Chuyên đề Kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng tại Chi nhánh Hà Nội thuộc công ty Đông Bắc

h vµ gi¸m s¸t t×nh h×nh thùc hiÖn kÕt qu¶ tiªu thô, cung cÊp sè liÖu, lËp b¸o c¸o tµi chÝnh vµ lËp quyÕt to¸n ®Çy ®ñ, kÞp thêi ®Ó ®¸nh gi¸ ®óng hiÖu qu¶ tiªu thô còng nh­ viÖc thùc hiÖn nghÜa vô ®èi víi nhµ n­íc. §Ó thùc hiÖn tèt nhiÖm vô trªn kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng cÇn chó ý mét sè ®iÓm sau: X¸c ®Þnh ®óng thêi ®iÓm tiªu thô ®Ó kÞp thêi lËp b¸o c¸o b¸n hµng vµ ph¶n ¸nh doanh thu. B¸o c¸o th­êng xuyªn kÞp thêi t×nh h×nh b¸n hµng vµ thanh to¸n víi kh¸ch hµng chi tiÕt theo tõng hîp ®ång kinh tÕ... nh»m gi¸m s¸t chÆt chÏ hµng ho¸ b¸n ra, ®«n ®èc thanh to¸n, nép tiÒn b¸n hµng vµo quü. C¸c chøng tõ ban ®Çu ph¶i ®Çy ®ñ, hîp ph¸p hîp lÖ. Tæ chøc hÖ thèng chøng tõ ban ®Çu vµ tr×nh tù lu©n chuyÓn chøng tõ hîp lý, khoa häc, tr¸nh sù trïng l¾p, bá sãt, chËm chÔ. X¸c ®Þnh ®óng vµ tËp hîp ®óng, ®Çy ®ñ gi¸ vèn chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ph¸t sinh trong kú. Ph©n bæ chÝnh x¸c c¸c chi phÝ ®ã cho hµng tiªu thô. II. C¸c ph­¬ng thøc b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng C¸c ph­¬ng thøc b¸n hµng. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng tiªu thô hµng ho¸ ®­îc thùc hiÖn theo nhiÒu ph­¬ng thøc kh¸c nhau, theo ®ã hµng ho¸ vËn ®éng ®Õn tËn tay ng­êi tiªu dïng. ViÖc lùa chän vµ ¸p dông linh ho¹t c¸c ph­¬ng thøc tiªu thô ®· gãp phÇn kh«ng nhá vµo thùc hiÖn kÕ ho¹ch tiªu thô cña doanh nghiÖp. HiÖn nay c¸c doanh nghiÖp th­êng sö dông mét sè ph­¬ng thøc tiªu thô sau: Ph­¬ng thøc b¸n bu«n. B¸n bu«n hµng ho¸ ®­îc hiÓu lµ h×nh thøc b¸n hµng cho ng­êi mua trung gian ®Ó hä tiÕp tôc chuyÓn b¸n hoÆc b¸n cho c¸c nhµ s¶n xuÊt. Trong ph­¬ng thøc b¸n bu«n th× cã hai ph­¬ng thøc: B¸n bu«n qua kho: lµ b¸n bu«n hµng ho¸ mµ hµng ho¸ ®ã ®­îc xuÊt ra tõ kho b¶o qu¶n cña doanh nghiÖp. B¸n bu«n vËn chuyÓn th¼ng: lµ h×nh thøc b¸n mµ c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i sau khi tiÕn hµnh mua hµng ho¸ kh«ng ®­a vÒ nhËp kho mµ chuyÓn th¼ng ®Õn cho bªn mua. Ph­¬ng thøc b¸n lÎ Lµ ph­¬ng thøc b¸n hµng ho¸ trùc tiÕp cho nguêi tiªu dïng ®Ó sö dông vµo môc ®Ých tiªu dïng nµo ®ã. Ph­¬ng thøc hµng ®æi hµng Lµ ph­¬ng thøc tiªu thô mµ trong ®ã ng­êi b¸n ®em vËt t­ s¶n phÈm, hµng ho¸ cña m×nh ®Ó ®æi lÊy vËt t­, hµng ho¸, s¶n phÈm cña ng­êi mua. Gi¸ trao ®æi lµ gi¸ b¸n cña hµng ho¸, vËt t­, s¶n phÈm ®ã trªn thÞ tr­êng. Ph­¬ng thøc b¸n hµng ®¹i lý. Ph­¬ng thøc b¸n hµng ®¹i lý lµ ph­¬ng thøc mµ bªn chñ hµng (bªn giao ®¹i lý) xuÊt hµng giao cho bªn nhËn ®¹i lý( bªn ®¹i lý) ®Ó b¸n. Bªn ®¹i lý sÏ ®­îc h­ëng thï lao ®¹i lý d­íi h×nh thøc hoa hång hoÆc chªnh lÖch gi¸. Theo luËt thuÕ GTGT nÕu bªn ®¹i lý b¸n ®óng gi¸ theo bªn giao ®¹i lý qui ®Þnh th× toµn bé sè thuÕ sÏ do chñ hµng chÞu. Bªn ®¹i lý kh«ng ph¶i nép thuÕ trªn sè hoa hång ®­îc h­ëng. Ng­îc l¹i, nÕu bªn ®¹i lý h­ëng kho¶n chªnh lÖch gi¸ th× bªn ®¹i lý sÏ ph¶i chÞu thuÕ GTGT trªn phÇn GTGT nµy bªn chñ hµng chÞu thuÕ GTGT tÝnh trªn GTGT trong ph¹m vi cña m×nh. Ph­¬ng thøc b¸n hµng tr¶ gãp: Khi giao cho ng­êi mua th× hµng ho¸ ®­îc coi lµ hµng tiªu thô. Ng­êi mua ®­îc tr¶ tiÒn mua hµng nhiÒu lÇn. Ngoµi sè tiÒn b¸n hµng doanh nghiÖp cßn ®­îc h­ëng thªm ë ng­êi mua mét kho¶n l·i v× tr¶ chËm. 2. KÕ to¸n b¸n hµng KÕ to¸n tiªu thô hµng ho¸ ®­îc thùc hiÖn nh­ sau: 2.1 Gi¸ vèn hµng b¸n. Néi dung : TrÞ gi¸ vèn hµng xuÊt b¸n lµ gi¸ trÞ vèn thµnh phÈm, hµng hãa, lao vô, dÞch vô xuÊt b¸n trong kú. §èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®ã lµ gi¸ trÞ thùc tÕ thµnh phÈm xuÊt kho. §èi víi doanh nghiÖp th­¬ng m¹i gi¸ vèn hµng b¸n bao gåm gi¸ trÞ mua cña hµng vµ chi phÝ mua hµng. Hµng ho¸ cña doanh nghiÖp ®­îc nhËp tõ c¸c nguån, c¸c ®ît kh¸c nhau. Do ®ã khi xuÊt b¸n ph¶i ®¸nh gi¸ theo mét trong c¸c ph­¬ng ph¸p quy ®Þnh ®Ó x¸c ®Þnh trÞ gi¸ vèn hµng xuÊt b¸n. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ vèn hµng b¸n: VÒ nguyªn t¾c thµnh phÈm, hµng ho¸ xuÊt b¸n ph¶i ®­îc ph¶n ¸nh theo trÞ gi¸ thùc tÕ. Tuy nhiªn trong thùc tÕ doanh nghiÖp cã thÓ sö dông mét trong hai c¸ch ®Ó ®¸nh gi¸: §¸nh gi¸ theo gi¸ thùc tÕ vµ theo gi¸ h¹ch to¸n. Doanh nghiÖp cã thÓ sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p sau ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ vèn hµng xuÊt kho: - Ph­¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn - Ph­¬ng ph¸p nhËp tr­íc- xuÊt tr­íc - Ph­¬ng ph¸p nhËp sau- xuÊt tr­íc - Ph­¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh Chøng tõ: KÕ to¸n c¨n cø vµo chøng tõ gèc nh­ phiÕu nhËp kho, hîp ®ång mua b¸n, ho¸ ®¬n b¸n hµng...®Ó tiÕn hµnh x¸c ®Þnh gi¸ vèn. Tµi kho¶n sö dông: KÕ to¸n ph¶n ¸nh gi¸ vèn trªn TK 632- gi¸ vèn hµng b¸n KÕt cÊu TK 632: Bªn nî: Ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vèn thµnh phÈm, hµng ho¸ tiªu thô trong kú. Bªn cã: KÕt chuyÓn trÞ gi¸ vèn cña thµnh phÈm, hµng ho¸, lao vô, dÞch vô ®· cung cÊp trong kú sang TK 911- x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh Ngoµi ra kÕ to¸n cßn sö dông c¸c tµi kho¶n liªn quan kh¸c: TK156, TK611 C¸ch h¹ch to¸n: §èi víi doanh nghiÖp h¹ch to¸n thµnh phÈm, hµng ho¸ theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn: - H×nh thøc b¸n bu«n trùc tiÕp qua kho: C¨n cø vµo ho¸ ®¬n thuÕ GTGT kÕ to¸n ph¶n ¸nh doanh thu ®ång thêi ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vèn hµng xuÊt b¸n: Nî TK 632: TrÞ gi¸ vèn hµng xuÊt b¸n Cã TK 156: Hµng ho¸ - H×nh thøc b¸n bu«n vËn chuyÓn th¼ng( kh«ng qua kho) C¨n cø vµo ho¸ ®¬n mua hµng ghi sæ: Nî TK 157: Hµng göi b¸n Nî TK 1331: ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ Cã TK 331: Ph¶i tr¶ ng­êi b¸n Khi giao hµng bªn mua th«ng b¸o ®· nhËn hµng vµ tr¶ tiÒn hoÆc ch¸p nhËn thanh to¸n, kÕ to¸n ghi doanh thu ®ång thêi ph¶n ¸nh gi¸ vèn: Nî TK 632: TrÞ gi¸ vèn hµng xuÊt kho Cã TK 157: Hµng göi b¸n Tr­êng hîp b¸n nguyªn c¶ l« hµng kÕ to¸n cã thÓ h¹ch to¸n th¼ng vµo TK 632- gi¸ vèn hµng b¸n Khi mua hµng vÒ kh«ng qua kho giao th¼ng cho kh¸ch hµng tøc lµ ®· tiªu thô, kÕ to¸n lªn doanh thu ®ång thêi ph¶n ¸nh gi¸ vèn: Nî TK 632: Gi¸ vèn hµng b¸n Nî TK 1331: ThuÕ GTGT ®µu vµo ®­îc kh¸u trõ Cã TK 331: Sè tiÒn ph¶i tr¶ ng­êi b¸n - B¸n lÎ: c¨n cø vµo phiÕu b¸n hµng, giÊy nép tiÒn hµng, giÊy nép tiÒn hµng lËp vµo cuèi ngµy hay cuèi ca b¸n hµng,kÕ to¸n ghi doanh thu b¸n hµng ®ång thêi ghi ®Þnh kho¶n ph¶n ¸nh gi¸ vèn hµng b¸n: Nî TK 632: Gi¸ vèn hµng b¸n Cã TK 156: Hµng ho¸ - B¸n hµng giao ®¹i lý: Khi giao hµng cho ®¹i lý kÕ to¸n ghi: Nî TK 157: Hµng göi b¸n Cã TK 156: Hµng ho¸ §èi víi doanh nghiÖp h¹ch to¸n thµnh phÈm hµng ho¸ theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú: §Çu kú kÕ to¸n kÕt chuyÓn trÞ gi¸ hµng tån cuèi kú tr­íc vµo TK 611- mua hµng Nî TK 611: mua hµng Cã TK 156, TK157- hµng ho¸ hoÆc hµng göi b¸n Cuèi kú kiÓm kª ®¸nh gi¸ hµng tån kho ®Ó x¸c ®Þnh trÞ gi¸ hµng xuÊt kho theo c«ng thøc: TrÞ gi¸ hµng xuÊt b¸n= trÞ gi¸ hµng tån ®Çu kú + trÞ gi¸ hµng nhËp trong kú- trÞ gi¸ hµng tån cuèi kú Sau ®ã kÕt chuyÓn trÞ gi¸ vèn hµng b¸n vµ hµng tån cuèi kú vµo TK liªn quan. KÕt chuyÓn sè hµng ho¸ cßn tån ®Çu kú: Nî TK 156: Hµng ho¸ Nî TK 157: Hµng göi b¸n Cã TK 611: Mua hµng §ång thêi ph¶n ¸nh gi¸ vèn hµng tiªu thô trong kú: Nî TK 632: Gi¸ vèn hµng b¸n Cã TK 611: Mua hµng (Xem s¬ ®å 1vµ s¬ ®å 2) 2.2 Chi phÝ b¸n hµng: Néi dung: Chi phÝ b¸n hµng lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ ph¸t sinh cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô trong kú nh­ chi phÝ nh©n viªn b¸n hµng, chi phÝ thuª kho b·i, chi phÝ khÊu hao TSC§ phôc vô b¸n hµng, chi phÝ vËn chuyÓn... Chøng tõ: B¶ng thanh to¸n l­¬ng nh©n viªn b¸n hµng, b¶ng trÝch khÊu hao TSC§ dïng cho bé phËn b¸n hµng, phiÕu chi tiÒn mÆt, ho¸ ®¬n mua hµng... Tµi kho¶n: kÕ to¸n sö dông TK 641 – chi phÝ b¸n hµng ®Ó ph¶n ¸nh. KÕt cÊu TK 641 nh­ sau: Bªn nî: Chi phÝ b¸n hµng thùc tÕ ph¸t sinh trong kú Bªn cã: - C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ b¸n hµng - KÕt chuyÓn chi phÝ b¸n hµng trong kú vµo bªn nî TK 911- x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh. TK 641 cuèi kú kh«ng cã sè d­, ®­îc chi tiÕt thµnh 7 tiÓu kho¶n: TK 6411- chi phÝ nh©n viªn b¸n hµng; TK 6412- chi phÝ vËt liÖu, bao b×; TK 6413- chi phÝ c«ng cô dông cô; TK 6414- chi phÝ khÊu hao TSC§; TK 6415- chi phÝ b¶o hµnh; TK 6417- chi phÝ dÞch vô mua ngoµi; TK 6418- chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c Ngoµi ra, kÕ to¸n cßn sö dông c¸c TK liªn quan kh¸c nh­ TK 111, TK112, TK 214, TK 334, TK 152...( Xem s¬ ®å 3) 2.3 Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp: Néi dung: Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ cã liªn quan ®Õn toµn bé ho¹t ®éng cña c¶ doanh nghiÖp mµ kh«ng t¸ch riªng ra ®­îc cho bÊt kú mét ho¹t ®éng nµo. Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp bao gåm nhiÒu lo¹i nh­: chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý, chi phÝ khÊu hao TSC§, qu¶n lý hµnh chÝnh vµ chi phÝ chung kh¸c. Chøng tõ: KÕ to¸n c¨n cø vµo b¶ng thanh to¸n l­¬ng, b¶ng trÝch khÊu hao TSC§, phiÕu chi tiÒn mÆt, ho¸ ®¬n mua hµng, hîp ®ång, uû nhiÖm chi...®Ó h¹ch to¸n chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. Tµi kho¶n: KÕ to¸n sö dông TK 642 ®Ó ph¶n ¸nh chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. KÕt cÊu TK 642: Bªn nî: c¸c chi phi thùc tÕ ph¸t sinh trong kú. Bªn cã: c¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp vµ sè chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ®­îc kÕt chuyÓn vµo. TK 911- X¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh hoÆc TK 142- chi phÝ tr¶ tr­íc. TK 642 cuèi kú kh«ng cã sè d­, ®­îc chi tiÕt thµnh 8 tiÓu kho¶n; TK 6421- chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý; TK6422- chi phÝ vËt liÖu qu¶n lý; TK6423- chi phÝ ®å dïng v¨n phßng; TK 6424- chi phÝ khÊu hao TSC§; TK 6425- thuÕ, phÝ , lÖ phÝ; TK 6246- chi phÝ dù phßng; TK 6427- chi phÝ dÞch vô mua ngoµi; TK 6428- chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c. Ngoµi ra kÕ to¸n cßn sö dông c¸c TK liªn quan kh¸c nh­: TK111, TK 112, TK 334, TK 338...( Xem s¬ ®å 4) 2.4 Doanh thu b¸n hµng Néi dung: Doanh thu b¸n hµng lµ sè tiÒn hµng doanh nghiÖp thu ®­îc tõ s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô mµ doanh nghiÖp ®· b¸n, ®· cung cÊp cho kh¸ch hµng. Gi¸ trÞ hµng ho¸ ®­îc tho¶ thuËn nh­ trªn hîp ®ång kinh tÕ, vÒ mua b¸n vµ cung cÊp s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô, lao vô ®· ®­îc ghi trªn ho¸ ®¬n b¸n hµng hoÆc lµ sù tho¶ thuËn gi÷a ng­êi mua vµ ng­êi b¸n. Theo th«ng t­ sè 100( 1998/ TT-BTC) quy ®Þnh: §èi víi c¬ së kinh doanh nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p kh¸u trõ th× doanh thu b¸n hµng lµ toµn bé sè tiÒn hµng cung øng dÞch vô( ch­a cã thuÕ GTGT) bao gåm c¶ phô thu vµ phÝ thu thªm ngoµi gi¸ b¸n( nÕu cã) mµ c¬ së kinh doanh thu ®­îc. §èi víi c¬ së kinh doanh nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp th× doanh thu b¸n hµng lµ toµn bé sè tiÒn b¸n hµng, tiÒn cung øng dÞch vô tÝnh theo gi¸ thanh to¸n( gi¸ cã thuÕ GTGT) bao gåm c¶ phô thu vµ phÝ thu thªm ngoµi gi¸ b¸n( nÕu cã ) mµ c¬ së kinh doanh thu ®­îc. Chøng tõ: C¸c chøng tõ kÕ to¸n ®Ó ph¶n ¸nh doanh thu gåm: ho¸ ®¬n thuÕ GTGT, ho¸ ®¬n b¸n hµng, hîp ®ång kinh tÕ, ho¸ ®¬n ®Æc thï, phiÕu thu, giÊy b¸o cã, c¸c chøng tõ kh¸c cã liªn quan. Tµi kho¶n sö dông: §Ó ph¶n ¸nh doanh thu kÕ to¸n sö dông TK 511- doanh thu b¸n hµng vµ TK 512 - doanh thu b¸n hµng néi bé. KÕt cÊu: Bªn nî: - C¸c kho¶n ®iÒu chØnh gi¶m doanh thu( thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt; thuÕ xu¸t khÈu; hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i; gi¶m gi¸ hµng b¸n) - KÕt chuyÓn doanh thu thuÇn vµo TK 911- x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh Bªn cã: Doanh thu b¸n s¶n phÈm, hµng ho¸, lao vô, dÞch vô cña c¬ së kinh doanh thùc hiÖn trong kú. §èi víi c¬ së kinh doanh nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ, doanh thu b¸n hµng lµ toµn bé tiÒn hµng, cung øng dÞch vô( ch­a cã thuÕ GTGT) bao gåm phô thu vµ phÝ thu thªm ngoµi gi¸ b¸n (nÕu cã) mµ ®¬n vÞ ®­îc h­ëng. §èi víi doanh nghiÖp nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp th× doanh thu b¸n hµng lµ toµn bé sè tiÒn b¸n hµng, cung øng dÞch vô (c¶ phô thu vµ phÝ thu thªm nÕu cã) mµ doanh nghiÖp ®­îc h­ëng (tæng gi¸ thanh to¸n gåm c¶ thuÕ GTGT) TK 511,TK 512 kh«ng cã sè d­ cuèi kú. Ngoµi ra kÕ to¸n cßn sö dông c¸c tµi kho¶n liªn quan nh­: TK 111, TK 112, TK 131, TK531, TK 532. ( Xem s¬ ®å 5 ) C¸ch h¹ch to¸n: §èi víi doanh nghiÖp nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ: B¸n bu«n qua kho: c¨n cø vµo ho¸ ®¬n GTGT cña hµng xuÊt b¸n kÕ to¸n ph¶n ¸nh doanh thu vµ thuÕ GTGT ph¶i nép. Nî TK 111, 112, 131: nÕu kh¸ch hµng thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n Cã TK 511: doanh thu b¸n hµng Cã TK 3331: thuÕ GTGT ph¶i nép B¸n bu«n vËn chuyÓn th¼ng cã tham gia thanh to¸n: c¸ch h¹ch to¸n doanh thu t­¬ng tù nh­ b¸n bu«n qua kho. B¸n bu«n vËn chuyÓn th¼ng kh«ng tham gia thanh to¸n( b¸n hé hay xuÊt khÈu uû th¸c). Sau khi giao hµng, doanh thu lµ sè hoa hång hoÆc phÝ uû th¸c ®­îc h­ëng: Nî TK 111, 112, 131: nÕu kh¸ch hµng thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n Cã TK 511: hoa hång hoÆc phÝ uû th¸c ®­îc h­ëng Cã TK 3331: thuÕ GTGT ph¶i nép B¸n lÎ: C¨n cø vµo phiÕu b¸n hµng, giÊy nép tiÒn hµng lËp vµo cuèi ngµy hoÆc cuèi ca b¸n hµng kÕ to¸n ghi doanh thu b¸n hµng vµ thuÕ GTGT ph¶i nép: Nî TK 111, 112: tiÒn b¸n hµng Cã TK 511: doanh thu b¸n hµng Cã TK 3331: thuÕ GTGT ph¶i nép B¸n hµng giao ®¹i lý: khi bªn ®¹i lý thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n tiÒn hµng kÕ to¸n ph¶n ¸nh doanh thu nh­ sau: Nî TK: 111,112,131: nÕu kh¸ch hµng thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n Cã TK 511: doanh thu b¸n hµng Cã TK 3331: thuÕ GTGT ph¶i nép Hµng nhËn b¸n hé( nhËn lµm ®¹i lý): hµng ho¸ b¸n hé kh«ng thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp nªn kÕ to¸n ph¶n ¸nh vµo TK 003- hµng nhËn b¸n hé, nhËn ký göi. Doanh thu ë ®©y chØ lµ phÇn hoa hång hoÆc chi phÝ uû th¸c ®­îc h­ëng. Khi nhËn hµng göi b¸n kÕ to¸n ghi: Nî TK 003, khi b¸n ®­îc hµng kÕ to¸n ghi: cã TK 003. §ång thêi ph¶n ¸nh doanh thu: Nî TK 111, 112, 131: nÕu kh¸ch hµng thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n Cã TK 331: sè tiÒn ph¶i tr¶ cho bªn giao b¸n hé Cã TK 511: hoa hång ®­îc h­ëng Cã TK 3331: thuÕ GTGT ph¶i nép B¸n hµng tr¶ gãp: doanh thu lµ gi¸ b¸n tr¶ mét lÇn ch­a cã thuÕ GTGT Khi xuÊt b¸n hµng ho¸ kÕ to¸n ph¶n ¸nh doanh thu nh­ sau: Nî TK 111: sè tiÒn thu mét lÇn Nî TK 131: sè tiÒn cßn ph¶i thu Cã TK 511: doanh thu b¸n hµng Cã TK 711: thu thËp ho¹t ®éng tµi chÝnh Cã TK 3331: thuÕ GTGT ph¶i nép( tÝnh trªn gi¸ b¸n thu tiÒn ngay) §èi víi doanh nghiÖp tÝnh thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp: §­îc ph¶n ¸nh t­¬ng tù nh­ doanh nghiÖp tÝnh thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ nh­ng TK 511 ph¶n ¸nh doanh thu b¸n hµng lµ tæng gi¸ thanh to¸n bao gåm c¶ thuÕ GTGT ph¶i nép. Nî TK 111, 112, 131: nÕu kh¸ch hµng thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n Cã TK 511: doanh thu b¸n hµng (gåm c¶ thuÕ GTGT ph¶i nép) Tr­êng hîp cung cÊp hµng ho¸ trong néi bé doanh nghiÖp th× c¸ch h¹ch to¸n doanh thu t­¬ng tù nh­ trªn nh­ng ph¶i sö dông TK 512 ®Ó ph¶n ¸nh doanh thu b¸n hµng néi bé. §èi víi doanh nghiÖp tÝnh thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ, kÕ to¸n h¹ch to¸n: Nî TK 111, 112, 136: nÕu kh¸ch hµng thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n Cã TK 512: doanh thu b¸n hµng néi bé( gåm c¶ thuÕ GTGT ph¶i nép) Chó ý: nÕu hµng b¸n thu b»ng ngo¹i tÖ th× khi lªn doanh thu ph¶i quy ra ®ång ViÖt Nam theo tû gi¸ mµ ng©n hµng Nhµ n­íc ViÖt Nam c«ng bè t¹i thêi ®iÓm ghi nhËn doanh thu. Tr­êng hîp doanh nghiÖp ghi theo gi¸ h¹ch to¸n th× chªnh lÖch gi÷a tû gi¸ thùc tÕ vµ ®­îc h¹ch to¸n vµo TK 413- chªnh lÖch tû gi¸. ( Xem s¬ ®å 6 vµ 7) 2.5 C¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i: lµ gi¸ trÞ cña sè s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô, lao vô ®· tiªu thô bÞ kh¸ch hµng tr¶ l¹i do nh÷ng nguyªn nh©n vi ph¹m cam kÕt, vi ph¹m hîp ®ång kinh tÕ: hµng ho¸ bÞ kÕm phÈm chÊt, kh«ng ®óng chñng lo¹i, quy c¸ch. KÕt cÊu Tk 531: hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i Bªn nî: trÞ gi¸ vèn hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, ®· tr¶ tiÒn cho ng­êi mua hoÆc tÝnh trõ vµo nî ph¶i thu cña kh¸ch hµng vÌ sè hµng ho¸ ®· b¸n ra. Bªn cã: kÕt chuyÓn trÞ gi¸ cña hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i vµo TK 511- doanh thu b¸n hµng hoÆc TK 512- doanh thu b¸n hµng néi bé ®Ó x¸c ®Þnh doanh thu thuÇn trong kú. Gi¶m gi¸ hµng b¸n: lµ kho¶n gi¶m trõ ®­îc ng­êi b¸n chÊp nhËn mét c¸ch ®Æc biÖt do hµng b¸n ra kÐm phÈm chÊt, kh«ng ®óng quy c¸ch quy ®Þnh trªn hîp ®ång TK 532- gi¶m gi¸ hµng b¸n. Bªn nî: c¸c kho¶n gi¶m gi¸ hµng b¸n ®· chÊp nhËn cho kh¸ch hµng Bªn cã: kÕt chuyÓn toµn bé sè gi¶m gi¸ hµng b¸n sang TK 511 ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt: TK 3332 Bªn nî: thuÕ TT§B ®­îc gi¶m trõ, ®­îc hoµn vµo kú sau hoÆc ®­îc miÔn ®èi víi sè thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt kh«ng cßn kh¶ n¨ng nép (do gÆp tai n¹n bÊt ngê, mÊt kh¶ n¨ng kinh doanh) Sè thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt ®· nép ng©n s¸ch nhµ n­íc Bªn cã: sè thuÕ tiªu thô dÆc biÖt ph¶i nép Sè d­ bªn cã: sè thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt cßn ph¶i nép ThuÕ xuÊt khÈu: TK 3333 Bªn nî: Sè thuÕ xuÊt khÈu ®­îc hoµn vµo sè thuÕ xuÊt khÈu ph¶i nép kú sau Sè thuÕ xuÊt khÈu ®· nép Bªn cã: Sè thuÕ xuÊt khÈu ph¶i nép Sè d­ bªn cã: Sè thuÕ xuÊt khÈu cßn ph¶i nép Riªng kho¶n chiÕt khÊu b¸n hµng( ¸p dông cho kh¸ch hµng thanh to¸n tr­íc hoÆc trong thêi h¹n) kh«ng ®­îc coi lµ kho¶n gi¶m trõ doanh thu mµ tÝnh vµo chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh( TK 811- sè tiÒn chiÕt khÊu cho kh¸ch hµng), kÕ to¸n h¹ch to¸n nh­ sau: Nî TK 811: Sè tiÒn chiÕt khÊu cho kh¸ch hµng Cã TK 131: Nî ph¶i thu hoÆc thanh to¸n b»ng tiÒn cho kh¸ch hµng. (Xem s¬ ®å 8 ) 2.6 C¸ch x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng Kh¸i niÖm kÕt qu¶ b¸n hµng: Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng doanh nghiÖp ph¶i tÝnh ®­îc kÕt qu¶ kinh doanh trªn c¬ së so s¸nh gi÷a doanh thu vµ c¸c kho¶n chi phÝ cña ho¹t ®éng KÕt qu¶ b¸n hµng lµ kÕt qu¶ b¸n hµng cuèi cïng cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ c¸c ho¹t ®éng kh¸c cña doanh nghiªp sau mét thêi kú nhÊt ®Þnh, biÓu hiÖn b»ng sè tiÒn l·i hoÆc lç. KÕt qu¶ ho¹t ®éng tiªu thô hµng ho¸( l·i thuÇn) ®­îc tÝnh b»ng c¸ch so s¸nh gi÷a mét bªn lµ doanh thu thuÇn víi mét bªn lµ gi¸ vèn hµng b¸n, cho phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp biÓu hiÖn qua chØ tiªu lç (l·i) vÒ tiªu thô. Chi phÝ b¸n hµng, Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp Gi¸ vèn hµng b¸n Doanh thu thuÇn L·i thuÇn cña ho¹t ®éng Néi dung: kÕt qu¶ b¸n hµng (hay cßn gäi lµ l·i thuÇn cña ho¹t ®éng tiªu thô) lµ viÖc so s¸nh gi÷a mét bªn lµ doanh thu thuÇn cña ho¹t ®éng tiªu thô víi mét bªn lµ gi¸ b¸n hµng tiªu thô, chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ph©n bæ cho hµng b¸n ra. - - = Doanh thu thuÇn = Tæng doanh thu - C¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu. ViÖc x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô ®­îc tiÕn hµnh vµo cuèi th¸ng, cuèi quý, cuèi n¨m tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm kinh doanh cña tõng ®¬n vÞ. Chøng tõ: c¸c chøng tõ gèc cña nghiÖp vô x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô hµng ho¸ vµ c¸c chøng tõ kÕ to¸n ®­îc lËp vµo cuèi th¸ng trªn c¬ së céng dån c¸c sè liÖu tÝnh to¸n vµ ph©n bæ ®Ó kÕt chuyÓn vµo TK 911 Tµi kho¶n sö dông: TK 911- x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh. Bªn nî:- KÕt chuyÓn trÞ gi¸ vèn cña s¶n phÈm, hµng ho¸ dÞch vô ®· tiªu thô trong kú - KÕt chuyÓn chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh, ho¹t ®éng bÊt th­êng - KÕt chuyÓn chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp trong kú - Thùc l·i vÒ ho¹t ®éng kinh doanh trong kú Bªn cã: - kÕt chuyÓn doanh thu thuÇn vÒ sè s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô tiªu thô trong kú, thùc lç vÒ ho¹t ®éng kinh doanh trong kú. TK 911 kh«ng cã sè d­ cuèi kú. ( Xem s¬ ®å 9) Ch­¬ng II thùc tr¹ng tæ chøc kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh trùc tiÕp t¹i chi nh¸nh hµ néi thuéc c«ng ty ®«ng b¾c A. §Æc ®iÓm t×nh h×nh c«ng ty I. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn Chi nh¸nh Hµ néi ®­îc thµnh lËp theo QuyÕt ®Þnh sè 2306/Q§-QP ngµy 19 th¸ng 12 n¨m 1996 cña Bé tr­ëng Bé Quèc phßng, lµ ®¬n vÞ trùc thuéc C«ng ty §«ng b¾c, h¹ch to¸n phô thuéc. Trô sæ ®ãng t¹i: 34A TrÇn Phó – Ba §×nh – Hµ Néi. Tõ khi thµnh lËp, Chi nh¸nh Hµ néi trùc thuéc C«ng ty §«ng b¾c, Tæng côc C«ng nghiÖp Quèc phßng & Kinh tÕ – Bé Quèc phßng. §Õn th¸ng 7 n¨m 2002 C«ng ty §«ng B¾c chuyÓn sang Tæng côc HËu cÇn – Bé Quèc Phßng qu¶n lý vÒ tæ chøc, nh©n sù, vÒ ho¹t ®éng, c¬ chÕ tæ chøc SXKD. Ho¹t ®éng cña Chi nh¸nh Hµ néi ®­îc x¸c ®Þnh trong ®¨ng ký kinh doanh sè 06471 ngµy 03 th¸ng 02 n¨m 1997 do Së KÕ ho¹ch ®Çu t­ Hµ néi cÊp. Trong ®ã ngµnh nghÒ kinh doanh bao gåm: Khai th¸c vµ Kinh doanh Than ChÕ biÕn vµ kinh doanh chÊt ®èt tõ Than S¶n xuÊt vµ kinh doanh vËt liÖu x©y dùng Khai th¸c kho¸ng s¶n, x©y l¾p má, x©y dùng Giao th«ng vµ c¬ së h¹ tÇng XuÊt nhËp khÈu s¶n phÈm VËt t­, thiÕt bÞ phôc vô s¶n xuÊt, c¸c mÆt hµng C«ng ty ®­îc phÐp s¶n xuÊt. VËn t¶i (Than) ®­êng Thuû, ®­êng bé Theo quyÕt ®Þnh sè 1482/Q§ - TTT ngµy 16/08/2004 cña Tæng gi¸m ®èc Tæng c«ng ty Than ViÖt nam, Chi nh¸nh Hµ néi lµ ®¬n vÞ chÕ biÕn kinh doanh than. §Þa bµn ho¹t ®éng cña chi nh¸nh tr¶i dµi kh¾p c¸c tØnh trong c¶ n­íc . II. tæ chøc bé m¸y qu¶n lý cña chi nh¸nh Hµ néi 1. C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y cña chi nh¸nh M« h×nh tæ chøc cña Chi nh¸nh Hµ Néi ®­îc s¾p xÕp nh­ sau: Gi¸m ®èc Phã gi¸m ®èc chÝnh trÞ Phã gi¸m ®èc Kinh doanh Phßng Giao nhËn Phßng KH KD Phßng TC KT Ban VTXM AT Ban CT HC Ban L§-TL §éi chÕ biÕn vµ tiªu sè 74 §éi chÕ biÕn vµ tiªu sè 73 §éi chÕ biÕn vµ tiªu sè 75 Chøc n¨ng nhiÖm vô cña c¸c bé phËn trong Chi nh¸nh *Gi¸m §èc Chi nh¸nh: Lµ ng­êi trùc tiÕp ®iÒu hµnh Chi nh¸nh cã toµn quyÒn quyÕt ®Þnh mäi ho¹t ®éng kinh doanh sao cho cã hiÖu qu¶ vµ lµ ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc ph¸p luËt, tr­íc toµn thÓ c«ng nh©n viªn trong c«ng ty. Trùc tiÕp ký kÕt c¸c hîp ®ång kinh tÕ, ®iÒu hµnh qu¶n lý Chi nh¸nh ... *Phã Gi¸m §èc: Gióp viÖc cho Gi¸m ®èc cã Phã gi¸m ®èc phô tr¸ch kinh doanh vµ Phã gi¸m ®èc phô tr¸ch vÒ chÝnh trÞ. Phã Gi¸m §èc Chi nh¸nh ®­îc ph©n c«ng phô tr¸ch mét hoÆc mét sè lÜnh vùc vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc gi¸m ®èc vÒ lÜnh vùc m×nh ®¶m nhiÖm. *Phßng KÕ ho¹ch-Kinh doanh: Cã nhiÖm vô lËp kÕ ho¹ch kinh doanh chung cho toµn chi nh¸nh vµ ph©n bæ kÕ ho¹ch kinh doanh cho tõng ®éi, theo dâi thùc hiÖn kÕ ho¹ch, giao dÞch ®èi ngo¹i vµ phô tr¸ch c¸c thiÕt bÞ c«ng nghÖ th«ng tin. Ngoµi ra phßng cßn cã nhiÖm vô tæng hîp t×nh h×nh hµng tån kho hµng tuÇn ®Ó lËp b¸o c¸o tr×nh lªn gi¸m ®èc vÒ t×nh h×nh kinh doanh cña chi nh¸nh. *Phßng giao nhËn hµng ho¸ : Thùc hiÖn ®óng mäi quy ®Þnh ph¸p lý cña cÊp trªn vÒ giao nhËn, vËn chuyÓn than, nhËn kÕ ho¹ch vµ giÊy giíi thiÖu c¸c ®¬n vÞ b¸n hµng ®Ó lµm thñ tôc ®¨ng ký nhËn hµng. *Phßng tµi chÝnh kÕ to¸n: Cã nhiÖm vô qu¶n lý tµi chÝnh, tæ chøc c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n, lµm c«ng t¸c kiÓm tra kiÓm so¸t viÖc thùc hiÖn c¸c chÕ ®é qu¶n lý kinh tÕ, lËp b¸o c¸o quyÕt to¸n ph¶n ¸nh kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh theo ®Þnh ký. ChÞu tr¸ch nhiÖm toµn bé vÒ ho¹t ®éng tµi chÝnh cña Chi nh¸nh. *Ban lao ®éng tiÒn l­¬ng: Lµ ban tham m­u, gióp viÖc cho Gi¸m ®èc trong c«ng t¸c qu¶n lý lao ®éng, b¶o hé lao ®éng cña Chi nh¸nh, thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc vµ Qu©n ®éi ®èi víi ng­êi lao ®éng t¹i ®¬n vÞ. *Ban vËt t­ xe m¸y an toµn: Lµ ban gióp viÖc cho Gi¸m ®èc trong c«ng t¸c qu¶n lý, sö dông vËt t­, xe m¸y, thiÕt bÞ phôc vô s¶n xuÊt vµ kinh doanh vµ c«ng t¸c an toµn cho ng­êi lao ®éng còng nh­ thiÕt bÞ m¸y mãc, vËt t­, hµng ho¸, tµi s¶n cña ®¬n vÞ. *Ban chÝnh trÞ - hµnh chÝnh: Lµ ban gióp viÖc cho l·nh ®¹o Chi nh¸nh trong c«ng t¸c §¶ng,c«ng t¸c chÝnh trÞ. ChÞu tr¸ch nhiÖm trong c«ng t¸c hµnh chÝnh, v¨n th­, hËu cÇn vµ c«ng t¸c b¶o vÖ trong c¬ quan v¨n phßng Chi nh¸nh. *C¸c ®éi chÕ biÕn vµ tiªu thô: Lµ bé phËn trùc tiÕp lµm nhiÖm vô chÕ biÕn tiªu thô than thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh than cña Chi nh¸nh. 2. C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n cña Chi nh¸nh Hµ Néi KÕ to¸n tr­ëng S¬ ®å tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n: K.T Tæng Hîp Thñ Quü KT tiÒn l­¬ng K.T t.to¸n c«ng nî K.T TSC§ kiªm kÕ to¸n vËt t­ K.T tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh KÕ to¸n viªn t¹i c¸c ®éi chÕ biÕn vµ tiªu thô Chøc n¨ng, nhiÖm vô cña phßng Tµi chÝnh kÕ to¸n nh­ sau: *KÕ to¸n tr­ëng: cã chøc n¨ng gióp Gi¸m ®èc c«ng ty tæ chøc, chØ ®¹o thùc hiÖn toµn bé c«ng t¸c tµi chÝnh, kÕ to¸n, thèng kª, th«ng tin, kinh tÕ vµ h¹ch to¸n cñachi nh¸nh C«ng ty theo c¸c quy ®Þnh cña Nhµ n­íc vµ Qu©n ®éi, ®ång thêi thùc hiÖn tèt viÖc kiÓm tra, kiÓm so¸t ®èi víi mäi ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ. *KÕ to¸n tæng hîp: kiÓm tra, tæng hîp toµn bé ho¹t ®éng kÕ to¸n cña ®¬n vÞ vµo sæ tæng hîp lËp b¸o c¸o kÕ to¸n ®Þnh kú theo chÕ ®é quy ®Þnh. *KÕ to¸n l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng: theo dâi viÖc trÝch vµ nép BHXH, BHYT, KPC§ ®óng quy ®Þnh tÝnh ®óng, thanh to¸n ®ñ tiÒn l­¬ng BHXH cho c«ng nh©n viªn trong c«ng ty. *KÕ to¸n TSC§ kiªm kÕ to¸n vËt t­: KÕ to¸n TSC§ lËp vµ theo dâi TSC§ toµn chi nh¸nh, ph©n lo¹i theo nguån vèn ®Çu t­, theo tõng ®¬n vÞ sö dông. N¾m ch¾c, ph¶n ¸nh kÞp thêi t×nh h×nh biÕn ®éng t¨ng gi¶m TSC§ cña tõng bé phËn, tõng ®¬n vÞ sö dông vµ tÝnh khÊu hao TSC§. KÕ to¸n vËt t­: chÞu tr¸ch nhiÖm kiÓm tra thñ tôc, chøng tõ nhËp kho, xuÊt kho vËt t­ nguyªn liÖu, x¸c ®Þnh tån kho vÒ sè l­îng vµ gi¸ trÞ. Theo dâi cËp nhËt vµ lËp b¸o c¸o vÒ nî ph¶i thu, nî ph¶i tr¶ ®èi víi tõng kh¸ch hµng. *KÕ to¸n thanh to¸n, c«ng nî: KÕ to¸n thanh to¸n: theo dâi toµn bé c«ng t¸c h¹ch to¸n bao gåm thanh to¸n tiÒn mÆt, tiÒn göi NH, kiÓm tra c¸c chøng tõ thanh to¸n, chÞu tr¸ch nhiÖm cËp nhËp sè liÖu vµ cung cÊp kÞp thêi nh÷ng th«ng tin thuéc lÜnh vùc ®­îc giao, phô tr¸ch cho Gi¸m ®èc vµ kÕ to¸n tr­ëng Chi nh¸nh. KÕ to¸n c«ng nî: theo dâi c¸c kho¶n ph¶i thu, ph¶i tr¶ cña kh¸ch hµng. Hµng quý ®èi chiÕu c«ng nî, x¸c nhËn c«ng nî, lËp b¸o c¸o tr×nh kÕ to¸n tr­ëng vµ gi¸m ®èc chi nh¸nh ®Ó ®­a ra biÖn ph¸p xö lý kÞp thêi. *Thñ quü: chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc kÕ to¸n tr­ëng vµ gi¸m ®èc Chi nh¸nh vÒ viÖc qu¶n lý tiÒn mÆt VN, tiÒn mÆt ngo¹i tÖ, vµng, b¹c, ®¸ quý vµ c¸c giÊy tê kh¸c nh­: tr¸i phiÕu, cæ phiÕu, hèi phiÕu, TTD.... cña Chi nh¸nh. *KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh: Tæ chøc tËp hîp vµ ph©n bæ tõng lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt, chi phÝ b¸n hµng theo c¸c ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®· ®­îc x¸c ®Þnh cña Chi nh¸nh. *KÕ to¸n t¹i c¸c ®éi trùc thuéc chi nh¸nh: lËp c¸c chøng tõ kÕ to¸n ph¸t sinh t¹i c¸c ®¬n vÞ, tÝnh l­¬ng hµng th¸ng