Chuyên đề Một số giải pháp huy động và sử dụng vốn sản xuất kinh doanh tại công ty lắp máy và thí nghiệm cơ điện

19.492 ngh×n ®ång Ph¶i tr¶ cho ng­êi b¸n : 363.208 ngh×n ®ång Ng­êi mua tr¶ tiÒn tr­íc : 192.883 ngh×n ®ång ThuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép : 251.254 ngh×n ®ång Ph¶i c«ng nh©n viªn : 914.405 ngh×n ®ång Ph¶i tr¶ néi bé : 1.438.307 ngh×n ®ång Ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c : 69.238 ngh×n ®ång Qua sè liÖu cña b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n ta thÊy së dÜ nî ng¾n h¹n n¨m 1997 t¨ng lªn lµ do vay ng¨n h¹n ng©n hµng, kho¶n ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn vµ tr¶ néi bé t¨ng lªn so víi n¨m 1996 thªm : 576.204 ngh×n ®ång; 288.511 ngh×n ®ång. Qua b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n ta thÊy c¶ 3 n¨m 1995, 1993, 1997 c«ng ty ch­a sö dông ®Õn biÖn ph¸p vay dµi h¹n ng©n hµng. Qua phÇn ph©n tÝch trªn ta thÊy c«n gty ®· huy ®éng vèn tõ rÊt nhiÒu nguån nh­ sö dông tiÒng l­¬ng cña c«ng nh©n viªn ch­a ®Õn h¹n, sö dông c¸c kho¶n ph¶i tr¶ néi bé, t¨ng c¸c quü,... nh­ng cã thÓ tãm gän thµnh hai gi¶i ph¸p chÝnh. §ã lµ gi¶i ph¸p t¨ng vèn tù cã vµ t¨ng nî ng¾n h¹n mµ doanh nghiÖp ®· ¸p dông cã hiÖu qu¶. B¶ng 4 d­íi ®©y sÏ cho chóng ta biÕt t×nh h×nh huy ®äng vèn ®­îc ®Çu t­ vµo tµi s¶n cè ®Þnh vµ vèn l­u ®éng ra sao. B¶ng 4 N¨m ChØ tiªu 1995 1996 1997 1. VCSH 2.171.716 3.271.937 3.957.968 2. TSC§ 1.424.957 1.841.181 1.503.732 Chªnh lÖch (+ - ) 1 - 2 746.759 1.430.756 2.454.236 Sè t­¬ng ®èi (%) 1:2 152,4 144,1 263,2 N¨m 1995, lµ n¨m doanh nghiÖp cã nhu cÇu ®Çu t­ vµo tµi s¶n cè ®Þnh lµ lín nh­ng nguån vèn chñ së h÷u kh«ng nh÷ng ®¸p øng ®ñ mµ cßn 746.759 ngh×n ®ång dïn cho ®Çu t­ vµo vèn l­u ®éng. N¨m 1996, C«ng ty còng cã bæ xung m¸y mãc thiÕt bÞ, thiªdt bÞ qu¶n lý nhng ®Çu t­ vµo TSC§ chØ cã h¬n 1/2 cßn 1/2 ®­îc dïng vµo vèn l­u ®éng. N¨m 1997, ®Çu t­ vµo TSC§ gi¶m, nguån vèn chñ së h÷u chñ yÕu dïng ®Çu t­ vµo vèn l­u ®éng (do c¸c kho¶n thu lín). Trong thêi gian qua c«ng ty ®· ¸p dông rÊt hiÖu qu¶ c¸c biÖn ph¨p huy ®éng vèn phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. ViÖc huy ®éng ®­îc nguån vãn ®· lµ viÖc khã kh¨n nh­ng ®Ó sö dông ®ång vèn mét c¸ch cã hiÖu qu¶ l¹i cµng khã kh¨n h¬n. PHÇn d­íi ®©y, chóng ta tiÕp tôc xem xÐt t×nh h×nh sö dông vèn kinh doanh t¹i c«ng ty. 2. Ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông vèn t¹i C«ng ty L¾p m¸y vµ ThÝ nghiÖm §iÖn c¬ : Mét trong nh÷ng nhiÖm vô quan träng cña c«ng t¸c qu¶n lý vµ sö dông vèn vµ t×m mäi c¸ch sao cho ®ång vèn ®­îc sö dông mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt. HiÖu qu¶ sö dông vèn lµ mang l¹i lîi Ých kinh tÕ cao nhÊt víi mét l­îng vèn nhÊt ®Þnh. HiÖu qu¶ sö dông vèn trong doanh nghiÖp biÓu hiÖn mèi quan hÖ, so s¸nh gi÷a kÕt qu¶ ®Çu ra vµ chi phÝ ®Çu vµo. HiÖu qu¶ sö dông vèn chÞu sù t¸c ®éng cña c¸c nh©n tè sau : M«i tr­êng kinh doanh : ChÝnh s¸ch kinh tÕ, tµi chÝnh, tiÒn tÖ cña Nhµ n­íc, m«i tr­êng ngµnh, tèc ®é c¹nh tranh trong ngµnh, trong nÒn kinh tÕ,... ®Òu ¶nh h­ëng tíi t×nh h×nh sö dông vèn cña bÊt kú doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ tÝnh c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. C¸c kho¶n ph¶i thu, ph¶i tr¶ cña doanh nghiÖp : NÕu c¸c kho¶n ph¶i thu lín h¬n c¸c kho¶n ph¶i tr¶ th× doanh nghiÖp bÞ c¸c doanh nghiÖp, ®¬n vÞ kh¸c chiÕm dông vèn. Cßn ng­îc l¹i, c¸c kho¶n ph¶i tr¶ mµ l¬n h¬n th× doanh nghiÖp ®ang ®i chiÕm dông vèn cña c¸c ®¬n vÞ kh¸c, c¸ nh©n kh¸c. C«ng t¸c qu¶n lý vµ sö dông vèn ë ®¬n vÞ ®­îc tËp thÓ l·nh ®¹o coi träng vµ ®Æt vµo vÞ trÝ hµng ®Çu ®em l¹i hiÖu qu¶ cao trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. §¬n vÞ c¨n cø vµo ho¹t ®éng cña s¶n xuÊt kinh doanh cô thÓ cña m×nh ®Ó triÓn khai c¸c b­íc c«ng viÖc tiÕp theo. TËp thÓ Ban l·nh ®¹o c«ng ty lu«n x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ kinh doanh lµ lîi Ých ®¹t ®­îc trong qu¸ tr×nh kinh doanh, lîi Ých nµy ph¶i ®¶m b¶o vÒ mÆt kinh tÕ vµ x· héi. Tuy nhiªn, viÖc ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ vÒ mÆt kinh tÕ hay x· héi còng chØ mang tÝnh t­¬ng ®èi v× ngay mét chØ tiªu nã ®· ph¶n ¸nh hai m¹t. Vµ ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®­îc trong c¬ chÕ thÞ tr­êng hiÖn nay. HiÖu qu¶ kinh tÕ vµ hiÖu qu¶ x· héi ®­îc tËp thÓ ®¬n vÞ x¸c ®Þnh ®Òu quan träng vµ cÇn thiÕt h¬n trong doanh nghiÖp Nhµ n­íc (víi vai trß h­íng dÉn, chØ ®¹o c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ) vµ ®iÒu nµy rÊt cÇn thiÕt bëi v× x· héi cµng v¨n minh th× nhu cÇu cña con ng­êi ngµy cµng cao, hä cã ®Çy ®ñ khi Êy ng­êi tiªu dïng kh«ng chØ quan tam tíi chÊt l­îng s¶n phÈm mµ con ng­êi cßn quan t©m xem s¶n phÈm cña c«ng ty lµm ra cã « nhiÔm m«i tr­êng hay kh«ng? ... HiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ mét vÊn ®Ò rÊt phøc t¹p, cã quan hÖ víi tÊt c¶ c¸c yÕu tè trong qu¸ tr×nh kinh doanh (lao ®éng, t­ liÖu lao ®éng, ®èi t­îng lao ®éng), nªn ®¬n vÞ chØ cã thÓ ®¹t hiÖu qu¶ cao khi viÖc sö dông c¸c yÕu tè c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh kinh doanh cã hiÖu qu¶. §Ó ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c, c¬ së khoa häc cã hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp cÇn ph¶i x©y dùng hÖ thèng c¸c chØ tiªu tæng hîp vµ c¸ biÖt. 2.1. C¸c chØ tiªu tæng hîp ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ vèn kinh doanh : §Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh trªn thùc tÕ cã rÊt nhiÒu chØ tiªu kh¸c nhau. Song ®Ó cho phï hîp víi t×nh h×nh cô thÓ cña doanh nghiÖp chóng ta sö dông c¸c chØ tiªu sau ; B¶ng 5 : PH©n tÝch kh¶ n¨ng sinh lîi vèn kinh doanh 5a : ChØ tiªu tæng hîp ChØ tiªu n¨m DTT 1 LNT 2 LN 3 VKD 4 VCSH 5 Vèn vay 6 Hµm l­îng VKD 7=4:1 HÖ sè doanh lîi€cña VKD 8=3:4 HiÖu suÊt VKD 9=1:4 HÖ sã doanh lîi cña DTT 10=3:1 1996 12.951 1.923 1.442,25 52.82,5 2.721,8 2.560,8 0,408 0,273 2,452 0,111 1997 12.132 1.148 861 7.202,5 3.614,9 3.587,5 0,594 0,120 1,684 0,071 5b : ChØ tiªu c¸ biÖt ChØ tiªu n¨m Hµm l­îng 11=5:1 HÖ sã doanh lîi cña VCSH 12=2:5 HiÖu su©t VCSH 13=1:5 Hµm l­îng vèn vay 14=6:1 HÖ sè doanh lîi 15=3:6 HIÖu suÊt vèn vay 16=1:6 1996 0,210 0,707 4,758 0,198 0,563 5,058 1997 0,298 0,318 3,356 0,296 0,24 3,382 C¸c chØ tiªu VKD (bao gåm c¶ VCSH + nî ph¶i_tr¶), VCSH vèn vay ë b¶ng 6 trªn ®­îc tÝnh b»ng trung b×nh céng gi¸ trÞ ®Çu vµ gi¸ trÞ cuèi_kú. C¸c chØ tiªu nµy cho biÕt trong n¨m doanh nghiÖp dïng hÕt bao nhiªu_®ång vèn c¸c läai. * ChØ tiªu_hµm l­îng VKD cho biÕt ®Ó thùc hiÖn mét ®ång doanh thu_thuÇn ®¬n vÞ ph¶i bá ra bao nhiªu vèn kinh doanh Hµm l­îng VDK = Nh­ vËy ®Ó thùc hiÖn ®­îc mét ®ång doanh thu thuÇn n¨m 1997 doanh nghiÖp ph¶i bá