Chuyên đề Thực trạng kiểm toán khoản mục tài sản cố định trong kiểm toán báo cáo tài chính do công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn tài chính quốc tế (IFC) thực hiện

6) (%) 70.37 51.11 11 - Tû suÊt tù tµi trî (7/5) (%) 341.56 248.85 B¶ng 5: C¸c tû suÊt tµi chÝnh Th«ng qua ph©n tÝch s¬ bé, KTV ®¸nh gi¸ C«ng ty ABC cã t×nh h×nh tµi chÝnh t­¬ng ®èi tèt, kh¶ n¨ng thanh to¸n cña C«ng ty ®¶m b¶o cho sù ho¹t ®éng liªn tôc cña C«ng ty trong thêi gian tíi còng nh­ n¨m tµi chÝnh võa qua. 1.2.4. §¸nh gi¸ ban ®Çu vÒ rñi ro tiÒm tµng IFC ®¸nh gi¸ rñi ro tiÒm tµng cho tõng lo¹i kh¸ch hµng cã thÓ gÆp ph¶i, môc ®Ých nh»m ®Þnh h­íng cho cuéc KiÓm to¸n vµ h­íng tíi c¸c vÊn ®Ò träng t©m cã ¶nh h­ëng träng yÕu tíi cuéc KiÓm to¸n. Theo ®¸nh gi¸ ban ®Çu rñi ro tiÒm tµng cã thÓ x¶y ra ®èi víi C«ng ty ABC nh­ sau: - ChÞu ¶nh h­ëng cña c¹nh tranh. - Lµ C«ng ty x©y l¾p, nªn lµm viÖc theo mïa vô nªn ¶nh h­ëng tíi kÕt qu¶ kinh doanh vµ g©y ø ®äng vèn. - LuËt ph¸p vµ c¸c chÝnh s¸ch nhµ n­íc ch­a æn ®Þnh. - Cã thÓ bÞ hao hôt mÊt m¸t vµ nh÷ng rñi ro do tù nhiªn nh­ b·o lôt. 1.2.5. X¸c ®Þnh c¸c môc tiªu KiÓm to¸n träng t©m vµ ph­¬ng ph¸p tiÕp cËn KiÓm to¸n Cuéc KiÓm to¸n do IFC thùc hiÖn ®èi víi C«ng ty ABC nh»m ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu sau: - Gãp phÇn gióp BG§ C«ng ty hoµn thµnh BCTC n¨m 2003 theo ®óng c¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh cña Nhµ n­íc. - X¸c nhËn tÝnh trung thùc, hîp lý vµ tu©n thñ cña BCTC cho n¨m tµi chÝnh kÕt thóc ngµy 31/12/2004. - Gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng cña c«ng t¸c kÕ to¸n vµ cung cÊp cho BG§ cña C«ng ty nh÷ng th«ng tin ®¸ng tin cËy vÒ viÖc ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh ho¹t ®éng tµi chÝnh, kinh doanh, nh÷ng tån t¹i yÕu kÐm cÇn kh¾c phôc trong c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i C«ng ty. - Tuú thuéc vµo tõng kh¸ch hµng mµ IFC cã ph­¬ng ph¸p tiÕp cËn kh¸c nhau. Víi C«ng ty ABC, C«ng ty IFC tiÕp cËn c¸c kho¶n môc tiÒn mÆt, hµng tån kho, TSC§. 1.2.6. Dù kiÕn nhãm tr­ëng vµ thêi gian thùc hiÖn ViÖc lùa chän nhãm tr­ëng vµ thõi gian thùc hiÖn cuéc KiÓm to¸n gi÷ vai trß rÊt quan träng, nã ®¶m b¶o cho cuéc KiÓm to¸n ®¹t chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ cao nhÊt víi møc phÝ thÊp nhÊt cã thÓ chÊp nhËn. §iÒu nµy ®­îc BG§ C«ng ty IFC lùa chän rÊt cÈn thËn trong mçi cuéc KiÓm to¸n. Qua ®¸nh gi¸ vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh, møc ®é rñi ro tiÒm tµng, HTKSNB vµ môc tiªu KiÓm to¸n, BG§ IFC quyÕt ®Þnh dù kiÕn nhãm tr­ëng, sè l­îng ng­êi vµ thêi gian ®Ó hoµn thµnh cuéc KiÓm to¸n t¹i C«ng ty ABC nh­ sau: nhãm tr­ëng lµ KTV QRS víi tr×nh ®é chuyªn m«n cao cÊp nhµ n­íc (cã chøng chØ CPA) cïng víi 2 KTV, 1 trî lý KiÓm to¸n víi thêi gian KiÓm to¸n lµ mét tuÇn (tøc 7 ngµy). Trong ®ã phÇn hµnh TSC§ do QRS thùc hiÖn. Tr­ëng nhãm KiÓm to¸n chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc Ban gi¸m ®èc IFC vµ Ban gi¸m ®èc cña ABC vÒ sù thµnh c«ng còng nh­ chÊt l­îng cuéc KiÓm to¸n vµ cã tr¸ch nhiÖm lËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n tæng thÓ vµ ch­¬ng tr×nh KiÓm to¸n. 1.3. LËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n tæng thÓ vµ ch­¬ng tr×nh KiÓm to¸n NÕu nh­ kÕ ho¹ch chiÕn l­îc lµ giai ®o¹n ®Çu gióp KTV cã ®­îc sù hiÓu biÕt kh¸i qu¸t vÒ kh¸ch hµng vµ ®­a ra ®­îc chiÕn l­îc KiÓm to¸n th× kÕ ho¹ch KiÓm to¸n tæng thÓ sÏ gióp KTV chi tiÕt ho¸ c¸c c«ng viÖc theo c¸c phÇn hµnh cô thÓ vµ viÖc bè trÝ nh©n sù chÞu tr¸ch nhiÖm cho tõng phÇn hµnh ®ã. §èi víi phÇn hµnh TSC§ th× kÕ ho¹ch KiÓm to¸n tæng thÓ vµ ch­¬ng tr×nh KiÓm to¸n ®­îc kh¸i qu¸t qua s¬ ®å sau: LËp kÕ ho¹ch vµ ch­¬ng tr×nh KiÓm to¸n tµi s¶n cè ®Þnh Môc tiªu KiÓm to¸n vµ ph©n tÝch s¬ bé vÒ phÇn hµnh TSC§ §¸nh gi¸ träng yÕu vµ rñi ro KiÓm to¸n tµi s¶n cè ®Þnh §¸nh gi¸ HÖ thèng KSNB ®èi víi tµi s¶n cè ®Þnh ThiÕt kÕ ch­¬ng tr×nh KiÓm to¸n KiÓm to¸n tµi s¶n cè ®Þnh S¬ ®å 8: C¸c c«ng viÖc cô thÓ trong qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n tæng thÓ vµ ch­¬ng tr×nh KiÓm to¸n 1.3.1. Môc tiªu KiÓm to¸n vµ ph©n tÝch s¬ bé vÒ phÇn hµnh TSC§ Sau khi nghiªn cøu ®Çy ®ñ vÒ kh¸ch hµng, KTV ®­a ra c¸c môc tiªu KiÓm to¸n TSC§ (b¶ng 6) Víi môc tiªu KiÓm to¸n ®Æc thï ®· x¸c ®Þnh cïng víi viÖc xem xÐt c¸c BCTC cña ABC, KTV nhËn thÊy TSC§ cña C«ng ty trong n¨m t¨ng 642.217.111 vµ kh«ng cã tµi s¶n gi¶m. Th«ng qua c¸c tµi liÖu liªn quan, KTV nhËn thÊy TSC§ cña C«ng ty t¨ng do mua s¾m m¸y mãc thiÕt bÞ lµ chñ yÕu vµ thuª tµi chÝnh. Sù t¨ng TSC§ nµy cho thÊy ABC ®Çu t­ nhiÒu h¬n vµo m¸y mãc thiÕt bÞ ®Ó n©ng cao chÊt l­îng c«ng tr×nh cung cÊp.Tõ ®ã, KTV ®­a ra kÕt luËn ban ®Çu lµ kh«ng cã nh÷ng sai ph¹m träng yÕu nªn cã thÓ giíi h¹n viÖc kh¶o s¸t më réng. Môc ®Ých cña ph©n tÝch s¬ bé vÒ TSC§ gióp KTV x¸c ®Þnh ®­îc c¸c thñ tôc KiÓm to¸n träng t©m, ®­a ra ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t toµn bé BCTC vµ khoanh vïng cã nhiÒu kh¶ n¨ng x¶y ra rñi ro. Môc tiªu KiÓm to¸n chung Môc tiªu KiÓm to¸n ®Æc thï víi phÇn hµnh TSC§ 1. TÝnh hiÖn h÷u TSC§ h÷u h×nh vµ TSC§ kh¸c cã thùc sù tån t¹i 2. Së h÷u TSC§ cã thuéc vÒ doanh nghiÖp, doanh nghiÖp sö dông TSC§ trong ho¹t ®éng cña m×nh hay kh«ng? 3. TÝnh ®Çy ®ñ - C¸c yÕu tè ®­îc tÝnh vµo TSC§ ph¶i cã ®ñ c¸c tiªu chuÈn ®¸p øng lµ TSC§; viÖc b¸n vµ xuÊt, c¸c kho¶n lîi Ých thu ®­îc hay thÊt thu mµ ho¹t ®éng nµy mang l¹i ®­îc h¹ch to¸n ®Çy ®ñ. - ViÖc x¸c ®Þnh khÊu hao vµ ghi chÐp vµo sæ s¸ch kÕ to¸n ph¶i ®Çy ®ñ cho tÊt c¶ tµi s¶n theo quy ®Þnh. 4. TÝnh chÝnh x¸c - Gi¸ trÞ ghi vµo Nguyªn gi¸ TSC§ ph¶i chÝnh x¸c vµ kh«ng bao gåm c¸c yÕu tè ph¶i ghi vµo chi phÝ. - KhÊu hao TSC§ cã ®­îc x¸c ®Þnh chÝnh x¸c theo ®óng c¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh hay kh«ng? 5. Tr×nh bµy vµ ph©n lo¹i TSC§ cã ®­îc ph©n lo¹i vµ miªu t¶ mét c¸ch chÝnh x¸c hay kh«ng? VÒ nguyªn gi¸, gi¸ trÞ hao mßn vµ gi¸ trÞ cßn l¹i. 6. TÝnh hîp lý chung - Thêi gian tÝnh khÊu hao TSC§ Ên ®Þnh cho tµi s¶n lµ hîp lý, tu©n thñ theo ®óng quy ®Þnh hiÖn hµnh. - ViÖc mua s¾m, ®iÒu chuyÓn, thanh lý TSC§ ®Òu ®­îc phª chuÈn hîp lý. 7. TÝnh nhÊt qu¸n Ph­¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao trong kú ph¶i nhÊt qu¸n B¶ng 6: C¸c môc tiªu KiÓm to¸n TSC§ 1.3.2. §¸nh gi¸ träng yÕu vµ rñi ro ®èi víi kho¶n môc TSC§ Trong c¸c tr­êng hîp chung, IFC x¸c ®Þnh møc träng yÕu dùa vµo chØ tiªu Lîi nhuËn tr­íc thuÕ, Doanh thu, Tµi s¶n l­u ®éng vµ §Çu t­ ng¾n h¹n. Tuú vµo tõng cuéc KiÓm to¸n, KTV lùa chän nh÷ng chØ tiªu ®Ó x¸c ®Þnh møc träng