Chuyên đề Mô hình đánh giá khả năng nợ xấu trong cho vay vốn Doanh nghiệp tại chi nhánh ngân hàng thương mại cổ phần Công Thương Ba Đình

n xây dựng khu công nghiệp, khu chế xuất, khu du lịch... được triển khai trên diện rộng ở rất nhiều địa phương, song không có người thuê, rất ít người mua. Những diễn biến đó đang đe doạ tiềm ẩn rủi ro cho ngân hàng. - Tám là, nhiều doanh nghiệp tư nhân, nhiều hộ gia đình đầu tư vốn vào bất động sản có tính chất đầu cơ, nhưng rơi vào các trường hợp khó bán, vốn đọng. Hiện tại họ tranh thủ quan hệ với ngân hàng tìm cách đảo nợ, xin gia hạn nợ, trong tương lai gần ngân hàng hứng chịu rủi ro. - Chín là, một số NHTM nhất là NHTM cổ phần huy động vốn trung dài hạn VND với lãi suất rất cao, lên tới 9,5% - 9,6%/năm. Do đó phải cho vay với lãi suất cao, tới 13% - 15%/năm, quá cao so với hiệu quả kinh doanh chung của doanh nghiệp, hiệu quả chung của nền kinh tế. 3.2.3 Tài chính và vai trò của tài chính đối với sự phát triển của doanh nghiệp 3.2.3.1 DN và mối quan hệ với các chủ thể khác trong nền kinh tế Tài chính doanh nghiệp được hiểu là những quan hệ giá trị giữa doanh nghiệp với các chủ thể trong nền kinh tế. Các quan hệ tài chính doanh nghiệp chủ yếu bao gồm: Quan hệ giữa doanh nghiệp với Nhà nước là mối quan hệ phát sinh khi doanh nghiệp thực hiện nghĩa vụ thuế đối với Nhà nước, khi Nhà nước góp vốn vào doanh nghiệp Quan hệ giữa doanh nghiệp với thị trường tài chính: Quan hệ này được thể hiện thông qua việc doanh nghiệp tìm kiếm các nguồn tài trợ. Trên thị trường tài chính, doanh nghiệp có thể vay ngắn hạn để đáp ứng nhu cầu vốn ngắn hạn, có thể phát hành cổ phiếu và trái phiếu để đáp ứng nhu cầu vốn dài hạn. Ngược lại, doanh nghiệp phải trả lãi vay và vốn vay, trả lãi cổ phiếu cho các nhà tài trợ. Doanh nghiệp cũng có thể gửi tiền vào ngân hàng, đầu tư chứng khoán bằng số tiền tạm thời chưa sử dụng. Quan hệ giữa doanh nghiệp với các thị trường khác: Trong nền kinh tế, doanh nghiệp có quan hệ chặt chẽ với các doanh nghiệp khác trên thị trường hàng hóa, dịch vụ, thị trường sức lao động. Đây là những thị trường mà tại đó doanh nghiệp tiến hành mua sắm máy móc thiết bị, nhà xưởng, tìm kiếm lao động, v.v… Điều quan trọng là thông qua thị trường, doanh nghiệp có thể xác định được nhu cầu hàng hóa và dịch vụ cần thiết cung ứng. Trên cơ sở đó, doanh nghiệp hoạch định ngân sách đầu tư, kế hoạch sản xuất, tiếp thị nhằm thoả mãn nhu cầu thị trường. Quan hệ trong nội bộ doanh nghiệp: Đây là quan hệ giữa các bộ phận sản xuất kinh doanh (SXKD), giữa cổ đông và người quản lý, giữa cổ đông và chủ nợ, giữa quyền sử dụng vốn và quyền sở hữu vốn. Các mối quan hệ này được thể hiện thông qua hàng loạt chính sách của doanh nghiệp như: chính sách cổ tức (phân phối thu nhập), chính sách đầu tư, chính sách về cơ cấu vốn, chi phí, v.v… 3.2.3.2 Vai trò của tài chính đối với sự phát triển của doanh nghiệp -Huy động và bảo đảm cung cấp đầy đủ, kịp thời vốn cho hoạt động SXKD của doanh nghiệp. Trong quá trình hoạt động của doanh nghiệp thường nảy sinh các nhu cầu vốn ngắn hạn và dài hạn cho hoạt động SXKD thường xuyên của doanh nghiệp cũng như cho đầu tư phát triển. Vai trò của tài chính doanh nghiệp trước hết thể hiện ở chỗ xác định đúng đắn các nhu cầu vốn cần thiết cho hoạt động của doanh nghiệp trong từng thời kỳ, tiếp đó phải lựa chọn các phương pháp và hình thức thích hợp huy động vốn từ bên trong và bên ngoài, đáp ứng kịp thời các nhu cầu vốn cho hoạt động của doanh nghiệp. Ngày nay, cùng với sự phát triển của nền kinh tế đã nảy sinh nhiều hình thức mới cho phép các doanh nghiệp huy động các nguồn vốn từ bên ngoài. Do vậy, vai trò của tài chính doanh nghiệp ngày càng trở nên quan trọng hơn trong việc chủ động lựa chọn các hình thức và phương pháp huy động vốn bảo đảm cho doanh nghiệp hoạt động liên tục và có hiệu quả, tăng cường quy mô SXKD với chi phí huy động vốn ở mức thấp nhất. -Tổ chức sử dụng vốn sản xuất kinh doanh tiết kiệm và hiệu quả. Hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp phụ thuộc rất lớn vào việc tổ chức sử dụng vốn. Tài chính doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá và lựa chọn dự án đầu tư trên cơ sở phân tích khả năng sinh lời và mức độ rủi ro của các dự án đầu tư, từ đó góp phần lựa chọn dự án đầu tư tối ưu. Việc huy động kịp thời các nguồn vốn có ý nghĩa rất quan trọng để doanh nghiệp có thể nắm bắt được các cơ hội kinh doanh. Mặt khác, việc huy động tối đa số vốn hiện có vào hoạt động kinh doanh có thể giảm bớt và tránh được những thiệt hại do ứ đọng vốn gây ra, đồng thời giảm bớt được nhu cầu vay vốn, từ đó giảm được các khoản tiền trả lãi vay. Việc hình thành và sử dụng tốt các quỹ doanh nghiệp, cùng với việc sử dụng các hình thức thưởng, phạt vật chất một cách hợp lý sẽ góp phần quan trọng thúc đẩy người lao động gắn bó với doanh nghiệp, từ đó nâng cao năng suất lao động, cải tiến kỹ thuật, nâng cao hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. -Giám sát, kiểm tra thường xuyên, chặt chẽ các mặt hoạt động SXKD của doanh nghiệp. Thông qua tình hình thu, chi tiền tệ, tình hình tài chính và thực hiện các chỉ tiêu tài chính, lãnh đạo và các nhà quản lý doanh nghiệp có thể đánh giá tổng hợp và kiểm soát được các mặt hoạt động của doanh nghiệp; phát hiện kịp thời những tồn tại hay khó khăn vướng mắc trong SXKD, từ đó có thể đưa ra các quyết định để điều chỉnh các hoạt động phù hợp với diễn biến thực tế kinh doanh. 3.2.3.3 Một số căn cứ đánh giá năng lực tài chính của doanh nghiệp Vốn: Vốn là điều kiện không thể thiếu để một doanh nghiệp được thành lập và tiến hành các hoạt động SXKD. Nguồn vốn là toàn bộ số vốn của doanh nghiệp được hình thành từ các nguồn khác nhau. Trong mọi doanh nghiệp, vốn đều bao gồm hai bộ phận: Vốn chủ sở hữu và nợ. Mỗi bộ phận này được cấu thành bởi nhiều khoản mục khác nhau tùy theo tính chất của chúng. Thành phần và tỷ trọng từng nguồn vốn so với tổng nguồn vốn tại một thời điểm gọi là cơ cấu nguồn vốn. Một cơ cấu nguồn vốn hợp lý phản ánh sự kết hợp hài hòa giữa nợ phải trả với vốn chủ sở hữu trong điều kiện nhất định. Một trong những tiêu chí để đánh giá năng lực tài chính của doanh nghiệp là nguồn vốn. Khi nguồn vốn của doanh nghiệp được huy động, phân phối và sử dụng một cách có hiệu quả, thì tình hình tài chính của doanh nghiệp có căn cứ để được đánh giá là tốt. Tài sản lưu động và đầu tư ngắn hạn Tài sản của doanh