Chuyên đề Kế toán chi phí và tính giá thành sản xuất sản phẩm tại xí nghiệp điện tử truyền hình Việt Nam

doanh nghiệp theo các chế độ hiện hành của nhà nước. 2.3. Chi phí sản xuất chung. Chi phí sản xuất chung là các chi phí liên quan đến việc phục vụ quản lý sản xuất trong phạm vi các phân xưởng, tổ đội, bộ phận sản xuất. Chi phí sản xuất chung bao gồm nhiều nội dụng chi phí về tiền công, vật liệu công cụ, dụng cụ, chi phí về khấu hao tài sản cố định.. Chi phí nhân viên phân xưởng: là các khoản tiền lương thưởng phải trả nhân viên phân xưởng. Chi phí vật liệu: là các chi phí về vật liệu xuất dùng trong thời kỳ phục vụ cho sản xuất chung. Chi phí dụng cụ sản xuất: là chi phí về công cụ dụng cụ cho sản xuất chung trong kỳ. Chi phí khấu hao tài sản cố định: phản ánh lượng hao mòn của tài sản cố định phục vụ sản xuất trong kỳ. Chi phí dịch vụ mua ngoài: Đó là các loại chi phí dịch vụ doanh nghiệp mua vào phục vụ cho quá trình sản xuất. Chi phí khác bằng tiền: là các chi phí đảm bảo cho sản xuất chung II. Giá thành và phân loại giá thành sản xuất. 1. Khái niệm giá thành sản xuất Gía thành sản xuất sản phẩm là biểu hiện bằng tiền của chi phí sản xuất để sản xuất ra một đơn vị hoặc một khối lượng nhất định. Giá thành sản xuất sản phẩm là một chỉ tiêu kinh tế tổng hợp, phản ánh kết quả sử dụng tài sản vật tư, lao động và tiền vốn trong quá trình sản xuất, cũng như tính đúng đắn của các giải pháp tổ chức kinh tế và kỹ thuật mà doanh nghiệp đã sử dụng nhằm nâng cao năng xuất lao động, chất lượng sản phẩm và hạ thấp chi phí sản xuất. Giá thành còn là một căn cứ quan trọng để định giá bán và xác định hiệu quả kinh tế của hoạt động sản xuất. 2. Phân loại giá thành sản xuất. Để quản lý và hạch toán tốt giá thành sản phẩm trong thức tế người ta thường phân loại giá thành như sau: Giá thành kế hoạch: Là giá thành sản phẩm được tính trên cơ sở chi phí sản xuất kế hoạch và sản lượng kế hoạch. Việc tính giá thành kế hoạch do bộ phận kế hoạch của doanh nghiệp thực hiện và được tiến hành trước khi bắt đầu quá trình sản xuất, chế tạo sản phẩm. Giá thành kế hoạch là mục tiêu phấn đấu của doanh nghiệp, là căn cứ để so sánh, phân tích, đánh giá, tình hình thực hiện hạ giá thành của doanh nghiệp. Giá thành định mức: Là giá thành sản phẩm được tính trên cơ sở các định mức chi phí hiện hành và chỉ tính cho đơn vị sản phẩm. Việc tính giá thành định mức cũng được thực hiện trước khi tiến hành sản xuất và chế tạo sản phẩm. Giá thành định mức là công cụ quản lý định mức của doanh nghiệp, là thước đo chính xác để xác định kết quả sử dụng tài sản, vật tư, lao động trong sản xuất. Giá thành thực tế: Là giá thành sản phẩm được tính trên cơ sở số liệu chi phí sản xuất thực tế đã phát sinh cho số sản phẩm thực tế đã sản xuất trong kỳ. Giá thành thực tế chỉ có thể tính được sau khi kết thúc quá trình sản xuất, chế tạo sản phẩm và được tính toán cho cả chi tiêu tổng giá thành và giá thành đơn vị. Giá thành thực tế là chỉ tiêu kinh tế tổng hợp, phản ánh trình độ tổ chức quản lý sản xuất và sử dụng các giải pháp kinh tế, công nghệ cho quá trình sản xuất sản phẩm, là cơ sở để xác định kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. 3. Mối quan hệ giữa chi phí sản xuất và giá thành sản xuất. Chi phí sản xuất và giá thành sản xuất có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Chi phí sản xuất cấu thành nên giá thành sản xuất. Nhưng không phải toàn bộ chi phí sản xuất được đưa vào giá thành sản phẩm. Chi phí sản xuất thể hiện lượng chi phí mà doanh nghiệp phải bỏ ra để hoàn thành việc sản xuất trong một thời kỳ nhất định. Còn giá thành sản xuất là biểu hiện lượng chi phí để hoàn thành việc sản xuất một đơn vị hoặc một khối lượng sản phẩm nhất định. Chi phí sản xuất trong thời kỳ không chỉ liên quan đến những sản phẩm đã hoàn thành mà còn liên quan đến cả sản phẩm dở dang cuối kỳ và cả sản phẩm hỏng. Còn giá thành sản phẩm không liên quan đến chi phí sản xuất của sản phẩm dở dang cuối kỳ và sản phẩm hỏng nhưng lại liên quan đến chi phí sản xuất của sản phẩm dở dang kỳ trước chuyển sang. Mối quan hệ trên có thể biểu thị qua sơ đồ sau: CPSX dở đầu kỳ CPSX phát sinh trong kỳ. Tổng giá thành sản xuất sản phẩm CPSX dở cuối kỳ III. Kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản xuất 1. Kế toán chi phí sản xuất. 1.1 Đối tượng tập hợp chi phí sản xuất. Xác định đối tượng hạch toán chi phí sản xuất là công việc đầu tiên và quan trọng của kế toán chi phí sản xuất. Đó chính là việc xác định nơi phát sinh chi phí và chịu chi phí. Hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp có thể tiến hành ở nhiều địa điểm khác nhau, ở từng địa điểm lại có thể sản xuất nhiều loại sản phẩm khác nhau, theo các quy trình công nghệ khác nhau. Do đó chi phí sản xuất của doanh nghiệp cũng có thể phát sinh ở nhiều địa điểm, nhiều bộ phận, liên quan đến nhiều sản phẩm công việc. Để xây dựng đúng đối tượng kế toán chi phí sản xuất, trước hết phải căn cứ vào đặc điểm và công dụng của chi phí trong sản xuất, trình độ sản xuất kinh doanh, yêu cầu hạch toán kinh doanh của xí nghiệp mà đối tượng kế toán tập hợp chi phí sản xuất có thể là toàn bộ quy trình công nghệ riêng biệt, từng phân xưởng hay tổ đội sản xuất. Tuỳ theo từng quy trình công nghệ riêng biệt, từng phân xưởng hay tổ đội sản xuất và đặc điểm của sản phẩm mà đối tượng kế toán tập hợp chi phí sản xuất có thể là từng nhóm sản phẩm, từng đơn đặt hàng, từng loạt hàng hoặc từng bộ phận cụm chi tiết sản phẩm. 1.2. Kế toán tập hợp và phân bổ chi phí nguyên vật liệu trực tiếp Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp là các chi phí về nguyên vật liệu chính, nửa thành phẩm mua ngoài, vật liệu phụ, nhiên liệu sử dụng trực tiếp cho việc sản xuất, chế tạo sản phẩm hoặc thực hiện các lao vụ, dịch vụ của doanh nghiệp. Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp sử dụng để sản xuất ra sản phẩm phần lớn là chi phí trực tiếp nên kế toán tập hợp trực tiếp cho từng đối tượng liên quan đến căn cứ vào các chứng từ xuất kho vật liệu và báo cáo sử dụng vật liệu ở từng phân xưởng (đội, trại, địa điểm) sản xuất. Trong từng trường hợp chi phí nguyên vật liệu trực tiếp có liên quan đến nhiều đối tượng kế toán tập hợp chi tiết chi phí sản xuất, không thể tập hợp trực tiếp được cho từng đối tượng thì phải chọn tiêu thức hợp lý để tiến hành phân bổ chi phí cho các đối tượng theo công thức: Ci = Ti Trong đó: Ci: Chi phí NVL trực tiếp phân bổ cho đối tượng i ồ C: Tổng chi phí nguyên vật liệu trực tiếp : Tổng tiêu chuẩn phân bổ Ti : Tiêu chuẩn phân bổ của đối tượng i Đối với chi phí nguyên vật liệu chính, nửa thành phẩm mua ngoài có thể chọn tiêu chuẩn phân bổ là: chi phí định mức, chi phí kế hoạch, khối lượng sản phẩm sản xuất. Còn đối với chi phí nguyên vật liệu phụ, nhiên liệu có thể chọn tiêu chuẩn phân bổ là chi phí định mức, chi phí kế hoạch, chi phí thực tế của nguyên vật liệu chính. Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp trong kỳ được tính vào giá thành sản phẩm phụ thuộc vào: - Trị giá nguyên vật liệu trực tiếp và đưa vào sản xuất trong kỳ. - Trị giá nguyên vật liệu đầu kỳ. - Trị giá nguyên vật liệu xuất dùng trong kỳ nhưng đến cuối kỳ không dùng hết nhập lại kho. - Trị giá phế liệu thu hồi. Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp được xác định theo công thức sau: - - + = Chi phí NVLTT trong kỳ Trị giá NVL tồn đầu kỳ Trị giá NVL sử dụng trong kỳ Trị giá NVL tồn cuối kỳ Trị giá phế liệu thu hồi Để tập hợp, phân bổ chi phí NVL trực tiếp kế toán sử dụng tài khoản 621 - chi phí NVL trực tiếp. Việc hạch toán chi phí NVL trực tiếp được phân làm hai trường hợp: + Hạch toán chi phí NVL trực tiếp theo phương pháp kiểm kê định kỳ. + Hạch toán chi phí NVL trực tiếp theo phương pháp kiểm kê thường xuyên. TK 611 TK 621 TK 631 Trị giá NVL dùng trực tiếp Cho sản xuất sản phẩm Trị giá NVL dùng trực tiếp Cho sản xuất sản phẩm K/c chi phí NVL trực tiếp Trị giá vật liệu chưa dùng cuối kỳ Trị giá vật liệu chưa dùng đầu kỳ Sơ đồ 01: Hạch toán chi phí NVL trực tiếp theo phương pháp kiểm kê định kỳ. TK 151,152 TK 331,111,112 TK 621 TK 151,152 Kết chuyển chi phí NVL trực tiếp Vật liệu dùng không hết nhập kho hay k/c kỳ sau Vật liệu xuất dùng cho sản xuất sản phẩm TK 154 Vật liệu mua không nhập kho xuất cho sản xuất VAT (PP khấu trừ) TK 152 Sơ đồ 02: Kế toán chi phí NVL trực tiếp theo phương pháp kê khai thường xuyên. TK 331,111,112 TK 133 Trường hợp doanh nghiệp tính VAT theo phương pháp trực tiếp khi mua vật liệu nhập kho hoặc dùng ngay vào sản xuất, kế toán phản ánh giá trị vật liệu mua vào hay sử dụng là tổng giá thanh toán. (bao gồm cả VAT). Nợ TK 152, 621, 627 (bao gồm cả VAT) Có TK 111, 112, 331 (tổng số tiền thanh toán) 1.3. Kế toán tập hợp và phân bổ nhân công trực tiếp. Chi phí nhân công trực tiếp là những khoản chi phí phải trả cho công nhân sản xuất sản phẩm hoặc trực tiếp thực hiện các lao vụ, ..dịch vụ gồm: tiền lương chính, lương phụ, tiền trích BHXH, BHYT, KPCĐ theo số tiền lương của công nhân sản xuất. Chi phí nhân công trực tiếp bao gồm tất cả các khoản tiền liên quan đến sản xuất trong kỳ, không phân biệt đã thanh toán cho người lao động hay chưa. Chi phí nhân công trực tiếp thường được tính trực tiếp vào từng đối tượng chịu chi phí liên quan. Trường hợp chi phí nhân công trực tiếp có liên quan đến nhiều đối tượng mà không hạch toán trực tiếp được (tiền lương phụ, các khoản phụ cấp..) thì được tập hợp chung, sau đó chọn tiêu chuẩn thích hợp để tính toán phân bổ cho các đối tượng chịu chi phí liên quan. Tiêu chuẩn để phân bổ có thể là chi phí tiền công định mức, giờ công thực tế.. Các khoản BHXH, BHYT, KPCĐ được tính cho từng đối tượng căn cứ tỷ lệ trích qui định hiện hành và số chi phí tiền lương đã tập hợp của từng đối tượng. Kế toán sử dụng TK 622 - Chi phí nhân công trực tiếp để tập hợp nhân công trực tiếp. TK 622 TK 334 Kết chuyển chi phí NCTT cho các đối tượng Lương chính, phụ, phụ cấp trả công nhân trực tiếp sx TK 154 (631) Trích BHXH, BHYT, KPCĐ theo tiền lương công nhân sản xuất TK 338 TK 335 Trích trước tiền lương nghỉ phép của CNSX 1.4. Kế toán tập hợp và phân bổ chi phí sản xuất chung. Chi phí sản xuất chung là chi phí quản lý phục vụ sản xuất phát sinh ở phân xưởng, tổ đội sản xuất cũng như chi phí tiền lương, nhân viên phân xưởng, chi phí công cụ, dụng cụ dùng ở phân xưởng. Chi phí sản xuất chung được tập hợp theo từng địa điểm phát sinh chi phí, cuối tháng chi phí phát sinh đã tập hợp được kết chuyển để tính giá thành sản phẩm. Bởi vậy khi tập hợp và hạch toán chi phí này ta phải tiến hành phân bổ cho từng đối tượng theo các tiêu thức phù hợp như: chi phí nhân công trực tiếp, chi phí NVL trực tiếp.. Để hạch toán, tập hợp và phân bổ chi phí sản xuất chung kế toán sử dụng tài khoản 627 TK 627 TK 334, 338 Kết chuyển hoặc phân bổ chi phí sản xuất chung Chi phí nhân viên TK 154 (631) Chi phí vật liệu, công cụ, dụng cụ TK 152,153 (611) TK 214 TK 111,112,331 Chi phí khấu hao TSCĐ Chi phí khác bằng tiền 1.5. Kết chuyển chi phí sản xuất. Sau khi tập hợp chi phí sản xuất cho từng đối tượng chi tiết, cuối kỳ kế toán thực hiện kết chuyển chi phí sản xuất của sản phẩm hoàn thành sang các tài khoản có liên quan. Tuỳ vào phương pháp kế toán hàng tồn kho doanh nghiệp lựa chọn là phương pháp kiểm kê định kỳ hay kê khai thường xuyên mà sử dụng tài khoản thích hợp. Đối với doanh nghiệp kế toán hàng tồn kho theo phương pháp kê khai thường xuyên kế toán sử dụng tài khoản 154 - chi phí sản xuất kinh doanh dở dang. Sơ đồ: Kết chuyển chi phí sản xuất. (Phương pháp kê khai thường xuyên) TK 154 TK 621 Trị giá sp hỏng bắt bồi thường, phế liệu thu hồi Chi phí NVL trực tiếp TK 138,152,821 Chi phí nhân công trực tiếp TK 622 TK 627 Chi phí sản xuất chung TK 155 TK 157 TK 632 Giá thành thực tế sp gửi bán không qua nhập kho Giá thành thực tế sp hoàn thành bán ngay Giá thành thực tế sản phẩm hoàn thanh nhập kho Đối với doanh nghiệp kế toán hàng tồn kho theo phương pháp kiểm kê định kỳ kế toán sử dụng tài khoản 631 - giá thành sản xuất, còn tài khoản 154 chỉ sử dụng để phản ánh chi phí sản xuất sản phẩm dở dang đầu kỳ và cuối kỳ. Sơ đồ: Kết chuyển chi phí sản xuất . TK 631 TK 154 K/c chi phí sản xuất dở cuối kỳ K/c chi phí sản xuất dở đầu kỳ TK 154 K/c chi phí NVL trực tiếp TK 621 TK 622 K/c chi phí nhân công trực tiếp TK 632 Tổng giá thành sản xuất sản phẩm TK 627 K/c chi phí sản xuất chung (Phương pháp kiểm kê định kỳ) 2. Phương pháp đánh giá sản phẩm dở dang. Sản phẩm dở dang là khối lượng sản phẩm đang trong quá trình sản xuất, gia công, chế biến trên các giai đoạn của quy trình công nghệ hoặc đã hoàn thành một vài quy trình chế biến nhưng vẫn còn phải gia công chế biến tiếp mới trở thành sản phẩm. Đánh giá sản phẩm dở dang là tính toán xác định phần chi phí sản xuất mà sản phẩm dở cuối kỳ phải chịu. Tuỳ thuộc vào tình hình đặc điểm cụ thể về tổ chức sản xuất kinh doanh, tỉ trọng và mức độ, thời gian tham gia của chi phí vào quá trình sản xuất chế tạo sản phẩm và yêu cầu trình độ quản lý của doanh nghiệp mà vận dụng phương pháp đánh giá sản phẩm làm dở cuối kỳ cho phù hợp. Trong các doanh nghiệp sản xuất có thể áp dụng một trong ba phương pháp sau: 2.1. Đánh giá sản phẩm làm dở theo chi phí nguyên vật liệu trực tiếp hoặc chi phí nguyên vật liệu chính. Theo phương pháp này, sản phẩm dở dang cuối kỳ chỉ bao gồm chi phí nguyên vật liệu trực tiếp hoặc chi phí nguyên vật liệu chính, còn chi phí khác tính cho sản phẩm hoàn thành. Phương pháp này thích hợp vơí các doanh nghiệp mà trong toàn bộ chi phí sản xuất chế tạo sản phẩm thì chi phí nguyên vật liệu trực tiếp ( nguyên vật liệu chính ) chiếm tỉ lệ lớn. Như vậy vẫn đảm bảo mức độ chính xác và đơn giản bớt khối lượng tính toán. Công thức tính như sau: Dck = Trong đó: Dck , Dđk : chi phí sản xuất dở cuối kỳ, đầu kỳ Cvl : Chi phí nguyên vật liệu chính ( trực tiếp) phát sinh trong kỳ STP : Số lượng thành phẩm Sd : Số lượng sản phẩm dở cuối kỳ Trường hợp doanh nghiệp có quy trình công nghệ sản xuất sản phẩm phức tạp, chế biến kiểu liên tục gồm nhiều giai đoạn công nghệ sản xuất kế tiếp nhau thì sản phẩm dở dang ở giai đoạn công nghệ đầu tiên tính theo chi phí nguyên vật liệu chính ( hoặc chi phí nguyên vật liệu trực tiếp), còn sản phẩm dở dang ở các giai đoạn công nghệ sau phải tính theo chi phí nửa thành phẩm của giai đoạn trước đó chuyển sang. 2.2 Đánh giá sản phẩm làm dở theo sản lượng sản phẩm hoàn thành tương đương. Theo phương pháp này sản phẩm làm dở cuối kỳ phải chịu toàn bộ các chi phí trong kỳ theo mức độ hoàn thành. Do vậy khi xác định khối lượng sản phẩm làm dở phải xác định được mức hoàn thành của chúng. Căn cứ vào khối lượng và mức độ hoàn thành để quy đổi số sản phẩm làm dở ra sản phẩm hoàn thành tương đương làm cơ sở để xác định chi phí. Trình tự tình toán như sau: Đối với chi phí sản xuất bỏ vào một lần ngay từ đầu quy trình công nghệ thì tính cho sản phẩm dở dang như công thức (1). Đối với các chi phí bỏ dần trong quá trình sản xuất chế biến thì tính cho sản phẩm dở dang theo công thức: Dck = x S'd Trong đó: C: Chi phí sản xuất được tính theo từng khoản mục tương ứng phát sinh trong kỳ. S'd : khối lượng sản phẩm làm dở đã tính ra khối lượng sản phẩm hoàn thành theo tỷ lệ hoàn thành (% HT) S'd = Sd x % HT 2.3. Đánh giá sản phẩm dở dang theo chi phí sản xuất định mức. Phương pháp này áp dụng thích hợp với các doanh nghiệp thực hiện việc hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành theo phương pháp định mức, có đầy đủ các định mức chi phí. Theo phương pháp này căn cứ vào khối lượng sản phẩm làm dở và chi phí định mức cho một đơn vị sản phẩm ở từng phân xưởng (giai đoạn) để tính giá trị sản phẩm làm dở cuối kỳ. Người ta cũng có thể tính theo định mức chi phí nguyên vật liệu trực tiếp hoặc cho tất cả các khoản mục chi phí. 3. Phương pháp tính giá thành sản phẩm. 3.1. Đối tượng tính giá thành sản phẩm. Đối tượng tính giá thành là các loại sản phẩm, công việc lao vụ, dịch vụ đã hoàn thành cần tính được tổng giá thành và giá thành đơn vị. Việc xác định đối tượng tính giá thành ở từng doanh nghiệp cụ thể cũng phải vào rất nhiều nhân tố cụ thể: - Đặc điểm tổ chức sản xuất và cơ cấu sản xuất. - Quy trình công nghệ sản xuất chế tạo sản phẩm - Đặc điểm sử dụng sản phẩm nửa thành phẩm Đối với doanh nghiệp tổ chức sản xuất kiểu đơn chiếc thì từng sản phẩm, công việc là một đối tượng tính giá thành. Đối với doanh nghiệp tổ chức sản xuất hàng loạt, thì từng loại sản phẩm từng đơn đặt hàng là một đối tượng tính giá thành.. 3.2 Kỳ tính giá thành. Kỳ tính giá thành là kỳ mà bộ phận kế toán giá thành cần tính được tổng giá thành và giá thành đơn vị của đối tượng đã xác định. Xác định kỳ tính gía thành thích hợp sẽ giúp cho việc tổ chức công tác tính giá thành sản phẩm được khoa học, đảm bảo cung cấp số liệu thực tế của sản phẩm, lao vụ kịp thời phát huy đầy đủ chức năng giám đốc tình hình thực hiện kế hoạch giá thành sản phẩm và kế toán. 3.3 Các phương pháp tính giá thành sản phẩm. Trên cơ sở chi phí sản xuất đã tập hợp được và căn cứ vào chi phí sản xuất kinh doanh và tính chất sản xuất kinh doanh, đặc điểm sản phẩm, trình độ quản lý doanh nghiệp và quy định thống nhất chung của nhà nước, doanh nghiệp lựa chọn phương pháp tính giá thành sản phẩm phù hợp. 3.3.1 Phương pháp tính giá thành giản đơn. Theo phương pháp này giá thành sản phẩm được tính bằng cách căn cứ trực tiếp vào chi phí sản xuất đã tập hợp được (theo đối tượng tập hợp chi phí) trong kỳ và giá trị sản phẩm đầu kỳ, cuối kỳ để tính. Do vậy phương pháp này còn gọi là phương pháp tính giá thành trực tiếp. Tổng giá thành sản phẩm = CPSX dở đầu kỳ + CPSX trong kỳ - CPSX dở cuối kỳ Giá thành đơn vị sản phẩm = Tổng giá thành Khối lượng sản phẩm hoàn thành Biểu số: Phiếu tính giá thành sản phẩm Tên sản phẩm: A.. Tháng ……. Năm……. đơn vị: 1000đ Khoản mục chi phí CPSXDD ĐK CPSX PSTK CPSX DDCK Tổng giá thành Gía thành đơn vị (1) (2) (3) (4) (5) = (2)+(3)-(4) (6) 1. NVLTT 2. NCTT 3. CPSXC Cộng Phương pháp này áp dụng thích hợp với các doanh nghiệp quy trình công nghệ sản xuất giản đơn, khép kín, mặt hàng sản phẩm ít, khối lượng lớn, chu kỳ sản xuất ngắn. Kỳ tính giá thành phù hợp với kỳ báo cáo như các doanh nghiệp thuộc ngành công nghiệp khai thác, điện nước. 3.3.2 Phương pháp tính giá thành phân bước. Phương pháp này áp dụng thích hợp với các doanh nghiệp có quy trình công nghệ sản xuất phức tạp kiểu liên tục, sản phẩm qua nhiều giai đoạn chế biến kế tiếp nhau. Nửa thành phẩm (NTP) bước trước lại là đối tượng tiếp tục chế biến ở bước sau. Đối với các doanh nghiệp tính