Chuyên đề Một số giải pháp giảm tổn thất điện năng ở Điện lực Nghệ An

trang bị những thiết bị hiện đại và đồng bộ cho toàn hệ thống điện là rất khó khăn. Trong năm 2008, Điện lực Nghệ An đã dành một số vốn đáng kể đầu tư nâng cấp các thiết bị điện, đặc biệt là hệ thống các thiết bị đo đếm điện năng như: thay các công tơ cơ khí thành các công tơ điện tử ba thời điểm, thay các máy biến dòng hết hạn kiểm định, hạ ngầm một số đường dây trên không… Việc đầu tư này sẽ có tác dụng giảm bớt tỷ lệ tổn thất điện năng cho Điện lực trong thời gian tới. Yếu tố thứ hai là chiều dài, tiết điện đường dây, vật liệu chế tạo dây dẫn và điện áp truyền tải. Đường dây càng dài, tiết diện đường dây càng lớn thì tổn thất điện năng càng cao. Với một bán kính cấp điện rộng như hiện nay của Điện lực Nghệ An, Điện lực cần phải tính toán, bố trí, xây dựng hợp lý nguồn điện và các trạm biến áp sao cho chiều dài đường dây tải tải điện đến các đối tượng sử dụng là ngắn nhất để giảm thiểu tổn thất đến mức nhỏ nhất. Về điện áp truyền tải, khi điện áp truyền tải càng cao thì tổn thất điện năng càng nhỏ. Hiện nay Điện lực Nghệ An đang trong quá trình chuyển các cấp điện áp 6, 10, 15 Kv thành cấp điện áp 22 Kv đối với lưới điện phân phối nhằm giảm tối đa tổn thất điện năng. Quá trình chuyển đổi này cần thời gian và lượng vốn đầu tư lớn do dây truyền tải ở cấp điện áp càng cao thì xây dựng càng tốn kém. Yếu tố thứ ba là tính ổn định trong việc sử dụng điện của các phụ tải. Vào giờ cao điểm lượng điện năng tiêu thụ tăng gấp 3 lần so với giờ bình thường. Do đó, cần phải điều hòa các đồ thị phụ tải để đảm bảo cho việc sử dụng điện tương đối ổn định giữa các khoảng thời gian khác nhau trong ngày, giữa các ngày trong tháng, giữa các tháng trong năm. Điều này không chỉ giúp giảm tổn thất điện năng đáng kể mà còn đảm bảo cho việc cung cấp điện liên tục và ổn định. Trong thực tế, khách hàng sử dụng điện không giống nhau, tùy vào các khoảng thời gian trong ngày mà có lúc sử dụng điện nhiều, khi sử dụng ít, do đó các thiết bị đo đếm này không phải lúc nào cũng làm việc chính xác dẫn đến không xác định đúng lượng điện năng tiêu thụ của người tiêu dùng; đồng thời gây khó khăn cho Điện lực trong việc xác định công suất cấp điện. 3.3 – Khách hàng Điện năng là một loại hàng hóa đặc biệt, quá trình sản xuất và tiêu thụ xảy ra đồng thời do đó hoạt động kinh doanh điện năng đòi hỏi bên mua điện và bên bán điện phải tuân thủ những quy định, ràng buộc chặt chẽ để đảm bảo cho quá trình sản xuất và tiêu thụ điện được an toàn, hiệu quả. Điện lực Nghệ An hoạt động theo phương châm: đảm bảo thỏa mãn mọi yêu cầu cung cấp điện cho khách hàng với chất lượng cung cấp cao, dịch vụ cung cấp tốt. Nghệ An là một tỉnh đất rộng người đông, nhưng số khách hàng tiêu thụ điện, mua điện còn hạn chế do sự đầu tư của ngành chưa đáp ứng đủ nhu cầu. Bảng 15: Diễn biến khách hàng của Điện lực Nghệ An thời kỳ 2004- 2008 Năm Diễn giải 2004 2005 2006 2007 2008 Tổng số hợp đồng 64.441 98.472 110.457 118.809 123.543 HĐ công nghiệp XD 1.300 1.400 1.564 1.685 1.832 HĐ thương nghiệp DV 600 623 636 685 752 HĐ thành phần khác 1.248 1.265 1.291 1.347 1.388 HĐ N-L-Ngư nghiệp 188 189 194 205 214 HĐ ánh sáng tiêu dùng 61.105 94.995 106.772 114.887 119.357 Tổng số công tơ 70.367 104.701 116.730 120.220 125.100 Nguồn: Phòng kinh doanh điện năng - Điện lực Nghệ An Nhìn tổng thể thì lượng khách hàng tăng từ 2004 đến năm 2008 là 59.102 hộ và số lượng công tơ đếm điện cũng tăng 54.733. Khi phân chia đối tượng phục vụ theo định hướng 5 thành phần kinh tế cho thấy: - Khách hàng ngành công nghiệp - xây dựng, tuy tăng về sản lượng điện song số khách hàng số lượng khách hàng này tăng chưa nhiều lắm. Đó là kết quả do cơ chế SXKD thị trường, một số doanh nghiệp giải thể, sáp nhập, một số lớn hoạt động không hiệu quả, doanh nghiệp gia nhập mới ít vì thiếu đầu tư - Khách hàng ngành thương nghiệp - dịch vụ có gia tăng nhưng vẫn còn ít, chủ yếu tập trung vào khối dịch vụ bưu điện, công trường xây dựng. - Khách hàng ngành nông - lâm - ngư nghiệp năm 2004 - 2008 tăng chậm về số lượng nhưng cơ bản vẫn có xu thế tăng lên. - Khách hàng các thành phần khác có lượng tăng trưởng không đáng kể. Tính đến cuối năm 2008 số khách hàng này có 1.388 hợp đồng, mức gia tăng còn thấp. - Khách hàng ánh sáng tiêu dùng trong 5 năm qua có sự biến động lớn, từ 61.105 hộ năm 2004 đến cuối 2008 đã có 119.357 hộ. Trong đó lượng gia tăng khách hàng mới tập trung vào hộ tiêu thụ tư gia. Cốt lõi của gia tăng khách hàng tư gia chủ yếu do tách từ các nhóm mua buôn ra mua lẻ là chính, còn lượng tư gia hình thành mới chỉ chiếm số ít. Điện lực Nghệ An cần chú ý khai thác mạnh hơn thành phần khách hàng thương nghiệp dịch vụ và công nghiệp xây dựng để tăng lượng điện thương phẩm, tăng doanh thu kinh doanh điện. Đồng thời phát triển đối tượng khách hàng là các doanh nghiệp, nhà hàng, khách sạn… với sản lượng tiêu thụ điện lớn này sẽ giúp việc tính toán tổn thất điện năng dễ dàng hơn. 3.4 – Điều kiện tự nhiên và các nhân tố môi trường Ngành Điện là một trong những ngành chịu nhiều ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên môi trường. Tổn thất điện năng trong ngành Điện cũng chịu sự tác động của những yếu tố này. Ở nước ta, để đảm bảo tính kỹ thuật và tính kinh tế nên các nhà máy điện thường được xây dựng gần các nguồn năng lượng sơ cấp như: than, nguồn nước, khí đốt… Vì vậy, muốn đưa điện năng từ nơi sản xuất tới nơi tiêu thụ cần thông qua một hệ thống đường dây tải điện và các trạm biến áp trải dài trên toàn bộ đất nước. Mặt khác, toàn bộ hệ thống đường dây tải điện và các trạm biến áp này đều đặt ngoài trời và chịu sự tác động rất lớn của các yếu tố môi trường, khí hậu, địa lý. Việt Nam nằm ở vị trí có khí hậu nhiệt đới gió mùa, nóng ẩm, mưa, giông sét nhiều, làm ảnh hưởng không nhỏ đến tổn thất điện năng. Cụ thể như sau: - Tổn thất điện năng trong quá trình truyền tải và phân phối là do điện trở của dây dẫn điện gây ra và nó thay đổi tỷ lệ thuận với giá trị điện trở đó. Do đó, khi nhiệt độ tăng lên thì tổn thất điện năng cũng tăng lên và ngược lại. - Độ ẩm cao, mưa nhiều, hơi nước biển… làm tăng nhanh quá trình ô xi hóa các dây dẫn bằng kim loại và làm tăng điện trở tiếp xúc các mối nối, từ đó làm giảm tính dẫn điện, tăng điện trở của đường dây dẫn đến