Chuyên đề Phân tích tài chính ở Vietcombank: thực trạng và giải pháp

møc tèi ®a 1,25% tæng tµi s¶n cã rñi ro; dù tr÷ t¨ng lªn do ®¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n ph¶i bÞ khÊu trõ ®i 55%; ngoµi ra ph¶i khÊu trõ khái vèn tù cã (vèn lo¹i I) gåm: phÇn ®Çu t­ cña ng©n hµng vµo c¸c chi nh¸nh, c«ng ty con h¹ch to¸n ®éc lËp cña m×nh vµ phÇn gãp vèn vµo c¸c ng©n hµng vµ tæ chøc tµi chÝnh kh¸c; vµ gi¸ trÞ tµi chÝnh mang l¹i do th­¬ng hiÖu vµ danh tiÕng cña ng©n hµng; VÒ tæng tµi s¶n cã (néi, ngo¹i b¶ng) ®­îc ®iÒu chØnh theo møc ®é rñi ro; theo th«ng lÖ quèc tÕ (Basle) th× møc ®é rñi ro ph©n theo tõng nhãm tµi s¶n ®­îc chia lµm 4 lo¹i kh¸c nhau (nÕu theo Basle) th× 0%, 20%, 505, 100%; nh­ng (nÕu theo Balse 2 b¶n söa ®æi gÇn nhÊt) th× gåm 5 lo¹i kh¸c nhau: 0%, 205, 50%, 100%, 150% c¸c møc ®é rñi ro nµy ®­îc tÝnh dùa theo tiªu chuÈn xÕp h¹ng tÝn dông t­¬ng øng tõ AAA ®Õn A-, A+ ®Õn A- , BBB + ®Õn BBB-, BB+ ®Õn B- , D­íi B-; trong ®ã lo¹i tµi s¶n cã, cã møc ®é rñi ro 50% lµ c¸c kho¶n cho vay nhµ ë vµ ®­îc ng­êi vay thÕ chÊp cho ng©n hµng b»ng chÝnh tµi s¶n (nhµ ë) h×nh thµnh tõ vèn vay ®ã. Trªn c¬ së §iÒu 81, Môc b, LuËt c¸c tæ chøc tÝn dông Ng©n hµng Nhµ n­íc (NHNN) ®· cô thÓ ho¸ ®iÒu nµy b»ng QuyÕt ®Þnh sè 297/1999/ Q§- NHNN5 ngµy 25/8/1999 vÒ quy ®Þnh c¸c tû lÖ b¶o ®¶m an toµn trong ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc tÝn dông (TCTD), táng ®ã qui ®Þnh vÒ tû lÖ an toµn vèn nh­ sau: "TCTD (trõ chi nh¸nh ng©n hµng n­íc ngoµi) ph¶i duy tr× tû lÖ tèi thiÓu 8% gi÷a vèn tù cã so víi tµi s¶n "Cã", kÓ c¶ c¸c cam kÕt ngo¹i b¶ng , ®­îc ®iÒu chØnh theo møc ®é rñi ro.". Bªn c¹nh ®ã, QuyÕt ®Þnh cßn qui ®Þnh c¬ cÊu vèn tù cã dïng ®Ó tÝnh tû lÖ an toµn vèn tèi thiÓu gåm vèn ®iÒu lÖ (vèn ®· ®­îc cÊp, vèn ®· gãp) céng quü dù tr÷ bæ sung vèn ®iÒu lÖ, tæng gi¸ trÞ vèn ®iÒu lÖ c«ng quü dù tr÷ bæ sung vèn ®iÒu lÖ nãi trªn ph¶i khÊu trõ ®i sè vèn gãp, mua cæ phÇn t¹i c¸c TCTD kh¸c. Do vËy, nÕu theo qui ®Þnh cña BIS (Balse) th× qui ®Þnh cña ViÖt Nam vÒ vèn tù cã dïng ®Ó tÝnh hÖ sè an toµn vèn chØ bao gåm vèn lo¹i I, ®iÒu ®ã còng cã thÓ ®­îc hiÓu lµ nÕu TCTD nµo ®¹t tû lÖ Vèn lo¹i I / tµi s¶n cã rñi ro, ë møc ≥ 4% trë lªn lµ ®¹t yªu cÇu theo qui ®Þnh cña quèc tÕ. Cßn tæng tµi s¶n cã (néi, ngo¹i b¶ng) ®­îc ®iÒu chØnh theo møc ®é rñi ro: còng theo QuyÕt ®Þnh 297 th× riªng tµi s¶n cã rñi ro néi b¶ng ®­îc chia lµm 4 lo¹i 0%, 205, 50%, 100% trong ®ã lo¹i 50% kh«ng cã qui ®Þnh cô thÓ (®ang bá ngâ), ®iÒu ®ã còng cã nghÜa lµ tµi s¶n rñi ro néi b¶ng chØ cßn l¹i 3 møc 0%, 20% vµ 100%. Trong khi ®ã tµi s¶n cã rñi ro ë møc 50% lµ nh÷ng kho¶n cho vay ®­îc thÕ chÊp toµn bé b»ng nh÷ng bÊt ®éng s¶n mµ ng­êi vay vèn ®ang hoÆc sÏ sö dông hoÆc cho thuª. Hay nãi c¸ch kh¸c ng­êi vay vèn thÕ chÊp b»ng chÝnh tµi s¶n h×nh thµnh tõ vèn vay nh­ng d­íi h×nh thøc bÊt ®éng s¶n nh­ nhµ ë...; Râ rµng ®©y lµ mét trong nh÷ng néi dung tÝn dông quan träng trong giai ®o¹n hiÖn nay cña c¸c NHTM ViÖt Nam, mÆc dï ®ang bÞ bá ngâ, nh­ng ch¾c ch¾n trong mét vµi n¨m tíi c¸c ng©n hµng kh«ng thÓ lµm ng¬ tr­íc mét thÞ tr­êng ®Çy tiÒm n¨ng vµ hÕt søc s«i ®éng nµy. HiÖn t¹i theo ®¸nh gi¸ cña Ng©n hµng ph¸t triÓn Ch©u ¸ (ADB) th× cã rÊt nhiÒu NHTM ViÖt Nam tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng cho vay nhµ ë mµ ®iÓn h×nh nh­: Ng©n hµng Ph¸t triÓn nhµ ®ång b»ng s«ng Cöu Long (MHB) víi thÞ phÇn cho vay nhµ ë chiÕm tû träng b×nh qu©n trªn 50% so víi tæng danh môc cho vay tÝnh tõ n¨m 1998 ®Õn 2002 cña ng©n hµng nµy. Cô thÓ theo sè liÖu thèng kª th× tÝnh ®Õn cuèi n¨m 2002 d­ nî cho vay cña MHB ®¹t trªn 2.400 tû VND, trong ®ã d­ nî cho vay x©y dùng nhµ chiÕm trªn 60%; Sacombank chiÕm 11,37% vµo 6 th¸ng ®Çu n¨m 2002; Techcombank trªn 10%... VËy thö ®Æt c©u hái lµ khi tÝnh tû lÖ an toµn vèn tèi thiÓu cho c¸c NHTM nãi trªn, ®iÓn h×nh lµ c¸c NH cã tû träng vÒ cho vay nhµ ë lín nh­ MHB th× xö lý sao ®©y? NÕu NHT¦ kh«ng cã qui ®Þnh cô thÓ cho lo¹i tµi s¶n cã rñi ro nµy th× râ rµng MHB sÏ bÞ thiÖt thßi khi tÝnh tû lÖ an toµn vèn tèi thiÓu. ThiÖt thßi ë chç lµ khi tÝnh theo nh­ qui ®Þnh hiÖn nay th× toµn bé c¸c kho¶n cho vay cña MHB sÏ ®­îc ®­a vµo lo¹i tµi s¶n cã rñi ro ë møc ®é 100% vµ nh­ vËy nã sÏ lµm cho tû lÖ an toµn vèn cña NH nµy gi¶m xuèng do ph¶i t¨ng møc ®é rñi ro cña kho¶n vay tõ 50% lªn 100%. Ng­îc l¹i, nÕu cã qui ®Þnh cô thÓ cho lo¹i tµi s¶n cã rñi ro nµy (møc 50%) th× hiÓn nhiªn tû lÖ an toµn vèn cña MHB sÏ ®­îc c¶i thiÖn rÊt nhiÒu. H¬n n÷a, hiÖn nay ADB ®ang tµi trî cho ViÖt Nam mét kho¶n cho vay tµi chÝnh nhµ ë trªn 30 triÖu USD víi tªn gäi lµ "Dù ¸n tµi chÝnh nhµ ë" ®Ó th«ng qua c¸c NHTM trong n­íc cho vay tíi ng­êi vay cuèi cïng nh»m c¶i thiÖn t×nh h×nh nhµ ë hiÖn nay cho c¸c tÇng líp d©n c­. Víi sè vèn trªn, ho¹t ®éng cung øng tÝn dông nhµ ë sÏ ®­îc gia t¨ng t¹i c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i tham gia Dù ¸n trong thêi gian tíi vµ sù gia t¨ng nµy sÏ lµm cho tû lÖ an toµn vèn tèi thiÓu cña c¸c NHTM ®i ng­îc chiÒu (gi¶m xuèng) khi ch­a cã qui ®Þnh cho ®èi t­îng nµy. Do vËy, cÇn cã mét sè ®iÒu chØnh nh­ sau: - VÒ c¬ cÊu vèn tù cã: Trong khi chê ®îi sù ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn c¸c c«ng cô vÒ vèn n»m trong vèn cÊp I vµ vèn cÊp II cña hÖ thèng NHTM ViÖt Nam nh­ c¸c qui ®Þnh cña BIS hay thùc tiÔn cña c¸c NHTM trong khu vùc nh­ Phillipin nãi trªn. Tr­íc m¾t ®Ó ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c khi tÝnh to¸n tû lÖ an tßan vèn tèi thiÓu, cÇn nghiªn cøu, bæ sung thªm mét sè nguån vèn vµo c¬ cÊu vèn tù cã cña c¸c NHTM ViÖt Nam ®Ó tÝnh tû lÖ nµy nh­: quü ®Çu t­ ph¸t triÓn (Tµi kho¶n 612), quü dù phßng tµi chÝnh (Tµi kho¶n 613), lîi nhuËn gi÷ l¹i ch­a chia (Tµi kho¶n 692), vèn kh¸c (Tµi kho¶n 609).. v× c¸c quü nµy ®­îc h×nh thµnh tõ lîi nhuËn sau thuÕ vµ cã thÓ coi c¸c quü nµy chÝnh lµ phÇn dù tr÷ c«ng khai theo nh­ qui ®Þnh cña BIS (Basle). H¬n n÷a, nÕu xÐt vÒ mÆt lý thuyÕt, khi ng©n hµng gÆp rñi ro, c¸c ng©n hµng cã quyÒn sö dông c¸c quü nµy ®Ó xö lý v× nã thuéc ph¹m vi ®iÒu chØnh cña c¸c ng©n hµng. Riªng ®èi víi c¸c NHTM quèc doanh, nªn ®­a thªm vèn ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n (Tµi kho¶n 602) vµo c¬ cÊu vèn tù cã ®Ó tÝnh to¸n v× thùc chÊt vèn ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n do ng©n s¸ch Nhµ n­íc cÊp cho c¸c NHTM quèc doanh ®Ó x©y dùng trô së vµ nã trë thµnh tµi s¶n cña ng©n hµng do ®ã nã còng ®­îc coi nh­ lµ vèn tù cã cña ng©n hµng. Bªn c¹nh ®ã, NHTW còng nªn xem xÐt ban hµnh qui chÕ ®¸nh gÝa l¹i tµi s¶n cè ®Þnh h»ng n¨m cña c¸c NHTM ®Ó x¸c ®Þnh chÝnh x¸c gi¸ trÞ tµi s¶n cßn l¹i (t¨ng hay gi¶m) thùc tÕ t¹i c¸c thêi ®iÓm tÝnh to¸n c¸c chØ sè tµi chÝnh (kÕt thóc n¨m tµi chÝnh) nh­ tû lÖ an toµn vèn cña c¸c ng©n hµng ch¼ng h¹n. - VÒ tµi s¶n rñi ro: Tr­íc m¾t nªn qui ®Þnh vµ ®­a vµo danh môc tµi s¶n "cã " cã møc ®é rñi ro ë møc 50% ®ã lµ c¸c kho¶n cho vay nhµ ë vµ ®­îc ng­êi vay thÕ chÊp cho ng©n hµng b»ng chÝnh tµi s¶n (nhµ ë ) h×nh thµnh tõ vèn vay ®ã. NÕu kh«ng qui ®Þnh cô thÓ møc ®é rñi ro cho lo¹i tµi s¶n cã nµy th× ch¾c ch¾n sÏ g©y ra nh÷ng h¹n chÕ kh«ng ®¸ng cã cho c¸c NHTM trong viÖc më réng c¸c ho¹t ®éng tÝn dông nãi chung vµ tÝn dông nhµ ë nãi riªng, bëi v× mét sè lý do sau: nÕu kh«ng cã qui ®Þnh tû lÖ rñi ro cho lo¹i tÝn dông nhµ ë th× hiÓn nhiªn khi tÝnh tû lÖ an toµn vèn tèi thiÓu, c¬ quan thanh tra ng©n hµng ph¶i ®­a ®èi t­îng cho vay nhµ ë vµo lo¹i rñi ro 100% (tõ 50% lªn 100%) vµ do ®ã lµm cho tû lÖ an toµn vèn cña NH ®ã gi¶m xuèng, nÕu nhá h¬n møc qui ®Þnh < 8% th× râ rµng c¸c ng©n hµng ®ã ®· ph¹m LuËt. Ng­îc l¹i ®Ó c¶i thiÖn chØ sè nµy, c¸c NHTM ph¶i chän mét trong hai gi¶i ph¸p ®¬n gi¶n vµ kinh ®iÓn nhÊt, ®ã lµ: (i) gi¶m d­ nî cho vay, hoÆc (ii) t¨ng vèn ®iÒu lÖ theo møc t¨ng t­¬ng øng cña d­ nî cho vay ®Ó c¶i thiÖn tû lÖ nµy. Râ rµng nÕu gi¶m d­ nî cho vay trong ®iÒu kiÖn tµi chÝnh ®ang lµnh m¹nh, hoÆc xÐt theo th«ng lÖ quèc tÕ nh­ tr×nh bµy trªn tøc lµ vÉn cho phÐp ng©n hµng ®ã tiÕp tôc t¨ng dù nî ®èi víi phÇn cßn l¹i (50% nÕu møc ®é rñi ro cho lo¹i h×nh kinh doanh nµy lµ 50%), nh­ng do kh«ng cã qui ®Þnh cô thÓ cho ®èi t­îng nµy nªn ®Ó ®¶m b¶o duy tr× tû lÖ an toµn vèn tèi thiÓu theo qui ®Þnh buéc ng©n hµng ph¶i gi¶m d­ nî, dÉn ®Õn lîi nhuËn ng©n hµng gi¶m. HoÆc c¸ch lµm thø hai lµ t¨ng vèn ®iÒu lÖ, ®©y lµ mét c¸ch lµm kh«ng mÊy ®¬n gi¶n, ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c NHTM quèc doanh. Trong khi ®ã nÕu cã qui ®Þnh cho lo¹i tµi s¶n nµy th× c¸c NH cã thÓ gi¶i quyÕt ®¬n gi¶n h¬n mµ kh«ng cÇn ®Õn 2 gi¶i ph¸p ®ã. H¬n n÷a, nÕu xÐt vÒ mÆt thùc tiÔn, viÖc qui ®Þnh møc ®é rñi ro 50% ®èi víi ho¹t ®éng cho vay nhµ ë trong ®iÒu kiÖn ng­êi vay ®· thÕ chÊp b»ng chÝnh nhµ ë ®ã cho ng©n hµng lµ ®óng víi møc rñi ro cña nã. Gi¶ sö nÕu ng­êi vay gÆp vÊn ®Ò, kh«ng tr¶ gèc vµ l·i cho ng©n hµng theo ®óng qui ®Þnh, th× ng©n hµng cã thÓ ph¸t m¹i tµi s¶n (nhµ ë) ®ã ®Ó hoµn vèn, vµ ch¾c ch¾n gi¸ trÞ cña ng«i nhµ ®ã khi ®em b¸n ®Ó thu håi vèn Ýt nhÊt lµ b»ng 50% tæng gi¸ trÞ thùc cña tµi s¶n t¹i thêi ®iÓm b¸n, vµ nh­ vËy nã còng ®óng víi møc ®é rñi ro 50% cña nã, chø kh«ng thÓ lµ mÊt tr¾ng 100% ®­îc. Thø hai: Mét sè tµi s¶n cña ng©n hµng ch­a ®­îc quy ®Þnh n»m ë nhãm nµo trong 4 nhãm tµi s¶n quy ®æi rñi ro. Cô thÓ lµ: - Vµng chØ lµ mét trong nhiÒu kim lo¹i quý, ®¸ quý cña ng©n hµng. Nh­ng theo quyÕt ®Þnh 297/QD-NHNN5 th× bé phËn kim lo¹i quý ®¸ quý kh¸c trõ vµng kh«ng ®­îc xÕp vµo nhãm nµo trong 4 nhãm tµi s¶n cã rñi ro quy ®æi. Trong khi ®ã, ch¾n ch¾n kim lo¹i quý ®¸ quÝ kh¸c ph¶i ®­îc xÕp vµo møc tµi s¶n cã cã møc rñi ro 0% nh­ vµng. Do v©y, ®Ó tr¸nh bá sãt tµi s¶n cã cña ng©n hµng khi ph©n chia chóng theo møc ®é rñi ro, NHNN ViÖt Nam cÇn chñ ®éng h­íng dÉn c¸c NHTM söa ®æi, bæ sung vµo nhãm tµi s¶n cã cã møc ®é rñi ro 0% bé phËn kim lo¹i vµ ®¸ quý kh¸c. Trong tµi s¶n cã cña ng©n hµng cßn mét kho¶n môc kh¸c lµ gãp vèn ®ång tµi trî. §©y lµ bé phËn tµi s¶n do ng©n hµng gãp vèn víi c¸c TCTD kh¸c ®Ó cho vay. Do ®ã, ®©y thùc chÊt lµ ho¹t ®éng tÝn dông cña ng©n hµng. Trong ®ã, ®èi t­îng cÊp tÝn dông cã thÓ lµ c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c TCTD. Nh­ng kho¶n môc nµy còng kh«ng ®­îc nh¾c ®Õn trong sè c¸c tµi s¶n cã ®­îc ph©n nhãm theo møc ®é rñi ro. NÕu vËy, khi tiÕn hµnh ph©n nhãm theo møc ®é rñi ro, ng©n hµng cÇn c¨n cø vµo b¶n chÊt cña tõng kho¶n môc ®Ó ph©n chia cho phï hîp. Muèn vËy, ng©n hµng ph¶i lµm tèt kÕ to¸n qu¶n trÞ. Cô thÓ lµ ng©n hµng sÏ ph©n chia kho¶n môc gãp vèn ®Ó ®ång tµi trî thµnh cho vay c¸c TCTD hay c¸c tæ chøc kinh tÕ. Trong ®ã, bé phËn nµo lµ cho vay cã ®¶m b¶o b»ng tµi s¶n, bé phËn nµo lµ cho vay kh«ng cã tµi s¶n cÇm cè, thÕ chÊp ®Ó theo dâi vµ s¾p xÕp vµo nhãm tµi s¶n cã cã møc ®é rñi ro 20%, 50% hay 100%. Theo quy ®Þnh, môc b nhãm tµi s¶n cã cã møc ®é rñi ro 20% gåm: GTCG do chÝnh quyÒn tØnh, thµnh phè b¶o l·nh, TCTD kh¸c ph¸t hµnh vµ môc d lµ kho¶n cho vay cã ®¶m b¶o b»ng GTCG do chÝnh quyÒn tØnh, thµnh phè, TCTD kh¸c ph¸t hµnh. NÕu kh«ng cã quy ®Þnh nµo thªm th× TCTD kh¸c ®­îc nh¾c ®Õn ë ®©y sÏ ®­îc hiÓu lµ gåm c¶ c¸c TCTD n­íc ngoµi. Nh­ng nÕu kh«ng xÐt ®Õn n¨ng lùc tµi chÝnh cña c¸c TCTD n­íc ngoµi mµ ®ång nhÊt mäi GTCG, c¸c kho¶n cho vay cã ®¶m b¶o b»ng GTCG do TCTD n­íc ngoµi ph¸t hµnh vµo nhãm TSC cã møc ®é rñi ro 20% lµ ch­a hîp lý. MÆt kh¸c, GTCG vµ c¸c kho¶n cho vay cã ®¶m b¶o b»ng GTCG do chÝnh quyÒn, c¸c tæ chøc kinh tÕ n­íc ngoµi ph¸t hµnh do kh«ng ®­îc liÖt kª vµo nhãm nµo trong 4 nhãm tµi s¶n cã theo møc ®é rñi ro nªn ng©n hµng còng cã thÓ hiÓu bé phËn nµy ®­îc xÕp vµo tµi s¶n cã kh¸c vµ cã møc ®é rñi ro 100%. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu trªn lµ ch­a hîp lý v× theo quy ®Þnh cña céng ®ång ng©n hµng c¸c n­íc, c¸c kho¶n cho vay chÝnh phñ, NHTW ë c¸c n­íc m¹nh vÒ tµi chÝnh, hay tæ chøc kinh tÕ trong vµ ngoµi n­íc cã ®ñ b»ng chøng v÷ng m¹nh cã thÓ ®­îc xÕp vµo nhãm tµi s¶n cã cã møc ®é rñi ro nhá h¬n 100%. Nh­ ®· nãi ë phÇn thùc tr¹ng, mét trong nh÷ng h¹n chÕ cña Vietcombank trong c«ng t¸c ph©n tÝch viÖc trÝch lËp c¸c quü lµ chØ ®¸nh gi¸ sè tuyÖt ®èi cña c¸c kho¶n môc c¸c quü xem cã trÝch lËp theo ®óng quy ®Þnh hay kh«ng mµ bá qua viÖc ph©n tÝch c¸c tû lÖ cña c¸c quü tÝnh trªn vèn ®iÒu lÖ cña ng©n hµng. §©y lµ mét néi dung ®¸nh gi¸ cÇn thiÕt vµ quan träng trong viÖc biÓu hiÖn kh¶ n¨ng bï ®¾p rñi ro cña ng©n hµng. Hai tû lÖ dïng ®Ó ph©n tÝch lµ: 1) Tû lÖ quÜ dù tr÷ bæ sung so víi vèn ®iÒu lÖ = Quü dù tr÷ bæ sung Vèn ®iÒu lÖ x100 2)Tû lÖ quÜ dù phßng tµi chÝnh so víi vèn ®iÒu lÖ = Quü dù phßng tµi chÝnh Vèn ®iÒu lÖ x 100 C¸c chÕ ®é tµi chÝnh ®èi víi c¸c tæ chøc tÝn dông ®Òu qui ®Þnh møc trÝch lËp tõng quÜ tÝnh trªn lîi nhuËn sau khi ®· nép thuÕ thu nhËp. Cô thÓ: tr­íc khi cã LuËt ng©n hµng, viÖc trÝch lËp c¸c quÜ cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ®­îc thùc hiÖn trªn c¬ së quyÕt ®Þnh 106 Q§/NH ngµy 9/6/1992 cña Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ n­íc vÒ viÖc ban hµnh qui chÕ trÝch lËp vµ sö dông c¸c quü dù tr÷ cña tæ chøc tÝn dông: "c¸c tæ chøc tÝn dông ph¶i trÝch tû lÖ 10% trªn lîi nhuËn rßng lËp quÜ dù tr÷ ®Æc biÖt ®Ó dù phßng bï ®¾p rñi ro, quÜ nµy ®­îc trÝch ®Õn khi b»ng 100% vèn ®iÒu lÖ thùc cã t¹i thêi ®iÓm trÝch, c¸c tæ chøc tÝn dông ph¶i trÝch tû lÖ 5% trªn lîi nhuËn rßng lËp quÜ dù tr÷ bæ sung vèn ®iÒu lÖ, quÜ nµy ®­îc trÝch ®Õn khi b»ng 50% vèn ®iÒu lÖ thùc cã t¹i thêi ®iÓm trÝch." Thêi kú sau khi LuËt ng©n hµng, viÖc trÝch lËp c¸c quÜ cña c¸c ng©n hµng ®­îc thùc hiÖn theo nghÞ ®Þnh sè 166/1999/N§CP vÒ chÕ ®é tµi chÝnh ®èi víi tæ chøc tÝn dông. NghÞ ®Þnh nµy qui ®Þnh: phÇn lîi nhuËn cßn l¹i sau khi nép thuÕ thu nhËp, c¸c tæ chøc tÝn dông ph¶i tiÕn hµnh trÝch lËp c¸c quÜ theo tû lÖ sau: trÝch quÜ bæ sung vèn ®iÒu lÖ, møc trÝch nµy kh«ng qu¸ møc vèn ®iÒu lÖ thùc cã cña tæ chøc tÝn dông. PhÇn lîi nhuËn cßn l¹i, sau khi bï kho¶n lç cña c¸c n¨m tr­íc (®èi víi c¸c kho¶n lç kh«ng ®­îc bï vµo lîi nhuËn tr­íc thuÕ thu nhËp), nép tiÒn thu sö dông vèn ng©n s¸ch Nhµ n­íc, trõ c¸c kho¶n tiÒn ph¹t vi ph¹m luËt thuéc tr¸ch nhiÖm cña tæ chøc tÝn dông, ®­îc ph©n phèi nh­ sau: trÝch quü dù phßng tµi chÝnh 10%, sè d­ quÜ nµy kh«ng v­ît qu¸ 25% vèn ®iÒu lÖ cña tæ chøc tÝn dông; quü ®Çu t­ nghiÖp vô 50%; quü dù phßng trî cÊp mÊt viÖc lµm 5%, sè d­ kh«ng v­ît qu¸ 6 th¸ng l­¬ng thùc hiÖn; trÝch quü khen th­ëng vµ quÜ phóc lîi, tèi ®a 2 quü kh«ng qu¸ 3 th¸ng l­¬ng thùc hiÖn nÕu tû suÊt lîi nhuËn tÝnh trªn vèn n¨m nay kh«ng thÊp h¬n n¨m tr­íc, kh«ng qu¸ 2 th¸ng l­¬ng thùc hiÖn nÕu tû suÊt lîi nhuËn tÝnh trªn vèn n¨m nay thÊp h¬n n¨m tr­íc. 3.1.2.2. Ph©n tÝch t×nh h×nh vèn huy ®éng. Nh­ ®· nãi trong ch­¬ng II, viÖc ph©n tÝch chØ tiªu vèn huy ®éng ë Techcombank cßn béc lé 3 h¹n chÕ vµ nh÷ng gîi ý sau ®©y cã thÓ lµ c¸ch mµ c¸c nhµ qu¶n trÞ Vietcombank nªn sö dông ®Ó lµm cho c«ng t¸c ph©n tÝch cña m×nh ®­îc toµn diÖn h¬n. Cô thÓ lµ: Thø nhÊt: Vietcombank cÇn ph¶i x¸c ®Þnh l¹i cho chÝnh x¸c kh¸i niÖm vµ c¸c thµnh tè cÊu thµnh nªn Vèn huy ®éng cña ng©n hµng m×nh. Theo ®iÒu 45, 46, 47, 48 LuËt c¸c tæ chøc tÝn dông qui ®Þnh: tæ chøc tÝn dông huy ®éng vèn d­íi h×nh thøc nhËn tiÒn göi kh«ng kú h¹n, cã kú h¹n vµ c¸c lo¹i tiÒn göi kh¸c cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n vµ c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c. Khi ®­îc Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ n­íc chÊp thuËn, tæ chøc tÝn dông ph¸t hµnh chøng chØ tiÒn göi, tr¸i phiÕu vµ giÊy tê cã gi¸ kh¸c ®Ó huy ®éng vèn cña tæ chøc c¸ nh©n trong n­íc vµ ngoµi n­íc. C¸c tæ chøc tÝn dông ®­îc vay ng©n hµng ®­îc vay vèn ng¾n h¹n cña Ng©n hµng Nhµ n­íc d­íi h×nh thøc t¸i cÊp vèn. Nh­ vËy, nÕu c¨n cø vµo h×nh thøc huy ®éng vèn cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng nguån vèn huy ®éng cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i bao gåm c¸c kho¶n: - TiÒn göi, trong ®ã cã cña c¸ nh©n, tæ chøc kinh tÕ, kho b¹c Nhµ n­íc vµ tæ chøc tÝn dông kh¸c trong n­íc ngoµi n­íc; - TiÒn vay, trong ®ã cã vay cña Ng©n hµng Nhµ n­íc vµ vay cña c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c trong n­íc ngoµi n­íc. - Ph¸t hµnh chøng chØ tiÒn göi, tr¸i phiÕu vµ c¸c giÊy tê cã gi¸ kh¸c. Tõ ®ã, chØ tiªu tû träng tõng nguån vèn huy ®éng còng ®­îc chia thµnh 3 chØ tiªu: tû träng tiÒn göi trªn nguån vèn huy ®éng; tû träng tiÒn vay trªn trªn nguån vèn huy ®éng; ph¸t hµnh tr¸i phiÕu trªn nguån vèn huy ®éng. SÏ lµ lîi thÕ khi Vietcombank cã tû träng tiÒn göi trªn nguån vèn huy ®éng cao vµ æn ®Þnh. §iÒu nµy th­êng lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh ho¹t ®éng l©u n¨m cã uy tÝn, chÊt l­îng s¶n phÈm tèt, nghiÖp vô ®a d¹ng, ®éi ngò nh©n viªn cã tr×nh ®é. Ng­îc l¹i, tû träng vèn vay cao th­êng lµm t¨ng chi phÝ ph¶i tr¶ cho nguån huy ®éng, cã thÓ ng©n hµng ®ang ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng rñi ro vÒ thanh kho¶n, ngo¹i hèi... Thø hai Nhµ qu¶n trÞ Vietcombank cÇn quan t©m ph©n tÝch mèi quan hÖ gi÷a vèn huy ®éng vµ t×nh h×nh tÝn dông, ®Çu t­ cña ng©n hµng bëi trong ho¹t ®éng cña m×nh nÕu Techcombank huy ®éng vèn víi tèc ®é cao vµ sè l­îng lín nh­ng kh«ng t×m ®­îc ®Çu ra cho sè vèn nµy th× ho¹t ®éng kinh doanh sÏ kh«ng thÓ ®¹t hiÖu qu¶ nh­ mong muèn, thËm chÝ cã thÓ gÆp thua lç, ®×nh trÖ. ViÖc ®¸nh gi¸ nµy ®­îc thùc hiÖn th«ng qua viÖc tÝnh to¸n vµ so s¸nh hÖ sè sau: HÖ sè biÕn ®éng cña Møc t¨ng tr­ëng cña vèn huy ®éng trong kú nguån vèn huy ®éng = ----------------------------------------------------------- so víi tÝn dông, ®Çu t­ Møc t¨ng tr­ëng cña tÝn dông vµ ®Çu t­ trong kú Trong ®ã: møc t¨ng tr­ëng cña t×nh h×nh tÝn dông vµ ®Çu t­ trong kú kh«ng tÝnh ®Õn sè t¨ng tr­ëng cña d­ nî cho vay b»ng vèn tµi trî ñy th¸c ®Çu t­. NÕu hÖ sè nµy lín h¬n 1 cÇn xem xÐt nguyªn nh©n ®äng vèn ®Ó cã biÖn ph¸p gi¶i quyÕt ®Çu ra cho vèn huy ®éng hoÆc cã chÝnh s¸ch huy ®éng phï hîp. Ng­îc l¹i, nÕu hÖ sè trªn nhá h¬n 1 cÇn kiÓm tra t×nh h×nh dù tr÷ vµ thanh kho¶n, tr¸nh rñi ro thiÕu vèn kh¶ dông. Thø ba Nhµ qu¶n trÞ Vietcombank cÇn xem xÐt ®Õn tÝnh æn ®Þnh cña nguån vèn trong khi ®¸nh gi¸ t×nh h×nh vèn huy ®éng bëi mét lîi Ých cña viÖc lµm nµy lµ gióp cho Techcombank x¸c ®Þnh kú h¹n sñ dông vèn hîp lý ®ång thêi t¹o c¬ së cho viÖc x¸c ®Þnh møc thanh kho¶n cÇn thiÕt trong häat ®éng cña ng©n hµng. ViÖc ®¸nh gi¸ nµy ®­îc thùc hiÖn th«ng qua viÖc sö dông ph­¬ng ph¸p tû lÖ ®Ó tÝnh to¸n hai hÖ sè sau : Doanh sè chi tr¶ cho vèn huy®éng trong kú · Sè vßng quay cña vèn huy ®éng = -------------------------------------------------- Sè d­ b×nh qu©n cña vèn huy ®éng trong kú Doanh sè chi tr¶ nguån vèn huy ®éng trong k× Sè d­ b×nh qu©n cña nguån vèn huy ®«ng trong kú Thêi h¹n göi b×nh qu©n cña nguån vèn huy ®éng (tÝnh theo ngµy) Sè ngµy trong kú x · = Trong c«ng thøc nµy, sè d­ b×nh qu©n cña nguån vèn huy ®éng trong kú tr­íc ®­îc t×nh theo ph­¬ng ph¸p sè häc cña sè d­ c¸c kho¶n tiÒn huy ®éng ®­îc ë c¸c thêi ®iÓm trong kú. Sè vßng quay cña nguån vèn huy ®éng nãi lªn trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh nguån vèn nµy quay ®­îc mÊy vßng. Ng­îc l¹i, thêi h¹n göi b×nh qu©n cña nguån vèn huy ®éng nãi lªn thêi gian cÇn thiÕt ®Ó nguån vèn nµy quay ®­îc 1 vßng. Trªn c¬ së tÝnh to¸n sè vßng quay cña nguån vèn huy ®éng, c¸c nhµ ph©n tÝch sÏ thùc hiÖn so s¸nh víi cïng chØ tiªu nµy ë kú tr­íc. NÕu sè vßng quay cña vèn huy ®éng cµng Ýt chøng tá doanh sè chi tr¶ vèn huy ®éng trong mèi t­¬ng quan víi sè d­ b×nh qu©n cña nguån vèn trong kú cµng nhá. Do ®ã, nguån vèn trong kú ph©n tÝch cã tÝnh æn ®Þnh cao h¬n kú tr­íc. Ng­îc l¹i, nÕu doanh sè chi tr¶ b×nh qu©n cña vèn huy ®éng rÊt cao so víi sè d­ b×nh qu©n cña vèn huy ®éng trong kú ph©n tÝch sÏ lµm cho vßng quay vèn huy ®éng lín h¬n kú tr­íc, ®iÒu