giá thành phân bước thì đối tượng tính giá thành là thành phẩm ở bước cuối cùng hoặc nửa thành phẩm của từng giai đoạn. Chính vì sự khác nhau này nên phương pháp tính giá thành phân bước chia thành: - Phương pháp phân bước có tính giá thành NTP - Phương pháp phân bước không tính giá thành NTP 3.3.2.1 Phương pháp phân bước có tính giá thành NTP. Theo phương pháp này ta đã xác định được giá thành NTP bước trước và chi phí và NTP bước trước bước chuyển sang bước sau cùng với các chi phí khác của bước sau để tính giá thành NTP bước sau, cứ như vậy lần lượt tuần tự cho đến khi tính được giá thành sản phẩm. Có thể khái quát như sau Chi phí NVL chính Chi phí khác Gđ 1 Giá thành NTP 1 chi phí NTP 1 Chi phí khác giai đoạn 2 Giá thành NTP 1 Chi phí NTP n-1 Chi phí khác Giai đoạn n Giá thành thành phẩm + + + gđ1: gđ2: gđn: 3.3.2.2. Phương pháp phân bước không tính giá thành nửa sản phẩm. Theo phương pháp này chỉ tính giá cho sản phẩm hoàn thành ở bước cuối cùng. Kế toán không cần tính giá thành nửa thành phẩm hoàn thành trong từng giai đoạn mà chỉ tính giá thành thành phẩm hoàn thành bằng cách tổng hợp chi phí nguyên vật liệu chính và các chi phí chế biến khác trong giai đoạn công nghệ. Tổng CPXS gđ1 theo khoản mục Tổng CPXS gđ1 theo khoản mục Tổng CPSX gđ 2 theo khoản mục Tổng CPSX gđ 3 theo khoản mục CPSX gđ 3 trong TP CPSX gđ 1 trong TP CPSX gđ2 trong TP Tổng giá thành TP 2.3.3 Phương pháp tính giá thành sản phẩm theo hệ số. Đối với doanh nghiệp, mà cùng một quy trình công nghệ sản xuất sản phẩm với cùng một loại nguyên vật liệu thu được nhiều loại sản phẩm khác thì áp dụng phương pháp hệ số. Trong trường hợp này toàn bộ chi phí sản xuất được tập hợp chung cho toàn quy trình công nghệ, để tính được giá thành từng loại sản phẩm phải căn cứ vào hệ số tính giá thành quy định của từng loại sản phẩm rồi tiến hành theo các bước sau. Quy đổi sản lượng thực tế từng loại sản phẩm theo hệ số để tính giá thành để làm tiêu thức phân bổ: Tổng sản lượng quy đổi = Sản lượng thực tế SPi x Hệ số quy đổi SPi Tính hệ số phân bổ chi phí của từng loại sản phẩm Hệ số phân bổ sản phẩm i = Sản lượng quy đổi SPi Tổng sản lượng quy đổi Tính giá thành thực tế từng loại sản phẩm. Tổng giá thành SPi = (SPLDđk + CPSXTK - CPLDCK) x hệ số SPi Phần II Thực trạng công tác kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành sản xuất ở xí nghiệp điện tử truyền hình Việt Nam I. Khái quát tình hình chung của xí nghiệp 1. Quá trình hình thành và phát triển. Xí nghiệp điện tử truyền hình Lạc Trung là một doanh nghiệp nhà nước, thuộc công ty đầu tư và phát triển công nghệ truyền hình - Đài truyền hình Việt Nam. Xí nghiệp được thành lập theo quyết định số 388 QD/TC - THVN do Tổng Giám đốc Đài truyền hình Việt Nam ký ngày 22/11/1994. Hiện xí nghiệp có trụ sở tại 65 Lạc Trung, Hà Nội. Xí nghiệp điện tử truyền hình là doanh nghiệp chuyên lắp ráp các thiết bị phục vụ chuyên ngành phát thanh và truyền hình. Sản phẩm của xí nghiệp là các máy phát thanh, phát hình thu thanh và thu hình. Trong những năm qua xí nghiệp liên tục hoạt động kinh doanh có hiệu quả, hoàn thành tốt các chỉ tiêu, nhiệm vụ được công ty giao, thực hiện đầy đủ nghĩa vụ đối với nhà nước. Biểu 1. Một số chỉ tiêu chính của xí nghiệp trong những năm gần đây. Chỉ tiêu Đơn vị 1998 1999 - Tổng doanh thu tỷ đồng 32,1 37,1 - Doanh thu thuần tỷ đồng 31,109 36,5 - Nộp ngân sách triệu đồng 26440 3880,6 - Vốn kinh doanh + Vốn chủ sở hữu + Vốn khác tỷ đồng 15,5 7,2 8,3 18,2 7,6 10,6 - Lợi nhuận triệu đồng 324,5 460,1 - Số công nhân người 70 70 - Thu nhập bình quân Triệu đồng 1,2 1,31 2. Chức năng nhiệm vụ của xí nghiệp. 2.1. Chức năng. - Lắp ráp máy thu thanh, thu hình, phát thanh phát hình và các thiết bị điện tử khác. - Sửa chữa và bảo hành các thiết bị điện tử cho ngành truyền hình và dân dụng. - Kinh doanh phục vụ cho việc lắp ráp và cung ứng sản phẩm ra thị trường trong và ngoài nước. - Làm đại lý mua bán giới thiệu sản phẩm mới của ngành phát thanh truyền hình. 2.2. Nhiệm vụ. - Nhiệm vụ kinh doanh : xây dựng, tổ chức thực hiện kế hoạch kinh doanh để đáp ứng yêu cầu kinh doanh của xí nghiệp. - Nhiệm vụ chính trị : cung ứng các thiết bị phát thanh, truyền hình phục vụ chương trình mục tiêu quốc gia đưa truyền hình về vùng sâu, vùng xa biên giới hải đảo, vùng đặc biệt khó khăn. Để nhằm thông qua truyền hình tuyên truyền đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước, đưa ánh sáng văn minh về tới các bản làng vùng sâu, vùng xa. 3. Bộ máy tổ chức sản xuất và quản lý của xí nghiệp. 3.1. Đặc điểm qui trình công nghệ. Qui trình công nghệ của xí nghiệp điện tử truyền hình là qui trình sản xuất lắp ráp liên tục qua các hệ thống dây chuyền lắp ráp IKD, SKD và hệ thống kiểm tra. Nguyên liệu của xí nghiệp là các linh kiện điện tử hoàn chỉnh nhập từ nước ngoài. Những bộ linh kiện này được tổ cắm máy (tổ IKD) cắm vào mảng panel. Sau khi kiểm tra các linh kiện đã được cắm đầy đủ vào máy thì máy sẽ được chuyển sang bộ phận hàn (qua máy hàn siêu tốc). Tiếp theo máy sẽ được qua bộ phận sửa sau hàn và chuyển đến bộ phận check để cắt chân linh kiện điện tử, hoàn chỉnh mạng, kết thúc quá trình IKD của sản phẩm. Toàn bộ những sản phẩm này được chuyển sang dây chuyền SKD để lắp cao áp, đèn hình, check máy, chỉnh máy, đóng vỏ nhựa trước. Sau đó chuyển sang phòng cân bằng trắng để chỉnh độ đen trắng sáng tối của máy, tiếp theo sản phẩm được chuyển sang bộ phận kiểm nghiệm SKD và kết thúc quá trình SKD của sản phẩm. Sau khi kết thúc tại dây chuyền SKD, sản phẩm sẽ được chuyển sang bộ phận OTK. Khi sản phẩm được qua OTK thì đóng gói nhập kho. Dây truyền IKD Bộ phận OTK Bộ phận hàn Bộ phận sửa sau hàn Bộ phận check Dây chuyền SKD Đóng gói sản phẩm Bộ phận OTK 3.2. Đặc điểm tổ chức sản xuất. Xí nghiệp có hệ thống dây chuyền lắp ráp sản xuất hiện đại. Hệ thống này được chia làm 4 bộ phận đặt dưới sự chỉ đạo của một quản đốc phân xưởng : Một dây IKD cắm linh kiện điện tử vào mảng mạch theo sự điều khiển của quản đốc phân xưởng và hệ thống dây chuyền bán tự động. Một dây SKD vào mảng mạch và đèn hình, vỏ để hoàn chỉnh xong phần lắp ráp máy. Một bộ phận chỉnh check, cân bằng trắng để sản phẩm đạt tiêu