làm tổn thất điện năng tăng lên. - Mưa bão, lũ lụt, gió lốc… gây ra các sự cố ở nhiều mức độ đối với lưới điện như: đổ cột, vỡ sứ, ngắn mạch, đứt dây… Các sự cố này không những làm gián đoạn quá trình cung cấp điện mà còn làm tăng tổn thất điện năng do một phần điện năng đã bị truyền xuống đất hoặc đốt cháy dây dẫn một cách vô ích. - Do ở nước ta có sự khác nhau về khí hậu giữa các vùng miền nên dẫn đến nhu cầu dùng điện khác nhau giữa các tháng, các mùa trong năm. Điều này làm cho các máy biến áp, công tơ, các thiết bị đo lường điện năng hoạt động không đúng công suất và dòng điện định mức theo thiết kế và lắp đặt. 4 – Đánh giá 4.1 – Thành tựu 4.1.1 – Thành tựu chung: Sỡ dĩ trong những năm qua Điện lực Nghệ An không ngừng mở rộng hoạt động kinh doanh tăng doanh thu liên tục, nâng cao mức sống của người lao động và đóng góp cho ngân sách Nhà nước là vì Điện lực Nghệ An đã có những cố gắng qua những thành tựu sau: + Chuyển đổi hợp thời cơ cấu tổ chức quản lý cho phù hợp với tình hình mới, khi nhiệm vụ của Điện lực Nghệ An thay đổi từ cơ chế bao cấp sang cơ chế thị trường. + Thực hiện cơ chế quản lý phân cấp có hiệu quả, từng bước mở rộng quyền tự chủ cho các chi nhánh điện khu vực trong kinh doanh. Đồng thời tăng cường trách nhiệm của các chi nhánh trong quản lý kinh doanh. + Hoàn thiện phương thức quản lý từ ký hợp đồng đến theo dõi thanh toán thu tiền điện. Các biện pháp thực hiện khá đồng bộ góp phần làm tốt công tác thu tiền điện phát sinh, giảm nợ đọng. + Chú trọng các giải pháp kỹ thuật tăng cường đầu tư cải tạo hệ thống trạm biến áp, lưới điện. Không ngừng mở rộng mạng lưới tới các địa bàn tiêu thụ. Nhờ đó thị trường tiêu thụ được mở rộng. Giảm dần tổn thất điện năng do nguyên nhân lạc hậu kỹ thuật gây ra. Cùng với quá trình đầu tư, nâng cấp đổi mới mở rộng, mạng lưới điện là quá trình tăng cường bồi huấn quản lý kỹ thuật, giảm các sự cố kỹ thuật, và nhanh chóng khắc phục khi có sự cố xảy ra + Xây dựng các mô hình quản lý, tiến hành vào các chức năng thích hợp như các tổ quản lý tổng hợp, điều độ lưới điện đi đôi đại tu sửa chữa, tổ kiểm tra điện cùng với việc hoàn thiện các phòng ban chức năng đã góp phần quan trọng trong thực hiện tốt nhiệm vụ kinh doanh bán điện của Điện lực Nghệ An đề ra. 4.1.2 – Thành tựu đạt được trong công tác giảm tổn thất điện năng: Nhận thức rõ vai trò của công tác giảm tổn thất điện năng trong tổ chức sản xuất kinh doanh cũng như những ảnh hưởng của nó đối với tình hình kinh doanh điện năng, từ năm 2003, cùng với các đơn vị khác trong toàn công ty, Điện lực Nghệ An đã thành lập Ban chỉ đạo chống tổn thất điện năng. Việc đi vào hoạt động của Ban chỉ đạo đã tạo ra được những thành công đáng kể. Tỷ lệ tổn thất đã giảm đáng kể. Thành công này đã tạo nên động lực lớn cho toàn Điện lực, thúc đẩy ban lãnh đạo, các Đảng viên và toàn thể các cán bộ công nhân viên trong Điện lực cố gắng phấn đấu để đạt được kết quả cao hơn. Đối với công việc tính tỷ lệ tổn thất truyền thống, công việc bao gồm: nhận số liệu Điện nhận đầu nguồn, ghi chỉ số, tổng hợp điện thương phẩm… Tuy nhiên khi áp dụng công nghệ thông tin và phần mềm quản lý khách hàng thì công việc tính tỷ lệ tổn thất gồm: cập nhật thông tin Điện đầu nguồn, điện thương phẩm từ các trạm biến áp công cộng, nhấn phím thực hiện chương trình… Nói tóm lại là một loạt các thao tác tính tỷ lệ tổn thất thủ công thông thường bị thay đổi và do đó nâng cao trình độ cho cán bộ tính tổn thất cũng như giúp họ thích nghi với điều kiện làm việc mới được coi như một yêu cầu cần thiết nhằm ứng dụng một cách linh hoạt và có hiệu quả phần mềm máy tính. Cho đến nay, sau 5 năm thực hiện, hệ thống này tuy có bộc lộ một số nhược điểm nhưng đã mang lại hiệu quả rõ rệt đối với công tác quản lý của Điện lực. Các số liệu về điện nhận đầu nguồn, điện thương phẩm, tỷ lệ tổn thất điện năng… được sắp xếp theo trật tự giúp cho các nhà quản lý có thể có ngay lập tức khi cần. Một lợi thế nổi bật của Điện lực Nghệ An trong công tác giảm tỷ lệ tổn thất là có đội ngũ cán bộ có năng lực và trách nhiệm trong công tác chỉ đạo và thực hiện tính tổn thất điện năng, đề ra các kế hoạch, chỉ tiêu của từng tháng, từng quí cho Điện lực nhằm giúp Điện lực đạt và vượt kế hoạch đề ra của công ty 4.2 – Hạn chế và nguyên nhân 4.2.1 – Hạn chế: Hiện nay vấn đề tổn thất điện năng là một vấn đề bức xúc, ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình kinh doanh điện năng gây nên tình trạng tổn thất gồm các nguyên nhân sau: + Do sự cũ kỹ của lưới điện, bán kính cấp điện quá lớn, không đảm bảo an toàn kỹ thuật gây nên thất thoát điện trong quá trình truyền tải ở các ranh giới, đầu mối của đường dây. + Do một số thiết bị chuyên dùng chưa đạt được chất lượng tin cậy nên tình trạng, chết, cháy, hỏng hóc ở các trạm biến áp, đường dây và các thiết bị đo đếm thường xuyên xẩy ra. + Việc kiểm tra và thay thế công tơ chưa kịp thời mà đặc biệt là những nơi mới tiếp nhận bán điện đến tận hộ dẫn đến tổn thất cao. + Trong công tác quản lý của Điện lực Nghệ An còn chưa chặt chẽ dẫn đến tình trạng lấy cắp điện vẫn còn mặc dù Điện lực đã tiến hành kiểm tra xử lý nghiêm nhưng mức độ vi phạm vẫn không giảm. + Việc thực hiện quy trình kinh doanh bán điện như lập hoá đơn, truy thu, thoái hoàn, quản lý hóa đơn... còn chưa đúng. Nghiệp vụ kinh doanh và tinh thần trách nhiệm của các nhân viên làm việc trực tiếp chưa cao nên việc áp giá điện còn thiếu chính xác, gây thất thoát cho Điện lực. Việc thực hiện các chế độ báo cáo hàng kỳ chưa nghiêm túc. + Thủ tục ký kết hợp đồng còn gây nhiều phiền hà cho khách hàng, vẫn còn xẩy ra tình trạng nhầm lẫn khách hàng giữa các trạm biến áp khiến công việc tính toán không chính xác. Tuy nhiên, cũng không thể phủ nhận những cố gắng mà Đảng bộ, lãnh đạo và CBCNV Điện lực Nghệ An đã cố gắng đưa tỷ lệ tổn thất điện năng xuống còn hơn 7% năm 2007, trong khi con số này trung bình của cả nước là 10,5% năm 2007 (Trong đó: lưới điện truyền tải là 4% và lưới điện phân phối là 6,5%). 