sÏ ®­îc theo dâi trªn mét thÎ TSC§. Mäi tr­êng hîp biÕn ®éng cña TSC§ ®Òu ph¶i lËp biªn b¶n, chøng tõ cÇn thiÕt vµ thùc hiÖn theo ®óng quy ®Þnh ®Ó hoµn chØnh hå s¬ . Hå s¬ nµy ®­îc chuyÓn vÒ phßng kÕ to¸n doanh nghiÖp vµ kÕ to¸n TSC§ tiÕn hµnh kÕ to¸n tæng hîp TSC§ (ghi ®Þnh kho¶n, lËp phiÕu ®Þnh kho¶n, ghi vµo nhËt ký chøng tõ sè 9, ghi sæ c¸i...) sau ®ã sÏ ®­îc kÕ to¸n chi tiÕt. CÇn l­u ý t»ng h¹ch to¸n chi tiÕt TSC§ võa ph¶i theo dâi mét c¸ch chi tiÕt TSC§ theo tõng lo¹i tõng thø nh­ ®· quy ®Þnh theo c¸c tµi kho¶n cÊp I, cÊp II (TSC§ h÷u h×nh, TSC§ v« h×nh, TSC§ thuª tµi chÝnh); theo c¸c bé phËn sö dông, c¸c ®Þa ®iÓm ®Æt TSC§ ®ång thêi ph¶i ®­îc më c¸c sæ chi tiÕt ®Ó theo dâi mét c¸ch cô thÓ t×nh h×nh sö dông, biÕn ®éng TSC§ trªn ph¹m vi toµn doanh nghiÖp. Theo chÕ ®é kÕ to¸n míi ban hµnh theo quyÕt ®Þnh sè 1141 - TC/Q§/C§KT ngµy 01 th¸ng 11 n¨m 1995 cña Bé tµi chÝnh th× khi ph¸t sinh c¸c nghiÖp vô liªn quan tíi biÕn ®éng TSC§ cña ®¬n vÞ, viÖc theo dâi, h¹ch to¸n chi tiÕt TSC§ ®­îc tiÕn hµnh trªn c¸c lo¹i sæ s¸ch sau ®©y: - Sè t¨ng gi¶m TSC§ - Sè chi tiÕt TSC§. 4. KÕ to¸n khÊu hao TSC§ TSC§ trong qu¸ tr×nh tham gia vµo ho¹t ®éng kinh doanh nã bÞ bao mßn dÇn vÒ gi¸ trÞ vµ hiÖn vËt, phÇn gi¸ trÞ hao mßn nµy ®­îc chuyÓn dÞch vµo chi phÝ kinh doanh d­íi h×nh thøc trÝch khÊu hao, Nh­ vËy khÊu hao TSC§ chÝnh lµ phÇn biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña phÇn gi¸ trÞ TSC§ ®· hao mßn, hao mßn TSC§ lµ hiÖn t­îng kh¸ch quan lµm gi¶m gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông cña TSC§ trong khi môc ®Ých cña viÖc trÝch khÊu hao TSC§ lµ biÖn ph¸p chñ quan nh»m thu håi vèn ®Çu t­ ®Ó t¸i s¶n xuÊt TSC§ khi nã bÞ h­ háng. Hao mßn TSC§ ®­îc chia lµm hai lo¹i: Hao mßn h÷u h×nh vµ hao mßn v« h×nh 4.1. Ph­¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao TSC§ §Ó c«ng viÖc kÕ to¸n khÊu hao TSC§ phôc vô thiÕt thùc cho nhu cÇu qu¶n lý th× khÊu hao TSC§ ph¶i ®­îc tÝnh to¸n theo c¸c c¸ch thøc khoa häc vµ chÝnh x¸c. HiÖn nay viÖc tÝnh to¸n khÊu hao TSC§ cã thÓ tiÕn hµnh theo nhiÒu c¸ch kh¸c nhau mµ viÖc lùa chän ph­¬ng ph¸p khÊu hao nµo lµ tuú thuéc vµo quy ®Þnh cña Nhµ n­íc vÒ chÕ ®é quy ®Þnh qu¶n lý tµi s¶n ®èi víi doanh nghiÖp vµ yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp.HiÖn nay ®a sè c¸c doanh nghiÖp ¸p dông ph­¬ng ph¸p khÊu hao b×nh qu©n : - Ph­¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao b×nh qu©n (cßn gäi lµ ph­¬ng ph¸p khÊu hao ®­êng th¼ng). Ph­¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao b×nh qu©n hiÖn nay ®­îc ®a sè c¸c doanh nghiÖp ¸p dông v× ph­¬ng ph¸p nµy tÝnh to¸n kh¸ ®¬n gi¶n. Theo ph­¬ng ph¸p nµy møc khÊu hao TSC§ hµng n¨m ®­îc tÝnh theo c«ng thøc: = Møc khÊu hao Nguyªn gi¸ TSC§ b×nh qu©n hµng n¨m Thêi gian h÷u dông NÕu doanh nghiÖp trÝch khÊu hao cho tõng th¸ng th× lÊy sè khÊu hao hµng n¨m chia cho 12 th¸ng, hoÆc khÊu hao tõng quý th× chia cho 4 quý. Trong