Chuyên đề Một số ý kiến nhằm hoàn thiện nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại chi nhánh Ngân hàng Công thương Hai Bà Trưng

, ưu tiên đặt ra là tiếp tục đổi mới cán bộ, sắp xếp mạng lưới hoạt động phù hợp với yêu cầu kinh doanh có hiệu quả. Công tác bổ nhiệm lánh đạo và quản lý điều hành phải phù hợp với nhu cầu công việc và theo đúng quy định của cấp trên. Ngoài ra, công tác đào tạo và bồi dưỡng cán bộ ngày càng được quan tâm, gắn với công tác đào tạo quy hoạch cán bộ để đáp ứng nhu cầu kinh doanh dịch vụ của Chi nhánh ngày càng phát triển. Công tác hành chính quản trị có chức năng đảm bảo các điều kiện cần thiết để cơ quan giao dịch bình thường. Phong tổ chức – hành chính còn có nhiệm vụ bảo vệ các trang thiết bị của cơ quan. Phòng nguồn vốn có chức năng chính là huy động các nguồn vốn dưới mọi hình thức để đảm bảo quy mô nguồn vốn tiếp tục tăng trưởng theo kế hoạch đã định. Phòng huy động qua dân cư và qua số dư tài khoản tiền gửi của các doanh nghiệp. Phòng kế toán với quy mô hoạt động và mức độ hiện đại công nghệ ngân hàng, công tác quản lý ké toán tín dụng đổi mới theo chương trình kỹ thuật mới đã đi vào ổn định, nâng cao trách nhiệm phục vụ kịp thời và chính xác mọi nhu cầu thanh toán. Phòng thông tin điện toán: Hiện đại hoá công nghệ ngan hàng và công tác thanh toán, ứng dụng thành tựu kỹ thuật tiên tiến để thanh toán chính xác an toàn, tiện lợi, cũng là xu hướng tất yếu đối với nền kinh tế mở cửa của Việt Nam. Đây chính là một phương châm cạnh tranh có hiệu quả của hoạt động Ngân hàng. Phòng thông tin điện toán chính là trung tâm thông tin dữ liệu, xử lý, kiểm soát, phân phối, lưu trữ, truyền nhận và cung cấp thông tin cho quản lý, điều hành kinh doanh của Chi nhánh một cách nhanh chóng và có hiệu quả. Phòng Kiểm soát nội bộ thực hiện vai trò kiểm soát theo tinh thần chỉ đạo của Ngân hàng Công thương Việt Nam: chỉ đạo sát sao và chủ động kiểm soát trên các mặt nghiệp vụ tín dụng, nguồn vốn, kế toán tài chính, tiền tệ kho quỹ kinh doanh vàng bạc, chấp hành dự trữ bắt buộc, chế độ an toàn kho quỹ, giao nhận tiền… Đặc biệt là kiểm tra các hồ sơ vay vốn, từ đó đôn đốc bổ sung, hoàn thiện những yếu tố pháp lý và những quy định của chế độ đã ban hành. Thực hiện tốt công tác kiểm tra nội bộ, cho phép chấn chỉnh kịp thời những tồn tại, thiếu sót trong các mặt nghiệp vụ và ngăn chặn những phát sinh mới, góp phần hạn chế rủi ro trong kinh doanh. Phòng Kinh doanh, hay còn gọi là phòng tín dụng. Phòng có chức năng thực hiện các khoản cho vay ngắn hạn, trung- dài hạn, cho vay bằng ngoai tệ. Kể từ vài năm gần đây, Chi nhánh còn thực hiện chương trình cho vay đối với sinh viên học giỏi trường Đại học Bách khoa, Xây Dựng, Mở theo đúng chủ trương đúng đắn của nhà nước. . Ngoài ra, phòng còn thực hiện một chức năng kinh doanh đối ngoại gồm việc mua bán ngoại tệ, thanh toán quốc tế, thanh toán nhờ thu, dịch vụ chi trả kiều hối, séc du lịch. I.4. Kết quả của những hoạt độnh kinh doanh chủ yếu tại Ngân hàng Công thương khu vực II- Hai Bà Trưng năm 2001. I.4.1. Hoạt động huy động vốn. Do không ngừng mở rộng màng lưới giao dịch thông qua các quỹ tiết kiệm, giải quyết nhanh chóng và thông thoáng các thủ tục, thái độ phục vụ văn minh lịch sự, chi nhánh đã thu hút tối đa nguồn vốn tiền gửi dân cư. Công tác tiền gửi được thực hiện đúng qui trình đảm bảo an toàn đã tạo sự yên tâm cho người gửi tiền. Bởi vậy mặc dù lãi suất có biến động nhưng số dư tiền gửi ở chi nhánh vẫn được duy trì và tăng trưởng. Cùng với việc huy động vốn trong dân cư, chi nhánh đã chú trọng tới việc thu hút tiền gửi từ các doanh nghiệp thông qua việc khẳng định uy tín của mình bằng chất lượng dịch vụ không ngừng được hoàn thiện, với tiêu chí “ Nhanh chóng chính xác và thuận tiện cho khách hàng”. Nhờ đó tính đến 31/12/2001 tổng vốn huy động đạt 1.838 tỷ đồng tăng so với cuối năm 2000 là 259 tỷ đồng, đạt 116,4% so với kế hoạch. Đây là nỗ lực của toàn bộ Ngân hàng nói chung và của cán bộ phòng tín dụng nói riêng. I.4.2. Hoạt động cho vay. Với việc bám sát định hướng hoạt động của NHCTVN, vận dụng kịp thời, linh hoạt và sáng tạo các chủ trương, chính sách của nhà nước, của ngành nhằm phục vụ khách hàng một cách tốt nhất. Trong năm qua, Chi nhánh đã tập trung đầu tư dài hạn cho khách hàng truyền thống, tích cực thực hiện tốt công tác tiếp thị mở rộng thị phần, tìm kiếm khách hàng mới và các dự án khả thi, dư nợ lành mạnh, chất lượng tín dụng được nâng lên rõ rệt, thể hiện: Tổng dư nợ cho vay trong nền kinh tế tính đến 31/12/2001 là 824,3 tỷ đồng, tăng 199,3 tỷ đồng so với cuối năm 2000. Trong những năm qua Chi nhánh đã chủ động tạo mọi điều kiện thuận lợi nhằm hỗ trợ cho các doanh nghiệp vay vốn phục vụ sản xuất kinh doanh (Năm 2000: tổng số có 22 dự án được thẩm định và 17 dự án đã phát triển tiền vay đưa tốc độ tăng dư nợ trung và dài hạn lên 121,2% so với năm 1999). Với những giải pháp tích cực, sáng tạo và thích hợp trong đầu tư vốn, triển khai thực hiện tốt chính sách khách hàng linh hoạt, đặc biệt quan tâm đến những khách hàng truyền thống, các doanh nghiệp có tình hình tài chính tốt đã mang lại hiệu quả thiết thực trong hoạt động cho vay của Chi nhánh cũng như trong kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp. Chất lượng tín dụng là một vấn đề được Chi nhánh coi trọng và thực tế đã có nhiều tiến bộ. Ngoài việc hoàn thiện các qui chế, qui trình tín dụng, Chi nhánh thường xuyên kiểm tra đánh giá phân loại khách hàng, phân loại nợ để bổ sung kế hoạch cho vay và thu nợ. Hoạt động cho vay đã thực hiện tốt mục tiêu cho vay theo dự án từ khâu: thẩm định hồ sơ, thông qua hội đồng tín dụng, dám sát việc thanh toán, v.v… cho nên đã đáp ứng kịp thời nhu cầu của khách hàng đồng thời hạn chế được rủi ro. Ngoài ra, Chi nhánh còn luôn quan tâm đến công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao nghiệp vụ cho cán bộ tín dụng trong quá trình thẩm định và kiểm tra giám sát món vay. Tính đến 31/12/2001 tổng số nợ quá hạn chiếm 1,9% trong tổng dư nợ, giảm 1,2% so với cuối năm 2000 chứng tỏ chất lượng tín dụng và công tác thu nợ quá hạn của Chi nhánh ngày càng tiến bộ. Bên cạnh đó, Chi nhánh đã quan tâm phát triển các nghiệp vụ bảo lãnh, góp phần đa dạng hoá hoạt động ngân hàng, đồng thời đáp ứng nhu cầu hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp như: bảo lãnh thi công, bảo lãnh dự thầu các công trình, bảo lãnh thực hiện hợp đồng… theo đúng qui định của NHCTVN. Về công tác kiểm tra sử dụng vốn vay: Để đảm bảo an toàn vốn vay, Chi nhánh đã chú trọng công tác kiểm tra sử dụng vốn vay của các doanh nghiệp. Hầu hết các doanh nghiệp vay vốn sử dụng đúng mục đích và trả nợ Ngân hàng đúng kế hoạch. Qua kiểm tra, phân tích tài chính của Ngân hàng đã điều chỉnh, xử lý, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp trong từng thời kỳ. Nhìn chung công tác cho vay đã có nhiều chuyển biến tích cực, chất lượng tín dụng được nâng cao đã góp phần củng cố uy tín của Ngân hàng trong nến kinh tế và chiếm được sự tin tưởng của dân chúng. I.4.3. Công tác kinh doanh ngoại tệ và thanh toán quốc tế. Năm 2001 công tác kinh doanh ngoại tệ và thanh toán quốc tế tiếp tục ổn định và phát triển, mặc dù tình hình ngoại tệ và thanh toán quốc tế hết sức khó khăn: tỷ giá biến động, tình trạng khan hiếm ngoại tệ diễn ra ở hầu hết các ngân hàng. Với nhiều biện pháp tích cực, Chi nhánh đã khơi tăng nguồn ngoại tệ một cách có hiệu quả. (Riêng với năm 2000 doanh số mua USD tăng 111,4% so với năm 1999, doanh số bán USD tăng 66% so với năm 1999). Các nghiệp vụ chi trả kiều hối, thanh toán séc cũng được quan tâm và thu được kết quả tốt. Chi nhánh đã đảm bảo chi trả cho khách hàng nhanh chóng, thuận lợi. Đối với những báo có không rõ ràng, Ngân hàng kịp thời tra soát để nhanh chóng có thông tin chính xác thông báo cho khách hàng. I.4.4. Công tác kế toán tài chính và kết quả kinh doanh. Với công nghệ hiện đại, chất lượng dịch vụ ngày càng hoàn hiện, Chi nhánh tiếp tục khẳng định vị trí của mình, tạo lòng tin và thu hút khách hàng đến giao dịch ngày càng đông. Hiện nay số tài khoản giao dịch tại Chi nhánh là 5549 tài khoản. Điều này góp phần tăng trưởng vốn huy động, dư nợ cho vay và tăng chi phí dịch vụ, tạo ra khối lượng luân chuyển vốn khá lớn với doanh số thanh toán là 24.344 tỷ đồng,(tăng 3.949 tỷ so với năm 2000) trong đó thanh toán không dùng tiền mặt chiếm 81%. Qua đây cần phải khẳng định sự cố gắng phấn đấu không ngừng của các cán bộ nhân viên kế toán trong việc đảm bảo thực hiện kế hoạch lợi nhuận chung của toàn Ngân hàng. Bên cạnh việc luôn duy trì tốt chế độ hạch toán- kế toán và cơ chế quản lý tài chính của NHCT, các cán bộ kế toán đã thực hiện việc ghi chép sổ sách hợp pháp, hợp lệ, sử lý nghiệp vụ thành thạo chính xác và trung thực. Nhờ vậy mà các công việc cũng như các nghiệp vụ phát sinh đều được giải quyết một cách khoa học và mau lẹ khiến cho khách hàngcảm thấy yên tâm, thoải mái khi giao dịch qua Ngân hàng. I.4.5. Công tác thu chi tiền mặt. Chi nhánh luôn chủ động tích cực tổ chức màng lưới thu chi nhanh chóng cho khách hàng, đảm bảo thu chi kịp thời, chính xác, với thái độ văn minh lịch sự, làm tốt các dịch vụ theo yêu cầu của khách hàng như: thu tiền lưu động, chuyển tiền nhanh đi các tỉnh, đáp ứng nhu cầu tiền mặt, ngân phiếu, ngoại tệ của khách hàng. Với tinh thần trách nhiệm cao, trong quá trình phục vụ các cán bộ nhân viên Ngân hàng làm công tác thu chi tiền mặt đã thực hiện trả tiền thừa 401 món cho khách hàng với tổng số tiền trên 300 triệu VND và gần 5000 USD. Vấn đề an toàn kho quỹ đã dược Chi nhánh đặc biệt quan tâm và chấp hành nghiêm chỉnh các qui định về bảo vệ, quản lý kho, giao nhận tiền… bảo vệ an toàn tuyệt đối tiền, tài sản trong kho và trên đường vận chuyển. I.4.6. Công tác thông tin điện toán. Ngân hàng Công thương khu vực II Hai Bà Trưng đã duy trì và tiếp tục phát triển công tác hiịen đại hoá công nghệ ngân hàng theo định hướng của NHCT VN. Với vai trò trung tâm thông tin xử lý dữ liệu, hệ thống vi tính của Chi nhánh đã thực hiện tốt việc thu nhận, xử lý, kiểm soát, truyền nhận và cung cấp thông tin cho quản lý, điều hành kinh doanh một cách nhanh chóng, có hiệu quả. Triển khai thực hiện tốt các chương trình quản lý kế toán-tín dụng, tiết kiệm điện tử, thanh toán quốc tế, quản lý nguồn nhân lực, phong ngừa rủi ro… Tổ chức khai thác triệt để các loại máy móc thông tin điện toán hiện có, đáp ứng tối đa thiết bị tin học cho các phòng nghiệp vụ. Phối hợp với các phòng ban thực hiện tốt chương trình thông tin báo cáo. Đảm bảo môi trường kỹ thuật cho các phần mềm hiện có hoạt động thông suốt. I.4.7. Công tác kiểm tra kiểm soát nội bộ. Để ngăn ngừa, phát hiện và chấn chỉnh, xử lý kịp thời những sai sót trong các mặt nghiệp vụ, nhằm thực hiện tốt mục tiêuan toàn trong kinh doanh, công tác kiểm tra kiểm soát nội bộ của Chi nhánh được Ban Giám Đốc quan tâm chỉ đạo sát sao, tiến hành thường xuyên. Chi nhánh đã chủ độnh lập chương trình và thực hiện kiểm soát trên tất cả các mặt nghiệp vụ: tín dụng, bảo lãnh, kế toán- tài chính, tiền tệ kho quỹ, giao nhận tiền…, đặc biệt là kiểm tra các hồ sơ tín dụng. Nhờ thực hiện tốt công tác kiểm tra nội bộ Chi nhánh đã kịp thời chấn chỉnh được những tồn tại thiếu sót trong các mặt nghiệp vụ và ngăn chặn được những phát sinh mới, hạn chế được rủi ro trong kinh doanh, góp phần tích cực vào kết quả hoạt động và sự phát triển của Chi nhánh. I.4.8. Công tác tổ chức hành chính. Công tác tổ chức cán bộ luôn được hoàn thiện, thường xuyên rà soát đánh giá toàn bộ các bộ nhân viên để có cơ sở sắp xếp, bố trí đề bạt cán bộ phù hợp với năng lực, tạo điều kiện phát huy được thế mạnh từng cán bộ. Chi nhánh đã quan tâm chú trọng đào tạo, nâng cao trình độ cán bộ về nhiều mặt, đặc biệt là công tác chuyên môn. trong trường hợp có các nhu cầu về phương tiện làm việc hợp lý, Chi nhánh đã đảm bảo cung ứng kịp thời nhằm tạo điều kiện cho các cán bộ hoàn thành công việc tốt hơn. Ngoài các công tác trên, NHCT-KVII-HBT còn thực hiện động viên khen thưởng kịp thời những cá nhân, tập thể có thành tích đóng góp trong các hoạt động kinh doanh và trong các phong trào khác như thể dục thể thao, các hoạt động Đoàn,Đảng…, từ đó tạo ra không khí thi đua tích cực giữa các bộ công nhân viên trong toàn Ngân hàng. II. Thực trạng công tác TTKDTM tại chi nhánh Ngân hàng Công Thương Khu vực II Hai Bà Trưng. II.1. Tình hình thanh toán nói chung tại NHCT-KVII-HBT. Ngân hàng Công Thương Khu vực II Hai Bà Trưng là một trong số những chi nhánh Ngân hàng có công tác TTKDTM thực sự có hiệu quả và thu