nµy cho thÊy vèn huy ®éng cña ng©n hµng kh«ng æn ®Þnh. Thø t­ Nhµ qu¶n trÞ Vietcombank cÇn quan t©m ®Õn viÖc ®¸nh gi¸ chi phÝ tr¶ l·i cho nguån vèn huy ®éng trong c«ng t¸c ph©n tÝch cña m×nh. ViÖc lµm nµy ®­îc thùc hiÖn dÔ dµng th«ng qua viÖc tÝnh to¸n chØ tiªu l·i suÊt huy ®éng vèn b×nh qu©n ®Çu vµo nh­ trong c«ng thøc sau: = å (Tû träng nguån vèn i * L·i suÊt huy ®éng vèn i) Bªn c¹nh viÖc x¸c ®Þnh c«ng thøc tÝnh mét c¸ch hîp lý, c¸c nhµ ph©n tÝch cña Vietcombank cÇn sö dông kh«ng chØ ph­¬ng ph¸p so s¸nh ®¬n thuÇn trÞ sè cña chØ tiªu qua c¸c thêi kú kh¸c nhau mµ cÇn thiÕt sö dông ph­¬ng ph©n tÝch thÝch hîp h¬n ®Ó x¸c ®Þnh møc ®é ¶nh h­ëng cña tõng nh©n tè ®Õn l·i suÊt b×nh qu©n cho nguån vèn huy ®éng cña ng©n hµng. Do c¸c nh©n tè tû träng tõng nguån vèn huy ®éng b×nh qu©n vµ l·i suÊt b×nh qu©n tõng nguån vèn huy ®éng cã mèi quan hÖ tÝch sè víi chØ tiªu l·i suÊt huy ®éng b×nh qu©n nªn tuú theo thêi gian vµ yªu cÇu ph©n tÝch, nhµ qu¶n trÞ cã thÓ sö dông ph­¬ng ph¸p thay thÕ liªn hoµn hay ph­¬ng ph¸p sè chªnh lÖch ®Ó x¸c ®Þnh møc ®é ¶nh h­ëng cña tõng nh©n tè ®Õn l·i suÊt huy ®éng vèn b×nh qu©n trong kú. 3.1.3. Ph©n tÝch t×nh h×nh sö dông vèn. 3.1.3.1. Ph©n tÝch t×nh h×nh dù tr÷. Techcombank nªn sö dông chØ tiªu hÖ sè kh¶ n¨ng chi tr¶ ®Ó ®o l­êng kh¶ n¨ng thanh to¸n cña m×nh nh­ theo quy ®Þnh cña NHNN. Cô thÓ lµ Tµi s¶n cã ph¶i thanh to¸n ngay HÖ sè kh¶ n¨ng chi tr¶ = ------------------------------------------ Tµi s¶n nî ph¶i thanh to¸n ngay Tuy nhiªn, nhµ qu¶n trÞ Vietcombank còng cÇn l­u ý ®Õn mét sè h¹n chÕ cña quy ®Þnh nµy ®Ó cã c¸ch tÝnh to¸n sao cho phï hîp. Nh­ ®· nãi ë ch­¬ng 2, Vietcombank kh«ng th­êng xuyªn tÝnh to¸n vµ thèng kª nguån vèn theo kú ®¸o h¹n thùc tÕ trong mèi quan hÖ víi viÖc sö dông tµi s¶n. Do vËy, dï hÖ sè kh¶ n¨ng chi tr¶ cña Vietcombank ®¹t cao ®iÒu nµy còng kh«ng hoµn toµn ®ång nghÜa víi viÖc Vietcombank kh«ng gÆp rñi ro thanh kho¶n. Do vËy mét yªu cÇu tÊt yÕu trong viÖc ®¸nh gi¸ t×nh h×nh dù tr÷ ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n lµ nhµ qu¶n trÞ Vietcombank cÇn quan t©m ®¸nh gi¸ nguån vèn vµ tµi s¶n theo kú ®¸o h¹n thùc tÕ b»ng viÖc lËp b¶ng : B¸o c¸o tµi s¶n cã vµ tµi s¶n nî theo kú ®¸o h¹n thùc tÕ. Trong thùc tiÔn häat ®éng, sù chªnh lÖch trong kú ®¸o h¹n cña c¸c tµi s¶n vµ c¸c kho¶n nî dÉn ®Õn sù kh¸c biÖt trong thêi gian xuÊt hiÖn nh÷ng luång tiÒn vµo vµ ra khái ng©n hµng. B¸o c¸o thèng kª tµi s¶n cã vµ tµi s¶n nî theo kú ®¸o h¹n thùc tÕ sÏ gióp cho nhµ qu¶n trÞ dù ®o¸n ®­îc mét c¸ch kh¸i qu¸t nhu cÇu vµ c¸c nguån thanh kho¶n cña ng©n hµng trong tõng kho¶ng thêi gian vµ tõ ®ã cã biÖn ph¸p ®iÒu chØnh cÇn thiÕt khi thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng huy ®éng vèn vµ ®Çu t­ tiÕp theo. Kú ®¸o h¹n ®­îc tÝnh theo c«ng thøc : Thêi h¹n ®¸o h¹n thùc tÕ = Thêi gian tÝnh theo kú h¹n hîp ®ång – Sè ngµy thùc tÕ ®· thùc hiÖn hîp ®ång. Trong ®ã :Sè ngµy thùc tÕ ®· thùc hiÖn hîp ®ång = Ngµy lËp b¸o c¸o – Ngµy thùc hiÖn cho vay hoÆc huy ®éng Ng©n hµng cã thÓ ph©n tÝch trªn c¬ së lËp b¶ng 2.12: B¶ng 2.12: B¶ng ph©n tÝch nguån vèn trong mèi quan hÖ víi tµi s¶n theo kú ®¸o h¹n thùc tÕ ChØ tiªu KKH 3th 3-6th 6-12th > 12 th å I.Sö dông nguån (A) TiÒn, tµi s¶n t­¬ng ®­¬ng tiÒn TGTT t¹i TCTD kh¸c TÝn dông vµ ®Çu t­ II. Nguån vèn (B) TGTT cña TCTD kh¸c TG vµ tiÒn vay TCTD kh¸c TG cña kh¸ch hµng Tµi s¶n nî kh¸c Vèn chñ së h÷u III. Chªnh lÖch nguån vµ sö dông nguån (B-A) IV. Chªnh lÖch céng dån ViÖc ph©n tÝch b¸o c¸o chñ yÕu tËp trung vµo ®¸nh gi¸ møc ®é rñi ro thanh kho¶n th«ng qua x¸c ®Þnh møc ®é thõa hoÆc thiÕu thanh kho¶n cho tõng kú h¹n vµ ®¸nh gi¸ møc ®é sö dông vèn ng¾n h¹n ®Çu t­ dµi h¹n th«ng qua x¸c ®inh tû lÖ chuyÓn ho¸n vèn thùc tÕ nh­ sau: VÝ dô t¹i ng©n hµng th­¬ng m¹i A cã b¸o c¸o vÒ tµi s¶n vµ nguån vèn ph©n theo kú ®¸o h¹n thùc tÕ nh­ sau: Kú h¹n KKH 1 tuÇn 1 th¸ng 6 th¸ng 1 n¨m >1 n¨m ∑ Sö dông vèn 1.700 1.000 1.500 1.500 1.000 5.300 12.000 Nguån vèn 5.000 0 2.900 2.500 600 1.000 12.000 Chªnh lÖch 3.300 - 1.000 1.400 1.000 - 400 - 4.300 0 Céng dån 0 - 3.300 - 2.300 - 3.700 - 4.700 - 4.300 Nh×n vµo b¶ng ta thÊy ng©n hµng ®· sö dông rÊt nhiÒu tµi s¶n nî ng¾n h¹n ®Ó ®Çu t­ dµi h¹n. Chªnh lÖch thiÕu nguån vèn trung dµi h¹n (trªn mét n¨m) lín tíi 4300 triÖu ®ång. Tû lÖ ho¸n chuyÓn vèn thùc tÕ lµ: 4300/5300 = 81%. B¸o c¸o cho thÊy møc ®é rñi ro thanh kho¶n cña ng©n hµng lµ rÊt cao. Ng©n hµng cÇn cã biÖn ph¸p c¬ cÊu thêi h¹n trªn b¶ng tæng kÕt tµi s¶n cña m×nh nÕu kh«ng sÏ gÆp khã kh¨n lín vÒ thanh kho¶n. 3.1.3.2. Ph©n tÝch häat ®éng tÝn dông. Ho¹t ®éng tÝn dông lµ ho¹t ®éng sinh lêi chñ yÕu cña NHTM. Do vËy c«ng t¸c ph©n tÝch t×nh h×nh tÝn dông ph¶i ®¶m b¶o ph©n tÝch ®Çy ®ñ vµ toµn diÖn mäi khÝa c¹nh cña vÊn ®Ò nh»m ®­a l¹i cho nhµ qu¶n trÞ c¸i nh×n s©u s¾c vµ toµn diÖn nhÊt. T¹i Techcombank , ®Ó ®¸p øng yªu cÇu ®ã, néi dung ph©n tÝch ph¶i ®­îc bæ sung thªm nh÷ng khÝa c¹nh ®¸nh gi¸ sau: Thø nhÊt Trong ph©n tÝch, nhµ qu¶n trÞ Vietcombank cÇn lµm râ mèi quan hÖ h÷u c¬ gi÷a viÖc cÊp tÝn dông cña ng©n hµng m×nh víi t×nh t×nh nguån vèn huy ®éng ®­îc ®­a vµo kinh doanh. Thø hai Trong viÖc trÝch lËp dù phßng, Vietcombank vÉn ph¶i thùc hiÖn theo nh­ quyÕt ®Þnh 488/QD – NHNN5 cña NHNN. Tuy nhiªn, nh­ ®· nãi quyÕt ®Þnh nµy cña NHNN cßn nhiÒu bÊt cËp, thiÕu tÝnh thùc tÕ vµ kh«ng theo tiªu chuÈn quèc tÕ. Do ®ã, trong c«ng t¸c ph©n tæ nî qu¸ h¹n ®Ó trÝch lËp dù phßng rñi ro tÝn dông Techcombank cÇn tÝnh ®Õn tÊt c¶ nh÷ng yÕu tè trªn ®Ó viÖc ph©n tæ nî qu¸ h¹n vµ trÝch lËp dù phßng cho chÝnh x¸c, ®¶m b¶o cho viÖc ph©n tÝch t×nh h×nh rñi ro tÝn dông cña nhµ qu¶n trÞ ®­îc toµn diÖn vµ s¸t thùc h¬n. Thø ba Ng©n hµng nªn sö dông hÖ sè kh¶ n¨ng bï ®¾p rñi ro tÝn dông. Nî qu¸ h¹n khã ®ßi Dù phßng bï ®¾p rñi ro HÖ sè kh¶ n¨ng bï ®¾p rñi ro tÝn dông = ------------------------------ Trong ®ã: dù phßng bï ®¾p rñi ro tÝn dông ®­îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch céng sè d­ cã cña c¸c tµi kho¶n dù phßng ph¶i thu khã ®ßi. HÖ sè kh¶ n¨ng bï ®¾p rñi ro tÝn dông ®­îc sö dông ®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng bï ®¾p rñi ro tÝn dông. NÕu dù phßng bï ®¾p rñi ro nhá h¬n nî qu¸ h¹n khã ®ßi (hay chØ tiªu hÖ sè kh¶ n¨ng bï ®¾p rñi ro <1) chøng tá ng©n hµng th­¬ng m¹i kh«ng cã ®ñ kh¶ n¨ng bï ®¾p rñi ro trong cho vay tõ trÝch dù phßng, ®iÒu nµy sÏ lµm gi¶m lîi nhuËn kinh doanh trong kú, thËm chÝ cã thÓ sÏ lµm th©m hôt vèn tù cã nÕu ng©n hµng kinh doanh kh«ng cã l·i. Trong tr­êng hîp nµy cÇn xem xÐt thªm møc ®é ¶nh h­ëng cña rñi ro tÝn dông ®Õn sù suy gi¶m cña vèn tù cã