ra nhiÒu vèn h¬n n¨m 1996, cô thÓ lµ : 0,594 - 0,408 = 1,186 ®ång vèn. N¨m 1997, c«ng ty ph¶i bá ra nhiÒu vèn ®Ó kiÕm mét doanh thu lµ sö dông vèn hiÖu qu¶ kh«ng cao. Lý do lµ n¨m nay ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty chñ yÕu lµ lÜnh vùc l¾p m¸y do ®ã ®ßi hái ®Çu t­ vµo thiÕt bÞ cao. Gi¸ cña thiÕt bÞ rÊt ®¾t (vµi tr¨m triÖu trong khi ( ®ã m¸y mãc thiÕt bÞ dïng ®Ó thÝ nghiÖm hiÖu chØnh chØ cã vµi chôc triÖu) * ChØ tiªu HÖ sè doanh lîi cña vèn kinh doanh : ChØ tiªu nµy cho biÕt 1 ®ång vèn kinh doanh ®em l¹i mÊy ®ång lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. HÖ sè doanh lîi cña VKD = (*) Trong c«ng thøc trªn, chØ tiªu lîi nhuËn th­êng lµlîi nhuËn sau thuÕ lîi tøc, cßn vèn kinh doanh lµ tæng sè nguån vèn (VCSH + c«ng nî ph¶i tr¶). N¨m 96 c«ng ty cã lîi nhuËn trªn 1 ®ång vèn kinh doanh lµ 0,273 ®ång cao h¬n n¨m 1997 lµ : 0,273 - 0,120 = 0,153 ®ång. Tõ c«ng thøc (*) trªn vµ mèi quan hÖ gi÷a c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ta cã : HÖ sè doanh lîi cña VKD = = HiÖu suÊt VKD x hÖ sè doanh lîi cña DTT Tõ c«ng thøc trªn ta thÊy hÖ sè doanh lîi cña VKD chÞu ¶nh h­ëng cña 2 nh©n tè : - Nh©n tè hiÖu suÊt VKD (hÖ sè quay cßng VKD) : ChØ tiªu nµy cho biÕt víi mét ®ång vèn kinh doanh ®ång vèn quay ®­îc mÊy vßng. - Nh©n tè hÖ sè doanh lîi cña DTT cho biÕt 1 ®ång doanh thu thuÇn ®em l¹i bao nhiªu ®ång lîi nhuËn. Nh­ vËy lîi nhuËn cña c«ng ty n¨m 1997 bÞ gi¶m 0,153 ®ång doanh thu lµ do : - HÖ sè doanh lîi cña DTT thay ®æi : (0,071 - 0,111) x 1,684 = -0,067 ®ång - Do sù thay ®æi cña sè vßng quay cña VKD : (1,684 - 2,452) x 0,071 = - 0,055 vßng. Qua ®ã cho thÊy, do hÖ sè doanh lîi cña doanh thu thuÇn gi¶m nghÜa lµ do lîi nhuËn tÝnh trªn 1 ®ång doanh thu thuÇn gi¶m lµm kh¶ n¨ng sinh lêi cña vèn gi¶m 0,067 ®ång vµ do sè quay cña vèn kinh doanh gi¶m lµm kh¶ n¨ng sinh lîi cña vèn 0,055 ®ång. KÕt qu¶ lµ kh¶ n¨ng sinh lîi cña VKD gi¶m h¬n n¨m 1996 0,153 ®ång trªn 1 ®ång vèn kinh doanh. Së dÜ hÖ sè doanh lîi cña vèn kinh doanh gi¶m do c¸c kho¶n ph¶i thu cña doanh nghiÖp qu¸ cao. Mµ kh«ng thu håi ®­îc vèn th× kh«ng thÓ quay vßng vèn t¸i s¶n xuÊt ®­îc. * ChØ tiªu hiÖu xuÊt VKD : cho biÕt víi 1 ®ång vèn kinh doanh sÏ ®em l¹i bao nhiªu ®ång doanh thu thuÇn cho doanh nghiÖp. ChØ tiªu nµy cßn nãi riªng trong kú kinh doanh ®ång vèn quay ®­îc bao nhiªu vßng (hÖ sè quay vßng). HiÖu suÊt VKD = HiÖu suÊt vèn kinh doanh n¨m 1996 cña c«ng ty ®¹t hiÖu qu¶ cao h¬n gÇn gÊp r­ìi n¨m 1997 víi 1 ®ång vèn kinh doanh nh÷ng n¨m tr­íc t¹o ra ®­îc nhiÒu ®ång doanh thu thuÇn h¬n n¨m sau : 2,452-1,684=0,768 ®ång tøc lµ quay ®­îc nhiÒu h¬n 0,768 vßng. Së dÜ n¨m 1996, trë vÒ trë vÒ tr­íc tèc ®é quay vßng vèn cña c«ng ty cao h¬n n¨m 1997 lµ do c«ng ty ®· cã sù phèi hîp chÆt chÏ, ®ång bé gi÷a c¸c bé phËn trùc tiÕp s¶n xuÊt víi gi¸n tiÕp phôc vô. C«ng ty ®· tæ chøc thµnh mét ª kÝp cã ®ñ c¸c c¸n bé nghiÖp vô b¸m s¸t c«ng tr­êng thi c«ng gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò ph¸t sinh ®Ó thóc ®Èy tiÕn ®é thi c«ng th«ng qua viÖc ®éng viªn c«ng nh©n trùc tiÕp thi c«ng hoµn thµnh ®óng tiÕn ®é. Thóc ®Èy nhanh chãng c¸c c«ng viªc nghiÖm thu bµn giao khèi l­îng hoµn thµnh. Tõ ®ã tæng hîp kinh phÝ, lËp phiÕu ®Ò nghÞ bªn A (giao thÇu) thanh to¸n. Do ®ã tèc ®é vßng quay cña vèn tõ nh÷ng n¨m ®Çu 1990 t¨ng lªn b×nh qu©n 3,5-4 lÇn/n¨m. Nh­ng ®Çu n¨m 1997, c«ng t¸c thanh to¸n víi kh¸ch hµng, bªn giao thÇu ch­a ®­îc tèt b»ng n¨m 1996, h¬n n÷a do c¸c c«ng ty, ®¬n vÞ ®ã còng gÆp khã kh¨n trong thanh to¸n nªn c«ng ty kh«ng thÓ thu håi vèn nhanh ®Ó quay vßng ®Çu t­. HÖ sè doanh lîi cña DTT : Ph¶n ¸nh 1 ®ång doanh thu thuÇn ®em l¹i mÊy ®ång lîi nhuËn. HÖ sè doanh lîi cña DTT = N¨m 1996, 1 ®ång doanh thu thuÇn ®em l¹i 0,111 ®ång lîi nhuËn cßn n¨m 1997 chØ ®¹t 0,071 ®ång, nh­ vËy lµ n¨m 196 ®em l¹i nhiÒu lîi nhuËn h¬n n¨m 1997 lµ : 0,111-0,071 = 0,04 ®ång * Kh¶ n¨ng sinh lîi cña vèn chñ së h÷u vµ vèn vay : NGuån vèn sinh lîi cña doanh nghiÖp ®­îc h×nh thµnh tõ nguån vèn chñ së h÷u vµ vèn vay. ViÖc ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông cña vèn chñ së h÷u vµ vèn vay còng ®­îc thùc hiÖn nh­ phÇn ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông VKD vµ kÕt qu¶ ®­îc thÓ hiÖn ë b¶ng 5b. §ång thêi chóng ta cÇn ph¶i t×m hتu nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng còng nh­ møc ®é ¶nh h­ëng cña tõng nh©n tè ®Õn kh¶ n¨ng sinh lîi cña vèn chñ së h÷u vµ vèn vay : - §¸nh gi¸ kh¶ n¨ng sinh lîi cña VCSH + §¸nh gi¸ chung kh¶ n¨ng sinh lîi cña VCSH th«ng qua c¸c chØ tiªu sau : HÖ sè doanh lîi cña VCSH = (*) ChØ tiªu nµy cµng cao chøng tá kh¶ n¨ng sinh lîi cña VCSH cµng cao vµ ng­îc l¹i. So víi n¨m 1996, kh¶ n¨ng sinh lîi cña VCSH cña ®¬n vÞ n¨m 1997 cao h¬n : 0,298-0,210 = 0,088 ®ång. + X¸c ®Þnh nh©n tè ¶nh h­ëng vµ møc ®é ¶nh h­ëng cña c¸c nh©n tè ®Õn kh¶ n¨ng sinh lîi cña vèn chñ së h÷u . Tõ c«ng thøc trªn ta cã thÓ x¸c ®Þnh nh©n tè ¶nh h­ëng : HÖ sè doanh lîi cña VCSH = = HÖ sè vßng quay cña VCSH x HÖ sè doanh lîi DTT HÖ sè vßng cña VCSH : Ph¶n ¸nh trong kú kinh doanh, vèn chñ së h÷u quay ®­îc mÊy vßng, sè vßng quay cña vèn chñ së h÷u cµng t¨ng th× hÖ sè doanh lîi cña vèn chñ së h÷u cµng t¨ng. Nh©n tè hÖ sè doanh lîi cña DTT cho biÕt : 1 ®ång doanh thu thuÇn ®em l¹i mÊy ®ång l·i rßng. Sè l·i ®em l¹i trªn 1 ®ång doanh thu thuÇn cµng lín th× hÖ sè doanh lîi cña chñ së h÷u cµng t¨ng. N¨m 1996, kh¶ n¨ng sinh lîi cña VCSH cao h¬n n¨m 1997 : 0,707 0,707 - 0,318 = 0,389 ®ång. Së dÜ kh¶ n¨ng sinh lîi cña VCSH n¨m 1997 bÞ gi¶m do sù ¶nh h­ëng cña hai nh©n tè : - Do hÖ sè quay vßng cña VCSH (hiÖu suÊt VCSH) : (3,356 - 4,758) x 0,111 = - 0,156 ®ång - Do hÖ sè doanh lîi cña DTT : 3,356 (0,071 - 0,111) = - 0,134 ®ång. Nh­ vËy lµ do hÖ sè quay vßng cña VCSH bÞ gi¶m 0,156 ®ång vµ do hÖ sè : lîi nhuËn tÝnh trªn 1 ®ång DTT gi¶m 0,134 lµm cho kh¶ n¨ng sinh lêi cña VCSH n¨m 1997 gi¶m 0,389 ®ång. Ngoµi c«ng t¸c thu håi vèn th«ng qua viÖc thanh to¸n víi c¸c chñ thÇu, c«ng ty còng ®· tÝnh to¸n kü l­ìng ®Ó sö dông cã hiÖu qu¶ ®ång vèn. TÝnh to¸n kü l­ìng møc dù tr÷ vËt t­, thiÕt bÞ, c«ng cô phôc vô cho s¶n xuÊt sao cho phï hîp tr¸nh d­îc sù biÕn ®éng vÒ gi¸ c¶ trªn thÞ tr­êng, ®¶m b¶o sù b¶o toµn vÒ gi¸ trÞ cña vèn. KÕt qu¶ lµ hµng tån kho n¨m 1997 ®· gi¶m h¬n so víi n¨m 1996 vµ n¨m 1995 tõ 22,2% (1996) cßn tæng tµi s¶n.