hút được đông đảo khách hàng trên địa bàn quận cũng như các đơn vị kinh tế đóng tại các quận khác. ý thức được mong muốn của khách hàng khi thực hiện TTKDTM là an toàn –kịp thời- chính xác, Ngân hàng Công Thương Khu vực II Hai Bà Trưng đã đáp ứng được phần lớn các nhu cầu đó bằng uy tín, khả năng kinh doanh và thái độ phục vụ của mình. Do vậy, tình hình thanh toán chung tại Chi nhánh trong thời gian gần đây có nhiều chuyển biến tốt, cụ thể được thể hiện qua bảng sau: Bảng 1: Doanh số ttbtm & ttkdtm theo từng quý 2001 - 2002 Chỉ tiêu Quý I/2001 Quý II/2001 Quý III/2001 Quý IV/2001 Quý I/2002 Số tiền % Số tiền % Số tiền % Số tiền % Số tiền % TTBTM 1.027.842 18,59 1.188.829 19,85 1.419.893 27,85 1.975.871 26,3 2.034.871 20,76 TTKDTM 4.528.976 81.5 4.798.943 80,15 3.677.924 72,15 5.545.702 73,7 7.768.586 79,24 Cộng 5.556.818 100 5.987.772 100 5.097.817 100 7.521.573 100 9.803.457 100 Qua bảng 1, cho thấy doanh số TTBTM & TTKDTM từng quý đều có biến động, làm cho doanh số thanh toán từng quý có chiều hướng tăng lên vào cuối năm 2001 và đầu năm 2002. Tỷ trọng TTKDTM có xu hướng tăng nhanh đặc biệt vào quý IV năm 2001 và quý I năm 2002 chứng tỏ khách hàng ngày càng tin tưởng và áp dụng các thể thức TTKDTM qua Ngân hàng. Việc gia tăng về doanh số thanh toán còn nói lên rằng: Ngân hàng đã sử dụng các biện pháp, các chính sách phù hợp để phục vụ khách hàng và đã được khách hàng chấp nhận. Nhìn lại 3 quý đầu năm có thể thấy, mặc dù tỷ trọng TTKDTM chiếm tỷ trọng tương đối lớn trong công tác thanh toán nói chung, doanh số TTBTM & TTKDTM của quý I, quý II không có biến động nhiều, đến quý III doanh số thanh toán chung giảm từ 5.556.818 triệu đồng (quý I) xuống còn 5.097.817 triệu đồng (quý III).Trong khi TTBTM lại tăng từ 18,59% (quý I) lên 27,85% (quýIII) kéo theo công tác TTKDTM giảm từ 81,5% xuống còn 72,15%. Nguyên nhân chủ yếu là do Ngân hàng phải chi trả tiết kiệm đến hạn, các khoản tiền lương và các khoản phải chi khác sau năm quyết toán. Bên cạnh đó có những khách hàng chưa hiểu rõ những ưu điểm của TTKDTM nên vẫn có tâm lý thích sử dụng tiền mặt.Đó cũng là do Chi nhánh chưa quan tâm nhiều đến công tác tuyên truyền, quảng cáo rộng rãi về Ngân hàng mình, đặc biệt là công tác TTKDTM Nhận thức được thực trạng và những nguyên nhân trên, toàn bộ Ngân hàng Công Thương Khu vực II Hai Bà Trưng đã nỗ lực tìm ra nhiều biện pháp khắc phục các mặt còn hạn chế đó và đã thành công. Doanh số TTKDTM quý IV tăng 1.867.778 triệu đồng so với quý III và doanh số TTBTM cũng tăng lên vào cuối năm do nhu cầu chi tiêu, mua sắm vào dịp cuối này nhiều hơnnên làm cho tình hình thanh toán chung của Ngân hàng có nhiều chuyển biến tích cực. Ngoài ra, tỷ trọng TTBTM giảm từ 27,85% xuống còn 26,3% do khách hàng đã sử dụng TTKDTM nhiều hơn. Đây là thời điểm kết thúc năm, các khách hàng trả nợ lẫn nhau, các hoạt động mua bán giao dịch hàng hoá tăng mạnh và hơn ai hết các khách hàng dần hiểu rõ ưu điểm của TTKDTM, do vậy kéo theo nhu cầu chi trả bằng hình thức này tăng lên. Vào quý I/2002, khối lượng thanh toán chung vẫn tiếp tục tăng. Nguyên nhân chủ yếu do doanh số TTKDTM tăng từ cuối năm 2001 là 7.521.573 triệu đồng đến hết quý I /2001 đã lên 9.803.457 triệu đồng, đồng thời tỷ trọng TTBTM giảm từ 26,3% xuống 20,76%. Những con số trên đã khẳng định được sự nỗ lực của các cán bộ công nhân viên Ngân hàng Công Thương Khu vực II Hai Bà Trưng trong việc đây mạnh công tác thanh toán. Suốt thời gian qua, doanh số TTBTM & TTKDTM tương đối ổn định, từ đó tạo nên tính chủ động trong nguồn thu và nguồn chi của Ngân hàng. Chi nhánh luôn duy trì mức tồn quỹ tiền mặt đủ để đáp ứng nhu cầu rút tiền mặt của khách hàng, đảm bảo cung cấp đầy đủ phương tiện thanh toán một cách kịp thời. Ngân hàng cũng đã quan tâm nhiều hơn đến các chính sách khách hàng và đào tạo bồi dưỡng các cán bộ nhân viên. Bên cạnh đó, nhờ có công nghệ tin học ứng dụng nên việc truyền tin nội bộ qua mạng và công tác thanh toán bù trừ đã giúp khâu luân chuyển chứng từ thuận tiện, nhanh chóng, an toàn hơn. Bởi vậy, chuyển tiền qua mạng và thanh toán bù trừ đã được nhiều khách hàng tín nhiệm sử dụng. Điều này cho thấy khách hàng đã nhận thức rõ lợi ích của công tác TTKDTM trong mọi hoạt động mua bán phát sinh hàng ngày của họ. Mặt khác, nó cũng nói đến khả năng đáp ứng về phương tiện thanh toán và khả năng phục vụ của Chi nhánh ngày càng được nâng cao. II.2. Phân tích tình hình vận dụng các hình thức thanh toán tại Chi nhánh Ngân hàng Công Thương Khu vực II Hai Bà Trưng. Hiện nay Chi nhánh đã áp dụng chủ yếu 3 hình thức TTKDTM là: + Thanh toán bằng séc. + Thanh toán bằng UNT. + Thanh toán bằng UNC. Thực tế tình hình thanh toán của Chi nhánh được thể hiện qua bảng như sau: Bảng 2: Tình hình thực hiện công tác ttkdtm tại nhct hbt trong năm 2000 và quý i năm 2002 Thời gian Séc Uỷ nhiệm thu Uỷ nhiệm chi Tổng Số món Số tiền % Số món Số tiền % Số món Số tiền % Số món Số tiền % Quý I/2001 1.684 140.724 6,15 1.137 10.436 0,45 9.102 2.143.428 93,4 11.923 2.294.588 100 Quý II/2001 1.997 210.600 10,35 1.221 8.664 0,42 8.877 1.816.595 89,23 12.095 2.035.859 100 Quý III/2001 1.874 177.162 9,03 1.239 8.516 0,44 9.236 1.775.128 90,53 12.349 1.960.806 100 Quý IV/2001 2.566 262.816 9,84 1.197 8.255 0,3 11.760 2.400.547 89,86 15.523 2.671.618 100 Quý I/2002 1.490 174.147 6,1 1.146 6.837 0,2 9.781 2.681.908 93,7 12.417 2.862.892 100 Theo thống kê, về số lần giao dịch,từ quý I/2001 đến quý IV/2001 tổng số món tăng từ 11.923 món đến 15.523 món, đồng thời doanh số cũng tăng từ 2.294.588 triệu đồng đến 2.671.618 triệu đồng. Sang đến quý I/2002, mặc dù tổng số món giao dịch có giảm xuống: cụ thể là giảm 3.106 món nhưng doanh số thanh toán lại tăng lên 191.274 triệu đồng so với quý IV/2001. Qua bảng 2 ta có thể thấy hình thức UNC được khách hàng ưa dùng hơn cả.Do vậy, doanh số thanh toán bằng UNC luôn chiếm phần lớn trong công tác TTKDTM vì khách hàng cho rằng hình thức thanh toán này thuận tiện và mang lại lợi ích kinh tế lớn hơn cho mình. Từ quý IV/2001 đến quý I/2002 chỉ trong một thời gian ngắn mà doanh số thanh toán bằng UNC đã tăng từ 2.681.908 triệu đồng đến 2.862.892 triệu đồng. Trong năm 2001, số món giao dịch và doanh số thanh toán bằng séc tuy không chiếm nhiều trong tổng TTKDTM nhưng qua từng