Chuyên đề Phân tích thực trạng chi trả các chế độ BHXH tại cơ quan BHXH tỉnh Hà Tĩnh (2003-2007)

TNLĐ-BNN hàng tháng đã nghỉ việc; người lao động đang đóng BHXH và đang bảo lưu thời gian đóng BHXH bị chết. - Đóng BHYT cho người hưởng lương hưu, trợ cấp cán bộ xã hàng tháng - Lệ phí chi trả d, Các khoản chi khác(nếu có) 2.3 Phân cấp quản lý chi trả các chế độ BHXH tại BHXH tỉnh Hà Tĩnh BHXH tỉnh Hà Tĩnh là cơ quan BHXH cấp khu vực, là cấp trung gian trong bộ máy quản lý chi trả các chế độ BHXH từ trung ương đến địa phương. BHXH tỉnh có 11 đơn vị BHXH địa phương trực thuộc, nội dung phân cấp quản lý chi: - Đối với BHXH tỉnh: + Chịu trách nhiệm toàn diện trong việc chi trả, quyết toán các chế độ BHXH trên địa bàn quản lý; + Trực tiếp chi trả và quyết toán chế độ ốm đau, thai sản (bao gồm nghỉ DSPHSK sau ốm đau, thai sản và sau khi điều trị ổn định thương tật, bệnh tật do TNLĐ-BNN) và chi trả các chế độ BHXH một lần cho người lao động do BHXH tỉnh Hà Tĩnh quản lý thu BHXH. - Đối với BHXH huyện: + Tổ chức chi trả và quyết toán chế độ ốm đau, thai sản ( bao gồm nghỉ DS-PHSK sau ốm đau, thai sản và sau khi điều trị ổn định thương tật, bệnh tật do TNLĐ-BNN), chi trả các chế độ BHXH một lần cho người lao động do BHXH huyện quản lý thu BHXH và các trường hợp BHXH tỉnh uỷ quyền; + Chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH hàng tháng, trợ cấp tuất một lần, trợ cấp mai táng cho các đối tượng hưởng hàng tháng trên địa bàn; + Chi trả các chế độ BHXH cho người lao động có hồ sơ đề nghị giải quyết hưởng BHXH nộp tại BHXH huyện theo quy định (người lao động bảo lưu thời gian đóng BHXH, tự đóng tiếp BHXH, nghỉ việc trước thời điểm sinh con hoặc nhận con nuôi theo khoản 2 điều 14 Nghị định số 152/2006/NĐ-CP ngày 22/12/06 của Chính phủ,...). 2.4 Phương thức chi trả các chế độ BHXH ở BHXH tỉnh Hà Tĩnh Để thực hiện chi trả các chế độ BHXH cho đối tượng thụ hưởng một cách hiệu quả cao nhất đồng thời cũng mang lại sự thuận tiện cho cả cơ quan BHXH và người được hưởng trợ cấp, thời gian vừa qua (2003-2007), BHXH tỉnh Hà Tĩnh duy trì 2 phương thức thanh toán: Chi trả trực tiếp và chi trả gián tiếp thông qua đại diện chi trả. Trong đó hình thức chi trả trực tiếp chiếm 60% kinh phí thường xuyên chi trả hàng tháng. Chi trả trực tiếp: chi trả lương hưu và trợ cấp BHXH cho đối tượng không qua khâu trung gian, cán bộ làm công tác chi trả của cơ quan BHXH chịu trách nhiệm chi trả cho đối tượng hưởng BHXH. Hình thức chi trả này thức đẩy được quá trình chi trả đảm bảo: “Đúng kỳ, đủ số, tận tay” cho người hưởng trợ cấp BHXH và được đối tượng rất đồng tình ủng hộ đồng thời thuận lợi cho cơ quan BHXH có thể phát hiện được các trường hợp chết, trùng cấp và cắt giảm kịp thời, nhận được sự trao đổi 2 chiều giữa cơ quan BHXH và đối tượng hưởng chế độ từ đó tạo điều kiện phục vụ tốt hơn. Chi trả gián tiếp thông qua đại diện chi trả: Chi trả lương hưu và trợ cấp BHXH cho đối tượng hưởng các chế độ BHXH dài hạn thông qua đại lý chi trả ở xã phường, thi trấn và đối với đối tượng hưởng các chế độ ngắn hạn thì thông qua đơn vị sử dụng lao động,( có thể chuyển khoản qua tài khoản của đơn vị hoặc đơn vị nhận tiền mặt trực tiếp tại cơ quan BHXH để chi trả cho người lao động) trên cơ sở ký hợp đồng chi trả với các đại lý có sự chứng kiến cuả uỷ ban nhân dân xã với các điều kiện trách nhiệm và quỳên lợi kèm theo. Việc áp dụng phương thức này tạo điều kiện xây dựng được mối quan hệ tốt với địa phương, đồng thời cũng thúc đẩy quá trình chi trả được đúng kỳ. 2.5 Quy trình chi trả các chế độ BHXH ở BHXH tỉnh Hà Tĩnh Công tác chi trả các chế độ phải đơn giản, dễ dàng, thuận tiện, kịp thời, đầy đủ quyền lợi của người tham gia và thụ hưởng BHXH đồng thời phải đảm bảo sự công khai, minh bạch, để làm được điều đó thì quá trình chi trả phải được phân cấp một cách rõ ràng theo một quy trình chặt chẽ, khoa học thống nhất từ trung ương đến địa phương. Hiện nay căn cứ vào quyết định số 845/QĐ-BHXH ngày 18/6/2007 của BHXH Việt Nam và quyết định của Giám đốc BHXH Tỉnh Hà Tỉnh: ban hành quy định về việc phối hợp giữa BHXH các huyện, thành phố, thị xã, các phòng nghiệp vụ BHXH tỉnh trong việc thực hiện cơ chế một cửa tại BHXH Hà Tĩnh, BHXH tỉnh Hà Tĩnh đang tiến hành chi trả các chế độ BHXH theo quy trình sau: - BHXH huyện Hàng tháng căn cứ vào đối tượng hưởng BHXH thường xuyên đang quản lý, tình hình biến động, lập thủ tục và gửi đến Giao dịch một cửa vào ngày cuối cùng trong tháng các thủ tục theo quy định. Sau khi nhận được danh sách chi trả và bảng tổng hợp danh sách chi trả lương hưu và trợ cấp BHXH từ Giao dịch một cửa, tiến hành bàn giao hồ sơ và tổ chức chi trả cho đối tượng, báo cáo chi ngân sách về phòng Kế hoạch tài chính chậm nhất vào ngày 21 hàng tháng. Đối với các trường hợp tăng mới từ ngày 01 đến ngày 15 hàng tháng (hồ sơ và nguồn được Giao dịch một cửa giao vào ngày 21hàng tháng ), tổ chức chi trả tại văn phòng BHXH huyện hoàn thành trước ngày 28 hàng tháng ( BHXH huyện gửi giấy mời cho đối tượng đến trực tiếp tại văn phòng ). Chi trả trợ cấp một lần khi nghỉ hưu (nếu có): thực hiện chi cùng lúc với tháng lương hưu đầu tiên. - BHXH Tỉnh Hà Tĩnh + Giao dịch một cửa: Tiếp nhận và kiểm tra các mẫu biểu báo cáo của BHXH huyện nếu đủ điều kiện quy định thì tiếp nhận và giao Phòng Chế độ-chính sách trước ngày 02 tháng liền kề tiếp theo so với tháng nhận báo cáo từ BHXH huyện. Nhận nguồn kinh phí, các hồ sơ biểu mẫu liên quan từ phòng Kế hoạch tài chính giao cho BHXH huyện chậm nhất vào ngày 10 và ngày 21 hàng tháng. + Phòng Chế độ chính sách: Căn cứ vào số đối tượng hưởng BHXH thường xuyên đang quản lý và số đối tượng xét duyệt mới, số đối tượng tăng, giảm trong tháng để lập danh sách chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH, các biểu mẫu theo quy định và chuyển cho phòng Kế hoạch tài chính chậm nhất vào ngày 06 và ngày 18 hàng tháng ( số biểu mẫu này khi ký duyệt nguồn phòng Kế hoạch tài chính trình giám đốc ký một lần ), riêng danh sách chi trả lương hưu và trợ cấp chuyển chậm nhất ngày 08 và ngày 19 hàng tháng. + Phòng Kế hoạch tài chính Nhận từ phòng chế độ chính sách các biểu mẫu và danh sách chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH. Lập các bảng tổng hợp theo quy định. Trình giám đốc ký duyệt, tiến hành cấp nguồn kinh phí và giao