4.2.2 – Nguyên nhân : Nguyên nhân dẫn đến một số tình trạng trên bao gồm cả nguyên nhân khách quan và chủ quan. ● Nguyên nhân khách quan - Hệ thống lưới điện cũ nát, chắp vá thiếu đồng bộ, các trạm biến áp được xây dựng từ những năm 80 gây ảnh hưởng đến chất lượng điện và tổn thất điện năng. Đường dây dài, tiết diện một số nhánh nhỏ dẫn đến nhiều nút bị quá tải, tổn thất điện áp cuối nguồn và một số nhánh cao. - Chương trình tính tổn thất điện năng xây dựng còn chưa thực sự hợp lý và chính xác. - Phụ tải phân bố không đồng đều và rải rác, điện năng sử dụng cho sinh hoạt có tỷ lệ rất cao khiến đồ thị phụ tải mấp mô. - Sự thiếu hiểu biết của khách hàng dùng điện dẫn đến việc lựa chọn và sử dụng các thiết bị điện một cách tùy tiện làm tăng tiêu thụ công suất phản kháng, giảm hệ số cosφ và tăng thêm tổn thất điện năng trong lưới. ● Nguyên nhân chủ quan - Chất lượng điện được thể hiện bởi độ lệch áp tại đầu vào các hộ dùng điện, độ đối xứng, độ hình sin của điện áp và dòng điện. Khi điện áp không đối xứng hoặc điện áp không sin thì các thành phần dòng điện thứ tự nghịch, thứ tự không và các thành phần sóng hài bậc cao sẽ gây ra những tổn thất phụ. Nguyên nhân dẫn đến chất lượng điện kém, ngoài các yếu tố kỹ thuật còn do thiếu sự theo dõi, giám sát chặt chẽ của người vận hành mạng điện. - Chế độ sử dụng điện không hợp lý làm cho đồ thị phụ tải thay đổi lớn. Sự chênh lệch quá cao giữa phụ tải giờ cao điểm và giờ thấp điểm không những làm cho chất lượng điện giảm mà còn làm ảnh hưởng đến các tham số chế độ khác như: Thời gian sử dụng công suất cực đại, thời gian tổn thất cực đại, tổn thất công suất, tổn thất điện áp… - Thiết bị đo đếm điện năng thiếu đồng bộ và không được kiểm định định kỳ, do đó dẫn đến sai số và thất thoát điện năng. Sai số của các thiết bị đo vượt quá giới hạn cho phép (cấp chính xác không phù hợp. thiết bị đo đã quá hạn, trục trặc hoặc bị làm sai lệch do sự xâm phạm trái phép của khách hàng). Do trình độ của người lắp đặt hạn chế hoặc do có sự thông đồng với khách hàng để đấu nối thiết bị đo sai, nhất là ở vị trí đảo các dây pha và dây trung tính tạo điều kiện cho việc lấy cắp điện năng không qua công tơ. Trong một số trường hợp còn có hiện tượng can thiệp bất hợp pháp của người dùng điện, làm sai lệch sơ đồ hoặc làm tăng sai số của công tơ thậm chí làm công tơ bị hãm hoặc chạy ngược. CHƯƠNG III : GIẢI PHÁP GIẢM TỔN THẤT ĐIỆN NĂNG Ở ĐIỆN LỰC NGHỆ AN 1 – Cơ hội, thách thức và định hướng phát triển của Điện lực Nghệ An 1.1 – Cơ hội: Trong các nguồn năng lượng thì điện năng đóng vai trò quan trọng, nó ảnh hưởng tới toàn bộ nền kinh tế quốc dân, nó không thể thiếu đối với bất kỳ loại hình kinh doanh nào, đối với tất cả các đối tượng tiêu dùng. Công nghiệp điện liên quan chặt chẽ với hầu hết các ngành kinh tế quốc dân. Đó là một trong những động lực tăng năng suất lao động, tạo nên sự phát triển nhịp nhàng trong cấu trúc kinh tế. Hiện nay, ở nước ta ngành điện có vai trò vô cùng quan trọng vì: trình độ phát triển kinh tế của nước ta còn thấp nên khả năng khai thác các nguồn lực khác như: năng lượng mặt trời, năng lượng gió, năng lượng hạt nhân là một điều mà còn rất xa ta mới có thể đạt tới được, trong khi nền kinh tế đang phát triển ở nước ta lại có những đòi hỏi rất lớn về năng lượng. Trong các nguồn năng lượng được khai thác như dầu khí, than đá đang cạn dần và chất lượng có phần hạn chế thì điện năng với hai nguồn cung cấp chủ yếu là nhiệt điện và thủy điện, đặc biệt là thủy điện lại là một nguồn lực rất phong phú, mới được khai thác, sử dụng rất ít so với tiềm năng thực có. Ngoài ra điện năng là một dạng năng lượng phổ biến và có giá thành phù hợp với sản xuất cũng như trong tiêu dùng, chính vì thế tỷ trong sử dụng năng lượng điện thường chiếm đa số. Vì những căn cứ trên, ta có thể nói rằng điện năng là nguồn năng lượng chủ yếu, quan trọng với quá trình phát triển kinh tế xã hội ở nước ta hiện nay. Là đơn vị kinh doanh điện năng, Điện lực Nghệ An có rất nhiều cơ hội mở rộng, đa dạng hóa và phát triển ngành nghề kinh doanh của mình. Bên cạnh đó, Điện lực Nghệ An có Ban lãnh đạo có kinh nghiệm và phương thức quản lý năng động, cơ cấu tổ chức phù hợp với tình hình kinh doanh trong nền kinh tế thị trường. Thực hiện cơ chế quản lý phân cấp có hiệu quả, từng bước mở rộng quyền tự chủ cho các Chi nhánh điện khu vực trong kinh doanh. Đồng thời tăng cường trách nhiệm của các Chi nhánh trong quản lý kinh doanh. Với những điều kiện thuận lợi trên đã tạo cho Điện lực Nghệ An những cơ hội trong việc xây dựng đất nước giàu mạnh, tiến vào kỷ nguyên của sự phát triển và hội nhập. 1.2 – Thách thức Với tốc độ công nghiêp hóa, hiện đại hóa đất nước như thế, ngành điện Việt Nam đang đối mặt với nhiều vấn đề khó khăn: nguồn nhiên liệu phục vụ sản xuất điện năng không phải là vô tận, vốn đầu tư xây dựng nhà máy điện có hạn, giải quyết hậu quả ô nhiễm môi trường… Và nổi cộm lên trong những khó khăn là vấn đề giảm tổn thất điện năng đến mức tối đa để đảm bảo được chất lượng điện. Vì vậy, hiện nay ngành điện đang chú trọng việc hoàn thiện phục vụ cung ứng điện năng cho nền kinh tế ngày một tốt hơn. Tính đến đầu năm 2007, Nghệ An là tỉnh có diện tích đất tự nhiên lớn thứ hai cả nước (16.371 km2) gồm 17 huyện + 1 thị xã + 1 thành phố, dân số đông (khoảng 3 triệu người), tốc độ tăng trưởng đạt hai con số nhưng mức tiêu thụ điện bình quân đầu người Nghệ An thấp so với mức tiêu thụ bình quân chung của cả nước. Hệ thống lưới điện của Nghệ An trải dài rộng khắp địa bàn toàn tỉnh với địa hình phức tạp, không tập trung, chủ yếu là miền núi và trung du, chất lượng điện năng chưa cao, nhiều đường dây đã quá cũ nát lại nằm trong tình trạng quá tải. Điện lực Nghệ An kinh doanh trên địa bàn có tình hình thiên tai thời tiết có nhiều diễn biến phức tạp, nắng mưa, bão lũ thất thường, tình hình dân trí một số vùng miền núi còn thấp không hiểu về ngành điện, một số đường dây và trạm biến áp thường xảy ra vi phạm nghiêm trọng về hành lang lưới điện do người dân địa phương gây ra. Do đó, Điện lực Nghệ An cần có giải pháp thích hợp để đảm bảo tốt công tác quản lý, hoạt động kinh doanh đáp ứng nhu cầu gia tăng trên địa bàn, tăng hiệu quả kinh tế. 1.3 – Định hướng phát triển của Điện lực Nghệ An Tuy nhiên trên cơ sở những thành tựu đạt được, tiếp tục phát huy những năng lực, những lợi thế của Điện lực Nghệ An, kết hợp với phân tích khoa học về môi trường kinh doanh, xu hướng quốc tế, lãnh đạo Điện lực Nghệ An đã đề ra chiến lược phát triển như sau: - Phát huy thế mạnh truyền thồng của ngành là kinh doanh bán điện. Ngoài ra chuẩn bị cho hoạt động có hiệu quả về