c«ng thøc trªn, thêi gian h÷u dông cña TSC§ lµ mét sè ­íc tÝnh nªn kÕt qu¶ sè khÊu hao tÝnh ®­îc còng chØ lµ sè ­íc tÝnh. Ngoµi ra, doanh nghiÖp cã thÓ sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p sau: Ph­¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao theo s¶n l­îng (doanh sè) Ph­¬ng ph¸p khÊu hao theo sè d­ gi¶m dÇn Ph­¬ng ph¸p khÊu hao theo tæng c¸c n¨m sö dông 4.2. Tæ chøc kÕ to¸n khÊu hao TSC§ C¸ch thøc h¹ch to¸n khÊu hao TSC§ ®­îc m« t¶ nh­ sau: TK 214 TK TK 627 (6274) TK 641 (6414) TK 642 (6424) TK 009 TK 241 5. KÕ to¸n söa ch÷a TSC§ Do trong qu¸ tr×nh sö dông, TSC§ bÞ hao mßn vµ h­ háng tõng bé phËn kh«ng ®Òu nhau. Do vËy ®Ó kh«i phôc kh¶ n¨ng ho¹t ®éng b×nh th­êng cña TSC§, ®¶m b¶o an toµn trong ho¹t ®éng kinh doanh, cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh söa ch÷a, thay thÕ nh÷ng bé phËn, chi tiÕt cña TSC§ bÞ hao mßn, h­ háng cã ¶nh h­ëng tíi ho¹t ®éng cña TSC§. XuÊt ph¸t tõ ®ã ®ßi hái ph¶i tæ chøc h¹ch to¸n c«ng viÖc söa ch÷a TSC§ nh»m ph¶n ¸nh mét c¸ch chÝnh x¸c, kÞp thêi chi phÝ söa ch÷a vµ tÝnh gi¸ thµnh cho c¸c c«ng viÖc söa ch÷a hoµn thµnh. Tõ ®ã tiÕn hµnh ph©n bæ ®óng ®¾n chi phÝ vµ söa ch÷a TSC§ vµo chi phÝ kinh doanh còng nh­ c¸c ®èi t­îng liªn quan trong doanh nghiÖp. - §Ó cã thÓ tiÕn hµnh söa ch÷a TSC§ ®¬n vÞ sö dông hai ph­¬ng thøc lµ: h×nh thøc thuª ngoµi vµ h×nh thøc tù lµm. øng víi mçi ph­¬ng thøc söa ch÷a TSC§ mµ doanh nghiÖp ¸p dông th× kü thuËt kÕ to¸n còng kh¸c nhau, thÓ hiÖn qua s¬ ®å sau: S¬ ®å h¹ch to¸n tæng qu¸t söa ch÷a TSC§ TK 111, 112, 152, 334 TK 627, 641, 642 Chi phÝ söa ch÷a nhá, lÆt vÆt Tù lµm TK 142 TK 2413 Ph©n bæ dÇn Ngoµi kÕ ho¹ch TËp hîp chi phÝ söa ch÷a lín KÕt chuyÓn gi¸ thµnh söa ch÷a TK 331 TK 335 Thuª ngoµi TrÝch tr­íc Trong kÕ ho¹ch Chi phÝ söa ch÷a nhá, lÆt vÆt PhÇn II Thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n tµi s¶n cè ®Þnh t¹i c«ng ty x¨ng dÇu tØnh h­ng yªn I. Giíi thiÖu chung vÒ C«ng t¸c kÕ to¸n TSC§ ë c«ng ty x¨ng dÇu tØnh h­ng yªn. C«ng ty x¨ng dÇu TØnh H­ng Yªn ( §Þa chØ: §­êng NguyÔn V¨n Linh - ThÞ x· H­ng Yªn, TØnh H­ng Yªn) lµ mét doanh nghiÖp th­¬ng m¹i Nhµ n­íc ho¹t ®éng víi t­ c¸ch lµ mét thµnh viªn cña Tæng C«ng ty x¨ng dÇu ViÖt Nam, cã nhiÖm vô tæ chøc tiÕp nhËn tõ Tæng C«ng ty X¨ng dÇu ViÖt Nam vµ b¸n, tho¶ m·n nhu cÇu vÒ tiªu thô x¨ng dÇu trªn ®Þa bµn TØnh H­ng Yªn vµ mét sè vïng phô cËn c¸c tØnh b¹n nh­: Th¸i B×nh vµ Nam Hµ. XuÊt ph¸t tõ ®Æc thï vÒ c¬ cÊu tæ chøc vµ ho¹t ®éng kinh doanh, bé m¸y qu¶n lý vµ bé m¸y kÕ to¸n cña C«ng ty ®­îc tæ chøc theo d¹ng trùc tuyÕn chøc n¨ng vµ víi quy m« cña m×nh C«ng ty sö dông h×nh thøc nhËt ký chøng tõ ®Ó ghi sæ kÕ to¸n. §iÒu nµy ®· t¹o thuËn lîi rÊt lín ®Ó kÕ to¸n ph¸t huy hai chøc n¨ng ph¶n ¸nh vµ gi¸m ®èc, phôc vô c«ng t¸c qu¶n lý TSC§ t¹i C«ng ty. §èi víi mçi tr­êng hîp biÕn ®éng TSC§ cô thÓ kÕ to¸n ®Òu t¹o lËp ®Çy ®ñ chøng tõ ban ®Çu cÇn thiÕt (biªn b¶n giao nhËn TSC§; biªn