các biễu mẫu, danh sách cho Giao dịch một cửa chậm nhất vào ngày 09 và ngày 20 hàng tháng( nếu trùng vào ngày nghỉ thì chuyển vào ngày làm việc hôm sau liền kề ). Danh sách tăng do duyệt mới, chuyển đến thực hiện 2 đợt trong tháng: Đợt 1 từ ngày 01 đến ngày 15 hàng tháng Đợt 2 từ ngày 16 đến ngày cuối tháng * Đối với những trường hợp sau khi nghỉ hưu chuyển lương hưu về nơi cư trú ngoài địa bàn Hà Tĩnh (ngoại tỉnh) thực hiện theo quy định sau: + Phòng chế độ chính sách: sau khi xử lý xong hồ sơ chuyển: Phòng kế hoach tài chính 1 quyết định hưởng lương hưu; Giao dịch một cửa: hồ sơ hưu trí (cá nhân hưu); hồ sơ di chuyển lương hưu ngoại tỉnh(đã niêm phong) + Phòng kế hoạch tài chính: đảm bảo đủ kinh phí cho BHXH huyện chi trả cho các đối tượng thuộc các đơn vị BHXH huyện quản lý thu và thực hiện chi trả (tại văn phòng BHXH tỉnh) cho các đối tượng thuộc các đơn vị BHXH tỉnh quản lý thu. + Giao dịch một cửa: sau khi nhận hồ sơ từ phòng Chế độ chính sách tiến hành giao hồ sơ cho BHXH huyện theo phiếu hẹn. Riêng các đối tượng thuộc các đơn vị BHXH tỉnh quản lý thu phối hợp với phòng Kế hoạch tài chính tiến hành giao hồ sơ và chi trả các chế độ được hưởng cho đối tượng + Đối tượng thực hiện nhận hồ sơ đã giải quýêt, lương hưu, trợ cấp lần đầu (nếu có) tại BHXH huyện nếu đơn vị công tác trước đây thuộc BHXH huyện quản lý thu, tại BHXH Giao dịch một cửa nếu đơn vị công tác trước đây thuộc BHXH tỉnh quản lý thu. Khi đối tượng đến nhận hồ sơ và chế độ được hưởng phải mang theo giấy hẹn, chứng minh thư nhân dân, giấy giới thiệu của cơ quan trước khi nghỉ hưu. 2.6 Những kết quả đạt được trong công tác chi trả các chế độ tại BHXH tỉnh Hà Tĩnh (2003-2007) Chi trả các chế độ BHXH một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự phát triển của BHXH, góp phần thực hiện an sinh, đảm bảo an toàn xã hội. Xác định rõ được tầm quan trọng của công tác này nên BHXH Hà Tĩnh luôn đạt ra mục tiêu thực hiện chi trả đầy đủ, kịp thời, đúng chế độ chính sách, thuận tiện cho người tham gia và thụ hưởng BHXH. Vì vậy trong những năm qua công tác chi trả các chế độ BHXH đã được BHXH Hà tĩnh không ngừng cải tiến và ngày càng hoàn thiện nhằm phục vụ tốt hơn những người tham gia và thu hưởng chính sách BHXH. Trước đây việc lập danh sách hàng tháng do ban chi trả xã lập, huyệt duyệt và tỉnh cấp tiền. Nhưng trong những năm qua BHXH tỉnh đã lập danh sách trên cơ sở hồ sơ đang quản lý và có sự phối hợp đồng bộ giữa BHXH huyện, thị xã, phòng chế độ chính sách, kế hoạch tài chính, công nghệ thông tin nên giữa danh sách, nguồn chi trả luôn khớp đúng. Công tác chi trả BHXH luôn nhận được sự quan tâm chỉ đạo giúp đỡ của cấp uỷ Đảng, chính quyền địa phương với sự cộng tác chặt chẽ, nhiệt tình, trách nhiệm của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, đại lý chi trả ở xã, phường, thị trấn, đơn vị sử dụng lao động. Vì vậy công tác chi trả luôn đạt hiệu quả cao và đảm bảo thực hiện được mục tiêu đã đề ra Thời điểm BHXH tỉnh mới được thành lập, BHXH tỉnh có 56.012 người hưởng chế độ thường xuyên từ ngành Lao động-thương binh xã hội chuyển sang nay BHXH Hà Tĩnh đang quản lý và chi trả hơn 61.984 đối tượng hưởng trợ cấp BHXH thường xuyên, hơn 11941 đối tượng hưởng trợ cấp BHXH 1 lần. Số đối tượng hưởng chế độ BHXH và lượng tiền năm sau tăng hơn năm trước. Tổng số tiền chi trả tính đến ngày 31/10/04( gần 10 kể từ khi thành lập): 2.105 tỷ đồng, trong đó ngân sách nhà nước 1.869 tỷ đồng, quỹ BHXH 200 tỷ đồng; chi quỹ khám chữa bệnh (2003-2004):36 tỷ đồng. Năm 2007 tổng số tiền chi trả là hơn 821 tỷ đồng, tăng 23,8% so với năm 2006. Công tác chi trả vẫn tiếp tục duy trì dưới 2 hình thức:chi trả trực tiếp và chi trả gián tiếp thông qua đại diện chi trả. Việc áp dụng hình thức này tạo điều kiện xây dựng được mối quan hệ tốt với địa phương đồng thời thực hiện chi trả đúng kỳ. Nhờ có sự phối hợp chặt chẽ giữa các phòng chức năng nên đã giải quyết các chế độ hưởng trợ cấp BHXH cho người thụ hưởng một cách kịp thời. BHXH tỉnh cũng tổ chức nhiều đợt kiểm tra công tác quản lý chi trả cũng như quản lý tài chính tại BHXH huyện, thị xã nên đã hướng dẫn và chấn chỉnh kịp thời trong công tác chi trả: hướng dẫn kịp thời nghiệp vụ chi cho BHXH các huyện thị theo các công văn hướng dẫn của BHXH Việt Nam. Trong qúa trình chi trả BHXH Tỉnh Hà Tĩnh luôn đảm bảo tuyệt đối an toàn về tiền mặt. Trong thời gian qua (2003-2007), với việc thực hiện đúng nội dung, quy trình và nguyên tắc chi trả các chế độ BHXH, BHXH tỉnh Hà Tĩnh đã đạt được mục tiêu “chi đúng, chi đủ, kịp thời và an toàn” cho đối tượng hưởng các chế độ BHXH trên địa bàn tỉnh. Ta có thể thấy những kết quả cụ thể của công tác chi trả các chế độ BHXH ở BHXH Hà Tĩnh trong thời gian qua (2003-2007) qua những bảng số liệu sau: Bảng 2: Tình hình biến động của tổng số tiền chi trả các chế độ BHXH ở BHXH Hà Tĩnh (2003-2007) chỉ tiêu năm Số tiền chi trả (đồng) Lượng tăng (giảm) tuyệt đối (đồng) Tốc độ tăng liên hoàn (%) 2003 349.729.504.880 _ _ 2004 383.414.725.700 33.685.220.900 9,63 2005 437.526.662.800 54.111.937.100 14,11 2006 663.086.422.800 225.559.760.000 51,55 2007 821.164.299.600 158.077.876.800 23,84 ( Nguồn: BHXH Hà Tĩnh) Quan sát bảng số liệu trên ta có thể thấy: trong 5 năm qua (2003-2007), số tiền chi trả trung bình mỗi năm là 530,9 tỷ đồng, tổng số tiền chi trả các chế độ BHXH ở BHXH tỉnh Hà Tĩnh tăng mạnh qua các năm. Năm 2003 tổng số tiền chi trả mới chỉ ở mức 349,7 tỷ đồng nhưng tới năm 2007 con số này đã là 821,1 tỷ đồng ( gần gấp 2.5 lần) với tốc độ phát triển bình quân cả thời kỳ là 123,8%, tương ứng với mỗi năm tăng bình quân là 117,8 tỷ đồng. Nguyên nhân do số lượng đối tượng tham gia và thụ hưởng các chế độ BHXH ở BHXH Hà Tĩnh trong những năm qua không ngừng tăng lên, bên cạnh đó trong 3 năm 2003, 2005, 2006 Nhà nước có sự điều chỉnh lớn về mức tiền lương tối thiểu (15/1/2003 tăng từ 210.000đ lên 290.000đ; 15/09/2005 tăng lên 350.000đ và ngày 7/9/2006 tăng lên 450.000đ) nên mức hưởng cũng tăng theo do đó số tiền chi trả trong năm cũng tăng lên. Trong đó ta thấy số tiền chi trả các chế độ BHXH tăng đột biến trong năm 2006, tăng lên 225,5 tỷ đồng tương ứng tăng 51,55% so với năm 2005. Còn năm 2004 là năm có tốc độ tăng của số tiền chi trả là chậm nhất trong năm năm, chỉ tăng so với năm 2003 là 9,63% tương