ngành viễn thông Điện lực. - Thiết kế các công trình điện, các trạm biến áp và các mạng lưới điện hạ thế. - Tiến hành chiến lược marketing cho các ngành mới sẽ đưa vào kinh doanh. Thực hiện giảm giá bán điện nông thôn, đưa chiến lược bán điện tận hộ về đến tận nông thôn - miền núi. - Nghiên cứu chu kỳ ghi chữ tốt nhất để có thể làm giảm thiểu tổn thất điện năng. - Xây dựng lực lượng nhân sự đủ mạnh, đội ngũ công nhân có trình độ, tay nghề cao, cán bộ quản lý giỏi có năng lực lãnh đạo. Tiếp tục đào tạo đội ngũ cán bộ trẻ có năng lực và đào tạo lại và nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ cho số công nhân trực tiếp sản xuất trong đơn vị. - Từng bước nâng cao đời sống CBCNV, thu nhập bình quân tăng 10 đến 15 % năm thực hiện đầy đủ các chính sách chế độ cho người lao động. - Đẩy mạnh cơ chế công khai hoá, dân chủ hoá tiến tới cổ phần hoá doanh nghiệp, xây dựng tổ chức đoàn vững mạnh. 2 – Phương hướng giảm tổn thất điện năng của Điện lực Nghệ An 2.1 – Mục tiêu của chương trình giảm tổn thất điện năng Tổn thất điện năng có vai trò quan trọng quyết định hiệu quả kinh doanh của Điện lực Nghệ An. Giảm tổn thất vừa góp phần thực hiện chính sách tiết kiệm do Đảng và Nhà nước đề ra, vừa nâng cao hiệu quả kinh doanh, làm tăng doanh thu cho Điện lực Nghệ An. Thực trạng tổn thất điện hiện nay trên địa bàn kinh doanh của Điện lực cho thấy: + Tổn thất điện năng trong sử dụng điện còn có tỷ lệ cao do sử dụng những thiết bị tiêu tốn nhiều điện năng, sử dụng sai mục đích, sử dụng lãng phí,… Do đó, việc ngành điện nói chung cũng như Điên lực Nghệ An nói riêng phải có các biện pháp đồng bộ, tuyên truyền, nâng cao ý thức trong sử dụng điện, đẩy mạnh việc tiết kiệm điện để trước mắt giảm khó khăn cho toàn ngành điện. + Tổn thất kỹ thuật chủ yếu là do hệ thống lưới điện phân phối đã cũ, được xây dựng từ thời trước chiến tranh, đã quá thời gian vận hành, không đảm bảo an toàn. Biện pháp khắc phục duy nhất là tiến hành cải tạo đại tu lưới điện thay thế hệ thống cũ, đầu tư áp dụng công nghệ mới (như thay thế hoàn toàn bằng công tơ điện cho công tơ cơ được sử dụng trước đây, xây dựng các trạm biến áp, phụ tải, nâng cao chất lượng đường dây,…). + Tổn thất điện năng thương mại cũng đáng kể do người tiêu dùng câu móc trộm bằng nhiều biện pháp khác nhau. Do đó, nó đòi hỏi Điện lực cần tăng cường quản lý phụ tải, tức là quản lý người tiêu dùng điện. Việc cải tạo lưới điện vừa giúp cho công tác quy hoạch lưới điện được hợp lý hơn vừa đảm bảo chống lại hiện tượng câu móc, lấy cắp điện của một số khách hàng, góp phần giảm tổn thất điện năng. Để công tác cải tạo lưới đạt hiệu quả, về phía các Chi nhánh cần chủ động lập phương án hoàn thiện sữa chữa thường xuyên những khu vực có tỷ lệ tổn thất cao. Khi phương án được thông qua, cần nhanh chóng tổ chức thực hiện, phải coi đây là công tác quan trọng nhất, có vai trò quyết định trong hoạt động giảm tổn thất điện năng. Về phía Điện lực cần đảm bảo đủ vốn, vật tư kỹ thuật cho các công trình, nhanh chóng duyệt các phương án theo kế hoạch, tạo điều kiện thuận lợi cho Chi nhánh trong việc cải tạo lưới hạ thế. 2.2 – Các giải pháp thực hiện của điện lực Nghệ An Một số giải pháp thông dụng nhất có thể áp dụng hiệu quả trong việc chống tổn thất kinh doanh như: Hoàn thiện hệ thống đo đếm điện năng; chống lấy cắp điện bằng các biện pháp hành chính; nâng cao trình độ nhân viên quản lý và kinh doanh điện; bổ túc kiến thức cơ bản cho khách hàng dùng điện; lựa chọn mô hình kinh doanh điện hợp lý... Tuy nhiên cần tập trung vào các giải pháp cơ bản sau: 2.2.1 – Giải pháp về tổ chức Trước hết, cần bắt đầu bằng việc xây dựng một cơ sở dữ liệu đầy đủ, khoa học, chính xác về các khách hàng sử dụng điện. Dựa vào cơ sở dữ liệu đó, Điện lực Nghệ An cần thực hiện quản lý, theo dõi chặt chẽ tình hình sử dụng điện hàng tháng của các khách hàng, để từ đó có các biện pháp kiểm tra, phát hiện, xử lý kịp thời những hiện tượng bất bình thường trong việc sử dụng điện của khách hàng. Chẳng hạn, nếu điện năng tiêu dùng trong tháng thay đổi (tăng, giảm) quá nhiều so với các tháng trước đó, thì cần phải kiểm tra lại khách hàng đó xem nguyên nhân xuất phát từ đâu, do hệ thống đo đếm điện năng hỏng, không chính xác, chết cháy; hay do nhân viên ghi chữ ghi sai chỉ số công tơ; hay do khách hàng mở rộng sản xuất, phát triển kinh doanh, có thêm những thiết bị sử dụng điện mới; hoặc là do khách hàng lấy cắp điện... Việc quản lý, theo dõi chặt chẽ tình hình sử dụng điện của khách hàng không những chỉ dựa vào các thông số tính toán trên cơ sở dữ liệu về khách hàng đã xây dựng, mà cần đặc biệt quan tâm chú trọng đến việc sử dụng đội ngũ cán bộ công nhân viên làm công tác kinh doanh điện năng (ghi chỉ số công tơ, thu tiền điện, quản lý đường dây và trạm biến áp), bởi hơn ai hết, họ là những người thường xuyên có những mối liên hệ trực tiếp với khách hàng và do đó nắm rõ và hiểu về khách hàng nhất. Vấn đề là ở chỗ, cần nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, ý thức cũng như tinh thần trách nhiệm của họ để có thể đảm đương được nhiệm vụ này. Thứ hai, xây dựng kế hoạch và thực hiện kiểm tra, thay thế định kỳ các thiết bị đo đếm điện năng đúng thời gian quy định, nhằm đảm bảo và duy trì chất lượng, độ chính xác cho hệ thống đo đếm điện năng. Việc làm này tưởng chừng hết sức đơn giản, nhưng do số lượng khách hàng ngày một tăng, số lượng các thiết bị đo đếm điện năng là rất lớn, do đó, để có thể xác định được số lượng, địa chỉ, loại công tơ đến hạn phải kiểm tra hoặc thay thế định kỳ, tốn nhiều thời gian và công sức. Để làm được điều này, trước hết cần xây dựng được và cập nhật thường xuyên một cơ sở dữ liệu đầy đủ, khoa học và chính xác về hệ thống đo đếm điện năng của khách hàng sử dụng điện. Đối với những khách hàng có sản lượng điện năng tiêu thụ lớn, cần tăng cường và rút ngắn chu kỳ kiểm tra định kỳ hệ thống đo đếm điện năng. Thứ ba, thực hiện việc tính toán, cân bằng điện năng giao nhận tại các trạm biến áp 110 kV, các trạm biến áp trung gian 35/10 kV, 35/6 kV, nhằm khoanh vùng, nhận dạng được khu vực, đường dây có tổn thất điện năng lớn. Trên cơ sở đó, xác định nguyên nhân gây tổn thất điện năng để có biện pháp xử lý kịp thời. Thứ tư, tổ chức bộ máy quản lý, theo dõi tổn thất điện năng một cách khoa học và chặt chẽ, phân định