nghiệp bao gồm: Tài sản lưu động (TSLĐ) và đầu tư ngắn hạn, tài sản cố định (TSCĐ) và đầu tư dài hạn. Tài sản lưu động và đầu tư ngắn hạn: Là những tài sản thuộc quyền sở hữu và sử dụng của doanh nghiệp, có thời gian sử dụng, luân chuyển, thu hồi vốn trong một chu kỳ kinh doanh hoặc trong thời gian một năm. Tài sản lưu động tồn tại dưới hình thái tiền (tiền mặt, tiền gửi ngân hàng, các chứng chỉ có giá trị như tiền, vàng bạc đá quý), giá trị vật tư hàng hoá, các khoản phải thu, các khoản đầu tư tài chính ngắn hạn và tất cả những tài sản có thể chuyển đổi thành tiền mặt trong thời gian một năm. Những tư liệu lao động nói trên nếu xét về hình thái hiện vật được gọi là các tài sản lưu động, còn về hình thái giá trị được gọi là vốn lưu động. Trong điều kiện nền kinh tế hàng hóa – tiền tệ, để hình thành TSLĐ, các doanh nghiệp phải bỏ ra một số vốn đầu tư ban đầu nhất định. Vì vậy, cũng có thể nói vốn lưu động của doanh nghiệp là số vốn tiền tệ ứng trước để đầu tư, mua sắm các TSLĐ của doanh nghiệp. Một chức năng trọng yếu của tài sản lưu động là nhằm tạo cho doanh nghiệp khả năng thanh khoản cần thiết để duy trì khả năng thanh toán trong cả những giai đoạn suy thoái kinh tế. Mức độ và thành phần của tài sản lưu động chịu sự chi phối của những tình trạng khó khăn có thể xảy ra và mức độ khắc nghiệt do môi trường kinh doanh đem lại. Vì thế, tài sản lưu động và vốn lưu động là căn cứ quan trọng để đánh giá năng lực tài chính của doanh nghiệp. Kết cấu vốn lưu động phản ánh thành phần và mối quan hệ tỷ lệ giữa các thành phần trong tổng số vốn lưu động của doanh nghiệp. Ở các doanh nghiệp khác nhau thì kết cấu vốn lưu động cũng không giống nhau. Trong các doanh nghiệp sản xuất, tỷ trọng tài sản lưu động dạng nguyên vật liệu, nhiên liệu dự trữ thường có tỷ trọng lớn. Song trong các doanh nghiệp thương mại, tài sản lưu động tồn kho chủ yếu là sản phẩm hàng hóa chờ tiêu thụ. Trong doanh nghiệp, tồn kho dự trữ thường chiếm tỷ lệ đáng kể trong tổng giá trị tài sản của doanh nghiệp. Điều quan trọng hơn là nhờ có dự trữ tồn kho đúng mức, hợp lý sẽ giúp cho doanh nghiệp không bị gián đoạn sản xuất, không bị thiếu sản phẩm hàng hóa để bán, đồng thời lại sử dụng tiết kiệm và hợp lý vốn lưu động. Việc phân tích kết cấu vốn lưu động của doanh nghiệp theo các tiêu thức khác nhau sẽ giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn những đặc điểm riêng về số vốn lưu động mà mình đang quản lý và sử dụng. Từ đó xác định đúng các trọng điểm và biện pháp quản lý vốn lưu động có hiệu quả hơn phù hợp với điều kiện cụ thể của doanh nghiệp nói riêng và nâng cao năng lực tài chính của doanh nghiệp nói chung. Tài sản cố định và đầu tư dài hạn Tài sản cố định và đầu tư dài hạn: Là toàn bộ giá trị còn lại của tài sản cố định, giá trị chi phí xây dựng cơ bản dở dang, các khoản ký quỹ, ký cược dài hạn và các khoản đầu tư tài chính dài hạn của doanh nghiệp. Kết cấu TSCĐ là tỷ trọng nguyên giá của một loại TSCĐ nào đó so với tổng nguyên giá các loại TSCĐ của doanh nghiệp tại một thời điểm nhất định. Mỗi loại hình doanh nghiệp khác nhau có một kết cấu TSCĐ khác nhau. Kết cấu TSCĐ giữa các doanh nghiệp trong các ngành sản xuất khác nhau hoặc thậm chí trong cùng một ngành sản xuất cũng không hoàn toàn giống nhau. Sự khác biệt hoặc biến động của kết cấu TSCĐ của doanh nghiệp trong các thời kỳ khác nhau chịu ảnh hưởng của nhiều nhân tố như quy mô sản xuất, khả năng thu hút vốn đầu tư, khả năng tiêu thụ sản phẩm trên thị trường, trình độ tiến bộ khoa học kỹ thuật trong sản xuất… Đối với các doanh nghiệp sản xuất, tỷ trọng của TSCĐ thường lớn. Muốn kinh doanh có hiệu quả, doanh nghiệp nói chung và loại hình doanh nghiệp sản xuất nói riêng cần phải đặc biệt quan tâm đến việc ứng dụng những tiến bộ khoa học kỹ thuật vào trong sản xuất nhằm giảm chi phí sản xuất, từ đó giảm được giá bán sản phẩm đồng thời cũng phải nâng cao được chất lượng sản phẩm. Đối với các doanh nghiệp thương mại, tỷ trọng TSCĐ chiếm ít hơn so với tỷ trọng TSLĐ. Loại hình doanh nghiệp này thường đòi hỏi phải có số vốn lưu động lớn, vòng vốn được quay nhanh… mà họ lại không tập trung vào vốn cố định, TSCĐ. Như vậy, mỗi loại hình doanh nghiệp khác nhau sẽ có một kết cấu TSCĐ nhất định để phù hợp với từng doanh nghiệp và thông qua đó phản ánh tình hình trang bị cơ sở vật chất kỹ thuật, năng lực sản xuất và xu hướng phát triển lâu dài cũng như khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp. Đầu tư dài hạn của doanh nghiệp là quá trình sử dụng vốn tiền tệ mua sắm, xây dựng, hình thành các tài sản cố định hữu hình và vô hình, hình thành lượng vốn lưu động thường xuyên cần thiết phù hợp với một quy mô kinh doanh nhất định. Ở đây cũng cần thấy rằng đầu tư dài hạn của một doanh nghiệp không chỉ đầu tư về TSCĐ mà nó còn bao hàm cả việc đầu tư cho nhu cầu tương đối ổn định về vốn lưu động cần thiết, đầu tư có tính chất dài hạn vào các hoạt động khác để thu lợi nhuận như đầu tư vào cổ phiếu, trái phiếu của các chủ thể khác. Đầu tư dài hạn cũng chỉ rõ số vốn tiền tệ mà doanh nghiệp sử dụng có tính chất dài hạn trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp 4) Một số tỷ số tài chính Thông qua phân tích các tỷ số tài chính, các doanh nghiệp có thể đánh giá khá chính xác tình hình tài chính của mình tại thời điểm hiện tại. Các tỷ số tài chính được chia thành một số nhóm chủ yếu như sau: Nhãm 1:ChØ tiªu vÒ tÝnh æn ®Þnh -TÝnh láng hÖ sè thanh to¸n ng¾n h¹n = TSL§ + §TTC ng¾n h¹n nî ng¾n h¹n + nî dµi h¹n ®Õn hÖ sè thanh to¸n nhanh = TS cã tÝnh láng cao Nî ng¾n h¹n - TÝnh æn ®Þnh vÒ kh¶ n¨ng tù tµi trî hÖ sè TSC§ = TSC§ Vèn CSH hÖ sè thÝch øng dµi h¹n = TSC§+ §TDH Nî ng¾n h¹n +Vèn CSH hÖ sè nî so víi Vèn CSH = Nî ph¶i tr¶ Vèn CSH hÖ sè nî so víi Tæng TS = Nî ph¶i tr¶ Tæng TS hÖ sè tù tµi trî = Vèn CSH Tæng nguån vèn kh¶ n¨ng trang tr¶i l·i = lîi nhuËn tõ H§KD Chi phÝ l·i vay kh¶ n¨ng hoµn tr¶ nî vay = lîi nhuËn tr­íc thuÕ+chi phÝ l·i vay nî gèc + chi phÝ l·i vay Nhãm 2. ChØ tiªu vÒ søc t¨ng tr­ëng tû lÖ t¨ng tr­ëng doanh thu (%) = doanh thu kú hiÖn t¹i -1 doanh thu kú tr­íc tû lÖ t¨ng tr­ëng lîi nhuËn (%) = lîi nhuËn kú hiÖn t¹i -1 lîi nhuËn kú tr­íc Nhãm 3: ChØ tiªu vÒ tÝnh hiÖu qu¶ ho¹t ®éng hÖ sè vßng quay tæng TS (sè lÇn/n¨m) = doanh thu thuÇn tæng TS b×nh qu©n thêi gian d÷ tr÷ HTK (ngµy) = HTK b×nh qu©n *365 gi¸ vèn hµng b¸n thêi gian thu håi c«ng nî (ngµy) = gi¸ trÞ c¸c kho¶n p.thu