ứng với số tiền hơn 33,6 tỷ đồng. Bảng 3: Cơ cấu chi trả cho các chế độ ngắn và các chế độ dài trong tổng chi trả các chế độ BHXH ở BHXH Hà Tĩnh (2003-2007) chỉ tiêu năm Tổng số tiền chi trả (đồng) Chi các chế độ ngắn Chi các chế độ dài Số tiền (đồng) % Số tiền (đồng) % 2003 349.729.504.880 6.304.380.030 1,8 343.425.124.800 98,2 2004 383.414.725.700 10.579.906.390 2,76 372.834.819.300 97,24 2005 437.526.662.800 7.630.758.592 1,75 429.895.904.200 98,25 2006 663.086.422.800 11.257.790.740 1,7 651.828.632.100 98,3 2007 821.164.299.600 15.317.611.450 1,87 805.846.688.200 98,13 ( Nguồn :BHXH tỉnh Hà Tĩnh ) Ta thấy trong công tác chi trả các chế độ BHXH, chi trả cho các chế độ dài hạn luôn chiếm trọng rất lớn và là những khoản chi chủ yếu. Ở BHXH Hà Tĩnh trong thời gian qua chi trả cho các chế độ dài hạn luôn chiếm trên 97 % so với tổng chi trả cho các chế độ BHXH. Chi trả cho các chế độ ngắn chỉ chiếm một phần rất nhỏ trong tổng chi, năm 2004 là năm số tiền chi trả cho các chế độ ngắn chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tổng chi trong năm năm nhưng cũng chỉ chiếm có 2,76 %. Điều đó là do số lượng đối tượng hưởng các chế độ dài hạn lớn hơn rất nhiều so với các chế độ ngắn hạn. Để thấy rõ hơn kết quả của công tác chi trả các chế độ BHXH ở BHXH Hà Tĩnh ta xem xét những kết quả cụ thể trong việc chi trả các chế độ ngắn và chế độ dài như sau: - Các chế độ BHXH ngắn hạn: Bao gồm Ốm đau, thai sản, nghĩ DS-PHSK. Số tiền chi trả cho các chế độ ngắn hạn được lấy từ nguồn Quỹ BHXH. Ta có thể thấy được kết quả cụ thể qua bảng số liệu sau: Bảng 4: Tình hình chi trả 3 chế độ ngắn ở BHXH Hà Tĩnh (2003-2007) chỉ tiêu Năm Tổng SN Tổng số tiền (1000đ) Ốm đau (1000đ) Thai sản (1000đ) DS-PHSK (1000đ) 2003 2042 6.304.380 1.441.540 3.825.681 1.037.159 2004 3426 10.579.906 2.118.081 6.029.575 2.432.250 2005 2471 7.630.758 2.795.868 3.497.153 1.337.737 2006 3646 11.257.790 3.033.516 6.364.819 1.859.455 2007 4959 15.317.611 2.874.689 11.246.667 1.196.255 Tổng 16.544 51.090.445 12.263.694 30.963.895 7.862.856 ( Nguồn : BHXH tỉnh Hà Tĩnh ) Qua bảng số liệu ta thấy, trong 5 năm qua ở BHXH Hà Tĩnh có 16.544 người hưởng chế độ BHXH ngắn hạn, với tổng số tiền chi trả trên 51 tỷ đồng. Trong đó chi trợ cấp thai sản trên 30 tỷ chiếm trên 58,8 %, chi trợ cấp ốm đau trên 12 tỷ đồng chiếm 23,53 %, chi cho DS-PHSK trên 7 tỷ đồng chiếm 13,73 %. Hàng năm BHXH Hà Tĩnh đã chi trả trợ cấp ốm đau, thai sản, nghỉ DS-PHSK cho hơn 2000 lượt người với số tiền chi trả bình quân là trên 10 tỷ đồng mỗi năm. Tổng số tiền chi trả các chế độ ngắn biến động thất thường qua các năm, có năm tăng có năm giảm, thực tế là năm 2004 số tiền chi trả cao hơn so với năm 2003 nhưng năm 2005 số tiền chi trả lại ít hơn so với năm 2004, xu hướng biến động của số tiền chi trả rất lớn, chính vì vậy rất khó cho việc xây dựng dự báo số tiền chi trả trong năm tiếp theo. Qua bảng số liệu ta cũng thấy trong 5 năm qua BHXH Hà Tĩnh đã chi trả trợ cấp ốm đau với tổng số tiền 12.263 triệu đồng, như vậy bình quân mỗi năm chi trả hơn 2.452 triệu đồng; chi trợ cấp thai sản với tổng số tiền là 30.963 triệu đồng tương ứng với mỗi năm chi trả khoảng 6.192,6 triệu đồng, trong đó số tiền chi trả tăng mạnh trong năm 2007 với số tiền chi trả lên tới 11.246 triệu đồng, tăng lên so với năm 2006 là 76,7 %. Chi trợ cấp DS-PHSK là khoản chi chiếm tỷ trọng thấp nhất trong tổng chi ngắn hạn, số tiền chi trả trung bình mỗi năm là 1.572 triệu đồng. Nhìn chung số tiền chi trả cho từng chế độ trong mỗi năm thay đổi thất thường, năm cao năm thấp do nó phụ thuộc vào số người bị ốm đau, nghĩ đẻ và nghỉ DS-PHSK trong năm đó và mức trợ cấp bình quân mỗi người. - Chi trả các chế độ BHXH dài hạn là khoản chi chủ yếu trong tổng chi trả cho các chế độ BHXH (luôn chiếm trên 97%) vì vậy mà thời gian qua BHXH Hà Tĩnh luôn xác định chi trả các chế độ BHXH dài hạn là trọng tâm của công tác chi trả các chế độ BHXH, BHXH tỉnh Hà Tĩnh đã luôn tập trung làm tốt công tác này và đã thu được những kết quả đáng kể như sau: Bảng 5: Tổng số tiền chi trả cho các chế độ dài hạn ở BHXH Hà Tĩnh trong thời gian qua (2003-2007) Chỉtiêu Năm Tổng số tiền (tr. đồng) Quỹ BHXH NSNN ST (tr.đồng) Tốc độ tăng của ST (%) ST (tr.đồng) Tốc độ tăng của ST (%) 2003 343.425,1 43.484,5 _ 299.940,6 _ 2004 372.834,8 60.818,7 39,86 312.016,1 4,03 2005 429.895,9 88.338,3 45,25 341.557,6 9,47 2006 651.828,6 154.256,4 74,62 497.572,2 45,68 2007 805.846,7 218.835,6 41,86 587.011,1 17,98 (nguồn: BHXH tỉnh Hà Tĩnh ) Qua bảng số liệu trên ta thấy, số tiền chi trả các chế độ dài hạn được lấy từ 2 nguồn là Quỹ BHXH và NSNN. Hàng năm BHXH tỉnh Hà Tĩnh chi trả cho các chế độ dài hạn với số tiền rất lớn, trung bình mỗi năm chi trả hơn 520 tỷ đồng trong đó chi trả từ NSNN luôn chiếm tỷ trọng rất lớn. Số tiền chi trả không ngừng tăng lên qua các năm do số tiền chi trả ở cả 2 nguồn đều tăng lên, nhưng tốc độ tăng của quỹ BHXH nhanh hơn so với NSNN.Có lẻ đây chính là nguyên nhân làm cho tỷ trọng của quỹ so với tổng chi ngày càng tăng còn tỷ trọng chi từ NSNN thì giảm đi. Từ bảng số liệu ta cũng thấy số tiền chi trả của năm 2006 tăng rõ rệt so với năm 2005, tốc độ tăng của số tiền chi trả ở cả 2 nguồn đều rất lớn:quỹ BHXH tăng 74,62 %, còn NSNN tăng 45,68%, đây là 1 trong những lý do làm cho tổng số tiền chi trả các chế độ BHXH ở Hà Tĩnh trong năm 2006 tăng lên đột biến như ta đã thấy ở bảng 2. Chi trả dài hạn ở BHXH Hà Tĩnh bao gồm 2 khoản chi lớn: chi thường xuyên và chi BHXH một lần, ta có thể thấy những kết quả cụ thể qua bảng sau: Bảng 6: Tình hình thực hiện công tác chi trả các chế độ BHXH dài hạn ở BHXH tỉnh Hà Tĩnh (2003-2007) Chỉ tiêu Năm Tổng số tiền (tr.đồng) thường xuyên BHXH 1 lần số tiền (tr.đồng) tỷ trọng (%) Số tiền (tr.