b»ng c¸ch so s¸nh phÇn nî kh«ng cã kh¶ n¨ng thu håi víi vèn tù cã cña ng©n hµng qua chØ tiªu: Vèn tù cã cña ng©n hµng Nî qu¸ h¹n kh«ng cã kh¶ n¨ng thu håi Nî qu¸ h¹n kh«ng cã kh¶ n¨ng thu håi so víi vèn tù cã = ChØ tiªu nî qu¸ h¹n kh«ng cã kh¶ n¨ng thu håi so víi vèn tù cã cµng lín thÓ hiÖn sù th©m hôt vèn tù cã cµng nhiÒu do chÊt l­îng tÝn dông suy gi¶m. §Æc biÖt, khi chØ tiªu nµy lín h¬n 1, ng©n hµng hoµn toµn kh«ng cßn kh¶ n¨ng thanh to¸n n÷a. 3.1.4. Ph©n tÝch t×nh h×nh thu nhËp- chi phÝ vµ lîi nhuËn cña ng©n hµng. 3.1.4.1. §¸nh gi¸ t×nh h×nh thu nhËp- chi phÝ. Nh×n vµo nh÷ng h¹n chÕ cña Vietcombank trong c«ng t¸c ph©n tÝch t×nh h×nh thu nhËp – chi phÝ ®· chØ ra trong ch­¬ng 2, ®Ó lµm tèt c«ng t¸c ph©n tÝch nµy nhµ qu¶n trÞ Techcombank nªn xem xÐt thªm mét sè yÕu tè sau d©y. Thø nhÊt Ngoµi viÖc xem xÐt tæng thu nhËp vµ tæng chi phÝ nhµ qu¶n trÞ Vietcombank cÇn thiÕt ph¶i xem xÐt sù biÕn ®éng cña thu nhËp vµ chi phÝ trong mèi quan hÖ víi quy m« tµi s¶n, nguån vèn hay lao ®éng b»ng viÖc sö dông ph­¬ng ph¸p tû lÖ ®Ó tÝnh to¸n vµ so s¸nh hai tû lÖ sau: ∑Tµi s¶n b×nh qu©n ∑Thu nhËp Tû lÖ thu nhËp trªn tæng tµi s¶n = ∑Tµi s¶n b×nh qu©n ∑Chi phÝ Tû lÖ chi phÝ trªn tæng tµi s¶n = ChØ tiªu trªn ph¶n ¸nh kÕt qu¶ t¹o thu nhËp cña mét ®ång tµi s¶n. ChØ tiªu nµy cµng cao cµng chøng tá ng©n hµng ®· ph©n bæ tµi s¶n cã mét c¸ch hîp lý, t¹o nÒn t¶ng cho viÖc t¨ng lîi nhuËn. ChØ tiªu tû lÖ chi phÝ trªn tæng tµi s¶n thÓ hiÖn chi phÝ mµ ng©n hµng ph¶i bá ra khi sö dông mét ®ång tµi s¶n. ChØ tiªu nµy cµng cao chøng tá c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ cña ng©n hµng cµng kÐm, ®ßi hái ng©n hµng cÇn cã nh÷ng thay ®æi thÝch hîp nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh ng©n hµng. Thø hai Techcombank ch­a tÝnh to¸n vµ sö dông ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch tÝch hîp ®Ó ph©n tÝch chØ tiªu l·i suÊt hoµ vèn b×nh qu©n. Cã thÓ tham kh¶o c¸ch tÝnh l·i suÊt hoµ vèn b×nh qu©n theo ph­¬ng ph¸p chi phÝ lÞch sö nh­ sau: = x 100 = x 100 NÕu gäi: L·i suÊt hoµ vèn b×nh qu©n lµ: LS(HV) L·i ph¶i tr¶ cho nguån huy ®éng b×nh qu©n lµ: LS(PT) HÖ sè sö dông vèn lµ: HS th× c«ng thøc ®­îc viÕt: LS(HV) = x 100 3.1.4.2. Ph©n tÝch t×nh h×nh lîi nhuËn. §Ó c«ng t¸c ®¸nh gi¸ t×nh h×nh lîi nhuËn ®¹t hiÖu qu¶ cao nhµ qu¶n trÞ Techcombank nªn ®­a thªm vµo trong ph©n tÝch c¸c néi dung sau ®©y: Thø nhÊt: Nhµ qu¶n trÞ Techcombank nªn sö dông ph­¬ng ph¸p Dupont ®Ó ®¸nh gi¸ vÒ hai chØ tiªu ROA vµ ROE. Cô thÓ lµ : Vèn chñ së h÷u BQ Vèn chñ së h÷u BQ ∑ Tµi s¶n BQ Lîi nhuËn sau thuÕ ∑ Tµi s¶n BQ Lîi nhuËn sau thuÕ x = ----------------- Hay: Lîi nhuËn sau thuÕ 1 Lîi nhuËn sau thuÕ ∑ Tµi s¶n BQ Vèn chñ së h÷u BQ x = Vèn chñ së h÷u BQ ∑ Tµi s¶n BQ V× å Tµi s¶n = å Nguån vèn, nªn c«ng thøc trªn cßn cã thÓ viÕt ®­îc lµ: 1 Lîi nhuËn sau thuÕ Lîi nhuËn sau thuÕ ∑ Tµi s¶n BQ Vèn chñ së h÷u BQ x = Vèn chñ së h÷u BQ ∑ Nguån vèn BQ Mµ vèn chñ së h÷u trªn tæng nguån vèn cã thÓ tÝnh ®­îc b»ng: Vèn chñ së h÷u BQ Vèn chñ së h÷u BQ HÖ sè nî ∑ Nguån vèn BQ - - 1 = ∑ Nguån vèn BQ = 1 Do ®ã, ta cã: Lîi nhuËn sau thuÕ 1 Lîi nhuËn sau thuÕ = Vèn chñ së h÷u BQ x ∑ Tµi s¶n BQ 1 - HÖ sè nî Qua c«ng thøc trªn ta cã thÓ thÊy: tû suÊt lîi nhuËn vèn chñ së h÷u chÞu ¶nh h­ëng cña hai nh©n tè: tû suÊt lîi nhuËn sau thuÕ trªn tæng tµi s¶n vµ hÖ sè nî. NÕu t¨ng tû suÊt lîi nhuËn sau thuÕ trªn tæng tµi s¶n th× tû suÊt lîi nhuËn sau thuÕ trªn vèn chñ së h÷u còng sÏ t¨ng lªn vµ ng­îc l¹i. NÕu hÖ sè nî cµng t¨ng th× tû suÊt lîi nhuËn sau thuÕ trªn vèn chñ së h÷u còng sÏ t¨ng lªn vµ ng­îc l¹i. Do ®ã, trong ®iÒu kiÖn tû suÊt lîi nhuËn sau thuÕ trªn tæng tµi s¶n kh«ng thay ®æi, ng©n hµng muèn t¨ng lîi nhuËn sau thuÕ trªn vèn chñ së h÷u, chØ cÇn t¨ng sö dông nî thay cho vèn chñ së h÷u. Tuy nhiªn, nÕu thÞ tr­êng thÊy r»ng vèn chñ së h÷u qu¸ thÊp, ng©n hµng ®ã ®­îc xem lµ cã rñi ro cao vµ do ®ã gi¸ cæ phiÕu cña ng©n hµng cã thÓ sÏ cã chiÒu h­íng gi¶m thÊp. V× vËy, c¸c nhµ qu¶n trÞ ng©n hµng cÇn ph¶i thËn träng trong viÖc sö dông ®ßn bÈy tµi chÝnh “hÖ sè nî”. HoÆc cã thÓ biÓu diÔn ¶nh h­ëng cña c¸c nh©n tè ®Õn tû suÊt lîi nhuËn trªn vèn tù cã theo mèi quan hÖ sau: ∑ Tµi s¶n BQ x = LN sau thuÕ x Lîi nhuËn sau thuÕ ∑ Thu nhËp Vèn chñ së h÷u BQ Vèn chñ së h÷u BQ ∑ Tµi s¶n BQ ∑ Thu nhËp 1 x = Lîi nhuËn sau thuÕ x Lîi nhuËn sau thuÕ ∑ Thu nhËp Vèn chñ së h÷u BQ ∑ Tµi s¶n BQ Vèn chñ së h÷u BQ ∑ Thu nhËp ∑ Tµi s¶n BQ Tõ mèi quan hÖ trªn cã thÓ rót ra: Tr­êng hîp tû suÊt lîi nhuËn sau thuÕ trªn vèn chñ së h÷u gi¶m do tû suÊt lîi nhuËn sau thuÕ trªn doanh thu gi¶m, cã thÓ do ng©n hµng kh«ng kiÓm so¸t ®­îc chi phÝ ®· lµm gi¶m lîi nhuËn sau thuÕ hoÆc còng cã thÓ ®Þnh gi¸ dÞch vô thÊp hoÆc chiÕn l­îc Marketing ng©n hµng kÐm hiÖu qu¶. Tr­êng hîp tû suÊt lîi nhuËn sau thuÕ trªn vèn chñ së h÷u gi¶m do vßng quay tµi s¶n cã gi¶m, c¸c nhµ qu¶n trÞ ng©n hµng cÇn ph¶i xem l¹i sù ph©n bæ c¸c thµnh phÇn tµi s¶n: tµi s¶n sinh lêi vµ tµi s¶n kh«ng sinh lêi, tr¸nh ø ®äng kh«ng cÇn thiÕt. Tr­êng hîp tû suÊt lîi nhuËn sau thuÕ trªn vèn chñ së h÷u gi¶m do tû lÖ vèn chñ së h÷u trªn tæng sè nguån vèn qu¸ lín, c¸c nhµ qu¶n trÞ ng©n hµng cÇn xem l¹i c¸c chÝnh s¸ch huy ®éng vèn nh»m thu hót thªm nguån vèn tõ bªn ngoµi vµo kinh doanh. Thø hai Nhµ qu¶n trÞ nªn tÝnh to¸n thªm hai chØ tiªu sau ®Ó ph¶n ¸nh t×nh chi tr¶ cæ tøc cho c¸c cæ ®éng: Thu nhËp trªn mçi cæ phÇn ∑ Sè cæ phÇn th­êng TNCP = Lîi nhuËn sau thuÕ Chi tr¶ cæ tøc cho cæ phiÕu ­u ®·i _ Cæ tøc = Thu nhËp mçi cæ phÇn x Tû lÖ chia cæ tøc Víi c¸c NHTM cæ phÇn nh­ Vietcombank th× cæ tøc trªn mçi cæ phÇn lµ ®iÒu quan t©m chñ yÕu cña c¸c cæ ®«ng, v× nã thÓ hiÖn møc ®é sinh lêi cho c¸c chñ së h÷u tõ nh÷ng ®ång vèn mµ hä ®ang gãp vµo ng©n hµng. Mét tû lÖ chia cæ tøc cao sÏ lµm hµi lßng c¸c cæ ®«ng, n©ng cao ®­îc gi¸ trÞ cæ phiÕu cña ng©n hµng trªn thÞ tr­êng tµi chÝnh. V× vËy, viÖc c©n nh¾c mét tû lÖ chia cæ tøc hîp lý sÏ lµm hµi lßng c¸c nhµ ®Çu t­ vµ n©ng cao ®­îc hiÖu qu¶ tµi chÝnh vµ hiÖu qu¶ kinh doanh cña ng©n hµng trong t­¬ng lai. 3.1.5. Ph©n tÝch l­u chuyÓn tiÒn tÖ. Thø nhÊt Nhµ qu¶n trÞ sö dông ph­¬ng ph¸p so s¸nh ®Ó so s¸nh l­u chuyÓn tiÒn tÖ qua c¸c n¨m qua ®ã cã thÓ thÊy ®­îc sù biÕn ®éng cña dßng tiÒn l­u chuyÓn còng nh­ c¬ cÊu cña sù biÕn ®éng ®ã. VÝ dô cã t×nh h×nh sau: B¶ng 2.13 : T×nh h×nh l­u chuyÓn tiÒn thuÇn qua c¸c n¨m. (§¬n vÞ: tû ®ång) ChØ tiªu N¨m 2008 N¨m 2009 So 2002/2001 +/- Tû ®ång +/- % 1. L­u chuyÓn tiÒn thuÇn tõ häat ®éng kinh doanh 336,13 91,46 - 244,67 - 72,79 2. L­u chuyÓn tiÒn thuÇn tõ häat ®éng ®Çu t­ -0,29 -61,79 -61,5 20847,45 