TM b×nh qu©n *365 doanh thu thuÇn thêi gian thanh to¸n c«ng nî ph¶i tr¶ (ngµy) = gi¸ trÞ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ *365 gi¸ vèn hµng b¸n Nhãm 4. ChØ tiªu vÒ kh¶ n¨ng sinh lêi -Møc sinh lêi tõ H§KD tû suÊt lîi nhuËn gép = lîi nhuËn gép tõ b¸n hµng doanh thu hÖ sè l·i rßng = lîi nhuËn rßng doanh thu -SuÊt sinh lêi trªn vèn tû suÊt sinh lîi trªn vèn cæ phÇn(Vèn CSH) = l·i rßng (Lç) vèn cæ phÇn(Vèn CSH) b×nh qu©n tû suÊt sinh lîi cña TS = l·i rßng (Lç) tæng TS b×nh qu©n tû suÊt sinh lîi cña TSTC = Thu nhËp tõ c¸c kho¶n l·i vµ cæ tøc TSTC b×nh qu©n Nhãm 5: ChØ tiªu ®Þnh gi¸ trªn thÞ tr­êng ( ®èi víi DN ph¸t hµnh cæ phiÕu) - Tỷ số giá bán/ thu nhập của cổ phần (Rp/E) Tỷ số Rp/E được tính toán như sau: RD = Giá bán cổ phần ở thời điểm tính toán EPS năm gần nhất - Tỷ số giá trị thị trường/ giá trị kế toán (RM/B) Tỷ số RM/B được tính toán như sau: RM/B = Giá bán cổ phần trên thị trường Giá trị kế toán của cổ phần Giá trị của các tỷ số này càng cao thể hiện uy tín và danh tiếng của công ty trên thị trường càng cao. Nhờ đó, khả năng tiếp cận, thu hút vốn từ các nguồn huy động vốn đối với doanh nghiệp càng được mở rộng. Mét sè chó ý trong ph©n tÝch c¸c chØ sè tµi chÝnh: Ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ c¸c tû sè tµi chÝnh. C¸c chØ sè tµi chÝnh sÏ cung cÊp nhiÒu th«ng tin h¬n khi chóng ta ®­îc so s¸nh víi c¸c chØ sè cã liªn quan. PP1: Ph­¬ng ph¸p so s¸nh So s¸nh víi c¸c c«ng ty ho¹t ®éng cïng l·nh vùc: ta so s¸nh c¸c chØ sè tµi chÝnh cña mét c«ng ty víi c¸c chØ sè tµi chÝnh cña c«ng ty kh¸c ho¹t ®éng trong cïng lÜnh vùc ho¹t ®éng sÏ thÊy ®­îc vÞ thÕ cña c«ng ty trªn thÞ tr­êng, søc m¹nh tµi chÝnh cña c«ng ty so víi ®èi thñ c¹nh tranh vµ gi¶i thÝch ®­îc sù thµnh c«ng, thÊt b¹i cña c«ng ty. Ph©n tÝch theo xu h­íng: xem xÐt xu h­íng biÕn ®éng qua thêi gian lµ mét biÖn ph¸p quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ c¸c tû sè trë nªn xÊu ®i hay ®ang ph¸t triÓn theo chiÒu h­íng tèt ®Ñp cã thÓ so s¸nh víi n¨m tr­íc ®ã, hoÆc theo dâi sù biÕn ®éng qua nhiÒu n¨m. PP2:Ph©n tÝch Dupont c¸c tû sè tµi chÝnh C¸c tû sè tµi chÝnh ë trªn ®Òu ë d¹ng mét ph©n sè. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ mçi tû sè sÏ t¨ng hay gi¶m tuú thuéc vµo 2 nh©n tè: tö sè vµ mÉu sè cña ph©n sè ®ã. MÆt kh¸c, c¸c tû sè tµi chÝnh ®ã cßn ¶nh h­ëng lÉn nhau.Hay nãi c¸ch kh¸c, mét tû sè tµi chÝnh lóc nµy ®­îc tr×nh bµy b»ng tÝch mét vµi tû sè tµi chÝnh kh¸c. vÝ dô: tû suÊt sinh lîi trªn vèn cæ phÇn = l·i rßng vèn cæ phÇn tû suÊt sinh lîi trªn vèn cæ phÇn = doanh thu thuÇn * l·i rßng vèn cæ phÇn doanh thu thuÇn = HiÖu suÊt sö dông vèn cæ phÇn * tû suÊt sinh lîi trªn doanh thu Lóc nµy ta cã thÓ ph©n tÝch tû suÊt sinh lîi trªn vèn cæ phÇn theo 2 tû sè: hiÖu suÊt sö dông vèn cæ phÇn vµ tû suÊt sinh lîi trªn doanh thu. Chi tiÕt h¬n ta cã thÓ ph©n tÝch tû suÊt sinh lîi trªn vèn cæ phÇn thµnh 3 yÕu tè sau: tû suÊt sinh lîi trªn vèn cæ phÇn = doanh thu thuÇn * tæng tµi s¶n * l·i rßng tæng tµi s¶n vèn cæ phÇn doanh thu thuÇn = hiÖu suÊt sö dông tæng tµi s¶n* tû sè tæng tµi s¶n trªn vèn cæ phÇn*tû suÊt sinh lîi trªn doanh thu Qua ph©n tÝch trªn cho thÊy tû su©t sinh lîi trªn vèn cæ phÇn cña mét c«ng ty cã thÓ gi¶i thÝch theo 3 c¸ch : Sö dông hiÖu qu¶ tµi s¶n hiÖn cã Gia t¨ng ®ßn bÈy tµi chÝnh T¨ng tû suÊt sinh lîi trªn doanh thu Mét sè vÊn ®Ò gÆp ph¶i khi ph©n tÝch c¸c tû sè tµi chÝnh: MÆc dï ph©n tÝch tµi chÝnh lµ con ®­êng s¸ng gi¸ ®Ó cã ®­îc th«ng tin,nh­ng kh«ng h¼n nã kh«ng gÆp nh÷ng lçi tiÒm Èn. Thø nhÊt: sù kh¸c biÖt gi÷a gi¸ trÞ theo sæ s¸ch kÕ to¸n vµ gi¸ trÞ thÞ tr­êng cña c¸c lo¹i tµi s¶n, nguån vèn nhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn cã l¹m ph¸t cao. §iÒu nµy ®· bãp mÐo c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh vµ kÐo theo tÝnh kh«ng chÝnh x¸c cña c¸c chØ sè tµi chÝnh. Thø hai: do c¸c nguyªn t¾c kÕ to¸n phæ biÕn ®­îc sö dông ®· lµm cho viÖc x¸c ®Þnh thu nhËp cña c«ng ty kh«ng ®óng víi gi¸ trÞ thùc cña nã. Ch¼ng h¹n, viÖc ¸p dông ph­¬ng ph¸p khÊu hao nhanh ®· lµm lîi nhuËn cña nh÷ng n¨m ®Çu rÊt Ýt hoÆc kh«ng cã.§iÒu nµy kh«ng h¼n do c«ng ty lµm ¨n kh«ng hiÖu qu¶. MÆc dï vËy, kh«ng ph¶i lµ viÖc ph©n tÝch c¸c chØ sè tµi chÝnh lµ kh«ng cã ý nghÜa. Khi ®­îc thiÕt lËp mét c¸ch chÝnh x¸c , kh¸ch quan c¸c chØ sè tµi chÝnh sÏ lµ nh÷ng ng­êi dÉn ®­êng cho nh÷ng nhµ qu¶n trÞ vµ nh÷ng ng­êi ngoµi c«ng ty nhËn ®Þnh vÒ khuynh h­íng t­¬ng lai cña c«ng ty. 3.2.4. Thực trạng năng lực tài chính của doanh nghiệp Việt Nam 3.2.4.1 Số lượng doanh nghiệp theo quy mô vốn Theo kết quả điều tra doanh nghiệp do Tổng cục Thống kê tiến hành trong những năm gần đây thì tốc độ phát triển doanh nghiệp trong những năm qua tương đối cao và có xu hướng ngày càng tăng lên. Tại thời điểm 31/12/2004, trên địa bàn cả nước đã có 91.755 doanh nghiệp đang hoạt động, tăng 27% so với năm 2003 và tăng 46% so với năm 2002.. Theo số liệu năm 2004, tỷ trọng số DNNN chiếm 5% trong tổng số doanh nghiệp và có xu hướng giảm. Trong khi đó, số lượng doanh nghiệp ngoài quốc doanh lại tăng mạnh, chiếm tỷ trọng 91,5%, tương ứng 84.003 doanh nghiệp, tăng 28.766 doanh nghiệp so với năm 2002. Khu vực doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tuy chỉ chiếm 3,5%, tương ứng 3.156 doanh nghiệp, song số lượng có xu hướng tăng cao và ổn định hàng năm. Hình 1: Tăng số lượng DN theo quy mô vốn Số lượng doanh nghiệp tăng nhanh ở những khu vực có quy mô vốn dưới 5 tỷ đồng, cụ thể vốn dưới 0,5 tỷ đồng tăng 4.596 doanh nghiệp; từ 0,5 – 1 tỷ đồng tăng 5.197 doanh nghiệp; từ 1 - 5 tỷ đồng tăng 12.598 doanh nghiệp. Như vậy, tăng nhanh nhất ở khu vực doanh nghiệp có mức vốn đăng ký từ 1 đến 5 tỷ đồng và tập trung ở khu vực ngoài Nhà nước. Theo số liệu thống kê năm 2004, tỷ trọng doanh nghiệp ngoài Nhà nước chiếm 99,6% trong tổng số doanh nghiệp có quy mô vốn dưới 0,5 tỷ đồng; từ 0,5 – 1 tỷ đồng chiếm 99,4%; từ 1 – 5 tỷ đồng chiếm 97,15%, tỷ trọng này có xu hướng giảm dần ở quy mô vốn tăng lên (chỉ chiếm 13% ở mức vốn trên 500 tỷ đồng). Trong đó, hình thức công ty TNHH tư nhân và doanh nghiệp tư nhân chiếm tỷ trọng cao nhất, cụ thể ở 3 mức vốn dưới 5 tỷ đồng ở trên, công ty TNHH tư nhân chiếm tỷ trọng tương ứng là 44,5%, 32,9%, 46,9%, doanh nghiệp tư nhân chiếm 32,7%, 52,6%, 42,1%. Sở dĩ số lượng doanh nghiệp tăng nhanh là do tác động tích cực của chủ trương, chính sách của Nhà nước trong việc tạo các cơ chế thông thoáng