Chuyên đề Một số vấn đề về công tác thu bảo hiểm xã hội ở cơ quan bảo hiểm xã hội huyện Gia Lộc

Để làm tốt công tác thu, lãnh đạo BHXH huyện luôn luôn thống nhất trong công tác chỉ đạo, đề ra các biện pháp cụ thể như: - Mỗi cán bộ phải tăng cường bám sát cơ sở, nắm chắc các biến động về lao động, diễn biến về tiền lương, thường xuyên đôn đốc nhắc nhở đơn vị đóng BHXH, giải quyết kịp thời các chế độ cho người lao động, đặc biệt là chế độ ốm đau, thai sản, quyền lợi khám chữa bệnh BHYT và nghỉ dưỡng sức. - Ban giám đốc hàng ngày, hàng tuần kiểm tra kết quả thu của từng cán bộ để có biện pháp chỉ đạo kịp thời. - Tăng cường phối hợp với các ngành chức năng trên địa bàn huyện tuyên truyền vận động các doanh nghiệp ngoài quốc doanh và các hợp tác xã tham gia BHXH đảm bảo quyền lợi cho người lao động. Chính vì thế mà năm 2005 khai thác được 6 đơn vị ngoài quốc doanh với 159 lao động tham gia BHXH, khai thác được 24 hợp tác xã với số lao động là 166 lao động tham gia BHXH. - Đối với đơn vị còn nợ đọng BHXH kéo dài, lãnh đạo BHXH huyện chủ động đến đơn vị làm việc với lãnh đạo đơn vị để tìm hiểu nguyên nhân từ đó giải thích cho đơn vị hiểu được trách nhiệm thực hiện chế độ chính sách của nhà nước trong đó có việc nộp BHXH đúng quy định. Qua bảng trên thấy rằng số thu BHXH năm sau cao hơn năm trước đặc biệt là năm 2003 và năm 2005 thu BHXH cao hơn năm trước là 1,6 và 1,4 lần có thể tăng thu mạnh là vì các lý do sau: Thứ nhất: qua mỗi năm số đối tượng ngày càng được mở rộng, và số tham gia ngày càng đông hơn. Thứ hai: Sự điều chỉnh mức lương cơ bản của nhà nước thay đổi qua các thời kỳ nhằm đáp ứng nhu cầu sinh hoạt của người dân. Năm 2000 mức lương cơ bản là 180 000 đồng đến năm 2001 tăng lên là 210 000 đồng và đến năm 2003 mức lương tăng lên là 290 000 đồng, tháng 10 năm 2005 mức lương này tăng lên là 350 000 đồng. Thứ ba: Đầu năm 2003 chính phủ ra Nghị định số 01/2003/NĐ-CP về sửa đổi bổ sung đối tượng tham gia BHXH bắt buộc mở rộng cho tất cả các doanh nghiệp ngoài quốc doanh có dưới 10 lao động, hợp tác xã nông nghiệp, diêm nghiệp, cán bộ xã phường, giáo viên mầm non. b. Số lao động, số đơn vị tham gia BHXH từ năm 2001-2005 ở cơ quan BHXH huyện Gia Lộc Bảng 3 Tình hình tham gia BHXH tại BHXH huyện Gia Lộc (2001-2005) Năm Số đơn vị tham gia BHXH Tốc độ tăng liên hoàn (%) Số lao động tham gia BHXH (Người) Tốc độ tăng liên hoàn (%) 2001 69 - 2890 - 2002 81 17,4 2925 1,2 2003 116 43,2 3 774 29 2004 140 20,7 4 649 23,2 2005 177 26,4 4 698 1,1 (Nguồn: BHXH huyện Gia Lộc) Qua bảng trên ta thấy: Số đơn vị và số lao động tham gia BHXH tại cơ quan BHXH huyện Gia Lộc năm sau cao hơn năm trước. Nếu như năm 2001 chỉ có 69 đơn vị tham gia với 2890 người thì đến năm 2005 đã tăng lên là 177 đơn vị với 4698 lao động tham gia BHXH. Nhất là năm 2003 số đơn vị tăng từ 81 đơn vị lên 116 đơn vị, tức là tăng lên 35 đơn vị. mức tăng so với năm 2002 là 43,2%. Đạt được điều này có thể do đầu năm 2003 có chủ trương mở rộng đối tượng tham gia BHXH theo Nghị định số 01/2003/NĐ-CP của chính phủ về việc sửa đổi một số điều lệ của BHXH ban hành kèm theo Nghị định số 12/CP ngày 26/1/1995 của Chính phủ, tất cả mọi người lao động có quan hệ tiền lương, tiền công đều thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc kể cả các doanh nghiệp, các hộ kinh doanh cá thể, tổ hợp tác có sử dụng 1 lao động trở lên có hợp đồng lao động từ ba tháng trở lên đến không thời hạn. Chính vì sự mở rộng đối tượng tham gia như vậy, có thể thấy đối tượng chủ yếu tham gia là lao động của hợp tác xã, cán bộ xã thị trấn, giáo viên mầm non của 25 xã, thị trấn. Ta thấy tốc độ tăng liên hoàn của số đơn vị tham gia BHXH ở các năm là rất cao trong khi đó tốc độ tăng liên hoàn của số lao động tham gia BHXH là thấp hơn rất nhiều. Như năm 2002 tốc độ tăng liên hoàn của số đơn vị tham gia BHXH là 17,4% nhưng tốc độ tăng liên hoàn của số lao động tham gia BHXH chỉ có 1,2% hay năm 2005 tốc độ tăng liên hoàn của số đơn vị tham gia BHXH là 26,4% nhưng tốc độ tăng liên hoàn của số lao động tham gia BHXH là 1,1%. Điều đó chứng tỏ mỗi đơn vị tham gia BHXH tăng thêm có rất ít lao động tham gia BHXH như các hợp tác xã dịch vụ điện mỗi hợp tác xã chỉ có từ 2 đến 3 người. Với những cố gắng nỗ lực của toàn thể cán bộ của huyện đặc biệt là của bộ phận thu trong việc hướng dẫn, đôn đốc các đơn vị sử dụng lao động tham gia BHXH. Trong 11 năm qua BHXH huyện đã góp 1 khoản thu đáng kể vào nguồn thu của huyện. c. Cơ cấu lao động và đơn vị tham gia BHXH Bảng 4 Cơ cấu số lao động tham gia theo khối quản lý tại BHXH huyện Gia Lộc (2003-2005) Khối cơ quan, doanh nghiệp 2003 2004 2005 Số lao động (người) Cơ cấu (%) Số lao động (Người) Cơ cấu (%) Số lao động (người) Cơ cấu (%) DNNN 89 2,36 122 2,62 115 2,45 HCSN 1 919 50,85 2 046 44,00 2 035 43,32 NQD 12 0,32 77 1,66 159 3,38 NCL 250 6,62 317 6,82 380 8,09 Xã-thị trấn 438 11,61 415 8,93 495 10,54 HTX 25 0,66 145 3,12 197 4,19 Khối 3% 1 041 27,58 1 527 32,85 1 317 28,03 Chung 3 774 100 4 649 100 4 698 100 (Nguồn: BHXH huyện Gia Lộc) Qua bảng 4 có thể nhận thấy: - Số lao động tham gia BHXH ở các khối năm sau cao hơn năm trước. Khối HCSN tham gia nhiều nhất trong tất cả các khối và chiếm tỷ lệ cao nhất so với tổng số người tham gia BHXH. Năm 2003 tỷ trọng số lao động của khối HCSN trong tổng số lao động của các khối tham gia BHXH là 50,85% đến năm 2005 giảm xuống còn 43,32%. Sở dĩ như vậy là do số lao động ở khối này tăng lên nhưng chậm hơn so với tốc độ tăng của các khối khác vì khối HCSN mang tính ổn định hơn. - Số lao động ở các khối NQD, HTX, NCL, Xã thị trấn tham gia BHXH không ngừng tăng lên qua các năm. Như khối NQD nếu như năm 2003 chỉ có 12 người tham gia thì đến năm 2005 tăng lên là 159 người tăng 13,3 lần, tương tự khối HTX năm 2003 chỉ có 25 người tham gia thì đến năm 2005 tăng gấp 7,88 lần (197 người). Sở dĩ như vậy là do đầu năm 2003 Chính phủ đã ban hành Nghị định số 01/2003/NĐ-CP về việc mở rộng các đối tượng tham gia BHXH bắt buộc kể cả các doanh nghiệp các hộ kinh doanh cá thể có sử dụng 1 lao động trở lên, các tổ hợp tác, giáo viên mầm non, cán bộ xã thị trấn… - Khối 3% là khối mà đối tượng là các đại biểu hội đồng nhân dân xã thị trấn, thân nhân sĩ quan. Do đặc điểm của đối tượng đại biểu hội đồng nhân dân xã là không ổn