Chuyên đề Vốn lưu động và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại Nhà máy Cơ Khí Gang Thép

u ®éng s¶n xuÊt vµ tµi s¶n l­u th«ng, ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i øng ra mét sè vèn tiÒn tÖ nhÊt ®Þnh ®Ó ®Çu t­ vµo c¸c tµi s¶n nµy. Sè vèn nµy ®­îc gäi lµ vèn l­u ®éng cña doanh nghiÖp .Vèn nµy lu«n lu«n vËn ®éng, thay ®æi h×nh th¸i biÓu hiÖn vµ tr¶i qua ba giai ®o¹n vËn ®éng nh­ sau: Giai ®o¹n mét(T-H): Doanh nghiÖp dïng tiÒn ®Ó mua c¸c lo¹i ®èi t­îng lao ®éng ®Ó dù tr÷ s¶n xuÊt, nh­ vËy ë giai ®o¹n nµy vèn l­u ®éng ®· tõ h×nh th¸i tiÒn tÖ chuyÓn sang h×nh th¸i vËt t­ hµng hãa. Giai ®o¹n hai (H...SX...H'): doanh nghiÖp dù tr÷ sè nguyªn vËt liÖu ®· mua vÒ t¹i kho vµ h×nh th¸i vËt t­ dù tr÷ cho s¶n xuÊt. Sau ®ã doanh nghiÖp tiÕn hµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm. C¸c vËt t­ dù tr÷ ®­îc ®­a dÇn vµo s¶n xuÊt vµ tr¶i qua qu¸ tr×nh s¶n xuÊt l©u dµi, c¸c s¶n phÈm míi ®­îc t¹o ra. Nh­ vËy ë giai ®o¹n nµy vèn l­u ®éng ®· tõ h×nh th¸i vèn s¶n phÈm dë dang chuyÓn sang h×nh th¸i vèn thµnh phÈm. Giai ®o¹n ba (H'- T’): Doanh nghiÖp tiÕn hµnh tiªu thô s¶n phÈm vµ thu tiÒn vÒ. ë giai ®o¹n nµy vèn l­u ®éng ®· tõ h×nh th¸i vèn hµng ho¸ thµnh phÈm chuyÓn sang h×nh th¸i tiÒn tÖ lµ ®iÓm kÕt thóc cña mét vßng tuÇn hoµn vèn. Nh­ vËy sù vËn ®éng cña vèn l­u ®éng tr¶i qua ba giai ®o¹n vµ chuyÓn ho¸ tõ h×nh th¸i tiÒn tÖ sang h×nh th¸i kh¸c vµ cuèi cïng quay trë vÒ h×nh th¸i tiÒn tÖ ban ®Çu. Sù vËn ®éng ®ã ®­îc gäi lµ tuÇn hoµn cña vèn l­u ®éng. Do qóa tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp diÔn ra mét c¸ch th­êng xuyªn, liªn tôc, nªn vèn l­u ®éng còng tuÇn hoµn kh«ng ngõng, ®­îc lÆp ®i lÆp l¹i cã tÝnh chÊt chu kú vµ ®­îc gäi lµ sù chu chuyÓn cña vèn l­u ®éng. Do sù chu chuyÓn diÔn ra kh«ng ngõng cho nªn trong cïng mét lóc th­êng xuyªn tån t¹i c¸c bé phËn vèn l­u ®éng kh¸c nhau trªn c¸c giai ®o¹n kh¸c nhau cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt. Tõ nh÷ng lý luËn trªn, chóng ta cã thÓ kh¸i qu¸t l¹i nh­ sau: Vèn l­u ®éng lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé gi¸ trÞ tµi s¶n l­u ®éng cña doanh nghiÖp. Vèn l­u ®éng tån t¹i d­íi c¸c h×nh th¸i dù tr÷ s¶n xuÊt, s¶n phÈm dë dang vµ thµnh phÈm. 1.2 §Æc ®iÓm chu chuyÓn cña vèn l­u ®éng: §Æc ®iÓm næi bËt cña vèn l­u ®éng lµ kh«ng ngõng tuÇn hoµn vµ chu chuyÓn gi¸ trÞ tõ h×nh th¸i tiÒn tÖ tuÇn tù qua c¸c giai ®o¹n kh¸c nhau vµ biÕn ®æi h×nh th¸i biÓu hiÖn ®Ó cuèi cïng trë vÒ h×nh th¸i vèn b»ng tiÒn nh­ ®iÓm xuÊt ph¸t nh­ng lín h¬n vÒ chÊt vµ l­îng. Vèn b»ng tiÒn Vèn trong kh©u s¶n xuÊt Vèn dù tr÷ s¶n xuÊt Mua vËt t­ Hµng ho¸ dù tr÷ S¶n phÈm S¶n xuÊt Tiªu thô s¶n phÈm Sù biÕn ®æi cña c¸c giai ®o¹n ®ã gäi lµ sù tuÇn hoµn cña vèn l­u ®éng, sù tuÇn hoµn liªn tôc kh«ng ngõng cña vèn l­u ®éng t¹o thµnh mét vßng tuÇn hoµn vµ ®­îc gäi lµ vßng chu chuyÓn cña vèn l­u ®éng. §Æc ®iÓm chu chuyÓn cña vèn l­u ®éng: -VÒ hiÖn vËt: Thay ®æi h×nh th¸i vËt chÊt trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, trong tõng chu kú kinh doanh. -VÒ mÆt gi¸ trÞ: ChuyÓn mét lÇn toµn bé gi¸ trÞ cña vèn vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm do nã t¹o ra vµ thu håi vÒ khi tiªu thô s¶n phÈm ®Ó mua l¹i c¸c yÕu tè cña tµi s¶n l­u ®éng cho chu kú kinh doanh tiÕp theo. Tõ ®Æc ®iÓm trªn, c«ng t¸c qu¶n lý vèn l­u ®éng ph¶i ®­îc quan t©m chó träng tõ viÖc lËp kÕ ho¹ch nhu cÇu vèn, huy ®éng vµ sö dông vèn ph¶i phï hîp víi s¶n xuÊt kinh doanh, th­êng xuyªn kiÓm tra gi¸m s¸t vµ cã biÖn ph¸p xö lý kÞp thêi ®Ó vèn kh«ng bÞ ø ®äng, t¨ng nhanh tèc ®é chu chuyÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn. 2. KÕt cÊu vèn l­u ®éng vµ c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng: KÕt cÊu vèn l­u ®éng ph¶n ¸nh c¸c thµnh phÇn vµ mèi quan hÖ tû lÖ gi÷a thµnh phÇn trong tæng sè vèn l­u ®éng cña doanh nghiÖp. ë c¸c doanh nghiÖp kh¸c nhau th× kÕt cÊu vèn l­u ®éng còng kh«ng gièng nhau. * Dùa theo h×nh th¸i biÓu hiÖn cña vèn l­u ®éng cã thÓ ph©n thµnh: - Vèn b»ng tiÒn: TiÒn mÆt t¹o quü, tiÒn göi ng©n hµng vµ tiÒn ®ang chuyÓn ®æi thµnh c¸c lo¹i tµi s¶n kh¸c hoÆc ®Ó tr¶ nî. Do vËy trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®ßi hái mçi doanh nghiÖp ph¶i cã mét l­îng tiÒn nhÊt ®Þnh. - C¸c kho¶n ph¶i thu: Chñ yÕu lµ kho¶n ph¶i thu cña kh¸ch hµng thÓ hiÖn sè tiÒn mµ kh¸ch hµng nî doanh nghiÖp ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh b¸n hµng ho¸ dÞch vô vµ d­íi h×nh thøc “b¸n tr­íc tr¶ sau”. Ngoµi ra, trong mét sè tr­êng hîp mua s¾m vËt t­, doanh nghiÖp cßn ph¶i øng tr­íc tiÒn cho ng­êi cung øng. - Vèn vËt t­ hµng ho¸: Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt, dù tr÷ hµng ho¸ gåm 3 lo¹i: + Nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô. + S¶n phÈm dë dang. + Thµnh phÈm. C¶ 3 lo¹i nµy ®­îc gäi chung lµ hµng tån kho. * Dùa theo vai trß cña vèn l­u ®éng ®èi víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cã thÓ chia vèn l­u ®éng thµnh 3 lo¹i. Trong mçi lo¹i, dùa theo c«ng dông l¹i ®­îc chia thµnh nhiÒu kho¶n vèn nh­ sau: - Vèn l­u ®éng n»m trong kh©u dù tr÷ s¶n xuÊt bao gåm: + Vèn nguyªn liÖu, vËt liÖu chÝnh. + Vèn vËt liÖu phô. + Vèn nhiªn liÖu + Vèn phô tïng thay thÕ. + Vèn c«ng cô dông cô. - Vèn l­u ®éng kh©u s¶n xuÊt bao gåm: + Vèn s¶n phÈm dë dang vµ vèn chi phÝ chê ph©n bæ - Vèn l­u ®éng kh©u l­u th«ng: + Vèn thµnh phÈm. + Vèn b»ng tiÒn (tiÒn mÆt, tiÒn göi ng©n hµng, tiÒn ®ang chuyÓn) + Vèn ®Çu t­ ng¾n h¹n vÒ chøng kho¸n vµ c¸c lo¹i kh¸c. + Vèn trong thanh to¸n (c¸c kho¶n ph¶i thu vµ t¹m øng) * Mét sè nh©n tè ¶nh h­ëng tíi kÕt cÊu vèn l­u ®éng nh­: - §iÒu kiÖn s¶n xuÊt, ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ cña c¸c doanh nghiÖp cã quy m« kh¸c nhau. - Tr×nh ®é qu¶n lý s¶n xuÊt, tr×nh ®é qu¶n lý tµi chÝnh cña doanh nghiÖp còng ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn kÕt cÊu vèn l­u ®éng. - Quy m« s¶n xuÊt lín hay nhá t¸c ®éng tíi nhu cÇu vèn kh¸c nhau trªn c¬ cÊu vèn l­u ®éng còng kh¸c nhau gi÷a c¸c doanh nghiÖp, thËm chÝ ®ã lµ c¸c doanh nghiÖp cã cïng ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt vµ ®Æc ®iÓm kinh tÕ kü thuËt. 3. Nguån h×nh thµnh vèn l­u ®éng: 3.1. Theo quan hÖ së h÷u gåm: Vèn chñ së h÷u vµ vèn ®i vay: * Vèn chñ së h÷u: §èi víi c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc, ®ã lµ sè vèn l­u ®éng ®­îc ng©n s¸ch Nhµ n­íc cÊp hoÆc cã nguån gèc tõ ng©n s¸ch nhµ n­íc nh­ c¸c kho¶n chªnh lÖch gi¸ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép nh­ng ng©n s¸ch ®Ó l¹i. §èi víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c th× ®Êy lµ sè vèn l­u ®éng do x· viªn, cæ ®«ng ®ãng gãp, sè vèn gãp tõ liªn doanh, liªn kÕt, sè vèn thu ®­îc qua ph¸t hµnh cæ phiÕu. * Vèn vay: Lµ vèn do doanh nghiÖp cã ®­îc: + §i vay ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh trung gian kh¸c. + Ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ®Ó huy ®éng tõ d©n c­. + Huy ®éng c¸c kho¶n nî ch­a thanh to¸n. + Thuª mua tµi chÝnh. 