và điều kiện thuận lợi hơn cho việc thành lập và phát triển doanh nghiệp, nhằm huy động nguồn vốn của mọi tầng lớp dân cư vào SXKD. Nhưng qua đó cũng cho thấy, quy mô vốn của các doanh nghiệp ngoài Nhà nước còn nhỏ, vốn bình quân 1 doanh nghiệp khoảng 6 tỷ đồng (năm 2004), đặc biệt doanh nghiệp tư nhân vốn bình quân chỉ có 2 tỷ đồng, công ty TNHH tư nhân vốn bình quân là 6 tỷ đồng, trong khi bình quân toàn khối doanh nghiệp là 24 tỷ đồng. Số lượng doanh nghiệp có quy mô vốn lớn tập trung ở khu vực DNNN và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI). Theo mức quy mô vốn doanh nghiệp từ 50 – 200 tỷ đồng; 200 – 500 tỷ đồng và trên 500 tỷ đồng thì tỷ trọng ở các khu vực này tương ứng là 42,6%, 52,8%, 50,37% đối với DNNN và 23%, 29,9%, 35,7% đối với doanh nghiệp FDI. Tuy chỉ chiếm 3,44% trong tổng số doanh nghiệp, tương đương với 3.156 doanh nghiệp (năm 2004), nhưng khu vực doanh nghiệp FDI có tiềm lực tài chính mạnh hơn cả trong số các loại hình doanh nghiệp. Số lượng doanh nghiệp đăng ký với mức vốn trên 10 tỷ đồng gấp hơn 2 lần tổng số doanh nghiệp còn lại. Riêng mức vốn đăng ký từ 500 tỷ đồng trở lên là 144 doanh nghiệp, bằng 35% tổng số lượng doanh nghiệp đăng ký mức vốn này trên quy mô toàn quốc năm 2004. Các động thái tích cực của Việt Nam trong mở cửa hội nhập nền kinh tế đã thu hút các nhà đầu tư nước ngoài, đặc biệt khu vực doanh nghiệp có 100% vốn nước ngoài tăng, với tốc độ rất nhanh trong năm 2004 đạt 25%, trong đó doanh nghiệp có quy mô vốn lớn tăng mạnh, vốn từ 200 – 500 tỷ đồng tăng 50%; trên 500 tỷ đồng tăng 19%. Xét về tốc độ tăng số lượng doanh nghiệp năm 2004 so với 2003, tốc độ tăng nhanh nhất ở doanh nghiệp quy mô vốn 1 - 5 tỷ đồng và 5 – 10 tỷ đồng, tăng 32%; 200 – 500 tỷ đồng tăng 29,5%; 500 tỷ đồng trở lên tăng 30%. ở khu vực doanh nghiệp quy mô từ 1 – 5 tỷ đồng và 5 – 10 tỷ đồng tăng mạnh nhất ở doanh nghiệp ngoài Nhà nước, với tốc độ tăng năm 2004 so với năm 2003 tương ứng là 34%, 39,6%, trong đó, tăng cao nhất ở khối công ty cổ phần không có vốn nhà nước (83,4%, 79,1%) và công ty TNHH tư nhân (35,9%, 37,8%). Đối với khu vực doanh nghiệp quy mô vốn lớn, từ 200 – 500 tỷ đồng, tăng mạnh nhất vẫn thuộc về khu vực doanh nghiệp ngoài Nhà nước (56%), trong đó tăng cao nhất là công ty cổ phần không có vốn nhà nước (tăng 127,3%), riêng công ty tư nhân không hề tăng số lượng ở mức quy mô này, công ty TNHH tư nhân có mức tăng 49%, thấp hơn mức trung bình chung của khu vực. Từ đó, có thể thấy triển vọng phát triển mạnh và khả quan về tiềm lực tài chính ở khu vực công ty cổ phần không có vốn nhà nước so với các khu vực doanh nghiệp khác. Đóng góp trong mức tăng số doanh nghiệp quy mô vốn lớn này phải kể đến khu vực có vốn đầu tư nước ngoài, tăng 30,5 %, trong đó tăng mạnh nhất là khu vực doanh nghiệp có 100% vốn nước ngoài (51%). Đối với mức quy mô vốn lớn trên 500 tỷ đồng trở lên, tăng trưởng mạnh nhất lại thuộc về khu vực DNNN (tăng 46% so mức chung 30%). Điều này có thể được lý giải từ kết quả của quá trình sắp xếp, tổ chức lại DNNN theo chiều hướng giảm số lượng DNNN có quy mô vốn nhỏ, tăng số lượng các doanh nghiệp có quy mô vốn lớn, theo mô hình tập đoàn kinh tế, công ty mẹ - con của Nhà nước. Do vậy, từ năm 2002 – 2004, số lượng DNNN giảm đi 767 doanh nghiệp, từ 5.363 xuống còn 4.596 doanh nghiệp trong năm 2004, tập trung ở những doanh nghiệp có quy mô vốn dưới 50 tỷ đồng. Mức vốn 50 tỷ đồng trở lên, số doanh nghiệp lại tăng lên, nhất là khu vực vốn từ 200 tỷ đồng trở lên, với tốc độ tăng 22% ở mức vốn từ 200 – 500 tỷ đồng; 46% ở mức vốn trên 500 tỷ. 3.2.4.2 Nguồn vốn của doanh nghiệp Tổng số vốn của khối doanh nghiệp tính đến ngày 31/12/2004 là 2.161.504 tỷ đồng, gấp 1,5 lần thời điểm năm 2002, tăng thêm 720.765 tỷ đồng, nguồn vốn bình quân mỗi doanh nghiệp là 24 tỷ đồng (năm 2004). Trong đó, tổng số vốn của DNNN là 1.216.538 tỷ đồng, chiếm 56% tổng số vốn; mức vốn bình quân 1 doanh nghiệp là 266 tỷ đồng. Tổng vốn trong khu vực doanh nghiệp ngoài quốc doanh là 495.691 tỷ đồng, chiếm 23% tổng vốn; mức vốn bình quân 1 doanh nghiệp chỉ có 6 tỷ đồng. Khu vực doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài cũng chỉ chiếm 20,8%, tương đương 449.274 tỷ đồng trong tổng nguồn vốn, song mức vốn bình quân 1 doanh nghiệp khá cao trong toàn khối (hơn 142 tỷ đồng). Hình 2: Nguồn vốn theo thành phần kinh tế Tuy tổng nguồn vốn không nhiều, song qua biểu đồ có thể thấy xu hướng phát triển khả quan về nguồn vốn ở khu vực doanh nghiệp ngoài Nhà nước với tốc độ tăng nhanh và mạnh nhất trong toàn khối (42%, 47%). Khu vực doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài vẫn duy trì tốc độ tăng cao và ổn định (19,7%, 21,8%). Riêng khu vực DNNN, dưới tác động tích cực của chính sách nhà nước trong đổi mới, sắp xếp lại DNNN trong mấy năm gần đây, nên tốc độ tăng nguồn vốn của ngành này tăng lên đáng kể (từ 13,8% – 2003/2002 lên 19,4% – 2004/2003). Xét về cơ cấu nguồn vốn của doanh nghiệp thì khu vực có vốn đầu tư nước ngoài thể hiện khả năng độc lập về tài chính là cao nhất, với tỷ lệ hơn 40% vốn chủ sở hữu trong tổng nguồn vốn. Khu vực doanh nghiệp ngoài Nhà nước khá tương đối độc lập ở mức gần 40%. Trong khi đó, khu vực nhà nước chủ yếu là nợ phải trả, nguồn vốn phụ thuộc chủ yếu vào bên ngoài, chưa năm nào mức độ độc lập về tài chính chạm đến mức 30%. Hình 3: Cơ cấu nguồn vốn 3.2.4.4 Hiệu quả sản xuất kinh doanh Theo loại hình doanh nghiệp, khu vực DNNN đã có sự cải thiện đáng kể trong hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh (SXKD). Theo số liệu thống kê trong 3 năm 2002, 2003, 2004 cho thấy, số doanh nghiệp có lãi tuy giảm (theo thứ tự từng năm là 4.449, 3.847, 3.727 doanh nghiệp), song tổng mức lãi tăng lên (tương ứng là 29.130; 30.956; 43.920 tỷ đồng), và tương ứng lãi bình quân trên 1 doanh nghiệp tăng lên (6.548, 8.047, 11.784 triệu đồng, gấp xấp xỉ 6 lần so với lãi bình quân chung). Mặt khác, tỷ suất lợi nhuận trên vốn SXKD và trên doanh thu tăng lên và gần tới mức chung của cả khối doanh nghiệp. Về phía DNNN lỗ trong kinh doanh, tuy số lượng doanh nghiệp lỗ giảm, nhưng tổng mức lỗ lại tăng lên (chiếm 33,8% trong tổng mức lỗ) và lỗ bình quân của 1 doanh nghiệp lại rất cao so với mức bình quân chung (gấp 10,4 lần). Mức lỗ so với tổng lãi ở khu vực này nhìn chung thấp hơn so với mức bình quân chung (bằng 10,9% so với 15%, 9% so 12,2%, 12,8% so 13,72%). Hình 4: Lãi và