3. L­u chuyÓn tiÒn thuÇn tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh 19,97 15,16 -4,81 -24,08 4. L­u chuyÓn tiÒn thuÇn trong kú. 355,81 44,81 -310,98 -87,4 5. TiÒn tån cuèi kú 924,47 167,78 -756,69 -81,85 (Nguån: b¸o c¸o th­êng niªn n¨m 2008 vµ 2009) Nh×n vµo b¶ng trªn nhµ ph©n tÝch sÏ nhËn thÊy: L­u chuyÓn tiÒn thuÇn trong n¨m 2009 lµ 44,81 tû ®ång, gi¶m 310,99 tû ®ång so víi n¨m 2008, t­¬ng ®­¬ng víi tû lÖ gi¶m lµ 87,4%. Do c¸c bé phËn cÊu thµnh nªn l­u chuyÓn tiÒn thuÇn trong kú cã mèi quan hÖ tæng sè nªn, b»ng ph­¬ng ph¸p c©n ®èi, nhµ qu¶n trÞ Vietcombank nhËn thÊy sù biÕn ®éng ®ã lµ do c¸c bé phËn sau: - L­u chuyÓn tiÒn thuÇn tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh n¨m 2008 lµ 336,13 tû cßn n¨m 2009 lµ 91,46 tû. Nh­ thÕ, trong n¨m 2009 l­u chuyÓn tiÒn tõ häat ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®· gi¶m 224,67 tû ®ång, t­¬ng ®­¬ng víi tèc ®é gi¶m lµ 72,79%. - L­u chuyÓn tiÒn thuÇn tõ ho¹t ®éng ®Çu t­ n¨m 2009 lµ -61,79 tû (do c¸c kho¶n thu vµo tõ ®Çu t­ nhá h¬n nhiÒu so víi c¸c kho¶n chi cho ®Çu t­), n¨m 2008 lµ - 0,29 tû ®ång. Nh­ thÕ kho¶n l­u chuyÓn thuÇn tõ ho¹t ®éng ®Çu t­ tiÕp tôc gi¶m víi tû lÖ gi¶m vÒ sè tuyÖt ®èi lµ 61,495 tû t­¬ng ®­¬ng vÒ sè t­¬ng ®èi lµ 20847,45%. - L­u chuyÓn tiÒn thuÇn tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh n¨m 2009 lµ 167,78 tû ®ång, gi¶m 756,69 tû ®ång, t­¬ng ®­¬ng víi tèc ®é gi¶m lµ 81,85% so víi n¨m 2008. Nh­ vËy, vÒ sè tuyÖt ®èi, do n¨m 2009 l­u chuyÓn tiÒn tõ häat ®éng kinh doanh gi¶m m¹nh nhÊt, sau ®ã lµ kho¶n l­­ chuyÓn tiÒn tõ häat ®éng ®Çu t­ vµ häat ®éng tµi chÝnh lµm cho tæng l­u chuyÓn tiÒn thuÇn trong kú ®· gi¶m 310,69 tû. Ph­¬ng tr×nh c©n ®èi lµ: (-310,98) = (-244,67) + (-61,5) + (-4,81) Nh×n vµo b¶ng trªn ta thÊy kho¶n môc tiÒn tån cuèi kú n¨m 2009 lµ 167,78 tû ®ång gi¶m 756,69 tû ®ång so víi n¨m 2008 ( n¨m 2001 lµ 924,47 tû). Nh­ vËy, nÕu nhËn xÐt mét c¸ch s¬ bé nhµ qu¶n trÞ Viethcombank cã thÓ thÊy trong n¨m 2009 ng©n hµng Vietcombank ®· sö dông ®­îc nhiÒu h¬n sè tiÒn cña m×nh vµo ho¹t ®éng kinh doanh còng nh­ c¸c ho¹t ®éng sinh lêi kh¸c, gi¶m thiÓu t×nh tr¹ng tiÒn ø ®äng vµo cuèi kú nh­ trong n¨m 2008. Cô thÓ viÖc sö dông tiÒn ®ã cã hiÖu qu¶ h¬n n¨m tr­íc hay kh«ng nhµ qu¶n trÞ cßn ph¶i kÕt hîp víi c¸c yÕu tè kh¸c míi cã thÓ ®­a l¹i nhËn ®Þnh chÝnh x¸c nhÊt. Thø hai: Nhµ qu¶n trÞ cÇn ph©n tÝch c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn l­u chuyÓn tiÒn nh­ b¶ng 2.14: B¶ng 2.14: Ph©n tÝch c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn l­u chuyÓn tiÒn tÖ ChØ tiªu 2008 2009 2009/2008 Tû ®ång Tû ®ång +/- Tû ®ång +/- % I. C¸c nh©n tè lµm t¨ng tiÒn 896,97 1700,82 803,85 89,62 1. Tõ ho¹t ®éng kinh doanh 873,96 1685,28 811,32 92,83 a. Lîi nhuËn tr­íc thuÕ. 0 5,34 5,34 100 b. KhÊu hao TSC§. 1,77 2,26 0,49 27,68 c. Dù phßng. 0 20,35 20,35 100 d. Lç do thanh lý TSC§. 0,54 0 -0,54 -100 e. §iÒu chØnh kÕt qu¶ KD. 0,54 0 -0,54 -100 f. T¨ng c«ng nî ho¹t ®éng. 871,11 1657,33 786,22 90,25 2. Tõ ho¹t ®éng ®Çu t­. 0,68 0,38 -0,3 -44,12 a. Thu gãp vèn LD, mua CP 0 0,38 0,38 100 b. Thu tiÒn b¸n TSC§. 0,68 0 -0,68 -100 3. Thu tõ ho¹t ®éng TC. 22,33 15,16 -7,17 -32,11 II.C¸c nh©n tè lµm gi¶m tiÒn 541,15 1656,01 1114,86 206.01 1. Tõ ho¹t ®éng kinh doanh 537,83 1593,84 1056,01 196,35 a. L·i do ®Çu t­ vµo ®¬n vÞ kh¸c 0 0,38 0,38 100 b. Gi¶m TS ho¹t ®éng. 533,35 1587,24 1053,89 197,59 c. Chi c¸c quü. 2,95 3,52 0,57 19,32 d. Nép thuÕ TNDN. 1,53 2,69 1,16 75,82 2. Tõ ho¹t ®éng ®Çu t­. 0,97 62,17 61,20 6309,28 a. Mua TSC§ theo NG. 0,97 4,08 3,11 320,62 b. Mua CK. 0 57,91 57,91 100 c. Gãp vèn LD, mua CP. 0 0,18 0,18 100 3. Tõ ho¹t ®éng TC. 2,35 0 -2,35 -100 III. L­u chuyÓn tiÒn trong kú 355,81 44,83 -310,98 -87,4 ( Nguån: B¸o c¸o th­êng niªn Vietcombank 2008, 2009) Sau khi ®· x¸c ®Þnh ®­îc c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng vµ møc ®é ¶nh h­ëng cña c¸c nh©n tè ®ã ®Õn l­u chuyÓn tiÒn thuÇn trong kú, nhµ qu¶n trÞ cã thÓ cã mét nhËn ®Þnh t­¬ng ®èi râ rµng vÒ t×nh h×nh l­u chuyÓn tiÒn tÖ cña ng©n hµng m×nh, tõ ®ã nhµ qu¶n trÞ cã thÓ tÝnh to¸n mét sè hÖ sè tû lÖ sau: · HÖ sè dßng tiÒn vµo tõ ho¹t ®éng kinh doanh so víi tæng dßng tiÒn vµo. N¨m 2008: - Dßng tiÒn vµo tõ häat ®éng kinh doanh lµ 871,11 tû ®ång, -Tæng dßng tiÒn vµo cña Vietcombank lµ 894,11 tû ®ång. - HÖ sè dßng tiÒn vµo tõ ho¹t ®éng ®Çu t­ so víi tæng dßng tiÒn vµo lµ : 871,11/894,11 = 97,43%. N¨m 2009: - Dßng tiÒn vµo tõ häat ®éng kinh doanh lµ 1587,24 tû ®ång, -Tæng dßng tiÒn vµo cña Vietcombank lµ 1672,87 tû ®ång. - HÖ sè dßng tiÒn vµo tõ ho¹t ®éng kinh doanh so víi tæng dßng tiÒn vµo lµ : 1587,24/1672,87 = 94,48%. So s¸nh ta thÊy hÖ sè nµy trong n¨m 2009 lµ 94,48% ®· gi¶m ®i so víi n¨m 2008(n¨m 2008 ®¹t 97,43%). C¸c con sè ®Òu nãi lªn mét ®iÒu lµ tiÒn vµo tõ häat ®éng kinh doanh ë Vietcombank chiÕm tû träng rÊt cao trong tæng dßng tiÒn vµo cña ng©n hµng, biÓu hiÖn mét hiÖu qu¶ kinh doanh tèt qua c¸c n¨m. Nguån tiÒn tõ häat ®éng nµy chÝnh lµ nguån chñ yÕu ®Ó Vietcombank trang tr¶i cho ho¹t ®éng ®Çu t­ dµi h¹n còng nh­ tr¶ c¸c kho¶n vay ng¾n vµ dµi h¹n. · HÖ sè dßng tiÒn vµo tõ ho¹t ®éng ®Çu t­ so víi tæng dßng tiÒn vµo. N¨m 2008: - Dßng tiÒn vµo tõ häat ®éng ®Çu t­ lµ 0,68 tû ®ång, -Tæng dßng tiÒn vµo cña Techcombank lµ 894,11 tû ®ång. HÖ sè dßng tiÒn vµo tõ ho¹t ®éng ®Çu t­ so víi tæng dßng tiÒn vµo lµ: 0,68/894,11 = 0,08%. N¨m 2009: - Dßng tiÒn vµo tõ häat ®éng ®Çu t­ lµ 0,38 tû ®ång, -Tæng dßng tiÒn vµo cña Techcombank lµ 1672,87 tû ®ång. - HÖ sè dßng tiÒn vµo tõ ho¹t ®éng ®Çu t­ so víi tæng dßng tiÒn vµo lµ : 0,38/1672,87 = 0,02%. So s¸nh ta thÊy hÖ sè nµy trong n¨m 2009 ®· gi¶m ®i nhiÒu so víi n¨m 2008. N¨m 2009 lµ 0,02% cßn n¨m 2008 lµ 0,08%. Nh­ vËy, cã thÓ thÊy tiÒn vµo tõ häat ®éng ®Çu t­ ë Vietcombank chiÕm tû träng rÊt khiªm tèn trong tæng dßng tiÒn vµo cña ng©n hµng. §©y cã thÓ lµ biÓu hiÖn cña mét chiÕn l­îc ®Çu t­ kh«ng hiÖu qu¶. Tuy nhiªn, ®Ó cã c¸i nh×n chÝnh x¸c h¬n th× nhµ qu¶n trÞ cÇn kÕt hîp víi mét sè yÕu tè kh¸c ®Ó ®¸nh gi¸. Trong tr­êng hîp hÖ sè nµy ë ng©n hµng lµ cao – tøc lµ dßng tiÒn vµo tõ ho¹t ®éng ®Çu t­ chiÕm tû träng cao, nÕu ch­a cã kÕ ho¹ch t¸i ®Çu t­ ng©n hµng ph¶i nghÜ ngay ®Õn viÖc ®iÒu phèi nguån tiÒn ­­ tiªn thanh to¸n c¸c kho¶n nî dµi h¹n ®Õn h¹n tr¶ hoÆc tr¶ tr­íc h¹n ®Ó gi¶m chi phÝ l·i vay, sau ®ã ®iÒu tiÕt vèn cho häat ®éng kinh doanh chÝnh ®Ó gi¶m c¸c kho¶n vay ng¾n h¹n. · HÖ sè dßng tiÒn vµo tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh so víi tæng dßng tiÒn vµo. Trong n¨m 2008 tû lÖ nµy ë Vietcombank