***** - §¸nh gi¸ kh¶ n¨ng sinh lîi cña vèn : HÖ sè doanh lîi cña vèn vay = Sè liÖu ë b¶ng 6b cho biÕt n¨m 1997 kh¶ n¨ng sinh lîi cña vèn vay cña c«ng ty gi¶m h¬n nöa so v¬i n¨m 1996. N¨m 1996, kh¶ n¨ng sinh lîi cña vèn vay : 0,563 cßn n¨m 1997 : 0,24. Nh­ vËy n¨m 1997, gi¶m : 0,24 - 0,563 = - 0,323 ®ång. lµ do hiÖu suÊt vèn vay (hÖ sè vßng quay vèn vay) gi¶m vµ do hÖ sè doanh lîi cña DTT gi¶m : (3,382 - 5,058) x 0,111 = - 0,186 vßng 3,382 x (0,071 - 0,111) = - 0,135 ®ång. Nh­ vËy lµ do sè vßng quay vèn vay gi¶m 0,186 vßng so víi n¨m 1996 vµ do lîi nhuËn trªn 1 ®ång DTT gi¶m 0,135 ®ång dÉn ®Õn kÕt qu¶ lµ kh¶ n¨ng sinh lîi cña vèn vay gi¶m 0,323 ®ång. NH­ vËy ®Ó thùc hiÖn 1 ®ång doanh thu thuÇn ®¬n vÞ ph¶i bá ra 0,296 ®ång vèn thay v× bá ra 0,198 ®ång vèn vay nh­ n¨m 1996. 2.2 C¸c chØ tiªu c¸ biÖt ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn s¶n xuÊt kinh doanh : Dùa vµo sè liÖu cña b¶n b¸o c¸o kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh B¶ng 6 : KÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ChØ tiªu 196 1997 1. Tæng doanh thu 13.262 12.468 2. Doanh thu thuÇn 12.951 12.132 3. Lîi tøc gép 3.067 2.265 4. Lîi tøc tr­íc thuÕ 1.923 1.148 5. Lîi tøc sau thuÕ 1.442,25 861 B¶ng 7 : Gi¸ trÞ tµi sÈn cña ®¬n vÞ ®­îc sö dông trong kú (Dùa vµo b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n) §¬n vÞ tÝnh : TS sö dông trong kú 1996 1997 Nguån vèn trung b×nh sö dông 1996 1997 Gi¸ trÞ trung b×nh TSLD 3.694.750 5.530.075,5 Nî ph¶i tr¶ 2.560.992,5 3.587.579,5 Nguån gi¸ b×nh qu©n toµn bé TSC§ 1.633.069 1.672.456,5 NVCSH 2.721.8265 3.614.952,5 Tæng céng 5.282.819 7.202.532,0 5.282.819 7.202.532 Ghi chó : Gi¸ trÞ TSL§ ®Çu n¨m+cuèi n¨m - Gi¸ trÞ trung b×nh sö dông trong n¨m = --------------------------------- 2 GT TSC§ ®Çu n¨m + GT. TSC§ cuèi n¨m - Nguyªn gi¸ b×nh qu©n TSC§= -------------------------------------------- 2 - Nî ph¶i tr¶, NVCSH còng ®­îc tÝnh b»ng c¸ch lÊy trung b×nh céng gi¸ trÞ ®Çu n¨m vµ gi¸ trÞ cuèi n¨m. 2.2.1. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng Trong thùc tÕ cã rÊt nhiÒu chØ tiªu ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng ®Ó phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ cña ®¬n vÞ chóng ta sö dông c¸c chØ tiªu trong b¶ng sau : B¶ng 8 : Ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng ChØ tiªu n¨m DTT 1 LNT 2 L·i gép 3 VL§ b×nh qu©n 4 Søc SX cña VL§ 5=1:4 Søc sinh lîi cña VL§ =2:4 @ 6=3:4(b) Sè vßng quay cña VL§ 7=1:4 Thêi gian cña 1 vßng lu©n chuyÓn 8= HÖ sè ®¨m nhiÖm cña VL§ 9=4:1 HÖ sè doanh lîi cña DTT 10= 1996 12.951 1.923 3.067 3.649,9 3,55 a=0,53 b=0,84 3,55 101,41 0,28 0,111 1997 12.132 1.148 2.265 5.530 2,19 a=0,21 b=0,41 2,19 164,38 0,46 0,071 Ghi chó : - Tæng DTT = å®Çu t­ b¸n hµng trong kú - (åthuÕ doanh thu hoÆc thuÕ tiªu thô ®ùc biÖt ph¶i nép + chiÕt khÊu b¸n hµng + gi¶m gi¸ hµng b¨n + ®Çu t­ hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i) - Thêi gian cña mét kú ph©n tÝch (1 n¨m) gi¶ ®Þnh lµ 360 ngµy. Vèn l­u ®éng b×nh qu©n n¨m ®­îc tÝnh b»ng = Sè vèn l­u ®äng ®Çu kú + cuèi kú = ------------------------------------------------------ 2 * Ph©n tÝch chung : åDTT - Søc s¶n xuÊt cña VL§ = --------------------- VL§ b×nh qu©n ChØ tiªu nµy cho biÕt 1 ®ång vèn l­u ®éng ®em l¹i mÊy ®ång doanh thu thuÇn, chØ tiªu nµy cµng cao th× hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®äng cµng cao vµ ng­îc l¹i. Cô thÓ lµ víi 1 ®ång vèn l­u ®äng n¨m 1997 t¹o ra Ýt h¬n n¨m 1996 lµ : LNT (l·i gép) Søc sinh lîi cña VL§ = -------------------------- VL§ b×nh qu©n ChØ tiªu nµy ph¶ ¸nh 1 ®ång vèn l­u ®éng lµm ra mÊy ®ång lîi nhuËn thuÇn hay l·i gép trong kú. N¨m 1997, 1 ®ång vèn l­u déng chØ t¹o ra 0,21 ®ång lîi nhuËn thuÇn trong khi ®ã n¨m 1996 l¹i t¹o ra 0,53 ®ång lîi nhuËn thuÇn, nh­ vËy gi¶m : 0,21 - 0,53 = 0,32 ®ång §Ó x¸c ®Þnh c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng vµ møc ®é ¶nh h­ëng cña c¸c nh©n tè ®Õn kh¶ n¨ng sinh lîi cña VL§ tõ c«ng thøc tÝnh "søc sinh lîi" cña VL§ vµ mèi quan hÖ gi÷a c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ta cã Søc sinh lîi cña VL§ = = HÖ sè doanh lîi cña DTT x søc s¶n xuÊt cña VL§ = HÖ sè doanh lîi cña DTT x sè vßng quay cña VL§ So víi n¨m 1996, kh¶ nh­ng sinh lîi cña VL§ gi¶m 0,32 ®ång, ®iÒu ®ã lµ do ¶nh h­ëng cña c¸c nh©n tè : - Do sè vßng quay cña VL§ thay ®æi : (2,19 - 3,55) x 0,11 = - 0,151 ®ång - Do hÖ sè doanh lîi cña DTT thay ®æi : 2,19 x (0,071 - 0,111) = - 0,088 ®ång. Nh­ vËy lµ do søc s¶n xuÊt cña VL§ vµ do lîi nhuËn trªn 1 ®ång doanh thu gi¶m vµ kÕt qu¶ lµ lîi nhuËn trªn 1 ®ång VL§ bÞ gi¶m 0,32 ®ång. Còng chØ tiªu ®ã nh­ng tÝnh theo l·i gép th× n¨m 1997 søc sinh lîi cña VL§ còng gi¶m h¬n n¨m 1996 lµ : 0,41 - 0,4 = - 0,43 ®ång l·i gép. Do : - HÖ sè quay vßng VL§ thay ®æi : gi¶m 0,151 ®ång - HÖ sè doanh lîi cña VL§ gi¶m -0,088 ®ång. * Ph©n tÝch tèc ®é lu©n chuyÓn cña vèn l­u ®éng : Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, vèn l­u ®éng vËn ®éng kh«ng ngõng th­êng xuyªn qua c¸c giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt (dù tr÷ - s¶n xuÊt - tiªu thô). §Èy nhanh tèc ®é lu©n chuyÓn cña vèn l­u ®éng sÏ gãp phÇn gi¶i quyÕt nhu cÇu vÒ vèn cho doanh nghiÖp, gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn. §Ó x¸c ®Þnh tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng, ng­êi ta th­êng sö dông c¸c chØ tiªu sau : - Sè vßng quay cña VL§ = ChØ tiªu nµy cho biÕt sè vèn l­u ®éng quay ®­îc mÊy vßng trong kú. NÕu sè vßng quay gia t¨ng chøng tá hiÖu qu¶ sö dông vèn t¨ng. ChØ tiªu nµy cßn gäi hÖ sè lu©n chuyÓn cô thÓ n¨m 1997 sè vßng quay cña VL§ gi¶m h¬n n¨m 1996 : 2,19-3,55 = - 1,36 vßng. Thêi gian cña kú ph©n tÝch - Thêi gian cña 1 vßng lu©n chuyÓn = ----------------------------------- Sè vßng quay cña VL§ trong kú ChØ tiªu nµy thÓ hiÖn sè ngµy cÇn thiÕt ®Ó vèn l­u ®éng quay ®­îc mét vßng. Thêi gian cña mét vßng (kú) lu©n chuyÓn cµng nhá th× tèc ®é lu©n chuyÓn cµng lín. - Thêi gian cña mét vßng lu©n chuyÓn 1996 = - Thêi gian cña mét vßng lu©n chuyÓn 1997 = Nh­ vËy lµ sè ngµy cÇn thiÕt cho vèn l­u ®éng quay ®­îc 1 vßng cña n¨m 1997 nhiÒu h¬n hay nãi c¸ch kh¸c lµ vßng quay cña VL§ chËm h¬n n¨m 1996 : 164,38 - 101,41 = 62,97 ngµy - HÖ sè ®¶m nhiÖm cña VL§ = HÖ sè ®¶m nhiÖm cña VL§ cho biÕt ®Ó t¹o ra 1 ®ång vèn doanh thu thuÇn doanh nghiÖp ph¶i bá ra bao nhiªu ®ång vèn l­u ®éng. ChØ tiªu nµy cµng nhá chøng tá hiÖu qña sö dông vèn cµng cao. N¨m 1997 cÇn 0,46 ®ång VL§ ®Ó t¹o ra 1 ®ång doanh thu thuÇn nhiÒu h¬n n¨m 1996 : 0,46 - 0,28 = 0,18 ®ång. B¶ng 9 : C¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh tèc ®é lu©n chuyÓn ChØ tiªu 1996 1997 ± 1. HÖ sè lu©n chuyÓn (sè vßng) 3,55 2,19 - 1,36 2. Thêi gian cña 1 vßng lu©n chuyÓn (ngµy/vßng) 101,41 164,38 + 62,97 3. HÖ sè d¶m nhiÖm VL§ (®ång) 0,28 0,46 + 0,18 Nh­ vËy lµ so víi n¨m 1996, sã vßng quay gi¶m 1,36 vßng, thêi gian cña 1 vßng quay kÐo dµi thªm 62,97 ngµy/vßng vµ hÖ sè ®¶m nhiÖm VL§ t¨ng thªm 0,18 ®ång. Tèc ®é lu©n chuyÓn cã thÓ chÞu ¶nh h­ëng cña c¸c nguyªn nh©n sau : - Vèn l­u ®éng b×nh qu©n - T×nh h×nh