3.2 Theo thêi gian huy ®éng vµ sö dông vèn: * Nguån vèn dµi h¹n: Lµ nh÷ng nguån vèn cã t×nh chÊt æn ®Þnh dµi h¹n nh­ vèn chñ së h÷u vµ vèn vay dµi h¹n. * Nguån vèn ng¾n h¹n: Lµ nguån vèn cã tÝnh chÊt ng¾n h¹n (d­íi 1 n¨m) sö dông ®Ó ®¸p øng yªu cÇu cã tÝnh chÊt t¹m thêi nh­ vèn vay ng¾n h¹n t¹i ng©n hµng, vay nî tÝn dông th­¬ng m¹i, vèn chiÕm dông do ch­a thanh to¸n tiÒn l­¬ng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn, ch­a nép ng©n s¸ch nhµ n­íc. 3.3 Theo ph¹m vi huy ®éng vèn: C¨n cø theo ph¹m vi huy ®éng vèn chia thµnh nguån vèn bªn trong vµ bªn ngoµi doanh nghiÖp. * Nguån vèn bªn trong: Lµ sè vèn huy ®éng tõ bªn trong doanh nghiÖp nh­ vèn tù bæ sung tõ lîi nhuËn sau thuÕ, c¸c kho¶n dù phßng, thu tõ thanh lý, nh­îng b¸n TSC§, tiÒn khÊu hao TSC§. * Nguån vèn bªn ngoµi: Lµ sè vèn mµ doanh nghiÖp ®Ó ®¸p øng nhu cÇu vÒ vèn cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nh­ vay c¸c tæ chøc tÝn dông, tæ chøc kinh tÕ... II. HiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng Quan ®iÓm vÒ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng vµ ý nghÜa cña viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng. Trong nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung, c¸c doanh nghiÖp ®­îc Nhµ n­íc cÊp vèn, v× thÕ tiÒn vèn huy ®éng ®­îc kh«ng ph¶i mÊt chi phÝ. Khi sö dông, c¸c doanh nghiÖp còng kh«ng quan t©m ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn, nÕu kinh doanh thua lç th× Nhµ n­íc sÏ trang tr¶i, bï ®¾p mäi thiÕu hôt. Tõ khi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng doanh nghiÖp ph¶i tù chñ vÒ tµi chÝnh vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, trõ mét sè doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®­îc Nhµ n­íc cÊp mét phÇn vèn tõ nguån vèn ng©n s¸ch, cßn l¹i c¸c doanh nghiÖp kh¸c ®Òu ph¶i tù huy ®éng vèn tõ thÞ tr­êng vµ ph¶i chÞu mét kho¶n chi phÝ vèn vay nhÊt ®Þnh. V× vËy khi sö dông vèn kh«ng tèt, doanh nghiÖp sÏ bÞ r¬i vµo t×nh tr¹ng nî nÇn, mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ thËm chÝ dÉn ®Õn ph¸ s¶n. V× vËy hiÖu qu¶ cña ®ång vèn nãi chung vµ vèn l­u ®éng nãi riªng ®· quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Quan ®iÓm vÒ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®­îc thÓ hiÖn tËp trung ë nh÷ng ®iÓm chñ yÕu sau: * Kh¶ n¨ng sinh lêi vµ s¶n xuÊt cña vèn l­u ®éng ph¶i cao vµ kh«ng ngõng t¨ng so víi hÖ sè trung b×nh cña ngµnh vµ gi÷a c¸c thêi kú. NghÜa lµ mét ®ång vèn l­u ®éng cã thÓ ®em l¹i lîi nhuËn tèi ®a cho phÐp ®Ó kh«ng ngõng b¶o toµn mµ cßn ph¸t triÓn ®­îc ®ång vèn. * Kh¶ n¨ng tiÕt kiÖm vèn l­u ®éng cao vµ ngµy cµng t¨ng: Sö dông vèn l­u ®éng tiÕt kiÖm còng lµ mét chØ tiªu thÓ hiÖn hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng. Nã gióp doanh nghiÖp kh«ng ph¶i huy ®éng thªm vèn l­u ®éng, gi¶m ®­îc chi phÝ, t¨ng lîi nhuËn mµ vÉn ®¸p øng ®­îc nhu cÇu vèn l­u ®éng cho s¶n xuÊt kinh doanh. * Tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng cao sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp ®Èy nhanh kh¶ n¨ng thu håi vèn, tiÕp tôc t¸i ®Çu t­ chu kú s¶n xuÊt kinh doanh tiÕp theo, n¾m b¾t kÞp thêi c¸c c¬ héi kinh doanh cã kh¶ n¨ng sinh lêi. * X©y dùng ®­îc mét c¬ cÊu vèn tèi ­u vµ tiÒm lùc tµi chÝnh v÷ng ch¾c cho doanh nghiÖp. XÐt mét c¸ch toµn diÖn th× viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng lµ kh¶ n¨ng gãp phÇn t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp s¶n xuÊt, lµ gãp phÇn t¨ng tr­ëng kinh tÕ, x· héi, t¨ng tæng s¶n phÈm kinh tÕ quèc d©n vµ n©ng cao ®êi sèng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn. ChØ tiªu ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng: * Sè vßng quay vèn l­u ®éng: ChØ tiªu nµy cho biÕt vèn l­u ®éng quay ®­îc mÊy vßng trong mét kú (n¨m, quý, th¸ng). NÕu sè vßng quay t¨ng chøng tá vèn l­u ®éng ®­îc lu©n chuyÓn víi tèc ®é cµng cao vµ cã lîi cho kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Nãi c¸ch kh¸c, vßng quay vèn l­u ®éng t¨ng th× hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng t¨ng vµ ng­îc l¹i. Sè vßng quay vèn l­u ®éng (L) = Doanh thu thuÇn trong kú Vèn l­u ®éng b×nh qu©n trong kú = VL§ ®Çu kú + VL§ cuèi kú 2 VL§ b×nh qu©n * ChØ tiªu sè ngµy cña mét vßng quay vèn l­u ®éng (kú lu©n chuyÓn VL§): ChØ tiªu nµy thÓ hiÖn sè ngµy cÇn thiÕt ®Ó vèn l­u ®éng quay ®­îc mét vßng. Thêi gian mét vßng lu©n chuyÓn cµng nhá th× tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng cµng cao vµ ng­îc l¹i. Sè ngµy cña mét vßng lu©n chuyÓn (K) = 360 Sè vßng quay VL§ trong 1 n¨m * ChØ tiªu møc tiÕt kiÖm (-) hay l·ng phÝ (+) VL§ ë kú nµy so víi kú tr­íc. VTK () = Doanh thu thuÇn trong kú 360 (K1 – K0) HoÆc VTK () = VL§1 - M1 L0 Trong ®ã: VTK () : Møc tiÕt kiÖm hay l·ng phÝ VL§ ë kú nµy so kú gèc M1 : Lµ doanh thu thuÇn kú nµy L0 : Lµ sè lÇn lu©n chuyÓn VL§ ë kú gèc VL§1 : Lµ vèn l­u ®éng b×nh qu©n kú nµy K1 : Lµ kú lu©n chuyÓn VL§ kú nµy K0 : Lµ kú lu©n chuyÓn cña VL§ kú gèc. * HÖ sè ®¶m nhiÖm vèn l­u ®éng: HÖ sè ®¶m nhiÖm vèn l­u ®éng = Vèn l­­ ®éng b×nh qu©n trong kú T«ng doanh thu thuÇn trong kú ChØ tiªu nµy cho biÕt ®Ó cã mét ®ång doanh thu th× ph¶i cã bao nhiªu ®ång vèn l­u ®éng. HÖ sè nµy cµng nhá chøng tá hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cµng cao vµ vèn ®­îc tiÕt kiÖm cµng nhiÒu. * ChØ tiªu vßng quay hµng tån kho: Vßng quay hµng tån kho ph¶n ¸nh sù lu©n chuyÓn cña vèn vËt t­, hµng ho¸ doanh nghiÖp. NÕu vßng quay hµng tån kho cao th× sè ngµy cÇn thiÕt ®Ó quay mét vßng hµng tån kho sÏ Ýt, chøng tá viÖc qu¶n lý dù tr÷ cña doanh nghiÖp lµ tèt. Doanh nghiÖp cã thÓ rót ng¾n ®­îc chu kú kinh doanh vµ gi¶m ®­îc l­îng vèn bá vµo hµng tån kho. NÕu sè vßng hµng tån kho thÊp, doanh nghiÖp dù tr÷ qu¸ møc dÉn ®Õn hµng ho¸ vËt t­ bÞ ø ®äng vµ tiªu thô chËm. Tõ ®ã cã thÓ dÉn ®Õn hµng ho¸ vËt t­ bÞ ø ®äng vµ tiªu thô chËm. Tõ ®ã cã thÓ dÉn ®Õn dßng tiÒn vµo cña doanh nghiÖp bÞ gi¶m ®i vµ ®Æt doanh nhiÖp vµo t×nh tr¹ng khã kh¨n vÒ tµi chÝnh. Vßng quay hµng tån kho = Gi¸ vèn hµng b¸n trong kú Hµng tån kho b×nh qu©n trong kú * kú thu tiÒn trung b×nh: ChØ tiªu nµy cho biÕt kú thu tiÒn trung b×nh cµng dµi chøng tá l­îng vèn bÞ chiÕm dông trong thanh to¸n cña doanh nghiÖp cµng lín vµ ng­îc l¹i. Kú thu tiÒn trung b×nh = 360 Vßng quay c¸c kho¶n ph¶i thu * C¸c hÖ sè kh¶ n¨ng thanh to¸n: §Ó n¾m b¾t ®­îc t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp ta cÇn ph¶i xem xÐt ®Õn kh¶ n¨ng thanh to¸n. NÕu t×nh h×nh tµi chÝnh