chuẩn, chất lượng theo thông số kỹ thuật. Bộ phận OTK sản phẩm. Những sản phẩm đã đạt đầy đủ các yếu tố theo qui định sẽ được đóng gói và nhập kho. 3.3. Tổ chức bộ máy của xí nghiệp. Giám đốc Phó giám đốc phụ trách tài chính Phó giám đốc phụ trách sản xuất Phòng HC, QT, TCLĐTL Bộ phận SX và KT Phòng Tài chính kế toán Phòng Kinh doanh 3.4. Bộ máy kế toán của xí nghiệp. Xí nghiệp tổ chức bộ máy kế toán theo hình thức tập trung, các nhân viên kế toán được bố trí đảm nhiệm các phần việc phù hợp với hình thức tổ chức kế toán tại xí nghiệp. Kế toán trưởng Kế toán công nợ và tiền mặt Thủ quỹ kế toán TSCĐ Kế toán tổng hợp và giá thành sản phẩm Kế toán kho và ngân hàng Phòng kế toán gồm 5 người. Kế toán trưởng : Là người phụ trách công tác quản lý tài chính của xí nghiệp và chỉ đạo công tác chuyên môn cho bộ phận kế toán, tổng hợp các thông tin tài chính kế toán, cung cấp và phục vụ cho yêu cầu quản lý của giám đốc và các phòng ban liên quan, giúp thực hiện công tác sản xuất kinh doanh của xí nghiệp. Kế toán tổng hợp và giá thành : Làm nhiệm vụ tập hợp các chi phí phát sinh. Phản ánh tình hình tăng giảm và hiện có của các loại vốn quĩ tính giá thành sản phẩm. Ghi chép sổ cái lập bảng tổng kết tài sản, giúp kế toán trưởng tổ chức thông tin kinh tế, tổ chức bảo quản, lưu trữ hồ sơ tài liệu kế toán. Thủ quỹ : quản lý thu chi tiền mặt đồng thời theo dõi, phản ánh tình hình tăng giảm TSCĐ trong toàn xí nghiệp và tính toán phân bổ số khấu hao hàng quí. Kế toán công nợ và tiền mặt : Theo dõi các khoản công nợ phải thu, phải trả trong xí nghiệp, giữa xí nghiệp với khách hàng và các khoản có liên quan đến tiền mặt. Kế toán kho và ngân hàng: Theo dõi kiểm tra toàn bộ tình hình nhập kho, xuất kho và thực hiện các công việc có liên quan đến ngân hàng. 3.5 hình thức kế toán. Chứng từ gốc Chứng từ ghi sổ Sổ cái bảng cân đối tài khoản báo cáo kế toán Sổ quĩ Sổ thẻ hạch toán chi tiết Bảng tổng hợp chi tiết Sổ đăng ký CTGS Ghi hàng ngày Ghi cuối tháng Đối chiếu kiểm tra Xí nghiệp áp dụng hình thức kế toán nhật ký chứng từ II. Thực trạng công tác kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành sản xuất tại xí nghiệp điện tử truyền hình Việt Nam 1. Đối tượng kế toán tập hợp chi phí sản xuất: Đối tượng kế toán tập hợp chi phí sản xuất là những phạm vi giới hạn mà kế toán phải tiến hành tập hợp theo phạm vi giới hạn đó. Xí nghiệp điện tử truyền hình Việt Nam có quy trình lắp ráp những sản phẩm qua các dây truyền một phân xưởng do đặc điểm sản xuất này và cũng để đáp ứng yêu cầu quản lý và yêu cầu công tác hạch toán kế toán nên đôí tượng tập hợp chi phí sản xuất là theo phân xưởng. 2. Phương pháp tập hợp chi phí sản xuất Xí nghiệp điện tử truyền hình Việt Nam là doanh nghiệp chuyên lắp ráp các máy thu hình nên thực tế các nghiệp vụ phát sinh ở xí nghiệp không nhiều. Chi phí sản xuất ở xí nghiệp gồm các khoản mục sau: Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp Chi phí nhân công trực tiếp ( bao gồm tiền lương và các khoản trích theo lương) Chi phí sản xuất chung ( bao gồm chi phí khấu hao tài khoản cố định, tiền lương và các khoản trích theo lương của nhân viên phân xưởng và các chi phí khác) 2.1. Kế toán vật tư trực tiếp Nguyên vật liệu chính bao gồm : Các bộ linh kiện cấu thành ti vi như cao áp, đèn hình, mảng panel đối với các bộ linh kiện rời xí nghiệp nhập khẩu theo dạng IKD từ các hãng Daewoo, Samsung, Sanyo. Còn đèn hình xí nghiệp mua trong nước của Hanel. Vật liệu phụ phục vụ công tác sản xuất máy thu hình như : keo, thiếc, phụ kiện, bao bì và vật dùng để thuyết minh hướng dẫn sử dụng. Để hạch toán xuất nhập vật tư, xí nghiệp sử dụng các loại chứng từ sau. - Phiếu nhập vật tư - Phiếu xuất vật tư - Phiếu xuất kho kiêm vận chuyển nội bộ - Thẻ kho - Biên bản kiểm kê hàng tồn kho. Trong kỳ nguyên vật liệu được hạch toán theo phương pháp thẻ song song. Việc nhập, xuất nguyên vật liệu được phản ánh trên TK 152 và được mở sổ chi tiết cho từng loại nguyên vật liệu. Biểu 2. Trích sổ cái Tk 152 Quí 3/2000 Ngày Chứng từ Diễn giải TK đối ứng Số tiền S Ng Nợ Có 30/9 " " 30/9 15 25 27 28 02/7 03/7 15/8 15/7 Quí 2 chuyển sang Nhập NVL Xuất NVL Xuất NVL Xuất NVL 111 621 621 627 4.920.578.913 18.950.638.000 11.926.529.700 5.881.470.300 178.932.219 Cộng phát sinh 18.950.638.000 17.986.932.219 Dư cuối kỳ 5.884.284.924 Biểu 3. Trích sổ chi tiết TK 152/ Quí 3/2000 Ti vi đen trắng 14" Đơn vị : đồng Chứ ng từ Trích yếu Đơn giá Nhập Xuất Tồn S N SL SINH THáI SL ST SL ST Tồn đầu kỳ 125 52.278.000 23 2/7 Mua vào 421.880 1752 739.200.000 25 3/7 Xuất phục vụ SX 445.033 900 400.529.700 27 15/8 Xuất phục vụ SX 445.033 600 271.470.300 Cộng phát sinh 1752 739.200.000 1500 672.000.000 Tồn CK 377 119.478.000 Trong kỳ chi phí nguyên vật liệu phát sinh phục vụ sản xuất trực tiếp được hạch toán vào TK 621. TK này được mở sổ chi tiết theo từng loại nguyên vật liệu. Biểu 4. Trích sổ cái TK 621 Chứng từ Diễn giải TK đối ứng Số tiền S N Nợ Có 25 27 03/7 15/8 Xuất NVL quí 3/2000 Xuất NVL quí 3/2000 Kết chuyển chi phí NVL 152 152 154 11.926.529.700 5.881.47.300 17.808.000.000 Cộng 17.808.000.000 17.808.000.000 Biểu 5. Sổ chi tiết TK 621 Bộ linh kiện đen trắng 14" Chứng từ Diễn giải TK đối ứng Số tiền S N Nợ Có 25 27 03/7 15/8 Xuất cho sản xuất trong kỳ Xuất cho sản xuất trong kỳ Kết chuyển chi phí NVL 152 152 154 400.529.700 271.470.300 672.000.000 Cộng 672.000.000 672.000.000 Biểu 6. Sổ chi tiết TK 621 Bộ linh kiện 20" Chứng từ Diễn giải TK đối ứng Số tiền S N Nợ Có 25 27 03/7 15/8 Xuất cho sản xuất trong kỳ Xuất cho sản xuất trong kỳ Kết chuyển chi phí NVL 152 152 154 7.326.000.000 3.510.000.000 10.836.000.000 Cộng 10.836.000.000 10.836.000.000 Biểu 7. Trích sổ chi tiết TK 621 Bộ linh kiện 29" Chứng từ Diễn giải TK đối ứng Số tiền S N Nợ Có 25 27 03/7 15/8 Xuất cho sản xuất trong kỳ Xuất cho sản xuất trong kỳ Kết chuyển chi phí NVL 152 152 154 4.200.000.000 2.100.000.000 6.300.000.000 Cộng 6.300.000.000 6.300.000.000 2.2. Kế toán nhân công trực tiếp. Trong 3 năm trở lại đây xí nghiệp luôn duy trì số công nhân là 70 người. Hàng tháng, xí nghiệp áp dụng hình thức trả lương bình quân theo số ngày lao động thực tế (lương thời gian). Lương TG = Mức lương