đồng) tỷ trọng (%) 2003 343.425,1 337.973,8 98,41 5.451,3 1,59 2004 372.834,8 362.993,2 97,36 9.841,6 2,64 2005 429.895,9 415.988,5 96,76 13.907,4 3,24 2006 651.828,6 633.973.4 97,26 17.855,2 2,74 2007 805.846,7 781.269,6 96,95 24.577,1 3,05 ( Nguồn: BHXH tỉnh Hà Tĩnh ) Thời gian qua, ở cơ quan BHXH Hà Tĩnh số tiền chi trả trong tất cả các chế độ BHXH dài hạn đều có xu hướng tăng lên làm cho tổng số tiền chi trả cho các chế độ BHXH dài hạn cũng liên tục tăng qua các năm. Trong đó chi thường xuyên luôn chiếm tỷ trọng lớn nhất (luôn chiếm trên 95% trong tổng chi dài hạn) và có xu hướng ngày càng lớn hơn. Để thấy rõ hơn tình hình trên chúng ta xem xét tình hình chi trả 2 khoản chi trên: + Chi trả các chế độ thường xuyên: hàng năm BHXH Hà Tĩnh đang thực hiện chi trả cho hàng nghìn đối tượng thường xuyên, số tiền được chi trả được lấy từ cả 2 nguồn Quỹ BHXH và NSNN. Các chế độ thường xuyên bao gồm: hưu trí, trợ cấp công nhân cao su, trợ cấp mất sức lao động, trợ cấp 91, trợ cấp TNLĐ-BNN, trợ cấp tuất. Kết quả tình hình chi trả các chế độ thường xuyên được phản ánh trong bảng 7, bảng 8 và bảng 9 sau: Bảng 7: Tình hình thực hiện công tác chi trả các chế độ BHXH thường xuyên ở BHXH Hà Tĩnh (2003-2007) chỉ tiêu năm Tổng chi trả thường xuyên Quỹ BHXH NSNN SN (người) ST (Tr.đồng) SN (người) ST (tr.đồng) SN (người) ST (tr. đồng) 2003 57.190 337.973,8 6.452 39.824,4 50.738 298.149,4 2004 58.594 362.993,2 8.562 53.104,5 50.032 309.888,7 2005 59.600 415.988,5 10.089 76.080,8 49.511 339.907,7 2006 60.837 633.973.4 12.620 140.776,7 48.217 493.196,7 2007 62.015 781.269,6 14.495 198.640,8 47.520 582.628,8 ( Nguồn: BHXH Hà Tĩnh ) Qua bảng 7 ta thấy hàng năm BHXH Hà Tĩnh chi trả các chế độ thường xuyên cho trung bình 59.647 đối tượng với số tiền 506.439 triệu đồng, trong đó trung bình có 10.443 đối tượng do quỹ BHXH chi trả với số tiền bình quân mỗi năm là 101.685 triệu đồng còn NSNN mỗi năm chi trả trung bình cho 49.203 đối tượng với số tiền bình quân 404.754 triệu đồng, Nhìn vào bảng số liệu ta có thể mặc dù số tiền do NSNN đảm bảo luôn chiếm tỷ trọng lớn trong tổng chi thường xuyên tuy nhiên tỷ trọng đó đang có xu hướng giảm xuống và khoảng cách giữa số tiền chi trả của quỹ và của NSNN đang có xu hướng rút ngắn lại: Năm 2003 số tiền chi trả từ nguồn quỹ là 39.824,4 triệu đồng còn NSNN là 298.149,4 triệu đồng ( gấp 7,5 lần ) nhưng đến năm 2007 số tiền chi trả từ Quỹ là 198.640,8 triệu đồng còn từ NSNN là 582.628,8 triệu đồng tức là chỉ còn gấp quỹ gần 3 lần, mặc dù vậy đây vẫn là một tỷ lệ khá cao. Nguyên nhân chính là do số đối tượng hưởng trợ cấp thường xuyên từ nguồn NSNN lớn hơn rất nhiều so với từ nguồn Quỹ BHXH, mặc dù các năm sau đó số đối tượng hưởng từ nguồn NSNN có xu hướng giảm xuống còn từ nguồn quỹ BHXH có xu hướng tăng lên nhưng khoảng cách vẫn rất lớn: năm 2003 quỹ chi trả cho 6.452 đối tượng, còn NSNN chi trả cho 50.738 đối tượng ( gấp 7,8 lần so với quỹ BHXH) đến năm 2007 số đối tượng Quỹ BHXH chi trả đã là 14.495 người( gấp 2,2 lần so với năm 2003 ) trong khi đó NSNN chi trả chỉ còn là 47.520 đối tượng( chỉ còn gấp quỹ BHXH 3,3 lần). Số tiền chi trả từ nguồn quỹ BHXH tăng mạnh qua các năm, sau 5 năm thì số tiền chi trả đã tăng lên 5 lần: từ 39.824 triệu đồng lên tới 198.640 triệu đồng, nguyên nhân chính là do số đối tượng do quỹ chi trả tăng lên. Mặc dù số đối tượng do NSNN chi trả giảm nhưng số tiền NSNN chi trả mỗi năm vẫn tiếp tục tăng lên, nguyên nhân có thể là do mức tiền lương tối thiểu trong thời gian qua liên tục tăng lên nên mức trợ cấp bình quân đầu người tăng lên làm cho tổng chi vẫn tăng lên mặc dù số đối tượng giảm đi. Bảng 8: Biến động của số người và số tiền chi trả thường xuyên ở BHXH Hà Tĩnh (2003-2007) Chỉ tiêu Năm số người (người) tốc độ tăng của SN (%) số tiền (tr.đồng) tốc độ tăng của ST (%) số tiền bquân (tr.đ/ng) Tốc độ tăng của ST bq(%) 2003 57.190 _ 337.973,8 _ 5,91 _ 2004 58.594 2,45 362.993,2 7,4 6,2 4,9 2005 59.600 1,72 415.988,5 14,6 6,98 12,58 2006 60.837 2,08 633.973.4 52,4 10,42 49,28 2007 62.015 1,94 781.269,6 23,23 12,6 20,92 (Nguồn: BHXH Tỉnh Hà Tĩnh) Từ số liệu tính toán trên bảng 8 cho thấy, trong thời gian qua số tiền chi trả các chế độ thường xuyên ở BHXH Hà Tĩnh tiến hành chi trả cho các đối tượng trên địa bàn không ngừng tăng qua các năm: năm 2003 mới chỉ dừng ở mức 337.973 triệu đồng nhưng đến năm 2007 đã lên tới 781.269 triệu đồng (gấp hơn 2 lần), tốc độ phát triển bình quân là 123,3 %/ năm. Trong đó năm 2006 số tiền chi trả tăng nhanh với tốc độ tăng lên tới 52,4%. Sở dĩ số tiền chi trả có tốc độ tăng nhanh như vậy là do 2 nguyên nhân sau: Một là: do số đối tượng hưởng trợ cấp thường xuyên trên địa bàn Hà Tĩnh có xu hướng liên tục tăng qua các năm: năm 2003 số đối tượng là 57.190 đến năm 2007 đã là 62.015, tốc độ tăng trung bình là 2,05 %. Tuy nhiên kết hợp bảng 7 ta thấy sự gia tăng này chỉ xảy ra ở bên nguồn quỹ BHXH còn bên NSNN chỉ có biến động giảm không có biến động tăng. Nhưng tổng số đối tượng so với năm trước vẫn tăng lên do đó số tiền chi trả cũng tăng lên. Hai là: do mức lương tối thiểu liên tục tăng trong thời gian qua (trong 3 năm 2003, 2005, 2006 như đã trình bày ở trên) làm cho số tiền chi trả bình quân 1 nguời tăng lên nên tổng số tiền chi trả cũng tăng lên. Năm 2003 số tiền chi trả bình quân cho một người là 5,9 triệu đồng thì đến năm 2007 đã là 12,6 triệu đồng (gấp 2,14 lần), tốc độ tăng bình quân mỗi năm là 20,9 %. Trong đó năm 2006 là năm tốc độ tăng của số tiền chi trả bình quân tăng nhanh nhất với 49,28 % điều này phù hợp với tốc độ tăng số tiền chi trả của năm 2006 là lớn nhất. Còn năm 2004 tốc độ tăng số tiền bình quân bé nhất chỉ có 4,9%, tương đương tốc độ tăng của số tiền cũng bé nhất chỉ có 7,4%. Bảng 9: số tiền chi trả các chế độ BHXH thường xuyên ở BHXH Hà Tĩnh (2003-2007) Đv: triệu đồng chỉ tiêu năm Hưu trí Tuất CN cao su MSLĐ TNLĐ BNN TC 91 2003 317.120,8 7.638,2 101,4 11.254,5 1.825,1 33,9 2004 342.883,4 7.223,6 108,9 10.998,7 1.742,4 36,3 2005 392.984,3 8.070,2 124,8 11.439,7 2.079,9 41,6 2006 603.986,5 10.143,6 265,6 16.800,3 2.726,1 63,4 2007 746.514,1 12.187,8 312,5 19.219,2 2.968,8 67,1 (Nguồn: BHXH tỉnh Hà Tĩnh) Số liệu ở bảng 9 cho thấy, thời gian qua ở BHXH tỉnh Hà Tĩnh số tiền chi trả trong tất cả các chế độ BHXH thường xuyên đều tăng lên. Trong đó số tiền chi trả cho chế độ hưu trí, tuất, được lấy từ cả 2 nguồn là Quỹ BHXH và NSNN; còn trợ cấp công nhân cao su, MSLĐ, TC 91 chỉ do nguồn NSNN đảm bảo do 3 chế độ này chỉ được áp dụng trước ngày 01/01/1995, sau ngày 01/01/1995 BHXH Việt Nam không tổ chức thực hiện 3 chế độ này nữa. Bởi vậy số đối tượng hưởng trợ cấp 3 chế độ này trên địa bàn có xu hướng giảm xuống do chết hoặc chuỷên đi nơi khác, tuy nhiên số tiền chi trả trợ cấp cho số đối tượng này hàng năm lại không ngừng tăng lên do trong giai đoạn này nhà nước liên