định có thể khoá này họ trúng cử nhưng đến khoá sau họ lại không trúng cử nữa vì vậy họ chỉ tham gia 3% vào quỹ khám chữa bệnh. Đối với đại biểu hội đồng nhân dân xã họ tham gia 3% tiền lương của họ vào quỹ khám chữa bệnh, còn đối với thân nhân sĩ quan là cha mẹ, con của những sĩ quan quân đội họ tham gia 3% của mức lương tối thiểu vào quỹ khám chữa bệnh. Số lao động ở khối này tham gia BHXH cũng tương đối lớn chỉ sau khối HCSN. Bảng 5 Cơ cấu số đơn vị tham gia theo khối quản lý tại BHXH huyện Gia Lộc (2003-2005) Khối cơ quan, doanh nghiệp 2003 2004 2005 Số đơn vị tham gia BHXH Cơ cấu(%) Số đơn vị tham gia BHXH Cơ cấu(%) Số đơn vị tham gia BHXH Cơ cấu(%) DNNN 3 2,59 4 2,86 4 2,26 HCSN 63 54,31 65 46,42 67 37,85 NQD 1 0,86 4 2,86 6 3,39 NCL 18 15,52 24 17,14 26 14,69 Xã-thị trấn 13 11,21 20 14,29 25 14,12 HTX 6 5,17 14 10,00 24 13,56 Khối 3% 12 10,34 15 10,71 25 14,12 Chung 116 100 140 100 177 100 (Nguồn: BHXH huyện Gia Lộc) Qua bảng trên ta thấy: - Tổng số đơn vị tham gia BHXH tăng dần trong ba năm, năm 2004 tăng so với năm 2003 là 24 đơn vị năm 2005 tăng so với năm 2004 là 37 đơn vị tính đến năm 2005 thì số đơn vị HCSN chiếm con số lớn nhất là 67 đơn vị và số đơn vị là DNNN, NQD chiếm con số nhỏ nhất, điều này cũng phù hợp với huyện Gia Lộc vì là một huyện cách xa trung tâm thành phố và các khu công nghiệp cho nên các doanh nghiệp chiếm con số nhỏ và chủ yếu là các đơn vị HCSN. - Số đơn vị thuộc khối HCSN tham gia BHXH trong tổng số đơn vị tham gia BHXH tại BHXH huyện Gia Lộc trong ba năm liên tiếp từ năm 2003 đến năm 2005 là giảm dần năm 2003 là 54,31% đến năm 2005 giảm xuống còn 37,85%. Điều này cho thấy tuy rằng số đơn vị tăng lên nhưng tốc độ tăng chậm hơn so với các khối khác. Cũng nhận thấy rằng số đơn vị tham gia BHXH thuộc khối HCSN trong tổng số đơn vị tham gia BHXH chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tất cả các khối. - Số đơn vị thuộc khối HTX, NCL, xã thị trấn không ngừng tăng lên trong ba năm qua sở dĩ như vậy là do có Nghị định 01/2003/NĐ-CP của Chính phủ về việc mở rộng đối tượng tham gia BHXH. d. Kết quả thu BHXH khối NQD Bảng 6 Tình hình tham gia BHXH của DN NQD ở BHXH huyện Gia Lộc (2003-2005) Chỉ tiêu Năm Số đơn vị Tốc độ tăng liên hoàn số đơn vị (Lần) Số lao động (Người) Tốc độ tăng liên hoàn số lao động(Lần) Quỹ lương (Triệu đồng) BHXH phải thu (Triệu đồng) Số nợ đọng (Triệu đồng) 2003 1 - 12 - 60,3 13,87 1,50 2004 4 4 77 6,42 408,65 94,00 1,85 2005 6 1,5 159 2,06 753,69 173,35 2,30 (Nguồn: BHXH huyện Gia Lộc) Do đặc điểm của huyện Gia Lộc là người dân chủ yếu sống bằng nghề nông nghiệp do đó có rất ít các doanh nghiệp sản xuất đóng trên địa bàn huyện vì vậy số doanh nghiệp NQD chiếm tỷ lệ nhỏ nhất trong tổng số đơn vị tham gia BHXH trong huyện. Qua bảng trên ta thấy số doanh nghiệp NQD tham gia BHXH ở huyện Gia Lộc liên tục tăng trong ba năm qua. Các doanh nghiệp trên đóng BHXH 23% quỹ lương. - Nếu như năm 2002 huyện Gia Lộc không có một doanh nghiệp NQD nào tham gia BHXH thì đến năm 2003 đã có 1 doanh nghiệp tham gia và đến năm 2005 con số đó đã tăng lên là 6 đơn vị đó là một con số đáng mừng đối với BHXH huyện Gia Lộc. Mặt khác, số lao động tham gia BHXH ở khối DN NQD năm 2003 chỉ có 12 người con số này đã tăng lên là 159 người vào năm 2005 gấp 7,88 lần. - Số phải thu BHXH cũng tăng qua các năm là vì: do số đơn vị tham gia tăng làm cho số lao động tham gia BHXH cũng tăng lên, mặt khác năm 2005 mức lương tối thiểu tăng từ 290000 đồng lên 350 000 đồng do vậy làm cho quỹ lương của các đơn vị NQD tăng dẫn đến số phải thu BHXH tăng mạnh. - Tỷ lệ nợ đọng của các doanh nghiệp NQD giảm qua các năm nếu như năm 2003 tỷ lệ nợ đọng của doanh nghiệp NQD là 10,81% thì đến năm 2005 tỷ lệ này giảm xuống còn 1,33% đó là do các doanh nghiệp làm ăn có hiệu quả. Các doanh nghiệp này chủ yếu là doanh nghiệp chế biến nông lâm sản, những năm vừa qua do thời tiết thuận lợi nên năng suất thu hoạch các loại rau, củ, quả của các hộ nông dân trong huyện cao vì vậy đã tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp chế biến. e. Kết quả thu BHXH khối HCSN. Nguồn thu từ đối tượng tham gia BHXH giữ vị trí chính trong tổng quỹ BHXH, trong đó nguồn thu từ khối HCSN chiếm tỷ lệ cao nhất trong tất cả các khối tham gia BHXH ở huyện Gia Lộc, điều đó là phù hợp với đặc điểm của huyện Gia Lộc. Có thể nói khối HCSN là khối mang tính ổn định nhất, công việc của họ dễ quản lý, tạo điều kiện cho việc quản lý đối tượng tham gia BHXH. Không như các khối doanh nghiệp khác, công tác thu BHXH ở khối này được thực hiện một cách dễ dàng. Việc tham gia BHXH của đối tượng cũng không phải thực hiện qua nhiều khâu phức tạp vì hầu như họ ý thức được vai trò cũng như trách nhiệm của mình. Chính vì vậy trong những năm qua số đơn vị có tăng nhưng tăng rất ít và số lao động tham gia có tăng nhưng tăng không đáng kể. Bảng 7 Tình hình tham gia BHXH khối HCSN tại BHXH huyện Gia Lộc (2001-2005) Chỉ tiêu Năm Số đơn vị tham gia BHXH Số lao động tham gia BHXH (Người) Số thu BHXH (Triệu đồng) Tốc độ tăng liên hoàn của số thu (%) 2001 54 1 745 3 250 - 2002 58 1 825 3 410 4,90 2003 63 1 919 4 237 24,25 2004 65 2 046 4 260 0,54 2005 67 2 035 5 080 19,25 (Nguồn: BHXH huyện Gia Lộc) Qua bảng số liệu trên ta thấy: - Số lao động và số đơn vị tham gia BHXH ở khối HCSN là tương đối ổn định năm sau cao hơn năm trước là không đáng kể. - Số thu BHXH tăng liên tục qua các năm vì số đơn vị và số lao động tham gia BHXH tăng qua các năm đồng thời quỹ lương cũng tăng lên do mức lương tối thiểu tăng đặc biệt là năm 2003 và năm 2005. Mức lương tối thiểu của năm 2000 là 180 000 đồng đến năm 2001 tăng lên là 210 000 đồng và đến năm 2003 mức lương tăng lên là 290 000 đồng, tháng 10 - 2005 mức lương cơ bản tăng lên là 350 000 đồng do đó mà quỹ lương của năm 2003 và 2005 tăng vọt so với năm trước đó. Nếu như năm 2002 quỹ lương là 14 826 triệu đồng thì năm 2003 quỹ lương tăng lên là 18 422 triệu đồng tăng lên 1,24 lần, tương tự năm 2005 quỹ lương tăng từ 18 522 triệu đồng lên 22 087 triệu đồng tăng lên 1,19 lần. Chính vì vậy, số thu BHXH năm 2003, 2005 tăng nhiều nhất trong 5 năm qua năm 2003 tăng hơn so với năm 2002 là 24,25% năm 2005 tăng hơn so với năm 2004 là 19,25% điều đó là rất phù hợp vì số tiền BHXH phải thu là 23% quỹ lương của đơn vị