lỗ theo thành phần kinh tế Đối với khu vực doanh nghiệp ngoài Nhà nước, mặc dù số lượng doanh nghiệp hoạt động kinh doanh có lãi chiếm đến 91,4% trong tổng số doanh nghiệp có lãi chung của cả nước, nhưng tổng mức lãi không nhiều, chỉ có 12.752 tỷ đồng, chiếm 10,5% tổng mức lãi chung, lãi bình quân của 1 doanh nghiệp rất nhỏ. Mức lỗ bình quân ở khu vực này nhỏ (chỉ - 229 triệu đồng so với – 735 triệu đồng của mức chung, năm 2004), song vì số lượng doanh nghiệp thua lỗ ở khu vực này cũng chiếm đa số (chiếm 90,23%) nên tổng mức lỗ của khối doanh nghiệp này cũng lên tới mức không hề nhỏ (- 4.703 tỷ đồng năm 2004, chiếm 28,2% tổng lỗ chung). Điều đáng xem xét ở khu vực này là tỷ trọng lợi nhuận trên vốn và trên doanh thu liên tục giảm trong những năm 2002, 2003 và 2004, trong đó, lợi nhuận trên vốn tương ứng trong 3 năm là 2,311, 2,146, 1,624, lợi nhuận trên doanh thu là 1,504, 1,492 và 1,250. Tổng lỗ so với lãi là rất lớn và tăng đột ngột vào năm gần đây (bằng 21,9%, 20,67%, 36,88%). Trong các loại hình doanh nghiệp trong khu vực này, hoạt động kém hiệu quả nhất là các công ty hợp danh, kinh doanh không hề có lãi mà chỉ phát sinh lỗ. Dù rằng số lượng các công ty loại này không nhiều, mức lỗ rất nhỏ (5 tỷ đồng) không ảnh hưởng nhiều đến bức tranh chung của các doanh nghiệp Việt Nam, song đó là dấu hiệu để cần xem xét đến sự duy trì, cải tổ trong các công ty thuộc loại hình doanh nghiệp này. Các công ty TNHH tư nhân, với số lượng chiếm đa số (gần 50% trong tổng số doanh nghiệp thuộc khu vực này), cũng đã có những bước tiến đáng kể trong hiệu quả kinh doanh, đóng góp 42% trong tổng lãi của khu vực, song vẫn rơi vào tình trạng gia tăng số doanh nghiệp kinh doanh lỗ, tổng lỗ tăng và mức lỗ trung bình cũng tăng lên, tổng lỗ so với lãi bằng 58,57% trong năm 2004. Điều đáng nói là tỷ suất lợi nhuận trên vốn và trên doanh thu của khu vực này thấp, chỉ cao hơn khu vực công ty hợp danh và có xu hướng liên tục giảm trong các năm. Điểm sáng trong khu vực ngoài quốc doanh là hoạt động của các công ty cổ phần có vốn nhà nước liên tục được cải thiện trong các năm. Tổng lãi liên tục tăng, tổng lỗ không nhiều, so với lãi chỉ chiếm 2% trong năm 2004. Đặc biệt, đây là khối doanh nghiệp có tỷ lệ lợi nhuận trên vốn và trên doanh thu đạt cao nhất trong toàn khu vực ngoài quốc doanh, xấp xỉ mức bình quân chung (đạt 3,263 và 4,572 trong năm 2004) Hiệu quả nhất trong toàn bộ khối doanh nghiệp là khu vực doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, đặc biệt là khu vực doanh nghiệp liên doanh với nước ngoài. Tuy chỉ chiếm 2,54% số doanh nghiệp có lãi chung, nhưng tổng lãi chiếm đến 53,4% lãi toàn khối. Tuy vẫn tồn tại và có xu hướng gia tăng những doanh nghiệp làm ăn thua lỗ, song tỷ lệ tổng lỗ đó so với lãi chiếm rất nhỏ, chỉ bằng 9,77%. Điều ấn tượng ở khu vực có vốn đầu tư nước ngoài đó chính là tỷ suất lợi nhuận trên vốn và trên doanh thu rất cao và liên tục tăng theo các năm, gấp khoảng 3 lần so với mức chung, tỷ suất lợi nhuận trên vốn là 25,101% và trên doanh thu là 26,807%; tỷ lệ nộp ngân sách so với doanh thu cao nhất trong cả nước (16,53%), trong đó khu vực liên doanh với nước ngoài đạt 27,87%; tỷ lệ lỗ so với lãi chỉ chiếm 2,38% . Hình 5: Lãi và lỗ theo ngành SXKD Đánh giá theo các ngành SXKD chính, ngành nông nghiệp được sự chú trọng đầu tư của nhà nước cũng như sự vươn lên của các doanh nghiệp trong ngành nên hoạt động SXKD của ngành này ngày càng hiệu quả hơn và đạt được những kết quả ấn tượng. Lãi trung bình 1 doanh nghiệp đạt 6.350 triệu đồng, gấp 3,2 lần mức trung bình chung; tỷ lệ lỗ so với lãi chỉ chiếm 6,72%; tỷ suất lợi nhuận trên vốn đạt 6,944; trên doanh thu đạt 18,297. Đứng thứ 2 về hiệu quả SXKD đánh giá theo tỷ suất lợi nhuận thuộc về ngành bưu chính - viễn thông, tỷ suất lợi nhuận trên vốn đạt 23,651; trên doanh thu đạt 39,9 trong năm 2004. Tỷ lệ lỗ so với lãi của ngành này cũng vô cùng nhỏ, chỉ chiếm 0,15%. Bên cạnh đó, không thể không kể đến đóng góp ngày càng tích cực của doanh nghiệp hoạt động trong ngành tài chính, tín dụng – ngành tuy chỉ chiếm 6,7% tổng lãi, nhưng lãi trung bình cao gấp 4,1 mức chung, doanh nghiệp kinh doanh lãi chiếm 90,7% tổng số doanh nghiệp; tỷ lệ lỗ so với lãi chỉ chiếm 1,08% và đạt tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu là 9,316 theo số liệu năm 2004, song có một điều đặc biệt ở ngành này đó là tỷ suất lợi nhuận trên vốn rất thấp chỉ đạt 1,114, thấp hơn rất nhiều so với mức chung. Ngành công nghiệp khai thác mỏ dựa vào lợi thế khai thác tài nguyên thiên nhiên sẵn có nên hiệu quả sản xuất kinh doanh đạt cao nhất so với tất cả các ngành. Ngành công nghiệp chế biến, tuy số lượng doanh nghiệp chiếm rất lớn, tính theo doanh nghiệp kinh doanh lãi cũng chiếm đến 21,78% trên tổng số, tổng lãi chiếm 25,6%, nhưng tỷ lệ lỗ so với lãi lại chiếm khá cao khoảng 24%, dù tỷ lệ này đã giảm theo các năm. Tỷ suất lợi nhuận trên vốn và trên doanh thu cũng không cao, chưa vượt qua mức trung bình chung. Tình trạng còn xảy ra trầm trọng hơn với các doanh nghiệp trong ngành xây dựng và thương nghiệp – các ngành có tốc độ tăng cao về số lượng trong những năm qua. Tuy tổng lãi cũng khá cao nhưng tỷ lệ lỗ so với tổng lãi chiếm rất lớn, 32,2% đối với ngành xây dựng và 73,4% đối với ngành thương nghiệp trong năm 2004. Tỷ suất lợi nhuận trên vốn và doanh thu thì rất thấp, đối với ngành xây dựng là 1,157 và 1,867; đối với ngành thương nghiệp là 0,788 và 0,271 cũng theo số liệu năm 2004. Kết quả cảnh báo cho các doanh nghiệp và cả về phía Nhà nước trong việc đầu tư, hỗ trợ cho các khu vực doanh nghiệp này cần chú trọng hơn nữa đến các yếu tố nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh. Nhìn chung, đã có sự thay đổi và phát triển theo chiều hướng tích cực, khả quan về tiềm lực tài chính của các khu vực doanh nghiệp. - Đối với khu vực DNNN, thành quả của quá trình đổi mới, sắp xếp lại DNNN, bức tranh toàn cảnh của khối này đã khởi sắc. Giảm mạnh số lượng các DNNN có quy mô vốn nhỏ, chuyển sang hình thức công ty cổ phần có vốn nhà nước, đồng thời tăng số lượng các doanh nghiệp có quy mô vốn lớn, dưới hình thức tập đoàn kinh doanh, do vậy, tiềm lực về tài chính của doanh nghiệp trong khu vực này ngày càng cải thiện đáng kể. Một điều đáng lưu ý rằng tuy nguồn vốn của khối DNNN chiếm tỷ trọng cao nhất trong toàn khối, nhưng trong cơ cấu nguồn vốn thì khối này khả năng độc lập về tài chính