thu mua, cung cÊp, dù tr÷ nguyªn vËt liÖu - TiÕn ®é s¶n xuÊt - Tèc ®é tiªu thô s¶n phÈm - T×nh h×nh thanh to¸n X¸c ®Þnh nh©n tè ¶nh h­ëng tíi tèc ®é lu©n chuyÓn vèn b»ng ph­¬ng ph¸p lo¹i trõ. Tõ c«ng thøc tÝnh to¸n thêi gian cña mét vßng lu©n chuyÓn ta cã : Thêi gian cña kú ph©n tÝch -1997 Thêi gian cña 1 vßng lu©n chuyÓn =--------------------------------------- Sè vßng quay cña VL§ trong kú Thêi gian cña kú PT x VL§ b×nh qu©n = ----------------------------------------------- åDTT VËy lµ tèc ®é lu©n chuyÓn vèn chÞu sù ¶nh h­ëng cña 2 nh©n tè : - Do vèn l­u ®éng thay ®æi tíi sè ngµy lu©n chuyÓn : = 153,72 - 101,45 = + 52,27 ngµy - Do tæng sè chu chuyÓn thay ®æi ¶nh h­ëng sè ngµy lu©n chuyÓn : = 164,095 - 153,718 = + 10,377 ngµy Tæng céng 10,377 + 52,27 = 62,65 ngµy. Do vèn l­u ®éng t¨ng thªm, thêi gian cña 1 vßng lu©n chuyÓn kÐo dµi thªm 52,3 ngµy vµ do doanh thu thuÇn gi¶m ®· lµm t¨ng thêi gian cña 1 vßng lu©n chuyÓn lµ 10,4 ngµy. åDTT kú PT (1997) = ------------------------- x A thêi gian kú PT (1997) X¸c ®Þnh sè l­îng vèn l·ng phÝ cña n¨m 1997 so víi n¨m 1996 do tèc ®é lu©n chuyÓn thay ®æi : Sè vèn l­u ®éng l·ng phÝ do thay ®æi tèc ®é lu©n chuyÓn Thêi gian cña mét vßng lu©n chuyÓn kú ph©n gèc (1997) Thêi gian cña mét vßng lu©n chuyÓn kú ph©n tÝch (1997) - Trong ®ã A = = = 2.122,089 ®ång Sè VL§ l·ng phÝ do thay ®æi tèc ®é lu©n chuyÓn Vèn l­u ®éng t¨ng lªn n¨m 1997, nh­ng trong ®ã tiÒn mÆt t¨ng nh­ng tû träng l¹i thÊp. MÆt kh¸c lµ do c¸c kho¶n ph¶i thu t¨ng lªn, nh­ vËy viÖc thanh to¸n nî ch­a hÕt lµm cho tèc ®é lu©n chuyÓn cña vèn chËm. 2.2.2. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh NÕu c¨n cø vµo tÝnh chÊt vµ vai trß tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, t­ liÖu s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ®­îc chia lµm 2 bé phËn lµ t­ liÖu lao ®éng vµ ®èi t­îng lao ®éng. Tµi s¶n cè ®Þnh lµ nh÷ng t­ liÖu lao ®éng chñ yÕu mµ nã cã ®Æc ®iÓm c¬ b¶n lµ tham gia vµo nhiÒu chu kú s¶n xuÊt, t×nh th¸i vËt chÊt kh«ng thay ®æi tõ chu kú s¶n xuÊt ®Çu tiªn cho ®Õn khi bÞ sa th¶i khái qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. ChÝnh v× nã tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹o ra s¶n phÈm v× vËy muèn ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh th× doanh nghiÖp cÇn ph¶i sö dông vèn nãi chung vµ vèn cè ®Þnh nãi riªng cã hiÖu qu¶. §Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông tµi s¶n cè ®Þnh cã nhiÒu chØ tiªu nh­ng phæ biÕn lµ c¸c chØ tiªu sau : B¶ng 10 : Ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông TSC§ §¬n vÞ tÝnh : chØ tiªu n¨m DT DTT Gi¸ trÞ ås¶n l­îng L·i gép LNT LN Nguyªn gi¸ bq TSC§ Søc s¶n xuÊt cña TSC§ Søc sinh lîi cña TSC§ Su©t hao phÝ TSC§ 1 2 3 4 5 6 7 =2:7(a) 8=3:7(b) =5:7(a) 9=4:7(b) =7:2(a) =7:5(b) 10=7:3(c) 1996 13.262 12.951 13550 3.067 1.923 1442,3 1.633 7,93-8,3 1,18-1,88 0,13-0,85-0,12 1997 12.468 12.132 12.760 2.265 1.148 861 1.672,4 7,25-7,63 0,69-1,35 0,14-1,46-0,13 §¸nh gi¸ chung hiÖu qu¶ sö dông TSCD chóng ta dùa vµo c¸c chØ tiªu ë b¶ng trªn åDTT(hoÆc gi¸ trÞ tæng s¶n l­îng * ChØ tiªu søc s¶n xuÊt cña TSC§ = ---------------------------------- ---- Nguyªn gi¸ b×nh qu©n TSC§ ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh 1 ®ång nguyªn gi¸ b×nh qu©n TSCD ®em l¹i mÊy ®ång doang thu thuÇn (hay gÝa trÞ s¶n l­îng)Thùc tÕ cho thÊy søc x¶n xuÊt cña TSCD n¨m 1997 bÞ gi¶m so víi tr­íc.n¨m 1996 1 ®ång nguyªn gi¸ B×nh qu©n TSCD t¹o ra 7,93®ång doang thu thuÇn vµ 8,3®ång gi¸ trÞ tæng s¶n l­îng nh­ng sang n¨m 1997 còng 1 ®ång ®ã chØ t¹o ®­îc 7,25 ®ång doang thu thuÇn nh­ vËy lµ gi¶m:7,25-7,93=-0,68®ång doang thu thuÇn vµ gi¶m 7,63-8,3= 0,67 ®ång gi¸ trÞ tæng s¶n l­îng * Søc sinh lîi cña TSC§ = §©y lµ mét trong nh÷ng chØ tiªu ®¸ng quan t©m nhÊt. Nã cho biÕt 1 ®ång tµi s¶n cè ®Þnh dem l¹i mÊy ®ång lîi nhuËn thuÇn hay l·i gép. Thùc tÕ n¨m 1997 1 ®ång nguyªn gi¸ b×nh qu©n TSC§ chØ ®em l¹i 0,69 ®ång lîi nhuËn thuÇn, thÊp h¬n n¨m tr­íc : 0,69 ®ång, vµ còng chØ cã 1,35 ®ång l·i gép kÐm h¬n n¨m tr­íc : 1,35 - 1,88= - 0,53 ®ång §Ó x¸c ®Þnh nh©n tè ¶nh h­ëng vµ møc ®é ¶nh h­ëng cña tõng nh©n tè ®Õn kh¶ n¨ng sinh lîi cña TSC§ trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nãi chung cña doanh nghiÖp chóng ta xem l¹i c«ng thøc : Søc sinh lîi cña TSC§ = = Søc s¶n xuÊt cña TSC§ theo DTT x HÖ sè doanh lîi cña DTT Nh­ vËy kh¶ n¨ng sinh lîi cña TSC§ gi¶m 0,53 ®ång lµ do 23 nguyªn nh©n - Do søc s¶n xuÊt cña TSC§ theo doanh thu thay ®æi : (7,25 - 7,93) x 0,071 = - 0,048 - Do hÖ sè doanh lîi cña DTT thay ®æi : (0,071 - 0,111) x 7,25 = - 0,29 ®ång n¨m 1997, lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh : thÝ nghiÖm hiÖu chØnh gi¶m. C«ng ty ®Æc biÖt chó ý ph¸t triÓn lÜnh vùc m¸y nªn ®· thanh lý kÞp thêi c¸c TCS§ l¹c hËu, cò kü, kh«ng phï hîp víi lÜnh vùc l¾p m¸y ®Ó ®Çu t­ vµo ®ã. Lîi nhuËn trong ngµnh l¾p m¸y kh«ng cao b»ng nhiÒu lÜnh vùc hiÖu chØnh do gi¸ m¸y mãc thiÕt bÞ ®¾t. Do vËy mµ hiÖu qu¶ kinh doanh n¨m 1997 cña c«ng ty kh«ng ®­îc n©ng cao NgbqTSC§ * SuÊt hao phÝ TCS§ = ---------------------------------------------------- DT (hay LNT, hay gi¸ trÞ tæng s¶n l­îng) §Ó cã mét ®ång doanh sè hoÆc lîi nhuËn thuÇn hay 1 ®ång gi¸ trÞ tæng s¶n l­îng n¨m 1997 hao phÝ nhiÒu gi¸ trÞ TSC§ h¬n n¨m tr­íc, cô thÓ lµ : (0,14 - 0,13) = 0,01 ®ång (theo DTT) (1,46 - 0,85) = 0,61 ®ång (theo LNT) (0,13 - 0,12) = 0,01 ®ång (theo tæng gi¸ trÞ s¶n l­îng): phÇn III Mét sè ý kiÕn nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh vµ gi¶i ph¸p huy ®éng vèn t¹i c«ng ty: I. Ph­¬ng h­íng vµ nhiÖm vô cña c«ng ty trong thêi gian tíi: Víi c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ra ®êi vµ phh¸t triÓn trong nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung, khi Nhµ n­íc thùc hiÖn chÝnh s¸ch míi: Thùc hiÖn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa d­íi sù qu¶n lý cña nhµ. HiÖn nay tuy ®· ®øng v÷ng nh­ng còng vÊn cßn nh÷ng dÊu Ên cña thêi bao cÊp. §Ó tån t¹i vµ thÝch øng ®­îc víi c¬ chÕ thÞ tr­êng hiÖn nay c¸c doanh nghiÖp kh«ng nh÷ng ph¶i ®Ò ra ®­îc kÕ ho¹ch ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cho ®¬n vÞ trong n¨m mµ ph¶i cã ndh÷ng ®Þnh h­íng, chÝnh s¸ch kinh doanh mang tÝnh chiÕn l­îc. Víi chøc n¨ng, nhiÖm vô míi mµ Tæng c«ng ty ph©n cÊp, trong thêi gian tíi c«ng ty l¾p m¸y vµ thÝ nghiÖm c¬ ®iÖn quyÕt t©m thùc hiÖn môc tiªu ph¸t triÓn m¹nh theo huíng: ®ang d¹ng ho¸ lµ chñ yÕu, t¸i s¶n xuÊt ph¸t triÓn theo chiÒu sau t¨ng tr­ëng bÒ v÷ng gãp phÇn x©y dùng Tæng c«ng ty v÷ng m¹nh vÒ môc tiªu ®êi sèng, viÖc lµm cña c¸n bé c«ng nh©n viªn. N¨m 1997, ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty vÉn cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n