đó. f. Số thu và cơ cấu thu theo từng khối Bảng 8 Kết quả thu BHXH tại BHXH huyện Gia Lộc theo các khối (2003-2005) Đơn vị: Triệu đồng Khối cơ quan, đơn vị 2003 2004 2005 DNNN 308,93 227,02 305,61 NQD 13,87 94,00 173,35 HCSN 4 237,05 4 260,32 5 080,45 NCL 1 500,23 1 950,25 2 980,26 Xã-Thị trấn 1 925,22 2 342,68 3 820,29 HTX 30,28 90,35 250,35 Khối 3% 44,42 151,38 109,69 Tổng 8 060 9 116 12 720 (Nguồn: BHXH huyện Gia Lộc) Qua bảng trên ta thấy: - Tổng số thu mà BHXH huyện Gia Lộc đã thực hiện các khối quản lý có sự tham gia là khác nhau. Về số tuyệt đối khối HCSN đóng góp vào tổng số thu là lớn nhất sau đó là khối xã- thị trấn thứ ba là khối NCL số thu này tăng dần qua qua các năm. - Khối HCSN có số thu là lớn nhất trong tất cả các khối và chiếm khoảng gần 50% so với tổng số thu BHXH. Số thu BHXH ở khối này tăng nhưng tăng chậm hơn so với khối khác vì khối này mang tính ổn định hơn, số lao động biến động ít hơn so với các khối khác. - Khối 3% có số thu BHXH là thấp nhất mặc dù số người tham gia chỉ đứng sau khối HCSN. Sở dĩ như vậy là vì mức đóng của các đối tượng này là có 3% tiền lương hoặc mức lương tối thiểu vào quỹ khám chữa bệnh. - Các khối NQD, HTX, NCL, Xã thị trấn số thu BHXH tăng rất mạnh qua ba năm. Như khối NQD nếu như năm 2003 số thu BHXH là 13,87 triệu đồng thì đến năm 2005 con số này đã tăng gấp 12,5 lần (173,35 triệu đồng), hay là khối HTX số thu BHXH ở khối này cũng tăng rất mạnh năm 2005 tăng gấp 8,3 lần số thu năm 2003. Có được kết quả này là do có Nghị định 01/2003/NĐ-CP của Chính phủ về việc mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, nên số đơn vị tham gia BHXH tăng lên làm cho số người tham gia BHXH cũng tăng lên. Mặt khác do có sự điều chỉnh mức lương tối thiểu qua các thời kỳ. Bảng 9 Cơ cấu thu BHXH theo từng khối tại BHXH huyện Gia Lộc (2003-2005) Đơn vị: % Khối cơ quan đơn vị 2003 2004 2005 DNNN 3,83 2,49 2,4 NQD 0,17 1,03 1,36 HCSN 52,57 46,73 39,94 NCL 18,61 21,39 23,43 Xã-Thị trấn 23,89 25,70 30,03 HTX 0,38 0,99 1,97 Khối 3% 0,55 1,66 0,86 (Nguồn: BHXH huyện Gia Lộc) Qua bảng trên ta thấy: Tổng số thu BHXH huyện Gia Lộc thì số thu khối HCSN là lớn nhất nên chiếm tỷ trọng lớn trong tổng số thu. Tuy nhiên có thể thấy xu hướng giảm dần ở khối này mặc dù về số tuyệt đối là tăng lên điều này cho thấy số thu của khối này tăng lên nhưng chậm hơn so với tốc độ tăng của các khối khác vì khối HCSN luôn mang tính ổn định hơn. Trong khi đó hai khối là khối NCL và khối xã - thị trấn có xu hướng tăng lên và tăng lên rất mạnh. Năm 2003 khối xã - thị trấn đóng góp vào tổng số thu là 23,89% đến năm 2005 đã lên tới 30,03% tương tự khối NCL năm 2003 đóng góp vào tổng số thu là 18,61% đến năm 2005 lên tới 23,43%. Sở dĩ như vậy là do số lao động tham gia BHXH ở hai khối này liên tục tăng lên trong ba năm vừa qua. g. Kết quả thu BHYT bắt buộc Bảo hiểm y tế là một chính sách nhân đạo của Đảng và Nhà nước nhằm hỗ trợ người lao động khi họ bị ốm đau, bệnh tật, giúp họ giải quyết khó khăn trong việc trang trải chi phí khám chữa bệnh, từ đó nhanh chóng phục hồi sức khoẻ, tái tạo sức lao động. Trước năm 2002 BHYT hoạt động tách rời với BHXH và được thực hiện dưới hai hình thức bắt buộc và tự nguyện. Đầu năm 2002 ngành BHXH Việt Nam có bước tiến mới Quyết định số 20/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 24/1/2002 về việc chuyển BHYT sang BHXH Việt Nam. Đến năm 2005 là năm thứ 3 thực hiện chính sách BHXH bao gồm cả BHYT, về công tác chuyên môn đã đi vào ổn định, tạo điều kiện để các bộ phận hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Các đối tượng thu BHXH của BHXH huyện Gia Lộc rất nhiều, có bốn đối tượng chính là đối tượng tham gia đóng góp 23% quỹ lương, 20% quỹ lương (đối tượng này không tham gia BHYT), 18% quỹ lương, và cả đối tượng chỉ tham gia riêng phần BHYT với mức là 3%. Như vậy, BHXH phải quản lý thêm rất nhiều đối tượng mặc dù khối lượng công việc lúc chưa sáp nhập rất đồ sộ. Bảng 10 Kết quả thu BHXH với mức 3% quỹ khám chữa bệnh ở BHXH huyện Gia Lộc (2003-2005) Năm Số người tham gia Quỹ lương (Triệu đồng) BHXH phải thu (Triệu đồng) 2003 1041 1 480,74 44,42 2004 1527 5 046,00 151,38 2005 1317 3 656,18 109,68 (Nguồn: BHXH huyện Gia Lộc) Qua bảng trên ta thấy: các đối tượng này chỉ tham gia BHYT không tham gia BHXH nên phần phải thu BHXH không nhiều, năm 2005 còn giảm so với năm 2004 vì số người tham gia giảm 210 người sở dĩ như vậy là vì đối tượng tham gia là thân nhân sĩ quan giảm mạnh từ 1191 xuống còn 988 người vì chết đi và một số lý do khác như chuyển nơi ở khác. 2.2 Đánh giá kết quả thu BHYT tự nguyện. Bên cạnh việc thực hiện thu hình thức BHYT bắt buộc, trong các năm gần đây BHXH huyện Gia Lộc đang thực hiện hình thức BHYT tự nguyện cho người dân bước đầu đã đạt kết quả khích lệ. Trong nền kinh tế đang trên đà phát triển và có sự thay đổi giá trị đồng tiền. Giá cả trên thị trường cao đặc biệt là giá cả về thuốc chữa bệnh, viện phí khi vào viện do đó để tạo điều kiện cho người dân giảm gánh nặng khi không may bị bệnh khả năng chi trả khó khăn. Chính vì vậy, có thể nói BHYT là một chính sách cần phải được thực hiện cho toàn dân. Năm 2005 tiếp tục triển khai BHYT tự nguyện, theo thông tư liên tịch số 77/2003/TTLT-BTC-BYT ngày 7/8/2003 của Bộ tài chính- Bộ Y tế V/v: Hướng dẫn thực hiện BHYT tự nguyện, Nghị định 63/2005/NĐ-CP ngày 16/5/2005 của Chính phủ ban hành điều lệ BHYT, Tỉnh uỷ Hải Dương ra chỉ thị số 40/CT-TU ngày 18/3/2004, UBND tỉnh ban hành văn bản số 703/CV-UB ngày 25/8/2003 chỉ đạo triển khai công tác BHYT tự nguyện, tiến tới BHYT toàn dân. UBND huyện Gia Lộc có chỉ thị số 01/CT-UBND ngày 12/0/2005 về việc chỉ đạo thực hiện BHYT tiến tới BHYT toàn dân và kiện toàn ban chỉ đạo thực hiện BHYT tự nguyện, đã chỉ đạo các xã, thị trấn và cơ quan đoàn thể đi vào hoạt động bước đầu có hiệu quả BHXH huyện Gia Lộc phối hợp với các cơ quan, đoàn thể, tổ chức chính trị xã hội, chính quyền các địa phương, trường học thực hiện tuyên truyền với người dân và học sinh với phương trâm lãnh đạo, đảng viên gương mẫu thực hiện trước, trên cơ sở đó người dân thấy được tính ưu việt của chính sách BHYT và tích cực tham gia BHYT. BHXH huyện Gia Lộc phối kết hợp với đài truyền thanh huyện nhà tuyên truyền trên hệ thống đài truyền thanh các xã, thị trấn, phát 70 000 