hạn chế hơn cả, tỷ lệ vốn vay chiếm rất cao. Xét về hiệu quả kinh doanh, khối DNNN ngày càng kinh doanh có hiệu quả hơn, lợi nhuận ngày càng tăng cao, tỷ suất lợi nhuận trên vốn và trên doanh thu liên tục tăng. - Đối với khu vực doanh nghiệp ngoài quốc doanh, tăng nhanh nhất về số lượng doanh nghiệp ngoài Nhà nước, đặc biệt ở khối doanh nghiệp vừa và nhỏ (vốn dưới 10 tỷ đồng). Đồng thời, tốc độ tăng của loại hình doanh nghiệp có quy mô vốn lớn có xu hướng tăng lên, trong đó phải kể đến sự vươn lên của doanh nghiệp tư nhân và công ty TNHH tư nhân, công ty cổ phần không có vốn nhà nước. Trong tổng nguồn vốn, khu vực này chiếm tỷ trọng thấp nhất, song có thể thấy sự khả quan trong phát triển vốn của khối DN ngoài quốc doanh qua tốc độ gia tăng nguồn vốn rất cao và ngày càng tăng lên. Trái ngược với xu hướng phát triển theo chiều hướng tích cực về quy mô vốn và tổng nguồn vốn, thì hiệu quả SXKD của khu vực này còn có những dấu hiệu không tốt. Tuy số lượng doanh nghiệp nhiều, song tổng lãi của khu vực này không cao và tổng lỗ chiếm cũng không nhỏ. Tỷ suất lợi nhuận trên vốn và trên doanh thu rất thấp và liên tục giảm. Trong khu vực này, khả quan nhất là khối công ty cổ phần có vốn nhà nước. - Khu vực doanh nghiệp FDI vẫn luôn giữ được sự tự chủ, ổn định và phát triển về năng lực tài chính của mình. Chủ yếu trong toàn khối này là số lượng doanh nghiệp có vốn trên 10 tỷ đồng, đặc biệt gần đây tăng mạnh doanh nghiệp có vốn lớn trên 200 tỷ trở lên và tăng chủ yếu ở doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài. Chiếm tỷ trọng nguồn vốn cao thứ 2 sau DNNN, nhưng lại là khối có khả năng tự chủ về vốn nhất, vốn chủ sở hữu chiếm cao trong cơ cấu nguồn vốn. Sản xuất kinh doanh đạt hiệu quả cũng cao nhất, tổng lãi chiếm lớn nhất, tổng lỗ rất nhỏ, tỷ suất lợi nhuận trên vốn và trên doanh thu rất cao và liên tục tăng theo các năm, trong đó hiệu quả nhất phải kể đến khu vực liên doanh với nước ngoài. - Xét theo ngành SXKD, hiệu quả nhất hiện nay là ngành bưu chính - viễn thông, tài chính - tín dụng, nông nghiệp. Những ngành thương nghiệp, công nghiệp chế biến, xây dựng, tuy có tốc độ tăng số lượng lớn song hiệu quả SXKD lại không cao, lợi nhuận không nhiều, tỷ suất lợi nhuận trên vốn và trên doanh thu thấp. 3.3 c¸c biÕn gi¶i thÝch trong m« h×nh 3.3.1 Cơ sở lựa chọn các biến giải thích trong mô hình 3.3.1.1Dựa trên cơ sở thực tiễn: Hiện nay các NHTM đang xây dựng cho mình hệ thống chấm điểm & xếp hạng tín dụng đánh giá khả năng nợ xấu, hạn chế rủi ro trong cho vay. Trong mô hình này cũng dựa trên 1 số chỉ tiêu mà các NHTM chọn làm căn cứ. 3.3.1.2 Dựa trên cơ sở lý luận: - Về năng lực tài chính của DN - Về các rủi ro thường gặp trong cho vay trung và dài hạn - Về nguyên nhân gây ra nợ xấu từ phía DN vay vốn ( nguyên nhân chủ quan của KH) - Về điều kiện cho vay vốn trung và dài hạn của NHTM. - Về mối quan hệ các chỉ số tài chính - DN kh«ng chØ tham gia 1 DA§T mµ cã thÓ nhiÒu dù ¸n kh¸c, nhiÒu ho¹t ®éng kh¸c nªn cÇn ph¶i xÐt ®Õn dßng tiÒn cña toµn c«ng ty chø kh«ng ph¶i chØ lµ dßng tiÒn cña DA§T ®ã - Q§ 493 cña NHNN vÒ ph©n lo¹i nî vµ trÝch lËp dù phßng rñi ro. - V¨n b¶n h­íng dÉn ph©n lo¹i nî t­¬ng øng cña NHTM dïng sè liÖu ph©n lo¹i nî trong m« h×nh. 3.3.1.3 Dựa trên yêu cầu về mặt kỹ thuật - Số lượng các biến được đưa và mô hình không được quá nhiều ( khoảng <10 biến ) do sự hạn chế về phần mềm được sử dụng. 3.3.1.4 Dựa trên giả định của mô hình. Giả định các yếu tố khác không thay đổi, không ảnh hưởng đến hoạt động SXKD của DN.; gi¶ ®Þnh PA/DA§T kh¶ thi, hiÖu qu¶ ®¸p øng yªu cÇu vay vèn cña NHTM- 3.3.2 Các biến được sử dụng trong mô hình 3.3.2.1 C¸c biÕn tµi chÝnh - hÖ sè kh¶ n¨ng tr¶ l·i - hÖ sè kh¶ n¨ng tr¶ nî gèc - hÖ sè: nî ph¶i tr¶ / nguån vèn chñ së h÷u - ROA 3.3.2.2 C¸c biÕn phi tµi chÝnh: - sè n¨m kinh nghiÖm cña ng­êi ®øng ®Çu ®iÒu hµnh trong lÜnh vùc ho¹t ®éng cña DN - sè n¨m ho¹t ®éng kinh doanh cña DN trong lÜnh vùc vay vèn NHTM. 3.3.2.3 Gi¶i thÝch ý nghÜa c¸c biÕn (lý do lùa chän c¸c biÕn nµy) -HÖ sè kh¶ n¨ng tr¶ l·i = (lîi nhuËn tr­íc thuÕ & chi phÝ l·i vay)/ chi phÝ l·i vay - HÖ sè kh¶ n¨ng tr¶ nî gèc = l­u chuyÓn tiÒn thuÇn tõ H§KD / (tiÒn tr¶ nî gèc vay + tiÒn thuª tµi chÝnh) C¸c hÖ sè nµy ph¶n ¸nh trùc tiÕp ®­îc kh¶ n¨ng tr¶ nî cho NHTM, lµ mét trong nh÷ng c¨n cø ®Ó NHTM ph©n lo¹i nî (thêi gian qu¸ h¹n mãn vay) theo ®óng quy ®Þnh ph©n lo¹i nî. HÖ sè nî ph¶i tr¶ / nguån vèn chñ së h÷u HÖ sè nµy ph¶n ¸nh 1 ®ång vèn hiÖn nay cña DN ®ang sö dông cã mÊy ®ång vèn vay nî. Ta cã thÓ thÊy ®­îc møc ®é ®éc lËp hay phô thuéc cña DN ®èi víi c¸c chñ nî, møc ®é tù tµi trî cña DN ®èi víi H§KD cña m×nh. Trong thùc tÕ, khi xem xÐt 1 yªu cÇu vay, c¸c NHTM mong muèn 1 tû lÖ vèn tù cã cao ë KH. Kinh nghiÖm cña c¸c NHTM cho thÊy r»ng nh÷ng ng­êi vay cã sù hç trî cña vèn tù cã lín ë ®»ng sau th­êng cã møc ®é rñi ro thÊp h¬n, Ýt h¬n. - ROA: SuÊt sinh lêi cña TS ®o l­êng kÕt qu¶ sö dông TS cña DN ®Ó t¹o ra lîi nhuËn, kh«ng ph©n biÖt TS nµy®­îc h×nh thµnh tõ nguån vèn chñ së h÷u hay vèn vay. HÖ sè nµy cho biÕt 1 ®ång TS t¹o ra bao nhiªu ®ång lîi nhuËn rßng v× vËy hÖ sè nµy cµng cao biÓu hiÖn viÖc sö dông vµ qu¶n lý TS cµng hîp lý, hiÖu qu¶. Trong cho vay trung vµ dµi h¹n chñ yÕu DN dïng ®Ó ®Çu t­ thiÕt bÞ m¸y mãc, qua ®©y ta còng cã thÓ biÕt ®­îc hiÖu qu¶ sö dông c¸c tµi s¶n vay vèn nµy xem cã hiÖu qu¶ hay kh«ng. - Sè n¨m ho¹t ®éng kinh doanh cña DN trong lÜnh vùc vay vèn NHTM NÕu DN vay vèn cµng ho¹t ®éng l©u n¨m trong lÜnh vùc H§KD mµ DN ®ang vay vèn NH th× kh¶ n¨ng chiÕm lÜnh thÞ tr­êng hay vÞ thÕ cña DN ®· ®­îc x¸c ®Þnh, ®· cã nhiÒu mèi quan hÖ lµm ¨n tèt víi c¸c KH, am hiÓu thÞ tr­êng,…do ®ã møc ®é thµnh c«ng cña DA§T cao h¬n, kh¶ n¨ng dù b¸o, øng phã víi c¸c rñi ro, thay ®æi cña thÞ tr­êng nhanh h¬n so víi DN míi thµnh lËp hay Ýt n¨m kinh nghiÖm ho¹t ®éng trong lÜnh vùc vay vèn Thùc tÕ ®· chøng minh, nh÷ng DN míi ho¹t ®éng trong lÜnh vùc vay vèn th­êng cã søc c¹nh tranh rÊt th©p, chØ cÇn cã sù thay ®æi nhá cña thÞ tr­êng hµng ho¸ kinh doanh lµ cã thÓ ¶nh h­ëng lín ®Õn t×nh h×nh ho¹t ®éng cña c«ng ty. - Sè n¨m kinh nghiÖm cña ng­êi ®øng ®Çu ®iÒu hµnh trong lÜnh vùc ho¹t ®éng cña DN ë ®©y muèn nãi ®Õn vai trß cña ng­êi l·nh ®¹o trong c«ng ty – ng­êi chÌo l¸i con thuyÒn hay nãi xa h¬n lµ vai trß cña qu¶n trÞ DN. Qua phân tích về những nguyên nhân thất bại trong hoạt động kinh doanh của cá nhân và của các doanh nghiệp, cũng như thất bại trong hoạt động của các tổ chức kinh tế - chính trị - xã hội nhiều năm qua cho thấy nguyên nhân cơ bản vẫn là do quản trị kém hoặc yếu .Nghiên cứu các công ty kinh doanh của Mỹ trong nhiều năm, đã phát hiện ra rằng các công ty luôn thành đạt chừng nào chúng được quản trị tốt. Ngân hàng châu Mỹ đã nêu trong bản công bố Báo cáo về kinh doanh nhỏ rằng “Theo kết quả phân tích cuối cùng, hơn 90% các thất bại trong kinh doanh là do thiếu năng lực và thiếu kinh nghiệm quản trị”. 