t«t, doanh nghiÖp sÏ Ýt c«ng nî, kh¶ n¨ng thanh to¸n cao. Ýt bÞ chiÕm dông vèn. HÖ sè kh¶ n¨ng thanh to¸n lµ chØ tiªu ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp ®èi víi c¸c kho¶n nî. Nã biÓu hiÖn mèi quan hÖ so s¸nh gi÷a sè vèn hiÖn cã víi sè nî ng¾n h¹n doanh nghiÖp ph¶i tr¶. HÖ sè thanh to¸n hiÖn thêi = Tæng tµi s¶n l­u ®éng vµ ®Çu t­ ng¾n h¹n Nî ng¾n h¹n ChØ tiªu nµy lµ th­íc ®o thanh to¸n c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n cña doanh nghiÖp khi ®Õn h¹n thanh to¸n. HÖ sè nµy cao th× kh¶ n¨ng s½n sµng thanh to¸n c¸c kho¶n nî ®Õn h¹n cao. Tuy nhiªn, nÕu hÖ sè nµy qu¸ cao th× cÇn ph¶i xem xÐt thªm t×nh h×nh tµi chÝnh liªn quan. HÖ sè thanh to¸n nhanh = Tæng TSL§ vµ §TNH – vËt t­ hµng ho¸ tån kho Nî ng¾n h¹n HÖ sè nµy cµng cao th× kh¶ n¨ng thanh to¸n nhanh cña doanh nghiÖp cµng cao vµ ng­îc l¹i. HÖ sè thanh to¸n tøc thêi = Vèn b»ng tiÒn + C¸c kho¶n t­¬ng ®­¬ng tiÒn Nî ng¾n h¹n HÖ sè nµy cµng cao cµng tèt, kh¶ n¨ng thanh to¸n ngay cña doanh nghiÖp cµng cao. HÖ sè doanh lîi vèn l­u ®éng = Lîi nhuËn rßng Vèn l­u ®éng b×nh qu©n trong kú ChØ tiªu nµy cho biÕt mét ®ång vèn l­u ®éng trong kú t¹o ra ®­îc bao nhiªu ®ång lîi nhuËn rßng, chØ tiªu nµy cµng lín chøng tá doanh nghiÖp sö dông vèn l­ vèn l­u ®éng tèi thiÓu cÇn thiÕt cho ho¹t ®u ®éng cã hiÖu qu¶. HÖ sè doanh lîi vèn chñ së h÷u = Lîi nhuËn rßng Vèn chñ së h÷u b×nh qu©n trong kú ChØ tiªu nµy cho biÕt mét ®ång vèn chñ së h÷u trong kú t¹o ra ®­îc bao nhiªu ®ång lîi nhuËn rßng. Nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng: * Nh©n tè kh¸ch quan: Lµ nh÷ng nh©n tè do bªn ngoµi t¸c ®éng vµo, kh«ng n»m trong kh¶ n¨ng kiÓm so¸t cña doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp kh«ng thÓ thay ®æi chóng mµ chØ cã thÓ tù ®iÒu chØnh ho¹t ®éng cña mÞnh thÝch nghi tèt nhÊt, nh©n tè kh¸ch quan gåm: l¹m ph¸t, biÕn ®éng cung cÇu hµng ho¸, møc ®é c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng, biÕn ®éng tµi chÝnh vÜ m«, rñi ro, thiªn tai... * Nh©n tè chñ quan: Lµ nh÷ng nh©n tè n»m trong tÇm kiÓm so¸t cña doanh nghiÖp, cã thÓ ®iÒu chØnh ®­îc theo h­íng cã lîi nhÊt cho ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Bao gåm: tr×nh ®é tay nghÒ, tr×nh ®é qu¶n lý s¶n xuÊt, tr×nh ®é nh©n lùc. ChÝnh s¸ch qu¶n lý vèn l­u ®éng, kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. 4. Ph­¬ng h­íng biÖn ph¸p chñ yÕu nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña doanh nghiÖp: - X¸c ®Þnh chÝnh x¸c nhu cÇu vèn l­u ®éng tèi thiÓu cÇn thiÕt cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, tõ ®ã ®­a ra kÕ ho¹ch tæ chøc huy ®éng vèn ®¸p øng cho ho¹t ®éng doanh nghiÖp, h¹n chÕ t×nh tr¹ng thiÕu vèn g©y gi¸n ®o¹n qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh hoÆc ph¶i ®i vay ngoµi kÕ ho¹ch víi l·i suÊt cao. - Lùa chän c¸c h×nh thøc thu hót vèn tÝch cùc, tæ chøc khai th¸c triÖt ®Ó nguån vèn bªn trong doanh nghiÖp, ®¸p øng kÞp thêi vèn cho nhu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh mét c¸ch chñ ®éng. - Tæ chøc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ®Èy m¹nh c«ng t¸c tiªu thô s¶n phÈm, phèi hîp nhÞp nhµng gi÷a c¸c bé phËn, kh«ng ngõng n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng nh»m t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm tèt, gi¸ thµnh h¹, tiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu, ph¸t huy tèi ®a c«ng suÊt m¸y mãc, thiÕt bÞ hiÖn cã. Më réng thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm, t¨ng c­êng c«ng t¸c tiÕp thÞ, giíi thiÖu s¶n phÈm... h¹n chÕ thÊp nhÊt s¶n phÈm tån kho, t¨ng nhanh vßng quay vèn. - Thùc hiÖn tèt c«ng t¸c thanh to¸n c«ng nî, chñ ®éng phßng ngõa rñi ro cã thÓ x¶y ra, cÇn chñ ®éng trong c«ng t¸c thanh to¸n tiÒn hµng, h¹n chÕ t×nh tr¹ng sè vèn bÞ kh¸ch hµng chiÕm dông ¶nh h­ëng tíi nhu cÇu t¸i s¶n xuÊt dÉn ®Õn t×nh tr¹ng doanh nghiÖp ph¶i ®i vay ngoµi kÕ ho¹ch, ph¸t sinh thªm chi phÝ sö dông vèn vay. §ång thêi khi vèn bÞ chiÕm dông cßn cã rñi ro trë thµnh nî khã ®ßi lµm thÊt tho¸t vèn cña doanh nghiÖp, ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i chñ ®éng phßng ngõa, t¹o lËp quü dù phßng tµi chÝnh ®Ó cã nguån vèn bï ®¾p khi vèn bÞ chiÕm dông. - T¨ng c­êng ph¸t huy vai trß cña tµi chÝnh trong viÖc qu¶n lý vµ sö dông vèn. §Ó thùc hiÖn biÖn ph¸p nµy, doanh nghiÖp ph¶i t¨ng c­êng c«ng t¸c kiÓm tra tµi chÝnh víi viÖc sö dông vèn trong tÊt c¶ c¸c kh©u tõ dù tr÷ s¶n xuÊt ®Õn kh©u l­u th«ng s¶n phÈm. Sö dông vèn nhµn rçi mét c¸ch linh ho¹t th«ng qua c¸c h×nh thøc ®Çu t­ bªn ngoµi, cho c¸c ®¬n vÞ kh¸c vay, hay ®Çu t­ ®Ó më réng s¶n xuÊt. §iÒu nµy ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i xem xÐt h×nh thøc nµo mang l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt vµ h¹n chÕ tíi møc thÊp nhÊt nh÷ng rñi ro cã thÓ x¶y ra. - T¨ng c­êng ¸p dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay viÖc ®­a c¸c øng dông khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt kh«ng nh÷ng n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm mµ cßn rót ng¾n chu kú s¶n xuÊt s¶n phÈm, ®Èy nhanh tiÕn ®é lu©n chuyÓn vèn, mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao cho doanh nghiÖp. Cßn trªn thùc tÕ mçi doanh nghiÖp cßn ph¶i dùa vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh, t×nh h×nh thùc tÕ cña doanh nghiÖp trong giai ®o¹n cô thÓ ®Ó lùa chän cho m×nh nh÷ng biÖn ph¸p phï hîp nhÊt víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ kü thuËt. Ch­¬ng II : thùc tÕ qu¶n lý vµ sö dông vèn l­u ®éng t¹i Nhµ m¸y C¬ KhÝ Gang ThÐp. I .®Æc ®iÓm t×nh ho¹t ®éng cña Nhµ m¸y: 1) Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña Nhµ m¸y C¬ KhÝ Gang ThÐp: 1.1 Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn: Nhµ m¸y C¬ KhÝ Gang ThÐp lµ ®¬n vÞ trùc thuéc C«ng Ty Gang ThÐp Th¸i Nguyªn – Tæng C«ng Ty ThÐp ViÖt Nam, ®­îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè 61-CNG cña bé c«ng nghiÖp nÆng ngµy 20/11/1961 lóc ®ã gäi lµ x­ëng C¬ KhÝ. Nhµ m¸y lµ ®¬n vÞ trùc thuéc C«ng ty Gang ThÐp Th¸i Nguyªn (TISCO) ®­îc ph©n cÊp cã t­ c¸ch ph¸p nh©n, cã con dÊu riªng, cã tµi kho¶n t¹i ng©n hµng c«ng th­¬ng L­u X¸, ho¹t ®éng theo giÊy phÐp kinh doanh sè 158/H§KT/BT cña héi ®ång träng tµi kinh tÕ tØnh B¾c Th¸i (nay lµ tØnh Th¸i Nguyªn). Nhµ m¸y ®­îc ®Æt trªn khu vùc phÝa t©y nam cña khu Gang ThÐp, cã tæng diÖn tÝch trªn 10.000 m bao gåm: Mét gian nhµ x­ëng c¬ khÝ trªn 2.000m víi 68 m¸y c«ng cô, s¶n l­îng gia c«ng 500 tÊn/n¨m. Mét gian nhµ ph©n x­ëng ®óc gang gÇn 4000 m2 víi hai lß nÊu ®ång 100kg/mÎ, s¶n l­îng ph«i thµnh phÈm 5000 tÊn/n¨m. Cuèi n¨m 1963, do yªu cÇu s¶n xuÊt tæ chøc thªm ph©n x­ëng méc mÉu, ph©n x­ëng dông cô, l¾p r¸p, nh»m chÕ t¹o khu«n mÉu cho ®óc, dông cô g¸ l¾p, l¾p