bình quân hàng ngày x Số ngày hưởng lương thời gian Kế toán căn cứ vào bảng tổng hợp chi tiền lương thực tế của xí nghiệp để ghi sổ. Đối với các khoản BHXH, BHYT, KPCĐ được tính trên tổng lương phải trả, kế toán theo dõi trên các TK sau: 3382 KPCĐ 3383 BHXH 3384 BHYT - Kinh phí công đoàn : trích 2% trên tổng lương phải trả cho người lao động và người sử dụng lao động phải chịu. - BHXH : 20% tiền lương (15% trích vào chi phí sản xuất trong kỳ, 5% khấu trừ vào lương) - BHYT : 3% (2% tính vào chi phí sản xuất trong kỳ, 1% khấu trừ vào lương). Biểu 8. Bảng phân bổ tiền lương và các khoản trích theo lương của bộ phận công nhân sản xuất trực tiếp Chỉ tiêu 1999 Quí III/2000 Tiền lương và các khoản trích theo lương 813.650.869 340.319.358 BHXH 122.647.630 51.047.903 BHYT 16.273.017 6.806.387 KPCĐ 16.273.017 6.806.387 Cộng 968.844.533 404.980.035 Chi phí nhân công trực tiếp phát sinh trong kỳ được hạch toán vào TK 622 - Hiện nay tại xí nghiệp TK này chưa được mở chi tiết cho từng sản phẩm - Cuối kỳ chi phí nhân công trực tiếp được kết chuyển sang TK 154. Biểu 9. Trích sổ cái TK 622 Quí 3/2000 Ngày Chứng từ Diễn giải TK đối ứng Số tiền S Ng Nợ Có 30/9 30/9 41 43 30/9 30/9 Phân bổ tiền lương Quý 3/2000 Phân bổ BHXH, BHYT, KPCĐ Kết chuyển chi phí NCTT quí 3/2000 334 338 154 340.319.358 64.660.677 404.980.035 Cộng 404.980.035 404.980.035 2.3. Kế toán chi phí sản xuất chung 2.3.1. Chi phí tiền lương và các khoản trích theo lương của bộ phận nhân viên phân xưởng. Xí nghiệp trả lương cho bộ phận nhân viên quản lý phân xưởng cũng theo số ngày lao động thực tế các khoản trích theo lương được thực hiện theo chế độ hiện hành. 2.3.2. Khấu hao TSCĐ, máy móc sản xuất sản phẩm và TSCĐ phục vụ quản lý phân xưởng. Xí nghiệp tiến hành trích khấu hao với từng TSCĐ theo mức tính sau: Mức tính khấu hao TSCĐ 1 quí = Nguyên giá x tỉ lệ khấu hao 4 quý Trong đó tỷ lệ khấu hao của các loại TSCĐ như sau : - Dây chuyền sản xuất 7,2%/năm - Nhà xưởng 3%/năm - Ô tô và TSCĐ khác : 14,5%/năm Để tính khấu hao và phân bổ khấu hao TSCĐ kế toán lập bảng tính và phân bổ chi phí khấu hao TSCĐ của từng quí. Biểu 10. Bảng kê trích khấu hao TSCĐ quí 3/2000 Số TT Tên TSCĐ Nguyên giá Khấu hao 1 Dây chuyền sản xuất, thiết bị đo 3.000.000.000 54.000.000 2 Nhà xưởng 2.000.000.000 15.000.000 3 Ô tô và TSCĐ khác 500.000.000 18.125.000 Cộng 5.500.000.000 87.125.000 Biểu 11. Bảng phân bổ khấu hao TSCĐ quí 3/2000 Chỉ tiêu Toàn xí nghiệp Nơi sử dụng, ghi có TK 214, Nợ các TK Nguyên giá Khấu hao TK 627 TK 641 TK 642 I. Số KH phải trích trung bình quý 5.500.000.000 87.125.000 67.346.623 8.261.845 11.516.532 II. Số KH tăng phải trích trong quý III. Số KH giảm thôi trích trong quý IV. Số KH phải trích quý này 5.500.000.000 87.125.000 67.346.623 8.261.845 11.516.532 2.2.3. Công cụ dụng cụ xuất dùng cho quản lý phân xưởng. Xí nghiệp tiến hành phân bổ dần giá trị công cụ dụng cụ vào chi phí sản xuất trong kỳ. Biểu 12. Bảng phân bổ công cụ dụng cụ quí 3/2000 Đơn vị : đồng STT Tên CCDC Giá trị nhập kho Giá trị phân bổ quí 3/2000 1 Máy khoan điện 17.300.000 4.325.000 2 Máy hàn thiếc 33.630.000 8.407.500 3 Bàn check 27.200.000 6.800.000 4 Bàn chạy rà 20.000.000 5.000.000 Cộng 98.130.000 24.532.500 2.3.4. Vật liệu phục vụ quản lý phân xưởng Số liệu được tập hợp trên sổ tập hợp chi phí TK 627. 2.3.5. Dịch vụ mua ngoài và chi phí bằng tiền khác Đó là các chi phí điện, nước, điện thoại.. phục vụ cho quá trình sản xuất ở phân xưởng. Số liệu được thể hiện trên sổ đối tượng tập hợp chi phí TK 627. Biểu 13. Trích sổ cái TK 627 Ngày Chứng từ Diễn giải TK đối ứng Số tiền S Ng Nợ Có 30/9 15 30/9 Lương CBCNV quí 3/2000 334 83..069.603 " 16 " KHTSCĐ quí 3/2000 214 67.346.623 " 31 " Phân bổ CCDC quí 3 153 24.532.500 " 28 15/7 Vật liệu phục vụ quản lý phân xưởng 152 178.932.219 " 26 30/9 Phân bổ BHYT, BHXH, KPCĐ 338 15.783.224 " 35 20/7 Chi phí dịch vụ mua ngoài 111 93.884.145 30/9 21 Chi phí khác bằng tiền 112 168.150.000 K/chuyển chi phí SXC 154 631.698.214 Cộng 631.698.314 631.698.214 3. Kết chuyển chi phí sản xuất phát sinh trong kỳ Kế toán sử dụng TK 154 chi phí sản xuất kinh doanh dở dang - để tập hợp chi phí sản xuất kinh doanh trong kỳ và tính giá thành sản xuất sản phẩm hoàn thành trong kỳ. - Chi phí NVL phát sinh trong kỳ - phát sinh bên nợ TK 621 được kết chuyển sang TK 154. Nợ TK 154 : 17.808.000.000 Có TK 621 : 17.808.000.000 Biểu 14. Chứng từ ghi sổ số 25 Chứng từ Trích yếu Số TK Số tiền Ghi chú S N Nợ Có 25 30/9 Kết chuyển chi phí NVL quí 3/2000 154 17.808.000.000 621 Cộng 17.808.000.000 - Kết chuyển chi phí nhân công trực tiếp được kết chuyển sang TK 154. Nợ TK 154 : 404.980.035 Có TK 622 : 404.980.035 Biểu 15. Chứng từ ghi sổ số 26. Chứng từ Trích yếu Số TK Số tiền Ghi chú S N Nợ Có 26 30/9 Kết chuyển chi phí NCTT quí 3/2000 154 404.980.035 622 Cộng 404.980.035 - Kết chuyển chi phí sản xuất chung Nợ TK 154 : 631.698.314 Có TK 627 : 631.698.314 Biểu 16. Chứng từ ghi sổ số 27 Chứng từ Trích yếu Số TK Số tiền Ghi chú S N Nợ Có 27 30/9 Kết chuyển chi phí SXC quí 3/2000 154 631.698.314 627 Cộng 631.698.314 Sau khi phản ánh các nghiệp vụ kết chuyển bằng các chứng từ ghi sổ kế toán ghi sổ các TK 154 Biểu 17. Trích sổ cái TK 154 Quí 3/2000 Chứng từ Trích yếu TK đối ứng Số tiền S N Nợ Có Dư đầu kỳ 0 25 30/9 K/c chi phí NVL 621 17.808.000.000 26 30/9 K/c chi phí NCTT 622 404.980.035 27 30/9 K/c chi phí SXC 627 631.698.314 Giá thành SP nhập kho 155 18.844.678.349 Cộng phát sinh 18.844.678.349 18.844.678.349 Dư cuối kỳ 0 4. Tính giá thành sản phẩm 4.1 Đánh giá sản phẩm dở dang Xí nghiệp điện tử truyền hình Việt Nam có quy trình lắp ráp khép kín có khối lượng sản phẩm dở ít nên xí nghiệp không tiến hành đánh giá sản phẩm dở. Toàn bộ chi phí phát sinh trong kỳ được phân bổ hết cho số sản phẩm sản xuất ra trong kỳ. 4.2. Tính giá thành sản xuất Tại xí nghiệp điện tử truyền hình Việt Nam kế toán đã áp dụng phương pháp tính giá thành giản đơn có sử dụng hệ số. Trên cơ sở các số liệu tập hợp từ sổ cái kế toán tiến hành phân bổ chi phí sản xuất cho từng loại sản phẩm Xí nghiệp tiến hành phân bổ chi phí sản xuất chung và chi phí nhân công trực tiếp theo trị giá nguyên vật liệu trực tiếp