Chuyên đề Thực trạng và giải pháp hoàn thiện công tác hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty xây lắp Hà Nam

g theo hîp ®ång thuª kho¸n. Chi phÝ cho nh©n c«ng thuª ngoµi ®­îc tr¶ b»ng tiÒn mÆt. §èi víi c«ng nh©n trong biªn chÕ cña ®éi ®­îc theo dâi theo tµi kho¶n 334. Víi c«ng nh©n l¸i m¸y vµ söa ch÷a m¸y thi c«ng l­¬ng ®­îc h¹ch to¸n th«ng qua tµi kho¶n 627. L­¬ng cña bé phËn qu¶n lý ®éi x©y dùng gåm ®éi tr­ëng, ®éi phã, kÕ to¸n thñ kho... kh«ng ®­îc h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n 622 mµ h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n 627 - chi phÝ s¶n xuÊt chung. * C«ng ty x©y l¾p Hµ Nam ¸p dông h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm vµ tr¶ l­¬ng theo thêi gian. - L­¬ng theo s¶n phÈm ¸p dông cho ®éi ngò c«ng nh©n trùc tiÕp tham gia thi c«ng. H×nh thøc nµy ®­îc thÓ hiÖn trong c¸c hîp ®ång giao kho¸n. C¨n cø vµo tÝnh chÊt c«ng viÖc ®Ó x¸c ®Þnh khèi l­îng c«ng viÖc vµ gi¸ c¶, ®éi tr­ëng lËp hîp ®ång kho¸n gän ghi râ khèi l­îng c«ng viÖc ®­îc giao, yªu cÇu kü thuËt, ®¬n gi¸ giao kho¸n. Hîp ®ång giao kho¸n vµ B¶ng chÊm c«ng lµ chøng tõ ®Ó tÝnh l­¬ng theo s¶n phÈm. - L­¬ng theo thêi gian: ¸p dông cho sè c¸n bé gi¸n tiÕp ë c«ng ty, bé phËn qu¶n lý gi¸n tiÕp t¹i c¸c ®éi x©y dùng. Chøng tõ ®Ó tÝnh l­¬ng theo thêi gian lµ b¶ng chÊm c«ng vµ cÊp bËc l­¬ng. TiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ CNV = Møc l­¬ng tèi thiÓu x HÖ sè l­¬ng trong th¸ng TiÒn l­¬ng ngµy = TiÒn l­¬ng th¸ng Sè ngµy trong th¸ng - §èi víi lao ®éng trong biªn chÕ ®éi: Khi thi c«ng c«ng tr×nh, ®éi tr­ëng sÏ lµm hîp ®ång giao kho¸n víi c¸c tæ trong ®éi. Trong hîp ®ång giao kho¸n ghi râ ®¹i diÖn bªn giao, bªn nhËn, h¹ng môc c«ng tr×nh ®­îc giao, khèi l­îng vµ ®¬n gi¸ kho¸n gän. C¨n cø vµo hîp ®ång ®ã, c¸c tæ tù tæ chøc thi c«ng d­íi sù gi¸m s¸t cña nh©n viªn kü thuËt. Sau khi lµm c¸c hîp ®ång, c¸c tæ c«ng tr×nh tù thi c«ng. Trong qu¸ tr×nh ®ã tæ tr­ëng tù chÊm c«ng cho c¸c thµnh viªn trong tæ qua b¶ng chÊm c«ng. L­¬ng cho tæ tr­ëng lµ 30.000®/c«ng, c¸c c«ng thî lµ 25.000®/c«ng. C«ng ty x©y l¾p Hµ Nam §éi x©y dùng sè 1 Tæ 1 B¶ng chÊm c«ng Th¸ng 10 n¨m 2002 C«ng tr×nh: Tr­êng PTTH Lý Nh©n S T T Hä tªn Chøc vô Sè ngµy trong th¸ng Quy ra sè c«ng h­ëng 1 2 .. 31 l­¬ng thêi gian L­¬ng s¶n phÈm BH XH 1 Lª ThÞ Hµ Thî nÒ x x 27 2 Lª Thanh H¶i Thî x©y x x x 28 ............. Tæng 260 §éi tr­ëng Ng­êi chÊm c«ng Khi kÕt thóc c«ng viÖc, ®¹i diÖn tæ sÏ cïng ®éi tr­ëng lµm b¶n nghiÖm thu kÕt qu¶ kho¸n gän vµ th«ng qua b¶ng chÊm c«ng cña c¸c tæ, kÕ to¸n ®éi lËp b¶ng thanh to¸n l­¬ng cho c¸c tæ vµ tæ tr­ëng tù chia l­¬ng cho c¸c thµnh viªn trong tæ theo sè c«ng mµ hä lµm. Cuèi th¸ng kÕ to¸n ®éi tËp hîp c¸c hîp ®ång kho¸n gän vµ b¶ng chÊm c«ng ®Ó lËp b¶ng thanh to¸n l­¬ng vµ BHXH cho c«ng nh©n trùc tiÕp thi c«ng. C«ng ty x©y l¾p Hµ Nam §éi x©y dùng sè 1 B¶ng thanh to¸n tiÒn l­¬ng th¸ng 10/2002 §éi x©y dùng sè 1 C«ng tr×nh: Tr­êng PTTH Lý Nh©n SèTT Hä vµ tªn Bé phËn Tæng l­¬ng C¸c kho¶n khÊu trõ 6% Cßn l¹i 1 Lª Thanh H¶i Tæ 1 6.630.000 3.977.800 2.652.200 2 Lª H¶i Nam Tæ 2 3 TrÇn V¨n Nam Tæ 3 .................. Tæng 27.384.000 - §èi víi lao ®éng thuª ngoµi: Do khèi l­îng c«ng viÖc lín cÇn nhiÒu nh©n c«ng nªn khi thi c«ng cÇn thuª ngoµi lao ®éng t¹i ®Þa bµn c«ng tr×nh. ViÖc thuª ngoµi nh©n c«ng sÏ lµm gi¶m bít chi phÝ di chuyÓn lao ®éng vµ chi phÝ sinh ho¹t cña c«ng nh©n. §éi tr­ëng c«ng tr×nh cïng víi c¸c tæ tr­ëng qu¶n lý ®éi ngò nh©n c«ng nµy vµ tr¶ l­¬ng theo h×nh thøc kho¸n gän. §©y chÝnh lµ h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm. Møc kho¸n ®Þnh møc dùa trªn ®Þnh møc kho¸n cña tõng phÇn viÖc. C¨n cø vµo khèi l­îng c«ng viÖc c¸c tæ tr­ëng c¸c ®éi sÏ lËp hîp ®ång thuª m­ín nh©n c«ng, giao kho¸n khèi l­îng c«ng viÖc cÇn ph¶i hoµn thµnh cho ng­êi ®¹i diÖn cña nhãm nh©n c«ng ®ã. Sau khi c«ng viÖc hoµn thµnh vµ lËp biªn b¶n nghiÖm thu, kÕ to¸n ®éi lËp b¶ng thanh to¸n nh©n c«ng thuª ngoµi. C«ng ty x©y l¾p Hµ Nam §éi x©y dùng sè 1 B¶ng thanh to¸n l­¬ng thî thuª ngoµi Th¸ng 10/2002 C«ng tr×nh: TR­êng PTTH Lý Nh©n STT Chøng tõ Néi dung Sè tiÒn (®ång) Ký nhËn SH NT 1 Thanh to¸n tiÒn c«ng cho «ng B×nh 500.000 2 Thanh to¸n tiÒn c«ng cho chÞ Thanh 400.000 ........................... Tæng 4.250.000 C¨n cø vµo c¸c chøng tõ gèc nh­ B¶ng chÊm c«ng, B¶ng thanh to¸n l­¬ng nh©n c«ng trùc tiÕp vµ nh©n c«ng thuª ngoµi mµ kÕ to¸n ®éi göi lªn, kÕ to¸n kiÓm tra vµ ®Þnh kho¶n trªn chøng tõ ghi sæ. Tõ c¸c chøng tõ ghi sæ cuèi mçi th¸ng kÕ to¸n vµo sæ chi tiÕt, sæ c¸i TK 622 vµ c¸c tµi kho¶n kh¸c cã liªn quan. Chøng tõ ghi sæ Sè: 112 Ngµy 31 th¸ng 10 n¨m 2002 STT TrÝch yÕu TK §¦ Sè tiÒn Nî Cã 1 Chi phÝ NCTT c«ng tr×nh tr­êng PTTH Lý Nh©n 622 334 27.384.000 27.384.000 2 Chi phÝ nh©n c«ng thuª ngoµi c«ng tr×nh tr­êng PTTH Lý Nh©n th¸ng 10 622 111 4.250.000 4.250.000 Tæng 31.634.000 31.634.000 Sæ chi tiÕt chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Quý iv/2002 Tµi kho¶n 622-028: C«ng tr×nh tr­êng PTTH Lý Nh©n Chøng tõ DiÔn gi¶i TK §¦ Sè tiÒn SH NT Nî Cã D­ ®Çu kú 0 56 21/10 Tr¶ l­¬ng c«ng nh©n thuª ngoµi 111 4.250.000 57 29/10 Thanh to¸n l­¬ng c«ng nh©n trùc tiÕp thi c«ng 334 27384000 58 31/10 Céng ph¸t sinh th¸ng 10 31.634.000 ........................ 71 31/11 Céng ph¸t sinh th¸ng 11 50245000 .................... 79 31/12 Céng ph¸t sinh th¸ng 12 90780000 80 31/12 KÕt chuyÓn chi phÝ NCTT Quý IV/2002 154 172659000 Tæng ph¸t sinh 172.659.000 172659000 D­ cuèi kú 0 (Sè liÖu tõ sæ chi tiÕt chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp c«ng tr×nh tr­êng PTTH Lý Nh©n)  Së x©y dùng Hµ Nam C«ng ty x©y l¾p Hµ Nam Sæ c¸i (TrÝch sè liÖu tõ sæ c¸i TK622 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cña C«ng ty) CTGS DiÔn gi¶i TK §¦ Sè tiÒn SH NT Nî Cã D­ ®Çu kú 0 218 31/10 Chi phÝ NCTT c«ng tr×nh tr­êng Lý Nh©n th¸ng 10 111 31.634.000 230 31/10 Chi phÝ NCTT c«ng tr×nh B­u ®iÖn tØnh th¸ng 10 111 60.589.000 .......................... 400 31/12 KÕt chuyÓn CPNCTT c«ng tr×nh tr­êng PTTH Lý Nh©n quý IV 154 172.659.000 401 31/12 KÕt chuyÓn CPNCTT c«ng tr×nh B­u ®iÖn tØnh quý IV 154 378.560.000 ........................... Tæng ph¸t sinh 5.123.560.000 5.123.560.000 D­ cuèi kú 0 3.3. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh ë ®éi gåm tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng cña nh©n viªn qu¶n lý ®éi, chi phÝ c«ng cô s¶n xuÊt, chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh vµ c¸c chi phÝ kh¸c... - Víi nh©n viªn qu¶n lý ®éi: C¨n cø vµo b¶ng chÊm c«ng hµng th¸ng, kÕ to¸n ®éi tÝnh ra sè tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ cho nh©n viªn qu¶n lý ®éi. Sau ®ã lËp b¶ng thanh to¸n l­¬ng vµ b¶ng tæng hîp l­¬ng cho nh©n viªn qu¶n lý ®éi. Chi phÝ nµy ®­îc h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n 6271. - Víi chi phÝ c«ng cô dông cô s¶n xuÊt nh­ c«ng cô b¶o d­ìng, m¸y mãc thiÕt bÞ, vËt t­ phôc vô qu¶n lý c«ng tr×nh... ®­îc tiÕn hµnh gièng nh­ h¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. Toµn bé chi phÝ nµy ®­îc h¹ch to¸n trªn tµi kho¶n 6273. - Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh dïng trong v¨n phßng ®éi gåm nhµ cöa, kho tµng... c¨n cø vµo tû lÖ quy ®Þnh, kÕ to¸n ®éi lËp b¶ng khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh vµ göi cho phßng kÕ to¸n. Chi phÝ nµy ®­îc theo dâi qua tµi kho¶n 6274. - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn ®­îc theo dâi qua tµi kho¶n 6277 vµ 6278 gåm c¸c kho¶n chi tr¶ dÞch vô thuª ngoµi nh­: ®iÖn, n­íc, ®iÖn tho¹i, chi tiÕp kh¸ch...kÕ to¸n ®éi lËp b¶ng kª c¸c lo¹i chi phÝ nµy theo tõng néi dung chi phÝ. B¶ng kª chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn Th¸ng 10/2002 Sè TT Néi dung Sè tiÒn Chi l¾p m¸y ®iÖn tho¹i 525.000 Chi tiÕp kh¸ch 400.000 Chi tiÒn ®iÖn 600.000 ................. Tæng 5.335.000 Sau khi ®· x¸c ®Þnh xong c¸c lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt chung, kÕ to¸n tËp hîp l¹i råi ph©n bæ cho c¸c c«ng tr×nh mµ ®éi tham gia thi c«ng. T¹i c«ng ty x©y l¾p Hµ Nam chi phÝ s¶n xuÊt chung ph©n bæ theo c«ng thøc sau: Chi phÝ s¶n xuÊt chung ph©n bæ cho c«ng tr×nh i do ®éi j thi c«ng Tæng CPSX chung cña ®éi j Chi phÝ NCTT thi c«ng c«ng tr×nh j = x Tæng CPNCTT ®éi j Trong th¸ng 10, ®éi x©y dùng sè 1 tham gia thi c«ng hai c«ng tr×nh lµ c«ng tr×nh x©y dùng B­u ®iÖn tØnh vµ x©y dùng c«ng tr×nh tr­êng PTTH Lý Nh©n. Tæng chi phÝ s¶n xuÊt chung cña ®éi trong th¸ng 10 lµ 28.356.900 + Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp thi c«ng c«ng tr×nh tr­êng PTTH Lý Nh©n lµ 31.634.000®ång. + Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp thi c«ng c«ng tr×nh B­u ®iÖn tØnh lµ 60.589.000®ång. Chi phÝ s¶n xuÊt 28.356.900 chung c«ng tr×nh = x 31.634.000 = 9.726.881 tr­êng Lý Nh©n 92.223.000 Dùa theo tiªu thøc ph©n bæ nh­ trªn, kÕ to¸n tÝnh ra chi phÝ s¶n xuÊt chung cho tõng kho¶n môc vµ lËp mét b¶ng chi phÝ s¶n xuÊt chung cña ®éi ph©n bæ cho c¸c c«ng tr×nh ®éi tham gia thi c«ng. B¶ng tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung th¸ng 10 §éi x©y dùng sè 1 C«ng tr×nh: Tr­êng PTTH Lý Nh©n Chøng tõ DiÔn gi¶i TK ®èi øng Sè tiÒn SH NT Chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý ®éi 334 Chi phÝ c«ng cô dông cô 153 Chi phÝ khÊu hao TSC§ 214 Chi phÝ kh¸c 111 Tæng 9.726.881 KÕ to¸n C«ng ty c¨n cø vµo c¸c chøng tõ gèc vµ c¸c b¶ng kª vµo chøng tõ ghi sæ, sæ chi tiÕt, sæ c¸i tµi kho¶n 627 vµ c¸c sæ chi tiÕt cã liªn quan. Chøng tõ ghi sæ Sè 256 Ngµy 31/12/2002 STT DiÔn gi¶i TK§¦ Sè tiÒn Nî Cã 1 Chi phÝ s¶n xuÊt chung c«ng tr­êng tr­êng PTTH Lý Nh©n 627 111 9.726.881 9.726.881 Tæng 9.726.881 9.726.881 Sæ chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt chung Quý IV/2002 Tµi kho¶n 627-028: C«ng tr×nh tr­êng PTTH Lý Nh©n Chøng tõ DiÔn gi¶i TK§¦ Sè tiÒn SH NT Nî Cã D­ ®Çu kú 4/10 Chi phÝ thuª m¸y thi c«ng 111 500.000 12/10 Tr¶ tiÒn thuª nh©n c«ng ch¹y m¸y thi c«ng 111 1.300.000 20/10 Tr¶ tiÒn ®iÖn 111 1.536.000 ............................. 31/10 Céng ph¸t sinh th¸ng 10 9.726.881 ................................ 31/11 Céng ph¸t sinh th¸ng 11 15.270.500 ................................... 31/12 Céng ph¸t sinh th¸ng 12 45.685.895 31/12 KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung quý IV/2002 154 70.683.276 Céng ph¸t sinh 70.683.276 70.683.276 D­ cuèi kú 0 Sæ c¸i TK 627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung Chøng tõ DiÔn gi¶i TK§¦ Sè tiÒn SH NT Nî Cã D­ dÇu kú 0 261 31/10 Chi phÝ SX chung thuª m¸y thi c«ng tr­êng PTTH Lý Nh©n 111 5.600.000 262 31/10 Chi phÝ SX Chung ph©n bæ cho c«ng tr×nh tr­êng Lý Nh©n 111 9.276.881 263 31/10 Chi phÝ SX chung m¸y thi c«ng c«ng tr×nh B­u ®iÖn tØnh 111 20.356.025 264 31/10 Chi phÝ SX chung ph©n bæ cho c«ng tr×nh B­u ®iÖn tØnh 111 15.268.110 ....................... 455 31/12 KÕt chuyÓn chi phÝ sx chung c«ng tr×nh tr­êng PTTH Lý Nh©n 154 70.683.276 456 31/12 KÕt chuyÓn chi phÝ sx chung c«ng tr×nh B­u ®iÖn tØnh 154 102.500.000 ........................... Tæng ph¸t sinh 2.523.456.000 2.523.456.000 D­ cuèi kú 0 3.4. H¹ch to¸n thiÖt h¹i trong s¶n xuÊt. C¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt nãi chung vµ doanh nghiÖp x©y l¾p nãi riªng ®Òu kh«ng tr¸nh ®­îc nh÷ng thiÖt h¹i trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. H¹ch to¸n chÝnh x¸c gi¸ trÞ thiÖt h¹i trong s¶n xuÊt võa gióp ®¸nh gi¸ ®óng thùc tr¹ng cña doanh nghiÖp, võa t×m ra c¸c nguyªn nh©n g©y gi¶m lîi nhuËn cña doanh nghiÖp ®Ó tõ ®ã cã thÓ tr¸nh ®­îc. ThiÖt h¹i trong s¶n xuÊt x©y l¾p bao gåm thiÖt h¹i do s¶n phÈm háng vµ thiÖt h¹i do ngõng s¶n xuÊt. - ThiÖt h¹i do s¶n phÈm háng: Trong x©y l¾p th«ng th­êng kh«ng cã s¶n phÈm háng mµ chØ cã c¸c cÊu kiÖn x©y l¾p lµm sai thiÕt kÕ, kh«ng ®¶m b¶o tiªu chuÈn chÊt l­îng, kh«ng ®­îc bªn giao thÇu nghiÖm thu. Nh÷ng háng hãc, sai sãt nµy buéc doanh nghiÖp ph¶i chi phÝ thªm nguyªn vËt liÖu, nh©n c«ng, m¸y thi c«ng... ®Ó ®Ëp ®i lµm l¹i hoÆc söa ch÷a l¹i cho ®¹t yªu cÇu nghiÖm thu. - ThiÖt h¹i do ngõng s¶n xuÊt: Do c¸c nguyªn nh©n vÒ thêi tiÕt, do kh«ng cung øng ®ñ vÒ vËt t­, nh©n c«ng, do bªn chñ ®Çu t­ chËm gi¶i phãng mÆt b»ng x©y dùng. T¹i C«ng ty x©y l¾p Hµ Nam, khi x¶y ra thiÖt h¹i trong s¶n xuÊt, tuú vµo tõng tr­êng hîp cô thÓ kÕ to¸n h¹ch to¸n nh­ sau: * Tµi kho¶n sö dông ®Ó h¹ch to¸n thiÖt h¹i trong x©y l¾p lµ TK 1381: Xö lý gi¸ trÞ thiÖt h¹i. + NÕu thiÖt h¹i do C«ng ty x©y l¾p g©y ra: Nî TK 111, 152: Gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi. Nî TK 138 (1388), 334: Gi¸ trÞ c¸ nh©n ph¶i båi th­êng. Nî TK 821: Gi¸ trÞ tÝnh vµo chi phÝ bÊt th­êng. Nî TK 415: ThiÖt h¹i tÝnh vµo dù phßng. Cã TK 1381: Xö lý gi¸ trÞ thiÖt h¹i. + NÕu do chñ ®Çu t­ yªu cÇu vµ chÞu båi th­êng: Nî TK 111, 152: Gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi. Nî TK 131: Gi¸ trÞ chñ ®Çu t­ ®ång ý båi th­êng. Cã TK 138 (1381 hoÆc TK 1421, 627): Xö lý gi¸ trÞ thiÖt h¹i. Khi ph¸t hiÖn cã sai háng, bªn chñ ®Çu t­ cïng chñ nhiÖm c«ng tr×nh lËp Biªn b¶n xö lý gi¸ trÞ thiÖt h¹i. Cuèi th¸ng c¨n cø vµo biªn b¶n nghiÖm thu c«ng tr×nh vµ biªn b¶n xö lý gi¸ trÞ thiÖt h¹i, biªn b¶n kiÓm kª gi¸ trÞ s¶n l­îng dë dang... kÕ to¸n C«ng ty vµo sæ c¸i Tk 138 vµ c¸c sæ c¸i kh¸c cã liªn quan. Sæ c¸i Tµi kho¶n 138 Chøng tõ DiÔn gi¶i TK§U Sè tiÒn SH NT Nî Cã D­ ®Çu kú Ph¸t sinh trong kú D­ cuèi kú 4. Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú. 4.1. Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt. §Þnh kú, kÕ to¸n tæng hîp tiÕn hµnh tÝnh gi¸ thµnh khèi l­îng x©y l¾p hoµn thµnh. C¸c chi phÝ s¶n xuÊt ®­îc tËp hîp ë phÇn trªn sÏ ®­îc kÕt chuyÓn vµo bªn nî TK 154 - chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang. C¨n cø vµo c¸c chøng tõ gèc vµ c¸c b¶ng chÊm c«ng, b¶ng thanh to¸n l­¬ng, b¶ng tæng hîp xuÊt vËt t­, b¶ng tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung, kÕ to¸n ghi sæ chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt cña tõng th¸ng cho c«ng tr×nh. C¸c sæ chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt cña tõng th¸ng lµ c¬ së ®Ó kÕ to¸n lËp b¶ng tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt cho tõng quý chi tiÕt cho tõng c«ng tr×nh vµ cho tÊt c¶ c¸c c«ng tr×nh. B¶ng tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt C«ng tr×nh: Tr­êng PTTH Lý Nh©n Th¸ng Chi phÝ NVL trùc tiÕp Chi phÝ NCTT Chi phÝ SXC Tæng Th¸ng 10 200.500.000 31.634.000 9.726.881 241.860.881 Th¸ng 11 118.000.000 50.245.000 15.270.500 183.515.500 Th¸ng 12 105.200.000 90.780.000 45.685.895 151.665.895 Tæng 423.700.000 172.659.000 70.683.276 667.042.276 B¶ng tæng hîp chi phÝ n¨m 2002 STT Tªn c«ng tr×nh Sè d­ Chi phÝ trong n¨m §Çu kú Cuèi kú 621 622 627 Tæng 1. 2. 3. Tr­êng Lý Nh©n B­u ®iÖn Nhµ v¨n ho¸ ............ Céng 4.2. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang. Doanh nghiÖp nµo còng vËy, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lu«n ®­îc diÔn ra liªn tôc vµ xen kÏ nhau, nªn ë cuèi mçi kú (th¸ng, quý, n¨m) ®Òu cã khèi l­îng s¶n phÈm dë dang. XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm riªng cã cña m×nh, c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh x©y l¾p th­êng cã gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú rÊt lín. Tuy nhiªn viÖc ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c gi¸ trÞ s¶n phÈm cuèi cïng lµ rÊt phøc t¹p, khã cã thÓ thùc hiÖn chÝnh x¸c mét c¸ch tuyÖt ®èi. V× vËy nhiÖm vô cña phßng kÕ to¸n lµ c¨n cø vµo t×nh h×nh cô thÓ cña C«ng ty ®Ó lùa chän ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm cuèi kú thÝch hîp. T¹i c«ng ty x©y l¾p Hµ Nam, viÖc kiÓm tra ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang ®­îc tiÕn hµnh vµo cuèi n¨m tµi chÝnh vµ cã sù tham gia cña Gi¸m ®èc, phßng tµi vô, c¸c phßng ban kh¸c vµ c¸c ®éi tr­ëng x©y dùng. S¶n phÈm dë dang ®­îc coi lµ s¶n phÈm ch­a hoµn thµnh bµn giao cho chñ ®Çu t­. §èi víi mét sè c«ng tr×nh cã gi¸ trÞ lín, chñ ®Çu t­ vµ c«ng ty cã thÓ thèng nhÊt nghiÖm thu theo ®iÓm dõng kü thuËt cña tõng h¹ng môc c«ng tr×nh ®Ó thanh to¸n. V× vËy, s¶n phÈm dë dang còng cã thÓ lµ mét phÇn cña mét h¹ng môc c«ng tr×nh ch­a hoµn thµnh bµn giao. Khi lËp b¸o c¸o quyÕt to¸n quý, n¨m b¾t buéc ph¶i kiÓm kª ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ c¸c c«ng tr×nh x©y l¾p cßn dë dang vµ lËp "B¶ng kiÓm kª gi¸ trÞ s¶n l­îng dë dang" cã mÉu nh­ sau: Së x©y dùng Hµ Nam C«ng ty x©y l¾p Hµ Nam Hµ Nam, ngµy 31 th¸ng 12 n¨m 2002 Biªn b¶n kiÓm kª gi¸ trÞ s¶n l­îng dë dang C«ng tr×nh: Tr­êng PTTH Lý Nh©n Thµnh phÇn gåm: 1. ¤ng Mai V¨n Ch­ - Gi¸m ®èc. 2. ¤ng NguyÔn ThÕ ChiÕn - Tr­ëng phßng KHDT. 3. ¤ng NguyÔn V¨n Hïng - Tr­ëng phßng Tµi vô. 4. ¤ng NguyÔn Quang Huy - §éi tr­ëng thi c«ng. Cïng nhau kiÓm kª x¸c nhËn gi¸ trÞ s¶n l­îng dë dang c«ng tr×nh Tr¹m Lao Hµ Nam ®Õn ngµy 31/12/2002 lµ 539.584.000 ®ång (n¨m tr¨m ba m­¬i chÝn triÖu n¨m tr¨m t¸m m­¬i t­ ngh×n ®ång ch½n). Trong ®ã gi¸ trÞ c¸c h¹ng môc ®¶m b¶o lµ: - TÇng 1: 370.042.000 - TÇng 2: 169.542.000 Tæng céng: 539.584.000 Biªn b¶n nµy ®­îc lËp thµnh 3 b¶n cã gi¸ trÞ nh­ nhau, tÊt c¶ ®· thèng nhÊt ký. Gi¸m ®èc Tr­ëng phßng KHDT Tr­ëng phßng Tµi vô §éi thi c«ng Chi phÝ thùc tÕ trong kú: 667.042.276 Gi¸ trÞ c«ng tr×nh hoµn thµnh bµn giao: 539.584.000 Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú: 667.042.276 - 539.584.000 = 127.458.276 B. TÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty x©y l¾p Hµ Nam. 1. §èi t­îng vµ ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh t¹i c«ng ty. §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña C«ng ty X©y l¾p Hµ Nam ®­îc x¸c ®Þnh dùa trªn c¬ së ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt nªn gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc tÝnh cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. §èi víi c¸c ®¬n ®Æt hµng th× toµn bé chi phÝ liªn quan tíi qu¸ tr×nh thi c«ng l¾p ®Æt ®¬n ®Æt hµng ®ã ®Òu ®­îc tËp hîp theo ®¬n ®Æt hµng. Khi hoµn thµnh, gi¸ thµnh thùc tÕ cña ®¬n ®Æt hµng chÝnh lµ sè chi phÝ tËp hîp theo ®¬n ®Æt hµng. T¹i C«ng ty, viÖc thanh to¸n s¶n phÈm x©y dùng hoµn thµnh lµ theo ®iÓm dõng kü thuËt, kú tÝnh gi¸ thµnh lµ h¹ng môc c«ng tr×nh hoµn thµnh theo quý. §©y lµ ph­¬ng ph¸p gi¶n ®¬n ®Ó tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi ®Æc thï s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty. C«ng thøc tÝnh gi¸ thµnh: Z = D ®k + C ps - D ck. Trong ®ã: Z : lµ gi¸ thµnh thùc tÕ cña c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. D ®k: lµ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang ®Çu kú. C ps: lµ tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú. D ck: lµ chi phÝ s¶n xuÊt kh dë d¹ng cuèi kú. 2. H¹ch to¸n chi tiÕt gi¸ thµnh. KÕ to¸n tËp hîp c¸c chøng tõ ®Ó lËp c¸c chøng tõ ghi sæ thùc hiÖn bót to¸n kÕt chuyÓn chi phÝ vÒ TK 154, vµo sæ c¸i TK 154 - chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang vµ lËp b¶ng tÝnh gi¸ thµnh c«ng tr×nh x©y l¾p hoµn thµnh. Chøng tõ ghi sæ Sè 430 Ngµy 31 th¸ng 12 n¨m 2002 STT DiÔn gi¶i TK§¦ Sè tiÒn Nî Cã KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp chi phÝ thi c«ng c«ng tr×nh tr­êng PTTH Lý Nh©n. 154 621 423.700.000 423.700.000 Tæng 423.700.000 423.700.000 Chøng tõ ghi sæ Sè 431 Ngµy 31 th¸ng 12 n¨m 2002 STT DiÔn gi¶i TK§¦ Sè tiÒn Nî Cã KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp c«ng tr×nh tr­êng PTTH Lý Nh©n. 154 622 172.659.000 172.659.000 Tæng 172.659.000 172.659.000 Chøng tõ ghi sæ Sè 432 Ngµy 31 th¸ng 12 n¨m 2002 STT DiÔn gi¶i TK§¦ Sè tiÒn Nî Cã KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung c«ng tr×nh tr­êng PTTH lý Nh©n. 154 627 70.683.276 70.683.276 Tæng 70.683.276 70.683.276 Chøng tõ ghi sæ Sè 434 Ngµy 31 th¸ng 12 n¨m 2002 STT DiÔn gi¶i TK§¦ Sè tiÒn Nî Cã Bµn giao h¹ng môc c«ng tr×nh tr­êng PTTH Lý Nh©n quý IV/2002 hoµn thµnh 632 154 539.584.000 539.584.000 Tæng 539.584.000 539.584.000 Sæ c¸i Tµi kho¶n 154 - CPSXKDD CTGS DiÔn gi¶i TK §¦ Sè tiÒn SH NT Nî Cã D­ ®Çu kú 4.756.123.000 430 31/12 CPNVLTT c«ng tr×nh Lý Nh©n quý IV/2002 621 423.700.000 431 31/12 CPNCTT c«ng tr×nh Lý Nh©n quý IV/2002 622 172.659.000 432 31/12 CPSXC c«ng tr×nh Lý Nh©n quý IV/2002 627 70.683.276 434 31/12 Bµn giao h¹ng môc c«ng tr×nh Lý Nh©n hoµn thµnh 632 539.584.000 435 31/12 CPNVLTT c«ng tr×nh b­u ®iÖn tØnh quý IV/2002 621 914.520.000 436 31/12 CPNCTT c«ng tr×nh b­u ®iÖn tØnh quý IV/2002 622 378.560.000 437 31/12 CPSXC c«ng tr×nh b­u ®iÖn tØnh quý IV/2002 627 102.500.000 438 31/12 Bµn giao h¹ng môc c«ng tr×nh b­u ®iÖn tØnh quý IV/2002 632 968.756.000 ........................ Céng ph¸t sinh 24.935.256.000 27.249.000.000 D­ cuèi kú 2.442.379.000 Môc ®Ých cña kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ x¸c ®Þnh ®óng, chÝnh x¸c gi¸ thµnh s¶n phÈm nªn c«ng ty ®· lùa chän cho m×nh mét ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh phï hîp. Theo ph­¬ng ph¸p ®ã cuèi quý c¸c c¸n bé kü thuËt, chñ nhiÖm c«ng tr×nh x¸c ®Þnh phÇn viÖc hoµn thµnh vµ dë dang cuèi quý. Khèi l­îng x©y l¾p dë dang cuèi quý lµ khèi l­îng x©y l¾p ch­a ®¹t ®Õn ®iÓm dõng kü thuËt hîp lý theo quy ®Þnh vµ x¸c ®Þnh khèi l­îng x©y l¾p dë dang nh­ trªn ®· tr×nh bµy. Sau khi ®· x¸c ®Þnh ®­îc phÇn viÖc ®· vµ ch­a hoµn thµnh, kÕt qu¶ sÏ ®­îc göi vÒ phßng tµi vô. C¨n cø vµo b¶ng kiÓm kª khèi l­îng x©y l¾p hoµn thµnh trong quý vµ tæng chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh trong kú, kÕ to¸n tÝnh ra chi phÝ dë dang cuèi kú. Tõ ®ã kÕ to¸n lËp b¶ng tÝnh gi¸ thµnh c«ng tr×nh x©y l¾p hoµn thµnh n¨m 2002. ThÎ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p Th¸ng 12 n¨m 2002 Tªn s¶n phÈm: C«ng tr×nh tr­êng PTTH Lý Nh©n ChØ tiªu Tæng sè tiÒn Chia ra theo kho¶n môc NVLTT NCTT SXC 1 2 3 4 5 1. Chi phÝ SXKD dë dang ®Çu kú 2. Chi phÝ SXKD ph¸t sinh trong kú 3. Gi¸ thµnh s¶n phÈm, dÞch vô trong kú 4. Chi phÝ SXKD dë dang cuèi kú 0 667.042.276 539.584.000 127.458.276 423.700.000 342.739.507 80.960.493 172.659.000 139.677.360 32.991.640 70.683.276 57.177.133 13.506.143 PhÇn II Gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c«ng t¸c chi phÝ s¶n xuÊt Vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty X©y l¾p Hµ Nam. I. §¸nh gi¸ chung vÒ c«ng t¸c chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty x©y l¾p Hµ Nam. C«ng ty x©y l¾p Hµ Nam kÓ tõ khi thµnh lËp ®Õn nay lµ ®· h¬n ba m­¬i n¨m víi sù nç lùc cña toµn thÓ c¸n bé c«ng nh©n viªn vµ cña ban l·nh ®¹o, C«ng ty ®· v­ît qua ®­îc nh÷ng khã kh¨n, lín m¹nh c¶ vÒ quy m« vµ chÊt l­îng s¶n xuÊt. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, C«ng ty ®· cã nhiÒu ®æi míi trong c«ng t¸c qu¶n lý ®Ó cã h­íng ®i ®óng, phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. C«ng ty lu«n t×m c¸ch më réng quy m« kinh doanh s¶n xuÊt b»ng c¸ch t×m kiÕm, ký kÕt hîp ®ång víi c¸c ®¬n vÞ cã nhu cÇu l¾p ®Æt, x©y dùng... gãp phÇn t¹o c«ng ¨n viÖc lµm t¨ng thu nhËp cho c¸n bé c«ng nh©n viªn, t¨ng tÝch luü cho C«ng ty vµ nép ng©n s¸ch Nhµ n­íc. §Ó cã thÓ nhËn thÇu c«ng tr×nh C«ng ty thùc hiÖn c¬ chÕ ®Êu thÇu x©y l¾p. Tuú theo quy m« tÝnh chÊt cña tõng c«ng tr×nh mµ C«ng ty cã thÓ ®Êu thÇu toµn bé c«ng tr×nh hoÆc tõng h¹ng môc c«ng tr×nh. §èi víi mçi dù ¸n, C«ng ty ®Òu lËp hå s¬ dù thÇu lËp ra dù ¸n tèi ­u ®Ó giµnh thÇu cho c«ng ty. C¨n cø vµo dù to¸n cña tõng c«ng tr×nh, C«ng ty ®­a ra ®­îc kÕ ho¹ch theo dâi gi¸m s¸t l­îng vËt t­, nh©n c«ng sö dông, kÞp thêi cã c¸c biÖn ph¸p lµm gi¶m chi phÝ tiªu hao mµ vÉn ®¶m b¶o chÊt l­îng c«ng tr×nh, nh»m môc ®Ých tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Cã thÓ nãi C«ng ty ngµy cµng kh¼ng ®Þnh chç ®øng cña m×nh trong ngµnh x©y dùng nãi riªng vµ trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña c¶ n­íc nãi chung lµ do sù nç lùc cña C«ng ty trªn c¸c khÝa c¹nh sau: 1. ¦u ®iÓm: * Bé m¸y qu¶n lý doanh nghiÖp: C«ng ty ®· x©y dùng mét bé m¸y qu¶n lý gän nhÑ, hiÖu qu¶ víi chÕ ®é kiªm nhiÖm gi÷a vÞ trÝ qu¶n lý víi c¸c tæ tr­ëng x©y dùng. §iÒu nµy cho phÐp bé m¸y qu¶n lý cña c«ng ty cã thÓ tiÕp cËn víi t×nh h×nh thùc tÕ t¹i c¸c c«ng tr­êng x©y dùng, nhê ®ã kiÓm so¸t mét c¸ch cã hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh. * Tæ chøc s¶n xuÊt: HÖ thèng c¸c phßng ban chøc n¨ng cña C«ng ty cè vÊn mét c¸ch cã hiÖu qu¶ cho cÊp qu¶n lý cao nhÊt vÒ c¸c mÆt s¶n xuÊt kinh doanh víi viÖc ¸p dông c¬ chÕ kho¸n tíi tõng ®éi x©y dùng. C«ng ty ®· t¹o ®­îc ý thøc tr¸ch nhiÖm trong s¶n xuÊt tíi tõng ng­êi lao ®éng nhê ®ã chi phÝ cña c«ng ty ®­îc sö dông mét c¸ch cã hiÖu qu¶ h¬n. * Bé m¸y kÕ to¸n: Bé m¸y kÕ to¸n cña c«ng ty ®­îc tæ chøc t­¬ng ®èi hoµn chØnh chÆt chÏ, quy tr×nh lµm viÖc khoa häc víi ®éi ngò kÕ to¸n cã n¨ng lùc, n¾m v÷ng chÕ ®é, nhiÖt t×nh trong c«ng viÖc... l¹i ®­îc bè trÝ hîp lý phï hîp víi tr×nh ®é kh¶ n¨ng cña mçi ng­êi t¹o ®iÒu kiÖn n©ng cao tr¸ch nhiÖm ®­îc giao ®ång thêi cã tinh thÇn t­¬ng trî lÉn nhau gióp cho c«ng t¸c kÕ to¸n ®­îc chuyªn m«n ho¸, mçi c¸ nh©n ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng, n¨ng lùc cña m×nh. V× thÕ mµ viÖc h¹ch to¸n néi bé cã hiÖu qu¶, gãp phÇn ®¾c lùc cho c«ng t¸c qu¶n lý cña c«ng ty. * HÖ thèng chøng tõ kÕ to¸n vµ ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n: HÖ thèng chøng tõ h¹ch to¸n ban ®Çu cña c«ng ty ®­îc tæ chøc hîp ph¸p, hîp lÖ, ®Çy ®ñ, tu©n thñ mét c¸ch chÆt chÏ c¸c nguyªn t¾c vÒ chÕ ®é chøng tõ kÕ to¸n. Ngoµi ra, cßn sö dông mét sè lo¹i chøng tõ ®Æc thï, c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh t¹i c«ng ty ®Òu cã chøng tõ hîp lÖ. Nhê ®ã c«ng ty ®· kiÓm so¸t tèt c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh t¹i c«ng tr­êng ®¶m b¶o c¸c nghiÖp vô ghi trªn sæ ®Òu ph¶n ¸nh c¸c kho¶n chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh t¹i c«ng tr­êng. Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc ¸p dông t¹i c«ng ty lµ ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ trùc tiÕp. V× vËy, viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t­¬ng ®èi dÔ dµng vµ chÝnh x¸c ®¶m b¶o cung cÊp th«ng tin kÕ to¸n kÞp thêi cho bé phËn qu¶n lý. *VÒ h×nh thøc sæ kÕ to¸n: C«ng ty x©y l¾p Hµ Nam lµ mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh võa, do vËy viÖc sö dông h×nh thøc sæ chøng tõ ghi sæ lµ rÊt phï hîp víi lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy. KÕt cÊu sæ s¸ch ®¬n gi¶n, dÔ ghi chÐp phï hîp víi ®iÒu kiÖn lao ®éng thñ c«ng vµ ¸p dông kÕ to¸n m¸y . * VÒ c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm: §¸nh gi¸ ®óng møc tÇm quan träng cña phÇn hµnh kÕ to¸n nµy, viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cña c«ng ty ®­îc tiÕn hµnh theo tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh trong tõng kú râ rµng, cô thÓ ®ång thêi ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm còng ®­îc x¸c ®Þnh phï hîp víi ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh. - VÒ nguyªn vËt liÖu: c¸c ®éi tù lËp kÕ ho¹ch mua s¾m vËt t­ vµ theo dâi qua phiÕu nhËp kho, phiÕu xuÊt kho, sæ chi tiÕt vËt t­. Víi mét sè c«ng tr×nh ë gÇn th× vËt t­ cã thÓ xuÊt