yÕu cho phï hîp. STT ChØ tiªu Møc ®é träng yÕu (%) Tèi thiÓu Tèi ®a 1 Doanh thu 0.4 0.8 2 Lîi nhuËn tr­íc thuÕ 4 8 3 TSL§ vµ §TNH 1.5 3 4 Nî ng¾n h¹n 1.5 2 5 Tæng tµi s¶n 0.8 1 B¶ng 7: B¶ng vÒ tû lÖ träng yÕu theo tõng chØ tiªu cña IFC §èi víi C«ng ty ABC lµ mét C«ng ty ®iÓn h×nh vÒ doanh nghiÖp x©y l¾p nªn møc ®é träng yÕu ®­îc x¸c ®Þnh c¨n b¶n dùa vµo chØ tiªu tæng tµi s¶n vµ hµng tån kho. Tuy nhiªn, trong phÇn nµy t¸c gi¶ chØ ®i nghiªn cøu riªng vÒ phÇn hµnh TSC§ nªn viÖc x¸c ®Þnh kh«ng ®­îc nªu ë ®©y. Sau khi cã ®­îc nh÷ng ­íc tÝnh ban ®Çu vÒ møc träng yÕu KTV tiÕn hµnh ph©n bæ ­íc tÝnh nµy cho tõng kho¶n môc trªn BCTC (th­êng lµ BC§KT). §iÒu nµy sÏ gióp KTV lËp kÕ ho¹ch vµ thu thËp nh÷ng b»ng chøng thÝch hîp. Riªng ®èi víi kho¶n môc TSC§ lu«n ®­îc ®¸nh gi¸ lµ träng yÕu vµ cã rñi ro tiÒm tµng ë møc trung b×nh (cã thÓ lµ khai khèng, khai thõa, khai thiÕu, víi khÊu hao TSC§ th× trÝch khÊu hao thõa, trÝch v­ît), do vËy khi ®i vµo thùc hiÖn, KTV tiÕn hµnh kiÓm tra 100% chøng tõ sæ s¸ch ®èi víi C«ng ty ABC. 1.3.3. §¸nh gi¸ HTKSNB ë giai ®o¹n lËp kÕ ho¹ch chiÕn l­îc, viÖc t×m hiÓu vÒ HTKSNB chØ mµng tÝnh chÊt s¬ l­îc nh»m môc ®Ých tiÕp cËn víi kh¸ch hµng th× trong phÇn nµy KTV tiÕn hµnh thùc hiÖn thu thËp th«ng tin liªn quan vÒ HTKSNB ®Ó ®¶m b¶o cho viÖc ®¸nh gi¸ còng nh­ sÏ lµm c¨n cø thÝch hîp cho viÖc thùc hiÖn c¸c thö nghiÖm sau nµy. ViÖc ®¸nh gi¸ HTKSNB ®­îc IFC thùc hiÖn d­íi h×nh thøc b¶ng c©u hái. D­íi ®©y lµ B¶ng c©u hái vÒ HTKSNB ®èi víi ABC: IFC Tªn kh¸ch hµng : C«ng ty ABC Ngµy thùc hiÖn 25/2/2005 Kho¶n môc : T×m hiÓu HTKSNB Ng­êi thùc hiÖn DEF STT DiÔn gi¶i Kh«ng ¸p dông Cã Kh«ng A Tæng qu¸t 1 Toµn bé c¸c ghi chÐp kÕ to¸n ®­îc cËp nhËt hµng ngµy vµ lËp B¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh hµng th¸ng kh«ng? v 2 C¸c ghi chÐp cã ®­îc duyÖt bëi l·nh ®¹o hay kh«ng? v 3 TÊt c¶ c¸c chøng tõ cã ®­îc duyÖt bëi l·nh ®¹o hay kh«ng? v 4 Ban l·nh ®¹o cã rµ so¸t c¸c hîp ®ång b¶o hiÓm theo ®Þnh kú hay kh«ng? v 5 C«ng ty cã quy ®Þnh c¸c c¸n bé chñ chèt ph¶i nghØ phÐp hµng n¨m kh«ng? v 6 Nh©n viªn kÕ to¸n cã ®­îc ®µo t¹o qua tr­êng líp chÝnh quy kh«ng? v 7 C«ng viÖc cña nh÷ng ng­êi nghØ phÐp cã ®­îc ng­êi kh¸c ®¶m nhiÖm thay kh«ng? v Ng­êi kiÓm tra: Tr­ëng phßng: Ban gi¸m ®èc: B¶ng 8: TrÝch giÊy tê lµm viÖc cña KTV vÒ ®¸nh gi¸ HTKSNB Qua b¶ng ph©n tÝch c©u hái ë trªn HTKSNB cña ABC ®­îc ®¸nh gi¸ lµ tin cËy vµ rñi ro kiÓm so¸t ë møc trung b×nh, v× vËy ®èi víi C«ng ty ABC, KTV t¨ng c­êng thùc hiÖn c¸c thö nghiÖm kiÓm so¸t ®ång thêi thu hÑp c¸c thö nghiÖm c¬ b¶n. Sau ®ã, KTV x©y dùng mét kÕ ho¹ch chi tiÕt vµ göi cho kh¸ch hµng mét b¶n, l­u t¹i hå s¬ KiÓm to¸n nh»m phôc vô cho cuéc KiÓm to¸n sau nµy. 1.3.4. Ch­¬ng tr×nh KiÓm to¸n TSC§ Ch­¬ng tr×nh KiÓm to¸n TSC§ ®­îc IFC thùc hiÖn cho mäi cuéc KiÓm to¸n, trong ®ã x¸c ®Þnh néi dung, lÞch tr×nh vµ ph¹m vi cña c¸c thñ tôc thÝch hîp ®Ó thùc hiÖn kÕ ho¹ch KiÓm to¸n tæng thÓ. Träng t©m KiÓm to¸n cÇn thiÕt dùa vµo tõng kho¶n môc, tõng bé phËn ®­îc KiÓm to¸n. Sau ®©y lµ ch­¬ng tr×nh KiÓm to¸n phÇn hµnh TSC§ ®­îc thùc hiÖn bëi IFC: STT Thñ tôc KiÓm to¸n Ng­êi thùc hiÖn Tham chiÕu Víi TSC§ h÷u h×nh I KiÓm tra hÖthèng kiÓm so¸t 1 KiÓm tra c¸c quy chÕ qu¶n lý TSC§: Thñ tôc mua s¾m ®Çu t­, b¶o qu¶n, sö dông, thanh lý. 2 Xem xÐt chÝnh s¸ch h¹ch to¸n kÕ to¸n TSC§ cña C«ng ty: Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n, ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸, ph­¬ng ph¸p khÊu hao, tû lÖ khÊu hao. 3 Thu thËp, lËp vµ cËp nhËt c¸c v¨n b¶n vÒ HTKSNB (lËp s¬ ®å tæ chøc b»ng h×nh vÏ hoÆc b»ng ghi chÐp), chÝnh s¸ch vµ quy tr×nh kiÓm so¸t, tr×nh tù tõ viÖc lËp kÕ ho¹ch mua TSC§, thu thËp giÊy b¸o gi¸, mua TSC§, bµn giao sö dông vµ b¶o qu¶n, trÝch khÊu hao ®Õn thanh lý TSC§. ViÖc thu thËp cÇn bao gåm c¶ viÖc thanh to¸n mua b¸n TSC§. Chän mét sè nghiÖp vô mua b¸n TSC§ vµ kiÓm tra xem c¸c nghiÖp vô nµy cã tu©n thñ HTKSNB tõ khi b¾t ®Çu qu¸ tr×nh mua b¸n cho ®Õn khi thu håi thanh lý TSC§. ViÖc kiÓm tra ph¶i ghi chÐp l¹i trªn GiÊy tê lµm viÖc (WP). Ghi chÐp c¸c sai sãt ®­îc ph¸t hiÖn trªn WP. KÕt luËn vÒ HTKSNB. II Ph©n tÝch so¸t xÐt 1 X¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu tû suÊt ®Çu t­: Nguyªngi¸ TSC§/Tæng tµi s¶n. 2 Ph©n tÝch hiÖu suÊt sö dông tµi s¶n: Nguyªn gi¸ TSC§/Doanh thu hoÆc Lîi nhuËn rßng. 3 So s¸nh t×nh h×nh t¨ng gi¶m TSC§ n¨m nay so víi n¨m tr­íc. III KiÓm tra chi tiÕt 1 LËp tê tæng hîp theo tõng nhãm TSC§ (nhµ x­ëng vµ vËt kiÕn tróc, m¸y mãc thiÕt bÞ s¶n xuÊt, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, trang thiÕt bÞ v¨n phßng, ®å gç vµ ®å trang trÝ). Tê tæng hîp còng ph¶n ¸nh sè d­ ®Çu kú vµ sè cuèi kú cña nguyªn gi¸, khÊu hao luü kÕ, gi¸ trÞ cßn l¹i vµ t¨ng gi¶m TSC§ h÷u h×nh, v« h×nh. 2 KiÓm tra nguyªn gi¸ TSC§ §èi chiÕu sè d­ ®Çu kú trªn BCTC víi B¸o c¸o KiÓm to¸n n¨m tr­íc. KiÓm tra viÖc ph©n lo¹i c¸c TSC§ theo c¸c tiªu thøc cã phï hîp víi c¸c quy ®Þnh cña luËt ph¸p. ViÖc kiÓm tra bao gåm viÖc lËp sè d­ nguyªn gi¸ TSC§ theo chñng lo¹i, nhãm. KiÓm tra vµ ®èi chiÕu chi tiÕt sè ph¸t sinh t¨ng trong n¨m cña tõng nhãm vµ lo¹i TSC§ víi c¸c chøng tõ gèc. Bao gåm ®èi chiÕu víi kÕ ho¹ch vµ thñ tôc mua s¾m TSC§. C¸c chøng tõ gèc ph¶i ®­îc kiÓm tra: Ngµy mua s¾m; Néi dung; Nguyªn gi¸: Gi¸ mua vµ chi phÝ vËn chuyÓn, l¾p ®Æt ch¹y thö; M· sè cña nhµ s¶n xuÊt, m· hiÖu vµ tªn TSC§; ThuÕ VAT ®­îc khÊu trõ; Phª duyÖt mua s¾m (phiÕu chi, ho¸ ®¬n). §èi víi c¸c c«ng tr×nh XDCB, bé hå s¬ chøng tõ ph¶i bao gåm: hå s¬ dù thÇu, th«ng b¸o tróng thÇu, nhËt ký c«ng tr×nh, biªn b¶n nghiÖm thu, biªn b¶n bµn giao sö dông dù to¸n, quyÕt to¸n, phª duyÖt quyÕt to¸n. ViÖc kiÓm tra ph¶i bao gåm viÖc xem xÐt ph­¬ng ph¸p ph©n lo¹i vµ ghi chÐp h¹ch to¸n TSC§ vÒ XDCB, xem xÐt tÝnh tu©n thñ vµ c¸c quy ®Þnh vÒ lÜnh vùc XDCB cña Nhµ n­íc, tÝnh logic vÒ ngµy th¸ng cña c¸c hå s¬. §èi víi nh÷ng tµi s¶n söa ch÷a lín hoÆc thay thÕ c¸c bé phËn cña TSC§, viÖc kiÓm tra sÏ ph¶i ®èi chiÕu víi viÖc h¹ch to¸n ghi chÐp phÇn khÊu hao cã liªn quan. KiÓm tra c¸c TSC§ ®­îc biÕu tÆng, bao gåm kiÓm tra c¸c thñ tôc liªn quan (c¸c kho¶n thuÕ, ®¸nh gi¸ l¹i vµ ghi chÐp h¹ch to¸n). §èi chiÕu mét sè nghiÖp vô thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt hay tiÒn göi ng©n hµng vÒ viÖc mua s¾m TSC§. §èi chiÕu víi tµi kho¶n ph¶i tr¶ h¹ch to¸n mua s¾m TSC§. §èi chiÕu víi c¸c tµi kho¶n ph¶n ¸nh chi phÝ XDCB dë dang ®èi víi c«ng tr×nh XDCB hoµn thµnh. 