r¸p c¬ khÝ söa ch÷a m¸y tù ®éng cho c¸c ph©n x­ëng trong C«ng Ty Gang ThÐp. Vµo n¨m 1982, Nhµ m¸y cã lùc l­îng kh¸ ®«ng ®¶o dåi dµo víi 770 c¸n bé c«ng nh©n viªn trong ®ã cã 80 kÜ s­ cö nh©n kinh tÕ, bËc thî c«ng nh©n kÜ thuËt lµ 4,5/7. Cho ®Õn nay, Nhµ m¸y C¬ KhÝ Gang ThÐp víi 2.125 c¸n bé c«ng nh©n viªn lµ Nhµ m¸y chuyªn ngµnh hµng ®Çu cña C«ng ty Gang ThÐp Th¸i Nguyªn, ®ång thêi s¶n xuÊt kinh doanh trong c¶ n­íc. 1.2 §Þa bµn ho¹t ®éng: Nhµ m¸y C¬ KhÝ Gang ThÐp s¶n xuÊt kinh doanh c¸c s¶n ph¶m c¬ khÝ gang thÐp, thÐp c¸n, gia c«ng kim lo¹i ®en, kim lo¹i mÇu, s¶n xuÊt chÕ t¹o phô tïng bÞ kiªn cho m¸y mãc thiÕt bÞ c«ng nghÖ cho c¸c ngµnh khai th¸c quÆng vµ luyÖn kim, luyÖn cèc, s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng, c«ng nghiÖp mÝa ®­êng, chÕ biÕn giÊy, l¾p ®Æt c¸c d©y chuyÒn luyÖn kim, d©y chuyÒn c¸n thÐp cã c«ng xuÊt ®Õn 2000 tÊn/n¨m. Do vËy, ®Þa bµn ho¹t ®éng kinh doanh cña Nhµ m¸y ë c¶ 3 miÒn ®Êt n­íc. 2) Chøc n¨ng, nhiÖm vô, mÆt hµng s¶n xuÊt kinh doanh. 2.1 Chøc n¨ng: Cho ®Õn nay, Nhµ m¸y C¬ KhÝ Gang ThÐp lµ Nhµ m¸y chuyªn ngµnh hµng ®Çu cña tæng C«ng ty ThÐp ViÖt Nam. Nhµ m¸y chuyªn gia c«ng c¬ khÝ, chÕ t¹o lo¹i phô tïng thiÕt bÞ c¸c lo¹i cho ngµnh ThÐp, ®¹c biÖt lµ c¸c trôc c¸n ®ßi hái tÝnh n¨ng kü thuËt cao, cung cÊp cho c¸c Nhµ m¸y s¶n xuÊt thÐp trªn c¶ n­íc, nh»m thay thÕ nhËp ngo¹i víi gi¸ rÎ h¬n nhiÒu. Hµng n¨m Nhµ m¸y cung cÊp cho thÞ tr­êng 4000 – 5000 tÊn thÐp thµnh phÈm 1000 – 2000 tÊn trôc c¸c lo¹i, gia c«ng c¬ khÝ kho¶ng 4000 tÊn s¶n phÈm. Ngoµi ra, Nhµ m¸y cßn thiÕt kÕ chÕ t¹o c¸c lo¹i trôc Ðp mÝa cì lín, con l¨n ®ì lß xi m¨ng, l« xeo giÊy thay thÕ hµng tr­íc ®©y ph¶i nhËp khÈu tõ n­íc ngoµi. ThiÕt kÕ chÕ t¹o l¾p ®Æt vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ cho c¸c nhµ m¸y lß luyÖn thÐp hå quang c«ng suÊt 1,5 tÊn/mÎ, c¸c dµn kÐo thÐp cã c«ng suÊt 500 – 2000 tÊn/n¨m. 2.2 NhiÖm vô: - S¶n xuÊt vµ kinh doanh s¶n phÈm thÐp vµ c¸n c¸c lo¹i - S¶n xuÊt vµ kinh doanh s¶n phÈm trôc c¸n. - S¶n xuÊt vµ kinh doanh s¶n phÈm ®óc rÌn. - S¶n xuÊt vµ kinh doanh c¸c hµng gia c«ng, l¾p r¸p c¬ khÝ. * mét sè mÆt hµng s¶n xuÊt chÝnh: - ThÐp c¸n c¸c lo¹i, thÐp thái SD295, 340, 180 kg - Trôc c¸n c¸c lo¹i. - S¶n phÈm ph«i ®óc, rÌn c¸c lo¹i. - Hµng gia c«ng l¾p r¸p, vµ l¾p r¸p c¬ khÝ nhiÒu chñng lo¹i. Víi c¸c mÆt hµng nh­ vËy Nhµ m¸y C¬ KhÝ cã tr¸ch nhiÖm nh­ sau: + Thùc hiÖn giao nép cho Nhµ n­íc vµ c«ng ty, nhµ n­íc kh«ng giao chi tiªu ph¸p lÖnh cho Nhµ m¸y. Nhµ m¸y chØ thùc hiÖn chØ tiªu cña c«ng ty lµ: Gi¸ trÞ tæng s¶n l­îng S¶n l­îng hiÖn vËt vÒ mÆt hµng. ChØ tiªu kinh tÕ kÜ thuËt. ChØ tiªu ®Þnh møc ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng. ChØ tiªu cung øng thu mua vËt t­ kÜ thuËt. Tæng chi phÝ s¶n xuÊt gi¸ thµnh s¶n phÈm, tû lÖ vµ quyÒn lîi ®­îc th­ëng (ph¹t) do lµm t¨ng (h¹) gi¸ thµnh. ChØ tiªu tµi chÝnh. Nhµ m¸y cã tr¸ch nhiÖm vÒ qu¶n lý sö dông b¶o toµn vµ ph¸t triÓn nguån vèn tµi s¶n vµ c¸c nguån lùc kh¸c do c«ng ty giao. 3. C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý. Tæ chøc qu¶n lý cña Nhµ m¸y thùc hiÖn nh­ mét doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®Çy ®ñ vÒ mÆt ph¸p lý. C«ng ty ph©n cÊp qu¶n lý cho Nhµ m¸y më réng quyÒn tù chñ. Lµ mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt nhiÒu ngµnh nghÒ, nhiÒu chñng lo¹i mÆt hµng nªn c«ng t¸c qu¶n lý cña Nhµ m¸y còng lµ mét trong nh÷ng ®¬n vÞ cã ®é phøc t¹p nhÊt c«ng ty. Nhµ m¸y cã 1 Gi¸m ®èc, 2 phã gi¸m ®èc vµ mét hÖ thèng phßng ban ph©n x­ëng. Gi¸m ®èc PG§ kü thuËt PG§ SX vµ tiªu thô PX 1 PX 2 PX 3 PX 4 PX 5 PX 6 PX méc Phßng kh ®iÒu ®é phßng vËt t­ Phßng kÕ to¸n thèng kª Phßng TC HC Phßng kü thuËt c¬ ®iÖn Phßng luyÖn kim kcs ®éi b¶o vÖ Tr¹m y tÕ Phßng ban thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng bao gåm: Phßng kÕ ho¹ch ®iÒu ®é: lËp kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh, tæ chøc ®«n ®èc c¸c phßng ban chøc n¨ng vµ ph©n x­ëng thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. Phßng vËt t­: ChÞu tr¸ch nhiÖm vµ lËp kÕ ho¹ch cung øng vµ qu¶n lý vËt t­ toµn Nhµ m¸y, qu¶n lý toµn bé hÖ thèng kho b·i, vËn chuyÓn vËt t­ ®Õn c¸c ph©n x­ëng Phßng kÕ to¸n: Gióp gi¸m ®èc qu¶n lý vµ thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch tµi chÝnh kÕ to¸n nh»m môc tiªu ph¸t triÓn vµ b¶o toµn vèn, thùc hiÖn h¹ch to¸n kÕ to¸n theo luËt kÕ to¸n. Phßng tæ chøc hµnh chÝnh: Gióp gi¸m ®èc qu¶n lý, l­u tr÷ sæ s¸ch, giÊy tê liªn quan ®Õn c¸c ho¹t ®éng cña Nhµ m¸y. Phßng kü thuËt c¬ ®iÖn: Qu¶n lý thiÕt bÞ m¸y mãc, söa ch÷a lín, x©y dùng c¬ b¶n trong toµn bé Nhµ m¸y, lËp quy tr×nh c«ng nghÖ c¬ khÝ söa ch÷a thiÕt bÞ th­êng xuyªn. Phßng luyÖn kim KCS: Qu¶n lý biªn lËp vµ theo dâi chi tiÕt c¸c chØ tiªu kinh tÕ kü thuËt, qu¶n lý c¸c ®Ò tµi tiÕn bé kü thuËt, thiÕt lËp vµ lËp tr×nh c¸c c«ng nghÖ ®óc vµ luyÖn kim, kiÓm tra chÊt l­îng trong toµn Nhµ m¸y.. §éi b¶o vÖ: ChÞu tr¸ch nhiÖm an ninh, trËt tù b¶o vÖ tµi s¶n x· héi chñ nghÜa. Tr¹m y tÕ: ChÞu tr¸ch nhiÖm phßng dÞch vµ ch÷a bÖnh cho c¸n bé c«ng nh©n viªn trong Nhµ m¸y. 4. KÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh s¶n xuÊt doanh cña Nhµ m¸y trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y: B¶ng 1: B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña Nhµ m¸y C¬ KhÝ Gang ThÐp n¨m 2003 – 2004. Nguån: b¸o c¸o tµi chÝnh cña Nhµ m¸y n¨m 2003-2004. §¬n vÞ: §ång STT chØ tiªu N¨m 2003 N¨m 2004 So s¸nh Sè tuyÖt ®èi % 1=a+b a b 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Doanh thu thuÇn Doanh thu néi bé Doanh thu b¸n ngoµi Gi¸ vèn hµng b¸n Lîi nhuËn gép Chi phÝ b¸n hµng Chi phÝ qu¶n lý DN Lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng KD Lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng TC Thu nhËp bÊt th­êng Tæng lîi nhuËn tr­íc thuÕ ThuÕ thu nhËp doanh nhiÖp Lîi nhuËn sau thuÕ Thu nhËp BQ/ng­êi/th¸ng 156.853.498.786 132.804.098.926 24.049.399.860 141.656.348.956 15.197.149.830 2.376.294.855 8.372.599.039 4.448.255.936 -665.359.327 -108.479.746 3.647.416.863 1.175.813.396 2.498.603.467 1.516.298 259.926.238.921 212.376.854.397 47.549.384.524 216.328.577.925 17.543.263.144 4.710.589.752 9.169.903.377 3.662.770.015 -872.572.306 -111.691.730 2.679.505.979 750.261.674 1.929.244.305 1.915.090 103.072.740.135 79.572.755.471 23.499.984.664 76.472.228.969 2.364.113.314 2.334.294.897 797.304.338 -785.485.921 -207.212.979 -3.211.984 -967.910.884 -425.551.722 -569.359.162 398.792 65,71 59,91 97,71 52,71 15,55 98,23 9,52 -17,65 -31,14 - 2,96 -26,53 -36,19 -22,78 26,30 Qua b¶ng mét sè chØ tiªu vÒ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña Nhµ m¸y ta thÊy: Doanh thu thuÇn qua hai n¨m 2003 vµ 2004 t¨ng lªn râ rÖt t¨ng 65,71%. Trong ®ã, chñ yÕu lµ doanh thu néi