lËp c¸c b¸o c¸o göi vÒ phßng kÕ to¸n tµi vô chi nh¸nh theo mÉu biÓu quy ®Þnh cña c«ng ty. III. KÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña chi nh¸nh Hµ néi trong 2 n¨m: 2003-2004 Qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, Chi nh¸nh ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tÝch ®¸ng kÓ. Sau ®©y lµ mét sè chØ tiªu chñ yÕu thÓ hiÖn quy m« vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña Chi nh¸nh: §¬n vÞ tÝnh: ®ång ChØ tiªu N¨m 2003 N¨m 2004 So s¸nh TiÒn % Doanh thu thuÇn 83.156.370.000 104.965.887.000 21.809.517.000 26,2 Chi phÝ kinh doanh 77.461.300.000 98.091.640.500 10.630.340.500 18,5 LN tr­íc thuÕ 5.695.070.000 6.874.246.500 1.179.176.500 20,7 ThuÕ TNDN 0 0 0 0 LN sau thuÕ 5.695.070.000 6.874.246.500 1.179.176.500 20,7 Nép ng©n s¸ch 5.000.000 6.720.000 1.720.000 34,4 Ghi chó: Chi nh¸nh h¹ch to¸n phô thuéc, b¸o c¸o tµi chÝnh cña c¸c ®¬n vÞ ®­îc göi vÒ C«ng ty ®Ó tæng hîp, do ®ã Chi nh¸nh kh«ng ph¶i nép thuÕ Thu nhËp DN. NhËn xÐt: Sau khi so s¸nh c¸c chØ tiªu thÓ hiÖn qua b¶ng tæng hîp trªn chØ tiªu n¨m 2004 t¨ng so víi n¨m 2003 chøng tá chi nh¸nh cã sù t¨ng tr­ëng. Doanh thu thuÇn n¨m 2004 so víi n¨m 2003 t¨ng 21.809.517.000 ®( t­¬ng ®­¬ng víi 26,2%). Lîi nhuËn tr­íc thuÕ t¨ng cô thÓ n¨m 2004 t¨ng 1.179.176.500 ®( 20,7%) so víi n¨m 2003 cho thÊy lîi Ých trong viÖc n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm. Bªn c¹nh ®ã chi phÝ kinh doanh cña n¨m 2004 so víi n¨m 2003 còng t¨ng 10.630.340.500 ® ( 18,5%) ®iÒu nµy nãi lªn chi phÝ kinh doanh cña Chi nh¸nh t¨ng mét c¸ch ®¸ng kÓ. Tuy nhiªn, tèc ®é t¨ng cña chi phÝ vÉn thÊp h¬n tèc ®é t¨ng doanh thu, nãi lªn c«ng ty ®· chó ý tèi thiÓu tiÕt kiÖm chi phÝ ®Ó t¨ng lîi nhuËn. Do doanh thu t¨ng lµm cho thuÕ ph¶i nép ng©n s¸ch t¨ng 1.720.000® (34,4%) B. T×nh h×nh tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng cña Chi nh¸nh Hµ Néi §Ó thuËn tiÖn cho viÖc ph©n c«ng nhiÖm vô vµ phï hîp víi ®Æc ®iÓm kinh doanh, chi nh¸nh sö dông h×nh thøc “Sæ nhËt ký chung” (xem s¬ ®å 10). C«ng ty ¸p dông “KÕ to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn” vµ “nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ” Chøng tõ sæ s¸ch kÕ to¸n liªn quan ®Õn b¸n hµng bao gåm: Ho¸ ®¬n thuÕ GTGT, phiÕu thu, phiÕu chi, phiÕu nhËp, phiÕu xuÊt, bé chøng tõ th­¬ng m¹i..., giÊy b¸o nî, b¸o cã cña ng©n hµng. HÖ thèng sæ s¸ch cña Chi nh¸nh Hµ Néi bao gåm: Sæ nhËt ký chung, sæ nhËt ký thu chi tiÒn mÆt, sæ nhËt biªn tiÒn göi ng©n hµng, sæ c¸i c¸c tµi kho¶n, c¸c sæ kÕ to¸n chi tiÕt, sæ theo dâi lu©n chuyÓn hµng ho¸, b¸o c¸o doanh thu, b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh... Tr×nh tù kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng: C¨n cø vµo hîp ®ång mua b¸n hoÆc nhu cÇu cña kh¸ch hµng kÕ to¸n lËp ho¸ ®¬n thuÕ GTGT. Ho¸ ®¬n thuÕ GTGT ®­îc lËp lµm 3 liªn: liªn 1 l­u chøng tõ gèc, liªn 2 giao kh¸ch hµng, liªn 3 ®Ó thanh to¸n. KÕ to¸n c¨n cø vµo ho¸ ®¬n b¸n hµng ®Ó ph¶n ¸nh doanh thu vµ x¸c lËp c«ng nî víi ng­êi mua, ®ång thêi x¸c ®Þnh gi¸ vèn hµng b¸n, dÞch vô ®· cung cÊp. Qu¸ tr×nh nµy ®­îc theo dâi trªn sæ nhËt ký b¸n hµng vµ sæ c¸i TK 511- doanh thu b¸n hµng vµ sæ chi tiÕt c¸c tµi kho¶n cã liªn quan I. §Æc ®iÓm tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i Chi nh¸nh HiÖn nay, trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng Chi nh¸nh ph¶i tù chñ trong viÖc s¶n xuÊt kinh doanh, tù t×m kh¸ch hµng ®Ó tiªu thô hµng ho¸. C«ng ty ®ang ¸p dông ph­¬ng thøc b¸n hµng lµ b¸n bu«n vµ b¸n lÎ. ThÞ tr­êng tiªu thô cña Chi nh¸nh lµ kh¸ réng, kh«ng chØ trªn ®Þa bµn Hµ néi mµ cßn v­¬n tíi c¸c tØnh thµnh trong c¶ n­íc. C«ng ty ®ang cã mét l­îng kh¸ch hµng kh¸ lín, chñ yÕu lµ kh¸ch hµng quen biÕt l©u n¨m (kh¸ch hµng truyÒn thèng) Ph­¬ng thøc thanh to¸n cña chi nh¸nh chñ yÕu b»ng tiÒn mÆt hoÆc chuyÓn kho¶n. II. T×nh h×nh thùc tÕ tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng than t¹i Chi nh¸nh Hµ Néi. 1. Ph­¬ng thøc tiªu thô cña Chi nh¸nh B¸n hµng lµ mét trong nh÷ng ho¹t ®éng chÝnh cã vai trß quan träng ®èi víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh t¹i Chi nh¸nh. Bëi vËy, Chi nh¸nh lu«n chó träng tíi viÖc tæ chøc b¸n hµng gióp h¹n chÕ ø ®äng vèn vµ ®em l¹i lîi nhuËn cao. HiÖn nay, Chi nh¸nh ®ang ¸p dông c¸c h×nh thøc b¸n hµng sau: Ph­¬ng thøc b¸n bu«n Ph­¬ng thøc b¸n lÎ 2. KÕ to¸n gi¸ vèn hµng b¸n Néi dung: Gi¸ vèn hµng b¸n lµ trÞ gi¸ thùc tÕ cña hµng ho¸ mua vµo hoÆc nhËp vÒ. Chi nh¸nh qu¶n lý hµng nhËp kho theo tõng l« hµng, do vËy gi¸ vèn nhËp xuÊt ®­îc tÝnh theo gi¸ thùc tÕ ®Ých danh. Tµi kho¶n sö dông: §Ó h¹ch to¸n gi¸ vèn hµng b¸n kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n: TK632 “gi¸ vèn hµng b¸n”, TK156 “hµng ho¸”, TK911 “x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh” Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ vèn hµng b¸n. Sè l­îng hµng b¸n ra §¬n gi¸ nhËp kho cña sè hµng b¸n ra trong kú TrÞ gi¸ vèn hµng b¸n Chi nh¸nh tÝnh gi¸ vèn hµng b¸n theo ph­¬ng ph¸p thùc tÕ ®Ých danh. Cã nghÜa lµ ®Ó tÝnh gi¸ vèn hµng b¸n Chi nh¸nh dùa vµo sè l­îng hµng b¸n ra vµ ®¬n gi¸ nhËp kho cña sè l­îng hµng b¸n ra trong kú. x = VD: Trong th¸ng 12/2004 Chi nh¸nh nhËp kho mét sè l­îng hµng ho¸ nh­ sau: NhËp: 7000 tÊn than lo¹i C¸m 5 víi ®¬n gi¸ 220.000®/tÊn 5000 tÊn than lo¹i Côc 6 víi ®¬n gi¸ 250.000®/ tÊn 10.000 tÊn than lo¹i C¸m 6a víi ®¬n gi¸ 240.000®/tÊn VËy tæng gi¸ vèn hµng b¸n ra: 4500 x 220.000 +1700 x250.000 + 6000 x 240.000 = 2.855.000.000 ® C¨n cø “PhiÕu nhËp kho” ( phô lôc) kÕ to¸n h¹ch to¸n nhËp kho hµng ho¸: Nî TK 156: 5.190.000.000 ® Nî TK1331: 259.500.000 ® Cã TK 331: 5.449.500.000 H¹ch to¸n gi¸ vèn hµng xuÊt b¸n: Nî TK 632 : 2.855.000.000 ® Cã TK 156 : 2.855.000.000 ® KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng b¸n: Nî TK 911: 2.855.000.000 ® Cã TK 632: 2.855.000.000 ® 3. KÕ to¸n chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp Chi nh¸nh Hµ néi lµ ®în vÞ trùc thuéc cña C«ng ty §«ng b¾c cho nªn quy m« tæ chøc bé m¸y cña Chi nh¸nh lµ kh«ng lín. V× vËy, Chi nh¸nh h¹ch to¸n phô thuéc nªn kh«ng h¹ch to¸n Chi phÝ qu¶n lý riªng. Do vËy, Chi nh¸nh kh«ng cã sù t¸ch biÖt gi÷a Chi phÝ b¸n hµng vµ Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp mµ gép chung Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp vµo Chi phÝ b¸n hµng. Néi dung: Chi phÝ b¸n hµng cña chi nh¸nh bao gåm: Chi phÝ tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng cña c¸n bé c«ng nh©n viªn, chi phÝ vËt liÖu qu¶n lý, chi phÝ c«ng cô dông cô, ®å dïng v¨n phßng, chi phÝ ®iÖn n­íc ®iÖn tho¹i, fax...chi phÝ khÊu hao TSC§, thuÕ, phÝ, lÖ phÝ, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi, chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c. Tµi kho¶n sö dông: Chi phÝ b¸n hµng cña Chi nh¸nh ®­îc ph¶n ¸nh trªn Tk 641 “Chi phÝ b¸n hµng”. TK 641 ®­îc chia thµnh c¸c tµi kho¶n cÊp 2 sau: TK 6411 “ Chi phÝ nh©n viªn”, TK 6412 “ Chi phÝ vËt liÖu bao b×”, TK 6413 “ Chi phÝ dông cô ®å dïng”, TK 6414 “ Chi phÝ KH TSC§”, TK 6415 “ ThuÕ, phÝ, lÖ phÝ”, TK 6417 “ Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi”, TK 6418 “ Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn”. Ngoµi ra, Chi nh¸nh cßn sö dông c¸c TK ®èi øng kh¸c: TK111, TK112, TK331, TK911. Tr×nh tù kÕ to¸n: Hµng ngµy khi cã c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh liªn quan ®Õn chi phÝ b¸n hµng, dùa trªn c¬ së c¸c chøng tõ hîp ph¸p nh­ ho¸ ®¬n thuÕ GTGT( ho¸ ®¬n mua hµng, c¸c dÞch vô mua ngoµi), b¶ng thanh to¸n tiÒn l­¬ng, b¶ng tÝnh khÊu hao TSC§... kÕ to¸n sÏ lËp phiÕu chi( nÕu thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt), lËp uû nhiÖm chi ( nÕu thanh to¸n b»ng tiÒn göi ng©n hµng), lËp chøng tõ ghi sæ( ®èi víi nh÷ng kho¶n nî ch­a thanh to¸n), kÕ to¸n tËp hîp ph©n lo¹i chøng tõ, vµo sæ chi tiÕt tµi kho¶n 641- chi phÝ b¸n hµng ®Ó theo dâi. Cuèi kú kÕt chuyÓn sang tµi kho¶n 911- x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh + Chi nh¸nh Hµ néi lµ n¬i chñ yÕu ®øng ra tiªu thô s¶n phÈm do ®ã chÕ ®é tr¶ l­¬ng cho nh©n viªn kh«ng ph¶i tÝnh theo s¶n phÈm mµ tÝnh theo thêi gian tr¶ theo th¸ng. Møc l­¬ng ph¶i tr¶ = thêi gian lµm viÖc x møc l­¬ng thêi gian / ngµy Trong ®ã: møc l­¬ng thêi gian : L­¬ng c¬ b¶n x hÖ sè Sè ngµy theo chÕ ®é Vµ c¸c kho¶n tÝnh vµo thu nhËp cña nh©n viªn nh­ th­ëng, phô cÊp. Cßn c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng( BHXH, BHYT, KPC§) Chi nh¸nh ¸p dông theo ®óng quy ®Þnh: BHXH ®­îc tÝnh b»ng 15% l­¬ng c¬ b¶n. BHYT ®­îc tÝnh b»ng 2% l­¬ng c¬ b¶n. KPC§ b»ng 2% l­¬ng thùc tÕ. VD 1: C¨n cø vµo b¶ng tæng hîp Chi phÝ theo kho¶n môc, l­¬ng c¬ b¶n lµ 112.315.423 ® ®Ó tÝnh BHXH kÕ to¸n ¸p dông theo ®óng quy ®Þnh cña Chi nh¸nh c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng (BHXH, BHYT, KPC§). BHXH = 15% x l­¬ng c¬ b¶n. BHXH = 15% x 112.315.423® = 16.847.313,45 ®. BHYT = 2% x 112.315.423® = 2.246.308,46 ® KPC§ = 2% x 202.087.242 ® = 4.041.744,84 ® Theo sè liÖu trªn kÕ to¸n h¹ch to¸n: Nî Tk 6411: 337.538.031,8 ® Cã Tk 334: 314.402.665 ® Cã Tk 3383: 16.847.313,45 ® Cã Tk 3384: 2.246.308,46 ® Cã Tk 3382: 4.041.744,84 ® VD 2: C¨n cø vµo phiÕu chi sè 178 ngµy 30/12/2004 thanh to¸n tiÒn phÝ göi b­u phÈm lµ: 3.750.864 ®, thuÕ GTGT 10%. KÕ to¸n h¹ch to¸n: Nî Tk 6412: 3.750.864 ® Nî Tk 133: 375.086,4 ® Cã Tk 111: 4.125.950,4 ® * VÒ c¸ch tÝnh khÊu hao TSC§: Chi nh¸nh ®· dïng ph­¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao trung b×nh (hay cßn gäi lµ khÊu hao ®­êng th¼ng). Theo ph­¬ng ph¸p nµy th× sè tiÒn khÊu hao ®­îc tÝnh cho mçi thêi kú trong thêi gian h÷u Ých cña tµi s¶n lµ nh­ nhau. Sè khÊu hao Sè khÊu hao Sè khÊu hao Sè khÊu hao TSC§ ph¶i = TSC§ ph¶i trÝch + TSC§ t¨ng - TSC§ gi¶m trÝch trong kú kú tr­íc trong kú trong kú VD 3: C¨n cø vµo sè khÊu hao TSC§ trong b¶ng tæng hîp chi phÝ theo kho¶n môc víi sè tiÒn lµ: 61.834.489 ®. KÕ to¸n h¹ch to¸n nh­ sau: Nî Tk 6414: 61.834.489 ® Cã Tk 2141: 61.834.489 ® Dùa vµo “B¶ng tæng hîp chi phÝ theo kho¶n môc” (phô lôc) ta tæng hîp chi phÝ b¸n hµng: Nî Tk 641: 707.460.798,8 ® Nî Tk 1331: 70746079,88 ® Cã Tk: 77.8206.878,68 ® Cuèi kú kÕt chuyÓn Chi phÝ b¸n hµng: Nî Tk 911: 707.460.798,8 ® Cã Tk 641: 707.460.798,8 ®. 4. KÕ to¸n doanh thu b¸n hµng Néi dung: Doanh thu b¸n hµng lµ doanh thu ghi trªn ho¸ ®¬n GTGT xuÊt cho kh¸ch hµng vµ ®­îc kh¸ch hµng chÊp nhËn thanh to¸n. Tµi kho¶n sö dông: §Ó ph¶n ¸nh tæng doanh thu tiªu thô s¶n phÈm trong kú, kÕ to¸n sö dông Tk 511 “ Doanh thu b¸n hµng” vµ mét sè Tk ®èi øng nh­ Tk 111, Tk 112, Tk 131, Tk 911. Chøng tõ kÕ to¸n sö dông: Hîp ®ång mua b¸n, ho¸ ®¬n GTGT, phiÕu xuÊt kho. Tr×nh tù kÕ to¸n: C¨n cø vµo hîp ®ång mua b¸n víi ng­êi mua hoÆc nhu cÇu kh¸ch hµng, kÕ to¸n lËp ho¸ ®¬n thuÕ GTGT. Ho¸ ®¬n ®­îc lËp thµnh 3 liªn: liªn 1 l­u sæ kÕ to¸n, liªn 2 giao cho kh¸ch hµng, liªn 3 dïng ®Ó thanh to¸n. KÕ to¸n sÏ c¨n cø ho¸ ®¬n b¸n hµng ®Ó ghi nhËn doanh thu vµ x¸c lËp c«ng nî víi ng­êi mua ®ång thêi x¸c ®Þnh gi¸ vèn cña hµng ho¸, dÞch vô ®· cung cÊp. Qu¸ tr×nh nµy ®­îc theo dâi trªn sæ c¸i TK 511. Ph­¬ng ph¸p tiªu thô t¹i Chi nh¸nh: Chi nh¸nh b¸n hµng theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp. Tr­êng hîp b¸n hµng thu tiÒn ngay: Ph­¬ng thøc b¸n hµng nµy ¸p dông cho nh÷ng kh¸ch hµng mua víi sè l­îng Ýt vµ Chi nh¸nh b¸n lÎ. VD: Ngµy 16/12/2004 Chi nh¸nh b¸n cho anh NguyÔn §øc Träng 1700 tÊn than Côc 6 víi ®¬n gi¸ 340.000 ®/tÊn, thuÕ suÊt thuÕ GTGT 5%. Theo hîp ®ång GTGT sè 0091240 (xem phô lôc). KÕ to¸n h¹ch to¸n nh­ sau: Nî TK 111 : 606.900.000 ® Cã TK 511: 578.000.000 ® Cã TK 3331: 28.900.000 ® Tr­êng hîp b¸n hµng thanh to¸n chËm: Ph­¬ng thøc b¸n hµng nµy ¸p dông cho nh÷ng kh¸ch hµng mua víi sè l­îng lín vµ c«ng ty b¸n bu«n. §©y lµ h×nh thøc b¸n hµng chñ yÕu mµ Chi nh¸nh ¸p dông. VD: Ngµy 20/12/2004 Chi nh¸nh b¸n cho C«ng ty TNHH ViÖt Quang 4500 tÊn than C¸m 5 víi ®¬n gi¸ 310.000 ®/ tÊn, thuÕ suÊt thuÕ GTGT 5%. Theo hîp ®ång GTGT sè 0091241 (xem phô lôc). KÕ to¸n h¹ch to¸n nh­ sau: Nî TK 131: 1.464.750.000 ® Cã TK 511: 1.395.000.000 ® Cã TK 3331: 69.750.000 ® VD: Ngµy 22/12/2004 Chi nh¸nh b¸n cho C«ng ty Xi m¨ng Hoµng Th¹ch 6000 tÊn than C¸m 6a víi ®¬n gi¸ 330.000 ®/tÊn, thuÕ suÊt thuÕ GTGT 5%. Theo hîp ®ång GTGT sè 0091242 (xem phô lôc). KÕ to¸n h¹ch to¸n nh­ sau: Nî TK 131: 2.079.000.000 ® Cã TK 511: 1.980.000.000 ® Cã TK 3331: 99.000.000 ® KÕ to¸n c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu. Chi nh¸nh kh«ng cã c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu nh­: gi¶m gi¸ hµng b¸n, hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, chiÕt khÊu th­¬ng m¹i, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt. Do vËy doanh thu thuÇn ®­îc x¸c ®Þnh chÝnh lµ doanh thu b¸n hµng thu ®­îc. 6. KÕ to¸n x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng. Tµi kho¶n sö dông: §Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng trong kú kÕ to¸n Chi nh¸nh sö dông TK911 “ X¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng” vµ c¸c TK ®èi øng nh­ TK 632, TK 641, TK 511, TK 421. Cuèi th¸ng khi x¸c ®Þnh ®­îc doanh thu thuÇn, c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu, gi¸ vèn hµng b¸n, chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp, kÕ to¸n tiÕn hµnh kÕt chuyÓn ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng. KÕt qu¶ kinh doanh cña Chi nh¸nh Hµ Néi trong th¸ng 12/2004. Gi¸ vèn hµng b¸n: 2.855.000.000 ® Chi phÝ b¸n hµng: 707.460.798,8 ® Tæng doanh thu b¸n hµng: 3.953.000.000 ® C¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu: 0 Doanh thu thuÇn: 3.953.000.000 ®. KÕ to¸n tiÕn hµnh kÕt chuyÓn ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng KÕt chuyÓn gi¸ vèn: Nî TK 911: 2.855.000.000 ® Cã TK 632: 2.855.000.000 ® KÕt chuyÓn chi phÝ b¸n hµng: Nî TK 911: 707.460.798,8 ® Cã TK641: 707.460.798,8 ® KÕt chuyÓn doanh thu thuÇn: Nî TK 511: 3.953.000.000 ® Cã TK 911: 3.953.000.000 ® KÕt chuyÓn l·i: Nî TK 911: 390.539.201,2 ® Cã TK 421: 390.593.201,2 ® NhËn xÐt: V× Chi nh¸nh h¹ch to¸n phô thuéc nªn kh«ng h¹ch to¸n Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp riªng mµ Chi nh¸nh gép chung Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp vµo Chi phÝ b¸n hµng. ViÖc gép chung Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp vµ Chi phÝ b¸n hµng g©y khã kh¨n trong h¹ch to¸n chi tiÕt. V× TK 641 “Chi phÝ b¸n hµng” chØ ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh tiªu thô hµng ho¸. Mµ kh«ng thÓ ph¶n ¸nh hÕt c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh ë bé phËn v¨n phßng chi nh¸nh vµ c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña ®¬n vÞ. V× chi nh¸nh nªn më thªm TK 642 “Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp” ®Ó h¹ch to¸n ®­îc dÔ dµng h¬n. Ch­¬ng III : ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng vµ hoµn thiÖn kÕ to¸n t¹i chi nh¸nh hµ néi thuéc c«ng ty ®«ng b¾c I. §¸nh gi¸ thùc tr¹ng kÕ to¸n b¸n hµng t¹i Chi nh¸nh Tõ khi thµnh lËp ®Õn nay Chi nh¸nh Hµ Néi ®· ®i vµo ho¹t ®éng ®­îc 8 n¨m. Víi chÆng ®­êng kh«ng Ýt khã kh¨n vµ thö th¸ch ®Ó gia nhËp vµ ®øng v÷ng trong c¬ chÕ thÞ tr­êng nh­ hiÖn nay, Chi nh¸nh ®· kh«ng ngõng lín m¹nh vµ hoµn thiÖn vÒ mäi mÆt. §ã sù ®ãng gãp rÊt lín cña bé m¸y qu¶n lý, trong ®ã kh«ng thÓ thiÕu bé m¸y kÕ to¸n- lµ c«ng cô quan träng trong c«ng t¸c qu¶n lý cña Chi nh¸nh. Qua thêi gian thùc tËp t¹i Chi nh¸nh em xin ®­a ra mét sè nhËn xÐt chung vÒ c«ng t¸c tæ chøc kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng t¹i Chi nh¸nh nh­ sau: 1. ¦u ®iÓm: Nh×n chung, c«ng t¸c kÕ to¸n doanh thu b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n kinh doanh ®· cung cÊp nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt cho c«ng t¸c qu¶n lý kinh doanh cña Chi nh¸nh còng nh­ c¸c ®¬n vÞ qu¶n lý tµi chÝnh kh¸c. §ång thêi c¸c th«ng tin do bé phËn kÕ to¸n cung cÊp th­êng nhanh chãng, chÝnh x¸c, kÞp thêi vµ ®Çy ®ñ, gióp cho viÖc kiÓm tra ®èi chiÕu sè liÖu gi÷a c¸c bé phËn kÕ to¸n, gióp cho viÖc lËp b¸o c¸o kÕ to¸n thuËn lîi, dÔ dµng,chÝnh x¸c. Thø nhÊt: ViÖc sö dông hÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n tµi chÝnh hiÖn nay Chi nh¸nh ®ang sö dông hÖ thèng tµi kho¶n theo quyÕt ®Þnh sè 1141/TC/C§KT ngµy 1/11/1995 cña Bé tr­ëng tµi chÝnh cã söa ®æi bæ sung theo th«ng t­ sè 89/TT- BTC ngµy 9/10/2002 cña Bé tµi chÝnh. Nãi chung, viÖc sö dông hÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n cña Chi nh¸nh hiÖn nay trong c«ng t¸c kÕ to¸n t­¬ng ®èi hîp lý vµ khoa häc. Thø hai: ViÖc sö dông hÖ thèng chøng tõ nh×n chung Chi nh¸nh ®· thùc hiÖn tèt quy ®Þnh vÒ ho¸ ®¬n, chøng tõ ban ®Çu. C¨n cø vµo chøng tõ kÕ to¸n Nhµ n­íc ban hµnh vµ néi dung c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ còng nh­ yªu cÇu qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng ®ã, Chi nh¸nh ®· x©y dùng cho m×nh mét hÖ thèng biÓu mÉu chøng tõ phï hîp, quy ®Þnh viÖc ghi chÐp c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ vµo tõng biÓu mÉu chøng tõ kÕ to¸n cô thÓ. C¸c chøng tõ ban ®Çu nµy sau khi kiÓm tra tÝnh hîp ph¸p, hîp lÖ míi ®­îc sö dông lµm c¨n cø ®Ó ghi Sæ chi tiÕt vµ Sæ c¸i. Qu¸ tr×nh lËp vµ lu©n chuyÓn chøng tõ ®· ®¶m b¶o cho c«ng t¸c kÕ to¸n cña Chi nh¸nh ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch kÞp thêi, chÝnh x¸c. Thø ba: VÒ hÖ thèng sæ kÕ to¸n cña Chi nh¸nh ®­îc tæ chøc ghi chÐp theo h×nh thøc NhËt ký chung, mÉu sæ ®¬n gi¶n, dÔ ghi chÐp, ®¸p øng kÞp thêi nhu cÇu cung cÊp th«ng tin cho c¸c bé phËn liªn quan. Thø t­: Phßng kÕ to¸n Chi nh¸nh cã c¬ cÊu gän nhÑ ®­îc s¾p xÕp phï hîp víi yªu cÇu h¹ch to¸n còng nh­ tr×nh ®é nghiÖp vô cña tõng ng­êi. Mçi nh©n viªn ®Òu cã kinh nghiÖm vµ cã tr¸ch nhiÖm víi c«ng viÖc ®­îc giao. C«ng t¸c kÕ to¸n ®­îc ph©n c«ng mét c¸ch râ rµng, cô thÓ ®· ph¸t huy ®­îc tÝnh chñ ®éng s¸ng t¹o còng nh­ tinh thÇn tr¸ch nhiÖm vµ sù thµnh th¹o trong c«ng viÖc cña mçi ng­êi. 2. Tån t¹i MÆc dï tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ bµn hµng cña Chi nh¸nh cã nhiÒu ­u ®iÓm, phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ, hiÖn ®¹i ho¸ trong c«ng t¸c qu¶n lý nh­ng vÉn cßn mét sè nh­îc ®iÓm sau: Thø nhÊt: VÒ vËn dông tµi kho¶n kÕ to¸n: ®Ó ph¸t huy ®Çy ®ñ vai trß vµ t¸c dông cña kÕ to¸n tµi chÝnh, Chi nh¸nh ph¶i biÕt vËn dông hÖ thèng tµi kho¶n phï hîp, ¸p dông ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n hîp lý. Nh­ng thùc tÕ hÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n cña Chi nh¸nh cßn kh¸ ®¬n gi¶n, kÕ to¸n chñ yÕu sö dông tµi kho¶n tæng hîp mµ kh«ng më c¸c tµi kho¶n chi tiÕt theo dâi doanh thu, chi phÝ vµ h¹ch to¸n kÕt qu¶ cho tõng ®éi kinh doanh. KÕ to¸n kh«ng theo dâi t¸ch biÖt c¸c kho¶n chi phÝ gi÷a bé phËn b¸n hµng vµ bé phËn qu¶n lý mµ h¹ch to¸n chung trªn TK 641 “ chi phÝ b¸n hµng”. §iÒu nµy kh«ng hîp lý vµ sÏ g©y kho kh¨n cho c«ng t¸c dù to¸n chi phÝ vµ kiÓm so¸t chi phÝ. Thø hai: §èi víi chiÕt khÊu th­¬ng m¹i: trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh gay g¾t trªn thÞ tr­êng hiÖn nay, viÖc ¸p dông linh ho¹t c¸c chÝnh s¸ch b¸n hµng lµ rÊt quan träng. Hµng ho¸ muèn b¸n ®­îc nhiÒu th× ph¶i võa ®¸p øng tèt vÒ chÊt l­îng, võa cã gi¸ c¶ ph¶i ch¨ng vµ kÕt hîp víi nhiÒu ho¹t ®éng gi¶m gi¸, khuyÕn m¹i cho kh¸ch hµng. Trong qu¸ tr×nh b¸n hµng cho kh¸ch hµng, Chi nh¸nh Hµ Néi ch­a ¸p dông c¸c h×nh thøc gi¶m trõ doanh thu nµy. Hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng t¹i Chi nh¸nh Hµ Néi thuéc C«ng ty §«ng b¾c 1. Nguyªn t¾c chung ®Ó hoµn thiÖn kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng H¹ch to¸n lµ mét c«ng cô quan träng trong phôc vô viÖc ®iÒu hµnh vµ qu¶n lý nÌn kinh tÕ quèc d©n, ®iÒu hµnh qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng trong c¸c ®¬n vÞ kinh doanh. XuÊt ph¸t tõ vai trß quan träng ®ã, yªu cÇu cµn thiÕt ®Æt ra ph¶i tæ chøc mét c¸ch khoa häc vµ hîp lý c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n. Môc tiªu c¬ b¶n cña viÖc hoµn thiÖn kÕ to¸n ho¹t ®éng kinh doanh cña Chi nh¸nh Hµ Néi lµ: Thø nhÊt hoµn thiÖn ph¶i ®¶m b¶o tu©n thñ chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh theo hÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n thèng nhÊt dïng cho c¸c doanh nghiÖp do Bé Tµi chÝnh ban hµnh theo quyÕt ®Þnh sè 1141TC/Q§/CDKT vµ c¸c th«ng t­ cña Bé tµi chÝnh vÒ söa ®æi, bæ sung. ViÖc hoµn thiÖn theo nguyªn t¾c tu©n thñ nµy sÏ gióp cho viÖc kiÓm tra ®èi chiÕu tham kh¶o sè liÖu cña c¸c cÊp cã thÈm quyÒn nh­ Ng©n hµng c¬ quan thuÕ... ®­îc dÔ dµng h¬n. Thø hai lµ viÖc hoµn thiÖn nh»m ®¸p øng yªu cÇu cung cÊp nh÷ng th«ng tin nhanh chãng c¶ vÒ kÕ to¸n tµi chÝnh vµ kÕ to¸n qu¶n trÞ. MÆt kh¸c ho¹t ®éng kinh doanh hiÖn nay ph¸t triÓn kh«ng ngõng c¶ vÒ sè l­îng