3 KiÓm tra thùc tÕ hiÖn tr¹ng TSC§ KiÓm tra c¸c sè ph¸t sinh t¨ng gi¶m ®· ®­îc ghi chÐp trªn sæ theo dâi TSC§. §èi chiÕu viÖc ghi chÐp trªn sæ s¸ch víi B¸o c¸o KiÓm to¸n n¨m tr­íc. Rµ so¸t biªn b¶n kiÓm kª TSC§ cuèi kú KiÓm to¸n tr­íc. Tham gia kiÓm kª thùc tÕ TSC§ t¹i thêi ®iÓm cuèi kú. §èi chiÕu kÕt qu¶ kiÓm kª víi sæ s¸ch. Trong tr­êng hîp kh«ng tham gia kiÓm kª cuèi kú, KTV cÇn c©n nh¾c vµ yªu cÇu kiÓm tra t¹i ngµy KiÓm to¸n, lËp biªn b¶n kiÓm tra vµ ®èi chiÕu suy ra TSC§ thùc tÕ cña kh¸ch hµng t¹i ngµy lËp B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n. §èi víi c¸c ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, kiÓm tra tÝnh hîp lÖ cña c¸c giÊy tê ®¨ng ký xe, biÓn kiÓm so¸t vµ c¸c giÊy tê vÒ b¶o hiÓm. 4 KiÓm tra nh­îng b¸n, thanh lý TSC§ KiÓm tra tÝnh chÝnh x¸c cña viÖc h¹ch to¸n vµ ghi chÐp thanh lý nh­îng b¸n TSC§ theo tõng chñng lo¹i vµ nhãm TSC§. KiÓm tra c¸c kÕ ho¹ch vµ biªn b¶n phª duyÖt viÖc nh­îng b¸n, thanh lý TSC§, biªn b¶n ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ cßn l¹i TSC§. Xem xÐt lý do hîp lý vÒ viÖc thanh lý nh­îng b¸n TSC§. Biªn b¶n thanh lý nh­îng b¸n TSC§, biªn b¶n bµn giao TSC§. KiÓm tra viÖc ghi gi¶m nguyªn gi¸ vµ khÊu hao luü kÕ. KiÓm tra viÖc ghi chÐp h¹ch to¸n l·i lç tõ thanh lý nh­îng b¸n TSC§, bao gåmc¶ tÝnh tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c vµ quy ®Þnh cña luËt ph¸p vÒ viÖc thanh lý nh­îng b¸n. TÝnh to¸n l¹i c¸c kho¶n l·i hay lç vÒ thanh lý nh­îng b¸n TSC§. §èi chiÕu víi c¸c tµi kho¶n vèn b»ng tiÒn hay c¸c kho¶n ph¶i thu kh¸c cho c¸c TSC§ nh­îng b¸n thanh lý. 5 KiÓm tra khÊu hao vµ tû lÖ khÊu hao §èi chiÕu sè d­ khÊu hao luü kÕ kú tr­íc víi sè d­ ®Çu kú. KiÓm tra nh÷ng thay ®æi trong chÝnh s¸ch khÊu hao. TÝnh to¸n l¹i c¸c sè ph¸t sinh t¨ng gi¶m trong kú. §èi chiÕu tæng gi¸ trÞ khÊu hao trong kú ®· tÝnh vµo B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh, sè d­ chuyÓn vµo v¸o c¸o kÕ to¸n. KiÓm tra viÖc ghi t¨ng gi¶m khÊu hao luü kÕ do viÖc thanh lý nh­îng b¸n TSC§. KiÓm tra tû lÖ khÊu hao ¸p dông phï hîp víi luËt hiÖn hµnh (theo QuyÕt ®Þnh 106) hoÆc v¨n b¶n ®¨ng ký tû lÖ khÊu hao cô thÓ ®­îc phª duyÖt cña c¬ quan cã thÈm quyÒn. NÕu tû lÖ khÊu hao thay ®æi, b¶o ®¶m r»ng sù thay ®æi ®ã ®­îc chøng minh lµ ®óng. 6 C¸c thñ tôc kh¸c KiÓm tra viÖc mua b¶o hiÓm tµi s¶n. So¸t xÐt vµ cËp nhËt c¸c TSC§ cho thuª, còng nh­ doanh thu vµ chi phÝ cho thuª. So¸t xÐt TK chi phÝ söa ch÷a, b¶o d­ìng xem chóng cã ®­îc ghi t¨ng TSC§ hay kh«ng. NÕu TSC§ ®­îc ®¸nh gi¸ l¹i, kiÓm tra b»ng chøng hoÆc biªn b¶n cña Ban gi¸m ®èc vÒ viÖc ®¸nh gi¸ l¹i. KiÓm tra c¸c Hîp ®ång thuª mua TSC§. KiÓm tra sù hiÖn h÷u cña TS ®Ó kh¼ng ®Þnh r»ng Kh¸ch hµng vÉn ®ang sö dông TS nµy; KiÓm tra chi phÝ thuª tµi chÝnh ®· tr¶ vµ thêi h¹n thuª; TÝnh to¸n l¹i gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña TS thuª tµi chÝnh vµ tiÒn tr¶ l·i trong kú; TÝnh to¸n l¹i khÊu hao cho tµi s¶n thuª tµi chÝnh; §èi chiÕu víi nh÷ng tµi s¶n kh«ng cßn thuª n÷a. So¸t xÐt c¸c biªn b¶n vµ Hîp ®ång vay cho c¸c kho¶n: C¸c cam kÕt vÒ vèn; ThÕ chÊp bÊt ®éng s¶n vµ thiÕt bÞ. X¸c ®Þnh xem cã tµi s¶n nµo bÞ cÇm cè hoÆc phong to¶ kh«ng. §¶m b¶o c¸c TSC§ ®i thuª ®· ®­îc tr×nh bµy hîp lý theo ®óng chuÈn mùc kÕ to¸n. KiÓm tra viÖc ph©n lo¹i tµi s¶n. KiÓm tra ph­¬ng ph¸p ph©n bæ khÊu hao cho tõng ®èi t­îng chi phÝ nh­: chi phÝ s¶n xuÊt chung, chi phÝ qu¶n lý vµ chi phÝ b¸n hµng. IV KÕt luËn Trªn c¬ së kiÓm tra tÊt c¶ c¸c nghiÖp vô träng yÕu vµ c¸c nghiÖp vô kh«ng träng yÕu, theo ý kiÕn cña t«i c¸c ghi chÐp kÕ to¸n vÒ TSC§ cña kh¸ch hµng lµ ®Çy ®ñ vµ hîp lý. T«i kh¼ng ®Þnh r»ng tÊt c¶ c¸c thñ tô KiÓm to¸n cÇn thiÕt ®· ®­îc thùc hiÖn, ®­îc ghi chÐp trªn c¸c giÊy tê lµm viÖc theo c¸c thñ tôc KiÓm to¸n cña h·ng vµ cung cÊp ®Çy ®ñ b»ng chøng cho kÕt luËn ®­a ra. T«i kh¼ng ®Þnh r»ng c¸c sai sãt vµ yÕu ®iÓm còng nh­ c¸c kiÕn nghÞ ®· ®­îc nªu ra ®Ó ®­a vµo th­ qu¶n lý göi cho kh¸ch hµng. C¨n cø trªn c¸c c«ng viÖc KiÓm to¸n vµ c¸c quy tr×nh KiÓm to¸n ®· thùc hiÖn, chóng t«i thÊy cã ®ñ tin t­ëng kÕt luËn r»ng gi¸ trÞ cßn l¹i TSC§……….. cña C«ng ty trªn sæ s¸ch vµ B¸o c¸o kÕ to¸n lµ ph¶n ¸nh t­¬ng ®èi chÝnh x¸c vµ hîp lý cho kú ho¹t ®éng tõ ngµy... ®Õn ngµy... KiÓm to¸n TSC§ v« h×nh vµ TSC§ kh¸c I KiÓm tra hÖ thèng kiÓm so¸t Xem xÐt chÝnh s¸ch kÕ to¸n TSC§ v« h×nh vµ TSC§ kh¸c cña C«ng ty: Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n, ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸, ph­¬ng ph¸p khÊu hao, tû lÖ khÊu hao. Chän mét sè nghiÖp vô t¨ng, gi¶m TSC§ vµ kiÓm tra c¸c nghiÖp vô nµy cã tu©nthñ HTKSNB tõ khi b¾t ®Çu qu¸ tr×nh h×nh thµnh cho ®Õn khi thanh lý TSC§. ViÖc kiÓm tra ph¶i ghi chÐp l¹i trªn WP. Ghi chÐp c¸c sai sãt ®­îc ph¸t hiÖn trªn WP. KÕt luËn vÒ HTKSNB. II Ph©n tÝch so¸t xÐt 1 Ph©n tÝch tû träng cña TSC§ v« h×nh vµ TSC§ kh¸c trªn tæng TSC§. Xem xÐt ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸, qu¶n lý vµ sö dông. So s¸nh t×nh h×nh t¨ng gi¶m TSC§ n¨m nay so víi n¨m tr­íc. III KiÓm tra chi tiÕt 1 LËp tê tæng hîp theo tõng lo¹i TSC§ v« h×nh vµ TSC§ kh¸c vµ ®èi chiÕu víi B¸o c¸o theo nguyªn gi¸ vµ gi¸ trÞ cßng l¹i cña tõng lo¹i TSC§ kh¸c vµ TSC§ v« h×nh. Tê tæng hîp ph¶i ®¶m b¶o ph¶n ¸nh nguyªn gi¸, khÊu hao luü kÕ, gi¸ trÞ cßn l¹i vµ t¨ng gi¶m TSC§ v« h×nh vµ TSC§ kh¸c. 2 Thu thËp b¶ng kª c¸c tµi s¶n v« h×nh ®èi chiÕu víi Sæ c¸i vµ B¸o c¸o tµi chÝnh. 3 C¸c kho¶n t¨ng tµi s¶n cã chøng tõ gèc ®Çy ®ñ, hîp lý. So¸t xÐt chÝnh s¸ch liªn quan ®Õn t¨ng tµi s¶n v« h×nh vµ chÝnh s¸ch khÊu hao ®Ó x¸c ®Þnh tÝnh hîp lý vµ nhÊt qu¸n víi kú kÕ to¸n tr­íc. 4 KhÊu hao ®­îc x¸c ®Þnh theo tû lÖ vµ ph­¬ng ph¸p hîp lý, nhÊt qu¸n. 5 C¸c sè d­ vµ c¸c chi phÝ liªn quan ®­îc ph¶n ¸nh vµ ph©n lo¹i hîp lý trªn B¸o c¸o tµi chÝnh. 