nh­ thiÕu vèn, thiÕu c¸n bé c«ng nh©n kü thuËt, n¨ng lùc m¸y mãc thiÕt bÞ ch­a ®ñ ®¸p øng nhiÖm vô s¶n xuÊt. Sang n¨m 1998 c«ng ty phÊn ®Êu ®¹t doanh thu: 115%. §Ó hoµn thµnh tèt nhiÖm vô tr­íc m¾t vµ môc tiªu l©u dµi ®¬n vÞ cÇn thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô sau: Thø nhÊt, t¨ng c­êng c«ng t¸c tiÕp thÞ t×m kiÕm khai th¸c thÞ tr­êng míi, më réng quan hÖ víi c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi ®Ó cã thªm c«ng viÖc,. Thø hai, ®Çu t­ mua s¾m thªm ph­¬ng tiÖn dông cô thi c«ng n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ chÊt l­îng c«ng tr×nh, gi¶m gi¸ thµnh. Thø ba, lµ tiÕn hµnh ®antg d¹ng ho¸ s¶n phÈm. Thø t­, coi träng c«ng t¸c x©y dùng chiÕn l­îc s¶n xuÊt kinh doanh. Thø n¨m, chñ ®éng t×m ®èi t¸c n­íc ngoµi ®Ó tiÕn hµnh liªn doanh, liªn kÕt ®Ó thu hót vèn, c«ng nghÖ, tr×nh ®é qu¶n lý hiÖn ®¹i, më réng thÞ tr­êng. Thø sau, T¨ng c­êng båi d­ìng ®µo t¹o kiÕn thøc nghiÖp vô chuyªn m«n. Thø b¶y lµ, PhÊn ®Êu nµy cµng trÎ ho¸ ®éi ngò c¸n bé. Thø t¸m lµ, ®¶m b¶o c¸c chÕ ®é b¶o hiÓm y tÕ, b¶o hiÓm x· héi cho c¸n bé c«ng nh©n viªn. §Ó lµm tèt c¸c nhiÖm vô trªn c«ng ty ph¶i ®¶m b¶o huy ®éng ®ñ sè vèn theo nhu cÇu, tr¸nh sù nh­ng trÖ trong s¶n xuÊt. Cã møc dù tr÷ tiÒn hîp lý ®Ó ®¸p øng kÞp thêi nh÷ng løc cÇn thiÕt. Sö dông cã hiÖu qu¶ ®ioißng vèn: ®óng kÕ ho¹ch ®óng môc ®Ých tiÕt kiÖm. ChÊp hµnh ®óng qui ®Þnh vµ chÕ ®é qu¶n lý l­u th«ng tiÒn tÖ cña Nhµ n­íc. Ph¶i h¹ch to¸n ®Çy ®ñ chÝch x¸c, kÞp thêi sè vèn hiÖn cã vµ t×nh h×nh sö dông vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp. II. Mét sè ý kiÕn nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vµ huy ®éng vèn t¹i doanh nghiÖp. Trong nh÷ng n¨m qua c«ng ty ®· rÊt thµnh c«ng trong viÖc huy ®éng vèn, c¸c gi¶i ph¸p mµ doanh nghiÖp ¸p dông ®­îc tr×nh bµy ë phÇn II. Tuy nhiªn trong thêi gian tíi ngoµi c¸c biÖn ph¸p ®· ¸p dông, c«ng ty nªn ¸p dông thªm c¸c biÖn ph¸p sau: 1. Vay ng©n hµng, c¸c tæ chøc tÝn dông, c«ng ty tµi chÝnh - vay c¸n bé c«ng nh©n viªn: §Ó ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶ cao, tr­íc tiªn cÇn ph¶i cã nguån tµi chÝnh ®Çy ®ñ, kÞp thêi. thêi gian qua c«ng ty huy ®éng vèn b»ng biÖn ph¸p vay ng©n hµng ch­a nhiÒu (chØ cã n¨m 1997, c«ng ty míi v©y: 419.491.850®ång) mµ chñ yÕu lµ vay c¸n bé c«ng nh©n viªn cña c«ng ty. Theo t«i c«ng ty nªn tiÕp tôc ¸p trong thêi gian tíi bëi v× vay kh«ng ph¶i lµ v× kh«ng cã vèn mµ chØ lµ ®¸p øng nhu cÇu vèn do thiÕu vµ ®Ó chíp lÊy c¬ héi cho dï ph¶i tr¶ l·i suÊt nh­ng nÕu c¬ héi kinh doanh ®ã mang l¹i lîi nhuËn cao h¬n l·i suÊt h¬n n÷a vèn trong ng©n hµng th× cã (thêi gian qua ®· x¶y ra t×nh tr¹ng thõa vèn ë ng©n hµng nh­ng t¹i c¸c doanh nghiÖp l¹i thiÕu vèn) mÆt kh¸c Nhµ n­íc ®ang vµ sÏ c¶i c¸ch c¸c thñ tôc vay t¹o c¬ héi cho c¸c doanh nghiÖp. NGµy 31/05/1997, thèng ®èc ng©n hµng Nhµ n­íc Cao SÜ Khiªm ®· ký v¨n b¶n sè 417/ CVNH 14 vÒ viÖc h­íng dÉn thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p cÊp b¸ch cña chÝnh phñ vµ thñ t­íng chÝnh phñ liªn quan tíi c«ng t¸c tÝn dông ng©n hµng. Theo ®ã, thèng ®èc ng©n hµng Nhµ n­íc yªu cÇu c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i quèc doanh cã tr¸ch nhiÖm triÓn khai c¸c biÖn ph¸p huy ®éng vèn còng nh­ cho vay vèn theo yªu cÇu b¶o ®¶m ®ñ vèn vµ kÞp thêi ®èi víi c¸c ô ¸n cña c¸c doanh nghiÖp vµ hé s¶n xuÊt. Theo néi dung cña quyÕt ®Þnh trªn th× nh÷ng tr­êng hîp khã kh¨n ph¶i b¸o cµo kÞp thêi ®Ó ®­îc thèng ®èc xem xÐt gi¶i quyÕt. VÒ c¸c ®iÒu kiÖn vay vèn, c«ng v¨n cña thèng ®èc cã ghi: chÝnh phñ ®· quyÕt ®Þnh c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc vay vèn cña ng©n hµng th­¬ng m¹i quèc doanh kh«ng ph¶i thÕ chÊp, kh«ng giíi h¹n theo tû lÖ vèn ®iÒu lÖ cña doanh nghiÖp mµ c¨n cø vµo hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Mét sè ®èi t­îng thuéc doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®­îc c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i quèc doanh cho vay hoÆc b¶o l·nh ®èi víi mét kh¸ch hµng theo nhu cÇu thùc tÕ kh«ng phô thuéc vµo giowis h¹n 10% vèn tù cã vµ quÜ dù tr÷ cña mét ng©n hµng, ®ã lµ vay trung h¹n vµ dµi h¹n cña Nhµ n­íc. ThÕ nh­ng còng kh«ng nªn vay qu¸ nhiÒu bëi v× nÕu vèn kinh doanh chñ yÕu lµ vèn vay th× rñi ro rÊt cao, hoÆc lµ nÕu vèn vay mµ nhiÒu h¬n vèn tù cã th× e ng¹i lµ doanh nghiÖp kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ nî. Nh×n chung vay ®­îc tiÒn cña ng©n hµng còng kh«ng dÔ bëi v× vÒ phÝa c¸c doanh nghiÖp; ph¶i cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh cña c«ng ty vÒ phÝa c¸c ng©n hµng: sau mét lo¹t c¸c sù kiÑn nh­ vô Tamexco, Epco, T¨ng Minh Phung, c«ng ty dÖt Nam §Þnh, ... c¸c ng©n hµng trë nªn rÊt thËn träng dÌ dÆt khi cho vay vµ tÊt yÕu lµ thõa tiÒn ë ng©n hµng nh­ng l¹i thiÕu vèn s¶n xuÊt ë c¸c doanh nghiÖp. Bao giê còng vËy, nguån lùc bªn trong lu«n lu«n chñ yÕu. Vay c¸n bé c«ng nh©n lµ mét biÖn ph¸p kh¶ thi, cã hiÖu qu¶. HiÖn nay vay c¸n bé c«ng nh©n viªn trë thµnh biÖn ph¸p huy ®éng vèn ®­îc ®Ò cÊp tíi nhÊt. Bëi v× nã cã nhiÒu ­u ®iÓm: - Tr¸nh ®­îc nhiÒu thñ tôc phiÒn hµ mÊt nhiÒu thêi gian (khi ®i vay ng©n hµng) -Gi¸m ®­îc c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh kh«ng cÇn thiÕt.’ - Huy ®éng kÞp thêi kh«ng dÒnh dµng, chËm chÔ nh­ ng©n hµng. - T¹o mèi quan hÖ mËt thiÕt gi÷a Ban l·nh ®¹o c«ng ty vµ c¸n bé c«ng nh©n ®ång thêi còng khiÕn cho c«ng nh©n viªn hÕt lßng víi c«ng viÖc vµ víi c«ng ty. §Ó biÖn ph¸p trªn ph¸t huy ®­îc hiÖu qu¶, ®¬n vÞ cÇn gi¶i quyÕt tèt c¸c vÊn d dÒ sau: - Thêi h¹n thanh to¸n ph¶i linh ho¹t t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸n bé c«ng nh©n viªn rót tiÒn vÒ bÊt kú khi nµo cho dï ch­a ®Õn h¹n ®Ó hä gi¶i quyÕt c¸c c«ng viÖc gia ®×nh. - VÊn ®Ò l·i suÊt: phô thuéc vµo hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. - Quan t©m tíi c¶ 3 lîi Ých : lîi Ých cña doanh nghiÖp (vay ®­îc tiÒn) lîi Ých ng­êi lao ®éng (tiÒn l­¬ng) vµ lîi Ých cña Nhµ n­íc (ng©n hµng) khi doanh nghiÖp chiÕm dông vèn cña hä. 2. Ph¸t hµnh cæ phiÕu, tr¸i phiÕu: §©y lµ 2 lo¹i cæ phiÕu mµ c¸c c«ng ty ph­¬ng T©y sö dông. Cßn ë Trung Quèc th× phæ biÕn lµ cæ phiÕu A, cæ phiÕu B. Cßn ë ViÖt nam theo qui chÕ t¹m thêi vÒ viÖc mua cæ phiÕu trong c¸c c«ng ty cæ phÇn ban hµnh kÌm quyÕt ®Þnh sè, 529TC/Q§/TCDN ngµy 31/7/1997 cña Bé tr­ëng tµi chÝnh th× cæ phiÒu cã 2 h×nh thøc: cæ phiÕu ghi danh vµ cæ phiÕu v« danh. Cæ phiªuÝ ghi danh lµ cæ phiÕu cã ghi tªn ng­êi chñ së h÷u trªn tê cæ phiÕu. Cæ phiÕu ghi danh cã 2 lo¹i: cæ phiÕu ghi danh kh«ng chuyÓn nh­îng vµ cæ phiÕu ghi danh chuyÓn nh­îng cã ®iÒu kiÖn (c¸c s¸ng lËp viªn). Cæ phiÕu v« danh lµ cæ phiÕu kh«ng ghi tªn ng­êi chñ së h÷u ®­îc tù do mua b¸n chuyÓn d­îng, thõa