tờ rơi tuyên truyền tới từng người dân, học sinh trên địa bàn huyện. a. Kết quả thu BHYT tự nguyện Bảng 11 Kết quả thu BHYT tự nguyện tại BHXH huyện Gia Lộc (2003-2005) Chỉ tiêu 2003 2004 2005 1. Số người tham gia (Người) 445 2 130 5 465 2. Số thu BHYT tự nguyện (Triệu đồng) 21,49 89,75 237,03 (Nguồn: BHXH huyện Gia Lộc) Qua bảng trên ta thấy: Số người tham gia BHYT tự nguyện ở huyện Gia Lộc ngày càng tăng nếu như năm 2003 toàn huyện chỉ có 445 người tham gia BHYT tự nguyện thì đến năm 2005 con số này đã lên tới 5 465 người tham gia gấp 12,3 lần. Chính vì vậy, số thu cũng tăng lên qua các năm số thu năm 2005 gấp 11 lần số thu năm 2003. Điều đó chứng tỏ công tác tuyên truyền cho người dân và các bậc phụ huynh của các cán bộ trong cơ quan BHXH huyện Gia Lộc đạt kết quả rất tốt, từ đó làm cho họ nhận thức được ý nghĩa quan trọng của BHYT đối với cuộc sống của họ. Để đạt được kết quả như trên BHXH huyện Gia Lộc đã phối hợp với chính quyền địa phương, các nhà trường tuyên truyền về ý nghĩa của BHYT đối với mỗi người dân. Các hình thức tuyên truyền như: tuyên truyền qua phương tiện thông tin đại chúng, qua các buổi họp xã viên, các buổi họp phụ huynh học sinh đầu năm học… Mặc dù, số người tham gia BHYT tự nguyện năm sau cao hơn năm trước nhưng ở huyện Gia Lộc học sinh tham gia BHYT chỉ đạt 35%, hội đoàn thể tham gia chỉ đạt 25% đây là một con số còn ít ỏi so với tiềm năng. Đặc biệt đối với khối học sinh thì số lượng học sinh tham gia bảo hiểm thân thể nhiều gấp đôi số học sinh tham gia BHYT, sở dĩ như vậy là vì: - thứ nhất, mức đóng bảo hiểm thân thể ít hơn mức đóng BHYT. - Thứ hai, nhận thức của các bậc phụ huynh về ý nghĩa của BHYT còn hạn chế, họ nghĩ đóng bảo hiểm thân thể nếu chẳng may bị tai nạn xảy ra với con mình thì sẽ nhận được một khoản bồi thường lớn hơn số tiền mà họ đóng. Còn đóng BHYT thì mỗi khi con ốm chỉ được mấy viên thuốc, mà thủ tục khám chữa bệnh lại rườm rà. - Thứ ba, mua bảo hiểm thân thể là của Bảo Việt, Bảo Việt đã có chính sách ưu đãi đối với các trường mà học sinh mua bảo hiểm thân thể đạt tỷ lệ cao như ngày Nhà giáo Việt Nam, ngày khai giảng năm học mới Bảo Việt đã đến chúc mừng tặng hoa tặng quà…Chính vì vây, các giáo viên thường động viên các bậc phụ huynh nếu không có điều kiện thì ít nhất cũng nên mua bảo hiểm thân thể cho các em còn nếu có điều kiện thì nên mua cả hai loại hình bảo hiểm. Do đó, số phụ huynh chọn mua bảo hiểm thân thể cho các em lớn hơn mua BHYT. b. Kết quả thu BHYT tự nguyện theo khối Bảng 12 Kết quả thu BHYT tự nguyện theo khối tại BHXH huyện Gia Lộc (2003-2005) Khối 2003 2004 2005 Số người tham gia (Người) Số thu BHYT tự nguyện (Triệu đồng) Số người tham gia (Người) Số thu BHYT tự nguyện (Triệu đồng) Số người tham gia (Người) Số thu BHYT tự nguyện (Triệu đồng) Hộ gia đình 35 2,52 75 5,40 466 33,55 Hội đoàn thể 117 8,42 288 20,75 636 45,8 Học sinh 293 10,55 1 767 63,61 4 346 156,46 Thân nhân người lao động 0 0 0 0 17 1,22 (Nguồn: BHXH huyện Gia Lộc) Qua bảng trên ta thấy: Số người tham gia BHYT tự nguyện chủ yếu là đối tượng học sinh và số học sinh tham gia ngày càng tăng nếu như năm 2003 có 293 học sinh tham gia thì năm 2005 đã có 4 346 học sinh tham gia gấp 14,8 lần điều đó chứng tỏ nhận thức của các bậc phụ huynh ngày càng thấy được ý nghĩa của BHYT đối với con em họ. Tương tự các hộ gia đình, các hội đoàn thể số người tham gia BHYT tự nguyện cũng tăng qua ba năm. Đặc biệt đối với hộ gia đình năm 2005 số người tham gia BHYT tự nguyện tăng gấp 13,3 lần năm 2003. Đối với hội đoàn thể năm 2005 số người tham gia BHYT tự nguyện tăng gấp 5,4 lần năm 2003. Điều đó chứng tỏ nhận thức của người dân về ý nghĩa của BHYT ngày càng nâng cao và hiệu quả công tác tuyên truyền của cán bộ trong cơ quan BHXH huyện Gia Lộc. Theo Quyết định 1055/QĐ-BHXH-TN của Tổng giám đốc BHXH Việt nam về việc duyệt mức đóng BHYT tự nguyện, theo Quyết định này thì đối với hộ gia đình, hội đoàn thể ở khu vực nông thôn là 72 000 đồng/người/năm còn đối với học sinh ở khu vực nông thôn mức đóng là 36000 đồng/người/năm. Nhưng năm đến bắt đầu 1/1/2006 thực hiện Quyết định số 4405/QĐ-BHXH ngày 24/10/2005 của Tổng giám đốc BHXH Việt Nam về việc mức đóng BHYT tự nguyện, theo Quyết định này thì đối với hộ gia đình, hội đoàn thể, thân nhân người lao động ở khu vực nông thôn là 100000 đồng/người/năm còn đối với học sinh mức đóng là 45 000 đồng/người/năm. Bắt đầu từ năm 2004 thực hiện công văn số 1246/BHXH-TN ngày 22/4/2004 về việc thực hiện BHYT tự nguyện cho thân nhân người lao động. Nếu như năm 2004 tại BHXH huyện Gia Lộc chưa triển khai được BHYT tự nguyện cho thân nhân người lao động thì đến năm 2005 số đối tượng này tham gia là 17 người đây là con số còn khiêm tốn nhưng cũng là kết quả đáng khích lệ. 2.3 Thực trạng quản lý thu BHXH tại BHXH huyện Gia Lộc. a. Kết quả cấp sổ BHXH Đây là việc làm thường xuyên, liên tục, chứng nhận việc thu nộp BHXH của người lao động đồng thời là cơ sở để giải quyết chế độ chính sách BHXH khi người lao động bị ốm đau, thai sản, nghỉ hưởng chế độ BHXH. BHXH huyện Gia Lộc thực hiện và hướng dẫn các đơn vị làm tốt công tác cấp sổ, quản lý sổ BHXH tại cơ quan và các đơn vị tham gia BHXH. Thực trạng do nhiều nguyên nhân nên khi triển khai cấp và ghi sổ BHXH, còn một số sổ BHXH chưa được xác nhận hết thời gian công tác chủ yếu là cán bộ xã và giáo viên các trường tiểu học có thời gian làm giáo viên dạy vỡ lòng. Năm qua BHXH huyện Gia Lộc đã chủ động tham mưu với lãnh đạo cấp uỷ và chính quyền địa phương, phối hợp với các đơn vị hướng dẫn tìm kiếm bổ sung chứng lý làm cơ sở xác định thời gian công tác tham gia BHXH, tháo gỡ khó khăn để hoàn thành công tác ghi sổ BHXH, giải quyết chế độ BHXH cho người lao động Bảng 13 Kết quả công tác cấp sổ BHXH tại BHXH huyện Gia Lộc (2001-2005) Năm Chỉ tiêu 2001 2002 2003 2004 2005 Số sổ BHXH 95 150 380 350 256 (Nguồn: BHXH huyện Gia Lộc) Trong những năm qua BHXH huyện Gia Lộc đã cơ bản cấp xong sổ cho người lao động tham gia BHXH. Năm 2003 là năm cấp nhiều sổ nhất cho người lao động vì năm 2003 là năm đối tượng tham gia BHXH bắt buộc được mở rộng khi có Nghị định số 01/2003/NĐ-CP của Chính phủ. Trong quá trình triển khai, tổ chức thực hiện các cán bộ trong cơ quan đặc biệt là cán bộ phòng thu luôn luôn đoàn kết, học hỏi kinh nghiệm