6 KiÓm tra viÖc tÝnh khÊu hao trong n¨m vµ ®èi chiÕu sè khÊu hao vµo c¸c tµi kho¶n chi phÝ t­¬ng øng. 7 C¸c thñ tôc kh¸c - X¸c minh c¸c kho¶n ®Æt cäc vµ c¸c tµi s¶n lÆt vÆt kh¸c. - X¸c ®Þnh xem cã tµi s¶n nµo bÞ thÕ chÊp hay cã sù tranh chÊp nµo kh«ng? IV KÕt luËn Trªn c¬ së kiÓm tra tÊt c¶ c¸c nghiÖp vô träng yÕu vµ c¸c nghiÖp vô kh«ng träng yÕu, theo ý kiÕn cña chóng t«i c¸c ghi chÐp cña kÕ to¸n phÇn hµnh trªn lµ ®Çy ®ñ vµ hîp lý. T«i kh¼ng ®Þnh r»ng tÊt c¶ c¸c thñ tô KiÓm to¸n cÇn thiÕt ®· ®­îc thùc hiÖn, ®­îc ghi chÐp trªn c¸c giÊy tê lµm viÖc theo c¸c thñ tôc KiÓm to¸n cña h·ng vµ cung cÊp ®Çy ®ñ b»ng chøng cho kÕt luËn ®­a ra. T«i kh¼ng ®Þnh r»ng c¸c sai sãt vµ yÕu ®iÓm còng nh­ c¸c kiÕn nghÞ ®· ®­îc nªu ra ®Ó ®­a vµo th­ qu¶n lý göi cho kh¸ch hµng. C¨n cø trªn c¸c c«ng viÖc kiÕm to¸n vµ c¸c quy tr×nh KiÓm to¸n ®· thùc hiÖn, chóng t«i thÊy cã ®ñ tin t­ëng kÕt luËn r»ng gi¸ trÞ cßn l¹i TSC§... cña C«ng ty trªn sæ s¸ch vµ B¸o c¸o kÕ to¸n lµ ph¶n ¸nh t­¬ng ®èi chÝnh x¸c vµ hîp lý cho kú ho¹t ®éng tõ ngµy... ®Õn ngµy... B¶ng 9: Ch­¬ng tr×nh KiÓm to¸n kho¶n môc TSC§ 2. Thùc hiÖn KiÓm to¸n kho¶n môc TSC§ Giai ®o¹n thùc hiÖn KiÓm to¸n kho¶n môc TSC§ trong KiÓm to¸n BCTC do IFC thùc hiÖn bao gåm c¸c b­íc c¬ b¶n sau: - KiÓm tra hÖ thèng ®èi víi kho¶n môc TSC§ - Thùc hiÖn c¸c b­íc ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ - KiÓm tra chi tiÕt kho¶n môc TSC§ 2.1. KiÓm tra hÖ thèng ®èi víi kho¶n môc TSC§ *T×nh h×nh qu¶n lý TSC§ T×nh h×nh qu¶n lý TSC§ t¹i ®¬nvÞ kh¸ch hµng cã vai trß quan träng trong quyÕt ®Þnh c«ng viÖc cña c¸c KiÓm to¸n viªn. NÕu TSC§ ®­îc qu¶n lý, kiÓm so¸t chÆt chÏ th× KTV sÏ tiÕt kiÖm ®­îc thêi gian vµ ph¹m vi KiÓm to¸n ng­îc l¹i nÕu c«ng t¸c qu¶n lý TSC§ láng lÎo th× KTV sÏ ph¶i tËp trung h¬n vµo c¸c nhiÖm vô liªn quan ®Õn TSC§. §èi víi ABC, C«ng ty ®· ®¸p øng kh¸ ®Çy ®ñ c¸c yªu cÇu ®Æt ra ®èi víi c«ng t¸c kiÓm tra, kiÓm so¸t TSC§. §Ó x¸c ®Þnh râ ®iÒu nµy IFC tiÕn hµnh pháng vÊn trùc tiÕp ®èi víi nh÷ng c¸ nh©n ®¬n vÞ cã liªn quan (Ban gi¸m ®èc, c¸c c¸n bé c«ng nh©n viªn) b»ng b¶ng c©u hái ®­îc x©y dùng s½n kÕt hîp víi nh÷ng c©u hái ngoµi vµ c¸c biÖn ph¸p nghiÖp vô (chñ yÕu dùa vµo kinh nghiÖm, hiÓu biÕt cña KTV) thu thËp th«ng tin kh¸c liªn quan. Qua b¶ng ®¸nh gi¸ HTKSNB cña C«ng ty ABC, KTV nhËn thÊy ABC ®· ®¸p øng kh¸ ®Çy ®ñ yªu cÇu ®Æt ra ®èi víi c«ng t¸c kiÓm tra, kiÓm so¸t t¹i C«ng ty. Mäi c©u hái cã tÝnh chÊt bao qu¸t nhÊt ®Ò ra cho HTKSNB ®èi víi kho¶n môc TSC§ vµ khÊu hao ®Òu ®­îc C«ng ty thùc hiÖn tèt. Khi cã ph¸t sinh t¨ng TSC§ thuéc ph¹m vi ho¹t ®éng cña bé phËn nµo th× bé phËn ®Êy sÏ ph¶i ®¶m b¶o vÒ sù hiÖn h÷u vµ ho¹t ®éng cña tµi s¶n. NÕu cã sù cè ®èi víi tµi s¶n ph¶i th«ng b¸o kÞp thêi ®Ó cã biÖn ph¸p xö lý. Bªn c¹nh ®ã còng cßn tån t¹i mét sè thiÕu sãt nhÊt ®Þnh nh­ thiÕu chøng tõ, Ban gi¸m ®èc kh«ng tiÕn hµnh kiÓm tra ®Þnh kú theo th¸ng hay quý, thùc hiÖn chøc n¨ng kiªm nhiÖm, chøc n¨ng phª chuÈn cßn thiÕu hoÆc ch­a phï hîp… V× vËy, KTV ®¸nh gi¸ HTKSNB ®èi víi kho¶n môc nµy lµ ®¶m b¶o tÝnh hiÖu lùc, rñi ro kiÓm so¸t ë møc trung b×nh cã thÓ chÊp nhËn ®­îc, c¸c b»ng chøng KiÓm to¸n thu thËp tõ hÖ thèng nµy ®¸ng tin cËy. B­íc ®Çu, KTV x¸c ®Þnh cÇn ph¶i tiÕn hµnh më réng c¸c thö nghiÖm kiÓm so¸t nh­ng còng lu«n gi÷ ë møc ®é hîp lý vµ kÕt hîp víi c¸c thö nghiÖm c¬ b¶n ë møc cÇn thiÕt. KTV còng tiÕn hµnh xem xÐt B¶ng ®¨ng ký khÊu hao TSC§ cña ABC víi Bé Tµi chÝnh, B¶ng ®¨ng ký ®ã nh­ sau: Lo¹i TSC§ Thêi gian khÊu hao (n¨m) 1, M¸y mãc thiÕt bÞ th«ng th­êng 6-7 2, ThiÕt bÞ v¨n phßng 3 3, M¸y trén bª t«ng 10 4, M¸y trén nhùa 10 Tuy nhiªn, nh÷ng kh¸ch hµng cña IFC cã quy m« kh«ng lín, bªn c¹nh ®ã c¸c kho¶n môc TSC§ vµ KHTSC§ th­êng Ýt biÕn ®éng lín hoÆc nÕu cã th­êng n»m trong kÕ ho¹ch cña doanh nghiÖp. V× vËy, viÖc thùc hiÖn KiÓm to¸n ®èi víi phÇn hµnh TSC§ th­êng tu©n thñ chÆt chÏ theo ch­¬ng tr×nh KiÓm to¸n ®· thiÕt lËp. IFC Tªn kh¸ch hµng: C«ng ty ABC Ngµy thùc hiÖn 25/2/2005 Kho¶n môc : T×m hiÓu HTKSNB Ng­êi thùc hiÖn DEF STT DiÔn gi¶i Kh«ng ¸p dông Cã Kh«ng I Tµi s¶n cè ®Þnh 1 Sæ chi tiÕt TSC§ cã ®­îc lËp ®Çy ®ñ th«ng tin theo yªu cÇu cña C«ng ty kh«ng? V 2 TSC§ t¨ng, gi¶m trong n¨m cã ®­îc ghi chÐp kÞp thêi vµ cã ®Çy ®ñ chøng tõ cÇn thiÕt hay kh«ng? V 3 ViÖc kiÓm kª TSC§ cã ®­îc thùc hiÖn theo ®Þnh kú vµ so s¸nh víi Sæ chi tiÕt TSC§ hay kh«ng? V 4 TSC§ cña ®¬n vÞ cã ®­îc më lý lÞch theo dâi chi tiÕt cho tõng tµi s¶n hay kh«ng? v 5 §¬n vÞ cã theo dâi, ghi chÐp ®èi víi c¸c tµi s¶n ®· khÊu hao hÕt nh­ng vÉn ®ang sö dông thËm chÝ víi c¸c tµi s¶n ®· xo¸ sæ hay kh«ng? v 6 §¬n vÞ cã theo dâi ghi chÐp ®èi víi c¸c TSC§ ®ang sö dông, kh«ng cÇn dïng chê thanh lý vµ ch­a cÇn dïng kh«ng? v 7 Cã thÓ nhËn d¹ng ®­îc TSC§ ®Ó ®èi chiÕu ng­îc l¹i víi Sæ chi tiÕt TSC§ hay kh«ng? Cã ®Æt m· qu¶n lý cho toµn bé tµi s¶n trong C«ng ty hay kh«ng? v 8 C«ng ty cã mua c¸c lo¹i h×nh b¶o hiÓm chèng mÊt trém, h­ h¹i do ho¶ ho¹n hay kh«ng? v Ng­êi kiÓm tra:. Tr­ëng phßng: Ban gi¸m ®èc: B¶ng 10: TrÝch giÊy tê lµm viÖc cña KTV vÒ ®¸nh gi¸ HTKSNB víi tsc® 2.2. Thùc hiÖn thñ tôc ph©n tÝch Dùa trªn c¸c tµi liÖu mµ kh¸ch hµng cung cÊp nh­ B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n, Sæ c¸i, Sæ chi tiÕt tµi kho¶n liªn quan KiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh lËp B¶ng tæng hîp t¨ng gi¶m TSC§ nh­ sau: B¶ng 11: TrÝch giÊy tê lµm viÖc cña KTV IFC C«ng ty TNHH KiÓm to¸n vµ t­ vÊn tµi chÝnh quèc tÕ Tªn kh¸ch hµng: C«ng ty ABC Ngµy thùc hiÖn: 25/2/2005 Kho¶n môc : Ph©n tÝch t×nh h×nh t¨ng gi¶m TSC§ Ng­êi thùc hiÖn: DEF Néi dung Sè d­ ®Çu kú T¨ng trong kú Gi¶m trong kú Sè d­ cuèi kú I - TSC§ h÷u h×nh 1.525.250.270 0 2.212.349.000 1. Nguyªn gi¸ 1.525.250.270 687.098.730 0 2.212.349.000 2. KhÊu hao (149.089.049) (98.786.645) 0 (247.875.694) II - TSC§ thuª tµi chÝnh - 0 1. Nguyªn gi¸ - 0 2. KhÊu hao - 0 Tæng céng 1.376.161.221 1.964.473.306 Ng­êi kiÓm tra: Tr­ëng phßng: Ban gi¸m ®èc: Sè liÖu thu thËp ë B¶ng tæng hîp trªn sÏ gióp KTV cã thÓ ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c t×nh h×nh biÕn ®éng TSC§ trong n¨m vÒ mÆt gi¸ trÞ, sù biÕn ®éng cña ®Çu n¨m so víi cuèi n¨m cã phï hîp víi kÕ ho¹ch dù to¸n kh«ng, cã phï hîp víi t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh trong n¨m qua hay kh«ng. Bªn canh ®ã, KTV tiÕn hµnh ph©n tÝch c¸c tû suÊt liªn quan ®Õn TSC§ ®Ó ®¸nh gi¸ møc ®é phï hîp trong viÖc ph¶n ¸nh nguyªn gi¸, trÞ gi¸ khÊu hao TSC§, KTV tiÕn hµnh so s¸nh víi t×nh h×nh cña n¨m tr­íc ®Ó thÊy nh÷ng biÕn ®éng bÊt hîp lý trong c¬ cÊu tµi s¶n cña doanh nghiÖp B¶ng 12: B¶ng ph©n tÝch c¸c tû suÊt TSC§ Néi dung 31/12/2003 31/12/2004 Chªnh lÖch 1. TSC§ vµ §TDH 1.525.250.270 2.212.349.000 687.098.730 2. KhÊu hao luü Kõ (149.089.049) (288.190.048) (139.100.999) 3. GÝa trÞ cßn l¹i 1.376.161.212 1.924.158.952 547.997.731 4. Chi phÝ khÊu hao (73.416.262) (139.100.999) (65.684.737) 5. Tæng tµi s¶n 7.246.158.580 9.193.502.100 1.947.343.520 6 =4/3 (%) 5.33 7.23 12 7 = 2/3 (%) 5.34 15 25.38 8 = 1/5 (%) 21 24 35 Qua b¶ng ph©n tÝch trªn ta nhËn thÊy ABC cã nh÷ng biÕn ®éng ®¸ng kÓ vÒ TSC§, cô thÓ TSC§ trong n¨m t¨ng 687.098.730 lµ do mua s¾m, kh«ng cã thanh lý nh­îng b¸n TSC§ trong n¨m qua. Dùa vµo viÖc pháng vÊn c¸c nh©n viªn vµ kÕt qu¶ kiÓm tra HTKSNB, KiÓm to¸n viªn ®¸nh gi¸ sù biÕn ®éng TSC§ cña doanh nghiÖp lµ hîp lý. Tuy nhiªn, ®Ó b»ng chøng tá ra cã søc thuyÕt phôc KiÓm to¸n viªn sÏ ph¶i chän mÉu mét sè nghiÖp vô ®Ó kiÓm tra chi tiÕt. §èi víi khÊu hao TSC§, KTV kiÓm tra tÝnh hîp lý b»ng c¸ch tÝnh to¸n l¹i ®èi víi mét sè TSC§ xem cã khíp ®óng sè liÖu hay kh«ng, ®iÒu ®ã sÏ gióp KTV cã thÓ tin t­ëng vµo sè liÖu ­íc tÝnh cña doanh nghiÖp. 