bé. N¨m 2003, doanh thu néi bé lµ 132.804.098.926 (chiÕm 84,66% trong tæng doanh thu). N¨m 2004 t¨ng lªn 212.376.854.397 (chiÕm 81,70% trong tæng doanh thu). §iÒu nµy chøng tá s¶n phÈm cña Nhµ m¸y chñ yÕu tiªu thô trong néi bé C«ng ty, cßn doanh thu b¸n ngoµi chiÕm tû träng nhá. Tæng doanh thu n¨m sau cao h¬n n¨m tr­íc mét l­îng kh«ng nhá, tuy nhiªn tæng lîi nhuËn cña doanh nghiÖp l¹i gi¶m. Nguyªn nh©n lµ do kho¶n chi phÝ b¸n hµng cña n¨m 2004 cao h¬n n¨m 2003 rÊt nhiÒu, cao h¬n 98,23%. Vµ trong ho¹t ®éng tµi chÝnh, Nhµ m¸y kh«ng cã lîi nhuËn vµ bÞ lç. N¨m 2003 bÞ ©m 665.359.327, n¨m 2004 ©m 872.572.306. Vµ céng thªm kho¶n lç trong thu nhËp bÊt th­êng n¨m 2003 lç 108.479.746, n¨m 2004 lç 111.691.730, khiÕn cho kho¶n lîi nhuËn thu ®­îc tõ ho¹t ®éng kinh doanh ph¶i bï l¹i nh÷ng kho¶n lç nµy, ®iÒu nµy lµm cho tæng lîi nhuËn cña doanh nghiÖp thÊp. N¨m 2003, tæng lîi nhuËn tr­íc thuÕ lµ 3.647.416.863, sang n¨m 2004 gi¶m xuèng cßn 2.679.505.979, gi¶m 26,53%. Kho¶n thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ph¶i nép cña Nhµ m¸y n¨m 2003 so víi n¨m 2004 gi¶m 36,19%. Nhµ m¸y rÊt quan t©m ch¨m lo cho ®êi sèng c«ng nh©n viªn, thu nhËp b×nh qu©n mçi ng­êi trªn mét th¸ng t¨ng tõ 1.156.298 ®ång (n¨m 2003) t¨ng lªn 1.915.090 ®ång (n¨m 2004), t¨ng 26,30%. §¹t ®­îc nh÷ng thµnh tÝch trªn ®©y lµ c¶ mét sù cè g¾ng lín cña ban l·nh ®¹o Nhµ m¸y vµ tËp thÓ c¸n bé c«ng nh©n viªn. Sù t¨ng tr­ëng vÒ mäi mÆt chøng tá Nhµ m¸y ®ang s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶, ®êi sèng ng­êi lao ®éng ®­îc c¶i thiÖn. II.T×nh h×nh qu¶n lý vèn l­u ®éng vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng t¹i Nhµ m¸y C¬ KhÝ Gang ThÐp. C¬ cÊu tµi s¶n vµ nguån vèn kinh doanh cña nhµ m¸y: Do ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh cña nhµ m¸y C¬ KhÝ Gang ThÐp lµ nganh c¬ khÝ, s¶n xuÊt nh÷ng mÆt hµng víi khèi l­îng lín vµ ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i nªn nhu cÇu vÒ vèn l­u ®éng lµ rÊt lín. Tr­íc tiªn, ta ph©n tÝch c¬ cÊu tµi s¶n vµ nguån vèn kinh doanh cña Nhµ m¸y, thÓ hiÖn cô thÓ ë b¶ng biÓu sau: B¶ng 2: C¬ cÊu tµi s¶n, nguån vèn kinh doanh cña Nhµ m¸y qua 2 n¨m 2003 – 2004. §¬n vÞ: ®ång N¨m chØ tiªu N¨m 2003 N¨m 2004 So s¸nh Sè tiÒn % Sè tiÒn % Sè tuyÖt ®èi % I. Tµi s¶n 1.TSL§ 2. TSC§ 55.718.063.099 53.645.936.361 2.072.216.648 100 96.28 3,72 111.796.415.932 104.751.227.645 7.045.188.278 100 93,69 6,31 56.078.352.932 51.105.294.293 4.973.061.630 100,64 95,26 240 II.Nguån vèn 1. Nî ph¶i tr¶ 2. Vèn CSH 55.718.063.099 48.544.292.210 7.173.770.799 100 87,12 12,88 111.796.415.932 103.748.583.221 8.047.832.711 100 92.80 7.20 56.078.352.932 55.204.291.011 874.061.912 106,64 113,8 12 Nguån : B¸o c¸o tµi chÝnh cña Nhµ m¸y n¨m 2003 – 2004. Qua b¶ng c¬ cÊu tµi s¶n vµ nguån vèn cña Nhµ m¸y C¬ KhÝ Gang ThÐp ta thÊy: Tæng tµi s¶n vµ nguån vèn t¨ng lªn râ rÖt, ®iÒu nµy chøng tá viÖc huy ®éng vèn cña Nhµ m¸y rÊt cã hiÖu qu¶, ®¶m b¶o nhu cÇu t¨ng quy m« s¶n xuÊt cña Nhµ m¸y. Trong tæng tµi s¶n, th× tµi s¶n l­u ®éng chiÕm tØ träng rÊt cao, 96,28% (n¨m 2003) vµ 93,7% n¨m 2004. Tµi s¶n cè ®Þnh chiÕm tØ träng thÊp, 3,72%(n¨m 2003), n¨m 2004 Nhµ m¸y còng ®· cã sù cè g¾ng trong viÖc ®Çu t­ tµi s¶n cè ®Þnh (6,3% trong tæng tµi s¶n) t¨ng h¬n n¨m 2003 lµ 240%. Tuy nhiªn, tû träng nµy vÉn cßn qu¸ thÊp so víi tµi s¶n l­u ®éng. Trong tæng nguån vèn th× nî ph¶i tr¶ cña Nhµ m¸y chiÕm 87,124% (n¨m 2003) t¨ng lªn 92,8% (n¨m2004) trªn tæng nguån vèn. Nh­ vËy, vèn Nhµ m¸y vay nî bªn ngoµi rÊt cao, ®iÒu nµy cho thÊy viÖc huy ®éng vèn cña Nhµ m¸y lµ rÊt cã hiÖu qu¶. Tuy nhiªn, nî ph¶i tr¶ lín th× tiÒn l·i Nhµ m¸y ph¶i tr¶ rÊt lín, ®iÒu nµy dÉn tíi sù tù chñ vÒ tµi chÝnh cña Nhµ m¸y bÞ h¹n chÕ. Do ®ã Nhµ m¸y cÇn t×m mäi gi¶i ph¸p ®Ó t¨ng nguån vèn chñ së h÷u cña m×nh. §Ó cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc chÝnh x¸c, ta cã c¸c chØ tiªu nî cña Nhµ m¸y : N¨m 2003: HÖ sè nî = Tæng nguån vèn = 55.718.063.009 48.544.292.210 Nî ph¶i tr¶ = 87,12 % Vèn chñ së h÷u = 100% - 87,12% = 12,88% N¨m 2004: HÖ sè nî = Tæng nguån vèn = 111.796.415.932 103.748.583.221 Nî ph¶i tr¶ = 92,8% Vèn chñ së h÷u = 100% - 92,8% = 7,2% Nh­ vËy, hÖ sè nî cña Nhµ m¸y n¨m 2003 so víi n¨m 2004 lµ 5,68%, nh­ng vèn chñ së h÷u gi¶m n¨m 2004 chiÕm tØ lÖ gi¶m h¬n so víi n¨m 2003. §iÒu ®ã cho thÊy, møc an toµn ®èi víi vèn vay cßn h¹n chÕ. T×nh h×nh qu¶n lý vµ sö dông vèn l­u ®éng t¹i Nhµ m¸y C¬ KhÝ Gang ThÐp. Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt c¬ khÝ, vèn l­u ®éng phô thuéc vµo khèi l­îng c¸c mÆt hµng s¶n xuÊt, vµo viÖc tæ chøc cung cÊp nguyªn, nhiªn vËt liÖu, ph­¬ng thøc thanh to¸n. Qua b¶ng 3, ta thÊy t×nh h×nh sö dông vèn l­u ®éng cña Nhµ m¸y C¬ KhÝ Gang ThÐp t­¬ng ®èi æn ®Þnh. Tuy r»ng tæng vèn l­u ®éng cã t¨ng lªn rÊt nhiÒu nh­ng viÖc ph©n phèi tõng thµnh phÇn vèn l­u ®éng trªn tæng vèn l­u ®éng l¹i kh¸ æn ®Þnh. §Ó xem tØ träng cña c¸c thµnh phÇn vèn l­u ®éng nh­ trªn ®· hîp lý ch­a, ta sÏ ph©n tÝch tõng thµnh phÇn mét. -Vèn b»ng tiÒn: trong hai n¨m 2003 vµ 2004, tû träng vèn b»ng tiÒn cã xu h­íng t¨ng 0,64% lªn 0,66% trong tæng vèn l­u ®éng, tuy nhiªn tØ lÖ t¨ng thªm nµy kh«ng nhiÒu. Trong vèn b»ng tiÒn, tiÒn göi ng©n hµng chiÕm phÇn lín. Th«ng th­êng, trong doanh nghiÖp chØ nªn ®Ó l¹i quü mét l­îng vèn nhá bÐ cho nªn diÒu ®ã lµ hîp lý. Nh­ng so víi tû lÖ mµ vèn b»ng tiÒn chiÕm trong nguån vèn l­u ®éng lµ rÊt Ýt vµ ®iÒu ®ã lµm cho nhu cÇu thanh to¸n cña Nhµ m¸y gÆp khã kh¨n. - C¸c kho¶n ph¶i thu: N¨m 2004, tØ träng c¸c kho¶n ph¶i thu gi¶m so víi n¨m 2003 tõ 5,26% gi¶m xuèng 4,3% trong tæng vèn l­u ®éng. §©y lµ ®iÓm tÝch cùc gióp doanh nghiÖp gi¶m phÇn vèn bÞ ø ®äng. Trong c¸c kho¶n ph¶i thu th× kho¶n ph¶i thu cña kh¸ch hµng chiÕm tû träng cao, 91% vµ 90,7 % trong hai n¨m 2003 vµ 2004. So s¸nh gi÷a sè ph¶i thu cña kh¸ch hµng víi doanh thu thuÇn: N¨m 2003 = 2.569.979.875 156.853.489.786 x 100 = 1,64 % N¨m 2004 = 4.089.404.372 259.926.238.921 x 100 = 1,57 % N¨m 2003, trong mét ®ång doanh thu cã 0,0164 ®ång do kh¸ch hµng nî vµ n¨m 2004, con sè nµy cã gi¶m xuèng cßn 0,0157 ®ång. Nh­ vËy, c«ng t¸c thu håi nî cña c«ng ty cã tèt h¬n. - Hµng tån kho: mét ®iÒu dÔ nhËn thÊy lµ hµng tån kho cña Nhµ m¸y chiÕm tû träng rÊt lín trong tæng vèn l­u ®éng. 91,7% (n¨m 2003) vµ 92,7% (n¨m 2004). Cïng víi sù t¨ng rÊt lín vÒ tæng vèn l­u ®éng gi÷a hai n¨m 2003 vµ 2004 (t¨ng 91,7%) th× hµng tån kho còng t¨ng lªn rÊt nhiÒu. Xu hø¬ng t¨ng lªn cña hµng tån kho lµ mét ®iÒu ®¸ng lo l¾ng, bëi hµng tån kho lµ mét bé phËn kh«ng sinh lêi. NÕu bé phËn nµy lín th× Nhµ m¸y sÏ thiÕu vèn, lîi nhuËn gi¶m, ¶nh h­ëng tíi hiÖu qu¶ kinh doanh. Nguyªn nh©n hµng tån kho chiÕm tØ träng lín nh­ vËy lµ do thÞ tr­êng thÐp hiÖn nay cã nhiÒu biÕn ®éng bÊt