của các huyện khác, đồng thời có sự kết hợp chặt chẽ giữa cơ quan với đơn vị sử dụng lao động từng bước hoàn chỉnh đưa công tác cấp, quản lý, ghi sổ BHXH cho người lao động vào nề nếp, khoa học theo đúng quy định của BHXH Việt Nam. Năm 2005 công tác cấp và chốt sổ BHXH đã cải tiến nề lối làm việc để việc cấp sổ được thuận lợi nhanh chóng giúp các đơn vị quản lý lao động tốt hơn, mặt khác tạo lòng tin và khuyến khích người lao động tích cực tham gia BHXH. b. Tình hình nợ đọng BHXH tại cơ quan BHXH huyện Gia Lộc. Bảng 14 Tình hình nợ đọng BHXH tại BHXH huyện Gia Lộc (2001-2005) Năm Số tiền nợ đọng (Triệu đồng) Số tiền BHXH phải thu (Triệu đồng) Số tiền BHXH đã thu (Triệu đồng) Tỷ lệ nợ đọng (%) 2001 143,15 4 337 4380 3,3 2002 120,75 4 830 5036 2,5 2003 267,65 7 648 8060 3,5 2004 195,45 8 500 9116 2,3 2005 215,00 11 945 12720 1,8 (Nguồn: BHXH huyện Gia Lộc) Qua bảng trên ta thấy: - Năm 2001 và năm 2003 tỷ lệ nợ đọng BHXH ở BHXH huyện Gia Lộc là lớn nhất (trên 3%). Năm 2005 tỷ lệ nợ đọng là nhỏ nhất. Số tiền nợ đọng chủ yếu tập trung vào khối NCL- khối này chủ yếu là giáo viên mầm non, thu nhập của các cô là do các cháu đóng góp nên việc đóng góp của các cháu còn chậm thậm trí là không đóng góp, hơn nữa trên thực tế thì các cô tự đóng cả 23% tiền lương hàng tháng trích cho BHXH, chỉ có một số trường thì UBND xã sẽ đóng cho các cô 17% còn lại các cô sẽ đóng 6%. Mặt khác lương của các cô giáo mầm non ở nông thôn lại thấp khoảng 350000 đồng/tháng nếu trích 23% tiền lương (80 500 đồng) đóng BHXH là tương đối lớn số tiền còn lại chưa đảm bảo cuộc sống sinh hoạt, vì vậy khối này số tiền nợ đọng BHXH là lớn nhất. - Nhìn vào bảng trên ta thấy các năm qua số tiền BHXH đã thu lớn hơn số tiền BHXH phải thu, số tiền thừa ra lớn hơn so với số tiền còn nợ đọng (trừ năm 2001) như vậy, tính cho toàn bộ các đơn vị tham gia BHXH thì không có nợ đọng. Đó cũng là sự cố gắng của cán bộ công nhân viên trong cơ quan đặc biệt là cán bộ phòng thu luôn luôn có chiến dịch đốc thu, tuyên truyền về chính sách BHXH cho người lao động… - Năm 2003 tỷ lệ nợ đọng là cao nhất vì năm 2003 là năm mà Chính phủ ban hành Nghị định số 01/2003/NĐ-CP về việc mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc cho nên việc khai báo tăng số người tham gia BHXH còn chậm ở các đơn vị sử dụng lao động. 2.4 Đánh giá về công tác thu BHXH tại BHXH huyện Gia Lộc a. Kết quả đã đạt được - BHXH huyện Gia Lộc coi công tác thu BHXH là nhiệm vụ trọng tâm của ngành, thực hiện tốt công tác thu BHHX, BHYT là đảm bảo nguồn thu cho ngân sách Nhà nước đồng thời là cơ sở để giải quyết chế độ, chính sách cho người tham gia BHXH, BHYT và người hưởng chính sách cho người lao động tham gia BHXH, BHYT trên địa bàn huyện. - BHXH huyện Gia Lộc chỉ đạo và thực hiện thu đúng, thu đủ, kịp thời theo số phải thu BHXH, BHYT và coi trọng việc mở rộng đối tượng tham gia BHXH nên số lao động và số tiền thu BHXH, BHYT tăng cao hơn năm trước, được đối tượng đồng tình hưởng ứng tham gia - BHXH huyện Gia Lộc bằng nhiều biện pháp tuyên truyền chính sách BHXH, BHYT cho người lao động nắm được chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước về chính sách BHXH, BHYT đồng thời phối hợp với các đơn vị tìm cách tháo gỡ khó khăn, hoàn thành nhiệm vụ. * Có được kết quả như vậy là do: - Có sự quan tâm lãnh đạo, tạo điều kiện của Huyện uỷ, HĐND, UBND huyện Gia Lộc, sự chỉ đạo trực tiếp của BHXH tỉnh Hải Dương, sự phối kết hợp của các ngành, chính quyền các địa phương, đơn vị, trường học, đặc biệt là hội phụ nữ, hội nông dân, hội chữ thập đỏ và một số trường học tích cực trong việc tuyên truyền và thực hiện chế độ BHXH, BHYT tự nguyện. - Hệ thống văn bản chỉ đạo của Đảng, chính quyền, công văn hướng dẫn thực hiện chế độ BHXH,BHYT của các ngành khá đầy đủ tạo điều kiện thuận lợi cho việc tuyên truyền, triển khai và tổ chức thực hiện chế độ BHXH, BHYT trên địa bàn huyện. - Các cán bộ bảo hiểm ở cơ quan BHXH huyện Gia Lộc luôn đoàn kết nhận thức rõ ràng nhiệm vụ thu là nhiệm vụ trọng tâm, là nhiệm vụ tiên quyết cho các nhiệm vụ tiếp theo. Với lòng nhiệt huyết yêu nghề hết lòng phục vụ người lao động đến đăng ký tham gia BHXH, cũng như giải quyết các chế độ, giải thích cho người lao động hiểu được quyền lợi và nghĩa vụ của họ, thái độ phục vụ nhiệt tình cùng với trình độ chuyên môn nghiệp vụ có kinh nghiệm làm việc đã làm cho người lao động nhân thức rõ hơn về trách nhiệm và quyền lợi của họ trong việc tham gia đóng BHXH. b. Những mặt tồn tại - Năm 2005 có nhiều đơn vị, DN NQD, công ty TNHH, HTX dịch vụ, đơn vị đã coi đây là lá bùa hộ mệnh, là phao cứu sinh cho những người nghèo tham gia BHXH, BHYT song còn 8 DN, công ty TNHH, 2 đơn vị dịch vụ HTX điện, 25 đơn vị dịch vụ HTX nông nghiệp chưa thực hiện chế độ BHXH, BHYT cho người lao động. - Huyện Gia Lộc là một huyện nông nghiệp nên các hội đoàn thể là rất nhiều như: Hội nông dân tập thể, hội phụ nữ, hội người cao tuổi, hội người mù… đặc biệt số lao động trong hội nông dân tập thể là rất lớn đây là một tiềm năng để triển khai BHYT tự nguyện cho người lao động. Tuy nhiên, số đối tượng này tham gia BHYT tự nguyện chưa cao số người tham gia chỉ chiếm 25% so với tổng số người trong hội. Điều đó chứng tỏ nhận thức của họ về ý nghĩa của BHYT là chưa cao. Nguyên nhân của tồn tại: - Công tác tuyên truyền về chế độ BHYT tự nguyện rộng khắp nhưng chưa sâu và mang tính thuyết phục, thu nhập của người dân còn hạn chế. Mặt khác một số chính quyền xã thị trấn, đơn vị, trường học chỉ đạo chưa sát sao về việc tuyên truyền, vận động người dân, học sinh tích cực tham gia BHYT nên kết quả thu BHYT tự nguyện còn thấp. - Số cán bộ bảo hiểm ở cơ quan BHXH huyện Gia Lộc còn ít nên thiếu cán bộ xuống các xã, thị trấn, trường học tuyên truyền về BHYT tự nguyện cho người dân và các bậc phụ huynh, chủ yếu là tuyên truyền qua hệ thống thông tin đại chúng của huyện nhà do đó chất lượng tuyên truyền là chưa cao. - Có những người sử dụng lao động hiểu biết pháp lụât, có khả năng tài chính nhưng lại thiếu trách nhiệm, cố tình lách luật và tìm mọi cách tránh nghĩa vụ đóng BHXH hoặc chiếm dụng tiền đóng BHXH. Bên cạnh đó có những doanh nghiệp sản xuất kinh doanh gặp nhiều khó khăn, thua lỗ không đủ khả năng để đóng BHXH. CHương III Một số kiến nghị nhằm thúc đẩy công tác thu