tõ kho cña C«ng ty vµ ®­a tíi tËn ch©n c«ng tr×nh, nh­ng víi c«ng tr×nh ë xa th× c¸c ®éi tù mua s¾m vµ b¶o qu¶n t¹i kho cña c«ng tr­êng. §©y chÝnh lµ ­u ®iÓm cña c¬ chÕ kho¸n gän trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p. C¸c chøng tõ ®­îc göi tõ ®éi lªn gióp kÕ to¸n C«ng ty cã thÓ theo dâi ®­îc møc hao phÝ vËt t­, ®Þnh møc vËt t­ vµ tiªu chuÈn kü thuËt cña vËt t­ mçi c«ng tr×nh mét c¸ch dÔ dµng, cã hÖ thèng. - VÒ nh©n c«ng: Chi phÝ nh©n c«ng ®­îc h¹ch to¸n t­¬ng ®èi dÔ dµng ®¶m b¶o nguyªn t¾c h­ëng theo lao ®éng. Nh©n c«ng ®­îc sö dông hîp lý, n¨ng suÊt lao ®éng cao. KÕ to¸n C«ng ty cã thÓ theo dâi lao ®éng qua c¸c b¶ng chÊm c«ng, c¸c hîp ®ång kho¸n mµ ®éi göi lªn. - VÒ chi phÝ s¶n xuÊt chung: Còng ®­îc kÕ to¸n ®éi tËp hîp trªn c¸c b¶ng kª kÌm theo chøng tõ gèc gióp kÕ to¸n c«ng ty ph©n lo¹i chi phÝ ®­îc râ rµng. C«ng t¸c ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cã sù tham gia ®Çy ®ñ cña c¸c bé phËn liªn quan ®· ®¸nh gi¸ ®­îc t­¬ng ®èi chÝnh x¸c khèi l­îng x©y l¾p dë dang cuèi kú, nhê vËy tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh còng chÝnh x¸c h¬n. Nh­ vËy c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty ®· ®­îc thùc hiÖn râ rµng, ®Çy ®ñ, tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ chi phÝ s¶n xuÊt vµo gi¸ thµnh h¹ng môc c«ng tr×nh hoµn thµnh, phôc vô h÷u hiÖu cho c«ng t¸c qu¶n lý. 2. Nh÷ng tån t¹i: Bªn c¹nh nh÷ng ­u ®iÓm næi bËt trªn do ®Æc ®iÓm riªng cña ngµnh x©y l¾p, C«ng ty vÉn cßn mét sè khã kh¨n nhÊt ®Þnh trong viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. ViÖc ban hµnh chÕ ®é kÕ to¸n riªng cho c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p tõ ngµy 16/12/1998 vÉn ch­a kh¾c phôc ®­îc hÕt nh÷ng tån t¹i nµy. * VÒ tæ chøc vµ lu©n chuyÓn chøng tõ: §Þa bµn ho¹t ®éng cña C«ng ty rÊt réng. Tuy nhiªn t¹i c¸c c«ng tr×nh ®Òu cã c¸c nh©n viªn kÕ to¸n c«ng tr×nh lËp, thu nhËp vµ göi c¸c chøng tõ vÒ phßng kÕ to¸n cña C«ng ty theo tõng quý. Tuy nhiªn thùc tÕ viÖc giao nép chøng tõ cña c¸c nh©n viªn kÕ to¸n ®éi th­êng rÊt chËm trÔ g©y khã kh¨n cho c«ng t¸c h¹ch to¸n. Th«ng th­êng viÖc giao nép chøng tõ th­êng kÐo dµi qua mét kú. Khi cã sù hèi thóc cña phßng kÕ to¸n, c¸c kÕ to¸n ®éi th­êng giao nép tËp trung thµnh ®ît vµo cuèi kú lµm cho c«ng t¸c h¹ch to¸n rÊt vÊt v¶. §«i khi c¸c kÕ to¸n ®éi còng kh«ng tu©n thñ ®Çy ®ñ c¸c nguyªn t¾c vÒ chÕ ®é tæ chøc chøng tõ kÕ to¸n. VÝ dô: §¬n xin t¹m øng kh«ng cã b¶n hîp ®ång kÌm theo. §iÒu nµy c¶n trë viÖc ký duyÖt c¸c ®¬n xin t¹m øng lµm chËm trÔ qu¸ tr×nh thi c«ng. Ngoµi ra viÖc lËp dù to¸n tiÕn ®é thi c«ng còng kh«ng ®­îc c¸c ®éi tu©n thñ ®Çy ®ñ dÉn ®Õn kÕ ho¹ch tµi chÝnh cña C«ng ty lu«n bÞ thay ®æi. KÕ to¸n ng©n hµng th­êng ph¶i ®Õn Ng©n hµng ®Ó vay c¸c kho¶n chi bÊt th­êng t¹i c¸c c«ng tr×nh x©y dùng mµ kÕ ho¹ch tµi chÝnh kh«ng ph¶n ¸nh ®­îc do kh«ng cã dù to¸n thi c«ng. Nh÷ng tån t¹i trªn trong c«ng t¸c tæ chøc chøng tõ ®· g©y khã kh¨n kh«ng nhá cho c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n t¹i phßng kÕ to¸n cña C«ng ty ®«i khi kh«ng ph¶n ¸nh ®óng c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh trong kú. * VÒ hÖ thèng tµi kho¶n sö dông: HÖ thèng tµi kho¶n cña C«ng ty ¸p dông hiÖn nay theo ®óng chÕ ®é kÕ to¸n, tuy nhiªn trong c¸c tµi kho¶n chi phÝ, C«ng ty ®· h¹ch to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng (bao gåm chi phÝ khÊu hao TSC§, chi phÝ trÝch tr­íc söa ch÷a lín m¸y thi c«ng, chi phÝ nguyªn vËt liÖu ch¹y m¸y thi c«ng, l­¬ng c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y thi c«ng, chi phÝ thuª m¸y thi c«ng...) vµo chung tµi kho¶n 627 - chi phÝ s¶n xuÊt chung chø kh«ng h¹ch to¸n chi tiÕt vµo tµi kho¶n 623 - chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng. Theo chÕ ®é kÕ to¸n ban hµnh cho c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p: quyÕt ®Þnh sè 1864/1998/Q§/BTC ngµy 16/12/1998 th× ®· cã thªm tµi kho¶n 623 - chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng. Theo em C«ng ty nªn më tµi kho¶n nµy ®Ó theo dâi chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng ë c¸c c«ng tr­êng x©y dùng. Tµi kho¶n nµy gåm cã 6 tµi kho¶n cÊp 2: + 6231: Chi phÝ nh©n c«ng + 6232: Chi phÝ vËt liÖu + 6233: Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt + 6234: Chi phÝ khÊu hao m¸y thi c«ng + 6237: Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi + 6238: Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c Khi më tµi kho¶n nµy c«ng ty cã thÓ theo dâi chÆt chÏ vµ chÝnh x¸c h¬n nh÷ng chi phÝ vÒ m¸y thi c«ng ph¸t sinh t¹i c¸c c«ng tr×nh. Tõ ®ã tËp hîp vÒ c«ng ty ®Ó qu¶n lý. * VÒ c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ: Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña C«ng ty, nguyªn vËt liÖu chiÕm mét tû träng lín vµ lµ môc tiªu ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm nh­ng trªn thùc tÕ víi c¬ chÕ kho¸n gän, C«ng ty ®· cho c¸c ®éi x©y dùng tù mua s¾m vËt t­ cho ®éi m×nh. §©y lµ mét ­u ®iÓm nh­ng còng lµ nh­îc ®iÓm cña c¬ chÕ nµy. T¹i c¸c ®éi x©y dùng chØ cã c¸c chøng tõ nhËp xuÊt kho theo gi¸ mua thùc tÕ mua vÒ kh«ng cã sæ s¸ch theo dâi chÆt chÏ theo tõng danh ®iÓm vËt t­ cho tõng c«ng tr×nh. ViÖc kho¸n gän nµy dÔ g©y hiÖn t­îng mua b¸n kh«ng trung thùc vµ C«ng ty rÊt khã qu¶n lý. ViÖc qu¶n lý nh©n c«ng còng cßn nhiÒu khã kh¨n. Lùc l­îng lao ®éng thuª ngoµi lµ kh¸ nhiÒu nh­ng ch­a ®­îc qu¶n lý chÆt chÏ dÔ t¹o t×nh tr¹ng chÊm c«ng vµ tr¶ l­¬ng kh«ng trung thùc. Víi c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt trong biªn chÕ, C«ng ty chØ theo dâi qua b¶ng chÊm c«ng vµ thanh to¸n l­¬ng cña c¶ ®éi mµ kh«ng theo dâi chÆt chÏ ®­îc ë c¸c tæ thi c«ng. Chi phÝ m¸y thi c«ng còng chiÕm mét phÇn kh«ng nhá trong gi¸ thµnh nh­ng viÖc thuª ngoµi m¸y thi c«ng ch­a ®­îc kiÓm tra chÆt chÏ. Chi phÝ s¶n xuÊt chung ®­îc c¸c ®éi tËp hîp lªn cã kÌm theo c¸c chøng tõ gèc vµ c¸c b¶ng kª chi phÝ song chi phÝ s¶n xuÊt chung ë c¸c ®éi x©y dùng c«ng tr×nh gåm rÊt nhiÒu kho¶n nªn viÖc kª chung vµo mét b¶ng kª sÏ khã kiÓm so¸t. * ViÖc ¸p dông m¸y tÝnh cho c«ng t¸c kÕ to¸n: C«ng ty ch­a khai th¸c triÖt ®Ó viÖc sö dông kÕ to¸n m¸y trong c«ng t¸c kÕ to¸n nªn kh«ng ph¸t huy ®­îc tÝnh chÝnh x¸c, nhanh gän ®Ó gi¶m nhÑ cho lao ®éng kÕ to¸n ®ång thêi gi¶m hiÖu suÊt lao ®éng kÕ to¸n. Víi nh÷ng mÆt cßn tån t¹i trªn, C«ng ty x©y l¾p Hµ Nam ®· vµ ®ang cè g¾ng ®Ó kh¾c phôc nh÷ng nh­îc ®iÓm, ph¸t huy nh÷ng ­u ®iÓm ®Ó hoµn thiÖn h¬n c«ng t¸c qu¶n lý kÕ to¸n, ®¸p øng ngµy cµng tèt nhu cÇu thÞ tr­êng vµ t¹o dùng uy tÝn víi kh¸ch hµng. II. Hoµn thiÖn c«ng t¸c chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty x©y l¾p Hµ Nam. 1. Sù cÇn thiÕt ph¶i hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty x©y l¾p Hµ Nam. Doanh