b¶n thanh lý TSC§...) vµ tiÕn hµnh ph¶n ¸nh chÝnh x¸c vµo sæ s¸ch kÕ to¸n theo tr×nh tù: - LËp phiÕu ®Þnh kho¶n. - Ghi vµo sæ chi tiÕt TSC§. - Ghi vµo nhËt ký chøng tõ sè 9 (®èi víi tr­êng hîp gi¶m TSC§) - Ghi vµo sæ c¸i. VÒ phÇn hµnh kÕ to¸n khÊu hao, hµng th¸ng c¨n cø vµo c¸c chøng tõ liªn quan kÕ to¸n lËp b¶ng ph©n bæ chÝnh x¸c khÊu hao vµ ghi vµo sæ c¸i t­¬ng øng. Tíi cuèi niªn ®é kinh doanh lËp b¶ng thÓ hiÖn t×nh h×nh trÝch khÊu hao trong n¨m. §èi víi kÕ to¸n söa ch÷a TSC§: chi phÝ söa ch÷a hµng th¸ng ®­îc kÕ to¸n ph¶n ¸nh trªn sæ chi tiÕt chi phÝ söa ch÷a TSC§. II. §¸nh gi¸ chung c«ng t¸c tæ chøc h¹ch to¸n TSC§ ë c«ng ty x¨ng dÇu TØnh h­ng yªn Qua t×m hiÓu thùc tÕ t¹i C«ng ty X¨ng dÇu TØnh H­ng Yªn t«i thÊy nh×n chung c«ng t¸c qu¶n lý TSC§ còng nh­ viÖc tæ chøc h¹ch to¸n TSC§ ®­îc thùc hiÖn kh¸ tèt. Tuy nhiªn bªn c¹nh ®ã còng béc lé nh÷ng khiÕm khuyÕt ®ßi hái ph¶i cã gi¶i ph¸p thiÕt thùc h¬n. §iÒu nµy ®­îc thÓ hiÖn cô thÓ nh­ sau: 1. Nh÷ng ­u ®iÓm MÆc dï míi thµnh lËp vµ ®i vµo ho¹t ®éng ®­îc 6 n¨m (1996 - 2001), ®­îc t¸ch ra tõ C«ng ty x¨ng dÇu tØnh H¶i H­ng (cò) nay t¸ch thµnh H¶i D­¬ng vµ H­ng Yªn. C«ng ty X¨ng dÇu TØnh H­ng Yªn ®· t¹o lËp ®­îc mét thÕ ®øng v÷ng trªn thÞ tr­êng víi tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n hµng n¨m nhanh vµ ®ång ®Òu trªn c¸c mÆt: s¶n l­îng b¸n 25%; doanh thu b¸n hµng 24%; nép ng©n s¸ch 27%; thu nhËp b×nh qu©n ng­êi lao ®éng 29%. Cã ®­îc ®iÒu ®ã lµ do sù cè g¾ng, nç lùc cña toµn thÓ l·nh ®¹o, c¸n bé c«ng nh©n viªn c«ng ty víi sù chØ ®¹o s¸t sao cña Tæng C«ng ty X¨ng dÇu ViÖt Nam.Trong ®ã kh«ng thÓ kh«ng kÓ ®Õn sù ®ãng gãp cña bé m¸y kÕ to¸n c«ng ty nãi chung vµ kÕ to¸n TSC§ nãi riªng ®· lµm trßn bæn phËn cña m×nh lµ ®¸p øng ®­îc yªu cÇu kinh doanh ®Ò ra: - Bé m¸y kÕ to¸n cña c«ng ty ®­îc tæ chøc theo d¹ng trôc tuyÕn kÕt hîp víi sù ph©n c«ng, ph©n cÊp mét c¸ch hîp lý ®· lµm t¨ng tÝnh chuyªn m«n ho¸ cña c«ng viÖc kÕ to¸n ®ång thêi lµm t¨ng tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cña c¸n bé nh©n viªn kÕ to¸n. Trong ®ã vÒ phÇn hµnh kÕ to¸n TSC§ do kÕ to¸n TSC§ vµ c«ng cô dông cô ®¶m nhiÖm t¹i v¨n phßng c«ng ty víi sù gióp ®ì cña hai nh©n viªn kÕ to¸n trî lý theo dâi t×nh h×nh TSC§ t¹i hai chi nh¸nh (chi nh¸nh X¨ng dÇu Phè Gi¸c ThÞ trÊn V­¬ng Tiªn L÷ vµ chi nh¸nh x¨ng dÇu Kim §éng - chñ yÕu thùc hiÖn viÖc h¹ch to¸n ban ®Çu TSC§ vµ lËp c¸c b¶ng biÓu liªn quan göi vÒ cho kÕ to¸n TSC§ t¹i v¨n phßng C«ng ty). §iÒu nµy ®· gióp cho c«ng t¸c h¹ch to¸n vµ do ®ã c«ng t¸c qu¶n lý TSC§ ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch chÆt chÏ vµ xuyªn suèt. - C«ng t¸c tæ chøc h¹ch to¸n TSC§ t¹i c«ng ty ®· tu©n thñ vµ thùc hiÖn ®óng chÕ ®é, thÓ lÖ quy ®Þnh cña nhµ n­íc trªn tinh thÇn chØ ®¹o cña Tæng C«ng ty X¨ng dÇu ViÖt nam - KÕ to¸n TSC§ t¹i c«ng ty ®· ®¶m b¶o ®­îc viÖc ph¶n ¸nh ®óng vµ chÝnh x¸c c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh biÓu hiÖn cô