BHXH ở cơ quan BHXH huyện Gia Lộc I. Phương hướng phát triển của BHXH huyện Gia Lộc trong thời gian tới. Năm 2006 là năm thực hiện thành công NQTW Đảng khoá IX, chào mừng Đại hội Đảng các cơ sở tiến tới Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X. Thực hiện tốt công tác BHXH, BHYT góp phần thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước, xây nước Việt Nam phát triển, có một xã hội công bằng dân chủ văn minh. BHXH huyện Gia Lộc thi đua lập thành tích chào mừng Đại hội Đảng các cấp với mục tiêu hoàn thành kế hoạch được giao, cơ quan BHXH đã đưa ra phương hướng hoạt động trong năm 2006 là: - Quán triệt cán bộ công chức, viên chức xác định tư tưởng vững vàng, tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, chính sách BHXH Việt Nam. Cán bộ công chức chấp hành tốt pháp lệnh công chức, có lối sống giản dị, khiêm tốn lịch sự đoàn kết dân chủ trong cơ quan, phối hợp với công đoàn phát động thi đua thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị, chuyên môn của cấp trên và cấp uỷ, chính quyền địa phương giao. - Tăng cường các biện pháp nghiệp vụ, tổ chức tốt công tác thu BHXH đạt 100% kế hoạch được giao,thu đúng, thu đủ, mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm, hoàn thành kế hoạch năm 2006. Chính vì vậy, cơ quan BHXH huyện Gia Lộc cần phải bám sát cơ sở, nhất là các tháng đầu, quý đầu để đôn đốc và tuyên truyền hướng dẫn các chủ sử dụng lao động biết được trách nhiệm của mình trong việc thực hiện BHXH theo quy định, nếu thấy cơ sở còn khó khăn phải phối hợp cụ thể với đơn vị để giải quyết khó khăn, đối với các đơn vị có số nợ lớn hoặc dây dưa kéo dài thì giám đốc hoặc phó giám đốc BHXH sẽ tiếp cận và bàn biện pháp giải quyết hoặc đề nghị các cấp các ngành liên quan hỗ trợ. Mặt khác, cần tăng cường công tác tuyên truyền về chính sách BHXH đến với chủ doanh nghiệp cũng như những người lao động trong doanh nghiệp. Giải thích cho họ hiểu về quyền lợi của mình khi tham gia BHXH, như giúp họ ổn định cuộc sống, có thu nhập khi về già, được trợ cấp khi ốm đau. - Phối hợp chặt chẽ với UBND các xã- thị trấn, các ngành công an, ngân hàng tổ chức chi trả đảm bảo an toàn nhanh chóng đến tay đối tượng với số tiền dự kiến là 45 000 triệu đồng. - Công tác BHYT tự nguyện: Phải đẩy mạnh công tác tuyên truyền chính sách BHYT tự nguyện như tuyên truyền trực tiếp tại các buổi họp của xã, thị trấn. Trong dịp nghỉ hè, phối hợp với trường chính trị ngành giáo dục đào tạo, thông qua các lớp học chính trị, quản lý nhà nước, BHXH tranh thủ báo cáo tuyên truyền về chính sách BHXH, BHYT đặc biệt là BHYT học sinh, góp phần nâng cao nhận thức của thầy cô về mục đích ý nghĩa tính ưu việt bản chất nhân đạo, công đồng của BHYT học sinh.Từ đó đội ngũ này tích cực tuyên truyền, vận động phụ huynh tham gia. Vào dịp triển khai BHYT học sinh, BHXH cần phối hợp với ngành giáo dục đào tạo cùng hệ thống thông tin đại chúng, phát thanh truyền hình mở đợt tuyên truyền trọng điểm tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiến hành triển khai BHYT học sinh đầu năm đạt kết quả cao. Triển khai BHYT tự nguyện đối với đối tượng là Ban chấp hành hội, đoàn thể, học sinh đảm bảo ít nhất có 50% số học sinh, 100% thân nhân cán bộ, giao viên, người lao động tại các doanh nghiệp tham gia BHYT. - Công tác chính sách: Tăng cường công tác quản lý hồ sơ và đối tượng hưởng BHXH, nâng cao chất lượng công tác, thái độ tiếp khách với tinh thần phục vụ chu đáo và tận tình. - Thực hiện chi đúng, chi đủ, chi theo dự toán được duyệt không chi vượt quá hạn mức, mọi chi tiêu đều đảm bảo chứng từ hợp pháp. - Giải quyết kịp thời các chế độ BHXH theo đúng quy định của Nhà nước cho người lao động, kịp thời điều chỉnh mức lương hưu cho đối tượng hưu trí khi có hướng dẫn của Chính phủ. - Giải quyết kịp thời các đơn thư khiếu tố theo đúng pháp luật quy định. - Công tác giám định: Nâng cao chất lượng công tác giám định và thực hiện chi trả trực tiếp tại huyện thuận lợi, nhanh chóng. Thực hiện tốt việc giám định chi phí khám chữa bệnh cho người có thẻ BHYT đảm bảo đúng chế độ BHXH Việt Nam quy định. Chuyển giao khám chữa bệnh ngoại trú cho đối tượng có thẻ BHYT ở 3 xã, thị trấn là Thị trấn Gia Lộc, xã Gia Khánh, Xã Phương Hưng. - Các mặt công tác khác: Xây dựng chi bộ Đảng và công đoàn vững mạnh, phát huy tinh thần đoàn kết trong tập thể cán bộ công chức, chống biểu hiện tham nhũng, thực hiện tiết kiệm. Phát động tốt các đợt thi đua chào mừng các ngày lễ lớn trong năm 2006, phấn đấu trở thành đơn vị vững mạnh toàn diện. - Tăng cường công tác thanh tra kiểm tra của nhà nước về thực hiện chính sách BHXH, Bộ luật lao động của các đơn vị trên địa bàn huyện. II. Một số kiến nghị nhằm khắc phục khó khăn và thúc đẩy công tác thu BHXH ở BHXH huyện Gia Lộc. 1. Kiến nghị chung về chính sách BHXH. 1.1 Về mặt quản lý nhà nước a. Tăng cường sự chỉ đạo của Đảng và Nhà nước đến sự nghiệp BHXH. Mọi hoạt động của các lĩnh vực kinh tế, xã hội đều cần đến sự chỉ đạo của Đảng và Nhà nước. BHXH thực hiện chính sách nhân đạo nhân văn, bảo vệ các thành viên trong xã hội khi gặp rủi ro do đó suy cho cùng mục tiêu của ngành bảo hiểm chính là mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội. Đặc biệt BHXH Việt Nam là một ngành mới thành lập, các chế độ, chính sách về BHXH chưa được hoàn chỉnh, cơ chế quản lý tài chính BHXH còn nhiều vấn đề chưa hợp lý. Tất cả những vấn đề đó BHXH Việt Nam cần sự chỉ đạo thường xuyên của Đảng và Nhà nước. b. Nhà nước tạo mọi điều kiện phát triển và tăng trưởng kinh tế tiến tới tạo tiền đề cho BHXH ngày càng phát triển. Cải tạo xã hội chủ nghĩa các thành phần kinh tế nước ta là một nhiệm vụ lâu dài, thường xuyên và liên tục trong suốt thời kỳ quá độ với những hình thức và bước đi phù hợp với quy luật khách quan. Nước ta từ khi bước sang cơ chế phát triển kinh tế hàng hoá nhiều thành phần vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa, nhằm giải phóng và khai thác mọi tiềm năng sẵn có để phát triển lực lượng sản xuất là một chủ trương lâu dài.Chính vì vậy, Nhà nước đã tạo mọi điều kiện cho các thành phần kinh tế tham gia sản xuất kinh doanh như tạo hành lang pháp lý, hỗ trợ thêm vốn, công nghệ… giúp các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế mở rộng sản xuất kinh doanh thu hút nhiều lao