lîi, mét l­îng lín s¶n phÈm lµm ra cña Nhµ m¸y kh«ng b¸n ®­îc, thÞ tr­êng tiªu thô thÐp cña Nhµ m¸y bÞ ch÷ng l¹i. - Tµi s¶n l­u ®éng kh¸c: trong hai n¨m, tµi s¶n l­u ®éng kh¸c chiÕm tû träng nhá vµ t­¬ng ®èi æn ®Þnh trong vèn l­u ®éng. 3. HiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña Nhµ m¸y: Sö dông vèn l­u ®éng cã hiÖu qu¶ lµ mét vÊn ®Ò then chèt quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Do ®ã ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i quan t©m mét c¸ch th­êng xuyªn vµ phÊn ®Êu n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cña m×nh. §Ó ®¸nh gi¸ tèt ®­îc hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng ë Nhµ m¸y, ta xem xÐt c¸c chØ tiªu trªn nhiÒu gãc ®é kh¸c nhau ®Ó gióp Nhµ m¸y nh×n nhËn ®­îc thùc tr¹ng, tõ ®ã cã h­íng ®iÒu chØnh hîp lý ®Ó mang l¹i hiÖu qu¶ cao. Sau ®©y lµ b¶ng mét sè chØ tiªu vÒ hiÖu qu¶ sö dông vèn cña Nhµ m¸y. B¶ng 4: Mét sè chØ tiªu vÒ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng t¹i Nhµ m¸y C¬ KhÝ Gang ThÐp trong hai n¨m gÇn ®©y. STT ChØ tiªu §VT N¨m 2003 N¨m 2004 Chªnh lÖch Sè tuyÖt ®èi % 1 Doanh thu thuÇn §ång 156.853.498.786 258.926.238.921 102.072.740.135 65 2 Lîi nhuËn thuÇn §ång 2.489.603.467 1.929.244.305 -560.359.162 -22 3 VL§ b×nh qu©n §ång 53.645.936.361 104.754.227.645 51.108.291.284 95 4 Nî ng¾n h¹n §ång 42.355.894.447 83.892.317.088 41.536.422.641 98 5 Hµng tån kho §ång 49.193.611.653 97.090.829.181 47.897.217.528 97 6=1/3 Sè vßng quay VL§ Vßng 2,92 2,47 -0,45 -15 7=360/6 Sè ngµy mçi vßng quay Ngµy 123 145 22 17 8=2/3 HÖ sè doanh lîi trªn VL§ §ång 0,04 0,01 -0,03 -75 9=3/1 HÖ sè ®¶m nhiÖm VL§ §ång 0,34 0,4 0,06 17 10=1/5 Sè vßng quay HTK Vßng 3,18 2,26 -0,29 -28 11=3/4 HS thanh to¸n hiÖn thêi LÇn 1,266 1,248 -0,018 -1,42 12=(3-5)/4 HÖ sè thanh to¸n nhanh LÇn 0,105 0,091 -0,014 -0,13 13 HÖ sè thanh to¸n tøc thêi LÇn 0,008 0,008 0 0 Nguån: B¸o c¸o tµi chÝnh cña Nhµ m¸y n¨m 2003 – 2004. * NhËt xÐt: Nh×n vµo b¶ng 4 ta thÊy sè vßng quay vèn l­u ®éng gi¶m tõ 2,92 vßng n¨m 2003 xuèng cßn 2,47 vßng n¨m 2004, tøc lµ vèn l­u ®éng lu©n chuyÓn chËm h¬n 0,45 vßng. §iÒu nµy cho thÊy hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng ®ang gi¶m, nh­ng ®Ó ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c h¬n ta cÇn xem xÐt c¸c chØ tiªu hÖ sè. HÖ sè doanh lîi vèn l­u ®éng lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh cø mét ®ång vèn l­u ®éng t¹o ra bao nhiªu ®ång lîi nhuËn. N¨m 2003 mét ®ång vèn l­u ®éng t¹o ra 0,04 ®ång lîi nhuËn, sang n¨m 2004 gi¶m xuèng 0,01 ®ång, chøng tá hiÖu suÊt sö dông vèn l­u ®éng bÞ gi¶m. L­îng gi¶m ®i lµ kh¸ lín 75%. ChØ tiªu hÖ sè ®¶m nhiÖm vèn l­u ®éng cho biÕt n¨m 2003 ®Ó cã mét ®ång doanh thu th× ph¶i bá ra 0,34 ®ång vèn l­u ®éng, nh­ng sang n¨m 2004 th× cÇn ph¶i bá ra 0,4 ®ång vèn l­u ®éng th× míi thu ®­îc mét ®ång doanh thu. §iÒu nµy chøng tá hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña Nhµ m¸y ®· bÞ gi¶m ®i. Sè vßng quay hµng tån kho còng bÞ gi¶m, tõ 8,13 vßng (n¨m 2003) xuèng cßn 2,26 vßng (n¨m 2004). §©y lµ nguyªn nh©n chñ yÕu lµm cho hiÖu qu¶ sö dông vèn cña Nhµ m¸y bÞ gi¶m, v× thÕ Nhµ m¸y cÇn quan t©m ®Õn chØ tiªu nµy ®Ó t×m c¸ch kh¾c phôc. §Ó xem møc ®é ®¶m b¶o thanh to¸n vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña Nhµ m¸y thÕ nµo, ta sÏ xem xÐt hai chØ tiªu sau: HÖ sè kh¶ n¨ng thanh to¸n hiÖn thêi N¨m 2003 lµ 15,06 t¨ng lªn 16,75 n¨m 2004, chøng tá kh¶ n¨ng thanh to¸n c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n cña Nhµ m¸y ®· t¨ng lªn. HÖ sè thanh to¸n nhanh n¨m 2003 lµ 1,25 gi¶m xuèng 1,22 n¨m 2004, tuy l­îng gi¶m kh«ng nhiÒu nh­ng Nhµ m¸y còng cÇn quan t©m ®Ó kh¾c phôc. HÖ sè thanh to¸n tøc thêi qua hai n¨m kh«ng cã g× thay ®æi, vÉn gi÷a nguyªn ë møc 0,008. Ngoµi c¸c chØ tiªu trªn, ta tÝnh xem møc tiÕt kiÖm vèn l­u ®éng cña Nhµ m¸y, cô thÓ cña hai n¨m lµ: N¨m 2003 sang n¨m 2004, sè ngµy mçi vßng quay cña vèn l­u ®éng t¨ng tõ 123 ngµy lªn 145 ngµy, ®iÒu nµy tøc lµ Nhµ m¸y ®· l·ng phÝ ®i mét l­îng vèn lµ: 156.853.498.786 360 x (145 – 123 ) = 9.585.491.529 N¨m 2004, Nhµ m¸y dù kiÕn sÏ t¨ng sè vßng quay vèn l­u ®éng tõ 2,47 vßng lªn 3 vßng, tøc lµ sè ngµy cña mçi vßng quay sÏ gi¶m tõ 145 ngµy xuèng cßn 360/3 = 120 ngµy. NÕu cè g¾ng thùc hiÖn ®­îc kÕ ho¹ch nµy, Nhµ m¸y sÏ tiÕt kiÖm ®­îc l­îng vèn lµ : 258.926.238.921 360 x (120 – 145 ) = -17.980.988.812 Ch­¬ng III. Gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng t¹i Nhµ m¸y C¬ KhÝ Gang ThÐp. 1. §¸nh gi¸ kh¸i qu¸t vÒ ­u ®iÓm vµ tån t¹i trong qu¶n lý sö dông vèn l­u ®éng cña Nhµ m¸y trong hai n¨m 2003 – 2004. 1.1 ¦u ®iÓm: - Nhµ m¸y cã vÞ trÝ ®Þa lý thuËn lîi c¶ vÒ giao th«ng ®­êng s¾t vµ ®­êng bé.ViÖc vËn chuyÓn hµng ho¸ vµ nguyªn vËt liÖu ®­îc diÔn ra dÔ dµng. - ViÖc huy ®éng vèn cña Nhµ m¸y kh¸ thµnh c«ng, ®¸p øng ®­îc phÇn lín nhu cÇu vÒ vèn, ®Æc biÖt lµ vèn l­u ®éng. - ViÖc kiÓm so¸t c¸c kho¶n thu, chi cña Nhµ m¸y kh¸ râ rµng, rµnh m¹ch, th«ng qua KÕ to¸n tr­ëng vµ Ban gi¸m ®èc xÐt duyÖt. - Thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi cña Nhµ m¸y t¨ng, c¶i thiÖn ®êi sèng cho ng­êi lao ®éng. Nhµ m¸y rÊt quan t©m ch¨m lo cho ®êi sèng cña c«ng nh©n viªn. 1.2 Tån t¹i: Ngoµi nh÷ng kÕt qu¶ ®· ®¹t ®­îc ë trªn Nhµ m¸y cßn cã mét sè mÆt h¹n chÕ cÇn t×m râ nguyªn nh©n ®Ó cã biÖn ph¸p kh¾c phôc, ®ã lµ: - C¬ cÊu gi÷a tµi s¶n l­u ®éng vµ tµi s¶n cè ®Þnh ch­a hîp lý, ch­a phï hîp víi mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nhiÖp nÆng. Nhµ x­ëng vµ c¸c thiÕt bÞ cßn l¹c hËu, tû lÖ hao mßn cao, mÆt b»ng nhµ x­ëng ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu s¶n xuÊt lín. §Çu t­ khoa häc kü thuËt tiªn tiÕn vµo Nhµ m¸y cßn h¹n chÕ. - S¶n phÈm cña Nhµ m¸y chñ yÕu b¸n trong néi bé C«ng ty, gi¸ b¸n do C«ng ty ban hµnh nªn ch­a s¸t víi sù biÕn ®éng cña gi¸ thµnh, gi¸ b¸n ®­îc tÝnh theo l«, theo träng l­îng mµ ch­a x¸c ®Þnh ®­îc møc ®é khã dÔ cña s¶n phÈm. §©y lµ vÊn ®Ò lµm bã hÑp sù ho¹t ®éng cña Nhµ m¸y trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, nã c¶n trë ®Õn c¸c ®éng lùc tÝch cùc cña Nhµ m¸y, lµm mÊt c©n b»ng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh gi÷a c¸c xÝ nghiÖp thµnh viªn trong C«ng ty. - C«ng t¸c tæ chøc tiªu thô s¶n phÈm cña Nhµ m¸y cßn kÐm, ®Ó l­îng hµng tån kho qu¸ lín, khiÕn Nhµ m¸y ph¶i mÊt thªm nhiÒu chi phÝ b¶o qu¶n vµ hµng kh«ng b¸n ®­îc lµm vèn cña nhµ m¸y bÞ ø ®äng, lµm gi¶m hiÖu qu¶ sö dông vèn. - Nhµ m¸y C¬ KhÝ Gang ThÐp lµ ®¬n vÞ trùc thuéc cña C«ng ty Gang ThÐp Th¸i Nguyªn nªn chÞu sù chi phèi cña c«ng ty vÒ vèn, nguån vèn. Gi¸ c¶ thÞ tr­êng t¨ng gi¶m thÊt th­êng nªn Nhµ m¸y gÆp ph¶i nh÷ng khã kh¨n trong s¶n xuÊt kinh doanh. - Vèn b»ng tiÒn cña Nhµ m¸y chiÕm tû träng nhá, trong khi c¸c kho¶n hµng tån