quý đã có sự tăng lên rõ rệt, cụ thể là số món giao dịch không ngừng tăng từ 1.684 món ở quý 1/2001 tới 2.566 món vào quý IV/2001 làm cho doanh số tăng thêm 122.092 triệu đồng. Điều này chứng tỏ khách hàngđã sử dụng hình thức thanh toán này nhiều hơn. Vào đầu năm 2002 các doanh nghiệp chưa có nhiều hoạt động kinh doanh nên số lần giao dịch bằng TTKDTM cũng có phần giảm xuống, trong đó thanh toán bằng séc giảm 1.076 món so với cuối năm 2001. Riêng đối với UNT luôn chiếm phần khá nhỏ trong tổng doanh số TTKDTM vì khách hàng thường dùng hình thức thanh toán này để chi trả những khoản tiền nhỏ, và có chiều hướng giảm. Trong quý I/2001 doanh số thanh toán bằng UNT là 10.436 triệu đồng đến quý IV giảm xuống chỉ còn 8.255 triệu đồng và sang đến quý I/2002 lại tiếp tục giảm xuống còn 6.837 triệu đồng. Mặc dù Ngân hàng luôn khuyến khích sử dụng TTKDTM nhưng mức độ áp dụng hình thức này là bao nhiêu phụ thuộc rất nhiều vào tâm lý và sự lựa chọn của mỗi khách hàng. Hơn nữa trong mỗi hình thức thanh toán đều còn những mặt hạn chế nhất định như: II.2.1. Hình thức thanh toán bằng séc. Có thể nói séc là hình thức TTKDTM ra đời gần như sớm nhất và đã được sử dụng cho các giao dịch thanh toán từ lâu. Công ước Giơnevơnăm 1935 đã đưa ra các qui chung mang tính điều chỉnh quốc tế về đối tượng và hoạt động thanh toán bằng séc để tạo ra nền tảng cơ bản cho các quốc gia căn cứ vào đó để sử dụng séc. Tại Việt Nam, khi có nghị định 30/CP về séc và việc sử dụng séc trong thanh toán đang dần được đơn giản hoá với các tiến bộ công nghệ tin học đã làm cho khách hàng hiểu rõ về hình thức thanh toán này hơn bởi các ưu điểm thuận lợi của nó. Tuy vậy do vẫn hoạt động dựa trên cơ sở chứng từ nên khi sử dụng séc sẽ khó tránh khỏi được những rủi ro. Hiện nay tại Ngân hàng Công Thương Khu vực II Hai Bà Trưng chủ yếu áp dụng hai loại séc là séc bảo chi và séc chuyển khoản. Bảng 3 cho thấy thực tế quy mô sử dụng các loại séc đó. Bảng 3: tình hình thực hiện hình thức thanh toán thanh toán bằng séc: Séc Quý Séc chuyển khoản Séc bảo chi Tổng cộng Số món Số tiền % Số món Số tiền % Số món Số tiền % I/2001 1.361 55.102 39 323 85.622 61 1.684 140.724 100 II/2001 1.498 62.871 30 499 147.729 70 1.997 210.600 100 III/2001 1.373 61.123 35 561 116.039 65 1.934 177.162 100 IV/2001 1.796 89.262 39 770 137.554 61 2.566 266.816 100 I/2002 1.204 62.492 36 286 111.655 63 1.490 174.147 100 Với số liệu ở bảng 3, ta thấy doanh số thanh toán bằng séc qua từng quý tăng giảm không đều và sự chênh lệch về việc sử dụng séc là tương đối lớn. Tổng doanh số thanh toán bằng séc có chiều hướng tăng mạnh từ quý I/2001 đến quý II/2001 là 69.876 triệu đồng và từ quý III đến quý IV/2001 tăng là 49.654 triệu đồng. Nếu so sánh giữa 2 quý I/2001 và quý IV/2001 sẽ thấy doanh số tăng rất mạnh từ 140.724 triệu đồng ở quý I/2001 đến 226.816 triệu đồng ở quý IV/2001. Tuy nhiên, doanh số này lại giảm khá nhanh trong khoảng thời gian từ quý II/2001 đến quý III/2001 là 33.438 triệu đồng và từ quý IV/2002 đến quý I/2002 là 52.669 triệu đồng. Cụ thể từng loại séc như sau: II.2.1.1. Séc bảo chi. Hình thức thanh toán bằng SBC là hình thức thanh toán chủ yếu trong thanh toán séc tại Ngân hàng Công Thương - Hai Bà Trưng hiện nay. Donh số thanh toán cũng như tỷ trọng thanh toán của nó luôn chiếm phần lớn nhất so với các loại séc khác, khoảng 60-70% trong tổng doanh số thanh toán bằng séc. SBC có ưu thế hơn so với séc chuyển khoản(SCK) bởi nó có phạm vi thanh toán rộng có thể cùng Ngân hàng, khác ngân hàng, khác địa bàn hay khác hệ thống và độ an toàn cao nên đã tạo được thuận lợi trong qua trình thanh toán của khách hàng. Khi có nhu cầu phát hành SBC, người mua phải ký quỹ đảm bảo khả năng thanh toán tại Ngân hàng nên số hàng cung ứng của người mua sẽ được đảm bảo bởi số tiền ký quỹ đó. Tuy nhiên số vốn của người mua sẽ bị đọng trong một thời gian nhất định. Đây cũng là lý do giải thích tại sao vào đầu năm doanh số thanh toán cũng như tỷ trọng thanh toán SBC lại chiếm phần lớn nhất trong năm: Riêng quý II/2001 tỷ trọng thanh toán bằng SBC chiếm 70% trong tổng doanh số thanh toán bằng séc. Đến quý III/2001 doanh số thanh toán bằng SBC lại giảm 31.690 triệu đồng so với quý II của năm và tương đương với tỷ trọng giảm từ 70% xuống còn 65% làm cho doanh số thanh toán bằng séc cũng giảm đi 33.438 triệu đồng. Tình trạng này là do: thường vào giữa năm các doanh nghiệp cần nhiều vốn để đầu tư, mua máy móc thiết bị cho sản xuất …nên nếu sử dụng hình thức thanh toán này thì đương nhiên họ sẽ bị mất một lượng vốn nhất định đọng ở Ngân hàng để ký quý nên tốc độ thanh toán sẽ bị hạn chế. Nhưng đến thời điểm cuối năm là thời gian mà khách hàng phải thanh toán nhiều trong các hoạt động kinh doanh nên doanh số thanh toán của SBC lại được tăng lên một cách đáng kể: tăng 57.515 triệu đồng so với quý III cùng năm. Cần phải khẳng định rằng NHCT-HBT đã tạo nhiều thuận lợi trong việc thanh toán bằng hình thức này như: thủ tục bảo chi séc nhanh gọn, thời gian luân chuyển chứng từ được rút ngắn một cách nhanh nhất, việc tính và ghi KHM được sử dụng qua máy tính nên độ chính xác rất cao. Nhờ vậy mà khách hàng rất yên tâm khi thanh toán bằng SBC. Trong thời gian tới, Chi nhánh vẫn cần nâng cao hiệu quả thanh toán và tạo điều kiện thuận lợi nhằm mở rộng hình thức thanh toán bằng SBC hơn nữa. II.2.1.2. Séc chuyển khoản. Loại séc này chiếm tỷ trọng thấp hơn so với SBC trong tổng doanh số thanh toán bằng séc, khoảng 40% năm. Nhìn chung doanh số và tỷ trọng thanh toán bằng hình thức này là tương đối ổn định. SCK được dùng theo một mẫu thống nhất và được dùng cho cả tiền mặt và chuyển khoảnvới thời hạn là 15 ngày. Sở dĩ SCK được nhiều người ưa dùng bởi một số ưu điểm sau: việc phát hành và thanh toán SCK tương đối đơn giản. Vì bên mua sau khi nhận được hàng từ bên bán sẽ giao séc cho người bán và bên bán sẽ nhận được tiền hàng sau khi nộp séc vào Ngân hàng phục vụ mình. Tuy vậy SCK vẫn còn tồn tịa một số những nhược điểm làm cho số món cũng như doanh số thanh toán thấp hơn so với hình thức thanh toán khác. Hơn nữa, thông thường người mua thích sử dụng hình thức thanh toán này hơn vì nó thuận tiện cho họ hơn, còn người bán có thể gặp một số khó khăn trong việc nhận tiền hàng của mình. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do khi thanh toán bằng SCK phải tuân thủ nguyên tắc ghi Nợ trước, ghi Có sau nên người thụ hưởng sau khi nộp séc vào Ngân hàngphục vụ mình chưa được thanh toán ngay mà còn phải đợi Ngân hàng bên mua kiểm tra và làm thủ tục ghi Nợ trên séc. Trong trường hợp bên mua và bên bán ở 2 ngân hàng khác nhau trên cùng địa bàn phải thực hiện qua phương thức bù trừ thì quá trình luân chuyển chứng từ sẽ kéo dài trong 2 hoặc 3 ngày. Nếu tài khoản của người muakhông đủ tiền thì người bán sẽ phải đợi lâu hơn trong khi họ lại không muốn vốn của mình bị chiếm dụng. Bên cạnh đó thời hạn của SCK chỉ có 15 ngày nên người bán mặc dù muốn thanh toán ngay nhưng vì nhiều lý do có thể để séc bị qúa hạn và khó nhận được tiền hàng của mình. Tóm lại, qua việc tìm hiểu các hình thức thanh toán bằng séc tại chi nhánh NHCT-HBT ta có thể thấy được những ưu điểm cũng như các khuyết diểm của mỗi loại séc. Đối với 2 khách có quan hệ tín nhiệm lẫn nhau thì séc là hình thức thanh toán rất phù hợp bởi nó hạn chế được phần nào rủi ro và sự chiếm dụng vốn. Còn đối với 2 khách hàng chưa có tín nhiệm lẫn nhau hoặc mới giao dịch với nhau thì sẽ không hoàn toàn yên tâm khi chọn hình thức thanh toán này vì nó chỉ kà “bản cam kết hứa trả”. Tuy nhiên séc vẫn là hình thức thanh toán chủ yếu không thể thiếu trong công tác TTKDTM của Ngân hàng. II.2.2. Hình thức thanh toán bằng UNC- chuyển tiền. II.2.2.1. Uỷ nhiệm chi. UNC được coi là hình thức thanh toán phổ biến nhất tại Ngân hàng Công Thương Khu vực II Hai Bà Trưng. Qua bảng 2 cho thấy, số món và doanh số thanh toán bằng hình thức này thường chiếm một tỷ lệ lớn trong tổng doanh số TTKDTM(khoảng trên dưới 90%). Doanh số thanh toán UNC là tương đối lớn khoảng 2000 tỷ/ mỗi quý và tương đối ổn định. Chỉ riêng quý I/2002 doanh số thanh toán bằng UNC tăng lên một cách rõ rệt, cụ thể là tăng 538.480 triệu đồng so với quý I/2001, tăng 865.313 triệu đồng so với quý II/2001 và tăng 906.780 triệu đồng so với quý III/2001. Trên đây là một con số đáng kể chứng tỏ khách hàng rất chuộng hình thức thanh toán này, đặc biệt là các công ty, nhà máy lớn trên địa bàn như: Dệt 8/3, Dệt kim Đông Xuân, Công ty giầy Thăng Long… Những nguyên nhân chủ yếu khiến khách hàng thường xuyên sử dụng UNC bởi các ưu điểm của nó là: Phạm vi sử dụng rất rộng rãi trên khắp các địa bàn trên toàn quốc. Thủ túc thanh toán đơn giản, khi khách hàng có nhu cầu chi trả tiền hàng hoá - dịch vụ khách hàng chi việc lập bộ UNC gửi tới Ngân hàng, sau đó ngân hàng sẽ tự động kiểm tra và tiến hành thanh toán nếu trên tài khoản tiền gửi của bên mua còn số dư. Nếu tài khoản của người thụ hưởng và người mua mở tại cùng một Ngân hàng thì số tiền hàng hoá sẽ được tự động chuyển thẳng vào tài khoản tiền gửi của người bán mà không phải làm bất cứ một thủ tục gì. Nếu bộ UNC hợp lệ thì người bán sẽ được nhận tiền hàng trong thời gian rất ngắn vì hiện nay do việc thanh toán qua Ngân hàng được thực hiện trên công nghệ máy tính hiện đại nên khách hàng có thể hòan toàn yên tâm về độ an toàn, chính xác và hiệu quả của hình thức thanh toán này. Bên cạnh đó, khách hàng còn có thể sử dụng UNC để chuyển vốn, làm nghĩa vụ đối với Ngân sách Nhà nước hoặc trả lãi ngân hàng. Tuy nhiên trên thức tế có nhiều khách hàng vẫn chưa quen sử dụng hình thức này, một phần do họ chưa hiểu rõ về lợi ích khi tham gia thanh toán bằng hình thức UNC, mặt khác là do UNC vẫn còn tồn tại một số nhược điểm như: -Người mua phải trích tài khoản của mình trước khi nhận được hàng, do vậy họ không nắm được tình trạng thực sự của hàng hoá có đúng yêu cầu của mình không và nếu người bán không chuyển giao hàng thì người mua sẽ gặp rủi ro mất vốn. Điều này đòi hỏi giữa người mua và người bán phải có sự tín nhiệm rất cao. -Đối với bên bán, khi đã chuẩn bị giao hàng đủ tiêu chuẩn cho bên mua nhưng lúc đó tài khoản của bên mua không đủ để thanh toán thì người bán sẽ phải mất phí bảo quản, lưu trữ và việc thanh toán sẽ bị chậm laị gây thiệt hại, hư hỏng đến hàng hoá. Trong thời gian tới, để tăng doanh số TTKDTM nói chung và doanh số thanh toán UNC hơn nữa, về phía Ngân hàng cần phải có những biện pháp hợp lý nhằm phát huy hết ưu diểm đồng thời hạn chế những nhược diểm, tồn tại của hình thức thanh toánbằng UNC. II.2.2.2.Séc chuyển tiền. Đây là loại séc ít được áp dụng nhất tại Chi nhánh, tỷ trọng của nó chỉ chiếm dưới 1% trong tổng doanh số thanh toán. Nguyên nhân của tình trạng này là do phạm vi thanh toán của nó quá hẹp, nó chi được dùng để chuyển tiền giữa 2 chi nhánh cùng hệ thống, đồng thời thủ tục thực hiện thanh toán của séc chuyển tiền cũng không đơn giản. Khi có nhu cầu chuyển tiền bằng SCT, khách hàng phải nộp vào NHCT 2 liên UNC hoặc 2 liên giấy nộp tiền, giấy nộp ngân phiếu thanh toán, nội dung ghi rõ họ tên, số chứng minh thư, ngày tháng năm cấp của người cầm SCT và nội dung chi trả của sécđể xin phát hành. Vì vậy chỉ có người có tên trên séc mới được nhận tiền từ Ngân hàng gây nên sự bất tiện khi sử dụng loại séc này. II.2.3. Hình thức thanh toán bằng UNT. Hình thức thanh toán này khách hàng ít sử dụng hơn, do vậy doanh số thanh toán của nó chi chiếm một phần nhỏ trong tổng doanh số thanh toán TTKDTM của Ngân hàng. Năm 2001 ở Chi nhánh NHCT- HBT doanh số thanh toán bằng UNT có xu hướng giảm xuống theo từng quý, tính đến quý IV/2001 doanh số thanh toán bằng UNT đã giảm 2.181 triệu đồng so với quý I/2001, riêng quý I/2002 doanh số thanh toán bằng hình thức này lại giảm 3.599 triệu đồng so với quý I/2001. Trên thực tế chỉ có một số ít khách hàng sử dụng hình thức thanh toán này để thu tiền điện, tiền nước, tiền điện thoại…với giá trị thanh toán nhỏ nên doanh số của UNT thường không cao như các hình thức thanh toán kháckhác. Nguyên nhân chủ yếu là mặc dù phạm vi thanh toán của UNT rất rộng nhưng thủ tục thanh toán giữa 2 khách hàng mở tài khoản tại 2 ngân hàng khác nhau lại không gọn làm giảm tốc độ thanh toán của các bên tham gia. Khi muốn thu tiền hàng, người bán phải nộp UNT vào Ngân hàng phục vụ mình nhờ thu hộ, sau đó Ngân hàng này gửi bộ UNT sang Ngân hàng của người mua để ghi Nợ trước. Nếu bên mua có đủ khả năng thanh toán thì Ngân hàng bên bán mới được ghi Có vào tài khoản của người bán. Trong trường hợp bên mua chưa đủ tiền thì Ngân hàng sẽ nhập ngoại