động vào làm việc. Đây là điều kiện thuận lợi để BHXH Việt Nam nói chung và BHXH huyện Gia Lộc nói riêng tăng số người tham gia BHXH đồng thời tăng thu BHXH. Song vấn đề Nhà nước phải duy trì được sự phát triển ổn định, các doanh nghiệp ăn nên làm ra và thu nhập của người lao động được đảm bảo. 1.2 Phải tạo sự thông thoáng trong việc triển khai các loại hình BHXH BHXH Việt Nam đang thực hiện BHXH cho các đối tượng là công chức, viên chức, các cán bộ xã phường, các đối tượng hoạt động trong lĩnh vực văn hoá, giáo dục, y tế, văn hoá… như trong Nghị định 01/2003/NĐ-CP của Chính phủ. Mỗi loại hình được điều chỉnh mức đóng và mức hưởng khác nhau nên khi thực hiện nảy sinh nhiều vấn đề vướng mắc vì mỗi người có thể thay đổi môi trường làm việc trong quá trình đóng BHXH. Mặt khác theo đề án xây dựng luật BHXH còn thêm BHXH tự nguyện để thực hiện công bằng trong chính sách BHXH, mọi người lao động đều có quyền tham gia và hưởng chế độ BHXH. Vì vậy, các nhà làm luật phải cân nhắc điều chỉnh phù hợp tạo hành lang pháp lý thông thoáng cho việc đóng và hưởng BHXH. 1.3 Hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật Vấn đề chuẩn hoá các quy định pháp luật về BHXH thành một luật riêng không phải là yêu cầu hiện nay mới đặt ra, bởi lẽ pháp luật về BHXH đóng vai trò rất quan trọng trong hệ thống pháp luật. Mặc dù Bộ luật lao động đã dành hẳn một chương cho BHXH nhưng đó là những quy định khung chưa cụ thể. Do càng ngày đối tượng tham gia BHXH được mở rộng không chỉ là đối tượng điều chỉnh trong Bộ luật lao động. BHXH ở nước ta ra đời muộn lại hoạt động trong hoàn cảnh đất nước vừa trải qua hai cuộc chiến tranh và đang khôi phục nền kinh tế để tiến lên xây dựng XHCN. Vì vậy BHXH ở nước ta còn nhiều tồn tại cần giải quyết trong đó có việc ban hành các văn bản pháp luật về BHXH. Quốc hội và Uỷ ban thường vụ quốc hội sớm thông qua Luật BHXH. Đây là chính sách rất lớn, rất nhạy cảm, có ảnh hưởng lâu dài vì vậy cần lấy ý kiến của các cử tri, những người tham gia BHXH. Việc hình thành hệ thống các văn bản pháp luật về BHXH phải đảm bảo được chất lượng và phải đảm bảo được tính khả thi của các văn bản. Đây là cơ sở pháp lý cơ bản để điều chỉnh các quan hệ về lao động và BHXH. Vì vậy trong luật cần quy định rõ về nghĩa vụ của chủ sử dụng lao động và cơ quan BHXH trong việc thu nộp BHXH cho người lao động đồng thời chú trọng tới các hình thức xử phạt nghiêm minh 1.4 Đẩy mạnh công tác thông tin tuyên truyền Công tác thông tin tuyên truyền về BHXH trong giai đoạn hiện nay có ý nghĩa quan trọng. Mục đích nâng cao nhận thức đầy đủ về ỹ nghĩa trách nhiệm và quyền lợi của mọi người lao động và chủ sử dụng lao động về chính sách, chế độ BHXH. Vì vậy công tác thông tin tuyên truyền là một giải pháp quan trọng trong việc phát triển sự nghiệp BHXH. Cần tăng cường công tác tuyên truyền về chính sách BHXH đến với những chủ doanh nghiệp cũng như những người lao động trong doanh nghiệp. Giải thích cho họ hiểu về quyền lợi của mình khi tham gia BHXH như giúp họ ổn định cuộc sống, có thu nhập khi về già, được trợ cấp khi ốm đau. Việc làm này sẽ làm cho họ thay đổi tâm lý nặng nề là bắt buộc phải đóng BHXH, từ đó họ sẽ tự giác, tự nguyện tham gia BHXH và có trách nhiệm nộp BHXH. Thực hiện công tác thông tin tuyên truyền cần có hình thức như tuyên truyền bằng sách báo, các cuộc thi tìm hiểu về BHXH, tài trợ cho các quỹ nghèo vượt khó, quỹ bão lụt…Các biện pháp áp dụng phải phù hợp vào điều kiện và hoàn cảnh khác nhau. Trong công tác BHYT tự nguyện phải đẩy mạnh công tác thông tin tuyên truyền chính sách BHYT như tuyên truyền trực tiếp tại các buổi họp xã phường, các buổi họp phụ huynh học sinh… 2. Kiến nghị đối với công tác thu quỹ BHXH 2.1 Mở rộng nguồn thu BHXH Mặc dù hiện nay đối tượng tham gia BHXH đã được mở rộng để mọi thành phần kinh tế đều tham gia bởi việc thực hiện rộng rãi các chính sách đảm bảo xã hội cho mọi người dân góp phần ổn định cho xã hội tạo sự công bằng cho xã hội và phát triển ngành BHXH, việc làm này góp phần rất lớn trong việc tăng thu quỹ BHXH và nguyên tắc lấy số đông bù số ít càng được phát huy hơn. Các đối tượng tham gia BHXH bắt buộc chiếm khoảng 10% lực lượng lao động đây là một con số rất khiêm tốn. Vì vậy với các đối tượng chưa được tham gia BHXH bắt buộc cần áp dụng hình thức BHXH tự nguyện đặc biệt là đối với nông dân vì 80% số dân sống bằng nghề nông đây là một bộ phận của lực lượng lao động lớn tạo ra giá trị sản xuất. Tuy nhiên muốn triển khai hình thức BHXH tự nguyện cần phải nghiên cứu kỹ lưỡng cả về mặt lý luận và thực tiễn. Các đối tượng tham gia BHXH tự nguyện họ có quyền tự chọn mức phí phù hợp với khả năng thu nhập của họ. Vì vậy việc giải quyết các chế độ cũng phải phù hợp với mức đóng của họ. Trong trường hợp người tham gia BHXH tự nguyện không có khả năng đóng BHXH do các nguyên nhân khách quan thì tuỳ vào thời gian đã đóng BHXH của họ mà có thể xét được hưởng trợ cấp một lần hoặc là được bảo lưu tiền đóng bảo hiểm trong một thời gian nào đó. Quỹ BHXH tự nguyện phải hoàn toàn độc lập cân đối thu chi. Nghĩa là có đóng mới có hưởng, đóng nhiều hưởng nhiều, đóng ít hưởng ít. Nhưng việc mở rộng loại hình BHXH tự nguyện cần phải tuyên truyền nhiều cho người lao động hiểu rằng đây là một chính sách hữu ích với họ phù hợp với khả năng đóng phí của mỗi người. 2.2 Đưa tin học vào công tác quản lý thu BHXH Hiện nay đối tượng tham gia BHXH ngày một đông và đa dạng vì vậy cơ quan BHXH phải quản lý một lượng đối tượng khổng lồ. Để tránh sai sót và đạt hiệu quả cao trong công tác quản lý thu cần đưa tin học vào công tác quản lý. Hiện nay, công nghệ thông tin đang được áp dụng mạnh mẽ vào công tác quản lý và hoạt động sản xuất kinh doanh trên tất cả các lĩnh vực của đời sống. Ngành BHXH cũng đã đưa hệ thống tin học vào hoạt động của mình nhưng mức độ sử dụng còn đơn giản. Hiện nay ở hầu hết các cơ quan BHXH đều đã có máy tính nhưng số lượng chưa nhiều số lượng cán bộ biết sử dụng máy tính thành thạo còn ít. Mặc dù đã có hệ thống phần mềm chuyên ngành của ngành bảo hiểm nhưng các cán bộ chưa khai thác được hết tác dụng của phần mềm. Chính vì vậy những năm tiếp theo, Nhà nước nên cung cấp kinh phí cho ngành BHXH để họ có đủ điều kiện đưa tin học vào trong quản lý có hiệu quả cao thông qua việc mua sắm máy