rõ trách nhiệm của các đơn vị và cá nhân trong việc thực hiện mục tiêu giảm tổn thất điện năng. Thành lập Ban chỉ đạo giảm tổn thất điện năng, trong đó có ít nhất 02 thành viên là chuyên viên các Phòng Kinh doanh điện năng và phòng Kỹ thuật. Bộ phận này có chức năng nhiệm vụ chính sau: - Tổng hợp, tính toán, theo dõi tình hình tổn thất điện năng của các chi nhánh điện và của toàn Điện lực. - Kiểm tra, hướng dẫn các chi nhánh trong việc quản lý, theo dõi, tính toán tổn thất điện năng và tổ chức thực hiện các biện pháp nhằm giảm tổn thất điện năng của đơn vị mình. - Tham mưu, đề xuất với lãnh đạo Điện lực các biện pháp, các chương trình nhằm giảm tổn thất điện năng. + Ở các chi nhánh điện cũng cần thiết phải tổ chức một bộ phận theo dõi tổn thất điện năng (từ 1 đến 3 người) nằm trong Tổ kinh doanh hoặc Tổ quản lý tổng hợp. Bộ phận này có trách nhiệm tính toán, theo dõi, quản lý tổn thất điện năng, tổ chức thực hiện và kiểm tra việc thực hiện các biện pháp giảm tổn thất điện năng của chi nhánh điện. + Việc quản lý lưới điện và quản lý khách hàng ở các chi nhánh được giao cho các tổ quản lý địa bàn chịu trách nhiệm thực hiện. Các tổ quản lý này được biên chế thành 3 bộ phận: - Bộ phận quản lý, vận hành, theo dõi, sửa chữa lưới điện, lắp đặt công tơ. - Bộ phận ghi chỉ số công tơ. - Bộ phận thu ngân (thu tiền điện). Cả 3 bộ phận này đều phải chịu trách nhiệm trong việc thực hiện giảm tổn thất điện năng trên địa bàn do mình quản lý. Trong đó, do tính chất công việc thường xuyên tiếp xúc với khách hàng mà bộ phận quản lý và bộ phận ghi chỉ số công tơ sẽ phải chịu trách nhiệm nhiều hơn bộ phận thu ngân. Thứ năm, tăng cường đào tạo, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ của đội ngũ cán bộ công nhân viên làm công tác kinh doanh điện, đặc biệt là những người thường xuyên tiếp xúc với khách hàng, đồng thời đẩy mạnh các biện pháp tuyên truyền, hướng dẫn, giáo dục nhằm làm thay đổi nhận thức của bản thân người lao động để họ thấy được việc chấp hành và thực hiện đầy đủ các quy định, quy trình, quy phạm trong sản xuất, kinh doanh điện năng là vì lợi ích thiết thân của chính bản thân họ, sau đó, mới là lợi ích chung của toàn Điện lực. Như vậy, sẽ tạo ra động lực cho người lao động trong việc thực hiện các biện pháp giảm tổn thất điện năng, nâng cao hiệu quả kinh doanh bán điện. Để giảm tổn thất điện năng, cần thực hiện tổng hợp nhiều biện pháp và các biện pháp này phải được thực hiện liên tục, thường xuyên, không ngừng. Chỉ cần một chút sao nhãng, thoả mãn với kết quả đã đạt được là có thể dẫn đến tỷ lệ tổn thất điện năng bùng phát, không kiểm soát nổi. 2.2.2 – Giải pháp về kinh doanh a. Về chính sách giá điện Giảm thấp hơn nữa giá điện vào giờ thấp điểm. Đây cũng là một động lực thúc đẩy các doanh nghiệp sản xuất hoạt động vào giờ thấp điểm nhằm hạ giá thành sản phẩm. Điều đó góp phần làm cho ngành điện san bằng phụ tải, giảm tổn thất điện năng. Nhà nước cần đưa ra mức giá sao cho hợp lý vừa đảm bảo cho Điện lực hoạt động vừa đảm bảo cho lợi ích nhu cầu của người dân khi tiêu dùng điện cũng như các hoạt động SXKD của các ngành khác. Cùng với sự phát triển của các thành phần kinh tế trên địa bàn tỉnh Nghệ An, Điện lực Nghệ An cần tăng cường kiểm tra, theo dõi và giám sát mục đích sử dụng điện của các đối tượng khách hàng để áp giá bán chính xác, giảm thất thoát tài chính cho Điện lực. Công việc này cần giao cho phòng kinh doanh điện năng phối hợp với các Chi nhánh tại địa phương thực hiện. Bên cạnh đó, phải có những biện pháp xử lý đối với những trường hợp cố tình vi phạm, làm thất thoát tài sản của Nhà nước. b. Về quản lý tài sản Trong điều kiện Nhà nước chưa có một văn bản quy phạm pháp luật nào cụ thể giúp cho công tác quản lý của ngành điện được hiệu quả thì việc tăng cường hơn nữa sự phối hợp chặt chẽ giữa ngành điện với chính quyền và các cơ quan chức năng địa phương được xem là biện pháp hữu hiệu nhất. c. Tăng cường quản lý khách hàng Việc tăng cường quản lý khách hàng là biện pháp cần thiết giúp cho việc kinh doanh điện năng đạt được hiệu quả cao hơn, đồng thời làm giảm tổn thất điện năng. Do số lượng khách hàng của Điện lực Nghệ An lớn nên trong công tác quản lý khách hàng cần phải phân ra cho các tổ, đội tại các Chi nhánh tại địa phương. Mỗi tổ đội quản lý một nhóm khách hàng nhất định tại những khu vực nhất định ví dụ như các tổ ở các xã... Tuy nhiên nếu tại mỗi thôn xã lại thành lập một tổ đội quản lý khách hàng riêng thì điều này gây ra sự cồng kềnh về tổ chức, tốn kém chi phí nhân công. Do đó, Điện lực cần phối hợp việc quản lý khách hàng với kinh doanh bán điện tức là các tổ kinh doanh điện đồng thời thực hiện quản lý khách hàng. Việc quản lý khách hàng thường xuyên và chặt chẽ sẽ giúp cho Điện lực phát hiện ra khách hàng ăn cắp điện, sử dụng sai mục đích so với hợp đồng, từ đó có biện pháp xử lý phù hợp. Đối với những khách hàng ăn cắp điện khi bị phát hiện, Điện lực cần có biện pháp xử lý cứng rắn, trong đó biện pháp hữu hiệu nhất là biện pháp kinh tế phạt tiền đối với trường hợp ăn cắp điện lần đầu, nếu tiếp tục vi phạm thì ngoài biện pháp phạt hành chính tuỳ theo mức độ vi phạm có thể bị tố cáo vì ăn cắp điện cũng chính là ăn cắp tài sản của Nhà nước. Đối với những khách hàng sử dụng điện sai mục đích ghi trong hợp đồng làm cho việc tính toán giá điện bị nhầm lẫn gây tổn thất thì biện pháp hữu hiệu là phạt hành chính đồng thời huỷ hợp đồng do khách hàng không thực hiện đúng hợp đồng. Hiện nay để phát hiện ra những khách hàng ăn cắp điện cũng là một vấn đề khó khăn. Do đó chúng ta có thể dựa vào chính quyền sở tại bằng cách đưa lên hệ thống loa đài của mỗi địa phương khuyến khích mọi người tố giác những hộ ăn cắp điện và mỗi người khi tố giác những hộ ăn cắp điện đều được thưởng với một mức thưởng hợp lý (và tất nhiên những người đó đều được dấu tên). Hơn nữa đối với lưới hạ thế ở những vị trí bị nghi ngờ là ăn cắp điện chúng ta có thể dùng ống nhựa bọc ngoài dây dẫn trong khoảng đó. Cùng với việc phát hiện xử lý những khách hàng ăn cắp điện làm giảm tổn thất thương mại thì một biện pháp cũng rất quan trọng là tuyên truyền, phổ biến cho khách hàng những quy định, quy chế đối với hành vi ăn cắp điện, tuyên truyền giúp khách hàng sử dụng thiết bị đúng công suất, tiết kiệm điện, sử dụng điện an toàn, tránh