lµ 2,5% vµ n¨m 2009 lµ 0,91%. Còng nh­ ®Çu t­, dßng tiÒn vµo tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh chiÕm mét tû trong t­¬ng ®èi nhá trong tæng dßng tiÒn vµo cña ng©n hµng, vµ cã sù sôt gi¶m trong n¨m 2009 do trong n¨m 2009 kho¶n t¨ng vèn ®iÒu lÖ chØ ®¹t 15,16 tû ®ång. Ng©n hµng cã thÓ xem xÐt mét vµi yÕu tè ®Ó ®Èy cao tû träng cña dßng tiÒn thu ®­îc tõ ho¹t ®éng nµy trong tæng dßng tiÒn vµo cña ng©n hµng. NÕu l­u chuyÓn tõ ho¹t ®éng kinh doanh kh«ng ®ñ cho ho¹t ®éng ®Çu t­ th× ng©n hµng buéc ph¶i ®iÒu phèi dßng tiÒn tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh. §ã cã thÓ lµ ®ång nghÜa víi viÖc mét kho¶n vay sÏ t¨ng lªn, ph¸t hµnh thªm cæ phiÕu hay lµ sù sôt gi¶m hoÆc cã thÓ lµ ng­ng chi tr¶ cæ tøc. Do vËy viÖc quan t©m ®Õn tû trong cña kho¶n môc nµy còng nh­ kho¶n môc ®Çu t­ lµ viÖc lµm sÏ mang l¹i hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cao h¬n cho ng©n hµng bªn c¹nh viÖc vÉn duy tr× tû träng cao cña dßng tiÒn vµo tõ häat ®éng kinh doanh trong tæng dßng tiÒn vµo cña ng©n hµng. 3.2. Mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn vÞÖc c«ng t¸c ph©n tÝch BCTC t¹i Vietcombank. 3.2.1. §èi víi c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc. Thø nhÊt TiÕp tôc hoµn thiÖn m«i tr­êng luËt ph¸p, t¹o c¬ së ph¸p lý cho ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng. Trong nh÷ng n¨m qua, víi sù ban hµnh hµng läat c¸c ®¹o luËt vµ quy chÕ trªn mäi lÜnh vùc ®· t¹o ra tiÒn ®Ò ph¸p lý thiÕt yÕu cho viÖc thµnh lËp vµ triÓn khai c¸c häat ®éng cña c¸c chñ thÓ theo c¬ chÕ thÞ tr­êng. Tuy nhiªn, bªn c¹nh ®ã vÉn kh«ng Ýt c¸c tån t¹i g©y ¶nh h­ëng lín ®Õn ho¹t ®éng cña c¸c NHTM nh­ tÝnh kh«ng ®Çy ®ñ, kh«ng cô thÓ, kh«ng râ rµng trong mét sè quy ®Þnh vµ thùc tÕ cã nh÷ng quy ®Þnh chØ mang tÝnh chÊt h×nh thøc nh­ quy ®Þnh vÒ tû lÖ kh¶ n¨ng chi tr¶ hay nh­ c¸c quy ®Þnh trong hÖ sè Cook cña NHNN ViÖt nam. §iÒu nµy ®· t¹o ra kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n, m©u thuÉn trong viÖc ¸p dông vµ thùc hiÖn ë c¸c NHTM. Bëi vËy, viÖc c¶i thiÖn m«i tr­êng luËt ph¸p lµ hÕt søc cÇn thiÕt. Thø hai NHNN ViÖt nam nªn sím x©y dùng mét hÖ thèng chØ tiªu chuÈn ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cña c¸c NHTM mang tÝnh h­íng dÉn, cã quy ®Þnh thèng nhÊt vÒ ph­¬ng ph¸p tÝnh to¸n sao cho võa khoa häc võa phï hîp víi nh÷ng ®iÒu kiÖn hiÖn thêi. Trªn c¬ së ®ã vµo cuèi n¨m NHNN nªn cã c¸c th«ng b¸o cho c¸c NHTM c¸c th«ng sè tµi chÝnh mang tÝnh b×nh qu©n theo c¸c chØ tiªu ®· ®­îc tiªu chuÈn hãa trªn c¬ së c¸c b¸o c¸o chÝnh thøc cña ng©n hµng, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c«ng t¸c ph©n tÝch BCTC cña c¸c NHTM. Thø ba NHNN kÕt hîp víi Bé tµi chÝnh cÇn tiÕp tôc nghiªn cøu söa ®æi chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh theo h­íng phï hîp víi yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, phï hîp víi ®Æc ®iÓm, tr×nh ®é qu¶n lý kinh tÕ tµi chÝnh hiÖn t¹i cña c¸c NHTM nãi chung, ng©n hµng Vietcombank nãi riªng vµ ®ång thêi phï hîp víi chuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ. 3.2.2. §èi víi Ng©n hµng Vietcombank. Thø nhÊt Vietcombank nªn cã mét bé phËn chuyªn tr¸ch trong viÖc ph©n tÝch BCTC víi ®éi ngò c¸n bé ng©n hµng cã th©m niªn c«ng t¸c vµ tr×nh ®é cao nh»m ®¶m b¶o cho c«ng t¸c ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c vµ cã hiÖu qu¶ thùc tiÔn. Phßng chøc n¨ng nµy ®Æt d­íc sù qu¶n lý trùc tiÕp cña Héi ®ång qu¶n trÞ, cã thÓ tiÕn hµnh ph©n tÝch ®¸nh gi¸ th­êng xuyªn hoÆc ®Þnh kú ho¹t ®éng kinh doanh cña Techcombankm cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh kh¸c theo mét quy tr×nh nhÊt ®Þnh. Víi viÖc chuyªn m«n hãa nh­ vËy, c«ng t¸c ph©n tÝch BCTC sÏ ®­îc tiÕn hµnh th­êng xuyªn vµ cã hiÖu qu¶ h¬n, t¹o ra nguån th«ng tin ®· qua xö lý mét c¸ch nhanh chãng vµ chÝnh x¸c, tõ ®ã gióp c¸c nhµ qu¶n trÞ Vietcombank cã ®­îc nh÷ng c¬ së ®Ó ra quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ. Thø hai ChÊn chØnh vµ n©ng cao chÊt l­îng cña c«ng t¸c kÕ to¸n, kiÓm to¸n néi bé nh»m ®¶m b¶o tÝnh x¸c thùc vµ ®é tin cËy cÇn thiÕt cña c¸c th«ng tin vµ chØ tiªu tµi chÝnh. TÝnh chÝnh x¸c vµ ®Çy ®ñ cña th«ng tin lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó cã c¸c kÕt luËn ph©n tÝch thËt sù cã ý nghÜa cho c«ng t¸c kÕ to¸n qu¶n trÞ ®iÒu hµnh. V× thÕ, hoµn thiÖn hÖ thèng th«ng tin kÕ to¸n, thèng kÕ ®ång thêi n©ng cao chÊt l­îng kiÓm to¸n néi bé trë nªn hÕt søc cÇn thiÕt. Cã nh­ v©y th× c¸c th«ng sè tµi chÝnh ®­îc tÝnh to¸n qua c¸c chØ tiªu míi ph¶n ¸nh chÝnh x¸c, trung thùc hiÖn tr¹ng tµi chÝnh cña ng©n hµng. Thø ba Vietcombank cÇn øng dông tin häc vµo c«ng t¸c ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng. Trong thùc tÕ viÖc øng dông tin häc vµo ph©n tÝch cña Vietcombank tuy ®· cã nh­ng cßn kh¸ s¬ sµi, nhiÒu sè liÖu vÉn ph¶i lËp b»ng tay kh«ng chÝnh x¸c vµ kh«ng kÞp thêi. Bªn c¹nh ®ã, trong ph©n tÝch cã nh÷ng ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch rÊt hiÖu qu¶ nh­ ph­¬ng ph¸p håi quy nh­ng viÖc thùc hiÖn theo ph­¬ng ph¸p nµy cÇn viÖc øng dông tin häc vµo réng r·i. Do vËy, ng©n hµng Vietcombank nªn cÇn tÝch cùc vµ chñ ®éng trong viÖc øng dông tin hoc ®ång thêi n©ng cao chÊt l­îng cña c¸n bé tin häc trong ng©n hµng. Thø t­ N©ng cao tr×nh ®é nhËn thøc, tr×nh ®é vµ n¨ng lùc ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ cña nhµ qu¶n trÞ ng©n hµng. §¸nh gi¸ häat ®éng kinh doanh lµ yªu cÇu cÇn thiÕt, kh¸ch quan kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong c«ng t¸c ®iÒu hµnh, qu¶n lý kinh doanh cña nhµ qu¶n trÞ ng©n hµng. Do ®ã, tr­íc hÕt, Vietcombank cÇn n©ng cao tr×nh ®é cho c¸n bé qu¶n lý vÒ c«ng t¸c ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ ®ång thêi ph¶i th­êng xuyªn më c¸c líp båi d­ìng ng¾n ngµy vÒ kü n¨ng ph©n tÝch cho c¸n bé qu¶ lý trong hÖ thèng ng©n hµng, t¹o ra ®éi ngò c¸c nhµ qu¶n lý ng©n hµng cã n¨ng lùc ph©n tÝch, n¨ng lùc tæ chøc c«ng t¸c ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ phôc vô tèt cho viÖc ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý cña nhµ l·nh ®¹o ng©n hµng. KÕt luËn ch­¬ng 3 Hoµn thiÖn c«ng t¸c ph©n tÝch cÇn ph¶i trë thµnh mét môc tiªu phÊn ®Êu cña Vietcombank trong thêi gian tíi. §Ó hoµn thiÖn, kh«ng thÓ chØ b»ng ý nghÜ mµ ph¶i b»ng ®æi míi t­ duy, b»ng häc tËp trau dåi kh«ng ngõng còng nh­ b»ng viÖc øng dông nh÷ng néi dung lý thuyÕt vµo thùc tiÔn ho¹t ®éng ph©n tÝch. §ång hµnh cïng víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña Vietcombank trong t­¬ng lai, víi nh÷ng gi¶i ph¸p cã tÝnh chÊt