tục nâng mức lương tối thiểu chung từ 210.000đ lên 290.000 năm 2003, rồi lên 350.00đ năm 2005 và 450.000đ năm 2006. Chế độ TNLĐ-BNN thì chỉ do quỹ BHXH đảm bảo chi trả, số tiền chi trả hàng năm cho chế độ này không lớn lắm, bình quân mỗi năm 2.268 triệu đồng, có lẻ một phần do trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh không có nhiều khu công nghiệp và các ngành công nghiệp nặng mà chủ yếu là công nghiệp nhẹ và chế biến hơn nữa việc đảm bảo an toàn cho người lao động rất được chú trọng nên tỷ lệ người bị TNLĐ-BNN hàng năm không nhiều, tuy nhiên số tiền chi trả vẫn tăng lên do tiền lương tối thiểu tăng lên. Chiếm tỷ trọng lớn nhất là chi cho chế độ Hưu trí (hưu quân đội, hưu cán bộ, hưu xã phường) luôn chiếm trên 90% so với tổng chi thường xuyên, với số tiền chi trả bình quân mỗi năm là 480.697,8 triệu đồng, trong đó tỷ trọng chi trả của quỹ BHXH so với tổng chi nhỏ hơn so với NSNN, tuy nhiên có xu hướng tăng lên do số đối tượng hưởng lương hưu từ nguồn NSNN có xu hướng giảm dần qua các năm, ngược lại số đối tượng hưởng lương hưu từ nguồn Quỹ BHXH lại có xu hướng tăng nhanh, bởi vì NSNN chỉ chi trả cho những đối tượng về hưu trước ngày 01/01/1995 nên cùng với thời gian số đối tượng chỉ có giảm đi do các nguyên nhân như chết hoặc chuyển đi chứ không tăng lên, trong khi đó số người về hưu sau ngày 01/01/1995 lại ngày càng tăng lên. Mặc dù vậy số tiền chi trả lương hưu thường xuyên của NSNN vẫn rất lớn vì số đối tượng hưởng lương hưu thuộc NSNN đảm bảo hiện vẫn tương đối đông. + Chi trả các chế độ BHXH một lần: hiện nay BHXH tỉnh Hà Tĩnh đang thực hiện chi trả một lần cho các chế độ: hưu trí (Theo điều 54, 55 Luật BHXH), tuất, TNLĐ-BNN, mai táng phí. Trong đó chế độ hưu trí một lần, TNLĐ-BNN một lần do quỹ BHXH đảm bảo chi trả; còn trợ cấp tuất một lần và MTP thì do cả 2 nguồn Quỹ BHXH và NSNN chi trả. Với những kết quả cụ thể dưới đây: Bảng 10: Tình hình chi trả các chế độ BHXH một lần ở BHXH tỉnh Hà Tĩnh (2003-2007) chỉ tiêu năm Quỹ BHXH NSNN Tổng 1 lần số tiền chi trả bình quân (tr.đ/ng) SN (người) ST (tr.đồng) SN (người) ST (tr.đồng) SN (người) ST (tr.đồng) 2003 950 3.660,1 875 1.791,2 1.825 5.451,3 2,99 2004 1.692 7.714,2 1.178 2.127,4 2.870 9.841,6 3,43 2005 2.053 11.257,5 1.036 1.649,9 3.089 13.907,4 4,5 2006 8.060 13.479,7 3.881 4.375,5 11.941 17.855,2 1,5 2007 2.541 20.194,8 1.189 4.382,3 3.730 24.577,1 6,59 (Nguồn: BHXH tỉnh Hà Tĩnh) Qua bảng số liệu trên ta thấy, hàng năm BHXH Hà Tĩnh chi trả cho trung bình 4.691 người với số tiền bình quân mỗi năm là 14.326 triệu đồng, số tiền chi trả không ngừng tăng lên: năm 2003 số tiền chi trả là 5.451 triệu đến năm 2007 là 24.577 triệu đồng (gấp 4,5 lần), mặc dù năm 2006 số đối tượng hưởng trợ cấp một lần là 11.941 trong khi năm 2007 chỉ có 3.730 tuy nhiên tổng số tiền chi trả của năm 2007 vẫn lớn hơn so với năm 2006: năm 2007 là 24.577 triệu còn năm 2006 là 17.855 triệu đồng, điều đó do số tiền chi trả bình quân mỗi người năm 2007 là 6,59 triệu đồng/người trong khi năm 2006 chỉ là 1,5 tr. đ/người. Việc chi trả được đảm bảo bởi cả nguồn Quỹ BHXH và NSNN, nhưng khác với chi trả các chế độ thường xuyên, chi trả một lần từ nguồn Quỹ BHXH lại chiếm tỷ trọng lớn hơn trong tổng chi một lần so với chi từ NSNN: năm 2003 chi từ Quỹ là 3.660 triệu đồng nhưng từ NSNN chỉ có 1.791 triệu đồng, những năm sau đó tình hình cũng tương tự và đến năm 2007 thì chi từ quỹ đã là 20.194 triệu đồng thì chi từ NSNN mới chỉ là 4.382 triệu đồng. Lý do vì số đối tượng hưởng một lần từ nguồn Quỹ BHXH lớn hơn so với từ nguồn NSNN. Số đối tượng ở cả 2 nguồn đều có xu hướng tăng lên, trong đó năm 2006 là năm mà số đối tượng ở cả 2 nguồn đều tăng mạnh, tăng gần gấp 4 lần so với năm 2005, bởi vậy cho nên mặc dù số tiền chi trả bình quân mỗi người của năm 2006 ít hơn rất nhiều so với năm 2005(năm 2005 là 4,5 tr. đ/người gấp 3 lần so với năm 2006) nhưng tổng số tiền chi trả năm 2006 vẫn tăng lên. Còn năm 2007 số đối tượng ở cả 2 nguồn đều giảm rất nhiều so với năm 2006, nhưng tổng số tiền chi trả vẫn tăng đặc biệt là chi từ nguồn Quỹ BHXH, tăng so với năm 2006 gần 50%, điều này có lẽ do trong năm 2007 đa số những người về hưu một lần đều có số năm đóng BHXH tương đối nhiều cho nên số tiền chi trả trợ cấp hưu trí một lần tương đối cao. Nhìn vào bảng số liệu trên ta thấy năm 2006 là năm tình hình chi trả một lần ở BHXH Hà Tĩnh có sự biến động lớn nhất: Số đối tượng hưởng tăng cao nhất nhưng mức hưởng bình quân mỗi người lại ở mức thấp nhất trong cả thời kỳ, nguyên nhân khiến cho số tiền chi trả một lần bình quân của mỗi người năm 2006 rất thấp có lẻ là do số đối tượng hưởng trợ cấp một lần trong năm 2006 đều có mức hưởng thấp vì số năm đóng BHXH không nhiều dẫn đến mức hưởng lương hưu một lần thấp hay tỷ lệ suy giảm khả năng lao động do TNLĐ-BNN thấp nên mức trợ cấp thấp… 2.7 Những vấn đề còn tồn tại trong công tác chi trả các chế độ BHXH ở BHXH tỉnh Hà Tĩnh Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác chi trả các chế độ BHXH ở BHXH tỉnh Hà Tĩnh trong thời gian qua vẫn còn tồn tại một số hạn chế: - Về phương thức chi trả: với việc sử dụng 2 phương thức chi trả ( chi trả trực tiếp và chi trả gián tiếp thông qua đại diện chi trả) thì bên cạnh những ưu điểm mà nó đã mang lại thì cũng bộc lộ một số nhược điểm: Với hình thức chi trả trực tiếp có hạn chế về mức độ an toàn tiền mặt do phương tiện vận chuyển tiền mặt của ngành trang bị cho các huyện chưa có, vận chuyển chủ yếu bằng phương tiện đi làm của cá nhân( xe đạp, xe máy). Còn hình thức chi trả gián tiếp gây khó khăn cho cơ quan BHXH trong việc quản lý đối tượng. - Về quản lý đối tượng: Việc quản lý đối tượng hưởng các chế độ BHXH nhất là những đối tượng nhận trợ cấp hàng tháng tại các phường xã hiện nay vẫn còn lỏng lẻo, để xảy ra các tình trạng gian lận làm thất thoát quỹ BHXH : người hưởng chế độ đã chết nhưng không khai báo để hưởng chế độ tiếp, làm giả giấy tờ hồ sơ để được hưởng chế độ đặc biệt là các chế độ ốm đau, tai nạn lao động bệnh nghề nghiệp...,những hiện tượng đó gây tâm lý hoang mang mất lòng tin ở những người tham gia và thụ hưởng chế độ BHXH. - Việc để lại 2% kinh phí cho đơn vị sử dụng lao động chi trả trợ cấp ốm đau, thai sản, nghỉ dưỡng sức phục hồi sức khoẻ cho người lao động đã làm cho các đơn vị sử dụng lao động lúng