2.3. Thùc hiÖn thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt Thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt ®­îc IFC ¸p dông ®èi víi C«ng ty ABC nh­ sau: - KiÓm tra tÝnh cã thùc cña kho¶n môc TSC§ - KiÓm to¸n kho¶n môc TSC§ vÒ nguyªn gi¸ TSC§ - KiÓm to¸n kho¶n môc khÊu hao TSC§ - Tæng hîp kÕt qu¶ KiÓm to¸n *KiÓm tra tÝnh cã thùc cña kho¶n môc TSC§ §Ó kiÓm tra sù tån t¹i vµ hiÖn h÷u cña TSC§ trong doanh nghiÖp, KTV cã thÓ tham gia kiÓm kª t¹i ®¬n vÞ t¹i thêi ®iÓm kho¸ sæ kÕ to¸n, ®¶m b¶o r»ng viÖckiÓm kª ®­îc thùc hiÖn phï hîp víi c¸c thñ tôc vµ trao ®æi víi c¸c bé phËn kÕ to¸n vÒ xö lý chªnh lÖch. §©y lµ b»ng chøng cã tÝnh thuyÕt phôc cao vµ ®­îc KTV sö dông lµm tiªu chuÈn ®Ó so s¸nh ®èi chiÕu víi sæ s¸ch TSC§. C«ng ty ABC lµ kh¸ch hµng KiÓm to¸n n¨m ®Çu, nªn KiÓm to¸n viªn kh«ng tham gia kiÓm kª TSC§ cña C«ng ty vµo thêi ®iÓm 31/12/2004 nªn KiÓm to¸n viªn thu thËp c¸c biªn b¶n kiÓm kª TSC§ t¹i thêi ®iÓm kÕt thóc niªn ®é kÕ to¸n sau ®ã tiÕn hµnh ®èi chiÕu víi sæ chi tiÕt tµi s¶n vµ kiÓm tra viÖc xö lý chªnh lÖch (nÕu cã). Khi tiÕn hµnh ®èi chiÕu víi sæ h¹ch to¸n TSC§ lµ phï hîp, KTV kh«ng nhËn thÊy cã chªnh lÖch vµ ®¸nh gi¸ TSC§ cña C«ng ty ABC thùc sù tån t¹i. Tuy nhiªn, do kh«ng tham gia trùc tiÕp vµo kiÓm kª TSC§ cña ®¬n vÞ nªn khi ph¶n ¸nh vµo trong BCTC ph¶i ngo¹i trõ ®iÒu nµy. Khi kiÓm tra chi tiÕt kho¶n môc TSC§, IFC th­êng tiÕn hµnh kiÓm tra sè liÖu tæng hîp vµ kiÓm tra chøng tõ t¨ng gi¶m TSC§, kiÓm tra chi phÝ khÊu hao. Sau ®©y lµ giÊy tê lµm viÖc cña KTV m« t¶ qu¸ tr×nh kiÓm tra sè liÖu tæng hîp TSC§ (B¶ng 13). B¶ng 13: TrÝch giÊy tê lµm viÖc cña KTV IFC C«ng ty tnhh KiÓm to¸n vµ t­ vÊn tµI chÝnh quèc tÕ (ifc) Tªn kh¸ch hµng: C«ng ty ABC Ngµy kÕt thóc niªn ®é KT 31/12/2004 Ký hiÖu tham chiÕu: I 10 Kho¶n môc: TK 211 Ng­êi thùc hiÖn : DEF B­íc c«ng viÖc: BC t×nh h×nh t¨ng gi¶m TSC§ Ngµy thùc hiÖn : 26/2/2005 Sè d­ ®Çu kú Ph¸t sinh t¨ng trong kú Ph¸t sinh gi¶m trong kú Sè d­ cuèi kú A - TSC§ h÷u h×nh I - Nguyªn gi¸ 1. M¸y mãc thiÕt bÞ 1.355.162.212 687.098.730 - 2.191.440.000 2. ThiÕt bÞ v¨n phßng 20.909.000 0 - 20.909.000 1.376.161.212 (*) 687.098.730 (*) - 2.212.349.000 (*) II - Gi¸ trÞ hao mßn 1.M¸y mãc thiÕt bÞ 148.569.573 94.308.198 - 242.877.771 2. ThiÕt bÞ v¨n phßng 519.476 4.478.447 - 4.997.923 1.376.161.212 98.786.645 - 247.875.694 III - Gi¸ trÞ cßn l¹i 1. M¸y mãc thiÕt bÞ 126.141.6154 1.887.306.139 2. ThiÕt bÞ v¨n phßng 10.389.524 26.716.650 1.271.805.678 (*), (^) 1.924.158.952 (*), (^) B - TSC§ thuª tµi chÝnh (¤ t« Ford leserlx) I - Nguyªn gi¸ - II - Gi¸ trÞ hao mßn - III - Gi¸ trÞ cßn l¹i - Ghi chó: (*) Céng däc ngang ®óng (^) Khíp ®óng víi B¸o c¸o tµi chÝnh Qua b¶ng tæng hîp t¨ng gi¶m TSC§, KTV nhËn thÊy trong n¨m c¸c nghiÖp vô vÒ TSC§ biÕn ®éng kh«ng lín nªn KTV tiÕn hµnh KiÓm to¸n chøng tõ 100% vµ ®­îc KTV ghi vµo giÊy tê lµm viÖc nh­ sau: IFC C«ng ty TNHH KiÓm to¸n vµ t­ vÊn tµi chÝnh quèc tÕ Tªn kh¸ch hµng C«ng ty ABC Ngµy kÕt thóc niªn ®é kÕ to¸n 31/12/2004 Ký hiÖu tham chiÕu I 120 Kho¶n môc TK 211 Ng­êi thùc hiÖn DEF B­íc c«ng viÖc KiÓm tra chi tiÕt chøng tõ Ngµy 26/12/2005 Ngµy Chøng tõ Néi dung TK Nguyªn gi¸ Thêi ®iÓm sö dông Thêi gian MøckhÊu hao (trªn th¸ng) KhÊu hao luü kÕ Gi¸ trÞ cßn l¹i Nî Cã N¨m 2002 M¸y mãc thiÕt bÞ 32.930.000 7 337.000 14.908.000 18.022.000 ThiÕt bÞ v¨n phßng 10.909.000 7 129.869 2.077.904 8.831.096 M¸y trén nhùa 1.377.055.727 10 1.475.467 206.558.359 1.170.497.368 31/1/2004 46/01C Mua m¸y pho to 211 111 7.727.273 7/1/2003 7 91.991 1.011.905 6.715.368 31/01/2004 50/01C Mua m¸y ph¸t ®iÖn 211 111 11.904.762 20/01/2003 7 141.723 1.558.957 10.345.805 20/01/2004 1AC/01C Thuª « t« 212 342 338.640.571 20/01/2003 7 4.228.774 42.228.740 296.411.831 30/04/2004 85/04C Mua m¸y ph¸t ®iÖn 211 111 11.882.500 19/04/2003 7 141.458 1.131.667 10.750.833 15/9/2004 Mua m¸y trén bª t«ng tù ®éng 211 111 663.910.921 5/6/2003 10 5.532.910 16.597.775 647.313.148 25/6/2004 89/06C Mua m¸y ®Çm rung 211 111 7.364.300 25/6/2003 3 204.564 1.431.947 5.932.353 27/6/2004 92/06C Mua m¸y phun nhùa 211 111 31.882.500 27/6/2003 10 247.928,5 1.487.571 18.571.429 3/9/2004 150/09C Mua m¸y vi tÝnh 211 111 5.714.000 3/9/2003 3 158.722 476.167 5.237.833 31/08/2004 037/08C Mua ghi c¸p 211 111 12.500.000 10/9/2003 6 173.611 694.444 11.805.556 Ghi chó: §· kiÓm tra 100% chøng tõ t¨ng TSC§. Kh«ng ph¸t hiÖn sai sãt g×. B¶ng 14: TrÝch giÊy tê lµm viÖc cña KTV vÒ kiÓm tra chi tiÕt TSC§ Th«ng qua kiÓm tra chi tiÕt TSC§ cña C«ng ty ABC, KTV nhËn thÊy c¸c nghiÖp vô t¨ng TSC§ cña C«ng ty cã c¨n cø hîp lý. Song chi phÝ khÊu hao TSC§ thuª tµi chÝnh kÕ to¸n tÝnh sai, v× thÕ ®Ó ®¸nh gi¸ ®­îc qu¸ tr×nh sö dông, b¶o qu¶n TSC§ cña C«ng ty, KTV tiÕn hµnh KiÓm to¸n khÊu hao TSC§. *KiÓm to¸n chi phÝ khÊu hao TSC§ ViÖc KiÓm to¸n khÊu hao TSC§ còng ®­îc thùc hiÖn t­¬ng tù nh­ ®èi víi kho¶n môc TSC§, gåm: - KiÓm tra sè d­ ®Çu kú - KiÓm tra kho¶n ph¸t sinh t¨ng kú - KiÓm tra kho¶n ph¸t sinh gi¶m trong kú §Ó thùc hiÖn c«ng viÖc nµy KTV còng cÇn c¸c tµi liÖu liªn quan nh­: Sæ chi tiÕt TSC§, Biªn b¶n bµn giao TSC§, Sæ c¸i tµi kho¶n ®Ó x¸c ®Þnh thêi ®iÓm tµi s¶n ®i vµo ho¹t ®éng còng nh­ xem xÐt thêi gian sö dông tµi s¶n vµ viÖc trÝch lËp khÊu hao cã nhÊt qu¸n kh«ng. KiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh xem xÐt B¶ng c©n ®èi ph¸t sinh víi sæ chi tiÕt vÒ TSC§, vµ tÝnh to¸n l¹i mét sè kho¶n khÊu hao xem cã hîp lý kh«ng. Sau khi tiÕn hµnh tÝnh to¸n l¹i c¸c chi phÝ khÊu hao KiÓm to¸n viªn ph¸t hiÖn IFC C«ng ty TNHH KiÓm to¸n vµ t­ vÊn tµi chÝnh quèc tÕ Tªn kh¸ch hµng C«ng ty ABC Niªn ®é kÕ to¸n 31/12/2004 Kho¶n môc TK 211 Ng­êi thùc hiÖn DEF C¸c b­íc c«ng viÖc TÝnh l¹i KhÊu hao TSC§ Ngµy 26/2/2005 1, M¸y ph¸t ®iÖn 1 NG: 11.904.782, mua vµ ®­a vµo sö dông ngµy 31/1/2004 KhÊu hao trÝch tõ th¸ng 2:11* 11.904.182/ (7*12) = 141.732*11 =1.558.957 v 2, M¸y ph¸t ®iÖn 2 NG: 11.8822.510, mua vµ ®­a vµo sö dông ngµy 30/4/2004 KhÊu hao trÝch tõ th¸ng 5: 8*11.882.500/(7*12) =141.458*8 = 1.131.667 v 3, Bé ghi kÐo c¸p NG: 12.500.000 mua vµo th¸ng 31/8/2004 KhÊu hao trÝch tõ th¸ng 9: 4*12.500.000/(7*12) = 694.444 v 4, M¸y ph« t« vµo th¸ng 31/1/2004 NG: 73.727.273 KhÊu hao trÝch tõ th¸ng 2: 11*73.727.273/(7*12) = 1.431.947 v 5. M¸y vi tÝnh NG: 5.714.000, Thêi gian sö dông: 3 n¨m KhÊu hao: 3*5.714.000/36 = 476.167 