của từng loại sản phẩm và hệ số chi phí sản xuất chung, hệ số nhân công trực tiếp. Hệ số nhân công trực tiếp = Chi phí nhân công trực tiếp trong kỳ Tổng chi phí NVL trực tiếp trong kỳ = = 0,0227 Căn cứ vào hệ số chi phí nhân công trực tiếp và sổ chi tiết NVL trực tiếp cho từng loại sản phẩm. Kế toán lập bảng phân bổ chi phí nhân công trực tiếp cho từng loại sản phẩm. Biểu 18. Bảng phân bổ chi phí nhân công trực tiếp quí 3/2000 TT Loại sản phẩm NVL trực tiếp Hệ số Phí phân bổ (1) (2) (3) (4) = (2) x (3) 1 Ti vi đen trắng 14" 672.000.000 0,0227 15.254.400 2 Ti vi 20" 10.836.000.000 0,0227 245.977.200 3 Ti vi 29" 6.300.000.000 0,0227 143.748.435 Cộng 17.808.000.000 404.980.035 Hệ số chi phí SXC = Chi phí sản xuất chung trong kỳ Tổng chi phí NVL trực tiếp trong kỳ = = 0,035 Căn cứ vào hệ số chi phí nhân công trực tiếp và sổ chi tiết NVL trực tiếp cho từng loại sản phẩm, kế toán lập bảng phân bổ chi phí sản xuất chung cho từng loại sản phẩm. Biểu 19. Bảng phân bổ chi phí sản xuất quí 3/2000 TT Loại sản phẩm NVL trực tiếp Hệ số Phí phân bổ (1) (2) (3) (4) = (2) x (3) 1 Ti vi đen trắng 14" 672.000.000 0,0354 23.788.800 2 Ti vi 20" 10.836.000.000 0,0354 383.594.400 3 Ti vi 29" 6.300.000.000 0,0354 224.315.114 Cộng 17.808.000.000 631.698.314 Trên cơ sở các số liệu đã tập hợp được ở TK 154 kết toán lập bảng tính giá thành Biểu 20. Bảng tính giá thành sản xuất các loại sản phẩm Đơn vị tính : đồng Số lượng sản phẩm sản xuất trong kỳ : Tivi đen trắng 14" : 1500 chiếc Tivi 20" : 4500 chiếc Tivi 29" : 1000 chiếc Khoản mục Tivi đen trắng 14" Tivi 20" Tivi 29" Tổng giá thành sản xuất Giá thành đơn vị Tổng giá thành sản xuất Giá thành đơn vị Tổng giá thành sản xuất Giá thành đơn vị Chi phí dở đầu kỳ 0 0 0 Chi phí phát sinh trong kỳ: Chi phí NVLTT 672.000.000 10.836.000.000 6.300.000.000 Chi phí NCTT 15.254.400 245.977.200 143.748.435 Chi phí SXC 23.788.800 383.594.400 224.315.144 Chi phí dở cuối kỳ 0 0 0 Cộng 711.043.200 474.028 11.465.571.600 2.547.904 6.668.063.759 6.668.063 Phần III. Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản xuất tại xí nghiệp Điện tử truyền hình Việt Nam. I. Nhận xét chung về công tác kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành sản xuất của xí nghiệp điện tử truyền hình Việt Nam 1. Những mặt làm được: Tại xí nghiệp điện tử truyền hình Việt Nam do đã nhận thức được tầm quan trọng, sự cần thiết của việc tiết kiệm sản xuất, hạ giá thành sản phẩm mà không làm ảnh hưởng xấu đến chất lượng sản phẩm. Trong điều kiện nền kinh tế thị trường có sự cạnh tranh gay gắt nên công tác quản lý chi phí và tính giá thành sản xuất sản phẩm thường xuyên nhận được sự quan tâm chỉ đạo của lãnh đạo xí nghiệp, công tác hạch toán chi phí sản xuất ở XN ĐTTHVN cơ bản đã được thực hiện theo đúng quy định của kế toán hiện hành. Bộ máy kế toán được tập trung tại phòng kế toán. Bên cạnh đó xí nghiệp còn bước đầu tiến hành áp dụng kế toán máy nên giúp cho khối lượng công việc giảm đi đáng kể. Tuy nhiên tại xí nghiệp cũng còn tồn tại một số vấn đề cần khắc phục. 2. Những tồn tại. Thứ nhất: Về hình thức kế toán. Xí nghiệp điện tử truyền hình Việt Nam là một doanh nghiệp nhỏ, nghiệp vụ kinh tế phát sinh không nhiều nên hình thức kế toán chứng từ ghi sổ chưa thực sự phù hợp. Nó làm tăng khối lượng ghi chép không cần thiết mà số lượng nghiệp vụ kế toán lại không nhiều. Thứ hai: Về hạch toán các nghiệp vụ kinh tế phát sinh. Các nghiệp vụ kinh tế phát sinh còn chưa được hạch toán đầy đủ, như xí nghiệp không thực hiện hạch toán chi phí sản phẩm dở dang dẫn đến tính giá thành sản xuất có thể không chính xác. Thứ ba: Về bộ máy kế toán Bộ máy kế toán và phân công lao động trong phòng kế toán chưa hợp lý với biên chế 5 người so với số lượng nghiệp vụ kinh tế phát sinh là hơi nhiều người. Sự phân công công việc cho từng kế toán cũng chưa hợp lý. Thứ tư: Về tỷ lệ khấu hao tài sản cố định Tỉ lệ khấu hao tài sản cố định của xí nghiệp còn thấp, chưa tính đúng, đủ hao mòn hữu hình và vô hình của tài sản cố định, dẫn đến việc hạch toán giá thành còn chưa chính xác. II. Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác chi phí sản xuất và tính giá thành sản xuất. Thứ nhất: Về hình thức kế toán. Do nghiệp vụ kinh tế phát sinh không nhiều biên chế lao động trong phòng kế toán gọn nhẹ và xí nghiệp đã áp dụng kế toán máy, xí nghiệp nên áp dụng hình thức "nhật ký chung" là thích hợp nhất. Quy trình ghi sổ kế toán theo hình thức "nhật ký chung" như sau: Chứng từ gốc Sổ nhật ký đặc biệt Sổ nhật ký chung Sổ, thẻ kế toán chi tiết Sổ cái Bảng tổng hợp chi tiết Bảng cân đối số phát sinh Báo cáo tài chính Ghi hàng ngày Ghi cuối tháng Đối chiếu. Thứ hai: Về hệ thống sổ kế toán:Nếu xí nghiệp tiếp tục áp dụng hình thức chứng từ ghi sổ thì cần phải mở sổ đăng ký chứng từ ghi sổ để quản lý chứng từ ghi sổ và kiểm tra đối chiếu số liệu với bảng cân đối tài khoản. Mẫu sổ đăng ký chứng từ như sau: Chứng từ ghi sổ Số tiền Số tiền Số hiệu Ngày tháng Số hiệu Ngày tháng Cộng Cộng tháng Người ghi sổ Kế toán trưởng Ngày tháng năm Thủ trưởng đơn vị (Ký, đóng dấu) Thứ ba: Về hạch toán sản phẩm làm dở: Xí nghiệp cần tiến hành kiểm kê đánh giá sản phẩm dở để chi phí sản xuất được phản ánh một cách chính xác trong giá thành sản xuất. Xí nghiệp có thể tiến hành định giá sản phẩm dở theo các phương pháp sau: + Đánh giá sản phẩm làm theo chi phí nguyên vật liệu trực tiếp. + Đánh giá sản phẩm làm dở theo sản lượng sản phẩm hoàn thành tương đương. + Đánh giá sản phẩm làm dở theo chi phí sản xuất định mức Theo em phương pháp đánh giá sản phẩm dở theo trị giá nguyên vật liệu trực tiếp là phù hợp hơn cả do ở xí nghiệp trị giá nguyên vật liệu chiếm đến 70% - 80% giá thành sản xuất Thứ tư: Bộ máy kế toán: Với số lượng nghiệp vụ phát sinh không nhiều và đã áp dụng kế toán máy thì phòng kế toán chỉ cần 4 người được tổ chức như sau. Kế toán trưởng Kế toán thanh toán công nợ và hàng tồn kho Kế toán tổng hợp và giá thành sản xuất Thủ quỹ kiêm kế toán TSCĐ Thứ năm: Tỷ lệ khấu hao TSCĐ. Xí nghiệp cần tính toán lại tỷ lệ khấu hao tài sản cố định. Hiện xí nghiệp đang áp dụng tỷ lệ khấu hao với dây chuyền sản xuất là 7,2%/ năm, nhà xưởng 3%/ năm.. Xí nghiệp cần tăng