túng trong quá trình thực hiện. Một số đơn vị có số lao động ít, không đủ nguồn, nên chi trả cho người hưởng trợ cấp không kịp thời. - Sự phối kết hợp với các ngành trong việc thực hiện các chế độ chính sách BHXH tuy đã có nhưng chưa mạnh, chưa thường xuyên, chưa có những giải pháp cụ thể đồng nhất. Cấp uỷ chính quyền địa phương chưa có các giải pháp xử lý những tồn đọng, vi phạm trong việc thực hiện chế độ chính sách cho người lao động và các đối tượng hưởng và tham gia BHXH cũng như vi phạm của chính những người được hưởng nên chưa thật sự mang lại hiệu quả, chưa góp phần tích cực trong việc thực hiện công tác chi trả trên địa bàn tỉnh. Chương III: Một số kiến nghị nhằm thực hiện tốt công tác chi trả các chế độ BHXH ở BHXH tỉnh Hà Tĩnh trong thời gian tới I. Những thuận lợi và khó khăn của BHXH tỉnh Hà Tĩnh trong công tác chi trả các chế độ BHXH 1. Thuận lợi Việc thực hiện công tác chi trả các chế độ BHXH ở BHXH tỉnh Hà Tĩnh trong thời gian qua đã có được một số thuận lợi sau: - BHXH tỉnh kể từ khi thành lập đến nay thường xuyên nhận được sự chỉ đạo trực tiếp của BHXH Việt Nam, sự quan tâm lãnh đạo của cấp uỷ, chính quyền các cấp, đồng thời có sự phối hợp giúp đỡ của các ngành các cấp có liên quan, các cơ qua thông tấn báo chí từ trung ương đến địa phương và sự cộng tác chặt chẽ của đại diện chi trả các phường xã trong quá trình chi trả, có sự đồng tình cao của đối tượng tham gia và hưởng các chế độ BHXH. - Để thực hiện chi trả các chế độ BHXH, BHXH Việt Nam đã xây dựng một bộ máy quản lý chi trả hoàn chỉnh từ Trung ương đến địa phương. Theo đó, công tác chi trả các chế độ BHXH được phân cấp rõ ràng và được tiến hành theo một quy trình chặt chẽ khoa học và thống nhất trên toàn quốc. Điều đó tạo thuận lợi lớn cho BHXH Hà tĩnh trong qúa trình thực hiện chi trả các chế độ BHXH. -Hệ thống các chế độ BHXH, các chính sách, các quy định về công tác chi trả được cụ thể hoá bằng các văn bản quy phạm pháp luật rất rõ ràng, cụ thể, tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho việc thực hiện. - Chính sách BHXH đã đi vào cuộc sống và thực sự phát huy tác dụng, làm cho người dân hiểu biết về các chế độ, chính sách BHXH. Do đó quá trình chi trả các chế độ BHXH được tiến hành thuận lợi hơn, không xảy ra các tranh chấp, kiện cáo. - BHXH Hà Tĩnh đã ứng dụng đồng bộ các chương trình phần mềm trong việc thực hiện công tác như chương trình qủan lý BHXH, chương trình giải quyết chế độ chính sách, chương trình tiếp nhận và quản lý hồ sơ, tạo điều kiện thuận lợi cho việc quản lý đối tượng và giải quyết chế độ cho các đối tượng do đó đã hộ trợ đắc lực và hiệu quả cho công tác chi trả các chế độ BHXH trên địa bàn. - BHXH Hà Tĩnh đã xây dựng chương trình hỏi đáp chế độ chính sách và lắp đặt hệ thống màn hình cảm ứng tạo điều kiện thuận lợi cho các đơn vị, cá nhân đến giải quyết công việc có cơ hội thuận lợi tiếp cận chế độ chính sách. Đồng thời BHXH tỉnh cũng thu nhận được ý kiến phản hồi từ người lao động từ đó rút kinh nghiệm và thực hiện được tốt hơn. - Cán bộ làm công tác chi trả các chế độ BHXH ở cơ quan BHXH Hà Tĩnh là những người có trình độ chuyên môn nghiệp vụ, có phẩm chất đạo đức tốt, nhiệt tình trong công tác, không ngừng học tập rèn luyện nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được phân công. 2. Khó Khăn Bên cạnh những thuận lợi có được thì trong qúa trình thực hiện công tác chi trả các chế độ BHXH, BHXH tỉnh Hà Tĩnh cũng gặp phải một số khó khăn: - Hà Tĩnh là một địa phương có 11 đơn vị hành chính cấp huyện, nhưng có tới 4 huyện và 1 thị xã miền núi địa bàn đi lại còn khó khăn, điều đó gây ra không ít khó khăn cho công tác chi trả cũng như quản lý đối tượng hưởng và công tác kiểm tra việc thực hiện chi trả của các địa phương. - Hà tĩnh có số đối tượng hưởng trợ cấp BHXH đông (đang quản lý 61.984 đối tượng hưởng lương hưu và trợ cấp hàng tháng) với số tiền chi trả hàng năm lớn, phải quản lý 11 đơn vị hành chính trực thuộc nên khối lượng công việc mà BHXH tỉnh phải thực hiện là rất lớn. II. Phương hướng, nhiệm vụ của BHXH tỉnh Hà Tĩnh trong thời gian tới - Chú trọng xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức có phẩm chất đạo đức tốt, đủ năng lực, trình độ về mọi mặt đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ phát triển của ngành trong tình hình mới. Tích cực chỉ đạo đội ngũ cán bộ, công chức viên chức trong toàn ngành nhanh chóng chuyển đổi tác phong làm việc hành chính sang tác phong phục vụ đối tượng. - Tập trung mở rộng đối tượng tham gia BHXH theo Nghị định 01/2003/NĐ-CP của Chính Phủ đối với các doanh nghiệp ngoài quốc doanh và các thành phần kinh tế khác. Phối kết hợp với các ngành, các cấp triển khai kịp thời sâu rộng thông tư liên tịch số 77/2003/TTLT-BTC-BYT đối với đối tượng tham gia BHYT tự nguyện, tiến tới BHYT toàn dân theo chủ trương của Đảng và Nhà nước. - Tiếp tục hoàn thiện công tác cải cách hành chính trong giải quyết chế độ chính sách để phục vụ ngày một tốt hơn người lao động và đối tượng hưởng chế độ BHXH, BHYT. - Công tác thu: Đối với số lao động tham gia BHXH phấn đấu mỗi năm tăng 5%. Phấn đấu đến năm 2010 đảm bảo mục tiêu trên 100% dân số được chăm sóc sức khoẻ thông qua BHYT. Dự kiến năm 2008: thu BHXH, BHYT bắt buộc là 280 tỷ đồng, thu BHYT tự nguyện là 7,2 tỷ đồng. - Công tác khám chữa bệnh: Tăng cường mối quan hệ phối hợp giữa cơ quan BHXH với các cơ sở y tế phục vụ khám chữa bệnh có ký hợp đồng khám chữa bệnh cho đối tượng có thẻ BHYT. Nâng cao chất lượng phục vụ và hiệu quả của công tác giám sát việc sử dụng quỹ khám chữa bệnh nội, ngoại trú, chuẩn bị thực hiện tốt các điều kiện để từng bước tiến hành phân cấp công tác giám định khám chữa bệnh tại các trung tâm y tế, trạm xá cho BHXH các huyện, thị xã vào thời điểm thích hợp. Phấn đấu đến năm 2010 tất cả các xã thuộc diện tham gia BHYT được triển khai khám chữa bệnh ban đầu. Dự kiến năm 2008 chi khám chữa bệnh BHYT là 136 tỷ đồng. - Công tác chế độ chính sách: Đảm bảo xét duyệt chính xác, kịp thời chế độ chính sách cho người lao động khi tham gia và thụ hưởng chế độ BHXH, BHYT - Công tác CNTT: Đến năm 2010 tất cả các nghiệp vụ đều sử dụng các phần mềm ứng dụng. - Công tác tổ chức cán bộ: chuẩn hoá đội ngũ cán bộ, 100% cán bộ, công chức – viên chức đều có nghịêp vụ trung cấp trở lên, sử dụng được các