thÓ trªn c¸c mÆt: - Ng­êi ®¶m nhËn phÇn hµnh kÕ to¸n TSC§ vµ c«ng cô dông cô cña C«ng ty lµ c¸n bé cã tr×nh ®é vµ n¨ng lùc chuyªn m«n, cã t¸c phong lµm viÖc khoa häc , nghiªm tóc. - ViÖc ¸p dông h×nh thøc NKCT ®Ó ghi sæ kÕ to¸n lµ phï hîp víi quy m« cña C«ng ty. C«ng t¸c kÕ to¸n cña C«ng ty trong ®ã cã phÇn hµnh kÕ to¸n TSC§ ®· mét phÇn ®­îc vi tÝnh ho¸: lµ mét doanh nghiÖp Nhµ n­íc cã quy m« kh¸ lín ®Ó gi¶m bít lao ®éng gi¶n ®¬n, kÝch thÝch lao ®éng s¸ng t¹o, c«ng ty ®· ®­a hÖ thèng m¸y vi tÝnh vµo sö dông trong ®ã t¹i phßng kÕ to¸n ®­îc trang bÞ 6 chiÕc (thuéc thÕ hÖ 486, 586). - Tãm l¹i, xÐt vÒ mÆt khoa häc còng nh­ nghÖ thuËt tæ chøc vµ thùc hiÖn,c«ng t¸c kÕ to¸n TSC§ t¹i c«ng ty x¨ng dÇu TØnh H­ng Yªn ®· thùc hiÖn kh¸ tèt hai chøc n¨ng th«ng tin vµ kiÓm tra, kh¼ng ®Þnh lµ c«ng cô ®¾c lùc phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý gãp phÇn gi¶m chi phÝ kinh doanh, t¨ng lîi nhuËn, t¨ng thu cho ng©n s¸ch, n©ng cao ®êi sèng c«ng nh©n viªn... t¹o tiÒn ®Ò cho c«ng ty ngµy cµng kh¼ng ®Þnh ®­îc m×nh trªn thÞ tr­êng. 2. Nh÷ng h¹n chÕ Thùc tÕ lµ t¹i c«ng ty x¨ng dÇu TØnh H­ng Yªn, kÕ to¸n TSC§ ®· tá ra lµ mét c«ng cô ®¾c lùc phôc vô cho viÖc ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý TSC§. Tuy nhiªn ®Ó c«ng t¸c h¹ch to¸n TSC§ nãi riªng vµ viÖc qu¶n lý TSC§ cña c«ng ty nãi chung ngµy mét hiÖu qu¶ h¬n th× khi ®¸nh gi¸ kh«ng nªn chØ nh×n thÊy c¸i tèt, c¸i lµm ®­îc... mµ vÊn ®Ò lµ ph¶i ®­a ra mét c¸ch thùc tÕ vµ kh¸ch quan nhÊt nh÷ng mÆt cßn h¹n chÕ cña c«ng t¸c nµy. Qua nghiªn cøu thùc tÕ t¹i c«ng ty x¨ng dÇu TØnh H­ng Yªn t«i thÊy bªn c¹nh nh÷ng ®ãng gãp tÝch cùc cho c«ng t¸c qu¶n lý viÖc tæ chøc h¹ch to¸n TSC§ vÉn cßn mét sè h¹n chÕ sau: - C«ng ty ¸p dông h×nh thøc NK - CT lµ phï hîp víi quy m« cña ®¬n vÞ, gi¶m bít ®­îc khèi l­îng c«ng viÖc ghi chÐp trïng lËp hµng ngµy, chuyªn m«n ho¸ lao ®éng kÕ to¸n. Do ®ã n¨ng suÊt lao ®éng, chÊt l­îng c«ng viÖc kÕ to¸n nãi chung còng nh­ kÕ to¸n TSC§ ®­îc n©ng cao nh­ng h×nh thøc nµy còng g©y c¶n trë cho viÖc ¸p dông m¸y vi tÝnh trong ph¹m vi toµn c«ng ty nhÊt lµ viÖc liªn l¹c, nèi m¹ng gi÷© v¨n phßng c«ng ty víi c¸c chi nh¸nh trùc thuéc v× tr×nh ®é cña nh©n viªn kÕ to¸n ch­a thËt ®ång ®Òu. - Cã nh÷ng TSC§ mµ theo kÕ ho¹ch ®· hÕt thêi gian sö dông h÷u Ých hoÆc ®· cò, l¹c hËu, n¨ng lùc ho¹t ®éng kÐm... kh«ng phï hîp v¬Ý yªu cÇu kinh doanh hiÖn t¹i cña c«ng ty mµ kÕ to¸n ch­a cã biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó thanh lý, nh­îng b¸n TSC§ nh»m thu håi vèn nhanh nhÊt cho ®¬n vÞ, gi¶m bít ¶nh h­ëng cña chóng ®èi víi kÕt qu¶ kinh doanh chung. - C«ng ty rÊt quan t©m tíi viÖc ®Çu t­ mua s¾m TSC§ tuy nhiªn viÖc ®Çu t­ nµy ch­a thËt hiÖu qña, bëi lÏ l­îng TSC§ ®em nh­îng b¸n l¹i vµ ®iÒu ®éng lµ kh¸ lín. - C«ng viÖc ph©n tÝch hiÖu qu¶ cña viÖc sö dông TSC§ ch­a ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch th­êng xuyªn. - ChÊt l­îng c«ng viÖc kÕ to¸n nãi