bảng “ chứng từ thanh toán quá hạn” và người bán phải đợi đến khi bên mua có đủ tiền. Điều này làm cho số vốn của người bán bị chiếm dụng, tốc độ chu chuyển vốn bị chững lại gây ảnh hưởng không tốt tới kết quả kinh doanh của người bán. Vì vậy, muốn đảm bảo được quyền lợi cho cả người mua và người bán cần có sự nỗ lực từ nhiều phía, đặc biệt là Ngân hàng nhằm phục được nhược điểm từ đó khai thác tới mức tối đa nhu cầu thanh toán của hình thức này. II.3. Đánh giá chung về công tác TTKDTM tại NHCT- HBT. Với một năm hoạt động đầy nỗ lực và cố gắng, NHCT-HBT đã từng bước hoàn thiện các nghiệp vụ thanh toán nói chung cũng như hình thức TTKDTM nói riêng. Trong năm qua, Ngân hàng đã thực hiện được 6.028 món thanh toán bằng SCK đạt doanh số thanh toán là 268.358 triệu đồng, 2.039 món thanh toán bằng SBC đạt doanh số thanh toán là 522.944 triệu đồng, 3 món thanh toán bằng SCT đạt 55 triệu đồng. Thanh toán bằng UNT có 4.794 món đạt doanh số là 35.811 triệu đồng, đặc biệt là 38.975 món thanh toán bằng UNC đạt doanh số lớn là 8.135.698 triệu đồng với tổng TTKDTM là 18.551.545 triệu đồng, chiếm 76,2% tổng doanh số thanh toán chung của Ngân hàng. Đây là một kết qủa thật đáng kể mà không phải Ngân hàng nào trên cùng địa bàn cũng có thể đạt được. Mặc dù điều kiện kinh tế của đất nước còn gặp nhiều khó khăn và sự nỗ lực của Ngân hàng là có hạn song NHCT-HBT đã từng bước khắc phụ những khó khăn đó và đưa ra nhiều các biện pháp để cải thiện các hình thức hoạt động của mình. Nhờ vậy mà uy tín của Ngân hàng ngày càng được nâng cao. Trong thời gian gần đây, NHCT-HBT đã kết hợp giữa công nghệ hiện đại và ứng dụng tin học vào công tác kế toán thống kê nên đã xử lý các nghiệp vụ phát sinh kịp thời và nhanh chóng hơn. Việc thanh toán liên hàng đã được thực hiện qua thanh toán điện tử đảm bảo đọ an toàn và chính xác cao cho các khách hàng, đem lại nhiều hiệu quả rõ rệt. Với các thành quả mà NHCT-HBT đạt được trong năm qua không thể không kể đến sự đóng góp đáng kể của các CBCNV trong Ngân hàng, đặc biệt là các cán bộ kế toán. Họ không chỉ thành thạo về mặt nghiệp vụ chuyên môn mà còn thể hiện thái độ phục vụ nhiệt tình, chu đáo tạo cho khách hàng đến giao dịch với Ngân hàng có cảm giác tin tưởng và thoải mái, do đó số lượng khách hàng đến với Ngân hàng ngày một nhiều hơn. Bên cạnh đó, Ngân hàng còn áp dụng hình thức quảng cáo trên truyền hình và trên một số tờ báo để giới thiệu các nghiệp vụ và các dịch vụ mà Ngân hàng cung cấp những thông tin cần thiết cho các cá nhân và các đơn vị kinh tế, giúp họ hiểu hơn về các hoạt động của Ngân hàng. Trong năm 2001 Ngân hàng đã thực hiện mở rộng các dịch vụ thanh toán trong nước cũng như thanh toán quốc tế nhằm thu hút đông đảo khách hàng đến giao dịch qua Ngân hàng và sẽ không ngừng được mở rộng trong tương lai. Bên cạnh đó Ngân hàng còn tiến hành các dịch vụ khác như: cất trữ bảo quản các giấy tờ có giá, tư vấn về tiền tệ, quản lý tiền vốn và các dự án đầu tư phát triển theo yêu cầu với mục đích đáp ứng nhu cầu tối đa cho mọi đối tượng khách hàng từ đố tăng doanh sốTTKDTM và phát triển các nghiệp vụ kinh doanh khác trong Ngân hàng. Chương III NHữNG GIảI PHáP Và KIéN NGHị NHằM Mở RộNG Và NÂNG CAO CHấT Lượng TTKDTM TạI Ngân hàng Công Thương khu vực II Hai Bà Trưng I. Những định hướng nhằm nâng cao doanh số TTKDTM trong thời gian tới tại Ngân hàng Việc mở rộng công tác TTKDTM không những sẽ làm tăng thu nhập cho ngân hàng mà còn tạo điều kiện bổ trợ cho các hoạt động khách trong ngân hàng hoạt động được tốt hơn. Vì vậy, trong thời gian tới Ngân hàng Công Thương Khu vực II Hai Bà Trưng cần phải đặt chỉ tiêu phấn dấu theo những định hướng sau: 1. Gia tăng số lượng khách hàng mở tài khoản tiền gửi: Song song với việc tìm kiếm thêm khách hàng vay, chi nhánh còn phải thu hút thêm số lượng khách hàng mở tài khoản tiền gửi thanh toán. Cho đến hết năm 2001, tổng số tài khoản tiền gửi tại Ngân hàng Cồng Thương Khu vực II Hai Bà Trưng đã có 5549 tài khoản. Con số này là không nhỏ, tuy nhiên trong địa bàn quận hiện nay có rất nhiều đơn vị kinh doanh chưa mở tài khoản tại ngân hàng mà nhu cầu cũng như sự phát triển kinh doanh của các đối tượng nay đang trên đà tăng trưởng. Với chính sách khuyến khích khách hàng mở tài khoản tiền gửi, chi nhánh có thêm một khối lượng khách hàng lớn và sẽ huy động được một lượng vốn dồi dào. Qua đây uy tín của ngân hàng sẽ đượckhẳng định cao hơn nữa. 2. Khai thác thêm dịch vụ mới: Bên cạnh việc gia tăng số lượng khách hàng mở tài khoản tiền gửi, chi nhánh cần phải triển khai thêm các dịch vụ Ngân hàng vì đây cũng là một nguồn thu lớn đối với ngân hàng. Qua mỗi dịch vụ, ngân hàng đều được phép thu phí, hơn nữa dịch vụ còn là hoạt động để tăng sức cạnh tranh cho Ngân hàng. Chi nhánh cần khai thác các dịch vụ phát hành chứng khoán hay đặc biệt là dịch vụ thanh toán thư tín dụng. Hiện nay nhu cầu thanh toán quốc tế và trong nước không ngừng tăng, đòi hỏi chi nhánh phải bằng mọi cách đáp ứng các nhu cầu thanh toán đó. Từ đó giúp các hoạt kinh doanh trong nền kinh tế phát triển và gia tăng doanh số thanh toán không dùng tiền mặt hàng năm của ngân hàng. 3.Có kế hạch bồi dưỡng nâng cao hơn nữa trình độ cán bộ công nhân viên trong ngân hàng. Hiện nay những yêu cầu đặt ra cho các cán bộ ngân hàng là không chỉ giỏi về nghiệp vụ chuyên môn mà còn phải thể hiện thái độ phục vụ khách hàng một cách chu đáo và nhiệt tình. Cán bộ Ngân hàng phải thực sự có năng lựcvà có kiến thức về sản xuất kinh doanh, biết lắng nghe các ý kiến của khách hàng và hướng dẫn họ trong các thủ tục thanh toán sao cho có lợi cho cả hai bên. 4. Thực hiện Marketing trên các mặt: Giao tiếp khách hàng Hội nghị khách hàng Thông tin quảng cáo về mọi hoạt động của ngân hàng II. Các giải pháp và kiến nghị để mở rộng công tác TTKDTM: Qua tìm hiểu công tác TTKDTM tại chi nhánh Ngân hàng Công Thương Khu vực II Hai Bà Trưng, bản thân em đã thấy rõ được những ưu nhược điểm của hình thức thanh toán. Có thể nói TTKDTM là vấn đề không chỉ riêng có các ngân hàng quan tâm mà nó chịu sự chi phối của toàn bộ nền kinh tế. Tuy nhiên mọi nỗ lực của Ngân hàng là có hạn, nó chỉ đáp ứng trong chừng mực nào đó nhu cầu thanh toán của toàn xã hội. Bởi vậy, cho đến nay các hình thức thanh toán vẫn chưa được áp dụng rộng rãi mà chỉ tập trung vào một số hình thức nhất định. Điều này phụ thuộc chủ yếu vào sự phát triển của nền kinh tế. Mặc dù chính sách kinh tế của nước ta là mở cửa, nhưng có rất nhiều doanh nghiệp vẫn đang gặp khó khăn về cả vốn và thị trường tiêu thụ. Để mở rộng công tác thanh toán qua ngân hàng nói chung và TTKDTM nói riêng đòi hỏi phải có sự thực hiện đúng đắn một cách đồng bộ của toàn hệ thống ngân hàng bằng các giải pháp cụ thể và mang tính toàn quốc. Riêng bản thân em xin mạnh dạn đưa ra một vài ý kiến sau: II.1. Kiến nghị với nhà nước: Hiện nay ngành Ngân hàng đã có hành lang pháp lý riêng để hoạt động, tuy nhiên có rát nhiều cá nhân, tổ chức kinh tế vẫn sử dụng hình thức TTBTM đặc biệt là tầng lớp dân cư. Nguyên nhân của thực trạng này là do nhận thức của người dân, phần khác do thu nhập của họ còn quá thấp nên mọi hoạt động chi tiêu chủ yếu là thanh toán bằng tiền mặt. Do đó về phía nhà nước, cần phải thường xuyên hoàn thiện và bổ sung cả hệ thống pháp luật, luật về Ngân hàng cũng như các văn bản dưới luật.Khi tạo ra được sự đồng bộ, không chồng chéo giữa các văn bản luật thì Ngân hàng sẽ dễ dàng vận dụng vào công tác thanh toán hơn. Đồng thời một môi trường pháp lý ổn định, đúng đắn sẽ làm cho nền kinh tế có cơ sở phát triển, sẽ có nhiều nhà kinh doanh, nhà sản xuất nước ngoài đầu tư vào nước ta làm tăng nhu cầu thanh toán, tạo ra nhiều việc làm, giảm số người thất nghiệp và nâng cao mức lương cho người lao động. Từ đó người dân sẽ có cơ hội tích trữ và có nhu cầu thực hiện thanh toán qua Ngân hàng nhiều hơn, các Ngân hàng sẽ có nhiều cơ hội để thực hiện vai trò là trung gian thanh toán trong nền kinh tế hơn. Đi đôi với việc hoàn thiện môi trường pháp lý, nhà nước còn phải cũng cố vai trò của cơ quan hành pháp và tư pháp nhằm tạo ra sự công bằng nghiêm minh trong xã hội và trong nền kinh tế, tạo ra môi trường cạnh tranh lành mạnh cho các tổ chức kinh tế làm ăn có hiệu quả và các ngân hàng nâng cao được uy tín của mình. II.2. Kiến nghị đối với NHNN và NHCT Việt nam. II.2.1 Tạo điều kiện để dân chúng có thói quen sử dụng các dịch vụ Ngân hàng ở nước ta, thói quen thanh toán bằng tiền mặt vẫn còn phổ biến trong dân cư bởi mức thu nhập hàng tháng còn thấp so với nhu cầu tiêu dùng. Đây là một nguyên nhân gây cản trở cho việc mở rộng thanh toán qua Ngân hàng. Vì vậy NHNN cần hoạch định các chiến lược để dân chúng tham gia mở tài khoản ở các ngân hàng ; khuyến khích bằng lợi ích vật chất cho mọi công dân mở tài khoản tại ngân hàng ; khuyến khích các cơ quan trả lương cho cán bộ công nhân viên qua tài khoản tại Ngân hàng. NHNN và NHCT Việt nam cũng cần đưa ra những quy định nhằm hạn chế việc sử dụng tiền mặt trong thanh toán của dân cư. II.2.2 Về công nghệ thanh toán: Công nghệ thanh toán ở nước ta đang ở giai đoạn dầu của quá trình hiện đại hoá, do vậy nó còn kém xa các nước trên thế giới và có sự chênh lệch về công nghệ trong từng hệ thống Ngân hàng. Vấn đề cần giải quyết hiện nay klà tạo ra sự đồng bộ và phát triển các cơ sở hạ tầng viễn thông và cơ sở công Nghệ ngân hàng hiện đại nhằm đẩy mạnh công tác TTKDTM. NHNN và NHCT Việt nam cần xây dựng các dự án lớn nhằm cải thiện công nghệ thông tin để đáp ứng kịp thời nhu cầu thanh toán của mọi đối tượng kinh doanh trong nền kinh tế. Điều này đòi hỏi phải có một lượng vốn rất lớn được huy động bằng các con đường như: nhận viện trợ của nước ngoài, hợp tác liên doanh, vay các tổ chức tài chính quốc tế và đặc biệt là sự hỗ trợ đầu tư của nhà nước. Xây dựng các hệ thống thanh toán nội bộ, thanh toán liên hàng, thanh toán bù trừ hợp lý giúp cho phương pháp thanh toán tại các Ngân hàng thực hiện một cách an toàn nhanh chóng và hiệu quả hơn. II.2.3 Về hình thức thanh toán. II.2.3.1 Kiến nghị về séc. Về mặt hình thức, hiện nay trên tờ séc trắng loại SCK, SBC, SCT đều giống nhau. Chỉ khi phát hành, nếu séc chuyển khoản thì người phát hành gạch 2 đường chéo song song hoặc viết chữ “ chuyển khoản” vào góc trái bên trên tờ séc; nếu là séc bảo chi thì có dấu bảo chi của Ngân hàng. Tuy nhiên đôi khi khách hàng gạch chéo rất nhỏ, thậm chí quên không gạch nên khi đóng chứng từ tờ séc chuyển khoản dễ bị mất dấu gây nhầm lẫn, khó tìm. Vì vậy, theo em nên có quy định riêng cho mỗi hình thức tờ séc để khách hàng và ngân hàng dễ phân biệt khi sử dụng. Séc là một trong những hình thức thanh toán chủ yếu trong TTKDTM, nhưng trên thực tế khi có nhu cầu phát hành séc bảo chi hay séc chuyển tiền các khách hàng đều phải kỹ quỹ tiền gửi bảo đảm thanh toán séc. Thủ tục này đảm bảo quyền lợi cho người thụ hưởng nhận được toàn bộ tiền hàng hoá của mình; còn đối với bên mua thời gian séc chưa thanh toán thì số vốn của họ bị ứ đọng. Do đó, Ngân hàng nên khuyến khích khách hàng sử dụng séc bằng cách chi trả lãi suất phù hợp cho số tiền ký quỹ, từ đó điều hoà và đáp ứng được lợi ích của các bên tham gia. Riêng séc chuyển khoản, quy định phạm vi thanh toán trong cùng Ngân hàng hoặc khác Ngân hàng cùng địa bàn và có tham gia thanh toán bù trừ. Hiện nay việc giao nhận chứng từ TTBT diễn ra hằng ngày nên thời gian thanh toán của séc chuyển khoản chỉ khoảng từ 3 đến 5 ngàỳ. Nguyên tắc ghi Nợ trước, ghi Có sau cũng khiến cho khách hàng là bên bán rất ngại vì bên mua nếu cố tình kéo dài thời gian thanh toán hay trên tài khoản không đủ tiền thì người bán dễ bị chiếm dụng vốn và phải chờ đợi trong một thời gian lâu hơn. Bên cạnh đó vì SCK dễ phát hành, sử dụng thuận tiện nên hay bị phát hành qua số dư. Nếu Ngân hàng phạt khách hàng là người mua sẽ hạn chế họ sử dụng hình thức thanh toán này, do vậy theo em thời hạn thanh toán của séc chuyển khoản nên rút ngắn xuống còn 8 ngày. Nhìn chung, việc sử dụng séc trong thanh toán là rất hay nếu giữa người hưởng lợi và người phát hành có độ tín nhiệm cao. Để tăng doanh số TTKDTM, NHNN và NHCT Việt Nam cần có chính sách khuyến khích cũng như tạo mọi điều kiện thuận lợi để khách hàng đến với hình thức thanh toán này nhiều hơn. Đối với séc chuyển tiền, cần phải có các quy định sao cho thủ tục thanh toán bớt rườm rà, giúp khách hàng thực hiện thanh toán hàng hoá- dịch vụ nhanh chóng hơn, tiện lợi hơn. II.2.3.2 Kiến nghị về UNT. Trên thực tế, khách hàng sử dụng UNT rất hạn chế và chủ yếu áp dụng đối với các khoản thu, khoản phí dịch vụ mang tính chất định kỳ thường xuyên như: tiền nước, tiền điện, tiền điện thoại. Đó là do quy trình thanh toán của hình thức này còn lòng vòng. NHNN nên quy định khi người bán cung ứng hàng hoá - dịch vụ cho người mua khi lập UNT gửi trực tiếp đến Ngân hàng phục vụ người mua nhờ thu hộ. Như vậy quá trình thanh toán sẽ diễn ra nhanh chóng hơn. Khi lập UNT, người bán nên có quyền ghi rõ thời hạn thanh toán và hình thức phạt chậm trả để đảm bảo lợi ích của mình và chủ động hơn trong thanh toán. Đối với séc chuyển tiền, cần phải có các quy định sao cho thủ tục thanh toán bớt rườm rà, giúp cho khách hàng thực hiện thanh toán hàng hóa – dịch vụ nhanh chóng hơn, tiện lợi hơn. II.3. Kiến nghị đối với NHCT –HBT. Cùng với sự mở cửa của nền kinh tế, các Ngân hàng nước ngoài, Ngân hàng liên doanh đã hoạt động tại Việt Nam nhiều hơn trước. Điều đó đã làm tăng sự cạnh tranh giữa các Ngân hàng và NHCT- HBT cũng không nằm ngoài vòng quay đó. Chính vì vậy toàn Ngân hàng phải phải không ngừng phấn đấu phát huy hết khả năng và khai thác triệt để những điểm mạnh của mình, dốc sức thực hiện mục tiêu “ Phát triển – An toàn –Hiệu quả” nhằm nâng cao doanh số thanh toán nói chung và doanh số TTKDTM nói riêng, nâng cao uy tín của Ngân hàng bằng cách đưa các dịch vụ Ngân hàng lại gần với dân chúng hơn. Để làm được như vậy, Ngân hàng nên chú trọng những vấn đề sau: II.3.1 Về giao tiếp khách hàng: Trong cơ chế thị trường, Ngân hàng cần thăm dò, xem xét, nghiên cứu và phân tích các nhu cầu khách hàng nhằm đáp ứng được tối đa các nhu cầu đó trong khuôn khổ luật pháp cho phép. Hiện nay, các yếu tố cạnh tranh không chỉ dơn thuần là lãi xuất mà khách hàng còn quan tâm đến nhiều mặt khác như ; thái độ phục vụ, sự phong phú các loại hình dịch vụ và đặc biệt là uy tín của Ngân hàng. Vì vậy,Ngân hàng Công Thương Khu vực II Hai Bà Trưng nên: + Khuyến khích khách hàng đề xuất ý kiến của mình, thường xuyên lắng nghe góp ý kiến khách hàng và thái độ sẵn sàng tiếp thu giải quyết những thắc mắc của họ là phương pháp tương đối hiệu quả để cải tiến chất lượng hoạt động của Ngân hàng sao cho phù hợp với sự mong đợi của khách hàng. Phải có các chuyên viên tư vấn giúp khách hàng hiểu rõ ưu nhược điểm của từng loại dịch vụ trong Ngân hàng, từ đó tránh cho họ khỏi bỡ ngỡ và lựa chọn được hình thức thanh toán thích hợp với điều kiện sản xuất của đơn vị mình. II.3.2 Thực hiện công tác tuyên truyền quảng cáo, phổ biến các hình thức TTKDTM hiện có tại Ngân hàng: . Công tác này rất quan trọng vì nó làm cho người dân hiểu được các tiện ích TTKDTM mà ở TTBTM không có được. Có nhiều hình thức và phương thức quảng cáo giới thiệu sản phẩm ngân hàng như: in báo, truyền hình, phát thanh… nhằm đưa những kiến thức cơ bản về TTKDTM vào tiềm thức của người dân sao cho họ sẽ sử dụng các hình thức TTKDTM rộng rãi như đã từng sử dụng tiền mặt trong thanh toán,. Bên cạnh đó phải tạo điều kiện để người dân có thể sử dụng các hình thức này không chỉ trong Ngân hàng mà còn để thanh toán ở những nơi như trung tâm thương mại, siêu thị… Trên thực tế, NHCT HBT đã sử dụng biện pháp này trong thời gian gần đây. Tuy nhiên Ngân hàng sẽ tăng doanh số thanh toán, nâng cao được lợi nhuận hơn nữa nếu biện pháp này được lưu ý và áp dụng rộng rãi thường xuyên hơn. II.3.3 Nâng cao chất lượng hoạt động của đội ngũ CBCNV: + Thường xuyên đào tạo bồi dưỡng về trình độ nghiệp vụ cũng như phong cách phục vụ cho cán bộ Ngân hàng, đặc biệt là các CBCNV ở bộ phận tín dụng và kế toán bởi họ là những người trực tiếp giao dịch với khách hàng. + Có các chính sách khen thưởng, kỷ luật kịp thời nhằm tạo sự phấn đấu thi đua lành mạnh giữa các cán bộ, nhân viên trong Ngân hàng. +Tổ chức các hoạt động vui chơi cho các CBCNV để họ có thể nghỉ ngơi vào dịp cuối tuần, qua đó tạo mối quan hệ và sự hiểu biết lẫn nhau giữa các cán bộ, giúp họ hiểu nhau hơn và có cơ hội để cùng nhau trao đổi kinh nghiệm trong công tác, tạo động lực để họ phát huy năng lực của mình. +Không ngừng trang bị cải thiện hệ thống công cụ làm việc giúp các nhân viên thực hiện công việc cuả mình hiệu quả hơn, nhanh chóng hơn và chính xác hơn. KếT LUậN Cùng với sự phát triển công nghệ nói chung và công nghệ máy tính nói riêng, công tác thanh toán qua Ngân hàng ngày càng được phát triển rộng rãi, góp phần thúc đẩy tích cực vào thành tựu chung của công cuộc đổi mới nền kinh tế đất nước. Trong đó phải kể đến những đóng góp không nhỏ của công tác TTKDTM tại Ngân hàng Công Thương Khu vực II Hai Bà Trưng. Mặc dù nền kinh tế nước ta chưa có nhiều thuận lợi và môi trường cạnh tranh gay gắt nhưng trong năm 2001 vừa qua Chi nhánh NHCT-HBT đã vượt qua nhiều khó khăn và khẳng định được vị trí của mình. Nhờ có nhiều đổi mới trong hoạt động, đặc biệt là công tác TTKDTM và thực hiện mục tiêu “ Phát triển- An toàn- Hiệu quả” mà doanh thu của Ngân hàng đã tăng lên trong thời gian gần đây, ngoài ra công tác này còn làm hạn chế lạm phát, ổn định giá trị đồng tiền và tăng trưởng nền kinh tế quốc gia. Với một thời gian thực tập không dài nên mặc dù em chưa hiểu rõ toàn bộ các hoạt động tại Ngân hàng Công Thương Khu vực II Hai Bà Trưng, nhưng nhờ có sự chỉ bảo ân cần của các cô cán bộ trong phòng kế toán em đã hiểu hơn thực tế và công tác TTKDTM. Một lần nữa, em xin được chân thành cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của các cô trong phòng kế toán NHCT-HBT và các thầy giáo cô giáo trong khoa Kế toán- Kiểm toán NH- HVNH đã tạo điều kiện giúp em hoàn thành chuyên đề này. Em xin chân thành cảm ơn. Hà Nội tháng 4 năm 2001 Sinh viên thực hiện Vũ Thị Kim Điệp Tài liệu tham khảo Giáo trình hạch toán kế toán và xử lý thông tin trong hệ thống Ngân hàng của Trung tâm đào tạo và nghiên cứu khoa học Ngân hàng. Lý thuyết tiền tệ Ngân hàng. Nghiệp vụ kinh doanh Ngân hàng nâng cao của Tiến sĩ Tô Ngọc Hưng và Nguyễn Kim Anh. Tạp chí Ngân hàng. Bài giảng môn kế toán Ngân hàng. Nghị định 30/CP ngày 9/5/1996 về quy chế phát hành và sử dụng séc. Thông tư 08/TT-NH2 ngày 2/6/1994 của NHNN hướng dẫn thực hiện thể lệ thanh toán không dùng tiền mặt. Báo cáo tổng kết hoạt động kinh doanh năm 2001 của Ngân hàng Công Thương Khu vực II Hai Bà Trưng Nhận xét của Ngân hàng Công thương-Khu vực II- Hai Bà Trưng: ( Về kết quả thực tập tốt nghiệp của sinh viên trường Học Viện Ngân Hàng) Mục lục