phần mềm ứng dụng khoa học công nghệ, đảm bảo về phẩm chất, đạo đức, trình độ chính trị, chuyên môn nghiệp vụ đáp ứng cho sự phát triển ngày một lớn mạnh của ngành. Hiện nay, BHXH tỉnh đang quản lý và chi trả cho hơn 61.984 đối tượng hưởng trợ cấp BHXH thường xuyên với số tiền chi trả hàng năm là rất lớn. Vì vậy chi trả các chế độ BHXH luôn được coi là nhiệm vụ quan trọng của BHXH Hà Tĩnh. BHXH tỉnh đã đề ra phương hướng nhiệm vụ cho công tác chi trả trong thời gian tới: - Đảm bảo chi trả đúng, đủ, kịp thời, tránh xảy ra sai sót, gian lận. Nhằm đảm bảo công bằng cho người thụ hưởng đồng thời không để thất thoát quỹ. - Xây dựng kế hoạch chi từ đầu năm, tham mưu cho lãnh đạo có phương án tiết kiệm kinh phí chi quản lý bộ máy để có nguồn chi lương bổ sung cho cán bộ và bổ sung trích lập qũy khen thưởng phúc lợi. - Xây dựng kế hoạch chi cho các đơn vị cấp dưới, tiến hành cấp phát kinh phí đúng, đủ, kịp thời. - Tiếp tục chỉ đạo chi trả trợ cấp BHXH ở cấp huyện bằng hình thức chi trả trực tiếp và thúc đẩy BHXH huyện đi kiểm tra chi trợ cấp ốm đau, thai sản, nghỉ dưỡng sức phục hồi sức khoẻ ở các đơn vị sử dụng lao động. - Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát sử dụng các nguồn kinh phí ở BHXH các huyện, thị xã và đơn vị sử dụng lao động tỉnh quản lý. - Tiếp tục hướng dẫn cho BHXH các huyện, thị xã sử dụng máy vi tính phục vụ công tác quản lý đối tượng, quản lý chi. - Tổ chức tập huấn và hướng dẫn nghiệp vụ cho BHXH các huyện, thị xã. III. Một số kiến nghị nhằm thực hiện tốt công tác chi trả các chế độ BHXH tại BHXH tỉnh Hà Tĩnh trong thời gian tới Từ thực trạng về công tác chi BHXH trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh cho thấy, để công tác chi trả tại BHXH Hà Tĩnh đạt kết quả tốt hơn thì còn rất nhiều vấn đề cần phải được bổ sung, sửa đổi cho hoàn chỉnh. Trong thời gian tới, mục tiêu đạt ra là phải tiếp tục hoàn thiện quy trình quản lý chi trả các chế độ BHXH, xây dựng các biện pháp hữu hiệu nhằm nâng cao hiệu quả cho công tác chi để bảo vệ quyền lợi cho người lao động. Sau quá trình thực tập tại cơ quan BHXH Hà Tĩnh, nhận thấy những thuận lợi và khó khăn mà BHXH tỉnh đang gặp phải trong quá trình thực hiện công tác chi trả trên địa bàn, em có một số kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả công tác chi trả các chế độ BHXH tại BHXH Hà Tĩnh trong thời gian tới: 1. Đối với BHXH Việt Nam BHXH Việt Nam là cấp cao nhất trong bộ máy quản lý chi trả các chế độ BHXH từ Trung ương đến địa phương, có nhiệm vụ tổ chức bộ máy thực hiện, hướng dẫn việc thực hiện, tiến hành thanh tra, kiểm tra, giám sát quá trình thực hiện công tác chi trả các chế độ BHXH tại các cơ quan BHXH tỉnh, huyện. Ngoài ra BHXH Việt Nam cũng là cơ quan ban hành các văn bản điều chỉnh, hướng dẫn quá trình chi trả các chế độ BHXH ở các cơ quan BHXH cấp dưới. Bởi vậy để taọ điều kiện cho cơ quan BHXH Hà Tĩnh nói riêng và những địa phương khác nói chung có thể làm tốt công tác chi trả các chế độ BHXH thì BHXH Việt Nam cần: - Hoàn thiện các chính sách, văn bản pháp luật về BHXH: Chính sách BHXH của Nhà nước càng hoàn thiện sẽ giúp cho công tác triển khai và thực hiện được thống nhất, đồng bộ và có hiệu quả. Hiện nay luật BHXH đã đi vào hoạt động nhưng xung quanh các văn bản hướng dẫn thực hiện vẫn cần phải tiếp tục hoàn thiện cho phù hợp với tình hình thực tế. - Tiếp tục cũng cố hoàn thiện bộ máy quản lý chi trả các chế độ BHXH từ trung ương đến địa phương, phân cấp chi trả rõ ràng, thiết lập quy trình chi trả chặt chẽ, khoa học, thống nhất trên toàn quốc. - NSNN đến nay vẫn phải đảm bảo chi trả cho một số lượng lớn đối tượng hưởng các chế độ BHXH do đó BHXH Việt Nam cần có các biện pháp khắc phục để giảm gánh nặng cho NSNN. Bên cạnh đó, nguồn thu của quỹ BHXH có xu hướng không đáp ứng đủ để chi trả cho các chế độ BHXH trong thời gian tới, trong khi đối tượng hưởng ngày càng tăng lên. Muốn công tác chi trả được thực hiện tốt hơn và để đảm bảo khả năng chi trả thì phải có các biện pháp bảo tồn và tăng trưởng quỹ BHXH. Muốn vậy BHXH Việt Nam cần sử dụng có hiệu qủa và tiết kiệm quỹ, cần tăng nguồn thu, chi đúng mục đích, đúng đối tượng và tăng cường công tác kiểm tra sử dụng quỹ để tránh các hiện tượng tiêu cực, móc ngoặc làm thất thoát nguồn quỹ BHXH. - Tiếp tục cải cách hành chính, giảm bớt các thủ tục mẫu biểu báo cáo về các ban, tăng cường chỉ đạo và có biện pháp đối với BHXH các tỉnh, thành phố trong việc trả lời giám định hộ và thông báo chi phí thanh toán đa tuyến còn chậm thiếu chính xác, không đúng quy định làm ảnh hưởng đến công tác chi trả. - Khi phân bổ dự toán thu chi hàng năm cho BHXH các tỉnh, thành phố cần căn cứ vào tình hình cụ thể của từng địa phương để giao phù hợp. Điều chỉnh tăng kinh phí tuyên truyền và có kế hoạch chỉ đạo về tuyên truyền cho các tỉnh trong năm đầu thực hiện chế độ BHXH tự nguyện theo Luật BHXH. 2. Đối với BHXH tỉnh Hà Tĩnh: - Tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính theo 4 nội dung cơ bản:cải cách thể chế; cải cách tổ chức bộ máy hành chính; đổi mới nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức; cải cách tài chính công. Trước hết là các thủ tục hành chính phải được cải tiến theo hướng đơn giản hoá các biễu mẫu, chứng từ thủ tục hồ sơ và kể cả quy trình chi trả. Phát huy những kết quả đã đạt được về thực hiện cải cách hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa kiên thông từ tỉnh đến huyện làm cơ sở thực tế nhân ra diện rộng trong toàn ngành. Đồng thời phải chuyển nhanh lề lối làm việc hành chính quan liêu sang tác phong phục vụ tích cực, lấy hiệu quả công việc làm thước đo thành quả lao động của đội ngũ cán bộ là công tác này. - BHXH Hà Tĩnh cần tiếp tục phối hợp chặt chẽ với UBND xã phường thị trấn để lựa chọn những người có đủ tiêu chuẩn, nhiệt tình làm đại diện chi trả, đồng thời có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng nâng cao hiểu biết và kỹ năng cần thiết cho CBCNV, xây dựng cơ chế đảm bảo hài hoà giữa nghĩa vụ và quyền lợi nhằm tạo sự gắn kết giữa đại diện chi trả với cơ quan BHXH. Ngoài yêu cầu thực hiện chi trả đảm bảo an toàn tiền mặt, đại diện chi trả phải nắm bắt cụ việc tăng, giảm người thụ hưởng nhằm chi đúng người, đúng chế độ. - Đẩy mạnh việc ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác chi trả: số đối