nghiÖp muèn ®øng v÷ng vµ tån t¹i l©u dµi, nhÊt thiÕt ph¶i t×m mäi biÖn ph¸p ®Ó ngµy cµng hoµn thiÖn bé m¸y tæ chøc, quy tr×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. HiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ nh©n tè chÝnh ®Ó ®em l¹i hiÖu qu¶ cña toµn bé doanh nghiÖp. Trªn c¬ së tiÒm lùc cã h¹n, ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, buéc doanh nghiÖp ph¶i c©n nh¾c, t×m mäi biÖn ph¸p ®Ó víi mét l­îng yÕu tè ®Çu vµo cè ®Þnh s¶n xuÊt ®­îc kÕt qu¶ ®Çu ra tèi ®a chÊt l­îng cao. §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu nµy, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ph¶i diÔn ra mét c¸ch thuËn lîi tõ kh©u lËp dù to¸n ®Õn kh©u tæ chøc thùc hiÖn, qu¶n trÞ doanh nghiÖp ph¶i thu thËp ®­îc nh÷ng th«ng tin vÒ t×nh h×nh chi phÝ ®i ®«i víi kÕt qu¶ thu ®­îc. Tõ ®ã ®Ò ra nh÷ng biÖn ph¸p kh«ng ngõng gi¶m bít nh÷ng kho¶n chi kh«ng cÇn thiÕt, khai th¸c tiÒm n¨ng vÒ nguyªn vËt liÖu, lao ®éng cña doanh nghiÖp. Nh÷ng th«ng tin kinh tÕ ®ã kh«ng nh÷ng ®­îc x¸c ®Þnh b»ng ph­¬ng ph¸p trùc quan c¨n cø vµo sù tån t¹i h×nh th¸i vËt chÊt cña nã mµ cßn b»ng ph­¬ng ph¸p ghi chÐp, tÝnh to¸n dùa trªn sù ph¶n ¸nh t×nh h×nh chi phÝ thùc tÕ trªn sæ s¸ch. V× vËy h¹ch to¸n kÕ to¸n víi chøc n¨ng c¬ b¶n lµ cung cÊp th«ng tin cho qu¶n lý, ®· kh¼ng ®Þnh vai trß kh«ng thÓ thiÕu víi viÖc qu¶n trÞ doanh nghiÖp. Trong phÇn th«ng tin chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, kÕ to¸n ph¶n ¸nh toµn bé c¸c yÕu tè chi phÝ ph¸t sinh thÓ hiÖn trªn c¸c mÆt quy m« vµ hiÖu qu¶. Nh÷ng sè liÖu kÕ to¸n cung cÊp lµ c¬ së ®Ó doanh nghiÖp ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ. §Ó cã thÓ tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt tõ ®ã h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, ®ßi hái kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i chÝnh x¸c, ®óng vµ ®Çy ®ñ nghÜa lµ bªn c¹nh tæ chøc ghi chÐp, ph¶n ¸nh theo ®óng gi¸ trÞ thùc tÕ cña chi phÝ ë thêi ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ cßn ph¶i tæ chøc ghi chÐp vµ tÝnh to¸n ph¶n ¸nh tõng lo¹i chi phÝ theo ®óng ®Þa ®iÓm ph¸t sinh vµ theo ®óng ®èi t­îng chÞu phÝ, cã nh­ vËy míi tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. Nãi tãm l¹i, viÖc hoµn thiÖn c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ yªu cÇu tÊt yÕu kh¸ch quan phï hîp víi sù ph¸t triÓn vµ nhu cÇu qu¶n lý. Hoµn thiÖn c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh lµ tËp trung gi¶i quyÕt c¸c nhiÖm vô c¬ b¶n sau: - X¸c ®Þnh ®óng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, lùa chän ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña C«ng ty. - X¸c ®Þnh ®óng ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh, lùa chän ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh phï hîp. - X©y dùng quy t¾c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. Quy tr×nh tr×nh tù c«ng viÖc ph©n bæ chi phÝ cÇn thiÕt cho tõng ®èi t­îng chÞu phÝ. Nh­ vËy cã thÓ nãi r»ng, chÊt l­îng cña th«ng tin kÕ to¸n cã ¶nh h­ëng kh«ng nhá tíi tÝnh chÝnh x¸c cña nh÷ng ph¶n øng cña doanh nghiÖp ®èi víi l­îng th«ng tin nµy. Hoµn thiÖn hÖ thèng kÕ to¸n nãi chung vµ bé phËn chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh nãi riªng nh»m cung cÊp th«ng tin trong s¹ch chÝnh x¸c cho qu¶n lý lu«n lµ nhiÖm vô cã ý nghÜa chiÕn l­îc trong sù ph¸t triÓn cña mçi doanh nghiÖp. 2. Ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty x©y l¾p Hµ Nam. Ph­¬ng h­íng chung ®Ó hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý nãi chung còng nh­ c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ ph¸t huy nh÷ng ­u ®iÓm hiÖn cã, t×m c¸ch kh¾c phôc nh÷ng tån t¹i nh»m ®¶m b¶o h¹ch to¸n theo ®óng chÕ ®é tµi chÝnh kÕ to¸n ®ång thêi ®¸p øng yªu cÇu qu¶n trÞ doanh nghiÖp. Trong thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty, ®­îc sù gióp ®ì cña c¸c c¸n bé trong phßng tµi vô em ®· ®­îc t×m hiÓu vÒ c«ng t¸c chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty. Qua ®ã em xin ®Ò xuÊt mét sè ý kiÕn, biÖn ph¸p cô thÓ ®Ó kh¾c phôc nh÷ng tån t¹i trong qu¶n lý h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh cña C«ng ty. 2.1. VÒ viÖc lu©n chuyÓn chøng tõ. C«ng ty x©y l¾p Hµ Nam cã ®Þa bµn ho¹t ®éng réng sè l­îng c«ng tr×nh mµ C«ng ty cïng thi c«ng trong mét thêi gian rÊt nhiÒu, r¶i r¸c vµ ph©n t¸n. Do ®ã viÖc lu©n chuyÓn chøng tõ gèc ban ®Çu lªn phßng kÕ to¸n C«ng ty kh«ng tr¸nh khái sù chËm trÔ. ViÖc ph¶n ¸nh c¸c kho¶n phÝ kh«ng ®óng thêi gian ph¸t sinh, c«ng viÖc kÕ to¸n dån vµo cuèi kú sÏ dÉn ®Õn viÖc kÕt to¸n chËm, kh«ng ®¶m b¶o ®­îc yªu cÇu qu¶n lý cña C«ng ty. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng chËm trÔ nµy, phßng tµi vô cÇn quy ®Þnh vÒ thêi gian giao nép chøng tõ thanh to¸n kÞp thêi chuyÓn vÒ phßng tµi vô ®Ó cã sè liÖu ph¶n ¸nh kÞp thêi trong sè s¸ch kÕ to¸n, tr¸nh tr­êng hîp chi phÝ ph¸t sinh kú nµy nh­ng kú sau míi ®­îc ghi sæ. Muèn vËy, tr­ëng phßng tµi vô cÇn x©y dùng lÞch tr×nh cho c¸c ®éi, xÝ nghiÖp thi hµnh, nÕu sai ph¹m sÏ tiÕn hµnh xö ph¹t. Bªn c¹nh ®ã cÇn ph¶i cã sù hç trî cña Ban gi¸m ®èc c«ng ty trong viÖc n©ng cao ý thøc tr¸ch nhiÖm, x©y dùng chÕ ®é th­ëng ph¹t râ rµng. - ChÊn chØnh ho¹t déng tµi chÝnh cña c«ng ty b»ng c¸ch tæ chøc mét cuéc häp gi÷a phßng tµi vô, ban gi¸m ®èc c¸c ®éi tr­ëng x©y dùng vµ nh©n viªn kÕ to¸n ®éi trong ®ã yªu cÇu c¸c ®éi tr­ëng x©y dùng ph¶i tiÕn hµnh lËp c¸c dù to¸n tiÕn ®é thi c«ng chuyÓn cho phßng tµi vô ®Ó kÕ to¸n tr­ëng cã thÓ lËp c¸c kÕ ho¹ch tµi chÝnh mét c¸ch chÝnh x¸c, hîp lý, gi¶m bít c¸c chi phÝ ph¸t sinh kh«ng cÇn thiÕt. C¸c kÕ to¸n ®éi vµ c¸c ®éi tr­ëng x©y dùng ph¶i tu©n thñ ®Çy ®ñ chÕ ®é chøng tõ kÕ to¸n. C¸c ®éi muèn ®­îc t¹m øng ph¶i cã ®¬n xin t¹m øng kÌm theo c¸c b¶n hîp ®ång. Nh­ vËy cã thÓ quy ®Þnh chÆt chÏ thêi h¹n thanh to¸n c¸c chøng tõ b»ng c¸ch quy ®Þnh râ c¸c ®éi ph¶i quyÕt to¸n xong c¸c lÇn t¹m øng tr­íc míi ®­îc t¹m øng lÇn tiÕp theo. 2.2. VÒ hoµn thiÖn hÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n vµ sæ s¸ch sö dông. Thø nhÊt: C«ng ty nªn më tµi kho¶n 623 ®Ó theo dâi vÒ chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng bëi lÏ chi phÝ vÒ m¸y thi c«ng còng chiÕm mét vÞ trÝ quan träng trong gi¸ thµnh s¶n phÈm. Theo ®ã cÇn më sæ chi tiÕt TK 623 ®Ó theo dâi chi tiÕt m¸y thi c«ng. M¸y thi c«ng lµ mét phÇn tµi s¶n cè ®Þnh cña c«ng ty vµ lµ ®Æc thï cña ngµnh x©y l¾p nãi chung. M¸y thi c«ng gióp cho viÖc thi c«ng ®­îc liªn tôc vµ cã hiÖu qu¶. M¸y thi c«ng cña C«ng ty do tæ m¸y thi c«ng qu¶n lý. §Ó cã thÓ chñ ®éng trong thi c«ng khi cÇn thi c«ng c«ng tr×nh nµo th× sÏ sö dông m¸y thi c«ng cho c«ng tr×nh ®ã råi tiÕp tôc ®i thi c«ng c«ng tr×nh kh¸c. Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng nh­: x¨ng dÇu, chi phÝ b¶o d­ìng m¸y... ®­îc l¸i xe thanh quyÕt to¸n víi kÕ to¸n ®éi x©y dùng mµ m¸y thi c«ng phôc vô. M¸y thi c«ng ë C«ng ty gåm: M¸y dÇm, m¸y ñi, m¸y san... C¨n cø vµo c¸c hîp ®ång thuª m¸y, b¶ng kª chi phÝ thuª m¸y, b¶ng kª chi phÝ ch¹y m¸y, b¶ng tÝnh vµ ph©n bæ khÊu hao, b¶ng tÝnh khÊu hao vµ trÝch tr­íc söa ch÷a lín m¸y thi c«ng... cuèi th¸ng kÕ to¸n nªn lËp :"B¶ng tæng hîp chi phÝ m¸y thi c«ng" vµ vµo c¸c chøng tõ ghi sæ qua tµi kho¶n 623 - chi phÝ m¸y thi c«ng chi tiÕt cho tõng c«ng tr×nh nh­ sau: B¶ng tæng hîp chi phÝ m¸y thi c«ng Th¸ng 10 n¨m 2002 C«ng tr×nh: Tr­êng PTTH Lý Nh©n STT DiÔn gi¶i TK§¦ Sè tiÒn 1 Chi phÝ khÊu hao m¸y thi c«ng 136 150.000 2 Chi phÝ trÝch tr­íc söa ch÷a lín m¸y thi c«ng 136 1.300.000 3 Chi phÝ NVL ch¹y m¸y thi c«ng 136 930.000 4 L­¬ng c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y thi c«ng 136 2.500.000 Tæng 4.880.000 Chøng tõ ghi sæ Sè: 312 Ngµy 31 th¸ng 10 n¨m 2002 STT DiÔn gi¶i TK§¦ Sè tiÒn Nî Cã Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng c«ng tr­êng tr­êng PTTH lý Nh©n 623 141 4.880.000 4.880.000 Tæng 4.880.000 4.880.000 C¨n cø vµo c¸c chøng tõ ghi sæ, kÕ to¸n vµo sæ c¸i tµi kho¶n 623 cã mÉu t­¬ng tù nh­ c¸c chi phÝ kh¸c. Thø hai: Bæ sung tµi kho¶n chi tiÕt 154. HiÖn nay t¹i C«ng ty, tµi kho¶n 154 ®­îc sö dông ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trªn quy m« toµn doanh nghiÖp. Song do ®Æc ®iÓm kinh doanh cña C«ng ty, ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh cuèi kú lµ tõng c«ng tr×nh x©y dùng. Nh­ vËy, ®Ó cã thÓ tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm mét c¸ch dÔ dµng vµ chÝnh x¸c, C«ng ty nªn më sæ chi tiÕt tµi kho¶n 154 chi tiÕt cho tõng c«ng tr×nh. ViÖc m· ho¸ tµi kho¶n chi tiÕt cho tõng c«ng tr×nh x©y l¾p t­¬ng øng víi tµi kho¶n cÊp hai ph¶n ¸nh chi phÝ cña c«ng tr×nh. VÝ dô: TK 154 - 028 lµ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang c«ng tr×nh tr­êng PTTH Lý Nh©n. TK 154 - 029 chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang c«ng tr×nh B­u ®iÖn tØnh. Vµ c¨n cø vµo c¸c chøng tõ gèc vµ c¸c chøng tõ ghi sæ kÕ to¸n c«ng ty cã thÓ vµo sæ chi tiÕt TK 154 nh­ sau: Sæ chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang Tµi kho¶n 154-028: C«ng tr×nh Tr­êng PTTH Lý Nh©n Chøng tõ DiÔn gi¶i TK §¦ Sè tiÒn SH NT Nî Cã D­ ®Çu kú 0 430 31/12 CPNVLTT quý IV/2002 621 423.700.000 431 31/12 CPNCTT quý IV/2002 622 172.659.000 432 31/12 CPSXC quý IV/2002 627 70.683.276 434 31/12 Bµn giao h¹ng môc c«ng tr×nh hoµn thµnh 632 539.584.000 Céng ph¸t sinh 577.042.276 539.584.000 D­ cuèi kú 37.458.276 2.3. VÒ c«ng t¸c qu¶n lý c¸c kho¶n chi phÝ. Thø nhÊt: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu. Lµ kho¶n môc chi phÝ mµ c«ng ty cÇn ph¶i quan t©m nhiÒu h¬n n÷a. Tr­íc hÕt lµ víi vËt t­ mua ngoµi ®èi víi nh÷ng c«ng tr×nh ë xa c«ng ty mµ vËt t­ ë kho kh«ng thÓ cung cÊp ®­îc do chi phÝ vËn chuyÓn qu¸ lín. Chi phÝ cÇn cã c¸n bé vËt t­ lËp kÕ ho¹ch chi phÝ vËt t­víi ®Þnh møc hao phÝ lµ Ýt nhÊt mµ vÉn ®¶m b¶o chÊt l­îng vµ yªu cÇu kü thuËt. Nh÷ng nhµ cung cÊp vËt t­ cÇn ph¶i cã uy tÝn vµ cung cÊp ®Çy ®ñ vËt t­ theo yªu cÇu cña c«ng ty. H¹n chÕ chi phÝ vËn chuyÓn hao hôt trong vËn chuyÓn vµ b¶o qu¶n vËt t­. KÕ to¸n ®éi cÇn ph¶i cã nh÷ng chøng tõ lµm c¨n cø cho viÖc mua s¾m vËt t­, b¶o qu¶n vËt t­ vµ sö dông vËt t­. Nh÷ng hîp ®ång kinh tÕ, ho¸ ®¬n GTGT, phiÕu nhËp kho lµ chøng tõ cho viÖc mua s¾m vËt t­. Nh­ng vÒ viÖc sö dông vËt t­, c¸c kÕ to¸n ®éi cÇn lËp sæ danh ®iÓm vËt t­ ®Ó theo dâi tõng lo¹i vËt t­ ®­îc sö dông trong ®ã cã danh s¸ch nh÷ng nhµ cung cÊp cho tõng lo¹i vËt t­. Tõ ®ã kÕ to¸n c«ng ty vµ c¸n bé c«ng ty míi dÔ dµng theo dâi vµ kiÓm tra. KÕ to¸n ®éi cã thÓ lËp mét sæ danh ®iÓm vËt t­ cho ®éi m×nh nh­ sau: Sæ danh ®iÓm vËt t­ §éi x©y dùng c«ng tr×nh STT Danh ®iÓm vËt t­ §vt Sè l­îng Tªn nhµ cung cÊp 1 Xi m¨ng ............. kg 10.000 Nhµ m¸y xi m¨ng Bót S¬n Cuèi th¸ng khi ®éi nép chøng tõ lªn, kÕ to¸n c«ng ty sÏ lËp mét sæ theo dâi vËt t­ cho tõng c«ng tr×nh. MÉu nh­ sau: Sæ chi tiÕt vËt t­ theo c«ng tr×nh C«ng tr×nh tr­êng PTTH Lý Nh©n STT Chøng tõ Tªn vËt t­ §VT §¬n gi¸ Sè l­îng Thµnh tiÒn SH NT 1 H§GTGT 512 25/10 Xi m¨ng BØm s¬n kg 980 10.000 9800.000 2 ................. Tæng Sæ nµy ®­îc dïng ®Ó ®èi chiÕu víi c¸c b¶ng kª chi phÝ vËt t­ cña c¸c ®éi x©y dùng c«ng tr×nh. Thø hai: Chi phÝ nh©n c«ng. §èi víi kho¶n môc nµy, C«ng ty sö dông hai tµi kho¶n lµ: TK 334 - ph¶i tr¶ c«ng nh©n víi c«ng nh©n trong biªn chÕ vµ TK 331 - ph¶i tr¶ ng­êi b¸n víi lao ®éng thuª ngoµi. Trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p th× sè c«ng nhan trong biªn chÕ lµ kh«ng nhiÒu mµ chñ yÕu lµ c«ng nh©n thuª ngoµi. Khi theo dâi trªn tµi kho¶n 331 gåm rÊt nhiÒu néi dung kh¸c nhau sÏ g©y khã kh¨n cho c«ng ty khi thanh to¸n vµ theo dâi l­¬ng cho thî thuª ngoµi. §ång thêi do viÖc tr¶ l­¬ng cho c«ng nh©n trong biªn chÕ vµ c«ng nh©n thuª ngoµi cã cïng tÝnh chÊt lµ thanh to¸n l­¬ng, c«ng cho ng­êi lao ®éng nªn ®Ó thuËn tiÖn h¬n trong c«ng t¸c qu¶n lý, c«ng ty nªn cho môc chi phÝ nh©n c«ng - thî thuª ngoµi vµo theo dâi chung trong tµi kho¶n 334 - ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn. Tµi kho¶n 334 sÏ ®­îc chi tiÕt cho tõng ®èi t­îng lµ c«ng nh©n trong biªn chÕ vµ c«ng nh©n thuª ngoµi. 334: Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn. 334.1 : Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn. 334.2 : Ph¶i tr¶ thî thuª ngoµi. - Khi phßng tµi vô tËp hîp chøng tõ sÏ ghi sæ kÕ to¸n nh­ sau: Nî TK 622: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp (chi tiÕt cho tõng ®èi t­îng) Cã TK 334: Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn (chi tiÕt cho tõng ®èi t­îng) H¬n n÷a, ®èi víi c«ng nh©n thuª ngoµi, ®Ó ®¶m b¶o an toµn trong lao ®éng, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, c«ng ty nªn cã quy ®Þnh trÝch mét sè phÇn tr¨m sè tiÒn ph¶i tr¶ cho ng­êi lao ®éng vµ cô thÓ lµ 2%. Trong khi thi c«ng, nÕu cã tai n¹n lao ®éng bÊt ngê x¶y ra th× c«ng ty sÏ cã mét kho¶n tiÒn ®Ó hç trî cho ng­êi bÞ tai n¹n. ViÖc nµy võa khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng lµm viÖc cã n¨ng suÊt, ®ång thêi n©ng cao uy tÝn cña c«ng ty vµ phï hîp víi chÕ ®é b¶o hiÓm cña ng­êi lao ®éng. §Ó thùc hiÖn ®­îc ®iÒu nµy th× gi÷a c«ng ty vµ ng­êi lao ®éng ph¶i cã sù tho¶ thuËn víi nhau. Khi ®ã trong b¶ng thanh to¸n tiÒn c«ng cho thî thuª ngoµi sÏ thªm mét cét nh­ sau: B¶ng thanh to¸n thî thuª ngoµi C«ng tr×nh tr­êng PTTH Lý Nh©n STT Chøng tõ Néi dung Sè tiÒn TrÝch 2% Cßn l¹i Ký SH NT 1 H§ 128 5/10 Thanh to¸n tiÒn c«ng cho anh Thanh 500.000 10.000 490.000 ................. Tæng Thø ba: chi phÝ s¶n xuÊt chung . T¹i C«ng ty x©y l¾p Hµ Nam, c¸c ®éi thi