xảy ra sự cố cháy, chập điện gây chết cống tơ, đường dây làm tăng tổn thất điện năng. Các Chi nhánh trực thuộc Điện lực cần xây dựng chế độ xử phạt đối với những tổ quản lý khách hàng trong trường hợp để xảy ra tổn thất điện năng nguyên nhân do khách hàng mà không phát hiện ra và có chế độ khen thưởng đối với những tổ đội tiến hành quản lý khách hàng tổ không để xảy ra tổn thất điện năng. Một biện pháp nữa giúp cho Điện lực nâng cao công tác quản lý khách hàng một cách hiệu quả là đưa công nghệ thông tin vào hệ thống quản lý bằng cách mã hoá khách hàng mua điện. Quản lý khách hàng bằng máy vi tính có nhiều ưu điểm: + Công tác thống kê, phân tích số lượng khách hàng ở các trạm biến áp, các Chi nhánh sẽ nhanh gọn chính xác hơn nhờ sự trợ giúp của máy tính, tạo điều kiện cho công tác quy hoạch phát triển lưới điện. Nhờ vi tính hoá, số người làm công tác này sẽ giảm xuống nhưng chất lượng công việc vẫn đảm bảo góp phần giảm chi phí quản lý. + Mã hoá sẽ giúp cho công tác theo dõi nợ, chấm xoá nợ được chính xác kịp thời phát hiện ra những trường hợp khách hàng chây ỳ không thanh toán tiền mua điện để có biện pháp giải quyết triệt để, không để xảy ra tình trạng nợ đọng kéo dài, gây khó khăn cho công tác thu tiền điện. Hiện nay với sự phát triển của công nghệ thông tin thì việc mã hoá khách hàng sẽ trở nên dễ dàng hơn. Do đó việc đưa vi tính vào quản lý khách hàng là có thể thực hiện được một cách dễ dàng. Bên cạnh việc tiến hành kiểm tra thường xuyên việc sử dụng điện của khách hàng, Điện lực cũng cần có những đợt tổng kiểm tra khách hàng, hệ thống lưới điện để phát huy hơn nữa hiệu quả của công tác quản lý khách hàng. Điện lực cũng cần tập trung phương tiện vật tư, kỹ thuật và nhân lực giải quyết ngay những tồn tại phát hiện trong quá trình tổng kiểm tra đảm bảo kiểm tra đến đâu giải quyết nhanh gọn đến đó, dứt điểm từng trạm tránh tình trạng làm đi làm lại nhiều lần gây lãng phí. 2.3.3 – Giải pháp về kỹ thuật Bao công sức, mồ hôi đã đổ ra để phát quang hành lang tuyến, giải quyết tình trạng va quệt vào đường dây, hiện tượng phóng điện bề mặt sứ, mối nối quá nhiệt gây sự cố đứt dây. Từng đơn vị đã kết hợp với chương trình giảm suất sự cố, tập trung vào công tác xử lý tiếp địa cột. Cứ như thế, đơn vị chủ động tiến hành sửa chữa lưới điện thường xuyên, kịp thời khắc phục các điểm quá tải,… không phải đợi đến đợt sửa chữa lớn. Phòng Kỹ thuật Điện lực Nghệ An là đơn vị chủ công trong việc kiểm tra công tác quản lý kỹ thuật đã thường xuyên tác nghiệp với các đơn vị, góp phần nâng cao chất lượng công tác kiểm tra định kỳ, thí nghiệm định kỳ và xử lý dứt điểm các tồn tại sau thí nghiệm định kỳ, đồng thời phối hợp với các chi nhánh điện làm tốt công tác quy hoạch lưới điện toàn Tỉnh, đảm bảo cơ cấu lưới hợp lý, góp phần giảm tổn thất điện năng trong quá trình truyền tải và phân phối điện ● Đối với các lộ đường dây trung thế: - Đẩy nhanh tiến độ đại tu cải tạo, củng cố và nâng điện áp các đường dây trung thế nhằm giảm thiểu sự cố và tổn thất. - Tính toán lắp đặt tụ bù trên các đường dây trung thế để nâng cao chất lượng điện năng đặc biệt các lộ đường dây dài có công suất truyền tải lớn. Thường xuyên củng cố tụ bù trên lưới, sửa chữa kịp thời những thiếu sót để vận hành tốt. - Điều hòa các máy biến áp vận hành non tải 20 – 30% công suất. - Tăng cường kiểm tra, đo nhiệt độ tiếp xúc các mối nối, các điểm tiếp xúc đầu cáp, điểm đấu kiểm tra vi phạm hành lang an toàn lưới điện nhằm giảm thiểu các vụ sự cố do vi phạm hành lang an toàn lưới điện gây nên. ● Đối với các trạm và đường dây hạ thế - Sử dụng có hiệu quả các nguồn vốn: Nguồn vốn sửa chữa lớn – xây dựng cơ bản và sửa chữa thường xuyên. - Đẩy nhanh tiến độ đại tu các khu hạ thế. Ưu tiên các trạm nằm trong kế hoạch hạ ngầm hạ thế. - Thường xuyên kiểm tra và củng cố tiếp địa lặp lại và tiếp địa hòm công tơ loại trừ hoàn toàn các hiện tượng điện rò ra dây văng và hòm công tơ. - Thường xuyên kiểm tra đường trục không để tình trạng vận hành quá tải và khắc phục những đoạn đường dây tiết diện nhỏ bán kính cấp điện xa đồng thời cân bằng pha không để đường dây lẹch pha quá quy định. 2.3.4 – Giải pháp về vận hành lưới điện Đó là nhóm giải pháp vận hành lưới điện. Năm 2007, công tác vận hành lưới điện ở Nghệ An được lựa chọn một cách hợp lý, vừa đảm bảo yêu cầu cung cấp điện, vừa giảm được tổn thất điện năng. Việc thực hiện kiểm tra đồng vị pha và đóng vòng cho 2 khu vực thành phố Vinh và huyện Nghi Lộc đã đem lại hiệu quả đáng kể. Chi nhánh điện Nghi Lộc đi đầu trong công tác hoán chuyển các máy biến áp không phù hợp với phụ tải thực tế. Toàn Điện lực đã hoán chuyển được 9 máy biến áp, sắp xếp lại hợp lý các trạm trung gian và cân pha cho các trạm biến áp phát hiện có tình trạng lệch pha. Đối với các cụm tụ bù hạ áp của khách hàng sử dụng điện lớn, cán bộ kỹ thuật của Điện lực tiến hành kiểm tra tình trạng hoạt động của các bộ phận điều khiển tự động, để bảo đảm không phát thừa công suất phản kháng vào lưới điện trong giờ thấp điểm. Ngoài ra, để bảo đảm chất lượng điện áp trên lưới, các TBA phân phối cũng được đặt nấc phân áp phù hợp với từng khu vực. Nhờ áp dụng các giải pháp đồng bộ, năm 2007 Điện lực Nghệ An, giảm đựơc 0,36% chỉ tiêu tổn thất điện năng đựơc giao, tương ứng với 256.397 kWh điện thương phẩm có trị giá gần 2 tỷ đồng. Con số ấy thực ra còn chưa nói hết hiệu quả của phong trào thi đua giảm tổn thất điện năng ở Điện lực Nghệ An. Bởi hiệu ứng của sự nỗ lực trên còn tạo ra ý thức tự giác cao cho toàn thể CBCNV Điện lực trong thực hiện tiết kiệm điện hiện nay, qua đó khẳng định niềm tin về khả năng giảm được chỉ tiêu tổn thất điện năng xuống ngang bằng chỉ tiêu tổn thất điện năng của toàn ngành Điện. 3 – Kiến nghị với cấp trên nhằm giảm tổn thất điện năng 3.1 – Kiến nghị với ngành điện So với các nước trong khu vực và thế giới thì tỷ lệ tổn thất điện năng ở nước ta vẫn còn quá cao. Việc phân tích đánh giá tình hình tổn thất và các giải pháp khắc phục đã và đang là vấn đề cấp bách đối với hệ thống điện nước ta, nhất là khi vấn đề kinh doanh điện năng đang đứng trước ngưỡng cửa của thị trường điện cạnh tranh. Theo các chuyên gia, tỷ lệ tổn thất kỹ thuật trong mạng điện truyền tải và phân phối của đa số nước tiên tiến trên thế giới ở mức 4 – 6% thì có thể chấp nhận được. Ngưỡng 10% được