tính, mở lớp đào tạo cán bộ bảo hiểm về kỹ năng sử dụng máy tính và kỹ năng khai thác phần mềm chuyên ngành. Đây là một việc làm rất quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả công tác quản lý thu của mỗi cơ quan BHXH. 2.3 chống thất thu nợ đọng BHXH Quỹ BHXH được hình thành trên cơ sở có sự đóng góp của người lao động và của người sử dụng lao động. Tham gia vào quá trình hình thành quỹ BHXH còn có Nhà nước, một nguồn thu quan trọng khác của quỹ BHXH là đầu tư sinh lời để tăng trưỡng quỹ. Ngoài ra còn có khoản thu khác từ phần nộp phạt do nộp chậm BHXH của các đơn vị, doanh nghiệp nhằm tăng cường chặt chẽ và hiệu lực quản lý quỹ BHXH.Vì vậy, bổ sung hoàn thiện công tác thu quỹ BHXH là một việc làm hết sức quan trọng đối với quỹ BHXH. Để thực hiện tốt công tác thu quỹ BHXH đòi hỏi người cán bộ phải năng động, sáng tạo, nhiệt tình trong công việc. Do vậy cần có chế ưu đãi đối với họ như phương tiện đi lại, chi phí đi công tác… thực hiện tốt những điều này góp phần khuyến khích cán bộ tích cực trong công tác tuyên truyền vận động đôn đốc thu với các đơn vị. Đối với khối giáo viên mầm non: để hạn chế tình trạng nợ đọng BHXH và đảm bảo đời sống cho các cô giáo, BHXH huyện Gia Lộc cần phối hợp với UBND các xã, thị trấn trong huyện để UBND các xã, thị trấn hỗ trợ các cô trong việc đóng BHXH. Đối với các đơn vị nộp chậm, nộp thiếu tiền BHXH thì chúng ta nên xem xét tình hình cụ thể của đơn vị. Nếu đơn vị thực sự khó khăn thì đề nghị các cơ quan chức năng tạo điều kiện thuận lợi, giúp họ nhanh chóng thoát khỏi tình trạng khó khăn. Nếu đơn vị cố tình chiếm dụng quỹ trong khi có đủ khả năng nộp tiền BHXH thì phải có biện pháp xử phạt nghiêm khắc. Bởi vì các biện pháp xử phạt đã áp dụng từ trước tới nay chưa đủ mạnh để răn đe. Chúng ta không dừng ở các biện pháp xử phạt hành chính vì nhiều đơn vị sẵn sàng chấp nhận nộp phạt nếu như họ thấy tiền lãi thu được do việc chiếm dụng quỹ BHXH vào hoạt động sản xuất kinh doanh lớn hơn số tiền họ phải nộp phạt. Vì Nghị định 113 cho phép phạt tiền đến 20 triệu đồng, nhưng con số này nhiều doanh nghiệp vẫn sẵn sàng nộp. Chính vì vậy, chúng ta phải mạnh dạn đề nghị các cơ quan thực thi pháp luật tiến hành truy tố họ vì họ không đảm bảo quyền lợi cho người lao động. 2.4 Tăng cường công tác thanh tra kiểm tra Thanh tra kiểm tra việc chấp hành pháp luật và các quy định của Nhà nước đối với từng đơn vị tham gia BHXH, đồng thời thanh tra kiểm tra các công việc của bản thân các cán bộ trong ngành có thực hiện tốt công việc của mình hay không là yêu cầu cần thiết. Vì trong thực tế còn tình trạng việc các cán bộ thu ghi chép không đầy đủ theo biểu mẫu, quản lý hồ sơ không đúng quy định, hàng quý không thực hiện đối chiếu số thu với các đơn vị sử dụng lao động...Vì vậy cần phải quản lý chặt chẽ hồ sơ của từng đối tượng, kể cả đối tượng tham gia, đối tượng đang hưởng và đối tượng đã cắt chế độ BHXH nhằm tránh các hiện tượng tiêu cực như tham ô, móc ngoặc gây thất thoát kinh phí. Thanh tra kiểm tra việc đóng góp trích nộp BHXH của các đơn vị, doanh nghiệp nhằm phát hiện ra những đối tượng gian lận hay trốn đóng BHXH cho người lao động mà doanh nghiệp sử dụng để từ đó có biện pháp phạt thích đáng đem lại nguồn thu cho quỹ, quyền lợi cho người lao động đồng thời thực hiện công bằng cho xã hội. Vấn đề đặt ra là cần tiếp tục bổ sung, tăng cường bộ máy kiểm tra, đồng thời tiếp tục bồi dưỡng nghiệp vụ kiểm tra để nâng cao chất lượng, năng lực cán bộ kiểm tra làm công tác kiểm tra. Kết Luận Chính sách BHXH là một bộ phận quan trọng của chính sách xã hội của một nước. Trong điều kiện kinh tế thị trường hiện nay BHXH đang trở thành một nhu cầu cấp bách và đòi hỏi khách quan của người lao động. BHXH là phương tiện để bảo vệ che trở người lao động khỏi ảnh hưởng trực tiếp những hạn chế trong cơ chế kinh tế mới và là một trong những nhân tố có ảnh hưởng lớn đến sự tăng trưởng kinh tế và ổn định chính trị xã hội. Trong chiến lược phát triển BHXH Việt Nam nói chung, BHXH tỉnh Hải Dương, BHXH huyện Gia Lộc nói riêng, đẩy mạnh công tác thu là một trong những nhiệm vụ mang tính trọng tâm, lâu dài của ngành. BHXH huyện Gia Lộc những năm vừa qua luôn luôn hoàn thành nhiệm vụ được cấp TW giao, luôn thực hiện đúng các văn bản pháp quy về BHXH, thực hiện đúng các chế độ BHXH đối với người lao động đảm bảo quyền lợi cho họ. Số thu BHXH ở BHXH huyện Gia Lộc những năm gần đây năm sau luôn cao hơn năm trước, hoàn thành kế hoạch và vượt mức kế hoạch mà BHXH tỉnh Hải Dương giao cho.Trong thời gian tới BHXH huyện Gia Lộc không ngừng mở rộng đối tượng tham gia BHXH cho mọi thành phần kinh tế đặc biệt là hai khối xã - thị trấn và khối HTX. Chính vì vậy, BHXH huyện Gia Lộc cần tích cực tuyên truyền sâu rộng chính sách BHXH, BHYT đặc biệt là BHYT tự nguyện tới toàn thể nhân dân, học sinh để toàn dân hiểu được sự cần thiết về BHYT để chăm sóc sức khỏe cho nhân dân, học sinh tiến tới BHYT toàn dân vào năm 2010 theo tinh thần NQTW Đảng khoá IX đã đề ra. Trong những năm tiếp theo BHXH huyện Gia Lộc tiếp tục phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ mà BHXH tỉnh Hải Dương giao phó. Để hoàn thành kế hoạch thu BHXH huyện Gia Lộc có các biện pháp cần thiết đôn đốc nhắc nhở các đơn vị tham gia BHXH cho người lao động. Mặt khác, BHXH huyện Gia Lộc mong thường xuyên được sự quan tâm lãnh đạo của Huyện uỷ, HĐND, UBND huyện Gia Lộc, sự quan tâm chỉ đạo của BHXH tỉnh Hải Dương, sự phối kết hợp của các ngành, chính quyền các địa phương, đơn vị, trường học để BHXH huyện Gia Lộc ngày càng phát triển góp phần ổn định kinh tế, chính trị, an ninh trên địa bàn huyện và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ cấp trên giao. Tài liệu tham khảo 1. Giáo trình kinh tế bảo hiểm - Trường Đại học Kinh tế Quốc dân - Hà Nội. 2. Tạp chí lao động và xã hội các số năm 2004, 2005. 3. Báo cáo kết quả công tác thu BHXH các năm 2001, 2002, 2003, 2004, 2005 của Bảo hiểm Xã hội Huyện Gia Lộc. 4. Hệ thống các văn bản về bảo hiểm xã hội 5. Tạp chí bảo hiểm xã hội các số năm 2005. 6. Các văn bản khác có liên quan Mục lục Trang Những chữ viết tắt BHXH : Bảo hiểm xã hội BHYT : Bảo hiểm Y tế NCL : Ngoài công lập DNNN : Doanh nghiệp Nhà nước HTX : Hợp tác xã HCSN : Hành chính sự nghiệp DN NQD : Doanh nghiệp ngoài quốc doanh.