chung vµ hiÖu qu¶ cña kÕ to¸n TSC§ nãi riªng còng bÞ h¹n chÕ bëi tr×nh ®é, n¨ng lùc cña kÕ to¸n viªn trong ph¹m vi toµn C«ng ty ch­a thËt ®ång ®Òu. - KÕ to¸n TSC§ ch­a ®­îc lËp mét b¶n danh s¸ch toµn bé TSC§ cña C«ng ty ®­îc ®Çu t­ mua s¾m còng nh­ lo¹i bá, nh­îng b¸n l¹i trong mçi niªn ®é kinh doanh ®Ó nh»m t¹o thuËn lîi cho c«ng t¸c qu¶n lý TSC§. - KÕ to¸n TSC§ ch­a tÝnh tæng møc khÊu hao hµng n¨m ®Ó C«ng ty cã kÕ ho¹ch t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n TSC§. - ViÖc ®¸nh gi¸ TSC§ tuy cã ®­îc thùc hiÖn theo ®óng chÕ ®é, thÓ lÖ quy ®Þnh nh­ng ch­a ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch ®Þnh kú (gi¶ sö sau mçi quý hoÆc nöa n¨m mét lÇn). V× vËy ch­a t¹o ra ®­îc mét hÖ thèng th«ng tin cËp nhËt h¬n vÒ gi¸ nguyªn thuû, trÞ gi¸ hiÖn thêi còng nh­ biÕt ®­îc chªnh lÖch gi÷a chóng ®Ó cã nh÷ng ®iÒu chØnh hîp lý vµ kÞp thêi. - Tµi s¶n cã ®Þnh cã lóc ch­a ph¸t huy hÕt c«ng suÊt chøng tá sù ®Çu t­ vµo TSC§ cßn l·ng phÝ ( nh­ ®éi xe cña C«ng ty hiÖn t¹i trªn 30 chiÕc mµ cã thêi ian chØ ph¶i lµm ca, hÖ thèng m¸y vi tÝnh cña c¨n phßng C«ng ty cßn nhiÒu lóc bá kh«ng...) Nh­ vËy, ®Ó tiÕp tôc ph¸t huy, t¨ng c­êng nh÷ng ­u ®iÓm, nh÷ng thÕ m¹nh ®· t¹o vµ ®¹t ®­îc ®ång thêi kh¾c phôc h¹n chÕ tiÕn tíi lo¹i bá nh÷ng ®iÒu kh«ng ®¸ng cã trong c«ng t¸c tæ chøc h¹ch to¸n TSC§ t¹i C«ng ty x¨ng dÇu TØnh H­ng Yªn th× vÊn ®Ò lµ ph¶i cã ph­¬ng h­íng, biÖn ph¸p ®æi míi, hoµn thiÖn c«ng t¸c nµy sao cho ngµy cµng ®¸p øng tèt h¬n cho nhu cÇu qu¶n lý ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty trong c¬ chÕ thÞ tr­êng hiÖn nay. PhÇn III. Mét sè ý ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c tæ chøc h¹ch to¸n TSC§ t¹i C«ng ty x¨ng dÇu TØnh H­ng Yªn hiÖn nay Cïng víi tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc ®ang diÔn ra m¹nh mÏ, ch¾c ch¾n vai trß chñ ®¹o cña c¸c thµnh phÇn kinh doanh quèc doanh sÏ cµng ®­îc cñng cè vµ nh­ vËy vµ vai trß cña TSC§ còng sÏ ngµy cµng n©ng lªn ®Ó ®¶m b¶o cho c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i Nhµ n­íc gi÷ vµ kh¼ng ®Þnh vai trß chñ ®¹o ®ã. ý thøc ®­îc ®iÒu nµy ®Ó cã nh÷ng biÖn ph¸p qu¶n lý vµ sö dông TSC§ sao cho phï hîp víi ®Æc thï kinh doanh, víi kh¶ n¨ng cña C«ng ty ®ång thêi ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ®ßi hái cña t×nh h×nh míi chÝnh lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông TSC§ t¹i C«ng ty x¨ng dÇu H­ng Yªn. Tr­íc hÕt cÇn x¸c ®Þnh mét c¸ch râ rµng vµ cã hÖ thèng nh÷ng nh©n tè cã ¶nh h­ëng tíi c«ng t¸c qu¶n lý vµ sö dông TSC§ t¹i C«ng ty (nguån vèn h×nh thµnh TSC§; n¬i cung cÊp TSC§; chÕ ®é b¶o d­ìng; tr×nh ®é kÕ to¸n TSC§...) còng nh­ ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc ®©u lµ biÖn ph¸p cÇn thùc hiÖn ngay, cã ý nghÜa tr­íc m¾t vµ ®©u lµ biÖn ph¸p cÇn thùc hiÖn l©u dµi. Qua qu¸ tr×nh t×m hiÓu thùc tÕ t¹i C«ng ty, t«i xin m¹nh d¹n tr×nh bµy mét sè biÖn ph¸p sau mong r»ng sÏ ®ãng gãp vµo viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông TSC§ t¹i C«ng ty. * T¨ng c­êng doanh sè b¸n ra ®Ó t¨ng nguån vèn h×nh thµnh TSC§: HiÖn t¹i nguån vèn h×nh thµnh TSC§ ®­îc t¹o lËp tõ ba nguån: Vay tõ tæng C«ng ty x¨ng dÇu ViÖt Nam, nguån vèn khÊu hao c¬ b¶n vµ nguån vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn (trÝch lîi nhuËn C«ng ty). Trong ba nguån nµy ta thÊy nguån vèn tõ tæng C«ng ty lµ chØ cã h¹n, t¨ng nguån vèn khÊu hao c¬ b¶n còng kh«ng cã lîi. Nh­ vËy chØ cã biÖn ph¸p t¨ng c­êng nguån vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn dµnh cho mua s¾m TSC§. Muèn vËy ph¶i t¨ng doanh sè b¸n ra vµ gi¶m mäi kho¶n chi phÝ ®Ó t¨ng lîi nhuËn ®Ó l¹i doanh nghiÖp. Theo h­íng t¨ng doanh sè b¸n ra C«ng ty cÇn më réng, ph¸t triÓn ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh. V× tØnh H­ng Yªn cã vïng gi¸p ranh víi tØnh b¹n nhiÒu nh­ Th¸i B×nh, Nam Hµ, Hµ T©y, H¶i D­¬ng, ®Æc biÖt lµ thñ ®« Hµ Néi. Nh­ vËy, C«ng ty cÇn n©ng cÊp, më réng m¹ng l­íi CHXD th«ng qua c¸c h×nh thøc liªn doanh liªn kÕt víi c¸c tØnh nªu trªn hoÆc thuª ®Þa ®iÓm më thªm c¸c cöa hµng. C«ng ty còng cÇn cã biÖn ph¸p râ rµng, ­u tiªn ®èi víi tõng tr­êng hîp mua lÎ hay mua nhiÒu, mua bu«n, nãi chung C«ng ty cÇn chó ý tíi mÊy ®iÓm sau: - C¸c CHXD cÇn phôc vô kh¸ch hµng tèt h¬n, lÊy ch÷ tÝn lµm ®Çu thùc hiÖn v¨n minh th­¬ng nghiÖp nh»m thu hót kh¸ch hµng. - C¸c thñ tôc ký kÕt hîp ®ång, thanh to¸n víi kh¸ch hµng ph¶i gän nhÑ, viÖc vËn chuyÓn giao nhËn hµng ho¸ ph¶i nhanh chãng, kÞp thêi, t¹o thuËn lîi nhÊt cho kh¸ch hµng. - Chó ý t×m ®iÓm b¸n hµng vµ lùa chän ph­¬ng thøc b¸n hµng phï hîp. Tãm l¹i, b»ng c¸c biÖn ph¸p cô thÓ vµ linh ®éng C«ng ty cÇn t¨ng doanh sè b¸n ra, tõ ®ã lîi nhuËn sÏ t¨ng lªn vµ hiÓn nhiªn C«ng ty sÏ cã ®iÒu kiÖn t¨ng c­êng, t¸i s¶n xuÊt TSC§. * HiÖn t¹i, kÕ to¸n TSC§ nªn lËp ngay mét danh s¸ch nh÷ng TSC§ ®· hÕt n¨ng lùc sö dông hoÆc thùc sù kh«ng cÇn thiÕt cho ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty vµ ®Ö tr×nh b»ng v¨n b¶n lªn ban gi¸m ®èc, ®ång thêi cã kÕ ho¹ch ®¸nh gi¸, ®¨ng b¸o ®Ó tiÕn hµnh thanh lý, nh­îng b¸n thu håi vèn cho C«ng ty vµ lo¹i bá nh÷ng t¸c ®éng xÊu do TSC§ g©y ra cho ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty. * Tæ chøc lao ®éng mét c¸ch khoa häc vµ hîp lý ®èi víi kÕ to¸n TSC§ trªn c¬ së thùc hiÖn quyÒn tù chñ vÒ tµi chÝnh, ph¸t huy tÝnh chñ ®éng s¸ng t¹o cña ng­êi lao ®éng trong qu¶n lý t×nh h×nh sö dông TSC§ cña C«ng ty. Tæ chøc khoa häc lao ®éng kÕ to¸n TSC§ cÇn ®i ®«i víi viÖc tæ chøc khoa häc vµ hîp lý c«ng viÖc kÕ to¸n TSC§ bao gåm viÖc lùa chän vµ x¾p xÕp l¹i hÖ thèng sæ s¸ch mét c¸ch hîp lý, tr×nh tù luËn chuyÓn chøng tõ mét c¸ch khoa häc,vËn dông m¸y vi tÝnh mét c¸ch linh ®éng vµ hiÖu qu¶... TÝnh khoa häc vµ hîp lý còng kh«ng thÓ t¸ch rêi víi viÖc nã ph¶i phï hîp víi ®Æc thï, víi m« h×nh kinh doanh cña C«ng ty, kh«ng ph©n biÖt lµ kÕ to¸n chi tiÕt hay kÕ to¸n