coi là giới hạn cực đại. Như vậy, nếu mạng điện đã được trang bị với các điều kiện tiêu chuẩn mà vẫn lớn hơn 10% thì có thể khẳng định là đã có một tỷ lệ tổn thất kinh doanh trong thành phần tổn thất điện năng. Theo yêu cầu của Chính phủ đến năm 2010, Tập đoàn điện lực Việt Nam (EVN) phải giảm tổn thất xuống 8%, tức là trong giai đoạn 2008 – 2010 mỗi năm ngành Điện phải giảm trên 0.75% trong khi EVN vẫn tiếp tục phải đối mặt với những khó khăn không dễ khắc phục, đặc biệt là nguy cơ thiếu nguồn. Theo em, ngành Điện có thể tập trung vào một số giải pháp sau: Phải có các thông tin chính xác Nếu thiếu thông tin chính xác, các đơn vị quản lý điện không thể thiết lập được sự cân bằng công suất trong mạng điện quản lý của mình một cách khách quan. Hiện thông tin tin cậy nhất của đơn vị cấp điện là chỉ số đo đếm tại thanh cái của các trạm biến áp, trên đầu các xuất tuyến, còn các thông tin về lượng điện năng của khách hàng dùng điện thì chưa thực sự tin cậy. Hoàn thiện và nâng cấp hệ thống đo đếm điện năng Các số liệu thống kê cho thấy thực trạng về thiết bị đo trong hệ thống điện ở nước ta rất kém, đặc biệt ở lưới điện phân phối, hầu như không thấy có sự hiện diện của các thiết bị đo công suất phản kháng. Điều đó dẫn đến sự thiếu thông tin một cách trầm trọng trong việc kinh doanh điện năng nói chung và tính toán tổn thất nói riêng. Hệ thống đo đếm từ xa và truyền thông tin về trung tâm xử lý là một giải pháp khắc phục tình trạng thiếu thông tin tính toán TTĐN. Khi có những thông tin chính xác về mức tiêu thụ điện năng tác dụng và phản kháng, thì sẽ dễ dàng xác định được thành phần tổn thất và thiết lập được sự cân bằng công suất trong mạng điện, đề ra các giải pháp giảm tổn thất một cách hiệu quả và khả thi nhất. Giải pháp sử dụng các hệ thống tự động giám sát kiểm tra các cơ cấu đo đếm điện năng với sự hỗ trợ của các phương tiện công nghệ thông tin là quyết định đúng đắn trong việc giảm thành phần tổn thất kinh doanh. Tuy nhiên, do nguồn vốn đầu tư lớn và không thể thực hiện trong thời gian ngắn, mà phải tiến hành theo từng bước, tiến tới hoàn thiện hệ thống đo đếm, mô hình hóa chúng và chuẩn hoá các cơ sở dữ liệu. Theo đó, đơn vị cấp điện cần phải: Đặt các cơ cấu đo đếm điện năng tại tất cả các điểm nút quan trọng, hoàn thiện phương pháp đo đếm và tính toán tổn thất; kiểm tra định kỳ sai số của các thiết bị đo; thay thế các thiết bị đo điện từ bằng các cơ cấu đo kỹ thuật số; xây dựng các chỉ tiêu kỹ thuật để kiểm tra định kỳ và đánh giá sai số của các thiết bị đo. Có phương pháp mới trong việc so sánh lựa chọn các giải pháp giảm tổn thất Việc lựa chọn giải pháp giảm TTĐN có hiệu quả nhất trong các điều kiện cụ thể là bài toán khá phức tạp và nhạy cảm. Cần phải xây dựng các phương pháp mới trong việc so sánh lựa chọn các giải pháp giảm TTĐN có hiệu quả cao nhất, đặc biệt trong điều kiện cổ phần hóa các đơn vị sản xuất và phân phối điện, khi mà mục tiêu của bài toán không chỉ là cực tiểu hóa chi phí, hoặc làm cực đại hiệu quả kinh tế quốc dân, mà là cực đại hóa lợi nhuận. Bài toán cần phải được xem xét dưới góc độ lợi ích từ phía các nhà cung cấp điện và lợi ích của khách hàng dùng điện. Tiêu chuẩn hóa tỷ lệ tổn thất trong các mạng điện Để giải bài toán này cần phải xét đến cả thành phần kỹ thuật lẫn thành phần tổn thất hệ thống do sai số trong tính toán và của các thiết bị đo. Việc kiểm tra hiệu quả công việc của các nhân viên kiểm định, lắp đặt, sửa chữa... cũng là điều cần thiết nhằm ngăn chặn hành vi tiếp tay cho đối tượng lấy cắp điện. Điều tiết chế độ hệ thống điện thông qua thị trường điện Việc bù công suất phản kháng không phải bao giờ cũng mang lại hiệu quả kinh tế, vấn đề là cần bù vào thời điểm nào, dung lượng bao nhiêu? Vì vậy, vào các giờ thấp điểm, khi mà mức điện áp tăng, nhu cầu tiêu thụ công suất phản kháng ít, các thiết bị bù không có điều chỉnh vẫn phát công suất phản kháng vào mạng dẫn đến sự dư thừa công suất phản kháng. Xây dựng biểu giá điện, nhất là biểu giá công suất phản kháng với tác dụng như một công cụ điều tiết hiệu quả chế độ tiêu thụ điện. Thực tế, chi phí cho sản xuất và truyền tải điện phụ thuộc nhiều vào chế độ sử dụng công suất phản kháng của hệ thống. Để giảm giá trị công suất phản kháng truyền tải trên đường dây, phải có các giải pháp thu hút được sự tham gia đông đảo của các hộ dùng điện như: Không sử dụng công suất phản kháng từ hệ thống quá mức quy định vào giờ cao điểm bằng cách áp dụng các thiết bị bù công suất phản kháng tại chỗ; Vào giờ thấp điểm, ngược lại, cần phải giảm lượng công suất phản kháng bù phù hợp với phụ tải, để tránh sự truyền tải ngược công suất phản kháng vào hệ thống. Điều đó có thể làm tăng tổn thất và quá điện áp, làm giảm chất lượng điện; Sự liên hệ tương tác giữa các nhà cung cấp điện và khách hàng dùng điện cần phải nhận được sự trợ giúp của các cơ quan điều hành cấp cao và được thể hiện qua các văn bản tiêu chuẩn pháp lý. 3.2 – Kiến nghị với Điện lực Nghệ An 3.2.1 – Giải pháp 1: xây dựng đội ngũ cán bộ quản lý kinh doanh điện và nâng cao trình độ chuyên môn và tay nghề cho lao động Ngành Điện là một ngành đặc thù, cần phải có nhiều công nhân. Tuy nhiên, với tình hình đất nước đang phát triển và hội nhập như hiện nay, đặc biệt thi trường Điện đang đứng trước ngưỡng chuyển sang thị trường cạnh tranh thì yếu tố con người là yếu tố quan trọng hàng đầu quyết định sự thành công của ngành Điện Việt Nam. Ngành Điện là ngành áp dụng nhiều thành tựu khao học công nghệ, có sự yêu cầu cao về trình độ của các cán bộ công nhân viên, đặc biệt là các cán bộ quản lý và các cán bộ ở các bộ phận kỹ thuật quan trọng. Công việc tính toán tổn thất điện năng, trên cơ sở kết quả tính toán mang lại để đề ra các giải pháp giảm tỷ lệ tổn thất là một công việc vô cùng quan trọng. Nhà nước và các bộ ngành có liên quan rất quan tâm đến kết quả tổn thất năng và thường xuyên có những chương trình chỉ đạo chống tổn thất. Do đó, nhân sự thuộc bộ phận này phải có trình độ cao để có thể xây dựng được chương trình tính toán tổn thất chính xác và đề ra được những giải pháp giảm tổn thất điện năng hợp lý, hiệu quả cao. Điện lực Nghệ An cần động viên, khuyến khích, chỉ đạo việc đào tạo nâng cao trình độ của những cán bộ thuộc bộ phân này lên trình độ trên đại học chuyên ngành Hệ thống điện. Điện