kÕ nh­ng ph¶i ®¨ng ký vµo sæ cæ ®«ng cña c«ng ty. Huy ®éng vèn qua ph¸t hµnh cæ phiÕu ph¶i xem xÐt ®Õn nguy c¬ bÞ mua l¹i c«ng ty. Do ®ã cÇn tÝnh ®Õn tû lÖ cæ phÇn tèi thiÓu cÇn duy tr× ®Ó gi÷ v÷ng quyÒn kiÓm so¸t c«ng ty. Tr¸i phiÕu lµ chøng chØ ghi nhËn nî cã l·i suÊt cè ®Þnh trong tõng thêi kú vµ cã qui ®Þnh thêi h¹n thanh to¸n. Mét trong nh÷ng vÊn ®Ò cÇn xem xÐt tr­íc khi ph¸t hµnh lµ lùa chän tr¸i phiÕu nµo phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ cña c«ng ty. Trªn thÞ tr­êng tµi chÝnh ë nhiÒu n­íc hiÖn nay ®ang l­u hµnh mét sè lo¹i tr¸i phiÕu c«ng ty sau: - Tr¸i phiÕu cã l·i suÊt cè ®Þnh lµ lo¹i ®­îc sö dông nhiÒu nhÊt. §Ó huy ®éng vèn trªn thÞ tr­êng b»ng tr¸i phiÕu cÇn tÝnh ®Õn møc ®é hÊp dÉn cña tr¸i phiÕu: l·i suÊt, uy tÝn,... - TR¸i phiÕu cã l·i suÊt th¶ næi: Trong ®iÒu kiÖn cã møc l¹m ph¸t cao vµ l·i suÊt thÞ tr­êng kh«ng æn ®Þnh th× cã thÓ khai th¸c tÝnh ­u viÖt cña lo¹i nµy. - Tr¸i phiÕu cã thÓ thu håi: lo¹i nµy ph¶i ®­îc qui ®Þnh ngay khi ph¸t hµnh ®Ó ng­êi mua tr¸i phiÕu ®­îc biÕt, ph¶i qui ®Þnh râ vÒ thêi h¹n vµ gi¸ c¶. Trªn thùc tÕ nhiÒu nhµ kinh tÕ Mü bµn luËn vÒ vÊn ®Ò lùa chän thêi ®iÓm ph¸t hµnh chøng kho¸n c«ng ty. §iÒu nµy lµ do sù biÕn ®éng cña thÞ gi¸ cæ phiÕu, nhu cÇu tµi chÝnh vµ hiÖu qu¶ ph¸t hµnh t¸c ®éng. C«ng ty cÇn xem xÐt tíi sù c©n b»ng gi­· vèn nî vµ vèn cæ phÇn ®Ó gi÷a v÷ng kh¶ n¨ng thanh to¸n, uy tÝn tµi chÝnh cña c«ng ty, khi tû lÖ nî cã møc thÊpd th× c«ng ty cã thÓ pkh¸t hµnh tr¸i phiÕu (tøc lµ t¨ng kho¶n nî lªn) khi cã nhu cÇu vèn. Cßn nÕu tû lÖ nî cao th× c«ng ty nªn ph¸t hµnh cæ phiÕu. TÊt nhiªn lµ sù c©n b»ng nî - vèn cæ phÇn chØ lµ t­¬ng ®èi. ViÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu, tr¸i phiÕu nh­ ®· tr×nh bµy, trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay th× c«ng ty ch­a thÓ ¸p dông ®­îc nh­ng vÒ l©u dµi ®©y lµ mét biÖn ph¸p tÝch cùc. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay c«ng ty cã thÓ apks dông h×nh thøc sau: Kªu gäi, khuyÕn khÝch c¸c c¸n bé codong nh©n viªn trong c«ng ty gãp vèn vµo mdét lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh nµo ®ã c«ng ty kh«ng h­ëng theo l·i suÊt mµ h­ëng theo lîi nhuËn (theo phÇn ®ãng gãp) ho¹t ®éng kinh doanh. Ph­¬ng ph¸p nµy sÏ thu hót ®­îc nh÷ng ®èi t­îng muèn h­ëng l·i cao nh­ng b¶n th©n hä l¹i kh«ng ®øng ra kinh doanh (v× lýd do c¸ nh©n nµo ®Êy ch¼ng h¹n nh­ tr×nh ®é,...) hä gi¸m chÊp nhËn m¹o hiÓm ®Ó lÊy l·i cao h¬n l·i suÊt göi ng©n hµng. 3. Liªn doanh, liªn kÕt. T×m ®èi t¸c liªn doanh liªn kÕt trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty lµ mét chñ tr­¬ng ®óng ®¾n nh­ng ®Ó thùc hiÖn ®­îc ®iÒu nµy lµ hÕt søc khã kh¨n trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay: VÒ m«i tr­êng trong n­íc : Nhµ n­íc ta chñ tr­¬ng: “lïi vµ d·n tiÕn ®é thi c«ng c¸c c«ng tr×nh ch­a thËt cÇn thiÕt” theo tinh thÇn nghÞ quyÕt Trung ­¬ng 4 cña §¶ng. Do ®ã thÞ tr­êng x©y dùng bÞ thu hÑp. VÒ m«i tr­êng quèc tÕ: Cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ b¾t ®Çu tõ Th¸i Lan sau ®ã lan sang c¸c n­íc Ch©u ¸ khau nh­: Maliaxia, Ind«nexia, Hµn Quèc, NhËt B¶n ®· ¶nh h­ëng ®Õn m«i tr­êng ®Çu t­ Ch©u ¸: Kh«ng chØ tham gia liªn doanh víi c¸c c«ng ty n­íc ngoµi, c«ng ty cßn liªn kÕt víi c¸c doanh nghiÖp trong n­íc, c¸c ®¬n vÞ trong ngµnh x©y dùng: Liªn doanh víi c«ng ty liªn doanh thang m¸y OTIS -LILAMA vµ c«ng ty liªn doanh kÕt cÊu thÐp Pos -Lilama. 4. Tµi s¶n cè ®Þnh thuª tµi chÝnh: Tµi s¶n cè ®Þnh thuª tµi chÝnh lµ tµi s¶n mµ doanh nghiÖp ®i thuª dµi h¹n vµ ®­îc bªn cho thuª trao quyÒn sö dông, qu¶n lý trong thêi gian theo hîp ®ång ký kÕt. TiÒn thu vÒ ®ñ ®Ó c«ng ty tr¶ tiÒn thuª vµ lîi nhuËn tõ kho¶n ®Çu t­ ®ã. H×nh thøc nµy rÊt phæ biÕn trªn thÕ giíi nh­ng ë ViÖt nam xem ra cßn rÊt míi mÎ. C¸c doanh nghiÖp ViÖt nam míi chØ quen h×nh thøc mua s¾m thiÕt bÞ b»ng vèn cña c«ng ty m×nh vµ gÇn ®Çy xuÊt hiÖn thªm h×nh thøc thanh to¸n L/C tr¶ chËm. Tr­íc ®©y ë ViÖt nam hÇu nh­ ch­a cã tæ chøc nµo ®øng ra cho thuª tµi s¶n cè ®Þnh. Nh­ng g©n ®©y th× ®· cã: C«ng ty cho thuª tµi chÝnh ng©n hµng c«ng th­¬ng ViÖt nam. Theo quyÕt ®Þnh sè 53/1998 QD-NH 5 ngµy 26-01-1998 cña Thèng ®èc ng©n hµng Nhµ n­íc ViÖt nam. GiÊy phÐp ho¹t ®éng sè 04GP-CTCTTC ngµy 20-03-1998 do ng©n hµng Nhµ n­íc ViÖt nam cÊp. GiÊy chøng nhËn ®¨ng ký kinh doanh sè 112446 ngµy 28/03/1998 do së kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ Hµ Néi cÊp. Trô së chÝnh:? 18 Phan §×nh Phïng - QuËn Ba §×nh, Hµ Néi. Néi dung ho¹t ®éng, cho thuª tµi chÝnh víi c¸c doanh nghiÖp ®­îc thµnh lËp theo ph¸p luËt ViÖt nam trùc tiÕp sö dông tµi s¶n thuª theo môc ®Ých kinh doanh hîp ph¸p tµi s¶n cho thuª lµ m¸y mãc thiÕt bÞ v µ c¸c ®éng s¶n kh¸c thuéc c¸c ngµnh kinh tÕ. + T­ vÊn cho kh¸ch vÒ nh÷ng ho¹t ®éng vµ dÞch vô cã liªn quan ®Õn nghiÖp vô cho thuª tµi chÝnh. Theo t«i c«ng ty nªn ¸p dông h×nh thøc nµy. C«ng ty còng cã thÓ b¸n gay d©y chuyÒn s¶n xuÊt hiÖn t¹i vµ thuª l¹i nã., 5. Hoµn thiÖn ch­¬ng tr×nh marketing. ThiÕt kÕ hÖ thèng marketing lµ lËp ra mét kÕ ho¹ch marketing -mix. Nã gióp c«ng ty dù ®o¸n ®­îc nhu cÇu cña thÞ tr­êng ®Ó tõ ®ã c«ng ty cã c¸c kÕ ho¹ch kinh doanh cô thÓ, dù tr÷ ®­îc møc vèn cÇn thiÕt. C«ng ty míi thµnh lËp “Ban marketing” theo t«i c«ng ty nªn chó träng vµo c«ng t¸c nµy. 6. Vèn cè ®Þnh. 6.1.Qu¶n lý chÆt chÏ nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh cña c«ng ty. C«ng ty ho¹t ®éng trong lÜnh vùc ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n nªn tµi s¶n cè ®Þnh cña ®¬n vÞ rÊt ®a d¹ng, nhiÒu chñng lo¹i víi gi¸ trÞ t­¬ng ®èi lín, l¹i qu¶n trÝ kh«ng tËp trung. Do vËy cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu nh»m lµm gi¶m mÊt m¸t, h­ háng, t¨ng thêi gian sö dông. BÊt kú tµi s¶n cè ®Þnh nµo ®Òu tr¶i qua mét chu tr×nh nhÊt ®Þnh tõ lóc mua s¾m ®Õn khi bµn giao sö dông, ®­îc sö dông. Bé phËn cã nhu cÇu TSC§ ®Ò nghÞ nªn Gi¸m ®èc. Gi¸m ®èc x¸c nhËn cho bé phËn cã nhu cÇu tµi s¶n cè ®Þnh sau ®ã ®­a giÊy x¸c nhËn nªn kÕ to¸n tr­ëng. KÕ to¸n tr­ëng lÖnh chi tiÒn mua tµi s¶n cè ®Þnh Gi¸m ®èc x¸c nhËn bµn giao TSC§. Khi bµn giao tµi s¶n cè ®Þnh th× bao giê gåm: Tªn bé phËn nhÇn, tªn tµi s¶n cè ®Þnh, m· sè, ký hiÖu n¬i s¶n xuÊt, ngµy th¸ng nhËn, tªn ng­êi nhËn (ký tªn) tªn ng­êi qu¶n lý. Thêi gian qua coiong ty ®· gia m¸y mãc thiÕt bÞ cho c¸c ®éi s¶n xuÊt, giao kho¸n khæi l­îng c«ng viÖc, chÝnh v× vËy mµ viÖc b¶o d­ìng m¸y mãc thiÕt bÞ ®­îc c¸c ®éi thùc hiÖn rÊt tèt. Hä tËn dông c«ng suÊt cña m¸y mãc, t¨ng n¨ng suÊt. ViÖc ¸p dông m« h×nh trªn gióp c«ng ty cã c¨n cø ®Ó qu¶n lý, x¸c ®Þnh ®­îc ®¬n vÞ sö dông, t×nh h×nh sö dông, ®Þa ®iÓm sö dông tõ ®ã cã quyÕt ®Þnh th­ëng ph¹t râ rµng. 6.2. Gi¶m bít hao mßn h÷u h×nh vµ hao mßn v« h×nh: Trong qu¸ tr×nh sö dông, tµi s¶n cè ®Þnh bÞ hao mßn h­ háng dÇn d­íi 2 d¹ng: hoa mßn h÷u h×nh vµ hao mßn v« h×nh. Sù hao mßn tµi s¶n cè ®Þnh tµi kh¸ch yÕu kh¸ch quan. Hoa mßn h­udx h×nh lµ hao mßn do doanh nghiÖp sö dông vµ do m«i tr­êng. Hao mßn v« h×nh lµ hao mßn x¶y ra do tiÕn bé khoa häc kü thuËt lµm cho tµi s¶n cè ®Þnh gi¶m gi¶ hoÆc bÞ lçi thêi. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cÇn nghiªn cøu nh÷ng biÖn ph¸p nh»m gi¶m bít tæn thÊt do hao mßn v« h×nh. CÇn nghiªn cøu nh÷ng biÖn ph¸p lµm gi¶m 2 lo¹i hao mßn trªn trong qu¸ tr×nh sö dông nh­: n©ng cao tr×nh ®é sö dông tµi s¶n cè ®Þnh c¶ vÒ mÆt thêi gian vµ c­êng ®é sö dông, n©ng cao chÊt l­îng, h¹ gi¸ thµnh l¾p ®Æt, tæ chøc tèt c«ng t¸c b¶o qu¶n vµ söa ch÷a m¸y mãc thiÕt bÞ, n©ng cao ý thøc kü thuËt lao ®éng cho c«ng nh©n nh»m thu håi vèn nhan. §Ó thu håi vèn nhanh ®¬n vÞ cã thÓ nghiªn cøu ¸p dông ph­¬ng ph¸p khÊu hao cè ®Þnh. Khai thÊc sö dông hÕt c«ng suaats m¸y mãc thiÕt bÞ, gi¶m chi phÝ khÊu hao trong gi¸ thµnh, g¸n tr¸ch nhiÖm cho tõng ng­êi, tõng ®éi, tõng phßng ban ®Ó cã ý thøc b¶o vÖ tµi s¶n cè ®Þnh. 7. Vèn l­u ®éng: 7.1. Qu¶n lý dù tr÷: Trong qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn cña vèn l­u ®éng phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh th× viÖc tån t¹i vËt t­ ho¹t ®éng , tån kho lµ nh÷ng b­íc ®Öm cÇn thiÕt cho qóa tr×nh ho¹t ®éng b×nh th­êng cuÈ doanh nghiÖp. §èi víi c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ dtn kh«ng thÓ tiÕn hµnh s¶n xuÊt ®Õn ®©u mua ®Õn ®ã mµ cÇn ph¶i cã nguyªn vËt liÖu dù tr÷. Nguyªn vËt liÖu dù tr÷ kh«ng trùc tiÕp t¹o ra lîi nhuËn nh­ng nã cã vai trß rÊt lín ®Ó cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh tiÕn hµnh ®­îc b×nh th­êng. Do vËy nÕu doanh nghiÖp dù tr÷ qu¸ lín sÏ tèn kÐm chi phÝ, ø ®äng vèn, kh¶ n¨ng sinh lêi cña vèn l­u ®éng kÐm, sè vßng lu©n chuyÓn chËm cßn nÕu dù tr÷ qu¸ Ýt sÏ lµm cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh bÞ gi¸n ®o¹n g©y ra hµng lo¹t hËu qu¶ tiÕp theo. 7.2. Qu¶n lý tiÒn mÆt: C«ng ty cã thÓ ¸p dông m« h×nh Miller - orr ®Ó x¸c ®Þnh m­c dù tr÷ tiÒn an toµn bëi v× sö dông m« h×nh nµy rÊt nµy dÔ dµng. Gåm c¸c b­íc sau: B­íc 1: Doanh nghiÖp cÇn x¸c ®Þnh giíi h¹n d­íi cña c©n ®èi tiÒn mÆt giíi h¹n d­íi cung cã thÓ b»ng 0 vµ còng cã thÓ lín h¬n 0 ®Ó b¶o ®¶m møc an toµn tèi thiÓu. B­íc 2: §¬n vÞ cÇn ph¶i ­íc tÝnh ph­¬ng sai cña thu chi ng©n quü. B­íc 3 : Lµ b­íc quan s¸t l·i suÊt vµ chi phÝ giao dÞch cña mçi lÇn mua vµ b¸n chøng kho¸n. B­íc 4 : TÝnh to¸n giíi h¹n trªn vµ møc tiÒn mÆt theo thiÕt kÕ ®ång thêi ®­a ra nh÷ng th«ng tin ®Ó c¸c nh©n viªn tµi chÝnh thùc hiÖn chiÕn l­îc kiÓm so¸t theo giíi h¹n ®­îc ®Þnh bëi m« h×nh Miller - orr. 8. Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp: Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp lµ mét biÖn ph¸p tÝch cùc trong viÖc huy ®éng còng nh­ sö dông vèn v× h×nh thøc nµy gióp doanh nghiÖp tËp trung ®­îc nh©n tµi vËt lùc phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh. Thùc chÊt cña cæ phÇn ho¸ lµ nh»m chuyÓn h×nh thøc kinh doanh mét chñ víi sù së h÷u Nhµ n­íc toµn phÇn doanh nghiÖp thµnh c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷uo h¹n do nhiÒu chñ gãp vèn vµ lªn ®Õn c«ng ty cæ phÇn cã ph¸t hµnh cæ phiÕu vµ tr¸i phiÕu tËo ®iÒu kiÖn ®Ó h×nh thµnh thÞ tr­êng chøng kho¸n ®Ó chuyÓn ph­¬ng thøc vay m­în tõ ng©n hµng sang huy ®éng vèn tõ thÞ tr­êng chøng kho¸n. Tuy nhiªn gi¶i ph¸p cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp kh«ng thÓ ¸p dông trong thêi gian hiÖn t¹i vµo ®¬n vÞ do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸ch quan vµ chñ qu¶nm gi¶i ph¸p nµy sÏ phÊt huy t¸c dông trong mét vµi n¨m tíi: Theo quyÕt ®Þnh 202 - CP cña Thñ t­íng chÝnh phñ ngµy 8 - 6 - 1992 vµ theo nghÞ ®Þnh sè 28/CP ngµy 7-5-1996 th× môc tiªu cña cæ phÇn ho¸: - Huy ®éng vèn míi - ChuyÓn doanh nghiÖp tõ v« chñ sang h÷u chñ - Rót bít vèn trong doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®Çu t­ vµo c¸c ngµnh kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi vµ c¸c xÝ nghiÖp liªn doanh míi. - N©ng cao n¨ng xuÊt lao ®éng vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh phôc vô c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. - T¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ng­êi lao ®éng thùc sù lµm chñ. Nh­ vËy theo môc cæ phÇn ho¸ th× cã thÓ thÊy r»ng vÊn ®Òu hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp Nhµ n­íc cÇn ph¶i ®­îc gi¶i quyÕt mét c¸ch c¬ b¶n sù lùa chän gi¶i ph¸p cæ phÇn ho¸ lµ con ®­êng hiÖu qu¶ ®Ó gi¶i quyÕt ®­îc c¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n trªn ®ång thêi t¹o ra mét m« h×nh doanh nghiÖp h÷u hiÖu trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng vµ ®¸p øng ®­îc c¸c yªu cÇu kinh tÕ hiÖn ®¹i. M« h×nh c«ng ty cæ phÇn cho phÐp thÝch øng víi nh÷ng ®ßi hái cña sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng mµ cacs h×nh thøc kh¸c kh«ng thÓ ®¸p øng ®­îc. C«ng ty cæ phÇn lµ mét lo¹i h×nh ®Æc tr­ng cña c«ng ty ®æi vèn, vèn cña c«ng ty ®­îc chia nhiÒu phÇn b»ng nhau gäi lµ cæ phÇn. Ng­êi së h÷u cæ phÇn gäi lµ cæ ®«ng. Hä chØ chÞu tr¸ch nhiÖm trong ph¹m vi sè cæ phÇn mµ hä së h÷u. Sè l­îng thµnh viªn trong c«ng ty: tèi thiÓu lµ 7 ng­êi. Vai trß cña c«ng ty trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng: Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng khi nÒn s¶n xuÊt ph¸t triÓn ë møc ®é cao ®ßi hßi c¸c nhµ kinh doanh ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh víi qui m« vµ ph¹m vi réng ra kh¶ n¨ng huy ®éng vèn tõ nhiÒu nguån: Ph¸t triÓn c¸c lo¹i. KÕt n¹p thªm c¸c thµnh viªn chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng lu«n tån t¹i qui luËt c¹nh tranh trong ®ã nh÷ng ng­êi th¾ng lÇ nh÷ng ng­êi tr­êng vèn cßn ng­êi thua lµ nh÷ng ng­êi Ýt vèn. Do vËy c¸ thµnh viªn trong c«ng ty cæ phÇn cïng nhau gãp vèn ®Ó cã thÓ th¾ng ®­îc trong ®µ c¹nh tranh nµy. NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng th­êng cã nhiÒu rñi ro, nã cã thÓ t¹o ra c¬ héi tiÒm Èn lîi nhuËn to lín th× nã còng t¹o ra sù rñi ro cao. V× thÕ chia sÎ rñi ro lµ mét nghÖ thuËt cña c¸c nhÇ kinh doanh. §iÒu nµy th× c«ng ty ®¸p øng ®­îc. §ång thêi víi mét c¬ chÕ qu¶n lý hÕt søc mÒm dÎo, n¨ng ®éng, linh ho¹t, c«ng ty lµ h×nh thøc doanh nghiÖp rÊt phï hîp vµ ®¸p øng ®­îc víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. III. mét sè kiÕn nghÞ ®èi víi c¬ quan Nhµ n­íc: Khi mét doanh nghiÖp nµo mµ kh«ng chÞu sù t¸c ®éng cña c¸c nh©n tè cu¶ m«i tr­êng kinh doanh. §iÒu nµy ¶nh h­ëng tíi kh¶ n¨ng s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm cña ®¬n vÞ. M«i tr­êng kinh doanh bao gåm: m«i tr­êng bªn trong