tæng hîp TSC§. * Phßng kÕ to¸n cña C«ng ty ®· cã kiÓm to¸n viªn néi bé, C«ng ty cÇn t¨ng c­êng kh©u kiÓm so¸t néi bé nµy ®Ó kiÓm tra viÖc thùc hiÖn c«ng viÖc kÕ to¸n, tõ ®ã n©ng tÝnh nghiªm tóc, hiÖu qu¶ cña c«ng viÖc kÕ to¸n nãi chung vµ chÊt l­îng cña phÇn hµnh kÕ to¸n TSC§ nãi riªng. * §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ vµ tËn dông h¬n n÷a hÖ thèng m¸y vi tÝnh C«ng ty cÇn xem xÐt, nghiªn cøu t¹o lËp ch­¬ng tr×nh phÇn mÒm phï hîp, cÇn hiÓu b¶n chÊt m¸y vi tÝnh chØ lµ c«ng cô trî gióp chø kh«ng thÓ thay thÕ hoµn toµn c«ng viÖc cña kÕ to¸n viªn, C«ng ty cÇn t¨ng c­êng chÕ ®é b¶o d­ìng ®Þnh kú vµ nÕu ®­îc tiÕn hµnh nèi m¹ng gi÷a v¨n phßng C«ng ty víi c¸c Chi nh¸nh. §iÒu nµy sÏ t¹o thuËn lîi rÊt lín cho c«ng t¸c truy nhËp th«ng tin. C«ng ty còng cÇn cã kÕ ho¹ch cô thÓ ®Ó n©ng cao tr×nh ®é hiÓu biÕt vÒ m¸y vi tÝnh cho nh©n viªn kÕ to¸n. * X©y dùng vµ ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé cã tr×nh ®é qu¶n lý kinh tÕ vµ qu¶n trÞ kinh doanh giái, bao gåm viÖc t¨ng c­êng viÖc ®µo t¹o, båi d­ìng thªm kiÕn thøc vÒ qu¶n lý. luËt, tin häc, ngo¹i ng÷, Marketing... Cho hä còng nh­ t¹o lËp tinh thÇn ®oµn kÕt, gióp ®ì lÉn nhau gi÷a toµn thÓ c¸n bé c«ng nh©n viªn cña C«ng ty. * C«ng ty ®· cã tr¹m dÞch vô kü thuËt riªng, v× vËy cÇn ®Çu t­ thªm vèn t»n c­êng sù ho¹t ®éng cña tæ chøc nµy ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶, n¨ng lùc sö dông cña TSC§. * T¨ng c­êng h¬n n÷a c«ng t¸c ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông TSC§. CÇn cã nhËn thøc ®óng vÒ vai trß cña c«ng t¸c nµy nã sÏ ®­a ra mét bøc tranh kh¸ch quan nhÊt vÒ t×nh h×nh sö dông TSC§ t¹i C«ng ty mµ trªn c¬ së ®ã cã thÓ thÊy nh÷ng ­u ®iÓm mµ C«ng ty cÇn tiÕp tôc ph¸t huy còng nh­ nh÷ng h¹n chÕ cÇn kh¾c phôc ®Ó cã kÕ ho¹ch sö dông TSC§ mét c¸ch hiÖu qu¶ h¬n ë niªn ®é kinh doanh tíi. * Thùc hiÖn mét c¸ch khoa häc vµ nghiªm tóc c«ng t¸c lËp dù to¸n mua s¾m TSC§, dù to¸n söa ch÷a lín TSC§... C«ng viÖc nµy sÏ t¹o cho C«ng ty sù chñ ®éng trong viÖc sö dông nguån tµi chÝnh ®èi víi TSC§, tõ ®ã cã kÕ ho¹ch t¹o nguån... nh»m tiÕt kiÖm h¬n n÷a chi phÝ tõ viÖc mua s¾m, söa ch÷a TSC§. KÕt luËn Nh­ vËy kh«ng chØ trªn lý thuyÕt mµ qua t×m hiÓu thùc tÕ chóng ta cµng thÊy r»ng TSC§ lµ rÊt cÇn thiÕt ®Ó ho¹t ®éng s¶n xuÊt - kinh doanh diÔn ra hiÖu qu¶. D­íi gi¸c ®é vi m« nã cã thÓ lµm t¨ng lîi nhuËn, c¶i thiÖn n©ng cao møc sèng cña c«ng nh©n viªn. Trªn b×nh diÖn vÜ m«, nã thóc ®Èy viÖc t¨ng tÝch luü x· héi, phôc vô sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. §ãng gãp vµo viÖc thùc hiÖn môc tiªu lîi nhuËn vµ phóc lîi x· héi ®ã, hÖ thèng th«ng tin kÕ to¸n ®· ph¸t huy chøc n¨ng ph¶n ¸nh vµ gi¸m ®èc mét c¸ch hiÖu qu¶ trong c«ng t¸c qu¶n lý tµi s¶n nãi chung vµ t¸c nghiÖp qu¶n lý TSC§ nãi riªng cña doanh nghiÖp. XÐt vÒ mÆt khoa häc còng nh­ nghÖ thuËt kÕ to¸n TSC§ t¹i C«ng ty x¨ng dÇu TØnh H­ng Yªn ®· ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch nghiªm tóc vµ hiÖu qu¶, ®¸p øng vÒ c¬ b¶n yªu cÇu ®Æt ra vÒ qu¶n lý TSC§ cña C«ng ty trong t×nh h×nh míi. Bªn c¹nh ®ã c«ng t¸c tæ chøc h¹ch to¸n TSC§ cña C«ng ty còng cßn mét sè h¹n chÕ nhÊt ®Þnh ®ßi hái c¸n bé, nh©n viªn kÕ to¸n ph¶i kh«ng ngõng trau dåi kiÕn thøc, nghiªn cøu t×m ra nh÷ng c¸ch thøc, ph­¬ng ph¸p ghi chÐp, ph¶n ¸nh th«ng tin... míi h¬n, h÷u hiÖu h¬n nh»m kh«ng ngõng ®æi míi vµ hoµn thiÖn, lµm s¾c bÐn h¬n c«ng cô kÕ to¸n. Víi tinh thÇn ®ã ë mét møc ®é nhÊt ®Þnh bµi viÕt ®· ®i s©u t×m hiÓu vµ gi¶i quyÕt ®­îc vÊn ®Ò ®Æt ra. Song thêi gian cã h¹n, bµi viÕt ch¾c sÏ cßn nh÷ng h¹n chÕ, sai sãt, t¸c gi¶ rÊt mong sù ch©m tr­íc cña thÇy c«. Cuèi cïng em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì cña c¸c thÇy c«! Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 1. Gi¸o tr×nh kÕ to¸n tµi chÝnh (§HKTQD - 1997). 2. Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ tµi chÝnh doanh nghiÖp (§HKTQD - 1997) 3. Gi¸o tr×nh tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n (§HKTQD - 1996) 4. Gi¸o tr×nh kÕ to¸n th­¬ng m¹i (§HTCKT - 1997). 5. T¹p chÝ kÕ to¸n c¸c n¨m 2000,2001. 6. HÖ thèng TK kÕ to¸n thèng nhÊt 1996 7. C¸c v¨n b¶n h­íng dÉn cña Tæng C«ng ty x¨ng dÇu ViÖt Nam vÒ viÖc ¸p dông chÕ ®é kÕ to¸n míi cho c¸c thµnh viªn trùc thuéc Tæng C«ng ty. 8. B¸o c¸o quyÕt to¸n n¨m 2000 cña C«ng ty x¨ng dÇu TØnh H­ng Yªn. 9. Nh÷ng vÊn ®Ò chuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ (Dù ¸n VIE 93 - 36 vÒ kÕ to¸n, kiÓm to¸n cña Bé tµi chÝnh 06/1999 Môc lôc Trang PhÇn I: Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tµi s¶n cè ®Þnh 2 I. Sù cÇn thiÕt ph¶i h¹ch to¸n tµi s¶n cè ®Þnh 2 1. Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm vai trß cña tµi s¶n cè ®Þnh 2 2. Yªu cÇu qu¶n lý vµ nhiÖm vô cña kÕ to¸n tµi s¶n cè ®Þnh 3 II. Ph©n lo¹i vµ ®¸nh gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh 3 1. Ph©n lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh 3 2. §¸nh gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh 5 III. Néi dung tæ chøc h¹ch to¸n tµi s¶n cè ®Þnh trong doanh nghiÖp 6 1. Thñ tôc chøng tõ vµ h¹ch to¸n ban ®Çu tµi s¶n cè ®Þnh 7 2. KÕ to¸n tæng hîp t¨ng, gi¶m tµi s¶n cè ®Þnh 8 3. H¹ch to¸n chi tiÕt t¨ng, gi¶m tµi s¶n cè ®Þnh 14 4. KÕ to¸n khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh 15 5. KÕ to¸n söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh 16 PhÇn II: Thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n tµi s¶n cè ®Þnh t¹i C«ng ty X¨ng dÇu tØnh H­ng Yªn 18 I. Giíi thiÖu chung vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n TSC§ ë C«ng ty X¨ng dÇu tØnh H­ng Yªn 18 II. §¸nh gi¸ chung c«ng t¸c tæ chøc h¹ch to¸n TSC§ ë C«ng ty X¨ng dÇu tØnh H­ng Yªn 19 1. Nh÷ng ­u ®iÓm 19 2. Nh÷ng h¹n chÕ 20 PhÇn III: Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c tæ chøc h¹ch to¸n t¹i C«ng ty X¨ng dÇu tØnh H­ng Yªn hiÖn nay 22