kho,kho¶n ph¶i thu vµ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang l¹i chiÕm tû träng cao, lµm cho Nhµ m¸y ph¶i vay nî ng¾n h¹n nhiÒu, tr¶ l·i vay lín. 2. Mét sè kiÕn nghÞ nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông ®ång vèn l­u ®éng. Trong nh÷ng n¨m qua, Nhµ m¸y C¬ KhÝ Gang ThÐp ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ. Tuy vËy, bªn c¹nh sù thµnh c«ng ®ã, Nhµ m¸y gÆp ph¶i nh÷ng khã kh¨n cÇn kh¾c phôc nh­ c¬ cÊu vèn ch­a hîp lý, nî ph¶i tr¶ lín, nguån vèn chñ së h÷u thÊp... Víi nh÷ng nhËn thøc ®ã, qua qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i Nhµ m¸y em cã mét vµi ý kiÕn sau: 2.1 §iÒu chØnh l¹i kÕt cÊu vèn kinh doanh gi÷a VL§ vµ VC§: Nhµ m¸y lµ mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt c¬ khÝ, nh­ng tØ träng vèn cè ®Þnh qu¸ nhá, vèn l­u ®éng qu¸ lín. Mét kÕt cÊu vèn nh­ vËy cho thÊy n¨ng lùc s¶n xuÊt cña Nhµ m¸y lµ yÕu, bëi v× c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña Nhµ m¸y lµ TSC§ nãi chung, ®Æc biÖt lµ m¸y mãc s¶n xuÊt lµ yÕu. HÇu hÕt m¸y mãc ®Òu ®· ®­îc ®Çu t­ kh¸ l©u, tØ lÖ hao mßn cao, tr×nh tr¹ng thiÕt bÞ yÕu kÐm sÏ dÉn ®Õn n¨ng suÊt lao ®éng thÊp. H¬n n÷a kh«ng cã trang thiÕt bÞ cÇn thiÕt th× kh«ng thÓ ®Èy nhanh tèc ®é s¶n xuÊt còng nh­ khã ®¶m b¶o ®­îc chÊt l­îng cao cña s¶n phÈm. Do vËy, Nhµ m¸y CÇn tõng b­íc ®iÒu chØnh l¹i kÕt cÊu tµi s¶n theo h­íng t¨ng c¶ quy m« vµ tû träng TSC§ trong tæng tµi s¶n cña Nhµ m¸y, biÖn ph¸p c¬ b¶n lµ: - §Çu t­ thªm TSC§ nhÊt lµ m¸y mãc s¶n xuÊt. §Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ, øng dông tiÕn bé khoa häc øng dông kü thuËt vµo s¶n xuÊt trªn c¬ së ®µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é cña c«ng nh©n. - Sö dông 1 c¸ch cã hiÖu qu¶ toµn bé c¬ së vËt chÊt hiÖn cã cña C«ng ty mµ chñ yÕu lµ ë ph©n x­ëng §óc b»ng c¸ch ®¹i tu, t©n trang vµ c¶i tiÕn l¹i m¸y mãc thiÕt bÞ. Duy tr× ho¹t ®éng c¸c m¸y mãc ë ph©n x­ëng c¬ khÝ l¾p r¸p cho ®Õn khi thay thÕ. §¹i tu c¸c lo¹i m¸y tiÖn, m¸y bµo, m¸y phay. VÊn ®Ò vÒ vèn: + Sö dông quü khÊu hao cßn l¹i sau khi tr¶ nî vay vèn ®Ó ®Çu t­. + Sö dông lîi nhuËn cña c«ng ty + Vay c«ng nh©n viªn. + Vay dµi h¹n ng©n hµng theo dù ¸n cã chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶. 2.2 T×m biÖn ph¸p ®Ó ®Èy nhanh viÖc tiªu thô s¶n phÈm: Hµng tån kho cña Nhµ m¸y chiÕm tû träng rÊt lín trong tæng vèn l­u ®éng, chñ yÕu lµ thµnh phÈm. Hµng tån kho lín lµ nguyªn nh©n chñ yÕu dÉn ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng gi¶m, v× vËy Nhµ m¸y cÇn ph¶i t¨ng c­êng c«ng t¸c tiªu thô s¶n phÈm. * BiÖn ph¸p tr­íc m¾t: Do hµng tån kho lµ lo¹i tµi s¶n kh«ng sinh lêi, v× vËy nÕu ®Ó hµng tån kho tån qu¸ l©u th× vßng quay hµng tån kho sÏ bÞ gi¶m, ®ång thêi, vßng quay vèn l­u ®éng còng sÏ bÞ gi¶m, ¶nh h­ëng lín tíi hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng. H¬n n÷a, hµng tån trong kho l©u sÏ bÞ hao mßn, hµng bÞ gi¶m chÊt l­îng, mµ Nhµ m¸y l¹i ph¶i t¨ng thªm kinh phÝ cho viÖc b¶o qu¶n, l­îng hµng tån kho cña Nhµ m¸y l¹i rÊt lín nªn kho¶n chi phÝ nµy sÏ kh«ng nhá, v× vËy biÖn ph¸p cÇn lµm ngay lµ: + Nhµ m¸y nªn b¸n hµng cµng nhanh cµng tèt, cã thÓ lµ ph¶i b¸n víi gi¸ thÊp h¬n vµ ph¶i chÞu lç nh­ng bï l¹i, Nhµ m¸y sÏ gi¶m ®­îc chi phÝ b¶o qu¶n hµng vµ tr¸nh ®­îc t×nh tr¹ng hµng ho¸ bÞ hao mßn vÒ chÊt l­îng . kÐm phÈm chÊt l¹i khã b¸n. H¬n n÷a b¸n hµng nhanh sÏ t¨ng ®­îc sè vßng quay hµng tån kho, sÏ gi¶m ®­îc nh÷ng khã kh¨n vÒ tµi chÝnh. + Nhµ m¸y nªn cã kiÕn nghÞ víi C«ng ty ®Ó C«ng ty ®Þnh l¹i gi¸ b¸n cho hîp lý. Gi÷a c¸c Nhµ m¸y thµnh viªn trong c«ng ty cã sù trao ®æi mua b¸n hµng ho¸ lÉn nhau ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, v× vËy mét thµnh viªn bÞ gi¸n ®o¹n sÏ ¶nh h­ëng tíi c¸c thµnh viªn kh¸c. ChÝnh v× thÕ, C«ng ty nªn cã sù ®iÒu chØnh l¹i gi¸ c¶ gi÷a c¸c Nhµ m¸y thµnh viªn cho hîp lý ®Ó qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, kinh doanh vµ lîi Ých cña c¸c Nhµ m¸y ®­îc ®¶m b¶o. * KÕ ho¹ch l©u dµi: - Qua hai n¨m gÇn ®©y, ta thÊy doanh thu cña Nhµ m¸y chñ yÕu lµ doanh thu néi bé, chiÕm 83% trªn tæng doanh thu trong n¨m 2003 vµ 84% trong n¨m 2004, cßn l¹i lµ doanh thu b¸n ngoµi. V× vËy, Nhµ m¸y nªn ph¸t triÓn thªm thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm trªn c¶ n­íc, bëi ®©y lµ thÞ tr­êng mµ tõ tr­íc ®Õn nay kh«ng ®­îc chó träng l¾m, muèn vËy, Nhµ m¸y cÇn ph¶i ®Èy m¹nh viÖc ph¸t triÓn thÞ tr­êng, t×m ra nh÷ng nguån tiªu thô s¶n phÈm míi vµ kÝ kÕt ®­îc nhiÒu hîp ®ång víi c¸c n¬i tiªu thô bªn ngoµi. ThÞ tr­êng míi nµy sÏ lµ mét thÞ tr­êng rÊt tiÒm n¨ng nÕu ®­îc Nhµ m¸y quan t©m ®óng møc vµ cã mét kÕ ho¹ch cô thÓ vÒ nghiªn cøu thÞ tr­êng ®Ó s¶n phÈm cña Nhµ m¸y sÏ ®­îc tiªu thô tèt trªn thÞ tr­êng. Mét vµi ý kiÕn cô thÓ nh­ sau: + §a d¹ng ho¸ nh÷ng s¶n phÈm truyÒn thèng, më réng c¸c danh môc nh÷ng s¶n phÈm míi ®Ó t¹o s¶n phÈm cña m×nh mang tÝnh chÊt hµng ho¸ h¬n. + Nghiªn cøu thÞ tr­êng kh¸i qu¸t nh­ c¸c vÊn ®Ò thuéc cung, thuéc cÇu s¶n phÈm, tõ ®ã n¾m ®­îc nhu cÇu tiªu dïng cña kh¸ch hµng, kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña hä, sè l­îng s¶n phÈm mµ hä cã thÓ tiªu dïng. Nghiªn cøu ®èi thñ c¹nh tranh vÒ lÜnh vùc c¬ khÝ ... + Nghiªn cøu thÞ tr­êng chi tiÕt nh­ x¸c ®Þnh xem kh¸ch hµng nµo mua hµng cu¶ Nhµ m¸y? Sè l­îng bao nhiªu? C¬ cÊu cña lo¹i hµng? x¸c ®Þnh tû träng thÞ tr­êng mµ Nhµ m¸y®· ®¹t ®­îc so víi thÞ tr­êng trong Nam, thÞ tr­êng miÒn Trung, miÒn B¾c, Nhµ m¸y ®· chiÕm lÜnh ®­îc bao nhiªu %, so s¸nh vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm, gi¸ c¶ s¶n phÈm, mÉu m·, dÞch vô phôc vô kh¸ch hµng cña Nhµ m¸y so víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c ... §Ó tõ ®ã x¸c ®Þnh xem thÞ tr­êng nµo lµ thÞ tr­êng tiÒm n¨ng cña Nhµ m¸y, nh÷ng mÆt hµng nµo cã kh¶ n¨ng tiªu thô lín nhÊt, møc chÊp nhËn gi¸ c¶ cña kh¸ch hµng vµ nh÷ng yªu cÇu cña hä ®èi víi s¶n phÈm. Muèn cã ®­îc th× cÇn ph¶i cã d©y chuyÒn s¶n xuÊt s¶n phÈm t¹o ra s¶n phÈm mang tÝnh chÊt hµng ho¸ th× sÏ ®¸p øng ®­îc c¶ thÞ tr­êng, t¨ng n¨ng suÊt, t¨ng doanh thu vµ vßng quay cña vèn sÏ nhanh h¬n. + §Èy m¹nh c«ng t¸c tiÕp thÞ qu¶ng c¸o cho s¶n phÈm cña Nhµ m¸y. Bªn c¹nh ®ã, Nhµ m¸y ph¶i ®¸p øng ®­îc c¸c yªu cÇu cña kh¸c hµng nh­ dÞch vô vËn chuyÓn, l¾p ®Æt, b¶o hµnh s¶n phÈm... Cã nh­ vËy Nhµ m¸y sÏ t¨ng ®­îc thÞ phÇn, t¨ng khèi l­îng s¶n phÈm, t¨ng doanh thu. Khi ®· b¸n hµng vÉn ph¶i theo dâi hµng cña m×nh cã g× v­íng m¾c ph¶i gi¶i thÝch cho kh¸ch hµng cÆn kÏ. Cã thÕ sÏ b¸n ®­îc hµng nhiÒu h¬n t¹o thu nhËp lín h¬n. 2.3 T¨ng c­êng h¬n n÷a viÖc thu håi kho¶n ph¶i thu. Trong c¸c doanh nghiÖp vÊn ®Ò kh¸ch hµng nî lµ ®iÒu khã tr¸nh khái, bëi v× ®ã lµ kh¸ch hµng cã quan hÖ lµm ¨n l©u dµi víi doanh nghiÖp. Nh­ng Nhµ m¸y cÇn theo dâi chÆt chÏ vÒ thêi gian