vµ m«i tr­êng bªn ngoµi. M«i tr­êng bªn trong doanh nghiÖp lµ nãi tíi ®iÓm m¹nh vµ ®iÓm yÕu cña doanh nghiÖp. Cßn nãi tíi m«i tr­êng bªn ngoµi lµ nh÷ng c¬ héi, nh÷ng nguy c¬, rñi ro mµ doanh nghiÖp gÆp ph¶i. Trong m«i tr­êng bªn ngoµi th× cã m«i tr­êng nÒn kinh tÕ vµ m«i tr­êng ngµnh nh­ng trong phÇn nµy chóng ta chØ ®Ò c©pkj tíi nhãim nh©n tè nhµ n­íc trong m«i tr­êng nÒn kinh tÕ. Nhãm nh©n tè nhµ n­íc gåm cã: hÖ thèng luËt ph¸p, chÝnh s¸ch ®iÒu tiÕt vÜ m« cña Nhµ n­íc. 1. HÖ thèng luËt ph¸p: Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn ®¹i, tÊt c¶ mäi ho¹t ®éng kinh doanh dÒu chÞ sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc th«ng qua hÖ thèng ph¸p luËt. §ã lµ c¸c bé luËt, c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt, v¨n b¶n d­íi luËt cã ý nghÜa nh­ lµ ®iÒu kiÖn ®Ó x¸c lËp vµ æn ®Þnh mèi quan hÖ kinh tÕ ë tÇm vÜ m«, t¹o ra hµnh lang ph¸p lý cho ho¹t ®éng cña c¸c ®¬n vÞ kinh doanh phï hîp víi lîi Ých ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ®Êt n­íc, cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng vµ sù h×nh thµnh, ph¸t triÓn cña c«ng ty cæ phÇn. C«ng ty cæ phÇn sÏ kh«ng thÓ thùc hiÖn ®­îc nÕu nhµ n­íc kh«ng t¹o lËp ra m«i tr­êng ph¸p luËt cµan thiÕt lµm ®iÒu kiÖn vµ c¬ së cho qu¸ tr×nh nµy. Nh×n chung ë c¸c n­íc ph¸t triÓn, c¸c luËt nh­: LuËt c«ng ty, luËt ®Çu t­ trong n­íc vµ n­íc ngoµi, luËt th­¬ng m¹i, luËt lao ®éng vµ b¶o hiÓm, luËt ph¸ s¶n, luËt doanh nghiÖp Nhµ n­íc, luËt thÞ tr­êng chøng kho¸n, ®Ò ®· cã tõng l©u vµ Ýt cã sù thay ®æi. ë ViÖt nam, chÝnh phñ ®· ban hµnh c¸c luËt nh­: LuËt doanh nghiÖp Nhµ n­íc, luËt hîp t¸c x·, luËt doanh nghiÖp t­ nh©n, luËt c«ng ty luËt ph¸ s¶n, luËt thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng, thjuÕ thu nhËp c«ng ty... Vµ míi ®©y (th¸ng 4, th¸ng5) nhµ n­íc ®· ban hµnh ph¸p lÖnh thuÕ tµi nguyªn (söa ®æi), quèc héi tiÕp tôc th«ng qua luËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc (söa ®æi) vµ ®ang tr×nh luËt thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu kú häp thø 3 Quèc héi kho¸ X. §èi víi vÊn ®Ò vèn kinh doanh, m«i tr­êng ph¸p luËt ¶nh h­ëng tíi: - Nhµ n­íc t¹o ra m«i tr­êng ph¸p luËt, c¸c doanh nghiÖp chØ ®­îc ho¹t ®éng trong hµnh lang ph¸p luËt cho phÐp. M«i tr­êng thuËn lîi lµ tiÒn ®Ò, lµ c¬ së ®Ó æn ®Þnh x· héi. Cã æn ®Þnh th× hîp t¸c kinh tÕ víi thÕ giíi míi thuËn llîi, vµ lµ ®iÒu kiÖn thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ViÖt nam. C¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ViÖt nam ®iÒu mµ hä kh«ng yªn t©m ®ã lµ sù thay ®æi, bÊt æn ®Þnh cña c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt. Nãi chung ®iÒu kiÖn kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi kh«ng æn ®Þnh th× rñi ro trong kinh doanh nhiÒu th× sÏ Ýt nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. - T¹o sù b×nh ®¼ng trong kinh doanh. ChØ kinh doanh trªn ph­¬ng diÖn b×nh ®¼ng th× míi cã thÓ ph¸t triÓn. HiÖn nay t×nh tr¹ng hµng nhËp lËu trµn lan, hµng gian lËn th­êng m¹i, hµng gi¶ trµn ngËp thÞ tr­êng g©y kh«ng Ýt khã kh¨n cho c¸c nhµ s¶n xuÊt trong n­íc v× vËy chØ cã ph¸pi luËt nghiªm minh míi t¹o ra sù c¹nh tranh lµnh m¹nh. §èi víi c«ng t¸c qu¶n lý ®Çu t­ vµ x©y dùng ®©y lµ mét lÜnh vùc dÔ ph¸t sinh tiªu cùc v× vËy Nhµ n­íc cÇn tËp trung nghiªn cøu, nhanh chãng hoµn thiÖn c¬ chÕ, chÝnh s¸ch vÒ ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n, söa ®æi NghÞ ®Þnh 42/CP, NghÞ ®Þnh 92/CP, NghÞ ®Þnh 43/CP vµ 93/CP vÒ qu¶n lý ®Çu t­ x©y dùng. Ban hµnh c¸c van b¶n vÒ qu¶n lýo chÊt l­îng x©y dùng, trong ®ã cã bé quy chuÈn x©y dùng ViÖt nam míi ban hµnh s¾p tíi sÏ ban hµnh quy chÕ ®Êu thÇu (®ang tr×nh chÝnh phñ phª duyÖt). 2. ChÝnh s¸ch vÜ m«: C¸c chÝnh s¸ch ®iÒu tiÕt vÜ m« cña Nhµ n­íc ®Òu t¸c ®éng, chi phèi c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. - ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ: lµ chiÕn l­îc vÒ tiÒn tÖ ®èi néi vµ ®èi ngo¹i trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. ChÝnh s¸ch ®iÒu hoµ l­u th«ng tiÒn tÖ trong n­íc ®¶m b¶o sù æn ®Þnh tiÒn tÖ vµ kiÒm chÕ ®Èy luú l¹m ph¸t. ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ ®èi ngo¹i cïng víi chÝnh s¸ch tû gi¸ h­íng vµo môc tiªu phôc vô chÝnh sÊch kinh tÕ ®èi ngo¹i. - ChÝnh s¸ch tû gi¸: ®Èy m¹nh hµng ho¸ xuÊt khÈu, t¨ng xuÊt khÈu ®Ó t¨ng thu ngo¹i tÖ, t¨ng nguån lùc vÒ thanh to¸n quèc tÕ. ChÝnh s¸ch hîp t¸c ®Çu t­ víi n­íc ngoµi, thu hót m¹nh vèn ®Çu t­, t¹o kh¶ n¨ng t¨ng tr­ëng kinh tÕ cao vµ t¹o kh¶ n¨ng t¨ng nguån thu ngo¹i tÖ. - ChÝnh s¸ch vÒ tÝn dông vµ thuÕ; Sím h×nh thµnh quü b¶o l·nh tÝn dông: Khi thùc hiÖn voÝon tÝn dông ­u ®·i Nhµ n­íc nªn giao kÕ ho¹ch n­am sím ®Ó c¸c chñ ®Çu t­ chñ ®éng tÝnh to¸n t×m c¸c nguån vèn kh¸c c©n ®èi ®ñ vèn thùc hiÖn c¸c dù ¸n. 3. C¸c thñ tôc hµnh chÝnh: Khi hÖ thèng c¸c luËt ®· cã th× ®ßi hái ®i kÌm lµ thñ tôc còng ph¶i nhanh gän, kh«ng phiÒn hµ ®Ó kh«ng lµm mÊt c¬ héi kinh doanh cña c¸c nhµ dÇu t­ n­¬c ngoµi vµ c¸c nhµ doanh nghiÖp trong n­íc. Thñ tôc hµnh chÝnh gän nhÑ còng kh«ng ®ång nghiax víi cung c¸ch “mét cöa nhiÒu kho¸” hay “cöa hoÑp”. §©y còng lµ vÊn ®Ò míi ph¸t sinh sau c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh. kÕt luËn Vèn lµ mét yÕu tè cÇn thiÕt kh«ng thÓ thiÕu trong ho¹t ®éng kinh doanh víi ®Ò tµi : “Mét sè gi¶i ph¸p huy ®éng vµ sö dông vèn s¶n xuÊt kinh doanh t¹i c«ng ty l¾p m¸y vµ thÝ nghiÖm c¬ ®iÖn” vµ thêi gian cã h¹n nh­ng ®­îc sù h­íng dÉn cña thÇy gi¸o Mai Xu©n §­îc, cïng víi sô­ gióp ®ì cña Ban l·nh ®¹o vµ sù chØ dÉn tËn t×nh cña c¸c c« chó ë c¸c phßng ban trong c«ng ty l¾p m¸y vµ thÝ nghiÖm c¬ ®iÖn ®· gióp t«i hoµn thµnh ®Ò tµi nµy. §©y lµ t¸c phÈm ®Çu tay, mÆc dï ®· cã nhiÒu cè g¾ng, nh­ng ch¾c ch¾n kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt do thêi gian h¹n chÕ; t«i rÊt mong nhËn ®­îc nhiÒu ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c bËn sinh viªn. Xin ch©n thµnh c¶m ¬n! tµi liÖu tham kh¶o 1. Lý thuyÕt h¹ch to¸n. Nhµ xuÊt b¶n thèng kª - 1992. 2. KÕ to¸n doanh nghiÖp s¶n xuÊt - Nhµ xuÊt b¶n tµi chÝnh-1996. (§Ò c­êng bµi gi¶ng) 3. Tµi chÝnh doanh nghiÖp - PTS L­u ThÞ H­¬ng PTS D­¬ng §øc L©n 4. Gi¸o tr×nh ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh. Nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc - 1997. 5. §Ò c­¬ng bµi gi¶ng m«n ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh tÕ trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt - Nhµ xuÊt b¶n thèng kª - 1995. 6. T¹p chÝ chøng kho¸n ViÖt nam sè 1/1997. 7. Tµi liÖu cña kho¸ ®µo t¹o vÒ qu¶n lý thÞ tr­êng chøng kho¸n t¹i ViÖt nam - Hµ néi ngµy 24/2 - 7/3/1997. Cña Ng©n hµng Nhµ n­íc ViÖt nam, Uû ban chøng kho¸n Nhµ n­íc vµ c«ng ty tµi chÝnh quèc tÕ.