3.4 ­u ®iÓm, h¹n chÕ cña m« h×nh øng dông 3.4.1 Ưu điểm - Kh«ng cÇn biÕt qu¸ nhiÒu th«ng tin vÒ DN mµ cã thÓ ®¸nh gi¸ ®­îc kh¶ n¨ng tr¶ nî cña KH, tõ ®ã gi¶m ®­îc chi phÝ tµi chÝnh còng nh­ thêi gian cho NHTM 3.4.2 Hạn chế 3.4.2.1 Từ phía tiếp cận của mô hình, giả định của mô hình - Theo quan điểm triết học: mọi sự vật, hiện tượng đều tương tác, quan hệ với nhau. Qua đó, chúng tác động, ảnh hưởng lẫn nhau dưới các hình thức khác nhau ( có thể là trực tiếp hoặc gián tiếp; có thể ảnh hưởng nhỏ hoặc ảnh hưởng lớn ) Như vậy, DN cũng chỉ là 1 thể nhân trong nền kinh tế nên mọi hoạt động kinh doanh của DN cũng chịu ảnh hưởng của các tác nhân khác trong nền kinh tế, thậm chí bị chi phối, lệ thuộc. Các tác nhân đó có thể là: chính phủ, các NHTM, Khách hàng của DN, nhà cung cấp của DN, các đối thủ cạnh tranh, rộng hơn là môi trường kinh doanh cả trong và ngoài nước, xu thế thời đại, các yếu tố nằm ngoài tầm kiểm soát của con người như thiên tai, lũ lụt.... Điều đó cũng có nghĩa là, cho dù là DN có ý thức trả nợ NH, sử dụng vốn vay đúng mục đích, phương án/ DAĐT hiệu quả, người quản lý/ Ban lãnh đạo có năng lực, kinh nghiệm nhưng chỉ cần chính sách đầu tư của chính phủ thay đổi ảnh hưởng đến sản phẩm đầu ra của DN cũng có thể gây lỗ cho DN... từ đó giảm khả năng thậm chí mất khả năng thanh toán của DN, gây ra nợ quá hạn, nợ xấu. Thực tế đã chứng minh điều đó: Ngày 25/12/1993, Chi nhánh NHCTKV Ba Đình cho Công ty TNHH TM&KT C&E vay số tiền 100.000 USD bằng nguồn vốn vay ưu đãi của Đài Loan để mua dàn máy sản xuất đồ gỗ. Thời hạn cho vay là 25 tháng, tài sản bảo đảm tiền vay chính là dàn máy nhập về. Món vay trên đã được NHCT Việt Nam phê duyệt theo đúng quy định. Đầu năm 1994, khi Công ty đã nhập dàn máy về để chuẩn bị đưa vào sản xuất thì Nhà nước thay đổi chính sách (Dự án hồ Việt – Xô đường Trần Khát Chân không thực hiện được) nên dàn máy không phát huy được hiệu quả. Năm 1995, Công ty xin phép liên kết sản xuất với Xí nghiệp gỗ Hồng Đức – Thái Bình để sản xuất bàn ghế xuất khẩu. Được NHCT Việt Nam cho phép, Công ty đã chuyển toàn bộ máy móc về Thái Bình nhưng cũng chỉ xuất khẩu được một lô hàng trị giá 28.000 USD, trong tổn giá trị hợp đồng là 650.000 USD. Khi chuẩn bị xuất khẩu tiếp 1 lô hàng trị giá 20.000 USD thì chính sách xuất khẩu gỗ của Nhà nước có thay đổi về thủ tục và thuế suất tăng 100% nên Công ty không xuất khẩu được lô hàng này, từ đó Công ty ngừng sản xuất. Để khai thác dàn máy, Công ty đã nhiều lần liên kết với một số các đơn vị để sản xuất nhưng đều không có kết quả do máy móc đã lạc hậu, hỏng hóc nhiều không phục hồi được. 3.4.2.2 Tõ sè liÖu sö dông trong m« h×nh - h¹n chÕ cña c¸c th«ng tin trong c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh + ®é chÝnh x¸c cña c¸c th«ng tin + th«ng tin chØ mang tÝnh thêi ®iÓm + quy ®Þnh vÒ ph©n lo¹i nî Mét sè vÊn ®Ò gÆp ph¶i khi ph©n tÝch c¸c tû sè tµi chÝnh: MÆc dï ph©n tÝch tµi chÝnh lµ con ®­êng s¸ng gi¸ ®Ó cã ®­îc th«ng tin,nh­ng kh«ng h¼n nã kh«ng gÆp nh÷ng lçi tiÒm Èn. Thø nhÊt: sù kh¸c biÖt gi÷a gi¸ trÞ theo sæ s¸ch kÕ to¸n vµ gi¸ trÞ thÞ tr­êng cña c¸c lo¹i tµi s¶n, nguån vèn nhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn cã l¹m ph¸t cao. §iÒu nµy ®· bãp mÐo c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh vµ kÐo theo tÝnh kh«ng chÝnh x¸c cña c¸c chØ sè tµi chÝnh. Thø hai: do c¸c nguyªn t¾c kÕ to¸n phæ biÕn ®­îc sö dông ®· lµm cho viÖc x¸c ®Þnh thu nhËp cña c«ng ty kh«ng ®óng víi gi¸ trÞ thùc cña nã. Ch¼ng h¹n, viÖc ¸p dông ph­¬ng ph¸p khÊu hao nhanh ®· lµm lîi nhuËn cña nh÷ng n¨m ®Çu rÊt Ýt hoÆc kh«ng cã.§iÒu nµy kh«ng h¼n do c«ng ty lµm ¨n kh«ng hiÖu qu¶. MÆc dï vËy, kh«ng ph¶i lµ viÖc ph©n tÝch c¸c chØ sè tµi chÝnh lµ kh«ng cã ý nghÜa. Khi ®­îc thiÕt lËp mét c¸ch chÝnh x¸c , kh¸ch quan c¸c chØ sè tµi chÝnh sÏ lµ nh÷ng ng­êi dÉn ®­êng cho nh÷ng nhµ qu¶n trÞ vµ nh÷ng ng­êi ngoµi c«ng ty nhËn ®Þnh vÒ khuynh h­íng t­¬ng lai cña c«ng ty. 3.5 Minh ho¹ b»ng sè liÖu Dependent Variable: NX Method: Least Squares Date: 05/10/07 Time: 14:29 Sample: 1 20 Included observations: 20 Variable Coefficient Std. Error t-Statistic Prob. NVC -0.001795 0.000649 -2.768209 0.0160 LAI 0.106407 0.055313 1.923732 0.0766 KNG -0.042903 0.020982 -2.044703 0.0617 GOC -0.380746 0.095815 -3.973779 0.0016 ROA -0.120965 0.069153 -1.749225 0.1038 THD 0.020102 0.028112 0.715048 0.4872 C 1.327942 0.259948 5.108486 0.0002 R-squared 0.756060 Mean dependent var 0.450000 Adjusted R-squared 0.643472 S.D. dependent var 0.510418 S.E. of regression 0.304770 Akaike info criterion 0.730701 Sum squared resid 1.207505 Schwarz criterion 1.079207 Log likelihood -0.307008 F-statistic 6.715287 Durbin-Watson stat 1.721277 Prob(F-statistic) 0.002066 Estimation Command: ===================== LS NX NVC LAI KNG GOC ROA THD C Estimation Equation: ===================== NX = C(1)*NVC + C(2)*LAI + C(3)*KNG + C(4)*GOC + C(5)*ROA + C(6)*THD + C(7) Substituted Coefficients: ===================== NX = -0.001795248809*NVC + 0.1064070568*LAI - 0.04290266861*KNG - 0.3807457149*GOC - 0.1209649983*ROA + 0.02010160623*THD + 1.327942211 NhËn xÐt kÕt qu¶: (c¸c kÕt qu¶ ®­îc xÐt ë møc ý nghÜa 5%) Thø nhÊt, víi biÕn nî/vèn CSH ©m (møc ý nghÜa 5%), ®iÒu nµy còng ph¶n ¸nh ®óng thùc tÕ. NÕu nî ph¶i tr¶ qu¸ lín kh¶ n¨ng cho phÐp, th× kh¶ n¨ng hoµn tr¶ ®­îc c¸c kho¶n nî lµ rÊt khã kh¨n, ®iÒu nµy nãi lªn kh¶ n¨ng tù chñ tµi chÝnh cña DN kÐm, ph¶i phô thuéc vµo nhiÒu ®èi t¸c kh¸c. Thø hai, víi biÕn kh¶ n¨ng tr¶ l·i d­¬ng (møc ý nghÜa 10%) th× kh«ng ph¶n ¸nh ®óng thùc tÕ v× kh¶ n¨ng tr¶ l·i cµng cao, hay cã kh¶ n¨ng tr¶ l·i th× kh¶ n¨ng x¶y ra nî qu¸ h¹n tõ ®ã lµ nî xÊu cµng gi¶m, Ýt ®i. Nh­ng víi møc ý nghÜa 5% th× hÖ sè nµy kh«ng ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng nî xÊu cña mãn vay. §iÒu nµy cã thÓ lý gi¶i, trong thùc tÕ viÖc gia h¹n nî gÆp 1 sè bÊt cËp, luån l¸ch quy ®Þnh gi÷a kh¸ch hµng vµ c¸n bé tÝn dông, nh»m môc ®Ých kÐo dµi thêi gian tr¶ l·i, thêi gian tr¶ nî. Thø ba, víi biÕn kinh nghiÖm ng­êi ®øng ®Çu trong lÜnh vùc DN vay vèn NH á møc ý nghÜa 5 % kh«ng ph¶n ¸nh ®­îc kh¶ n¨ng nî xÊu. §iÒu nµy cã thÓ ®­îc lý gi¶i trong thùc tÕ r»ng: cã nhiÒu hiÖn t­îng n»m ngoµi mong muèn chñ quan cu¶ con ng­êi, kiÓm so¸t cña ng­êi l·nh ®¹o DN nh­: thêi tiÕt, c¬ chÕ chÝnh s¸ch kinh tÕ cña chÝnh phñ,... Thø t­, víi biÕn kh¶ n¨ng tr¶ nî gèc ©m ®· ph¶n ¸nh ®óng kh¶ n¨ng nî xÊu. NÕu kh¶ n¨ng tr¶ nî gèc cµng cao ®óng h¹n quy ®Þnh th× kh¶ n¨ng NH kh«ng thu håi ®­îc nî cµng gi¶m, hay nÕu kh¶ n¨ng tr¶ nî gèc cña KH gi¶m th× kh¶ n¨ng x¶y ra nî xÊu rÊt cao. Thø n¨m, víi biÕn ROA kh«ng ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng nî xÊu ë møc ý nghÜa 5%, nh­ng l¹i ph¶n ¸nh ®­îc ë møc ý nghÜa 10% l¹i ph¶n ¸nh ®­îc ®óng. NÕu KH sö dông ®óng môc ®Ých, hiÖu qu¶ TSC§- TS dïng tiÒn vay NH ®Ó ®Çu t­ th× kh¶ n¨ng tr¶ ®­îc nî, l·i ®óng h¹n cµng cao. Nh­ng ®«i khi, cã thÓ DN cã lîi nhuËn thuÇn ©m trong 1 n¨m do KH tr¶ chËm, thanh to¸n chËm, th× ®iÒu ®ã còng kh«ng nãi ngay ®­îc kh¶ n¨ng kh«ng tr¶ ®­îc nî cña KH trong thêi gian dµi ®Õn møc chuyÓn thµnh nî xÊu. Thø s¸u, víi biÕn sè n¨m ho¹t ®éng kinh doanh trong lÜnh vùc vay vèn cña kh¸ch hµng kh«ng ph¶n ¸nh ®­îc kh¶ n¨ng tr¶ nî cña KH. §iÒu nµy cã thÓ ®­îc lý gi¶i lµ: cho dï DN ho¹t ®éng l©u n¨m nh­ng vÉn cã thÓ x¶y ra sù cè ngoµi mong muèn cña DN (nh÷ng nh©n tè kh¸ch quan), ®èi víi DN míi thµnh lËp, ho¹t ®éng®­îc Ýt n¨m nh­ng l¹i ®ang kinh doanh trong lÜnh vùc chiÕm ­u thÕ, nhu cÇu cao, ®¸p øng ngay ®­îc nhu cÇu cña thÞ tr­êng, ph­¬ng ¸n kinh doanh kh¶ thi cao th× kh¶ n¨ng tr¶ ®­îc nî cña KH còng cao. Cuèi cïng, nh÷ng yÕu tè kh¸c : C > 0. §iÒu nµy ph¶n ¸nh rÊt ®óng, bëi ta kh«ng chØ thÓ xÐt ®Õn n¨ng lùc tµi chÝnh trªn 1 sè chØ tiªu nh­ thÕ, h¬n n÷a trong thùc tÕ cã nhiÒu nguyªn nh©n dÉn ®Õn nî xÊu kh«ng ph¶i tõ phÝa DN mµ l¹i tõ phÝa chÝnh phñ, thiªn nhiªn,... MÆc dï, m« h×nh nµy cã thÓ cßn nhiÒu khuyÕt ®iÓm vÒ mÆt kü thuËt nh­ng nã còng ph¶n ¸nh ®óng ®­îc phÇn nµo thùc tÕ còng nh­ trªn c¬ së lý thuyÕt ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng nî xÊu hay kh¶ n¨ng tr¶ nî cña KH. 3.6 Mét sè kiÕn nghÞ, ®Ò xuÊt Qua thêi gian nghiªn cøu chuyªn ®Ò, còng nh­ trong qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i chi nh¸nh NHCT Ba §×nh vÒ viÖc ph©n lo¹i nî, t«i cã mét sè kiÕn nghÞ, ®Ò xuÊt vÒ vÊn ®Ò nµy nh­ sau: Trong viÖc thùc hiÖn ph©n lo¹i nî t¹i c¸c chi nh¸nh NHTM - MÆc dï, hiÖn nay c¸c chi nh¸nh NHTM ®Òu thùc hiÖn ph©n lo¹i nî dùa trªn Q§ 493 nh­ng viÖc tiÕn hµnh th× kh«ng ph¶i nh­ thùc tÕ v¨n b¶n h­íng dÉn yªu cÇu. Tøc hiÖn nay nhiÒu chi nh¸nh vÉn c¨n cø trªn thêi h¹n tr¶ nî, l·i ghi trªn khÕ ­íc mµ kh«ng chó ý ®Õn kh¶ n¨ng tr¶ nî, kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña KH (ph©n lo¹i nî ®Þnh tÝnh), ®iÒu nµy cã thÓ g©y ra kh¶ n¨ng thu håi ®­îc nî cña NH gi¶m ®i nÕu kh«ng ®­îc c¶nh b¸o kÞp thêi. H¬n n÷a, cÇn n©ng cao h¬n n÷a vai trß, tr¸ch nhiÖm cña phßng qu¶n lý rñi ro vµ nî cã vÊn ®Ò, cung cÊp c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho viÖc thùc hiÖn ph©n tÝch ®¸nh gi¸ cña phßng nµy. HiÖn nay, viÖc x©y dùng hÖ thèng chÊm ®iÓm tÝn dông vµ ph©n lo¹i nî ë c¸c NHTM cßn ch­a thèng nhÊt vÒ chØ tiªu còng nh­ giíi h¹n vÒ sè l­îng. CÇn n©ng cao h¬n n÷a chÊt l­îng ®éi ngò c¸n bé tÝn dông còng nh­ phÈm chÊt, ®¹o ®øc nh»m h¹n chÕ nh÷ng tæn thÊt, rñi ro cã thÓ x¶y ra trong ho¹t ®éng tÝn dông cña NHTM. KÕt luËn Cã rÊt nhiÒu yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn kh¶ n¨ng tr¶ nî cña DN cho NHTM, còng nh­ cã rÊt nhiÒu nguyªn nh©n g©y ra nî xÊu: kh«ng chØ tõ phÝa ng­êi vay (DN), ng­êi cho vay (NHTM) mµ cã thÓ lµ tõ phÝa chÝnh phñ t¸c ®éng ®Õn th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m«, ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña DN qua ®ã ¶nh h­ëng ®Õn kh¶ n¨ng tr¶ nî, kh¶ n¨ng thanh to¸n cña DN ®èi víi NHTM; còng cã thÓ tõ nh÷ng yÕu tè n»m ngoµi tÇm kiÓm so¸t cña con ng­êi nh­ thêi tiÕt, thiªn tai, ®Þch ho¹,.... Trong chuyªn ®Ò tèt nghiÖp nµy t«i chØ nghiªn cøu kh¶ n¨ng x¶y ra nî xÊu trong cho vay vèn DN trªn gi¸c ®é cña c¸c NHTM ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña DN – mét trong nh÷ng yÕu tè mang tÝnh chÊt sèng cßn trong ho¹t ®éng kinh doanh cña DN. C¸ch tiÕp cËn nµy cña t«i cßn nhiÒu h¹n chÕ do chØ dùa trªn quan ®iÓm cña mét phÝa chø kh«ng ph¶i lµ tÊt c¶. H¬n n÷a, viÖc minh ho¹ b»ng m« h×nh còng ch­a ph¶n ¸nh ®­îc nh÷ng yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn kh¶ n¨ng nî xÊu do gÆp khã kh¨n vÒ viÖc lÊy sè liÖu, còng nh­ thêi gian nghiªn cøu cßn ng¾n ngñi, vÊn ®Ò kü thuËt trong viÖc sö dông phÇn mÒm øng dông ®Ó ch¹y m« h×nh nµy, n¨ng lùc h¹n chÕ cña b¶n th©n t«i. Tuy vËy, nã còng cã ý nghÜa ®èi víi c¸c NHTM trong viÖc dù b¸o rñi ro tÝn dông (®¸nh gi¸ ®­îc kh¶ n¨ng nî xÊu xÈy ra) gi¶m thiÓu tæn thÊt cho c¸c NHTM, tõ ®ã n©ng cao ®­îc chÊt l­îng tÝn dông cho c¸c NHTM. T«i hy väng r»ng, trong mét t­¬ng lai kh«ng xa hÖ thèng NHTM VN sÏ ngµy cµng ph¸t triÓn v÷ng m¹nh, n©ng cao hiÖu qu¶ cho vay, c«ng t¸c ®¸nh gi¸ rñi ro ®­îc chó träng nhiÒu h¬n ®Ó viÖc sö dông vèn ®­îc hiÖu qu¶ ®ãng gãp vµo sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, cña ®Êt n­íc ViÖt Nam, còng nh­ cã thÓ n©ng cao søc c¹nh tranh ®­îc víi c¸c NHTM n­íc ngoµi. Mét lÇn n÷a t«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n nh÷ng ng­êi ®· gióp ®ì t«i ®Æc biÖt lµ thÇy NG¤ V¡N THø ®Ó hoµn thµnh tèt ®­îc chuyªn ®Ò nµy!!!. Môc lôc tµi liÖu tham kh¶o pgs.ts NguyÔn Quang Dong, Kinh tÕ l­îng n©ng cao, NXB Khoa häc kü thuËt, 2004, ch­¬ng 2 “M« h×nh håi quy víi biÕn phô thuéc rêi r¹c, m« h×nh probit, logit” pgs.ts TrÇn Ngäc Th¬, Tµi chÝnh doanh nghiÖp, NXB Thèng kª, 2005, ch­¬ng 6 “Ph©n tÝch tµi chÝnh” Héi th¶o hiÖp héi c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i, 2004, “Gi¶i ph¸p xö lý nî xÊu hiÖn nay t¹i c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i” QuyÕt ®Þnh 493 cña ng©n hµng nhµ n­íc (04/2005) vÒ ph©n lo¹i nî vµ trÝch lËp dù phßng rñi ro C¸c v¨n b¶n quy ®Þnh vÒ cho vay ®èi víi doanh nghiÖp t¹i ng©n hµng c«ng th­¬ng Ba §×nh. C¸c trang website cña ng©n hµng nhµ n­íc ViÖt Nam, cña ng©n hµng c«ng th­¬ng ViÖt Nam, trung t©m th«ng tin dù b¸o kin tÕ – x· héi quèc gia vµ mét sè tê b¸o ®iÖn tö: www.icb.com.vn www.baothuongmai.com.vn www.dddn.com.vn www.rced.com.vn www.kiemtoan.com.vn www.ueh.edu.vn ….