c¸c kho¶n nî, xem xÐt kho¶n nµo ®· ®Õn h¹n, kho¶n nµo ch­a ®Õn h¹n ®Ó lËp kÕ ho¹ch thu håi, tr¸nh t×nh tr¹ng quªn hoÆc ®Ó l©u kh«ng ®Ó ý tíi. Trong chØ tiªu c¸c kho¶n ph¶i thu th× kho¶n ph¶i thu cña kh¸ch hµng chiÕm tû träng rÊt lín, 91% trong n¨m 2003 vµ 90,7% trong n¨m 2004. V× vËy, Nhµ m¸y cÇn ph©n lo¹i c¸c kh¸ch hµng riªng ra ®Ó cã nh÷ng biÖn ph¸p thu håi vèn thÝch hîp. Cã thÓ tuú tõng ®¬n vÞ mµ cã ng­êi “thÝch hîp” ®Õn ®¬n vÞ ®ã thu håi vèn. Ngoµi ra, Nhµ m¸y cßn khuyÕn khÝch c¸c ®¬n vÞ thùc hiÖn thanh to¸n ngay sau khi tiªu thô hµng hãa b»ng c¸ch gi¶m gi¸, chiÕt khÊu cho ®¬n vÞ ®ã. Cã thÓ ®«n ®èc thu håi nî b»ng mét sè biÖn ph¸p nh­: - TrÝch % cho c¸n bé ®i ®ßi nî vµ 1 phÇn cho kh¸ch hµng ®Ó thu håi vèn nhanh. - Nhµ m¸y nªn thùc hiÖn thu hÕt tiÒn hµng (lµm trong hîp ®ång) míi cÊp hµng tiÕp theo cho kh¸ch hµng. - ViÖc thu håi nî ®­îc tæ chøc ®Òu ®Æn, kh«ng nh÷ng t¹o kh¶ n¨ng quay vßng vèn nhanh, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh mµ cßn t¹o cho Nhµ m¸y kh¶ n¨ng thanh to¸n c¸c kho¶n nî ph¶i tr¶. Qua ®ã cñng cè t×nh h×nh tµi chÝnh v÷ng ch¾c h¬n. KÕt luËn Trªn ®©y lµ thùc tÕ vÒ t×nh h×nh sö dông vèn l­u ®éng vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña Nhµ m¸y C¬ KhÝ Gang ThÐp vµ mét sè gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng. VÊn ®Ò n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn s¶n xuÊt kinh doanh nãi chung vµ vèn l­u ®éng nãi riªng lµ mét vÊn ®Ò quan träng ®èi víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña mçi doanh nghiÖp trong ®iÒu kiÖn c¬ chÕ kinh tÕ míi. Trong nh÷ng n¨m qua mÆc dï gÆp rÊt nhiÒn khã kh¨n nh­ng Nhµ m¸y vÉn ®¹t ®­îc mét sè thµnh tÝch nh­, s¶n xuÊt kinh doanh cã l·i, ®êi sèng c¸n bé c«ng nh©n viªn kh«ng ngõng ®­îc n©ng cao, thùc hiÖn kÞp thêi ®Çy ®ñ mäi nghÜa vô víi Nhµ n­íc... Tuy nhiªn, bªn c¹nh nh÷ng thµnh tÝch ®· ®¹t ®­îc, Nhµ m¸y vÉn cßn kh«ng Ýt nh÷ng h¹n chÕ tån t¹i vµ h¹n chÕ trong vÊn ®Ò sö dông vµ n©ng cao hiÖu qña sö dông vèn l­u ®éng. Tõ ®ã ®ái hái Nhµ m¸y ph¶i cè g¾ng nhiÒu h¬n n÷a trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh. Trong thêi gian thùc tËp t¹i Nhµ m¸y C¬ KhÝ Gang ThÐp, víi ®Ò tµi : ”Vèn l­u ®éng vµ mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng”. Em ®­îc sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña ThÇy gi¸o h­ìng dÉn, cña ban l·nh ®¹o C«ng ty vµ ®Æc biÖt lµ phßng tµi chÝnh - kÕ to¸n. Cïng víi kiÕn thøc ®· ®­îc häc kÕt hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ cña C«ng ty em ®· hoµn thµnh ®Ò tµi nµy. Do tr×nh ®é vµ thêi gian nghiªn cøu cßn h¹n chÕ nªn kh«ng tr¸nh khái thiÕu sãt, em mong nhËn ®­îc ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c ThÇy c« ®Ó ®Ò tµi thªm hoµn thiÖn. Môc lôc Lêi më ®Çu Trang Ch­¬ng I. Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ vèn l­u ®éng vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng trong doanh nghiÖp. 1 I . Tæng quan vÒ vèn l­u ®éng 1 1. Vai trß vµ ®Æc ®iÓm cña vèn l­u ®éng 1.1 Vai trß cña vèn l­u ®éng ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng 1 1.2 §Æc ®iÓm chu chuyÓn cña vèn l­u ®éng 2 2. KÕt cÊu vèn l­u ®éng vµ c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng 3 3. Nguån h×nh thµnh vèn l­u ®éng 4 3.1 Theo quan hÖ së h÷u 4 3.2 Theo thêi gian huy ®éng vµ sö dông vèn 5 3.3 Theo ph¹m vi huy ®éng vèn 5 II. HiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng 6 1. Quan ®iÓm vÒ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng vµ ý nghÜa cña viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng 6 2. ChØ tiªu ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng 7 3. Nh©n tè ¶nh h­ëng tíi hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng 11 4. Ph­¬ng h­íng biÖn ph¸p chñ yÕu nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña doanh nghiÖp 11 Ch­¬ng II: Thùc tÕ qu¶n lý vµ sö dông vèn l­u ®éng t¹i Nhµ m¸y c¬ khÝ gang thÐp 13 I. §Æc ®iÓm t×nh h×nh ho¹t ®éng cña Nhµ m¸y. 13 1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña Nhµ m¸y C¬ KhÝ Gang ThÐp 13 1.1 Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn 13 1.2 §Þa bµn ho¹t ®éng 14 2. Chøc n¨ng, nhiÖm vô, mÆt hµng s¶n xuÊt kinh doanh 14 2.1 Chøc n¨ng 14 2.2 NhiÖm vô 14 3. C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý 15 4. KÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña Nhµ m¸y trong hai n¨m gÇn ®©y 17 II. T×nh h×nh qu¶n lý vèn l­u ®éng vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng t¹i Nhµ m¸y C¬ KhÝ Gang ThÐp 19 1. C¬ cÊu tµi s¶n vµ nguån vèn kinh doanh cña Nhµ m¸y 19 2. T×nh h×nh qu¶n lý vµ sö dông vèn l­u ®éng t¹i Nhµ m¸y C¬ KhÝ Gang ThÐp 21 3. HiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña Nhµ m¸y 23 ch­¬ng III: Gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng t¹i Nhµ m¸y C¬ khÝ gang thÐp 26 1. §¸nh gi¸ kh¸i qu¸t vÒ ­u ®iÓm vµ tån t¹i trong qu¶n lý vµ sö dông vèn l­u ®éng t¹i Nhµ m¸y C¬ KhÝ Gang ThÐp 26 1.1 ¦u ®iÓm 26 1.2 Tån t¹i 26 2. Mét sè kiÕn nghÞ nh»m n©ng cao hiÒu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng 28 2.1 §iÒu chØnh l¹i kÕt cÊu vèn kinh doanh gi÷a VL§ vµ VC§ 28 2.2 T×m biÖn ph¸p ®Ó ®Èy nhanh viÖc tiªu thô s¶n phÈm 29 2.3 T¨ng c­êng h¬n n÷a viÖc thu håi c¸c kho¶n ph¶i thu 31 KÕt luËn B¶ng 3: T×nh h×nh qu¶n lý vµ sö dông vèn l­u ®éng t¹i Nhµ m¸y C¬ KhÝ Gang ThÐp. Stt Vèn l­u ®éng N¨m 2003 N¨m 2004 So s¸nh Sè tiÒn % Sè tiÒn % Sè tuyÖt ®èi % I 1 2 Vèn b»ng tiÒn TiÒn mÆt t¹i quü TiÒn göi ng©n hµng 342.897.915 40.503.477 302.394.138 0,64 11,82 88,18 687.845.388 80.783.950 670.061.438 0,66 11,75 88,25 344.947.773 40.280.473 304.667.300 100,6 99,40 100,75 II 1 2 3 C¸c kho¶n ph¶i thu Ph¶i thu cña kh¸ch hµng Tr¶ tr­íc cho ng­êi b¸n ThuÕ VAT ®Çu vµo 2.825.659.575 2.569.960.861 9.023.473 246.657.241 5,26 91,0 0,3 8,7 4.507.892.655 4.089.404.372 147.876.085 400.612.198 4,3 90,7 3,4 8,9 1.682.232.780 1.519.425.211 8.852.612 153.954.957 59,5 59,1 98 62,4 III 1 2 3 4 5 Hµng tån kho Nguyªn vËt liÖu tån kho C«ng cô dông cô Chi phÝ SXKD dë dang Thµnh phÈm Khëi phÈm 49.193.611.653 160.268.769.611 239.707.416 2.513.055.611 25.989.278.717 4.182.800.298 91,70 33,0 0,5 5,2 52,8 8,5 97.090.829.181 32.376.233.024 431.510.536 4.822.770.148 51.933.278.737 7.527.036.736 92,7 33,34 0,44 4,96 53,54 7,82 46.897.217.528 16.107.463.413 191.803.120 2.309.714.537 25.944.000.020 3.344.236.438 95,3 99 80 92 99,8 79,95 IV 1 2 Tµi s¶n l­u ®éng kh¸c T¹m øng Chi phÝ trÝch tr­íc 1.283.767.218 27.546.700 1.256.220.518 2,40 2,14 97,86 2.464.705.421 41.231.503 2.423.473.891 2,35 1,67 98,33 1.180.938.203 13.684.830 1.167.253.373 92 49,67 92,9 Tæng 53.645.936.361 100 104.754.227.645 100 51.105.291.281 Nguån: B¸o c¸o tµi chÝnh cña Nhµ m¸y n¨m 2003 – 2004.