lực nên có những hỗ trợ về tài chính cho các cán bộ theo học các chương trình cao học như: hỗ trợ một phần hoặc hoàn toàn tiền học phí, hỗ trợ một phần chi phí nghiên cứu học tập trong quá trình học. Bên cạnh đó, Điện lực Nghệ An cần tạo mọi điều kiện về thời gian để các cán bộ này có thể tham gia đầy đủ các chương trình học, khuyến khích các cán bộ nghiên cứu đề tài khoa học về chính tình hình tổn thất điện năng thực tế của Điện lực để có thể áp dụng kết quả các công trình nghiên cứu đó vào thực tiễn. Đây có thể coi là một hình thức phát triển, đổi mới công nghệ theo chiều sâu. Nó sẽ mang lại hiệu quả lâu dài trong tương lai cho sự phát triển của Điện lực. Tuy nhiên để có được những số liệu chính xác để tính toán tỷ lệ tổn thất điện năng một cách tốt nhất thì cần có sự phối hợp làm việc nhuần nhuyễn, nhịp nhàng, hiệu quả của các đội trưởng, công nhân các đội quản lý khách hàng. Vì thế, những người đội trưởng đội quản lý khách hàng bên cạnh những kinh nghiệm làm việc cần có kiến thức chuyên ngành về Điện năng. Điện lực Nghệ An cần cắt cử luân phiên các đội trưởng đội quản lý khách hàng tham gia các lớp học Đại học tại chức, chuyên tu, từ xa… chuyên ngành Hệ thống Điện. Bên cạnh đó, nhu cầu về công nhân có tay nghề cao ngày càng lớn vì vậy Điện lực Nghệ An cần thường xuyên tổ chức đào tạo, kiểm tra, thi chuyển ngạch cho các công nhân để nâng cao tay nghề của họ. 3.2.2 – Giải pháp 2: nâng cao ý thức sử dụng điện của khách hàng Tính đến đầu năm 2007, Nghệ An là tỉnh có diện tích đất tự nhiên lớn thứ hai cả nước (16.371 km2) gồm 17 huyện + 1 thị xã + 1 thành phố, dân số đông (khoảng 3 triệu ngườ i), trình độ dân trí chưa cao nên ý thức chấp hành các quy định về sử dụng điện còn thấp, còn có nhiều hiện tượng vi phạm quy chế sử dụng điện. Điều này gây ra sản lượng tổn thất điện năng làm ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh của Điện lực. - Phòng Thiết kế phân công, cắt cử cán bộ thiết kế lắp đặt đường dây từ điểm đấu đến các đối tượng tiêu dùng sao cho chiều dài đường dây dẫn là ngắn nhất, hợp lý nhất nhằm giảm tổn thất điện năng và phòng chống hiện tượng câu trộm điện. - Các vị trí có sự nghi ngờ câu móc điện cần báo cáo Giám đốc, phối hợp các cơ quan chính quyền kiểm tra vào giờ cao điểm, thấp điểm. Có biện pháp xử lý kiên quyết như tạm ngừng cung cấp điện nếu cố tình tái phạm. - Kiểm tra các khách hàng có sản lượng sử dụng đột biến giảm bất thường ngay sau kỳ ghi chỉ số. - Kiểm tra phát hiện công tơ đóng điện treo trên lưới nhưng chưa ra tờ ghi chỉ số; Thay kịp thời đúng quy định các công tơ chết, cháy hỏng. - Tuyên truyền phát tờ rơi nêu cao ý thức tiết kiêm điện, nâng cao ý thức sử dụng điện tới các đối tượng khách hàng. - Thiết kế, xây dựng các áp phích tiết kiêm điện, cách sử dụng hiệu quả các sản phẩm tiêu thụ điện (như: Tivi, điều hòa, máy giặt, tủ lạnh…) đặt ở bộ phận lễ tân, bộ phận tiếp khách hàng. Bên cạnh đó kết hợp in tuyên truyền sử dụng điện hiệu quả, tiết kiệm điện vào giờ cao điểm ở các mặt sau của hóa đơn tiền điện gửi đến khách hàng vào hàng tháng. KẾT LUẬN Điện năng là một loại hàng hoá chiến lược, được sử dụng ở tất cả các ngành kinh tế quốc dân. Trong sự phát triển kinh tế, xã hội, điện năng phải đi trước một bước, có như vậy mới phục vụ kịp thời cho nhu cầu của xã hội. Do những tính chất đặc thù riêng của điện năng cũng như vai trò của nó đối với sự phát triển kinh tế - xã hội, nên vai trò của nhà nước về quản lý điện năng là điều rất quan trọng. Trước đây trong nền kinh tế kế hoach hoá, điện năng được cung ứng vì mục tiêu phục vụ cho sản xuất và đời sống của nhân dân là chính. Vấn đề kinh doanh điện năng không được đặt ra. Từ đó dẫn đến tình trạng lãng phí trong cung ứng điện năng. Nhưng từ khi điện năng đã là hàng hoá thì cũng như các loại hàng hoá khác phải tuân theo mọi quy luật kinh tế khách quan trong thị trường. Phân tích tình hình tổn thất điện năng từ đó đưa ra các giải pháp thích hợp, chính xác với tình hình thực tế có vai trò hết sức quan trọng đối với hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp kinh doanh điện năng. Thường xuyên quan tâm triển khai thực hiện các biện pháp giảm tổn thất điện năng sẽ giúp cho doanh nghiệp kinh doanh thu được hiệu quả cao hơn. Nghiên cứu đề tài “Một số giải pháp giảm tổn thất điện năng ở Điện lực Nghệ An”, với mong muốn nêu ra những tồn tại, khó khăn cần khắc phục và những mặt mạnh để phát huy nhằm hoàn thiện công tác giảm tổn thất điện năng tại Điện lực Nghệ An. Tuy nhiên do hiểu biết về lý luận và thực tiễn còn nhiều hạn chế, tôi rất mong có được sự góp ý của thầy giáo và các cô chú trong công ty. Cuối cùng tôi xin trân trọng cảm ơn Thầy Giáo hướng dẫn TS.Nguyễn Tiến Dũng, cảm ơn ban lãnh đạo Điện lực Nghệ An cùng các phòng ban chức năng liên quan đã tận tình giúp tôi hoàn thành bài báo cáo tổng hợp này. TÀI LIỆU THAM KHẢO Báo cáo kinh doanh điện năng 2007 – 2008 Báo cáo tài chính năm 2005 – 2008 Kế hoạch kinh doanh điện năng năm 2005 – 2008 Chương trình giảm tổn thất của Điện lực Nghệ An năm 2008 Giáo trình “phân tích hoạt động kinh doanh” – trường ĐH Kinh tế quốc dân Giáo trình “kế hoạch kinh doanh” – trường ĐH Kinh tế quốc dân “Quy trình kinh doanh” – Tập đoàn Điện lực Nghệ An Các website: Trang thông tin ngành Điện (EVN News): Trang thông tin Tập đoàn Điện lực Việt nam: www.evn.com.vn MỤC LỤC Trang DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 1: Tình hình vốn và tài sản tại Điện lực Nghệ An 15 Bảng 2: Báo cáo sản xuất kinh doanh năm 2005 - 2008 19 Bảng 3: Điện nhận tiêu thụ - điện năng thương phẩm 2005 – 2008 20 Bảng 4: Điện năng thương phẩm phân theo ngành năm 2005 – 2008 21 Bảng 5: Biểu đồ thành phần phụ tải năm 2008 21 Bảng 6: tỷ lệ tổn thất điện năng năm 2005 – 2008 23 Bảng 7: Giá bán bình quân của Điện lực Nghệ An từ 2005 - 2008 25 Bảng 8: số hợp đồng mua bán điện năm 2005 – 2008 26 Bảng 9: Thống kê khối lượng đường dây đang quản lý vận hành 27 Bảng 10: Thống kê số lượng trạm biến áp đang quản lý vận hành 29 Bảng 11: tỷ lệ tổn thất trong các năm 2003 - 2008 31 Bảng 12: Biểu đồ minh kết quả tổn thất từ năm 2003 - 2008 32 Bảng 13: Kết quả thực hiện tổn thất từng tháng năm 2008 36 Bảng 14: Tình hình phân bổ lao động tại ĐLNA năm 2003 - 2007 38 Bảng 15: Diễn biến khách hàng của Điện lực Nghệ An thời kỳ 2004- 2008 42