còng nh­ tÝnh phøc t¹p trong tõng th­¬ng vô, do ®ã yªu cÇu cña viÖc hoµn thiÖn ®Æt ra lµ cã thÓ vËn dông linh ho¹t trong tõng t×nh huèng kinh doanh. Môc tiªu cuèi cïng ®­îc ®Ò cËp ®ã lµ tÝnh kh¶ thi vµ hiÖu qu¶ cña viÖc hoµn thiÖn. Kh«ng thÓ tiÕn hµnh c¶i tiÕn, thay ®æi c«ng t¸c kÕ to¸n ho¹t ®éng kinh doanh mµ kh«ng xem xÐt hiÖu qu¶ mang l¹i so víi chi phÝ bá ra còng nh­ kh«ng xem xÐt ph­¬ng ¸n hoµn thiÖn ®ã cã phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ t¹i Chi nh¸nh Hµ Néi kh«ng. ViÖc hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n ph¶i ®¶m b¶o phï hîp víi chøc n¨ng, nhiÖm vô vµ ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, phï hîp víi kh¶ n¨ng vµ tr×nh ®é cña ®éi ngò c¸n bé nh©n viªn kÕ to¸n còng nh­ ®iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt, kü thuËt cña doanh nghiÖp nh»m ®¶m b¶o hiÖu qu¶ kinh tÕ víi chi phÝ thÊp nhÊt. 2. C¸c kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng t¹i Chi nh¸nh Hµ Néi. Qua qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i Chi nh¸nh, trªn c¬ së t×m hiÓu, n¾m v÷ng t×nh h×nh thùc tÕ còng nh­ nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn ®· ®­îc häc, em nhËn thÊy trong c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®inh kÕt qu¶ b¸n hµng cña Chi nh¸nh cßn cã nh÷ng h¹n chÕ mµ nÕu ®­îc kh¾c phôc th× phÇn hµnh kÕ to¸n nµy ®­îc hoµn thiÖn h¬n, cã hiÑu qu¶ h¬n. em xin ®­a ra mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn h¬n c«ng t¸c kÕ to¸n tai Chi nh¸nh. 2.1 VÒ vËn dông tµi kho¶n kÕ to¸n. C¸c nhµ qu¶n lý kinh doanh rÊt cÇn biÕt c¸c th«ng tin chi tiÕt, cô thÓ vÒ c¸c kho¶n môc chi phÝ còng nh­ viÖc sö dông c¸c lo¹i chi phÝ nµy, ®Ó tõ ®ã lËp dù to¸n chi phÝ vµ chñ ®éng ®iÒu tiÕt chi phÝ. Nh­ng ë Chi nh¸nh, tÊt c¶ c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh ®Òu ®­îc ph¶n ¸nh trªn TK 641 “ chi phÝ b¸n hµng” vµ kh«ng h¹ch to¸n chi tiÕt theo tõng kho¶n môc chi phÝ. Do ®ã, th«ng tin mµ kÕ to¸n cung cÊp ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý. KÕ to¸n nªn më TK 642 “ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp” ®Ó h¹ch to¸n riªng chi phÝ qu¶n lý ph¸t sinh t¹i Chi nh¸nh. Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó tËp hîp c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh ë bé phËn V¨n phßng Chi nh¸nh vµ c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn tÊt c¶ c¸c hoËt ®éng kinh doanh cña ®¬n vÞ. Khi ®ã TK 641 chØ ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh tiªu thô hµng ho¸, dÞch vô. §Ó theo dâi chi tiÕt c¸c kho¶n môc chi phÝ ph¸t sinh ë bé phËn b¸n hµng, kÕ to¸n nªn më c¸c tµi kho¶n cÊp 3 ®Ó theo dâi chi phÝ b¸n hµng ë c¸c ®éi, vÝ dô nh­ chi phÝ nh©n viªn b¸n hµng cã thÓ më nh­ sau: TK 6411.1: chi phÝ nh©n viªn b¸n hµng ®éi 73 TK 6411.2: chi phÝ nh©n viªn b¸n hµng ®éi 74 TK 6411.3: chi phÝ nh©n viªn b¸n hµng ®éi 75 T­¬ng tù më chi tiÕt c¸c tµi kho¶n cÊp 3 theo dâi c¸c kho¶n môc chi phÝ kh¸c ë c¸c ®éi. Riªng chi phÝ qu¶n lý cña doanh nghiÖp cña Chi nh¸nh, nÕu h¹ch to¸n chi tiÕt theo tõng kho¶n môc sÏ gÆp khã kh¨n vµ phøc t¹p. Do ®ã kÕ to¸n chØ nªn h¹chto¸n chi tiÕt chi phÝ qu¶n lý theo tõng ®éi kinh doanh ®Ó cã c¨n cø x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh cña tõng ®éi. KÕ to¸n më c¸c tµi kho¶n chi tiÕt cña TK 642 nh­ sau: TK 6420.1: Chi phÝ qu¶n lý ®éi 73 TK 6420.2: Chi phÝ qu¶n lý ®éi 74 TK 6420.3: Chi phÝ qu¶n lý ®éi 75 2.2 §èi víi chiÕt khÊu th­¬ng m¹i. HiÖn nay trªn thÞ tr­êng cã rÊt nhiÒu tËp thÓ vµ c¸ nh©n ho¹t ®éng kinh doanh mÆt hµng than nªn t×nh h×nh c¹nh tranh diÔn ra rÊt gay g¾t. Chi nh¸nh hiÖn nay ®ang cã mét l­îng kh¸ch hµng truyÒn thèng, lµ nh÷ng nhµ m¸y, xÝ nghiÖp lín. Nh÷ng kh¸ch hµng nµy th­êng mua than víi sè l­îng lín nªn, thanh to¸n b»ng sÐc. Do vËy, Chi nh¸nh nªn ¸p dông ph­¬ng thøc khuyÕn m·i chiÕt khÊu th­¬ng m¹i khi kh¸ch hµng mua víi khèi l­îng lín, thanh to¸n tiÒn nhanh, nh»m gi÷ ®­îc kh¸ch hµng. B»ng biÖn ph¸p khuyÕn m·i nµy cã thÓ Chi nh¸nh cßn t¨ng ®­îc khèi l­îng kh¸ch hµng trong t­¬ng lai v× cã sù ­u ®·i cña Chi nh¸nh trong viÖc b¸n hµng vµ thanh to¸n. khi ¸p dông ph­¬ng thøc nµy kÕ to¸n ph¶i më TK 521 “ ChiÕt khÊu th­¬ng m¹i” ®Ó theo dâi. Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n TK 521 “ chiÕt khÊu th­¬ng m¹i” nh­ sau: Ph¶n ¸nh sè chiÕt khÊu th­¬ng m¹i thùc tÕ ph¸t sinh: Nî TK 521: ChiÕt khÊu th­¬ng m¹i kh¸ch hµng ®­îc h­ëng Nî TK 3331: ThuÕ GTGT ph¶i nép theo chiÕt khÊu th­¬ng m¹i Cã TK 111, 112, 131: Sè tiÒn tr¶ l¹i hoÆc gi¶m nî cho kh¸ch hµng Cuèi kú kÕt chuyÓn sè tiÒn chiÕt khÊu th­¬ng m¹i ®· chÊp thuËn cho kh¸ch hµng sang TK 511 “ doanh thu b¸n hµng” Nî TK 511: Doanh thu b¸n hµng Cã TK 521: ChiÕt khÊu th­¬ng m¹i KÕt luËn Nh­ vËy, b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng cã ý nghÜa hÕt søc quan träng ®èi víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña Chi nh¸nh. §iÒu ®ã ®ßi hái bé m¸y qu¶n lý cña Chi nh¸nh ph¶i cã kiÕn thøc tæng hîp vµ chuyªn s©u vÒ lÜnh vùc kinh doanh ®Ó n¾m b¾t thÞ tr­êng, tõ ®ã ®­a ra nh÷ng chiÕn l­îc cô thÓ, phï hîp. Trong chiÕn l­îc ®è th× kÕ to¸n cã mét vai trß kh«ng nhá trong viÖc cung cÊp th«ng tin cÇn thiÕt cho ban l·nh ®¹o, ®Ó ban l·nh ®¹o n¾m b¾t t×nh h×nh, nhanh chãng ®­a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh cña m×nh, n¾m b¾t c¬ héi kinh doanh. V× vËy, c«ng t¸c kÐ to¸n nãi chung vµ c«ng t¸c kÕ to¸n doanh thu vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh nãi riªng cÇn ph¶i ®­îc cñng cè ng¸y cµng hoµn thiÖn, thùc sù trë thµnh c«ng cô ®¾c lùc trong viÖc qu¶n lý tµi chÝnh còng nh­ trong v¹ch chiÕn ®Þnh chiÕn l­îc cña ban l·nh ®¹o Chi nh¸nh NhËn thøc ®­îc ®iÒu ®ã Chi nh¸nh ®ang cã nh÷ng quan t©m ®Õn kh©u qu¶n lý kinh doanh vµ c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung, c«ng t¸c b¸n hµng x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh nãi riªng víi hy väng sÏ ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý ngµy cµng cao. Víi kiÕn thøc ®· ®­îc häc vµ qua qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i Chi nh¸nh Hµ Néi cïng víi sù h­íng dÉn tËn t×nh cña thÇy gi¸o PGS.TS Lª ThÕ T­êng gióp em hoµn thµnh luËn v¨n tèt nghiÖp víi ®Ò tµi “ KÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c dÞnh kÕt qu¶ b¸n hµng t¹i Chi nh¸nh Hµ Néi” Do tr×nh ®é hiÓu biÕt kh«ng nhiÒu vµ kinh nghiÖm cßn h¹n chÕ nªn bµi luËn v¨n tèt nghiÖp cña em khã tr¸nh khái nh÷ng sai sãt, rÊt mong ®­îc sù chØ b¶o vµ gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy c« gi¸o. Mét lÇn n÷a em xin ch©n thµnh c¶m ¬n tíi thÇy gi¸o PGS. TS Lª ThÕ T­êng ®· tËn t×nh gióp ®ì trong suèt qu¸ tr×nh lµm vµ hoµn thµnh bµi luËn v¨n nµy. Em xin c¸m ¬n c¸c anh chÞ phßng kÕ to¸n t¹i Chi nh¸nh Hµ Néi ®· t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì em trong suèt qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i Chi nh¸nh. Em xin ch©n thµnh c¸m ¬n!