gîi më cña khãa luËn nh­ ®· tr×nh bµy hy väng Vietcombank sÏ ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh c«ng míi trong tiÕn tr×nh ®i lªn cña m×nh. KÕt luËn Lu«n kh¸ch quan hãa ®Ó nh×n nhËn vµ ®¸nh gi¸ b¶n th©n bao giê còng lµ ®iÒu kh«ng ®¬n gi¶n. ThÕ nh­ng, trong thùc tiÔn ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh, c¸c NHTM lu«n cã mét nhu cÇu tù th©n lµ ph©n tÝch, nhËn ®Þnh vÒ thùc tr¹ng tµi chÝnh cña chÝnh b¶n th©n ng©n hµng m×nh. C«ng viÖc Êy ®· khã l¹i ®ßi hái ph¶i ®­îc lµm th­êng xuyªn ®Ó cung cÊp th«ng tin cho nhµ qu¶n trÞ ng©n hµng trong viÖc ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh doanh, ®¶m b¶o cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña ng©n hµng trong hiÖn t¹i vµ t­¬ng lai. Ph©n tÝch BCTC lµ mét c¸ch ®Ó thùc hiÖn yªu cÇu Êy. §ång hµnh cïng víi sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng, ph©n tÝch BCTC ngµy cµng chøng tá ®­îc vai trß quan träng cña nã. ë Techcombank còng kh«ng lµ ngo¹i lÖ. Thùc tÕ, víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn h¬n 10 n¨m, ph©n tÝch BCTC ë Vietcombank ®· lµ mét c«ng cô ®¾c lùc gióp cho nhµ qu¶n trÞ ng©n hµng n¾m b¾t ®­îc hiÖn tr¹ng tµi chÝnh cña ®¬n vÞ m×nh trªn rÊt nhiÒu c¸c khÝa c¹nh kh¸c nhau, tõ ®ã nhµ qu¶n trÞ cã thÓ thÊy ®­îc mét bøc tranh t­¬ng ®èi kh¸i qu¸t vÒ bé mÆt ng©n hµng m×nh trong suèt mét chÆng ®­êng dµi ho¹t ®éng. Tuy nhiªn, xÐt mét c¸ch toµn diÖn, c«ng t¸c ph©n tÝch BCTC cña Vietcombank vÉn cßn tån t¹i nh÷ng h¹n chÕ vµ khiÕm khuyÕt nh­ ®· chØ ra trong ch­¬ng 2 cÇn ph¶i ®­îc bæ sung vµ hoµn thiÖn trong thêi gian tíi. Dùa trªn nÒn t¶ng lý luËn vÒ ph©n tÝch tµi chÝnh ®èi víi doanh nghiÖp nãi chung vµ lý luËn ph©n tÝch BCTC ng©n hµng nãi riªng, khãa luËn ®· tr×nh bµy t­¬ng ®èi kü vÒ nh÷ng tån t¹i, ph©n tÝch c¸c ­u vµ nh­îc ®iÓm cña Vietcombank còng nh­ chØ ra c¸c nguyªn nh©n vµ h­íng gîi më cho ng©n hµng trong viÖc n©ng cao chÊt l­îng c«ng t¸c ph©n tÝch BCTC trong hiÖn t¹i vµ t­¬ng lai. §Ó cã thÓ ¸p dông cã hiÖu qu¶ c«ng t¸c ph©n tÝch nµy th× sù nç lùc cña Vietcombank lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Çu tiªn, bªn c¹nh ®ã còng ph¶i cÇn cã sù quan t©m vµ chØ ®¹o x¸t sao vµ kÞp thêi cña NHNN ViÖt nam. KiẾN NGHỊ - Đề nghị Ngân hàng công thương thành lập trang Web riêng của ngân hàng để tạo kênh thông tin cho khách hàng dễ tìm hiểu. - Đề nghị Ngân hàng công thương cần bố trí và sắp xếp lại sàn giao dịch để ngày càng nâng cao chất lượng phục vụ của ngân hàng. - Đề nghị Ngân hàng công thương cần bố trí lại những nơi bán hồ sơ cho khách hàng, cần đặt những bảng chỉ dẫn để cho khách hàng biết nhằm tiết kiệm thời gian cho khách hàng. - Đề nghị Ngân hàng công thương Việt Nam cho phép chi nhánh được áp dụng lãi suất huy động vốn ngang với các ngân hàng thương mại khác trên địa bàn. Danh môc c¸c ch÷ viÕt t¾t ADB Ng©n hµng ph¸t triÓn Ch©u ¸ BCTC B¸o c¸o tµi chÝnh CKH Cã k× h¹n KKH Kh«ng k× h¹n NHNN Ng©n hµng nhµ n­íc IMF Quü tiÒn tÖ quèc tÕ TCTD Tæ chøc tÝn dông TSC§ Tµi s¶n cè ®Þnh Vietcombank Ng©n hµng th­¬ng m¹i cæ phÇn ngoại th­¬ng BCLCTT B¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ BCKQKD B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh BC§KT B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n GTCG GiÊy tê cã gi¸ CSTT ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ Danh môc b¶ng biÓu B¶ng 2.1: B¶ng ph©n tÝch quy m«, c¬ cÊu tµi s¶n- nguån vèn. 33 B¶ng 2.2: §¸nh gi¸ Vèn tù cã cña Vietcombank. 42 B¶ng 2.3: C¬ cÊu vèn huy ®éng cña Vietcombank. 45 B¶ng 2.4: C¬ cÊu vèn huy ®éng ph©n theo lo¹i tiÒn göi. 47 B¶ng 2.5: D­ nî cho vay theo thµnh phÇn kinh tÕ. 53 B¶ng 2.6: T×nh h×nh tÝn dông ph©n theo tiªu thøc kú h¹n. 55 B¶ng 2.7: T×nh h×nh thu nhËp cña Vietcombank. 58 B¶ng 2.8: T×nh h×nh chi phÝ cña Vietcombank. 60 B¶ng 2.9: T×nh h×nh lîi nhuËn cña Vietcombank… 63 B¶ng 2.10: ChØ tiªu ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ kinh doanh cña Vietcombank. 64 B¶ng 2.11: Ph©n lo¹i tµi s¶n- nguån vèn. 71 B¶ng 2.12: B¶ng ph©n tÝch nguån vèn trong mèi quan hÖ víi tµi s¶n theo kú ®¸o h¹n thùc tÕ … ..…………. 86 B¶ng 2.13: T×nh h×nh l­­ chuyÓn tiÒn thuÇn qua c¸c n¨m. 93 B¶ng 2.14: Ph©n tÝch c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn l­u chuyÓn tiÒn tÖ. 95 BiÓu ®å 2.1: T¨ng tr­ëng cña nguån vèn qua c¸c n¨m. 36 BiÓu ®å 2.2: T¨ng tr­ëng cña vèn vµ c¸c quü qua c¸c n¨m. 40 BiÓu ®å 2.3: T¨ng tr­ëng cña tÝn dông qua c¸c n¨m. 52 BiÓu ®å 2.4: D­ nî theo thµnh phÇn kinh tÕ. 53 BiÓu ®å 2.5: D­ nî theo ngµnh kinh tÕ n¨m 2008. 54 Danh môc s¬ ®å S¬ ®å 2.1: M« h×nh tæ chøc cña Vietcombank. 31  Môc lôc Lêi më ®Çu 1 Ch­¬ng 1: LÝ luËn chung vÒ ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh NHTM 3 1.1.Ho¹t ®éng kinh doanh cña NHTM 3 Kh¸i niÖm NHTM 3 2.Chøc n¨ng cña c¸c NHTM 3 1.1.3. Nh÷ng ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng 5 Nh÷ng ®Æc thï trong ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng 6 1.2. Lý luËn vÒ ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh ng©n hµng. 9 B¸o c¸o tµi chÝnh cña ng©n hµng. 9 Ph©n tÝch BCTC. 16 Ch­¬ng 2: Thùc tr¹ng c«ng t¸c ph©n tÝch BCTC ë NHTM cæ phÇn kü th­¬ng 30 2.1. Giíi thiÖu chung vÒ ng©n hµng TMCP Ngoại Th­¬ng ViÖt Nam 30 2.1.1.Hoµn c¶nh ra ®êi 30 2.1.2. C¬ cÊu tæ chøc cña Vietcombank 31 2.2. Thùc tr¹ng ph©n tÝch BCTC ë Vietcombank 32 2.2.1. Ph©n tÝch kh¸i qu¸t c¬ cÊu tµi s¶n - nguån vèn 32 2.2.2. Ph©n tÝch t×nh h×nh nguån vèn cña ng©n hµng 41 2.2.3. Ph©n tÝch t×nh h×nh t×nh h×nh sö dông vèn cña Vietcombank 48 2.2.4. Ph©n tÝch t×nh h×nh thu nhËp, chi phÝ vµ kh¶ n¨ng sinh lêi cña Vietcombank. 58 2.2.5. Ph©n tÝch l­u chuyÓn tiÒn tÖ. 65 2.3. NhËn xÐt chung vÒ viÖc ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh t¹i Vietcombank 66 23.1. ¦u ®iÓm 66 2.3.2. Tån t¹i 67 2.3.3. Nguyªn nh©n cña nh÷ng tån t¹i 69 Ch­¬ng 3: Gi¶i ph¸p hoµn thiÖn vµ n©ng cao chÊt l­îng c«ng t¸c ph©n tÝch BCTC ë VIETcombank 71 3.1. Gi¶i ph¸p hoµn thiÖn vµ n©ng cao chÊt l­îng c«ng t¸c ph©n tÝch BCTC ë Vietcombank. 71 3.1.1) VÒ ph©n tÝch c¬ cÊu tµi s¶n- nguån vèn cña ng©n hµng 71 3.1.2) Ph©n tÝch c¬ cÊu NV cña ng©n hµng: 74 3.1.3. §¸nh gi¸ t×nh h×nh sö dông vèn. 85 3.1.4. §¸nh gi¸ t×nh h×nh thu nhËp- chi phÝ vµ lîi nhuËn cña ng©n hµng. 88 3.1.5. Ph©n tÝch l­u chuyÓn tiÒn tÖ. 92 3.2. Mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn vÞÖc c«ng t¸c ph©n tÝch BCTC t¹i Vietcombank. 97 3.2.1. §èi víi c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc. 97 3.2.2. §èi víi Ng©n hµng Vietcombank. 98 KÕt luËn 101 KiÕn nGhị………………….. 102