v 6, M¸y trén tù ®éng NG: 663.910.921, thêi gian sö dông 5 n¨m KhÊu hao: 5 *663.910.921/(60) = 55325910 v Ghi chó: v khíp víi sæ s¸ch B¶ng 15: TrÝch giÊy tê lµm viÖc cña KTV * Tæng hîp kÕt qu¶ sau KiÓm to¸n: Sau khi thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c thñ tôc KiÓm to¸n, KTV kÕt thóc KiÓm to¸n cho phÇn hµnh cña m×nh vµ gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò cßn tån ®äng vµ ®i ®Õn hoµn thiÖn giÊy tê lµm viÖc. Cuèi cïng KTV phÇn hµnh c¨n cø vµo c¸c b»ng chøng thu thËp ®­îc ®­a ra nh÷ng nhËn xÐt vµ kiÕn nghÞ vÒ phÇn hµnh TSC§ ®ång thêi thùc hiÖn c¸c bót to¸n ®iÒu chØnh. C¸c nhËn xÐt vµ kiÕn nghÞ cña KTV sau KiÓm to¸n vÒ kho¶n môc TSC§ cña C«ng ty ABC thÓ hiÖn qua giÊy tê lµm viÖc cña KTV. C«ng viÖc cuèi cïng cña KTV phÇn hµnh lµ ®¸nh c¸c tham chiÕu cho giÊy lµm viÖc vµ kÑp vµo Hå s¬ lµm viÖc chung. C«ng viÖc nµy sÏ ®­îc tr­ëng nhãm KiÓm to¸n xem xÐt vµ ®¸nh gi¸ lµm c¬ së cho viÖc ra B¸o c¸o vµ th­ qu¶n lý sau nµy. 3. KÕt thóc c«ng viÖc KiÓm to¸n Trong giai ®o¹n nµy, KTV ph¶i thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc sau: - So¸t xÐt giÊy tê lµm viÖc cña KiÓm to¸n viªn - So¸t xÐt c¸c sù kiÖn x¶y ra sau ngµy lËp B¸o c¸o - LËp B¸o c¸o KiÓm to¸n - Häp vµ ®¸nh gi¸ sau KiÓm to¸n 3.1. So¸t xÐt giÊy tê lµm viÖc cña KTV Sau khi c¸c KTV phÇn hµnh kÕt thóc c«ng viÖc cña m×nh, tr­ëng nhãm KiÓm to¸n tiÕn hµnh tËp hîp l¹i vµ thùc hiÖn kiÓm tra, so¸t xÐt c¸c giÊy tê lµm viÖc nh»m môc ®Ých: - §¶m b¶o c¸c b»ng chøng ®· thu thËp, ®¸nh gi¸ cã kh¶ n¨ng m« t¶ mét c¸ch ®Çy ®ñ th«ng tin vÒ ho¹t ®éng kinh doanh cña kh¸ch hµng. - KiÓm tra tÝnh phï hîp trong viÖc ¸p dông c¸c chuÈn mùc kÕ to¸n, KiÓm to¸n vµ c¸c tiªu chuÈn nghÒ nghiÖp ®­îc chÊp nhËn réng r·i. - §¶m b¶o r»ng c¸c môc tiªu KiÓm to¸n x¸c ®Þnh ®· ®­îc tho¶ m·n. - Kh¼ng ®Þnh c¸c giÊy tê lµm viÖc ®· chøa ®ùng ®Çy ®ñ th«ng tin cÇn thiÕt ®Ó chøng minh cho kÕt luËn trªn BCKT sau nµy. NÕu trong qu¸ tr×nh so¸t xÐt ph¸t hiÖn nh÷ng ®iÓm ch­a hoµn thiÖn, ch­a ®¸p øng ®­îc c¸c môc tiªu ®· ®Æt ra th× yªu cÇu KTV phÇn hµnh hoÆc trùc tiÕp söa ch÷a vµ bæ sung. §èi víi nh÷ng cuéc KiÓm to¸n cã tÝnh chÊt ph¸p lý cao, Ban gi¸m ®èc IFC sÏ trùc tiÕp so¸t xÐt giÊy tê lµm viÖc cña KiÓm to¸n viªn liªn quan tíi nh÷ng môc tiªu KiÓm to¸n träng t©m. Víi phÇn hµnh KiÓm to¸n TSC§ cña C«ng ty ABC, sau khi so¸t xÐt tr­ëng nhãm ®¸nh gi¸ c«ng viÖc KiÓm to¸n ®· ®­îc KTV phÇn hµnh thùc hiÖn kh¸ ®Çy ®ñ vµ ®· nªu ®­îc tÊt c¶ nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt vÒ ®èi t­îng, môc tiªu KiÓm to¸n kho¶n môc TSC§ ®· hoµn thµnh. 3.2. So¸t xÐt c¸c sù kiÖn ph¸t sinh sau ngµy lËp BCTC Trong kho¶ng thêi gian tõ khi lËp BCTC ®Õn khi ph¸t hµnh BCKT cã rÊt nhiÒu sù kiÖn míi ph¸t sinh. Nh÷ng sù kiÖn nµy cã thÓ ¶nh h­ëng träng yÕu hoÆc kh«ng träng yÕu ®Õn BCKT. Tuy vËy, viÖc xem xÐt nµy lµ cÇn thiÕt, phï hîp víi nguyªn t¾c thËn träng nghÒ nghiÖp. §Ó ph¸t hiÖn nh÷ng sù kiÖn g©y ¶nh h­ëng nghiªm träng tíi kÕt qu¶ KiÓm to¸n, KTV th­êng thùc hiÖn c¸c thñ tôc pháng vÊn Ban gi¸m ®èc kÕt hîp víi kinh nghiÖm cña KTV. Qua xem xÐt, ®èi víi phÇn hµnh TSC§ cña C«ng ty ABC th× kh«ng thÊy cã nh÷ng vÊn ®Ò ph¸t sinh g©y ¶nh h­ëng ®Õn BCTC vµ BCKT. 3.3. LËp B¸o c¸o KiÓm to¸n Sau khi thu thËp th­ gi¶i tr×nh cña Ban gi¸m ®èc kh¸ch hµng, KTV tiÕn hµnh lËp b¶ng tæng hîp kÕt qu¶ KiÓm to¸n vµ lËp BCKT dù th¶o. Tr­íc khi hoµn thµnh cuéc KiÓm to¸n vµ ph¸t hµnh BCKT chÝnh thøc, hå s¬ KiÓm to¸n ph¶i tr¶i qua ba lÇn so¸t xÐt chÆt chÏ: - So¸t xÐt cña mét KiÓm to¸n viªn cao cÊp ®èi víi giÊy tê lµm viÖc cña nhãm KiÓm to¸n. - So¸t xÐt cña chñ nhiÖm KiÓm to¸n ®èi víi toµn bé hå s¬ KiÓm to¸n tr­íc khi tr×nh Ban gi¸m ®èc IFC rµ so¸t lÇn cuèi. - So¸t xÐt lÇn cuèi cña Ban gi¸m ®èc ®èi víi hå s¬ KiÓm to¸n tr­íc khi ph¸t hµnh BCKT chÝnh thøc. Sau khi xem xÐt vµ ®¸nh gi¸ c¸c ph¸t hiÖn KiÓm to¸n, IFC sÏ lËp vµ c«ng bè BCKT cho kh¸ch hµng theo hîp ®ång ®· ký kÕt. B¸o c¸o KiÓm to¸n cña IFC d­íi d¹ng th­ qu¶n lý gåm: - B¸o c¸o cña Ban gi¸m ®èc. - B¸o c¸o cña KiÓm to¸n viªn ®éc lËp. - B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n t¹i ngµy 31/12/2004. - B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh cho n¨m tµi chÝnh 2004. - ThuyÕt minh B¸o c¸o tµi chÝnh. 3.4. Häp vµ ®¸nh gi¸ sau KiÓm to¸n Víi nh÷ng ý kiÕn thèng nhÊt ban ®Çu vÒ kÕt qu¶ KiÓm to¸n d­íi h×nh thøc BCKT dù th¶o lÇn 1. VÒ nguyªn t¾c hai bªn cïng ph¶i th¶o luËn ®Ó ®i ®Õn thèng nhÊt cuèi vÒ BCKT. Trong cuéc häp, KTV ph¶i gi¶i tr×nh ®­îc nh÷ng sai ph¹m ®· ph¸t hiÖn vµ ®­a ra c¸c b»ng chøng ®Ó chøng minh cho c¸c sai ph¹m ®ã lµ ®óng ®¾n ®«ng thêi ph¶i kh¼ng ®Þnh t»ng viÖc lËp BCKT cho BCTC cña ®¬n vÞ ®ã hoµn toµn trung thùc vµ hîp lý xÐt trªn c¸c khÝa c¹nh träng yÕu. Qua ®ã hai bªn còng cã thÓ nªu nh÷ng vÊn ®Ò tån t¹i trong c«ng t¸c qu¶n lý ®Ó cïng nhau gi¶i quyÕt. Trong lóc nµy, c¸c ý kiÕn t­ vÊn vÉn ®­îc KTV ®­a ra cho kh¸ch hµng nh»m n©ng cao h¬n n÷a vai trß qu¶n lý cña BG§ ®¬n vÞ. III – Tæng kÕt quy tr×nh KiÓm to¸n kho¶n môc TSC§ trong KiÓm to¸n BCTC do C«ng ty TNHH KiÓm to¸n vµ t­ vÊn tµi chÝnh quèc tÕ thùc hiÖn Sau khi nghiªn cøu viÖc KiÓm to¸n kho¶n môc TSC§ do IFC thùc hiÖn t¹i C«ng ty ABC, quy tr×nh KiÓm to¸n kho¶n môc TSC§ trong mét cuéc KiÓm to¸n BCTC cã thÓ ®­îc kh¸i qu¸t theo m« h×nh sau: 1. LËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n TiÕp cËn kh¸ch hµng LËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n chiÕn l­îc T×m hiÓu ho¹t ®éng kinh doanh cña kh¸ch hµng T×m hiÓu s¬ bé vÒ HTKSNB vµ HTKT Thùc hiÖn c¸c thñ tôc ph©n tÝch s¬ bé §¸nh gi¸ ban ®Çu vÒ rñi ro tiÒm tµng X¸c ®Þnh c¸c môc tiªu KiÓm to¸n träng t©m vµ ph­¬ng ph¸p tiÕp cËn KiÓm to¸n Dù kiÕn nhãm tr­ëng vµ thêi gian thùc hiÖn LËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n tæng thÓ vµ ch­¬ng tr×nh KiÓm to¸n Môc tiªu KiÓm to¸n vµ ph©n tÝch s¬ bé vÒ phÇn hµnh TSC§ §¸nh gi¸ träng yÕu vµ rñi ro ®èi víi kho¶n môc TSC§ §¸nh gi¸ HTKSNB Ch­¬ng tr×nh KiÓm to¸n TSC§ 2. Thùc hiÖn KiÓm to¸n kho¶n môc TSC§ KiÓm tra hÖ thèng ®èi víi kho¶n môc TSC§ Thùc hiÖn thñ tôc ph©n tÝch Thùc hiÖn c¸c b­íc kiÓm tra chi tiÕt 3. KÕt thóc c«ng viÖc KiÓm to¸n So¸t xÐt giÊy tê lµm viÖc cña KTV So¸t xÐt c¸c sù kiÖn ph¸t sinh sau ngµy lËp BCTC LËp B¸o c¸o KiÓm to¸n Häp vµ ®¸nh gi¸ sau KiÓm to¸n S¬ ®å 9: M« h×nh KiÓm to¸n TSC§ kh¸i qu¸t B¶ng 16: Ch­¬ng tr×nh KiÓm to¸n ®èi víi kho¶n môc TSC§ tæng hîp Thñ tôc KiÓm to¸n tæng hîp 1. KiÓm tra sè d­ tµi kho¶n vÒ tÝnh hiÖn h÷u, tÝnh ®Çy ®ñ, tÝnh ®óng kú vµ ghi chÐp 2. KiÓm tra chi phÝ khÊu hao TSC§ vµ khÊu hao luü kÕ TSC§ vÒ tÝnh hiÖn h÷u, tÝnh ®Çy ®ñ, tÝnh ®óng kú vµ ghi chÐp 3. KiÓm tra chi tiÕt gi¸ tµi s¶n 4. KiÓm tra viÖc tr×nh bµy sè d­ tµi kho¶n 5. KiÓm tra nguån vèn khÊu hao c¬ b¶n hiÖn cã (tµi kho¶n ngoµi b¶ng) 6. KiÓm tra tµi s¶n ®i thuª tµi chÝnh vÒ gi¸ trÞ, tÝnh hiÖn h÷u, tÝnh ®Çy ®ñ, tÝnh dóng kú vµ ghi chÐp 7. KiÓm tra c¸c nghiÖp vô víi c¸c bªn cã liªn quan vÒ tÝnh hiÖn h÷u, tÝnh ®Çy ®ñ, tÝnh ®óng kú vµ ghi chÐp 8. §¸nh gi¸ l¹i gi¸ trÞ TSC§ 9. Cung cÊp c¸c ý kiÕn t­ vÊn 10. KiÓm tra c¸c nghiÖp vô ghi nhËn b»ng ngo¹i tÖ 11. KiÓm tra gi¸ trÞ vµ tÝnh hiÖn h÷u cña TSC§ v« h×nh 12. KiÓm tra viÖc ghi chÐp, tÝnh hiÖn h÷u cña TSC§ v« h×nh 13. KiÓm tra khÊu hao TSC§ v« h×nh vµ chi phÝ khÊu hao TSC§ v« h×nh vÒ viÖc ghi chÐp, tÝnh hiÖn h÷u, tÝnh ®Çy ®ñ, tÝnh ®óng kú 14. KiÓm tra viÖc tr×nh bµy ®èi víi TSC§ v« h×nh Trªn thùc tÕ víi ®a sè c¸c cuéc KiÓm to¸n, KiÓm to¸n viªn sÏ kh«ng ph¶i thùc hiÖn tÊt c¶ c¸c thñ tôc trªn mµ tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm cña tõng ®¬n vÞ kh¸ch hµng, KiÓm to¸n viªn sÏ gi¶m bít hoÆc bæ sung c¸c thñ tôc KiÓm to¸n thay thÕ cho phï hîp. Ch­¬ng III Mét sè nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ vÒ quy tr×nh KiÓm to¸n kho¶n môc TSC§ trong KiÓm to¸n BCTC do IFC thùc hiÖn I – NhËn xÐt chung vÒ c«ng t¸c KiÓm to¸n t¹i C«ng ty Tnhh kiÎm to¸n vµ t­ vÊn tµi chÝnh quèc tÕ (ifc) C«ng ty TNHH KiÓm to¸n vµ t­ vÊn tµi chÝnh quèc tÕ mÆc dï míi ®­îc thµnh lËp ch­a ®Çy bèn n¨m nh­ng chÊt l­îng c¸c dÞch vô C«ng ty cung cÊp lu«n ®­îc kh¸ch hµng ®¸nh gi¸ cao.Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng C«ng ty ®· thùc hiÖn hµng tr¨m cuéc kiªm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp, KiÓm to¸n quyÕt to¸n vèn ®Çu t­ x©y dung c¬ b¶n, t­ vÊn thuÕ, t­ vÊn kÕ to¸n, t­ vÊn tµi chÝnh... §¹t ®­îc ®iÒu nµy ®ã lµ nhê nh÷ng ®iÓm chÝnh sau: - Cã bé m¸y qu¶n lý ®Çy kinh nghiÖm. Thµnh c«ng cña C«ng ty ®¹t ®ù¬c tr­íc hÕt ph¶i kÓ ®Õn vai trß cña Ban gi¸m ®èc trong viÖc qu¶n lý, ®iÒu hµnh c¸c ho¹t ®éng cña C«ng ty. Sù l·nh ®¹o cña Ban gi¸m ®èc giµu kinh nghiÖm trong nghÒ vµ trong c«ng t¸c qu¶n lý kh«ng chØ t¹o ®­îc niÒm tin cho ®éi ngò nh©n viªn trong C«ng ty mµ cßn chiÕm ®­îc lßng tin tõ phÝa kh¸ch hµng. Ban gi¸m ®èc cña C«ng ty ®Òu lµ nh÷ng ng­êi ®­îc cÊp chøng chØ KiÓm to¸n ®Çu tiªn t¹i ViÖt Nam, cã kinh nghiÖm l©u n¨m vµ cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao trong lÜnh vùc KiÓm to¸n, tµi chÝnh, kÕ to¸n. Bé m¸y qu¶n lý, ®iÒu hµnh cña C«ng ty ®­îc tæ chøc gän nhÑ nh­ng khoa häc vµ hiÖu qu¶. ViÖc s¾p xÕp c¸c phßng phô tr¸ch nghiÖp vô cô thÓ t¹o sù chuyªn m«n ho¸ cho c¸c nh©n viªn, ®em l¹i hiÖu qu¶ cao cho c«ng viÖc. Tuy nhiªn, viÖc ®iÒu ®éng nh©n viªn gi÷a hai phßng KiÓm to¸n x©y dùng c¬ b¶n vµ KiÓm to¸n tµi chÝnh ë C«ng ty hÕt søc linh ®éng. §iÒu nµy ®· tá ra rÊt phï hîp víi mét C«ng ty KiÓm to¸n cßn non trÎ nh­ IFC, nhÊt lµ vµo mïa KiÓm to¸n. H¬n n÷a, ®iÒu nµy gióp Ých trong viÖc ®µo t¹o, ®ång thêi cã thÓ ph¸t huy ®­îc kh¶ n¨ng kinh nghiÖm cña c¸c nh©n viªn. Trong mäi cuéc KiÓm to¸n Ban Gi¸m ®èc C«ng ty lu«n gi¸m s¸t chÆt chÏ c«ng viÖc KiÓm to¸nvµ th­êng lµ nh÷ng ng­êi trùc tiÕp tham gia vµo c¸c giai ®o¹n chÝnh cña cuéc KiÓm to¸n. §Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong nÒn kinh tÕ hiÖn nay IFC lu«n ®Æt yÕu tè chÊt l­îng lªn hµng ®Çu. V× vËy, mäi c«ng viÖc ®Òu ®­îc lËp kÕ ho¹ch chu ®¸o cïng víi sù ph©n c«ng rµnh m¹ch vµ sù kiÓm so¸t chÆt chÏ tõ trªn xuèng d­íi. C¸c chÝnh s¸ch ®µo t¹o nh»m n©ng cao chÊt l­îng nh©n viªn còng nh­ ®iÒu kiÖn lµm viÖc cña nh©n viªn lu«n ®­îc C«ng ty cè g¾ng t¹o ®iÒu kiÖn trong ph¹m vi cã thÓ. Bªn c¹nh ®ã Ban gi¸m ®èc còng rÊt quan t©m ®Õn ®êi sèng tinh thÇn cña anh chÞ em, C«ng ty th­êng tæ chøc c¸c héi ch¬i thÓ thao, ®¸ bãng giao l­u víi c¸c C«ng ty kh¸c t¹o ra mèi quan hÖ tèt trong mäi lÜnh vùc. - VÒ ®éi ngò nh©n viªn: Cã ®éi ngò nh©n viªn trÎ vµ n¨ng ®éng ®oµn kÕt ®Ó x©y dùng C«ng ty ph¸t triÓn ®i lªn. §Ó cã ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ tèt nh­ nh÷ng n¨m qua ph¶i kÓ ®Õn ®éi ngò nh©n viªn cña C«ng ty hÕt søc ®oµn kÕt mét lßng x©y dùng C«ng ty ngay tõ nh÷ng ngµy ®Çu khã kh¨n. C¸c nh©n viªn cña C«ng ty ®a sè tõ VACO chuyÓn sang víi chÊt l­îng chuyªn m«n tèt l¹i hÕt søc n¨ng ®éng, s¸ng t¹o vµ ®Çy lßng nhiÖt huyÕt trong c«ng viÖc. - VÒ ph­¬ng ph¸p KiÓm to¸n Ph­¬ng ph¸p KiÓm to¸n cña IFC ®­îc theo c¸c nguyªn t¾c chØ ®¹o cña chuÈn mùc KiÓm to¸n ViÖt Nam vµ c¸c chuÈn mùc KiÓm to¸n quèc tÕ phï hîp víi luËt ph¸p vµ quy ®Þnh cña chÝnh phñ ViÖt Nam ®· t¹o ra hiÖu qu¶ cao cña dÞch vô KiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh t¹i C«ng ty. §èi víi mét phÇn hµnh ®­îc KiÓm to¸n C«ng ty ®Òu cã mét ch­¬ng tr×nh KiÓm to¸n chuÈn, tuy nhiªn dùa vµo kinh nghiÖm cña KiÓm to¸n viªn, viÖc ¸p dông c¸c ch­¬ng tr×nh KiÓm to¸n rÊt linh ®«ng vµ ®¶m b¶o yªu cÇu c¶ vÒ thêi gian vµ chi phÝ cho cuéc KiÓm to¸n, tõ ®ã t¨ng søc c¹nh tranh cho C«ng ty. Ii – nh÷ng khã kh¨n th¸ch thøc ®èi víi C«ng ty Bªn c¹nh nh÷ng yÕu tè thuËn lîi ®· gãp phÇn t¹o lªn sù thµnh c«ng cña C«ng ty KiÓm to¸n vµ T­ vÊn tµi chÝnh quèc tÕ (IFC) vµ gióp C«ng ty t¹o dùng uy tÝn cña m×nh trªn thÞ tr­êng KiÓm to¸n ViÖt Nam IFC cßn gÆp ph¶i mét sè khã kh¨n th¸ch thøc trong qu¸ trÝnh héi nhËp vµ ph¸t triÓn nh­: VÒ m«i tr­êng ph¸p lý HiÖn nay khung ph¸p lý vÒ kÕ to¸n vµ KiÓm to¸n cña n­íc ta cßn ®ang trong qu¸ tr×nh hoµn thiÖn, ch­a æn ®Þnh. §©y còng lµ th¸ch thøc lín nhÊt cña C«ng ty cung nh­ c¸c C«ng ty KiÓm to¸n trong n­íc. §iÒu nµy ®ßi hái c¸c thay ®æi ph¶i ®­íc C«ng ty thay ®æi cËp nhËt liªn tôc, nÕu kh«ng C«ng ty sÏ gÆp khã kh¨n vµ sÏ bÞ mÊt uy tÝn trªn thÞ tr­êng ®ång thêi nã sÏ ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn viÖc thay ®æi trong quuy tr×nh KiÓm to¸n cña C«ng ty. VÒ kh¸ch hµng cña C«ng ty §©y còng lµ mét trong nh÷ng yÕu tè t¹o ra sù khã kh¨n cho C«ng ty. Qua thùc tÕ KiÓm to¸n cho thÊy viÖc tæ choc h¹ch to¸n kÕ to¸n t¹i nhiÒu C«ng ty kh¸ch hµng cßn nhiÒu yÕu kÐm. HÖ thèng KiÓm so¸t néi bé cña C«ng ty kh¸c hµng chØ ®­îc x©y dung mét c¸ch ®¬n gi¶n ch­a thÓ bao chïm ®­îc hÕt c¸c ho¹t ®éng ph¸t sinh t¹i ®¬n vÞ kh¸ch hµng. H¬n n÷a t¹i nhiÒu ®¬n vÞ kh¸ch hµng cßn sö dông kÕ to¸n th­ c«ng hay chØ ¸p dông kÕ to¸n m¸y ®èi víi mét sè phÇn hµnh kÕ to¸n. Bªn c¹nh ®ã, viÖc ý thøc vÒ ho¹t ®éng KiÓm to¸n cña kh¸ch hµng cßn ch­a cao. Trong nhiÒu tr­êng hîp kh¸ch hµng ®· kh«ng thùc hiÖn nhiÒu nh÷ng kiÕn nghÞ vµ c¸c bót to¸n ®iÒu chØnh cña KiÓm to¸n viªn g©y nh÷ng c¶n trë nhÊt ®Þnh cho viÖc ph¸t hµnh B¸o c¸o kiÓm to¸n vµ g©y khã kh¨n cho KiÓm to¸n viªn trong nh÷ng kú kiÓm to¸n sau. VÒ b¶n th©n c«ng ty ngoµi nh÷ng yÕu tè kh¸ch quan, vÒ b¶n th©n néi bé C«ng ty còng cã nh÷ng yÕu tè t¹o lªn nh÷ng th¸ch thøc cho C«ng ty trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn héi nhËp. §iÒu kiÖn vËt chÊt, nguån nh©n lùc cho mét cuéc kiÓm to¸n cña c«ng ty vÉn cßn thiÕu. Sè l­îng KiÓm to¸n viªn cßn ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña kiÓm to¸n, c¸c kiÓm to¸n viªn ®­îc cÊp chøng chØ kiÓm to¸n viªn ch­a nhiÒu iii – Nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm tõ thùc tiÔn KiÓm to¸n kho¶n môc TSC§ trong KiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh do C«ng ty TNHH KiÓm to¸n vµ t­ vÊn tµi chÝnh quèc tÕthùc hiÖn 1. Sù linh ho¹t, s¸ng t¹o cña KiÓm to¸n viªn trong viÖc lùa chän c¸c thñ tôc KiÓm to¸n thÝch hîp víi tõng kho¶n môc trong tõng doanh nghiÖp cô thÓ ®· t¹o hiÖu qu¶ cao trong c«ng viÖc §Ó hç trî cho KTV trong c«ng viÖc lËp kÕ ho¹ch kiÓm tra chi tiÕt ®èi víi c¸c kho¶n môc trªn BCTC, C«ng ty x©y dùng mét ch­¬ng tr×nh KiÓm to¸n mÉu trong ®ã bao gåm c¸c thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt c¬ b¶n th­êng ®­îc sö dông ®Ó kiÓm tra chi tiÕt cho c¸c sai sãt tiÒm tµng cña tõng tµi kho¶n. §iÒu nµy gióp cho KiÓm to¸n viªn ®Þnh h­íng tèt trong mçi cuéc KiÓm to¸n. C¨n cø vµo ch­¬ng tr×nh KiÓm to¸n mÉu nµy, KTV sÏ söa ®æi c¸c thñ tôc KiÓm to¸n thÝch hîp vµ cã thÓ tù thiÕt kÕ c¸c thñ tôc KiÓm to¸n bæ sung nÕu KTV nhËn thÊy c¸c thñ tôc KiÓm to¸n mÉu ch­a bao qu¸t hÕt ®­îc. §iÒu nµy cho thÊy KiÓm to¸n viªn trong C«ng ty ph¶i cã mét sù n¨ng ®éng s¸ng t¹o trong c«ng viÖc khi tiÕn hµnh KiÓm to¸n. Muèn lµm ®­îc ®iÒu ®ã, tr­íc hÕt KiÓm to¸n viªn ph¶i cã ®­îc sù hiÓu biÕt vÒ ®Æc ®iÓm kinh doanh cña kh¸ch hµng, ®Æc biÖt lµ hiÓu râ vÒ kho¶n môc mµ m×nh ®ang kiÓm tra. 2. ViÖc n¨m b¾t vµ vËn dông c¸c chuÈn mùc kÕ to¸n vµ KiÓm to¸n trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn KiÓm to¸n ViÖc n¾m v÷ng c¸c ChuÈn mùc kÕ to¸n vµ KiÓm to¸n trong khi tiÕn hµnh c«ng viÖc lµ yªu cÇu b¾t buéc ®èi víi c¸c KiÓm to¸n viªn cña AVE nãi riªng vµ nh÷ng ng­êi hµnh nghÒ KiÓm to¸n nãi chung. ViÖc n¾m v÷ng c¸c ChuÈn mùc kÕ to¸n vµ KiÓm to¸n sÏ ®¶m b¶o cho c«ng viÖc KiÓm to¸n ®­îc tiÕn hµnh theo ®óng c¸c ChuÈn mùc quy ®Þnh. ViÖc hiÓu biÕt c¸c ChuÈn mùc kÕ to¸n gióp cho KTV ph¸t hiÖn c¸c sai sãt trªn BCTC cña kh¸ch hµng, tõ ®ã ®­a ra ®­îc ý kiÕn chÝnh x¸c vÒ BCTC ®· ®­îc KiÓm to¸n. 3. Thùc hiÖn viÖc so¸t xÐt chÆt chÏ trong qu¸ tr×nh KiÓm to¸n gióp ®­a ra B¸o c¸o KiÓm to¸n cã ®é tin cËy cao §Ó ®¶m b¶o chÊt l­îng dÞch vô mµ C«ng ty cung cÊp, IFC lu«n tiÕn hµnh kiÓm so¸t chÊt l­îng c«ng viÖc rÊt cÈn thËn vµ chÆt chÏ. Qua nghiªn cøu quy tr×nh KiÓm to¸n kho¶n môc TSC§ trong KiÓm to¸n BCTC do IFC thùc hiÖn, cã thÓ thÊy r»ng viÑc kiÓm tra, so¸t xÐt ®­îc thùc hiÖn trong c¶ giai ®o¹n thùc hiÖn lÉn giai ®o¹n kÕt thóc vµ ra B¸o c¸o. Trong giai ®o¹n thùc hiÖn, viÖc kiÓm tra cña tr­ëng nhãm sÏ ®¶m b¶o cho viÖc qu¶n lý vµ kiÓm so¸t tiÕn ®é thùc hiÖn còng nh­ chÊt l­îng c«ng viÖc cña c¸c nh©n viªn vµ so s¸nh víi ch­¬ng tr×nh KiÓm to¸n nh»m ®¶m b¶o c¸c kho¶n môc trªn BCTC ®· ®­îc thùc hiÖn ®Çy ®ñ. Tr­íc khi ph¸t hµnh B¸o c¸o chÝnh thøc, toµn bé hå s¬ KiÓm to¸n ph¶i tr¶i qua c¸c qu¸ tr×nh so¸t xÐt hÕt søc nghiªm tóc vµ chÆt chÏ cña chñ nhiÖm KiÓm to¸n vµ Ban gi¸m ®èc IFC. Thùc hiÖn ®¸nh gi¸ c«ng viÖc KiÓm to¸n sau mçi cuéc KiÓm to¸n gióp C«ng ty còng nh­ c¸c KiÓm to¸n viªn nhËn ra ®­îc nh÷ng ®iÓm m¹nh vµ ®iÓm yÕu cña m×nh ®Ó ph¸t huy vµ kh¾c phôc. kÕt luËn Víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, c¸c dÞch vô KiÓm to¸n ®Æc biÖt lµ KiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh ®­îc c¸c doanh nghiÖp, ®¬n vÞ Nhµ n­íc vµ c¸c tæ chøc phi lîi nhuËn sö dông réng r·i. Ng­êi ta ®· tiÕn hµnh mét cuéc nghiªn cøu ®Ó t×m hiÓu t¹i sao mét cuéc KiÓm to¸n l¹i cÇn thiÕt nh­ vËy, kÕt qu¶ cho biÕt r»ng ngay c¶ khi rñi ro th«ng tin (c¸c B¸o c¸o tµi chÝnh cã kh¶ n¨ng kh«ng chÝnh x¸c) kh«ng thÓ lo¹i trõ ®­îc hoµn toµn th× møc rñi ro gi¶m xuèng vÉn ¶nh h­ëng ®¸ng kÓ ®Õn c¸c quyÕt ®Þnh vµ sù thµnh c«ng trong kinh doanh. Tµi s¶n cè ®Þnh lµ mét kho¶n môc kh¸ quan träng trªn B¸o c¸o tµi chÝnh cña mét doanh nghiÖp. Do ®ã, viÖc thùc hiÖn KiÓm to¸n kho¶n môc nµy mét c¸ch hîp lý sÏ gãp phÇn lµm t¨ng thªm gi¸ trÞ cña B¸o c¸o KiÓm to¸n vµ gi¶m thiÓu rñi ro tranh chÊp cã thÓ x¶y ra. §ång thêi cung cÊp th«ng tin cÇn thiÕt cho nh÷ng ng­êi sö dông ®Ó hä ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh doanh ®óng ®¾n, hiÖu qu¶ trong mèi quan hÖ kinh tÕ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp. MÆc dï ®· cã nç lùc cña b¶n th©n, nh­ng do kiÕn thøc còng nh­ thêi gian cã h¹n nªn chuyªn ®Ò cña em kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. V× vËy, em kÝnh mong nhËn ®­îc sù chØ b¶o cña c¸c thµy c« gi¸o ®Ó em cã thÓ hoµn thiÖn h¬n trong c«ng t¸c häc tËp vµ nghiªn cøu sau nµy. Em xin ch©n thµnh c¸m ¬n T.S Lª ThÞ Hoµ ®· chØ d¹y tËn t×nh gióp em hoµn thiÖn chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp nµy. Cuèi cïng, em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña C«ng ty IFC víi em trong qu¸ tr×nh thùc tËp gióp em hoµn thiÖn ®­îc ®Ò tµi nµy. Sinh viªn thùc hiÖn Vò §øc C¶nh HÖ thèng tµi liÖu tham kh¶o 1. Alvin A.Arens James K.loebbecke – KiÓm to¸n – Nhµ xuÊt b¶n Thèng kª 2. GT. TS NguyÔn Quang Quynh – KiÓm to¸n tµi chÝnh – Nhµ xuÊt b¶n tµi chÝnh 3. GS.TS NguyÔn Quang Quynh – Lý thuyÕt KiÓm to¸n – Nhµ xuÊt b¶n tµi chÝnh 4. Tµi liÖu do C«ng ty TNHH KiÓm to¸n vµ t­ vÊn tµi chÝnh quèc tÕcung cÊp 5. PGS – TS V­¬ng §×nh HuÖ, TS - §oµn Xu©n TiÕn – Thùc hµnh KiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh doanh nghiÖp 6. HÖ thèng c¸c chuÈn mùc kÕ to¸n vµ KiÓm to¸n ViÖt Nam sè 03, 04, 06. 7. T¹p chÝ KiÓm to¸n 8. QuyÕt ®Þnh sè 206/2003/Q§BTC ngµy 12/12/2003 cñ bé tr­ëng bé tµi chÝnh. 9. Th«ng t­ 105/TTBTC ngµy 4/11/2003 cña bé tµi chÝnh. 10. Hå s¬ KiÓm to¸n cña C«ng ty KiÓm to¸n vµ t­ vÊn tµi chÝnh quèc tÕ (IFC). 11. Tµi liÖu ®µo t¹o KiÓm to¸n viªn cña C«ng ty KiÓm to¸n vµ t­ vÊn tµi chÝnh quèc tÕ. môc lôc Danh môc nh÷ng tõ viÕt t¾t TNHH : Tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n TSC§ : Tµi s¶n cè ®Þnh BCTC : B¸o c¸o tµi chÝnh BCKT : B¸o c¸o kiÓm to¸n KSNB : KiÓm so¸t néi bé HTKSNB : HÖ thèng kiÓm so¸t néi bé HTKT : HÖ thèng kÕ to¸n BCKT : B¸o c¸o kiÓm to¸n KTV : KiÓm to¸n viªn SXKD : S¶n xuÊt kinh doanh Q§ : QuyÕt ®Þnh BTC : Bé Tµi chÝnh HTK : Hµng tån kho NhËn xÐt cña gi¸o viªn h­íng dÉn