c«ng ®­îc kho¸n thi c«ng c¸c c«ng tr×nh. C¸c chi phÝ chung cña c¸c ®éi ®­îc kÕ to¸n ®éi tËp hîp vµ göi lªn phßng tµi vô cña c«ng ty. Do trong chi phÝ chung cã nhiÒu môc, nhiÒu kho¶n nªn kÕ to¸n ®éi nªn cã tõng b¶ng kª riªng cho tõng lo¹i chi phÝ ®Ó kÕ to¸n c«ng ty dÔ dµng tËp hîp vµo b¶ng tæng hîp chi phÝ chung cña toµn doanh nghiÖp. §Ó qu¶n lý tèt kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt chung chØ cã c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt lµ kiÓm tra chÆt chÏ chi phÝ kÓ c¶ nguån gèc ph¸t sinh vµ ®èi t­îng chÞu phÝ. C¸c chi phÝ bÊt hîp lý cÇn ph¶i ®­îc kiÓm tra vµ lo¹i bá khái gi¸ thµnh c«ng tr×nh. Chi phÝ c«ng tr×nh nµo bÊt hîp lý th× c«ng tr×nh chÞu, tuyÖt ®èi kh«ng g¸nh bï cho c«ng tr×nh kh¸c. Vµ mét viÖc rÊt quan träng lµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung hîp lý tr¸nh t×nh tr¹ng ph¶n ¸nh sai lÖch gi¸ thµnh tõng c«ng tr×nh th× tõ ®ã míi gi¶m ®­îc kho¶n môc chi phÝ nµy. 2.4. ViÖc sö dông m¸y tÝnh cho c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. Trong thêi ®¹i hiÖn nay, sö dông m¸y vi tÝnh phôc vô cho viÖc s¶n xuÊt kinh doanh, qu¶n lý doanh nghiÖp... lµ xu h­íng tÊt yÕu v× chøc n¨ng thay thÕ con ng­êi cña m¸y tÝnh ngµy cµng ®­îc khai th¸c triÖt ®Ó, h¬n n÷a m¸y vi tÝnh sÏ xö lý sè liÖu mét c¸ch khoa häc vµ chÝnh x¸c. Tuy nhiªn ë phßng kÕ to¸n cña c«ng ty x©y l¾p Hµ Nam ch­a khai th¸c triÖt ®Ó thÕ m¹nh cña m¸y vi tÝnh trong c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung vµ viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p nãi riªng (c¶ phßng chØ cã mét m¸y tÝnh). C«ng viÖc cña kÕ to¸n chñ yÕu lµ do kÕ to¸n viªn ghi chÐp sæ s¸ch, tÝnh to¸n b»ng m¸y tÝnh c¸ nh©n nªn hiÖu suÊt c«ng viÖc ch­a cao, viÖc h¹ch to¸n ghi chÐp cña kÕ to¸n viªn cßn rÊt vÊt v¶. MÆt kh¸c viÖc l­u gi÷ sæ s¸ch, chøng tõ kÕ to¸n chØ ®¬n thuÇn trªn giÊy tê chø ch­a l­u trªn m¸y mét c¸ch khoa häc. Bëi vËy, C«ng ty nªn x©y dùng mét phÇn mÒm cho phßng tµi vô cña c«ng ty m×nh. Thùc hiÖn ®­îc ®ång bé c¸c gi¶i ph¸p trªn, ch¾c ch¾n C«ng ty sÏ n©ng cao ®­îc h¬n n÷a hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh vµ kh«ng ngõng n©ng cao thu nhËp cho ng­êi lao ®éng. KÕt luËn Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng víi sù c¹ch tranh lµnh m¹nh hiÖn nay, mét doanh nghiÖp chØ cã thÓ tån t¹i vµ ®øng v÷ng khi biÕt sö dông kÕt hîp ®óng ®¾n c¸c yÕu tè ®Çu vµo, ®¶m b¶o chÊt l­îng ®Çu ra vµ tù c©n ®èi h¹ch to¸n kinh tÕ. §Ó ®¹t ®­îc ®iÒu nµy th«ng tin kinh tÕ ®ãng vai trß ®Æc biÖt quan träng trong viÖc chi phèi c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ. Nã g¾n liÒn víi c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p nãi riªng. TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt mét c¸ch chÝnh x¸c, tÝnh ®óng tÝnh ®ñ gi¸ thµnh s¶n phÈm kh«ng nh÷ng gãp phÇn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho qu¶n trÞ doanh nghiÖp ®­a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n, chÝnh x¸c vÒ gi¸ b¸n, nh»m thu ®­îc lîi nhuËn tèi ®a mµ cßn ®ãng vai trß quan träng trong viÖc qu¶n lý t×nh h×nh cÊp ph¸t vµ sö dông vèn, vÊn ®Ò cã thÓ nãi lµ rÊt nan gi¶i ®èi víi sù t¨ng tr­ëng cña nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc hiÖn nay. Trong thêi gian thùc tËp t¹i c«ng ty x©y l¾p Hµ Nam, em ®· cè g¾ng t×m hiÓu thùc tr¹ng c«ng t¸c h¹ch to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty, kÕt hîp víi nh÷ng lý luËn ®· tiÕp thu ë tr­êng, em xin m¹nh d¹n tr×nh bµy mét sè ý kiÕn nhá víi nguyÖn väng hoµn thiÖn h¬n n÷a c«ng t¸c chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p ë c«ng ty. MÆc dï cã rÊt nhiÒu cè g¾ng, nh­ng do tr×nh ®é cã h¹n, thêi gian thùc tËp ng¾n, bµi viÕt cña em míi chØ ®Ò cËp ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò cã tÝnh chÊt c¬ b¶n vµ chØ ®­a ra nh÷ng ý kiÕn b­íc ®Çu ch¾c ch¾n sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em rÊt mong nhËn ®­îc sù quan t©m gãp ý vµ chØ b¶o cña c¸c thÇy c« cïng c¸c c¸n bé phßng kÕ to¸n c«ng ty ®Ó bµi viÕt hoµn thiÖn h¬n. Em xin bµy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c ®èi víi c« gi¸o TS. NguyÔn ThÞ Lêi. C¶m ¬n c¸c c¸n bé phßng tµi chÝnh kÕ to¸n c«ng ty x©y l¾p Hµ Nam. C¸m ¬n ban gi¸m ®èc C«ng ty x©y l¾p Hµ Nam ®· gióp em hoµn thµnh chuyªn ®Ò thùc tËp nµy. Hµ Néi, ngµy 20 th¸ng 4 n¨m 2002. Môc lôc PhÇn I: Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty x©y l¾p Hµ Nam 3 I. §Æc ®iÓm t×nh h×nh chung cña ®¬n vÞ. 3 1.1. Qóa tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty. 3 1.2.§Æc ®iÓm tæ chøc bé m¸y qu¶n lý cña C«ng ty. 4 1.3. §Æc ®iÓm ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty 6 1.4. §Æc ®iÓm tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n cña C«ng ty 7 1.5. H×nh thøc sæ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ¸p dông trong doanh nghiÖp. 9 II. Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty x©y l¾p Hµ nam. 12 A - H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt 12 1. §èi t­îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. 12 2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt t¹i ®¬n vÞ. 12 3. Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. 13 3.1. H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp 13 3.2. H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp 18 3.3. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung 24 3.4. H¹ch to¸n thiÖt h¹i trong s¶n xuÊt. 28 4. Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú. 30 4.1. Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt. 30 4.2. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang. 31 B. TÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty x©y l¾p Hµ Nam. 32 1. §èi t­îng vµ ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh t¹i c«ng ty. 32 2. H¹ch to¸n chi tiÕt gi¸ thµnh. 33 PhÇn II: Gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c«ng t¸c chi phÝ s¶n xuÊt Vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty X©y l¾p Hµ Nam. 38 I. §¸nh gi¸ chung vÒ c«ng t¸c chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty x©y l¾p Hµ Nam. 38 1. ¦u ®iÓm: 38 2. Nh÷ng tån t¹i: 41 II. Hoµn thiÖn c«ng t¸c chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty x©y l¾p Hµ Nam 43 1. Sù cÇn thiÕt ph¶i hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty x©y l¾p Hµ Nam 43 2. Ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty x©y l¾p Hµ Nam. 2.1. VÒ viÖc lu©n chuyÓn chøng tõ 43. 2.2. VÒ hoµn thiÖn hÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n vµ sæ s¸ch sö dông 46 2.3. VÒ c«ng t¸c qu¶n lý c¸c kho¶n chi phÝ. 48 2.4. ViÖc sö dông m¸y tÝnh cho c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n 51 xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p.