tượng tham gia ngày càng đông, số tiền chi trả hàng năm là rất lớn bởi vậy việc quản lý đối tượng thụ hưởng, quản lý số tiền chi trả không thể dừng lại ở các phương tiện thủ công mà phải áp dụng kỹ thuật tiên tiến, phải sử dụng công nghệ thông tin, phải được thực hiện trên máy tính. Vì vậy trong thời gian tới BHXH Hà Tĩnh cần tiếp tục ứng dụng có hiệu quả các chương trình phần mềm của Trung tâm công nghệ thông tin-BHXH Việt Nam, và các chương trình phần mềm chuyên dụng phục vụ cho công tác chi trả đang ứng dụng tại BHXH Hà Tĩnh. Cùng với việc đưa CNTT vào quản lý, BHXH Hà Tĩnh còn cần đầu tư các phương tiện kỹ thuật khác như các thiết bị đảm bảo an toàn tiền mặt phục vụ cho quá trình chi trả nhanh chóng, chính xác và an toàn. - Tăng cường công tác kiểm tra việc thực hiện chi trả bằng nhiều hình thức như kiểm tra định kỳ, kiểm tra đột xuất, giám sát tình hình chi trả tại các phường, xã tập trung vào việc quản lý đối tượng thụ hưởng, xử lý nghiêm những trường hợp cắt giảm chậm theo hướng ngoài việc xử lý hành chính theo quy định, cần có quy định cụ thể trách nhiệm vật chất cho từng cấp, từng cá nhân liên quan khi để xẩy ra thiệt hại quỹ BHXH. Đồng thời, giám đốc BHXH Hà Tĩnh phải thường xuyên tiến hành kiểm tra công tác chi trả các chế độ BHXH trực tiếp tại văn phòng cơ quan, kiểm tra việc sử dụng quỹ để nắm rõ tình hình và có những điều chỉnh khi cần thiết. - Đa dạng hoá các hình thức chi trả: Hiện nay BHXH Hà Tĩnh mới chỉ thực hiện chi trả theo 2 hình thức : chi trả trực tiếp và chi trả gián tiếp qua đại diện chi trả. 2 hình thức này còn rất nhiều hạn chế bởi vậy trong thời gian tới BHXH Hà Tĩnh nên nghiên cứu xem xét để triển khai thực hiện chi trả lương hưu và trợ cấp hàng tháng qua tài khoản thẻ ATM tại những nơi có đủ điều kiện, đồng thời áp dụng chi trả các chế độ BHXH một lần cho người thụ hưởng qua tài khoản cá nhân nhằm hạn chế việc thanh toán bằng tiền mặt. Tiến hành phân cấp chi trả cho các huyện thị xã, tạo điều kiện cho người thụ hưởng không phải đi xa, có thể nhận tiền ở nơi gần nhất. Chủ trương này phù hợp với đề án thanh toán không dùng bằng tiền mặt giai đoạn 2006-2010 đã được Thủ tướng Chính Phủ phê duyệt tại quyết định số 291/2006/QĐ-TTg ngày 29/12/2006, góp phần thay đổi thói quen, tập quán dùng tiền mặt của người dân. - Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến chế độ chính sách BHXH đến mọi tầng lớp nhân dân. Để người lao động hiểu và nắm bắt kịp thời các chính sách các chế độ BHXH và những thay đổi trong việc thực hiện các chế độ và các thủ tục cũng như quy trình chi trả. Từ đó giúp cho công tác chi trả các chế độ BHXH được dễ dàng, thuận lợi hơn. - Tăng cường công tác thi đua khen thưởng, kịp thời biểu dương động viên đối với những cá nhân, tập thể làm tốt công tác chi trả, tạo động lực thúc đẩy công tác BHXH của tỉnh. Kết luận BHXH ra đời và tồn tại trong nhiều thập kỷ, nó đóng vai trò không thể thiếu được của mỗi quốc gia trong việc góp phần đảm bảo an ninh, trật tự an toàn xã hội. Đối với người lao động thì BHXH là một chính sách không thể thiếu trong việc đảm bảo cuộc sống của họ và gia đình khi gặp phải ốm đau, thai sản, tuổi già, chết hay khi gặp phải các trường hợp suy giảm và mất khả năng lao động. Qua thời gian thực tập và làm đề tài thực tập tại cơ quan BHXH tỉnh Hà Tĩnh em đã có dịp đi sâu nghiên cứu về cơ sở lý luận cũng như thực trạng một số vấn đề về công tác chi trả các chế độ BHXH ở BHXH Hà tĩnh. Xác định chi trả các chế độ BHXH có vai trò hết sức quan trọng và là nhiệm vụ trọng tâm trong hoạt động của ngành, BHXH đã luôn tập trung làm tốt công tác này và đã thu được những kết quả đáng kể như ta đã biết. Song bên cạnh đó công tác chi trả ở BHXH vẫn đang còn một số vấn đề tồn tại cần khắc phục Dựa trên những kiến thức đã học kết hợp với việc phân tích thực trạng chi trả các chế độ BHXH và nghiên cứu tìm hiểu những thuận lợi cũng như khó khăn của BHXH Hà Tĩnh trong việc thực hiện công tác chi trả em đã mạnh dạn đưa ra một số kiến nghị nhằm góp phần nâng cao hiệu quả công tác chi trả của BHXH Hà Tĩnh trong thời gian tới. Mặc dù với sự cố gắng của bản thân và được sự giúp đỡ tận tình của thầy giáo Nguyễn Văn Định cũng như các cô chú trong cơ quan BHXH tỉnh Hà Tĩnh, nhưng do hiểu biết của bản thân về lý luận cũng như thực tiễn còn nhiều hạn chế do đó chuyên đề không tránh khỏi những thiếu sót, rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các thầy cô và các cô chú trong cơ quan BHXH Hà Tĩnh để chuyên đề được hoàn chỉnh hơn. Một lần nữa em xin chân thành cảm ơn! Tài liệu tham khảo 1. Giáo trình kinh tế bảo hiểm - Đại học Kinh tế quốc dân Hà Nội. NXB: thống kê 2000 2. Bảo hiểm xã hội những điều cần biết. Bộ Lao động – thương binh và xã hôi. NXB: thống kê 2001 3. Bài giảng môn Quản lý BHXH của cô 4. Luật bảo hiểm xã hội 5. Các văn bản pháp luật liên quan đến công tác chi trả các chế độ BXHH 6. Tạp chí BHXH hàng tháng từ năm 2003-2007 7. Các báo cáo tổng hợp kế hoạch tài chính và báo cáo tổng kết hàng năm của cơ quan BHXH Hà Tĩnh trong giai đoạn (2003-2007) 8. Một số tài liệu khác từ mạng internet MỤC LỤC PHỤ LỤC Bảng 1: Cơ cấu chi trả từ Quỹ BHXH và từ NSNN trong tổng chi các chế độ BHXH ở BHXH Hà Tĩnh (2003-2007) 43 Bảng 2: Tình hình biến động của tổng số tiền chi trả các chế độ BHXH ở BHXH Hà Tĩnh (2003-2007) 53 Bảng 3: Cơ cấu chi trả cho các chế độ ngắn và các chế độ dài trong tổng chi trả các chế độ BHXH ở BHXH Hà Tĩnh (2003-2007) 54 Bảng 4: Tình hình chi trả 3 chế độ ngắn ở BHXH Hà Tĩnh 55 Bảng 5: Tổng số tiền chi trả cho các chế độ dài hạn ở BHXH Hà Tĩnh trong thời gian qua (2003-2007) 57 Bảng 6: Tình hình thực hiện công tác chi trả các chế độ BHXH dài hạn ở BHXH tỉnh Hà Tĩnh (2003-2007) 58 Bảng 7: Tình hình thực hiện công tác chi trả các chế độ BHXH thường xuyên ở BHXH Hà Tĩnh (2003-2007) 59 Bảng 8: Biến động của số người và số tiền chi trả thường xuyên ở BHXH Hà Tĩnh (2003-2007) 60 Bảng 9: số tiền chi trả các chế độ BHXH thường xuyên ở BHXH Hà Tĩnh (2003-2007) 62 Bảng 10: Tình hình chi trả các chế độ BHXH một lần ở BHXH tỉnh Hà Tĩnh (2003-2007) 64 Danh mục các từ viết tắt BHXH: Bảo hiểm xã hội BHYT: Bảo hiểm y tế MSLĐ: Mất sức lao động TNLĐ-BNN: Tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp NSNN: Ngân sách Nhà Nước DS-PHSK: dưỡng sức phục hồi sức khoẻ