mức khấu hao cao hơn vì có như vậy mới tính đúng, đủ mức hao mòn hữu hình và vô hình của tài sản cố định, góp phần đổi mới thiết bị công nghệ. Xí nghiệp nên chọn mức khấu hao như sau: Số TT Tên TSCĐ Nguyên giá Tỉ lệ khấu hao Mức khấu hao 1 Dây chuyền sản xuất 3.000.000.000 10% 300.000.000 2 Nhà xưởng 2.000.000.000 5% 100.000.000 3 Phương tiện vận tải 500.000.000 20% 100.000.000 Tổng 500.000.000 Thứ sáu: Về hạch toán chi phí sửa chữa lớn tài sản cố định(TSCĐ) Hiện nay xí nghiệp không tiến hành trích trước chi phí sửa chữa lớn TSCĐ và khi phát sinh chi phí, kế toán ghi trực tiếp vào tài khoản 627 làm ảnh hưởng tới việc hạch toán giá thành sản phẩm trong một thời gian. Tại xí nghiệp điện tử truyền hình Việt Nam, tài sản cố định bao gồm nhiều loại khác nhau nhưng chủ yếu là các thiết bị của dây chuyền sản xuất. Để đảm bảo quá trình sản xuất được thường xuyên, liên tục và tránh được những biến động lớn về chi phí dẫn đến các biến động về giá thành sản xuất và có thể chủ động hơn đối với việc sửa chữa lớn TSCĐ, kế toán cần phải tiến hành trích trước chi phí sửa chữa lớn TSCĐ hoặc nếu không thực hiện trích trước mà thực tế phát sinh thì hạch toán vào chi phí trả trước và phân bổ dần vào chi phí hoạt động sản xuất kinh doanh trong kỳ. Quy trình hạch toán như sau. - Nếu trích trước chi phí sửa chữa lớn tài sản cổ định, kế toán ghi : Nợ TK 627 Có TK 335 - Khi chi phí sửa chữa lớn thực tế phát sinh, kế toán ghi: Nợ TK 335 Có TK 111, 112, 331 Nếu chi phí trả trước về sửa chữa lớn phát sinh trong kỳ (doanh nghiệp không thực hiện trích trước sửa chữa lớn TSCĐ ) Nợ TK 142 Có TK 111, 112, 331 - Phân bổ chi phí trả trước vào chi phí sản xuất chung trong kỳ, kế toán ghi: Nợ TK 627 Có TK 142 Thứ bẩy : Về nguyên vật liệu Xí nghiệp hiện đang nhập khẩu linh kiện dạng CKD với thuế xuất 15% xí nghiệp nên chuyển sang nhập khẩu linh kiện dạng IKD thuế xuất sẽ thấp hơn ( 5%), từ đó góp phần giảm chi phí sản xuất, hạ giá thành sản phẩm. Thứ tám: Về phía nhà nước Nhà nước cần có chính sách thuế nhập khẩu ưu đãi hơn cho sản xuất các sản phẩm phục vụ miền núi ( các dự án chỉ định thầu). Từ đó sẽ góp phần làm hạ giá thành sản phẩm, xí nghiệp có điều kiện cung ứng được nhiều sản phẩm hơn cho đồng bao dân tộc. Thứ chín: Về phía nhà nước Xí nghiệp điện tử truyền hình Việt nam có nhiệm vụ chủ yếu là cung cấp các thiết bị cho vùng sâu vùng xa theo chương trình phủ sóng truyền hình của chính phủ .Nhưng hiện nay thuế suất thuế giá trị gia tăng hiện đang áp dụng với sản phẩm của xí nghiệp còn cao (10%), do đó hiệu quả phục vụ đồng bào chưa cao. Ví dụ: nhà nước phân bổ 20 tỷ, với thuế suất giá trị gia tăng là 10% thì đồng bào chỉ được hưởng 18 tỷ còn 2 tỷ quay trở lại nhà nước. Vậy đề nghị nhà nước giảm hoặc miễn thuế giá trị gia tăng đối với xí nghiệp để phục vụ đồng bào tốt hơn. Kết luận Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản xuất sản phẩm đóng vai trò rất quan trọng trong toàn bộ công tác kế toán của doanh nghiệp và cần được cải tiến hoàn thiện nhằm phản ánh chính xác kết quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, từ đó tìm ra phương hướng tiết kiệm chi phí hạ giá thành sản phẩm. Tuy nhiên hiện nay ở nhiều doanh nghiệp công tác tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản xuất chưa thực sự được coi trọng, và còn bộc lộ nhiều hạn chế, chưa đáp ứng nhu cầu quản lý của doanh nghiệp . Qua thời gian tìm hiểu thực tế, em đã đưa ra được một số đề nghị nhằm hoàn thiện công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản xuất tại xí nghiệp điện tử truyền hình Việt Nam song kiến thức về lý luận còn hạn chế nên chắc chắn chuyên đề này còn nhiều thiếu sót, em mong được sự chỉ bảo của các thầy cô để chuyên đề được hoàn thiện hơn . Em xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo trường ĐH KTQD và ĐH TC-KT đã tận tình giúp đỡ để chuyên đề được hoàn thành tốt đẹp. Mục lục Trang Lời nói đầu Phần thứ nhất: Lý luận chung về kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản xuất sản phẩm ở doanh nghiệp sản xuất. 3 I. Chi phí sản xuất và phân loại chi phí sản xuất 3 1. Khái niệm chi phí sản xuất 3 2. Nội dung chi phí sản xuất 3 II. Giá thành và phân loại giá thành sản xuất 4 1. Khái niệm giá thành sản xuất 4 2. Phân loại giá thành 5 3. Mối quan hệ giữa chi phí sản xuất và giá thành sản xuất 5 II. Kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm 6 1. Kế toán chi phí sản xuất 6 1.1. Đối tượng tập hợp chi phí sản xuất 6 1.2. Kế toán tập hợp chi phí nguyên vật liệu trực tiếp 6 1.3. Kế toán tập hợp chi phí nhân công trực tiếp 8 1.4. Kế toán tập hợp chi phí sản xuất chung 9 1.5. Kết chuyển chi phí sản xuất 10 2. Phương pháp đánh giá sản phẩm dở 11 2.1. Đánh giá sản phẩm dở theo NVL trực tiếp 11 2.2. Đánh giá sản phẩm dở theo số lượng sản phẩm hoàn thành 12 2.3. Đánh giá sản phẩm theo chi phí sản xuất định mức 12 3. Các phương pháp tính giá thành 12 3.1. Đối tượng tính gía thành sản phẩm 12 3.2. Kỳ tính giá thành 13 3.3. Các phương pháp tính giá thành 13 Phần thứ hai: Thực trạng công tác kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành sản xuất ở xí nghiệp điện tử truyền hình Việt Nam. I. Khái quát về xí nghiệp điện tử truyền hình 16 1. Quá trình hình thành và phát triển 16 2. Chức năng nhiệm vụ của xí nghiệp 16 3. Bộ máy tổ chức sản xuất và quản lý của xí nghiệp 17 II. Thực trạng công tác kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành sản xuất tại Xí nghiệp điện tử truyền hình 20 1. Kế toán tập hợp chi phí sản xuất ở Xí nghiệp điện tử truyền hình 1. Đối tượng kế toán 20 2. Phương pháp tập hợp chi phí sản xuất 20 2.1. Kế toán vật tư trực tiếp 20 2.1. Kế toán nhân công trực tiếp 22 2.3. Kế toán chi phí sản xuất chung 24 3. Kết chuyển chi phí sản xuất phát sinh trong kỳ 26 4. Tính giá thành sản xuất sản phẩm 27 4.1. Đánh giá sản phẩm dở 27 4.2. Tính giá thành sản xuất Phần thứ ba: Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản xuất tại Xí nghiệp điện tử truyền hình 1. Nhận xét chung về công tác kế toán chi phí và tính giá thành sản xuất tại Xí nghiệp điện tử truyền hình Việt Nam 30 2. Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành sản xuất 31 3. Kết luận. 35